Nederland. Geschreven

Hype erv ven nttila atie e De oorzzaak k van n me eer d dan 50 chro c onische ziekt z tes 15

Buteyko In nstituut Nederla and ww www.bu uteyko-in nstituutt.nl Gesschreven n door Dick D Kuip iper

Welk kom Ademe en is een vrij essentiële bez zigheid. Toch T hebb ben zelfs artsen we einig aandacht voor de ademh haling (te enzij er du uidelijk ie ets mis is, zoals bijj astma of longemfyseem). g, ontspan nnen adem men is es ssentieel voor een goede ge ezondheid d. Een Rustig goede ademhalling zie je e niet en hoor je niet. Loa Tzu T (een C Chinese filosoof f en de schrijver van de Tao T Te Ch hing) schrreef het 2600 2 jaar geleden al: demt alsoff hij helem maal niett ademt”. “De perfecte mens ad Dit rap pport zal aan tonen waarom m deze uitspraak nog n steed ds correct is. En er worrdt uitgele egd wat er e fout ga aat als iem mand te veel v adem mt (wat we w hyperv ventilatie noemen)). Het rapport bea antwoordt 14 esse entiële vra agen over de adem mhaling. Het H kost ongeveer 20 minuten om he et goed te e lezen. Neem N die tijd: ademen is zo ess sentieel da at als je stopt s je dood d gaatt, en als je het verrkeerd doet je ziek wordt. w

Upd dates Dit is Versie V 1.3 3 van dit rapport. Na aanleiding van n feedback wordt het h rapporrt soms aangepast a t. Check www.bute w eyko-instituut.nl/R Rapport1.html om te kijken off je de laa atste vers sie leest.

Door rsturen n aan ander ren Vind je e dit een interessa ant rapport? Stuurr het doorr naar vrie enden, fa amilie en bek kenden.

Dick k Kuip per Buteyk ko Therap peut

1 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteykko Instituut N Nederland

1. Waarom W m adem men we? w Het lev ven begin nt met ad demen, en n we blijv ven er me ee doorga aan tot on nze laatste e snik. Een mens ka an enkele weken zo onder voe edsel, enk kele dage en zonderr drin nken, en enkele e miinuten zonder ademen. Maar waarom w a ademen w eigenliijk? Vaak lees je allerlei mo we ooie, logis sch klinkende verha alen. Som ms klopt er e maar weinig w van n. Terwijl het eigenlijk mpel is. De D twee belangrijk b kste functies van ademen ziijn: vrij sim (1) He et lichaa am van zuurstof z voorzien n. Bloed stroomt s d door de lo ongen en nee emt dan zuurstof z ( 2) op. Het (O H zuurs stofrijke bloed b wordt daarna a door het lichaam gep pompt en n voedt de e lichaam mscellen met m zuurs stof. In die cellen wordt zu uurstof om mgezet in energie, water (H H2O) en ko oolzuurga as (CO2).. Lichaa amscellen verbruik ken veel O2, en ma aken dus voortdure end CO2. Daarm mee kome en we bij de tweed de functie van adem men. oolzuurg gas afvoe eren. CO O2 wordt (2) Ko door de d cellen aan a het bloed b afge egeven, dan na aar de lon ngen verv voerd, en daarna ademe en we hett uit. e naar de tekening, dan is het h heel Kijk je verleid delijk te denken d da at O2 een voedin ngsstof is en dat CO C 2 een affvalstof is s (dat is s een foutt die veel mensen maken). Koolzu uurgas is essentiee el voor ve eel proces ssen in on ns lichaam m. Adem je te veel dan raak je te veel koolzuurrgas kwijtt. Je kan dan d allerlei klachte en krijgen n. Ik kom m daar nog g uitgebrreid op terug. En alv vast een tip: Adem altijd door je neus (z A zoals de tekening laat l zien) en nooit door j mond. Je neus is de luch je htfilter van je licha aam.


2. Wat W geb beurt er in de d long gen? Ademe en doe je met je lo ongen. Lo ongen bestaa an vooral uit lege ruimte r (zoals bij een e spons)) en zijn elastisch. e De twe ee grote luchtwegen die de e longen binnen ngaan (de e bronchi) vertakk ken zich voordu urend. Kle einere luc chtwegen n noemen we bro onchioles. Na ong geveer 23 3 keer ve ertakt te zijn z eindig gt een luchtweg bij b een aantal longb blaasjes. De lon ngblaasjes s liggen als a druive entrosjes bij elk kaar. Ze zijn erg klein (0,2 millimete m r in doorsnee). Er E wordt geschat g dat we zo’’n 300-800 miljoe en longbla aasjes hebben, me et een ge ezamenlijjke opperrvlakte va an 2 ongeveer 80-90 0m . Zuursttofarm/ko oolzuurrijk bloed (in de tekening rechts sonder bla auw) worrdt langs de longblaasjes s geleid. De D longbllaasjes hebben een dunne, elas stische wa and. asuitwisse eling Daardoor verloopt de ga tussen n longblaa asjes en bloed b erg gemakke elijk. Zuursttof wordt als het ware w vanuitt de longb blaasjes het h bloed in geduw wd, waar het h ordt door rode opgenomen wo bloedc cellen. En koolzuurrgas springt uit het bloed naa ar de longblaasjes. Het zu uurstofrijk ke bloed dat d de longen n verlaat tekent men vaak rood r (zie rechts).


In de rode bloe edcellen hecht h het zuurstof zich aan hemoglobine (een n d getalle en krijg je e een bee etje een id dee van hoe h eiwit).. Als je kijjkt naar de fenom menaal dit alles in elkaar e zit: • • • • • • • •

Het bloed d van een n volwassene bevat ongeveer 2,5 x 1 1013 rode bloedcelle en (dat is s 25.000.000.000.000). Een rode bloedcel is ongeveer 0,000 007 cm breed. A je alle Als e rode blo oedcellen zou uitsp preiden bedek je 4 4000 m2. Ongeveerr 99 % va an de celllen in hett bloed zijjn rode bloedcellen n. Rode bloe edcellen worden w in n het beenmerg ge emaakt. Elke rode e bloedcell bevat on ngeveer 640.000.0 6 000 hemo oglobinemoleculen. –800 gram m hemoglobine, da at ongeve eer Een volwassene heeft 600– vat. 2,5 gram ijzer bev 1 hemogllobinemolecuul kan 4 zuurs stof binde en.

Bijna alle a zuurs stof in hett bloed he echt zich aan hem moglobine.. Er is ma aar erg weinig g ongebon nden zuurrstof in het bloed (slechts ( z zo’n 1-2 % %).


3. Wat W do oet hett lichaa am me et zuur rstof? Wanne eer zuurstofrijk blo oed langs s weefsels s (zoals spieren off hersenen n) stroom mt kan he et zuursto of loslaten n. Zuursttof kan niiet in deze weefsels opgesla agen worrden. Om te overle even heeft het h lichaa am daarom een vo oortdurende toevoe er van zu uurstof (O O2) nodig. In rust ongeveer o 200 ml per p minuu ut, bij zee er sterke activiteit kan dat op plopen tott wel 8 liter O2 perr minuut. urstof is allereerst a een bron n van energie. In de d cellen w worden glucose g 1. Zuu (suikers die via a het bloe ed aangev voerd worrden) en O2 omgez zet in ene ergie, koolzu uurgas en n water (d dit noemt men “aerobe verb branding””). De offficiële form mule voor de omze etting van n glucose e en O2 na aar energ gie, CO2 en n H20 is: C6H12O6 + 6 O2 Æ En nergie (ATP) + 6 CO C 2 + 6 H20 Waarb bij de ATP P (energie e) staat hierbij voo or Adenos sinetrifosffaat; een stof die chemische energie e in n zich dra aagt. Bij het h maken van dez ze energie d CO2 vrij, v dat afgegeven a n wordt aan het bloed dat langs de cellen c komt dus stroom mt. arnaast wordt w O2 in n het lich haam gebruikt om lichaamsvreemde 2. Daa bacterriën en virussen op p te ruime en. Veel van v deze bacteriën n en virus ssen zijn an naeroob, wat betek kent dat ze slecht tegen zu uurstof ku unnen. Zuursttof is dus essentieel voor le even. Maa ar te veel zuurstof inademe en, bijvoorbeeld on nder hoge e druk bij diepzeed duiken, is s gevaarlijjk. Het ka an peroxie) veroorzak v ken. Zuurrstof kan dan toxis sch zuursttofvergiftiiging (hyp werken en bijvo oorbeeld het zenuwstelsel aantasten a n. Voorda at men ditt ontdek kte gaf men m te vro oeg geborren baby’’s in de co ouveuse v vaak zuiv vere O2. Me et ernstige gevolge en zoals blindheid b . En onlangs hee eft in Ame erika de FDA F (Food d and Dru ug Administration) gewaa arschuwd dat mens sen met harth en longproblemen better geen gebruiik maken van de zogenaam z mde Oxygen Bars die d je daa ar ziet (ee en soort cafés c waa ar je extra a O2 kan inademen.


4. Welke W s spieren n gebru uiken we w bij adem men? Inadem men bete ekent dat lucht de longen binnenstro oomt. Datt krijgen we w voor elkaar e doo or spieren n aan te spannen s die d de lon ngen grotter maken n. Daardoor ontsttaat er in de longen n een ond derdruk en wordt de buiten nlucht naar binnen n gezogen n. Er zijn n een aantal spiere en die we e bij het inademen n kunnen gebruik ken (zoals s de tek kening rec chts laat zien). Allereers st het midde enrif (of diafragma). Het middenrif is een gro ote spier die d direct onder de e longen n ligt. Verrder kunn nen we bijjvoorbeelld ook de (externe e) tussen nribspiere en gebruik ken. Uitade emen is meestal m niiet meer dan d het weer w laten n ontspa annen van n deze spieren. De lon ngen word den “ dan kleiner en “drukken ” de w naarr buiten. lucht weer Maar uitademe u n kan ook k een ac ctief proce es zijn. We W kunnen bewustt uitadem men: ebruiken we spiere en dan ge (zoals de intern ne tussen nribspieren) om de e longen extra e klein n te make en zodra we veel lucht uitblazen (ha andig bijv voorbeeld bij het opblazen van v ballonnen op ee en kinderrfeestje). In rustt behoren n we allee en met he et midden nrif (“de buik”) b te ademen. Bij inspan nning (spo ort bijvoo orbeeld) komt k daar de borstademhaling bij. Maar M heel bewust ee en buikade emhaling aanleren n gaat vaa ak fout en n leidt me eestal tot hyperventila atie. De bedoeling b van de Buteyko B M Methode is dat stap voor stap de rustige, amper zichtbare z buikadem mhaling terugkomt.


5. Hoe H vaa ak ade emen we? w Vaak. Wanneerr we rustig op een stoel zittten ademen we ge emiddeld zo’n 12 kee er per min nuut. Datt is ongev veer 17 duizend ke eer per da ag. Of ruiim 6 miljoen keer pe er jaar. Maar M dat zijn z gemid ddelden. Sommige S e mensen ademe en in rustt 8 keer (of nog minder) pe er minuut,, terwijl e er ook me ensen zijn die meer dan 25 kee er per minuut ademen. Hoe va aak iemand ademtt zegt nog g niet alle es over hoeveel iemand ade emt. Om ee en indruk te krijgen van hoe eveel iem mand adem mt heeft de medis sche wetenschap het begrip “MinuutVo “ olume” on ntwikkeld d. Het Min nuutVolum me is de tota ale hoeve eelheid lucht die ie emand pe er minuut in en uit ademt. Het H wordt bepaald door: (1)) Het tempo (hoe vaak v iema and per minuut m ad demt), en n (2)) De dieptte (de gemiddelde e diepte van elke te eug adem m). Gecom mbineerd krijg je dan d de volgende fo ormule: MV (MinuutV Volume) = Tempo ademhaling x Diep pte ademhaling. Om ee en voorbe eeld te ge even. Iem mand die in rust elk ke minuutt 12 keerr een halve liter adem mt heeft een e Minuu utVolume e van 12 x 0,5 = 6 liter per minuu ut. En iem mand die 25 2 keer per minuut een n halve litter ademtt heeft een e MinuutVolume e van 25 x 0,5 = 12,5 literr per minuut. Voor vele v aspec cten van ons licham melijk func ctioneren zijn norme en ontwik kkeld. Zoa als voor de bloeddruk (b bovendru uk 120 en onderdru uk 80), bloedsuike erspiegel, choles sterol, etc c. De norm m die voo or de een “normale e ademha aling” gehanteerd wordt is ong geveer 6 liter per minuut. m Wat ik k hierbove en heb ge eschreven n geldt vo oor een lic chaam in rust (iem mand zit op een stoell en doet niets). Bij sporten n mag je natuurlijk k veel me eer gaan ademen a o omdat je lichaam dan d meerr zuurstoff nodig he eeft en meer koolzu uurgas ma aakt. We kunnen dan d 60, 70 7 of zelfs s boven d de 100 lite er per minuu ut gaan ad demen.


6. Hoe H wo ordt de e adem mhaling g gereg egeld? De ade emhaling wordt ge ereguleerrd door he ersencenttra in de pons en de d medulla (twee gedeelten n van de hersen nstam). Er E zijn cen ntra die de d ademh haling stim muleren en e centra a die de ademhaling afrem mmen. Alles bij elk kaar noem mt men ze e “het ademh halingscentrum”. erking van n dit centrum is De we redelijjk comple ex, maar dit d is watt er ongeveer gebeurt: 1. Hett ademhalingscentrum houd dt de zuu urgraad, de d concen ntratie O2 en de concentratie CO2 van v het bloed nauwlette end in de e gaten. 2. Op basis van n deze infformatie regelt r hett centrum m de adem mhaling. De D concen ntratie CO O2 is daarrbij het be elangrijks ste omdat deze vo oortdurend wisseltt, veel ste erker dan n de concentratie O2. Het ad demhaling gscentrum m probeert de hoeveelheid CO2 in he et bloed consta ant houde en. Het he eeft als het ware een be epaalde concentra c tie CO2 als norm gekoze en. Door de ademhaling te stimuleren (je ademt a da an meer CO C 2 uit) of o af te remmen r ( ademtt dan minder CO2 (je uit) wo ordt geprrobeerd het werkelijke CO2niveau u in het bloed zo dicht mogelijk bij deze norm n te houden. h Van he et ademh halingscen ntrum lop pen zenuw wen naar de ademhalingssp pieren (zoals het midd denrif). Het ademh halingscen ntrum kan: (1) he et ademha alingstempo o verande eren (als we w sporte en gaan we w bijvoorrbeeld va anzelf sne eller ademe en), of (2) de diep pte van de e ademha aling vera anderen (v vaak gaan we bij spo orten ook k dieper ademen). Door meer of minder te ad demen wo ordt de ademh haling voo ortdurend d aangepa ast bij wa at we doe en en worrdt de hoeveelheid CO O2 in het bloed b zo constant c mogelijk gehoude en.


7. Waarom is koolzuurgas geen afvalstof? De arts en medisch onderzoeker Konstantin Buteyko werd in 1923 in de Oekraïne geboren. Hij heeft het grootste gedeelte van zijn leven in Rusland gewerkt. In 2003 is hij in Moskou overleden. Buteyko heeft zijn professionele leven gewijd aan medisch onderzoek naar het verband tussen ademhaling en gezondheid (rechts zie je hem in de 60-er jaren bezig in zijn laboratorium). Buteyko ontdekte onder anderen dat koolzuurgas (CO2) geen afvalstof is maar een belangrijke rol speelt bij een aantal processen in het lichaam. Door te veel te ademen verlies je te veel van dit “levensgas”. Het verrassende is dat de westerse medische wetenschap tijdens de eerste helft van de vorige eeuw ook redelijk geïnteresseerd was in CO2. De Amerikaanse wetenschapper Yandell Henderson ontdekte bijvoorbeeld dat wanneer hij honden met een longontsteking in een tent bracht waar de lucht verrijkt was met CO2, de longontsteking binnen 48 uur genezen was. Na 1940 zakte die belangstelling weg. Tegenwoordig is men weer voorzichtig aan het experimenteren met het toevoegen van extra CO2 aan de lucht die mensen inademen. Zo heeft men ontdekt dat de overlevingskansen van mensen op de intensive care hoger zijn wanneer ze extra koolzuurgas krijgen. Wanneer je chronisch te veel ademt, verlies je te veel koolzuurgas. Dit zijn drie belangrijke gevolgen van te weinig CO2 in het lichaam: 1. De lichaamscellen krijgen te weinig zuurstof. In het bloed zorgt CO2 ervoor dat hemoglobine O2 loslaat, zodat het uit het bloed naar de lichaamsweefsels kan springen. Is er weinig CO2 in het bloed (omdat je te sterk ademt) dan blijft erg veel zuurstof aan het hemoglobine plakken. De Deense arts Christian Bohr heeft dit meer dan 100 jaar geleden al ontdekt. Elke arts leert tijdens de medische opleiding dit Bohr-effect, en het internet staat vol met sites waar dieper op dit effect wordt ingegaan. 9 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Het be eroerde van hyperventilatie e is dus da at wanneer we die eper adem men, er min nder zuurs stof naar het licha aam toega aat. 2. De samens stelling en e eigens schappen n van he et bloed verande eren. Het is essentiee el dat de zuurgraa ad van het bloed co onstant b blijft, zond der grote pieken en n dalen. Koolzuurg K gas is (de naam ze egt het al)) een lich ht zuur gas. Neemt N de hoeveelh heid koolz zuurgas in n het bloe ed af dan wordt he et bloed meer bas sisch (de tegenhan nger van zuur). Het lic chaam houdt hier niet n van en e probee ert dit op allerlei m manieren tegen te gaa an. Ik zal twee voo orbeelden geven (u uit een lange lijst). A. Ergens in he et lichaam m zuren aa anmaken en die in n het bloe ed brenge en. Zo kunnen je spierren melkz zuur gaan n maken en dit afg geven aan n het bloe ed. Dat vo oel je in je e spieren als verm moeidheid en verkrramping ((zoals spo orters wel we eten). He et is dan ook o geen wonder dat d mense en die te veel ademen vaak last hebbe en van ve ermoeidheid en ve erkrampte e spieren,, ook als ze z verderr weinig actief a zijn. B. Bas sen uit he et bloed weghalen w zodat het bloed wat w zuurde er wordt. Zo is het blo oed rijk aan a bicarb bonaten (CO ( 3 ). Da at minnettje beteke ent dat ze e basisch zijn. De e nieren kunnen k die bicarbo onaten uit het bloe ed wegfiltteren onaten va aak positief (we plassen ze dan uit).. Daarbij nemen die bicarbo + gelade en ionen meeneme m en, zoals natrium (Na ( ), ma agnesium m (Mg+), calcium m (Ca+) en e kalium m (K+). De eze stoffe en plassen n we dan uit als bijvoorbeeld na atriumbica arbonaat (NaHCO3) en kaliu umbicarb bonaat (KHCO O3). Dat is s beroerd d want ma agnesium m is o.a. belangrijk b voor hett optima aal functioneren va an het ze enuwstelsel. Het ge evolg kan n zijn dat mense en die te veel v adem men sneller gestre est raken.. 3. Gla ad spierw weefsel verkramp v pt. Rondo om bijna alle holte es in het lichaam m (zoals slagaders s, darmen n, urinebllaas en lu uchtwegen n) zit glad d spierw weefsel. Dit D is een type spie er waarov ver je geen controle c h hebt. Wel reageertt het op allerlei prikkels uit de directe omgeving. Zo verrkrampt het h wanne eer de co oncentratie koolzu uurgas afn neemt. Dat kan ve eel ongem mak geven. Ik geef een paarr voorbeelden. Wanne eer glad spierweef s fsel rondo om de ade eren verk krampt, g gaat de bloedd druk en/o of hartslag g omhoog g. 10 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteykko Instituut N Nederland

Wanne eer glad spierweef s fsel rondo om de haa arvaten in n de huid d verkram mpt kan he et bloed niet n meerr goed doorstromen. De huiid wordt k koud (en vaak bleek)). Koude handen h en voeten zijn vaak k een eerste gevolg hiervan n. Er zit erg e veel glad g spierrweefsel rondom r de d darmen (het zorgt voor de d samen ntrekking van de darmen, d e zo voor een goe en ede stoelg gang). Wanne eer het ve erkrampt kan je opstopping g of juist diarree k krijgen. Ook he et gladde e spierwee efsel rond dom de lu uchtwegen kan verrkrampen n. Dat is astm ma.

8. Wat W is hyperv h ventila atie? Hyperv ventilatie e betekent dat iemand zwaa arder ade emt dan o op dat mo oment wense elijk is (“h hyper” bettekent te veel, en “ventilatie” betekent adem men). Hierdo oor daalt de CO2-concentrattie in de longen, l in n het bloe ed, en uiteind delijk ook k in de lich haamswe eefsels. Eén va an de eerrsten die aandacht a t had voor de vervelende ge evolgen van v hyperv ventilatie was de arts a Da Co osta. Ron nd 1870 onderzoch o ht hij sold daten die in de Ameriikaanse burgeroor b rlog gevoc chten had dden en e een lange tijd onder grote strress gesta aan hadde en. Ze ve ertoonden n een groo ot aantal klachten (zoals s aanvalle en van inttense ang gst, duizeligheid, ademnood d, oppingen, etc) zon nder dat er e lichamelijk een duidelijk aanwijsb bare hartklo oorzaa ak was. Dit D is beke end gewo orden als het “Da Costa-syn C ndroom”. Later werd duidelijk d d hyperrventilatie dat e de hooffdoorzaak k was.

9. Wat W is het h verschil tussen n acute e en ch hronisc che hype erventtilatie? ? staan twee types hypervent h tilatie: acute en ch hronische. Er bes 1. Acu ute hype erventilatie. De acute vorm m van hyp perventila atie is goe ed te herken nnen. Hett ontstaatt wanneer iemand het gevo oel heeft tte weinig lucht te krijg gen, daarrdoor stee eds zwaarder begiint te ade emen, en vervolgens steeds s verder de d controle over de e ademha aling verliest.


Bij derrgelijke “h hyperven ntilatie-aanvallen” neemt de e longven ntilatie enorm toe. Ie emand ad demt alsof hij of zijj zwaar aan a het sp porten is, en kan wel w 60 tot 80 liter luch ht per min nuut in en n uit adem men. Het gevolg is s dat erg veel CO2 he et lichaam m verlaat. uurgas in Spijtig g is (zie de uitleg bij b 7.1) da at wanneer er wein nig koolzu n het bloed achterblijjft, er min nder zuurrstof naarr het lichaam gaa at. Het pllaatje rec chts laat zien wat w er in de d hersen nen gebeu urt na sterke e hyperventilatie. Wat je e ziet is een dwars sdoorsnee e van de hersen nen. Rood d, geel en n licht blauw beteke ent dat err veel zuu urstof in het h hersen nweefsel aanwezig g is. Donk kerblauw beteke ent dat err weinig zuurstof z is s. Het linkerp plaatje to oont een rustige r no ormale ad demhaling g. Het rec chterplaattje laat zien dat na a 1 minuu ut hyperventileren de hoeve eelheid zu uurstof in n de hersen nen sterk afgenom men is. Ge een wonder dat je je beroerrd, duizelig en/of angstig a g gaat voele en. s dat iedereen hierrmee wel ervaring heeft. Wanneer je e met Het grrappige is opzet veel gaatt ademen n (bijvoorb beeld op vakantie wanneerr je een ast), dan wordt je duizelig en draaie erig. Dat k komt (zoa als dat luchtbed opblaa plaatje e laat zien n) doorda at de hers senen vee el te wein nig zuursttof krijgen n. kig herste elt de zuu urstoftoev voer naarr de herse enen zich snel wan nneer Gelukk je wee er rustiger gaat ad demen. Dergelijke sterk ke hyperv ventilatie kan ook klachten veroorza aken in an ndere gedeeltes van het h lichaa am, zoals pijn op de d borst, versnelde e hartslag g, e spierve erkrampin ng. Veel mensen m die dit voo or het eerrst benauwdheid en meem maken den nken dat ze z doodgaan en ra acen naarr de Eerstte Hulp Po ost. e echt he eftig, dan kan iema and zelfs flauwvallen. Dit Wordt de hyperrventilatie is een bescherm mingsreac ctie van het h lichaa am, omda at daardoo or de ademh haling we eer rustig wordt. Vaak zijn z het sttressvolle e situaties s (vergad deringen, autorijde en) die hyperv ventilatie-aanvalle en veroorz zaken. Ac cute hype erventilatiie komt opeens o opzettten, maarr zakt ook k weer we eg.


2. Chronische hyperventilatie. Naast de acute vorm bestaat er een chronische vorm. Dit is een sluipende vorm van hyperventilatie, en vaak minder duidelijk herkenbaar. Chronische hyperventilatie betekent dat het ademhalingscentrum in de hersenen ontregeld is. Normaal gesproken is de hoeveelheid CO2 in het bloed dat de longen verlaat ongeveer 40 mmHG (millimeter kwikdruk). Een ontregeld ademhalingscentrum vindt dat veel te veel, en is bijvoorbeeld ingesteld op 32 mmHG. Om die 32 vast te houden moet je voortdurend zwaar ademen. Als je dit langere tijd doet neemt de voorraad CO2 in het lichaam af. Omdat CO2 zo belangrijk is voor vele processen (zoals zuurstofopname, werking van de zenuwen, transport van mineralen en vitamines via het bloed), kan er dan van alles fout gaan. Waar het fout gaat hangt sterk af van wat de zwakke punten in iemands lichaam zijn. Chronische hyperventilatie wordt vaak verborgen hyperventilatie genoemd. Vaak lopen mensen er jaren mee rond, zonder dat het herkend wordt. In Engeland noemt men het “The Fat Folder Syndrome” (vrij vertaald “Het Dikke Dossier Syndroom”). Het zijn mensen die allerlei klachten hebben, allerlei onderzoeken laten doen, maar waarbij maar zelden een medische oorzaak gevonden wordt (vandaar dat dikke dossier bij hun arts).

10. Waarom gaat iemand hyperventileren? Er zijn vele redenen waarom mensen hyperventileren. Om er enkele te noemen: (1) je moeder (uit hyperventilerende vrouwen worden helaas hyperventilerende kinderen geboren), (2) het idee dat diep ademen goed voor je is (hoe vaak hoor je niet “adem maar eens flink door” – het slechtste advies dat je iemand kan geven), (3) te veel en verkeerd eten, (4) te fanatiek sporten (zodat je diep en door je mond gaat ademen), (5) te weinig lichaamsbeweging, (6) op een verkeerde manier en te druk praten, (7) veel te lang en door de mond ademen tijdens het slapen, en tenslotte: (8) stress. 13 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Stress s is zo’n belangrijk b ke opjagerr van de ademhali a ng dat ik er een apart stuk over gesch hreven he eb.

11. Stresss: de ve echt/v vlucht reactie e Stress s kan de ademhalin a ng zwaar maken. Wanneer W we onder stress staan s schiet het lichaam in de zogenaamde vech ht/vlucht reactie e. Dat is een e oude reactie uit u de tijd dat we nie et alleen jagers j ma aar soms ook proo oi waren. Het mannetje rechts word dt aangevallen do oor een sa abeltandtijger en t keuzes: of prroberen weg w te heeft twee komen n (vluchte en) of zich h verdediigen met die knuppel (ve echten). Schietten we in de vecht//vlucht re eactie dan n gebeurt er van alles in het h lichaam. Om enkele gev volgen te noemen: de spijsve ertering wordt w verrtraagd (is s even minder bela angrijk), het bloed d stroom mt naar de grote spiergroep pen (in de e verwach hting dat deze actiief worden en veell zuurstoff nodig zu ullen hebb ben), de adrenalin a eproductie gaat omhoog o (d daar word dt je alertt en sterk k van), err worden extra bloeds stollingsfa actoren geproduce eerd en affgegeven aan het bloed (de e kans is reëe el dat je tijdens t al dat vechten of vlu uchten ge ewond raa akt). Het be elangrijks ste voor ons o verhaal is echtter dat je zwaarderr gaat ademen. Het lic chaam denk dat he et verstan ndig is alv vast veel koolzuurgas uit te e ademe en, om zo o ruimte te t maken voor hett CO2 dat straks bij al dat ve echten of vluchten geproduceerd wo ordt. He et problee em is datt de mode erne mens vaak k in de strress schie et zo onder dat er veel liichamelijk k ac ctiviteit vo olgt. Het gevolg is dat we e meer ad demen, m maar dat dit niet gecom mpenseerd d wordt door ee en hogere e productie van CO O2. eroerde is s dat wan nneer deze stressperiode lan ng genoe eg duurt, het Het be ademh halingscentrum we ent aan het lagere CO2-nive eau in hett. Zelfs wanne eer men na n enige tijd t uit de e stress komt, k blijfft men te diep ade emen.


Veel mensen die last hebben van chronische hyperventilatie kunnen een bepaalde stressvolle tijd aanwijzen waarna “het allemaal begonnen is”.

12. Heb ik chronische hyperventilatie? Mensen willen vaak zeker weten of ze echt te veel ademen. Gelukkig bestaat er een eenvoudige maar accurate test waarmee je kan meten of je te veel ademt. Het heet de Controle Pauze. Je voert de test als volgt uit: 1. Ga zitten en adem rustig in en uit door je neus (je mond is natuurlijk dicht). 2. Na een gewone, rustige uitademing stop je met ademen. Knijp daarbij je neus dicht (zodat je zeker weet dat je niet ademt). Begin tegelijkertijd de seconden die verstrijken te tellen. 3. Bij de eerste aandrang tot ademen laat je de neus los en begin je weer te ademen. De tijd (in seconden) dat je comfortabel je adem kon stoppen noemen we de Controle Pauze (CP). De test vraagt absoluut geen wilskracht. Zodra je denkt “nu wil ik weer ademen” laat je je neus los. Het is fout wanneer je dan wat dieper moet ademen om “bij te komen”. Een CP van beneden de 25 betekent dat je behoorlijk veel ademt (bij een CP van 25 nog ongeveer twee keer zo veel als de norm). Dat kan vele ziektes veroorzaken.

15 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Kijk op p het inte ernet voorr een uitg gebreide uitleg van n je eigen n Controle e Pauze (tevens vindt v je daar d een online o sto opwatch die d het op pnemen van v de CP ma akkelijker maakt). htttp://www w.buteyko-instituutt.nl/Hyperventilatie etest.htm ml Ik wee et niet wa at je CP zal zijn, maar m schrik niet van een lag ge CP. Maar is je CP te t laag, doe d er we el wat aan n.

13. Welke ziekte es kan mijn hyperv ventila atie oorzake en? vero

Chronisch te ve eel ademe en wordt (verborgen) chron nische hy yperventilatie genoemd. Welk ke sympto omen horren bij ee en diepe, zware ademhaling g? Dat zijjn er heel veel. De e arts L.C. Lum (die bekend d staat als s één van n de belang grijkste onderzoek ker van hy yperventilatie in he et westen n) schreeff in 1975 al a over hy yperventilatie als “een “ ijsbe erg waarb bij het overgrote deel d van de e symptom men onde er water ligt l en ma aar zelde en opgemerkt word den”. ns hem ve eroorzaak kt chronis sche hype erventilattie “grote biochemische Volgen verand deringen die verre egaande consequen c nties hebben”. Enkele e bekende e symptomen die het gevolg kunnen n zijn van n chronisc che hyperv ventilatie zijn (Je kan k aanvinken waar je last van hebtt): Luchttwegen Snel buitten adem m bij inspa anning Benauwd dheid Astma-aanvallen Piepende e ademha aling Door de mond ademen Veel zuchten of gapen Veel hoe esten Veel slijm m Chronisc ch verstop pte of lop pende neu us Neuspoliepen Weinig ruiken Droge mond m


Hersenen Licht in het hoofd, duizeligheid Slechte concentratie Geheugenverlies Nervositeit, spanning Bezorgdheid Paniekgevoelens, angst zonder reden Hyperventilatie-aanvallen Geestelijke vermoeidheid Snel emotioneel Snel geïrriteerd zijn Piepende oren Vlekken voor de ogen Spieren Chronisch vermoeide spieren Kramp Hart en bloedcirculatie Hoge bloeddruk Onregelmatige, bonzende of versnelde hartslag Pijn, beklemming op de borst Pijn bij het hart Huid Eczeem Droge huid Spataderen Overdadig zweten Slapen Snurken Niet in slaap kunnen komen Slecht slapen Nachtelijke astma Onderbroken slaap Bedplassen of vaak moeten plassen ’s nachts ’s Morgens moe opstaan Ademhalingsstilstand tijdens slaap Immuunsysteem Snel verkouden, grieperig 17 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Algemeen Koude handen / voeten Opgezwollen buik Oprispingen Snel moe Tintelingen in vingers of gezicht Een algeheel gevoel van slapte en vermoeidheid Fysieke uitputting Lusteloosheid Diarree of juist constipatie Onverklaarbaar gewichtsverlies of gewichtstoename Allergische reacties Dit zijn enkele symptomen die op chronische hyperventilatie wijzen. Maar er zijn ook een aantal specifieke ziektes die sterk verband houden met chronische hyperventilatie. Om er enkele te noemen: Astma Chronische bronchitis Longemfyseem Allergie Hooikoorts Eczeem Chronische vermoeidheid Slaap apneu Hyperventilatie-aanvallen Hoge bloeddruk Paniekaanvallen Op deze website vind je een uitgebreide lijst. http://www.buteyko-instituut.nl/Lijst-met-ziektes.html

14. Hoe kan ik zorgen dat mijn chronische hyperventilatie verminderd? Een lage CP wijst op chronische hyperventilatie. Heb je een lage CP dan is het beste advies dat ik je kan geven een Buteyko cursus te volgen. De arts Konstantin Buteyko heeft een methode ontwikkeld waarmee de ademhaling stap voor stap teruggebracht kan worden tot de norm.

18 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Het doel van een Buteyko cursus is het ademhalingscentrum in de hersenen te “hertrainen” zodat het gewend raakt aan een hoger CO2niveau in het bloed. Daarbij verdwijnt hyperventilatie.

Het Buteyko Instituut Nederland Het Buteyko Instituut Nederland is de meest ervaren aanbieder van Buteyko cursussen in Nederland (er zijn zelfs cursisten die van zeer ver weg komen zoals Spanje of Aruba om bij ons een cursus te kunnen volgen, iets waar we zeer trots op zijn). Kijk op de website voor verhalen van onze cursisten: http://www.buteyko-instituut.nl/Cursisten-vertellen.html Tijdens een cursus leer je o.a. ademhalingsoefeningen die stap voor stap je ademhaling gaan normaliseren. De oefeningen worden op de persoon afgestemd. Het leren van deze oefeningen is, wanneer het onder ervaren begeleiding gebeurt, niet moeilijk. Verder leer je hoe je het beste omgaat met zaken die je ademhaling sterk kunnen beïnvloeden. Zoals praten, slapen, sport, voeding en stress. Kijk verder op: http://www.buteyko-instituut.nl/Cursus.html Maar bedenk dat de Buteyko Methode geen wonderpil is. De ademhaling normaliseren kost tijd en inzet. Ga er vanuit dat je gedurende enkele maanden ongeveer 1 uur per dag moet oefenen. Mensen die het programma trouw volgen, merken dat beetje bij beetje hun ademhaling rustiger wordt. Met alle positieve gevolgen die daarbij horen. 19 Versie 1.3 Dick Kuiper © Buteyko Instituut Nederland

Heb je e een nive eau bereikt waarm mee je tev vreden be ent, dan k kan je de oefeningen gaa an afbouw wen. Voorr de mees ste mense en is het dus een alige inve estering om hun ad demhaling g goed te e krijgen. eenma Dus misschien tot ziens.. Ik wens je een heel rustig m ge, ontspa annen ademh haling toe e.

Dick k Kuip per Dick.k kuiper@bu uteyko-instituut.nll


Nederland. Geschreven

Recommend Documents