Nederlands buiten de Lage Landen En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans
Verder lezen • “Nederlands buitengaats. Nederlandse leenwoorden in vreemde talen; Nederlands in Indonesië en in NoordAmerika”. In: J.W. de Vries e.a., Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands, Amsterdam, 1993, 254-274. • “Tropisch Nederlands. Pidgins en creooltalen; Afrikaans. Petjok; Surinaams Nederlands”. In: J.W. de Vries e.a., Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands, Amsterdam, 1993, 275-292. • “Het Nederlands buiten Nederland en Vlaanderen”. In: Het Nederlands vroeger en nu, Leuven/Voorburg, 2005, 227-250.
Inleiding Taalbeleid
De Nederlandse Taalunie • “De Nederlandse Taalunie is een beleidsorganisatie waarin Nederland, Vlaanderen en Suriname samenwerken op het gebied van het Nederlands. De belangrijkste werkterreinen zijn: de Nederlandse taal zelf, het Nederlands in digitale toepassingen, onderwijs in en van het Nederlands, literatuur en leesbevordering, en de positie van het Nederlands in Europa en in de wereld.” • http://taalunieversum.org/
De Nederlandse Taalunie “Meerjarenbeleidsplan 2008-2012 Zo weinig mogelijk drempels voor gebruikers van de Nederlandse taal is de missie van de Taalunie voor het huidige beleid. Enkele accenten hierin zijn: • de behoeften van doelgroepen zoals overheid, onderwijs, bedrijfsleven vormen het vertrekpunt van het 'denken en werken' binnen de Taalunie; • de Taalunie streeft naar het behoud en het versterken van het Nederlands als taal die gebruikt kan worden in alle domeinen en in alle sociale situaties; • de Taalunie ontwikkelt zich tot een centrum van kennis en informatie over de Nederlandse taal; bundelen, ontwikkelen, onderhouden en ontsluiten zijn kernwoorden; • de Taalunie moedigt ontmoeting en uitwisseling aan tussen deskundigen uit Nederland, Vlaanderen en Suriname, vooral op het gebied van onderwijs, literatuur en leesbevordering; • de Taalunie zet een helder en duidelijk communicatiebeleid uit met aandacht voor het debat over maatschappelijk belangrijke taalkwesties; • er is een bescheiden extra budget beschikbaar voor nieuwe activiteiten op het terrein van het onderwijs Nederlands.” • http://taalunieversum.org/
De Nederlandse Taalunie Nederlands in het buitenland • Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal • Steun aan neerlandistiek in het buitenland • Zomercursussen in Nederland en Vlaanderen • Nederlands in de Europese Unie http://taalunieversum.org/
Discussie Moet de Nederlandse Taalunie het Afrikaans ondersteunen? http://www.onzetaal.nl/homofkuit/h0810.php
Inleidend • Nederland: belangrijke koloniale macht • Hoe komt het dat er buiten Nederland relatief weinig Nederlands wordt gesproken?
Inleidend • Nederland: belangrijke koloniale macht • Hoe komt het dat er buiten Nederland relatief weinig Nederlands wordt gesproken? – Winst maken op de eerste plaats – Nederlands pas gepropageerd als andere talen al verankerd waren als lingua franca
Nederlandse leenwoorden in vreemde talen
Frans, Duits, Russisch • Afmeren • Bakboord • Matrose • Fracht • Buj • Sjtirbort
Frans, Duits, Russisch • Afmeren • Bakboord
• Amarrer • Bâbord
• Matrose • Fracht
• Matroos • Vracht
• Buj • Sjtirbort
• Boei • Stuurboord De scheepvaart!
(Amerikaans) Engels • • • • • • • • •
Dope Booze Brandy Cookie Pancake Waffle Sleigh Scate Landscape
(Amerikaans) Engels • • • • • • • • •
Dope Booze Brandy Cookie Pancake Waffle Sleigh Scate Landscape
• • • • • • • • •
Vgl. indopen, saus Buizen (14de eeuw) Brandewijn Koekje, koekie Pannenkoek Wafel Slee Schaats Landschap
Nieuw-Nederland • Sinds 1614: Nieuw-Nederland • 1625: °Nieuw-Amsterdam • 1674: gebied overgedragen aan de Engelsen in ruil voor Suriname
Japans • • • • • • •
Biiru Buriki Bisuketto Inki Masuto Ranpu Tarappu
Japans • • • • • • •
Biiru Buriki Bisuketto Inki Masuto Ranpu Tarappu
• • • • • • •
Bier Blik Beschuit Inkt Mast Lamp Trap
NL - Japan • 17de eeuw --- Deshima • Nederlanders tot 1854 enige westerlingen die zaken mochten doen met Japan • Rankaku: Nederlandkunde = westerse wetenschap en technologie
Indonesisch • • • • • • • • • •
Adpertensi Agresif Amplop Anprah Necis Amtenar Partai Dah Toh Westernisasi
Indonesisch • • • • • • • • • •
Adpertensi Agresif Amplop Anprah Necis Amtenar Partai Dah Toh Westernisasi
• • • • • • • • •
Advertentie Agressief Envelop Aanvraag Netjes Ambtenaar Partij Dag Toch
Indonesisch • > Maleis • Bahasa Indonesia (de Inonesische taal) • 5000 Nederlandse leenwoorden
Nederlands buiten de Lage Landen
Mengtalen • Pidgintalen • Creooltalen
Negerhollands • De Maagdeneilanden • Mengtaal: Nederlands, Engels, Papiamentu en Afrikaanse talen • 1987: de laatste spreker sterft
Negerhollands • • • •
Kakerlaker no ha bestel na hundu jsi cot Pobre folluk no fo ha hart bran Rachel traan over sie kinders Morruk, cabé, huso ju be die frufru?
Negerhollands • Kakerlaker no ha bestel na hundu jsi cot (Kakkerlakken hebben niets te maken in het kippenhok) • Pobre folluk no fo ha hart bran (Arme mensen moeten geen warm hart hebben) • Rachel traan over sie kinders (Rachel weent over haar kinderen) • Morruk, cabé, huso ju be die frufru? (Goeiemorgen, kameraad, hoe gaat het vanochtend?)
Nederlands in Europa • Wallonië • Duitsland • Frankrijk
• Nederlands extra muros
Nederlands in Indonesië • Wie Nederlands sprak kreeg privileges • Maar concurrentie van het Maleis en het Portugees • Pas in de 19de en vooral de 20ste eeuw: verspreiding van het Nederlands – Ethische politiek – Meer contact mogelijk, meer Indiëgangers
• Voor WOII: ongeveer 500.000 sprekers (totale bevolking ca. 60 miljoen)
Nederlands in Indonesië Situatie na de onafhankelijkheid: • Nederlands spreken was en is nog blijk van een goede opvoeding • Contact Nederland – Indonesië via immigranten • Veel wetenschappelijke literatuur in het Nederlands •
http://taalunieversum.org/taalunie/waar_ben_je_nou_nederlands_leren_in_indonesie/ 01:40 en 09:35
Nederlands in Indonesië Nederlands wordt ook nog steeds gesproken door een groep travestieten uit Jakarta, vooral door de meer ontwikkelden onder hen, om zich te onderscheiden van minder ontwikkelde. In dit selecte gezelschap fungeert Nederlands als een geheimtaal. (Vries 1993:264)
Nederlands op de Nederlandse Antillen • Nederlands officiële taal • Moedertaal vaak Papiaments (een op het Portugees geënte Creooltaal) of Engels
Nederlands in Suriname • Nederlands officiële taal • Ook moedertaal van velen • Fungeert samen met Surinaams (Sranan Tongo of Sranan) als lingua franca • Grote variatie: van bijna NL NL tot sterk beïnvloed door Sranan
Surinaams-Nederlands • Surinaams-Nederlands: http://www.youtube.com/watch?v=3nmBfw xN21M
Surinaams-Nederlands • Uitspraak: w, r, ch • Lexicon: bijv. Voeten en handen, bananen versus bakovens, groot haar, spaappak,… • Grammatica: – voorkeur voor de (maar het rijst vs. AN de rijst) – richting zonder „naar“: bijv.: hij gaat buiten – Minder wederkerende werkwoorden: bijv.: hij verbeeldt dat hij kan voetballen
Surinaams-Nederlands • Liedje Angela • http://www.youtube.com/watch?v=0t6ZAiK UdvU • Elke dag sta ik te wachten, ja, ik wacht om de hoek, wachten tot Angela haar boodschappen doet
Nederlands in Zuid-Afrika • Geen officiële taal meer
Afrikaans De zustertaal van het Nederlands Zie ander ppt!!!
