Nederlands Blazers Ensemble Maria Calliope Tsoupaki
Amsterdam Podium Mozaïek wo 28 maart 21.00 uur voorpremière Arnhem Musis Sacrum do 29 maart 20.15 uur inleiding 19.15 uur
Haarlem Philharmonie vr 30 maart 20.15 uur Het Half Uur 19.15 uur Den Haag De Regentes zo 1 april 16.00 uur Het Half Uur 15.00 uur Zoetermeer Stadstheater di 3 april 20.15 uur inleiding 19.15 uur
Amsterdam Muziekgebouw aan ’t IJ wo 4 april 20.15 uur inleiding 19.15 uur Amsterdam Muziekgebouw aan ’t IJ do 5 april 20.15 uur inleiding 19.15 uur (live uitzending Radio 4)
oboe d’amore bassethoorn
hoorn fagot
trombone
contrabas
Bart Schneemann Irma Kort Frank van den Brink Ron Schaaper Dorian Cooke Marieke Stordiau Brandt Attema Alexander Verbeek Wilmar de Visser
gasten luit
santur
viola da gamba
Byzantijnse voorzangers
Gesualdo Consort Amsterdam
Karl Nyhlin Dimitri Psonis Paulina van Laarhoven Ioannis Arvantis Michalis Koullias Angela Postweiler Nele Gramß Marnix De Cat
Nederlands Blazers Ensemble beweegt hemel en aarde!
Maria Nederlands Blazers Ensemble compositie Calliope Tsoupaki teksten Romanos Melodos
Psalmos I (Psalm I)
Hesperinos (Vesper) Psalmos II (Psalm II)
Paraklisis (Smeekbede)
Voorafgaand aan de concerten van het NBE in Haarlem en Den Haag presen -
teren middelbare scholieren hun eigen voorprogramma van een half uur,
gebaseerd op het thema Maria. Het Half Uur is een project van het NBE om
jongeren enthousiast te maken voor concerten met klassieke muziek.
Voorafgaand aan de concerten in Arnhem, Zoetermeer en Amsterdam verzorgt
Saskia Tornqvist een inleiding en het NBE nodigt u na de voorstelling natuurlijk weer van harte uit voor het afterconcert door het NBE en hun gasten.
Draagster van licht en duisternis .... en Maria zeide tot de engel: Hoe zal dat geschieden daar ik geen omgang met een man heb? En de engel antwoordde en zeide tot haar: De heilige Geest zal over u komen en de kracht des Allerhoogsten zal u overschaduwen; daarom zal ook het heilige, dat verwekt wordt, Zoon Gods genoemd worden. (uit: Het evangelie van Lucas) Daar stond zij dan, Maria, in verwachting van een zoon wiens koningschap tot in de eeuwigheid zou duren, want zo was het haar voorspeld door de
engel Gabriël. En toch bevatte al dat moois ook een schaduwzijde. Want net
als elke moeder wist ook Maria dat zij haar kind niet alleen het aardse leven, maar ook de dood zou schenken. Vooral de dood en het lijden bepalen het sterkst het beeld dat velen van Maria koesteren. Een moeder die huilt en bidt bij haar gemartelde zoon kerft immers diep in de ziel.
Toen Bart Schneemann van het NBE aan Calliope Tsoupaki (1963) vroeg om
een compositie te wijden aan Maria, wist ze vrijwel meteen wat haar te doen stond: ze wilde Maria verbeelden als in een tweeluik, weergegeven in licht-
en schaduwklanken, zoals een icoonschilder dat doet door donkere en lichte kleuren in lagen over elkaar aan te brengen en met elkaar te laten interfereren. “Maria is zo veel meer dan een moeder die lijdt om haar zoon”, zegt Tsou-
paki: “Er is ook een jonge, kleurrijke, lichte en verwachtingsvolle Maria, een Maria die bereid is om alles te dragen, omdat zij vol vertrouwen is. Deze
Maria ontroert mij minstens zo sterk als de treurende Maria bij het kruis.
Waarom? Omdat zij al bij de annunciatie wéét dat haar blijde verwachting
ook een schaduwzijde heeft. Omgekeerd is er bij de treurende Maria weer sprake van licht, omdat Christus’ aardse dood niet het absolute einde
betekent; later vindt weer zijn wederopstanding plaats. Bij Maria tref je dus duisternis in het licht en licht in de duisternis. Die essentie heb ik willen weergeven in mijn muziek.” Huilen om Jezus
Calliope Tsoupaki groeide op in Piraeus bij Athene, en luisterde van jongs af naar Bach, Beethoven en The Beatles. Maar er was meer. Naast de Griekse
klanken van de rebetika en de laika hoorde ze de gezangen van de Grieks-
Byzantijnse liturgie, geheimzinnige melodieën vol microtonale versierings-
kunst boven lang aangehouden bourdontonen. De muziek belichaamde de
religieuze gevoelens die haar als kind danig in verwarring konden brengen. Na haar pianostudie aan het conservatorium in Athene streek ze neer in Nederland om bij Louis Andriessen compositie te studeren. In de jaren die
volgden schreef ze talloze werken in uiteenlopende bezettingen, vaak voorzien van theatrale componenten. Universele thema’s, al dan niet gebaseerd op oude mythologieën, vormden vaak het uitgangspunt voor haar werk.
Haar klankwereld, in de verte schatplichtig aan de muziek van Morton Feldman, Claudio Monteverdi, de middeleeuwse Ars Nova-componisten en haar Griekse muzikale wortels, was betoverend, ongrijpbaar en dubbelzinnig.
Toch bleef ze in haar werk op veilige afstand van haar religiositeit. Waarom? Tsoupaki: “Uit discretie. Religieuze gevoelens zijn het intiemste bezit van een mens. En ik ben geen exhibitionist.”
En toch kroop het bloed waar het niet gaan kon. ‘Het is waar, ik moet om
Jezus huilen’ kopte een interview met Tsoupaki in de Groene Amsterdam-
mer. Het hoge woord was eruit. Het interview vond plaats voorafgaand haar Lucas Passie, een avondvullend werk voor instrumentaal ensemble, vocalis-
ten van Westerse, Grieks-Byzantijnse en Arabische origine, geschreven voor
het Holland Festival van 2008. De Lucas Passie, semi-scenisch geënsceneerd door Pierre Audi, maakte diepe indruk op publiek en pers en zette Tsoupaki als ‘religieus componiste’ op de kaart. Muziek als icoon
Bij Tsoupaki gaan religiositeit en een besef van dualiteit hand in hand.
Werkend aan de Lucas Passie liet zij zich inspireren door een icoon van
Christus, die met een raadselachtige blik de wereld inkijkt. “Waar zijn ene
oog streng kijkt, heeft het andere oog iets liefdevols. Zijn hand maakt een
gebaar dat kan worden geïnterpreteerd als een waarschuwing of als een ze-
gening,” zo vertelde Tsoupaki in hetzelfde interview voor De Groene.
Ook Maria is volgens Tsoupaki de vleesgeworden dualiteit. Zij is de draag-
ster van licht en schaduw, van het leven in al haar facetten. In dit werk, waar
naast het NBE en het Gesualdo Consort ook een tweetal Grieks-Byzantijnse zangers zullen optreden, koos Tsoupaki verschillende teksten, waarvan soms de oorspronkelijke melodieën zijn zoekgeraakt.
Een ereplaats is er voor de teksten van Romanos de hymnograaf (Homs, 490 – Constantinopel, 556). Het verhaal gaat dat hij in een visioen een boekrol opat, waarna hij zo’n duizend hymnen schreef waarin hij zijn eigen licht doet schijnen op de Bijbelteksten. Tsoupaki: “In één van de hymnen van
Romanos praat het kind Christus tegen zijn moeder. Hij zegt: ‘weet dat ik
later zal worden bespuugd.’ Die dualiteit vind je dus ook bij Romanos. Maar ook tref je de dubbelzinnigheid in een zin als Weest gegroet, bruid zonder bruidegom. Ik weef die zin als een rode draad door mijn hele compositie. Je kunt er vreugde in horen, maar ook droefenis, of een diep ontzag.”
Waar het eerste deel nog overwegend vol is van blijde verwachting, volgt
het tweede deel dat meer van musici en luisteraars zal vergen. Tsoupaki: “In dit deel slaan we een nauwe weg in. Die weg leidt naar binnen, recht naar
het hart, waar bij iedereen de diepste pijn verborgen ligt. Het laatste wat ik wil is dat we voyeuristisch gaan zitten kijken naar een Maria die voor ons lijdt. Mijn muziek is geen theater, maar een ritueel. Luisteren naar mijn
muziek vergt dezelfde concentratie als het bekijken van icoon. Als je vol
overgave kijkt en luistert, smelt je op een gegeven moment samen met het kunstwerk.
Een mystieke ervaring. En ook heel confronterend.” © Saskia Törnqvist
De compositie Maria heeft Calliope Tsoupaki opgedragen aan vader Ananias Koustenis.
Op het omslag een afbeelding van het icoon van Panagia Paramythia met dank aan het Vatopedion Klooster.
ΨΑΛΜΟΣ Ι
PSALMOS I (PSALM I)
1. Κύριε, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι τὴν δέησίν μου……, εἰσάκουσόν μου …… (κύριε)
1. O, Here, hoor mijn gebed, luister naar mijn smeken....., antwoord mij..... (Here)
ΨΑΛΜΟΣ 142
7. ταχὺ εἰσάκουσόν μου Κύριε,…
8. …. ὅτι ἐπὶ σοὶ ἤλπισα· ….. ὅτι πρὸς σὲ ἦρα τὴν ψυχήν μου· 9. …. ὅτι πρὸς σὲ κατέφυγον.
10. …. ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός μου· τὸ πνεῦμα σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει με ….
PSALM 142
7. Antwoord mij haastelijk, Here,....
8. ....want op U vertrouw ik;.... want tot U hef ik mijn ziel op. 9. ...want bij U zoek ik bescherming.
10. ....want U bent mijn God; Uw goede geest zal mij geleiden....
ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ
HESPERINOS (VESPER)
Α. Ἄγγελος πρωτοστάτης, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ Χαῖρε· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ, σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε, ἐξίστατο καὶ ἴστατο, κραυγάζων πρὸς αὐτὴν (….)
1. De eerste der engelen werd uit de hemel gezonden om aan de Moeder van God “Wees gegroet” te zeggen. En toen hij U, Heer, een lichaam zag aannemen, bleef hij vol ontzag staan en riep naar haar uit met zijn lichaamloze stem (...)
ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ
ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ ΥΜΝΟΣ 36
Οἶκος γ´ (.....) ‘‘Χαῖρε· μετὰ σοῦ ὁ κύριος.’’ (.....) Οἶκος δ´ (.....) ‘‘μὴ πτοηθῇς· εὗρες γὰρ χάριν πρὸς κύριον· σὺ μέλλεις γεννᾶν υἱόν, (.....) τίκτεις τὸν κύριον’’ (.....) ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ
Β. Βλέπουσα ἡ ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· Τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς,
AKATHISTOSHYMNE
ROMANOS DE MELODE HYMNE 36
Ikos 3 (...) “Wees gegroet; de Heer is met je.” (...) Ikos 4 (...) “wees niet bevreesd, want de Heer heeft je Zijn genade geschonken; je zult een zoon baren, (...) geboorte geven aan de Heer.” (...) AKATHISTOSHYMNE
2. Zichzelf volkomen rein wetende, zei de Heilige Vrouw vermetel tot Gabriël: Uw vreemde boodschap schijnt mijn ziel on-
δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· (.....)
begrijpelijk toe (...)
Οἶκος ς´ Πῶς ἔσται τοῦτο ὅ λαλεῖς; φράσον μοι νῦν ὅ ὑπάρχεις· ἄγγελον ἤ ἄνθρωπον εἴπω; οὐράνιον ἤ γήινον; (.....) Πόθεν εἶ; ἄνωθεν ἦλθες ἤ κάτωθεν; (.....) ἐν οὐρανῷ ἐρρέθη τὸ κατ’ ἐμέ; (.....)
Ikos 6 Hoe zal wat u zegt ooit gebeuren? Zeg me nu wat u bent: moet ik u een engel of een mens noemen? Hemels of aards? (...) Waar bent u van afkomstig? Kwam u van boven of van beneden? (...) Is dit in de hemel over mij gezegd? (...)
ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ ΥΜΝΟΣ 36
ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ
Γ. (.....) Ἐκ λαγόνων ἁγνῶν, υἱὸν πῶς ἐστι τεχθῆναι δυνατόν; λέξον μοι· (.....)
Δ. Δύναμις τοῦ ῾Υψίστου. ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, (.....) Ἀλληλούϊα Ε. Ἔχουσα θεοδόχον, ἡ Παρθένος τὴν μήτραν, ἀνέδραμε πρὸς τὴν Ἐλισάβετ, (.....) Ζ. Ζάλην ἔνδοθεν, ἔχων λογισμῶν ἀμφιβόλων, ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐταράχθη, (.....) μαθὼν δέ σου τὴν σύλληψιν, ἐκ Πνεύματος ἁγίου ἔφη· (.....) ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ ΥΜΝΟΣ 36
Οἶκος ιγ´ ‘‘ Ποταπὴ εἶ αὔτη;’’ (.....) ‘σήμερον γὰρ ὥσπερ χθὲς οὐχ ὁρᾶταί μοι· φοβερὰ καὶ γλυκηρά μοι φαίνεται ἡ σὺν ἐμοὶ καὶ συνέχει με· (.....) ἥνπερ ἔλαβον, οὐ κατέλαβον· πῶς οὐν ταύτη φθέξομαι· ‘‘χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε’’ ;
ROMANOS DE MELODE HYMNE 36
AKATHISTOSHYMNE
3. (...) Hoe kan een zoon geboren worden uit een maagdelijke schoot? Zeg ‘t mij. (...) 4. Toen werd de onbevlekte overschaduwd door de Macht van de Allerhoogste voor ontvangenis; en haar vruchtbare schoot maakte Hij tot een bloeiende weide, voor allen die zaligheid wensen te oogsten, (...) Alleluja 5. God dragend in haar schoot, spoedde de maagd zich naar Elizabeth, (...) 6. Vervuld als hij was met tegenstrijdige gedachten, raakte de wijze Joseph hevig in verwarring, (...) maar toen hij te weten kwam dat jouw ontvangenis door de Heilige Geest geschiedde, riep hij uit (...) ROMANOS DE MELODE HYMNE 36
Ikos 13 “Wat voor iemand is deze vrouw? (...) want vandaag ziet zij er voor mij anders uit dan gisteren; zij die mij toebehoort schijnt me angstaanjagend en lief toe en zij houdt mij in haar ban (...) haar die ik nam, kan ik niet bevatten; hoe kan ik dan tegen haar zeggen: “wees gegroet, bruid zonder bruidegom”?
Οἶκος ιδ´ Μεγάλη οὖν καὶ ταπεινή, δέσποινα ἅμα καὶ δούλη, (‘‘χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε’’) [2Χ]
Ikos 14 Grootse en deemoedige, heerseres en dienares tegelijk, (“wees gegroet, bruid zonder bruidegom”) [2x]
Οἶκος ιε´
Ikos 15
Φράσον μοι νῦν ὅ ὑπάρχεις· τί εἴπω σε; τί λέξω σοι; πῶς ὑμνήσω; πῶς αἰνέσω τὸ κάλλος σου; (.....)
(.....) ‘‘ Ὦ φαεινή, φλόγα ὁρῶ καί ἀνθρακίαν κυκλοῦσάν σε· (.....) ἐκπλήττομαι· φύλαξόν με καὶ μὴ φλέξῃς με· κλίβανος πλήρης πυρὸς ἐγένετο ἄφνω ἡ ἄμεμπτος γαστήρ σου· μὴ οὖν χωνεύσῃ με δέομαι, (.....) θέλεις, κἀγὼ λύσω (.....) τὰ ὑποδήματα καὶ ἐγγίσω σοι καὶ ἀκούσω σου καὶ μαθὼν λὲξω σοι· ‘‘χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε’’
Zeg me nu wat je bent; hoe zal ik je noemen? Wat moet ik je zeggen? Hoe kan ik je schoonheid bezingen, prijzen?
(...) “O schitterende, ik zie hoe een vlam en een gloed je omgeven (...) ik ben in verwarring; behoed mij en verbrand mij niet. Je onbevlekte schoot is plotseling een gloeiende oven geworden; ik smeek je, laat die me niet verteren (...) Zo je wilt, zal ook ik mijn sandalen losmaken (...) en je naderen en naar je luisteren, en, na van jou geleerd te hebben, zal ik je zeggen: “Wees gegroet, bruid zonder bruidegom.”
ΨΑΛΜΟΣ ΙΙ
PSALMOS II (PSALM II)
Σ. Σῶσε θέλων τὸν κόσμον ὁ τῶν ὅλων κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐταπάγγελτος ἦλθε· …..
18. Omdat Hij de wereld wilde redden, is de Schepper van het heelal uit vrije wil gekomen; ....
ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ
Τ. Τεῖχος εἶ τῶν παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε, καὶ πάντων τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων. …..
Υ. Ὕμνος ἅπας ἡττᾶτται συνεκτείνεσθαι σπεύδων τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου· …..
Φ. Φωτοδόχον λαμπάδα τοῖς ἐν σκότει φανεῖσαν ὁρῶμεν τὴν ἁγίαν Παρθένον· ….. Ψ. Ψάλλοντές σου τὸν τόκον ἀνυμνοῦμέν σε πάντες ὡς ἔμψυχον ναόν, Θεοτόκε. …..
AKATHISTOSHYMNE
19. U bent een vesting voor alle maagden, o Maagdelijke Moeder van God, en voor allen die hun toevlucht nemen tot U.....
20. Elke hymne schiet te kort, wanneer die Uw ontzaglijk erbarmen tracht te bezingen;.....
21. De lichtdragende fakkel verscheen ons in het duister en wij zien haar, de Heilige Maagd;.... 23. Terwijl we Uw kind loven, bezingen wij U allen als een levende tempel, Moeder van God........
ΨΑΛΜΟΣ 141,
PSALM 141
ΨΑΛΜΟΣ 140,
PSALM 140
2. Φωνῆ μου πρὸς Κύριον ἐκέκραξα, φωνῇ μου πρὸς Κύριον ἐδεήθην. 3. ἐκχεῶ ἐνώπιον αὐτοῦ τὴν δέησίν μου, τὴν θλῖψιν μου ἐνώπιον αὐτοῦ ἀπαγγελῶ. Κύριε, ἐκέκραξα πρὸς σέ, εἰσάκουσόν μου· πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεησεώς μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς σέ. 2. κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου, ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή.
2. Met luide stem roep ik tot de Heer, met luide stem smeek ik de Heer. 3. Voor Zijn aangezicht stort ik mijn hart uit, voor Zijn aangezicht klaag ik mijn nood. 1. Heer, U roep ik aan, help mij, luister naar mij, nu ik tot U roep. 2. Laat mijn gebed als een reukwerk zijn voor Uw aangezicht, laten mijn opgeheven handen zijn als een avondoffer.
ΠΑΡΑΚΛΗΣΙΣ
PARAKLISIS (SMEEKBEDE)
Δέσποινα, Κανένα φόρεμα τὴ γὺμνια μου δὲ φτάνει νὰ σκεπάσῃ, ἡ μοναξιά μου εἶναι σὰν τ᾽ἄδειο, σὰν τ᾽ἀλόγιστο χυμένο προτοῦ νἄρθῃ ἡ πλάση, ἡ ἀρρώστια μου βογγάει σὰν τὰ μεγάλα δάση καθὼς τὰ δέρνει ἡ μπόρα.
Vrouwe, geen enkel kleed vermag mijn naaktheid te bedekken, mijn eenzaamheid is als het lege, als het redeloze, uitgestroomd nog vóór de schepping, mijn ziekte kreunt als de grote wouden, waar de storm overheen raast.
Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ
Ἦρθεν ἡ ὥρα ἡ φοβερή, ὤχ! ἦρθε ἡ ὥρα. (Δέσποινα)
Ἐσὺ παρθένα, ἐσὺ μητέρα, κι ἀπὸ δροσιά, κι ἀπὸ κελάϊδισμα στάλα τοῦ αἰθέρα, ἦρθεν ἡ ὥρα ἡ φοβερή, ὤχ! ἦρθε ἡ ὥρα. (Δέσποινα)
Πρόστρεξε, Μυροφόρα, μονάχα Ἐσένα πίστεψα, καὶ λάτρεψα μονάχα Ἐσένα ἀπὸ τὰ πρωτινὰ γλυκοχαράματα κι ὡς τώρα μὲς στὰ αἱματοστάλαχτα μιᾶς ὠργισμένης δύσης. Δέσποινα, στήριξε μ᾽Ἐσὺ καὶ μὴ μ᾽ἀφήσῃς.
K. PALAMAS MYSTIEKE SMEEKBEDE
Het ontzaglijke moment is gekomen, ach! Het moment is gekomen. (Vrouwe)
Gij maagd, gij moeder, etherische druppel van dauw, van gezang, het ontzaglijke moment is gekomen, ach! Het moment is gekomen. (Vrouwe)
Snel me te hulp, Mirredragende, alleen in U heb ik geloofd, alleen U heb ik aanbeden, vanaf de allereerste dageraad tot nu, temidden van het druppelende bloed van een woedende ondergang. Vrouwe, steun mij en verlaat me niet.
Δέσποινα, βῆμα δὲν ἔχω μήτε φτέρωμα, (Δέσποινα) μὲ γονατίζει τὸ στοιχειό τῆς θλίψης. ……. Αα Ἄκου, ἕνα σκούσμα τὸν ἀέρα σπάραξε· Ποιὸς κλαίει; …… τί κλαίει; Ἔλα κοντά, ἕνας ἤσκιος ἀργοσάλεψε, καὶ λέει: …… Δέσποινα!
Vrouwe, ik heb geen snelle pas en geen verenkleed (Vrouwe) het spook van de treurnis doet me knielen. ...... Aah Luister, een kreet doorkliefde de lucht; Wie jammert er? ..... wat jammert er? Kom naderbij, een schaduw roerde zich langzaam en zegt: ....... Vrouwe!
Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε. Δέσποινα! Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε.
Wees gegroet, bruid zonder bruidegom. Vrouwe! Wees gegroet, bruid zonder bruidegom.
Λυπήσου, καὶ πλᾶσε μου, καὶ στεῖλε μου ἕναν ὕπνο ἥσυχο ἥσυχο, μὲ τοῦ παιδιοῦ τὸ γλυκανὰσασμα, μαζί μου.
ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ ΥΜΝΟΣ 19
(Προοίμιον) Τὸν δι᾽ἡμᾶς σταυρωθέντα δεῦτε πάντες ὑμνήσωμεν· Αὐτὸν γὰρ κατεῖδε Μαρία ἐπὶ ξύλου καὶ ἔλεγεν· «Εἰ καὶ σταυρὸν ὑπομένεις, σὺ ὑπάρχεις ὁ υἱὸς καὶ θεός μου». Α´ ….. «Ποῦ πορεύῃ, τέκνον; τίνος χάριν τὸν ταχὺν δρόμον τελέεις; …… (Χαῖρε Χαῖρε Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε.) ….. συνέλθω σοι, τέκνον, ἢ μείνω σε μᾶλλον; δός μοι λόγον, Λόγε· μὴ σιγῶν παρέλθῃς με, ὁ ἁγνὴν τηρήσας με, ὁ υἱὸς καὶ θεός μου.»
Heb medelijden, en schep voor mij een heel rustige slaap, en stuur die mij, met de zoete ademtocht van een kind, samen met mij.
ROMANOS DE MELODE HYMNE 19
(Proëmium) Kom, laten wij allen Hem die voor ons gekruisigd is loven. Want Hem ontwaarde Maria aan het hout en zij zei: “Al hang je aan het kruis, jij bent voor mij mijn Zoon en mijn God.”
1. ..... “Waar ga je heen, mijn kind? Om welke reden ben je zo gehaast op pad?” ........ (Wees gegroet, wees gegroet, wees gegroet, bruid zonder bruidegom.) ........ Zal ik met je meegaan, kind, of zal ik op je wachten? Zeg mij iets, Jezus, loop mij niet zwijgend voorbij, jij die mijn kuisheid hebt bewaard, mijn Zoon en mijn God.”
Β´ ….. «γνῶναι θέλω, οἴμοι, πῶς τὸ φῶς μου σβέννυτται, πῶς σταυρῷ προσπήγνυται ὁ υἱὸς καὶ θεός μου.»
2. ....... Ik kan maar niet geloven dat het waar is dat mijn licht gedoofd wordt, dat mijn Zoon en mijn God aan het kruis genageld is.”
Δ´ Ἀπόθου, ὦ μῆτερ, τὴν λύπην ἀπόθου· οὐ γὰρ πρέπει σοι θρηνεῖν, …
5. Wees niet verdrietig, Moeder, wees niet verdrietig; want het past jou niet te treuren,...
Γ´ Ὑπάγεις, ὦ τέκνον, πρὸς ἄδικον φόνον Καὶ οὐδεἰς σοι συναλγεῖ· …. θνῄσκεις, τέκνον, μόνος, ἀνθ᾽ὧν πάντας ἔσωσας, ἀνθ᾽ὧν πᾶσιν ἤρεσας, ὁ υἱὸς καὶ θεὸς μου». …
(Χαῖρε Χαῖρε Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε.) …..
Ζ´ ….. μὴ οὖν κλαίῃς, μῆτερ· μᾶλλον κράξον ἐν χαρᾷ· “θέλων πάθος δέχεται ὁ υἱὸς καὶ θεός μου”». (Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε.)
3. Je gaat, mijn kind, een onrechtvaardige dood tegemoet. En niemand die erbarmen met je heeft. ........ Je sterft, mijn kind, helemaal alleen, terwijl jij toch allen hebt gered, terwijl allen je toch graag mochten, mijn Zoon en mijn God.
(Wees gegroet, wees gegroet, wees gegroet, bruid zonder bruidegom.) .....
6. ....... Huil dus niet langer, Moeder, maar roep vol vreugde uit: “Mijn Zoon en mijn God ondergaat vrijwillig het lijden.”
(Wees gegroet, bruid zonder bruidegom. Wees gegroet, bruid zonder bruidegom. Wees gegroet, bruid zonder bruidegom.)
Calliope Tsoupaki (Piraeus Griekenland, 1963)
Calliope Tsoupaki componeerde meer dan 70 composities. Van solo tot orkestraal werk, van zang en opera’s, van concertmuziek voor dans, theater, tot multimediale muziekprojecten. Er vinden regelmatig
uitvoeringen van haar werk plaats, over de hele wereld: Japan, Europa, Verenigde Staten. Het werk van Tsoupaki is op meerdere festivals te
beluisteren geweest: Gaudeamus International Music Week in Amsterdam,
Festival New Music in Middelburg, the Malta International Arts festival, "Area de Musica" in Valencia, "Focus Festival" in New York, the Harpsichord Week
in de Ysbreker in Amsterdam, the Other Minds Festival in San Francisco, the Recorder Symposium Calw in Germany, the Consequenza festival and the Confrontations Festival in Rotterdam, the Holland Festival, the Summer Garden 1999 serie of concerts at the Museum of Modern Art Sculpture
Garden in New York, the Radovljica Music Festival in Slovenia, the Chicago
Univercity, the Gaudeamus Music Theater festival; haar werk werd uitgevoerd op aansprekende podia als the Carnegie Hall en the Alice Tully Hall in New York, het Concertgebouw, Paradiso, De Ysbreker in Amsterdam,
theaterzalen “Doelen” en “de Unie” in Rotterdam, Vredenburg in Utrecht, the theatre Exony in Glyfada of Athens, Arts Center Dom Musyki, het Muziekgebouw in Amsterdam, en vele anderen.
Haar compositie Sappho’s Tears won een eervolle vermelding tijden de in
1996 gehouden Internation Rostrum of composers, georganiseerd door het
Internation Music Council, met de ondersteuning van Unesco. Tsoupaki was genomineerd voor de NPS Cultuurprijs in 1997 en als gastcomponist
uitgenodigd door Iema Centre for Contemporary Music in Athene, mei 1998.
In 2001 was zij huiscomponiste binnen het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam, gaf lezingen en workshops over de interpretatie van haar
muziek. Regelmatig gaf Tsoupaki masterclasses in compositie en was ze
jurylid van de Internationa Gaudeamus Music Week in Amsterdam, 2006. Sinds september 2007 is ze docent compositie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
De premiere van haar oratorium Lucas Passie vond plaats tijdens het
Holland Festival in 2008. De Lucas Passie werd door het publiek gekozen in de top tien van de meest favoriete uitvoeringen van het festival.
Nederlands Blazers Ensemble
artistiek leider Bart Schneemann
algemeen directeur Albert Adams
artistiek coördinator en
producer NBELIVE Niek Wijns
productie Elena van Slogteren
pr & marketing Esther van Doorne Anne Pagnier
stagiaire pr & marketing Anne van de Groenekan muziekvoorbereiding Geert Rubingh
educatie Claartje Gieben
financiële administratie Gerard Boltje stagemanager Luc Kossen
geluid Casper de Jong Dennis peters
licht James Murray
Marcel slagter Harmen van ‘t Loo
Het Nederlands Blazers Ensemble wordt gesubsidieerd door het Ministerie van OC&W en door de Gemeente Amsterdam. Nederlands Blazers Ensemble
Korte Leidsedwarsstraat 12, 1017 RC Amsterdam
tel (020) 6237806 •
[email protected] • www.nbe.nl • www.jongnbe.nl
De concerten van het NBE in Amsterdam zijn altijd snel uitverkocht. Wilt u er op tijd bij zijn? Bestel dan nu vast de abonnementen brochure seizoen 1012|13. Stuur een mailtje met uw adresgegevens naar
[email protected] en de brochure wordt u zo snel mogelijk toegestuurd. Natuurlijk staat ook veel informatie op onze website: www.nbe.nl en zijn de blazers te volgen op Twitter, en maken graag vrienden op facebook.
Preludes
Chopin en
Frédéric Chopin Neerlands trots ers Ensemble Nederlands Blaz op de toetsen nnaar piano Hannes Mi t Krauze un gm Zy ing rk bewe t in een een intiem concer Stelt u zich voor: , een vleugel uw ee e 19 van de salon in het Parijs ar het eler. Op de plek wa wacht op zijn besp l verzamelen, za s ak lschap zich str musicerende geze muziek van dé Op de lessenaars branden kaarsen. éric Chopins 24 20.00 uur n die dagen. Fréd woensdag 18 april pianogrootheid va ieke muziek. ss kla de in l aa jlp of mi eh n preludes zijn ee Zutphen De Hanz de voor elk van de elu pr n éé e rd ee Hij compon 19.00 inleiding vier. soorten van het kla , ze au Kr vierentwintig toon t un r gm Zy en componist do 19 april 20.15 uu welke t De Poolse pianist me n is da lhu in ee op Sp Ch 't or met Helmond bracht meer tijd do de n va n éé is ing ze eid au inl k. Kr 19.30 andere collega oo ziek. Jong van van de nieuwe mu 20.15 uur es éminences grises zaterdag 21 april en compo siti als cit re n zij hij t Kerk geest, maak Als Den Haag Nieuwe traal experiment. ea th n ee t to g ati regelm van Chopin, 19.15 inleiding nistische muziek l iemand de zeer pia zie jke eli ns .15 uur me van de zondag 22 april 20 waarin alle emoties E kan NB t he or tgebouw vo er n, nc ge lig Amsterdam Co verborgen lijken te M l. KA we t ism he / ing hij 19.15 inleid bewerken, dan is 20.15 uur speeld door het maandag 23 april en afwisselend ge tgebouw de , er De preludes word en nc ets Co to am de Amsterd lands trots op er Ne or th do be en M sa E KA Eli NB ine 19.15 inleiding / ism laureaat van het Re t sympathieke jonge he op nnes Minnaar. En Concours 2010, Ha elude, ook een nieuwe pr met inleiding en lijk ur oneerd programma natu mp co ge ze au Kr afterconcert! aar door voor NBE en Minn in. op Ch ic ér éd n Fr en opgedragen aa