nd leven
nederlands dagblad woensdag 7 oktober 2015
wonen – games – boeken – mode – koken – gezondheid – jeugd – opvoeding
themabijlage wonen
Woontrends Notenhout en ranke poten zijn het ‘nieuwe vintage’ ▶ pagina 4
Veranda’s Zorg dat het afdak sterk genoeg is ▶ pagina 7
Het huis van interieuradviseur Marije Develing
Binnenkijken ▶ pagina 8
jong
Huis van Belle Maak een herinneringsboekje met je vriendinnen ▶ pagina 15
2
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
lifestyle in gesprek met Henriëtte van Beynum Martha Aalbers beeld Hielco Kuipers
‘Ik doe mee aan de
gadget Marieke Westerterp beeld nd
Thuisbatterij Thuis stroom opslaan, dat kan met de thuisaccu’s die sinds kort verkrijgbaar zijn. Er zijn twee toepassingen: eigenaren van zonnepanelen kunnen de stroom die overdag niet gebruikt wordt, opslaan in de thuisaccu. ’s Avonds kan de zonnestroom uit de accu worden gebruikt. De tweede toepassing is voor echte bespaarders: laad de accu’s op tijdens het daltarief en gebruik de stroom tijdens piektarief. Tesla, de maker van elektrische auto’s, heeft de Powerwall op de markt gebracht. Deze heeft een 7 kWh-versie en een 10 kWh-versie. Mercedes komt met een batterij met 4,6 kWh. Ter vergelijking: een droger gebruikt 3,3 kWh (de droger is een grootverbruiker in huis). Zowel de Powerwall als de Mercedes-batterij
is een lithium-ion batterij met koeling. Eventueel kunnen er meerdere batterijen aan elkaar worden gekoppeld, zodat er een grotere capaciteit ontstaat. Tot 2020 leveren Nederlanders het teveel aan zonnestroom terug aan het net, waardoor er weinig voordeel is om het thuis op te slaan. Het is vooral het idee dat je helemaal zelfvoorzienend bent. De 7 kWh van Tesla kost 3.675 euro. Zo’n thuisbatterij moet geïnstalleerd worden door een elektricien.
advertenties
Henriëtte van Beynum (46) is getrouwd en heeft twee dochters van 7 en 4 jaar oud. Ze is directeur van Beddinghouse, een bedrijf dat bedtextiel ontwerpt en produceert voor merken als Beddinghouse, Auping, Rivièra Maison, Room Seven, Ariadne at Home, Marjolein Bastin en voor grote winkelketens zoals V&D en de Bijenkorf. Hoe denkt zij over gezondheid, geloof, geld en geluk?
gezondheid
geld
‘Als ondernemer moet ik wel steeds grenzen stellen aan het aantal uren dat ik werk. Ik kan soms behoorlijk doorgaan. Daarin probeer ik telkens weer een balans te vinden. Gelukkig ben ik heel gezond en erg energiek. Tegelijkertijd besef ik dat dit een gave is die heel kwetsbaar kan zijn. Ik ben sportief, maar sinds de komst van de kinderen komt er minder van sporten dan vroeger. Met mijn dochters wandelen en fietsen is natuurlijk ook beweging. Ik heb een crosstrainer en doe ook mee aan de plank challenge. Dat is een uitdaging via internet om liggend op ellebogen en tenen te balanceren. Het kost je maar een minuut per dag, daarom doe ik mee.’
‘Ik vind het leuk om kleding te kopen, en op dit moment ben ik bezig met mijn interieur, omdat we net een nieuw huis hebben. Zakelijk is geld is geen doel, maar een middel voor mij. Dat is een standpunt dat niet altijd gebruikelijk is in het bedrijfsleven. Ik ben geen ondernemer om mijzelf te verrijken, om over zoveel jaar zoveel geld te hebben. Natuurlijk wil ik als directeur een gezond bedrijf leiden. Ik probeer – daar heb je dat woord weer – een balans te vinden tussen bezit en schulden, investeren en geven zodat de continuïteit van het bedrijf gewaarborgd blijft. De auteur Randy Alcorn heeft mooie dingen geschreven over geld; dat bezit nooit van jou is, maar van God.’
geloof
geluk
‘Mijn geestelijk welzijn heeft alles te maken met het geloof. Wat mij gezond houdt, is mijn levende relatie met God. Die bestaat uit het voortdurende gesprek met Hem en de antwoorden die ik van Hem ontvang – al vragen die vaak om vertrouwen en overgave. Als ondernemer handel je naar wijsheid, maar daarin is het geloof toch de basis waar je naar terugkeert, want mijn drive, creativiteit en ondernemerschap zijn allemaal gaven van God. Zo komt mijn leven in balans. Ik doe mijn best en probeer mooie dingen neer te zetten met mijn bedrijf, maar tegelijkertijd reikt God de oplossingen aan. Successen of teleurstellingen in het ondernemen kan ik daarom ook in het juiste perspectief zien.’
‘Ik ervaar geluk in de harmonie tussen mij en anderen, zowel thuis als met medewerkers of met klanten. Onlangs hebben we het retailgedeelte van ons bedrijf, de winkels dus, afgestoten. Toen moesten wij afscheid nemen van mensen. Dat was een heel moeilijke periode voor me. Ik ervaar geluk in een sfeer van vertrouwen en waardering, maar ook in het hebben van perspectief en hoop; dat ik mag werken en bouwen aan ons bedrijf. Geluk ervaar ik ook in de innige relatie die ik met Christus heb. Is een van die relaties verstoord en niet in harmonie, dan ben ik minder gelukkig.’ ▶▶ ‘P.S.: Wat niet veel mensen van mij weten, is dat ik geregeld met mijn twee meiden voor in de bakfiets de duinen inga. Wij zijn pas verhuisd en wonen nu dicht bij zee.’
marktplaats Harm Bosma beeld marktplaats SCHOONHOVEN
KLOKKENSTAD
1000 klokken en barometers op voorraad
* Prijswijzigingen voorbehouden.
Ontdek de grote diversiteit aan moderne, klassieke en antieke klokken en barometers in de mooiste showroom van Nederland!
• Eigen uurwerkmakers • Meer dan 100 jaar ervaring • Advies op maat
• Gratis bezorging door geheel Nederland • Reparatie in eigen atelier
Bezoek onze website WWW.KLOKKENSTAD.NL Haven 1-13
Burg. Roosstraat 22
Schoonhoven
Lekkerkerk
Tel. (0182) 38 26 51
Tel. (0180) 66 14 90
[email protected]
www.rikkoert.nl
Vrijdag koopavond. Gratis parkeren nabij het Schoonhovense veer.
wat: Brandweerrode kast prijs: € 500 bijzonderheden: Zo goed als nieuw, 180x50x50 cm kopen? Hier staat de advertentie: http://tinyurl.com/rodekast
3
woensdag 7 oktober 2015
nd leven lifestyle
plank challenge’
in de keuken Machteld Meerkerk beeld nd
Op zoek naar Zùsto Ook zonder geraffineerde suiker kun je heerlijk gebak maken, bewijst Vera Kwik met dit boek. Maar helaas: de zoetstof die ze het meest gebruikt, Zùsto, is nog niet te koop voor particulieren. Een weinig inspirerende titel: Suikervrij bakken 2. De titel geeft aan dat het boek een vervolg is op een eerder deel, waarin de auteur bij het maken van gebak de zoetstof stevia gebruikte, in plaats van suiker. In dit deel bakt ze met kokosbloesemsuiker en Zùsto, een relatief nieuwe suikervervanger, die ze overal voor gebruikt: van peperkoektaart tot baklava. De beschrijving in het voorwoord is enthousiasmerend: Zùsto is een prima vervanger voor kristalsuiker, maar bevat slechts een kwart van de caloriëen. Ik ging meteen op zoek in mijn natuurwinkel, maar daar was het niet te krijgen. De site van de fabrikant maakt duidelijk dat Zùsto inderdaad nog niet beschikbaar is voor huishoudelijk gebruik. Daarmee vallen een hoop recepten uit dit boek af. Jammer. En er staan wel meer ingrediënten in die niet zo makkelijk verkrijgbaar zijn. Zo heb je opeens ‘een klein blik abrikozen zonder suiker nodig: waar koop je dat? En ‘vanillepuddingpoeder’, wat mag dat zijn? Voor de zes gram die je nodig
Suikervrij bakken 2 Vera Kwik. Uitg. Manteau, Antwerpen 2015. 175 blz. € 22,50
hebt in het recept van de tulbandcake, die ook op de voorkant van het boek staat afgebeeld, gebruikte ik maar gewone, geraffineerde vanillesuiker. Qua smaak komt het vast in de buurt. Wellicht is dit poeder in België, waar de auteur vandaan komt, makkelijker te krijgen. Al met al is het geen bakboek dat ik snel aan iemand cadeau zou doen. Daarvoor is het niet praktisch genoeg in gebruik. Maar met de zelfgemaakte chocoladechipcookies met kokosbloesemsuiker in plaats van Zùsto, en natuurlijk de al genoemde tulbandcake, doe ik de familie wel een plezier. Het recept voor ‘echte chocolademousse’ roept bij mij ook vragen op (waarom komen de noten uit de ingrediëntenlijst niet terug in het recept, waarom staat aan het eind van het lijstje nog een keer ‘kokosbloesemsuiker of Zùsto’ – blijkbaar een foutje -, waarom zie ik de witte chocoladeschilfers uit het recept niet terug op de foto?), maar de proevers aan tafel zijn enthousiast. En daar gaat het tenslotte om.
echte chocolademousse voor 4 personen
Op Marktplaats wachten miljoenen tweedehandsspullen op een nieuwe eigenaar. Vandaag hebben we de kast van Petrouchka de Jager (46) uit het Friese Workum gevonden.
Amsterdams gevelhuisje als droom Wat een aparte en leuke kast. Hoe komt u eraan? ‘Ik heb hem voor onze kinderkamers gekocht. De kast is van het merk ‘Kast van een Huis’, die produceert alleen producten in Nederland. Ze maken verschillende series. Dit is – zoals je misschien wel ziet – een geveltjeshuis uit Amsterdam. Het leuke is dat hij niet alleen geschikt is voor kinderkamers, maar je kunt hem bijvoorbeeld ook gebruiken als servieskast.’
Had u stiekem niet liever in een prachtig Amsterdams gevelhuisje gewoond? ‘Nou, als dat zou kunnen! Dat zou heel gaaf zijn. Maar voor dat soort huisjes moet je wel heel erg vermogend zijn. Ik moet je wel bekennen dat we redelijk westers zijn ingesteld. We willen ooit in een stad gaan wonen. Voorlopig blijven we in Friesland, want de kinderen hebben het hier erg naar hun zin. En wij trouwens ook hoor.’
Bent u een beetje een design-type? ‘Toevallig ben ik binnenhuisarchitect, dus ik heb er wel wat mee, haha. Ik ben iemand die van interieur met een knipoog houdt, daar hoort dit huisje ook bij. Mijn man en ik hebben daarbij jaren geleden een oude boerderij opgekocht en die verbouwd tot een bed & breakfast. Ik ben dus veel met interieur en inrichting bezig.’
De hamvraag. Waarom wilt u van deze kast af? ‘Het zal je verbazen, maar we gaan binnen Friesland verhuizen. Waarschijnlijk naar Sneek. We hebben ons huis al verkocht. We gaan wat kleiner wonen en hebben teveel spullen, dus dit kastje moet helaas weg. Ook stop ik met mijn bed & breakfast-bedrijfje. Het liep zo goed dat ik bijna personeel moest aannemen. Dat wil ik niet, dus stoppen we ermee.’
ingrediënten 3 eieren 200 g melkchocolade of pure chocolade zonder suiker 30 g kokosbloesemsuiker of Zùsto 125 ml room snuifje chilipoeder 55 g notenmengeling (dit ingrediënt komt niet terug in het recept, MM) kokosbloesemsuiker of Zùsto (volgens mij is dit niet nog een keer nodig, MM) voor de afwerking: 200 ml room 15 g witte chocolade zonder suiker 15 g amandelschilfers 100 g rode vruchten naar keuze (aardbeien, frambozen ...)
bereiding Splits de eieren. Breek de chocolade in stukjes. Smelt de chocolade au bainmarie en roer er de eierdooiers en de kokosbloesemsuiker of Zùsto door. Klop de room stijf met het chilipoeder. Spatel de opgeklopte room door de chocolade. Klop de eiwitten stijf en spatel ze door de chocolade. Laat de chocomousse 3 uur opstijven in de koelkast. Vul een spuitzak met een grote spuitmond met de chocomousse. Spuit de chocomousse in glazen of kommetjes. Klop de room op. Rasp de witte chocolade. Werk de chocomouse af met de amandelschilfers, de geraspte chocolade en de room. Garneer met rood fruit naar keuze.
4
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
consument
verkoopklaar Kirsten Slager beeld House of KIKI Wie zijn huis wil verkopen, doet er goed aan de woning zo goed mogelijk in beeld te brengen. Soms kan een verkoopstylist uitkomst bieden. Verkoopstylist Kirsten Slager laat zien hoe een woning na een restyling aantrekkelijker oogt. Met een paar aanpassingen ziet een kamer er heel anders uit. Dat bevordert de verkoop.
Een retrokastje, een andere kleur verf op de muur. Interieuradviseur Marije Develing spot de laatste woontrends en geeft tips voor een gezellig huis. Marije Develing beeld Ikea (manden en planten), Leen Bakker (bank en retrokastje), dutchbone (gouden lamp), Pure and
Planten, goud
Weg met het wasgoed Een slaapkamer kun je het beste zo neutraal mogelijk presenteren als je je huis wilt verkopen. Zo trek je een breed publiek aan. Deze logeerkamer is door een stylist onder handen genomen. De aandacht van de potentiële koper kan worden afgeleid door het wasgoed dat op het bed ligt. En ook de oranje gordijnen zijn nogal bepalend in de kamer. Geïnteresseerde kijkers willen tijdens een bezichtiging altijd naar het raam lopen om het uitzicht te bekijken. Ze willen bijvoorbeeld zien hoe de achtertuin is, of die van de buren. De tafel in deze logeerkamer stond een beetje in de weg en belemmert kijkers om naar het raam te lopen. Daarom verplaatste de stylist de tafel van het raam naar de lange muur. In dit huis waren meerdere roze accessoires aanwezig. De stylist besloot daarom om van deze logeerkamer een potentiële ‘meidenkamer’ te maken. Om een beetje een neutrale sfeer te creëren, werden de oranje gordijnen vervangen door witte gordijnen. De bloemen en planten geven een gezellige finishing touch aan het geheel.
Het najaar is voor veel mensen hét moment om iets aan het interieur te veranderen. Hoe doe je dat en wat zijn eigenlijk de nieuwe woontrends voor het komende seizoen? Nu de dagen donkerder worden en we ons meer naar binnen gaan richten, is het zo gezellig om weer eens de puntjes op de i te zetten. Een prettig interieur zorgt ervoor dat je meer geniet van je huis en van elkaar. Dan wordt thuiskomen na een lange dag heel plezierig. Zo’n interieur creëer je door een goede basis te combineren met accessoires. Die accessoires gebruik je om eens een leuke aanpassing in huis te doen. Je kunt natuurlijk de laatste woontrends volgen, maar durf te kiezen. Ga op zoek naar de stijl die écht bij je past en houd je daar aan vast. Iedereen heeft een bepaalde kleurvoorkeur: koop een paar nieuwe kussens voor op de bank om kleur toe te voegen. Je zult zien dat een beetje extra aandacht je huis meteen gezelliger maakt. Een overzicht van de zeven woontrends van het najaar van 2015. ■
urban forest We worden ons steeds meer bewuster van de natuur, duurzaamheid en de voordelen van natuurlijke materialen. De rust van de natuur haal je met natuurproducten in huis. Kamerplanten zijn een voorbeeld van deze trend. Na een periode van weinig groen in huis zien we planten langzaam weer op de vensterbanken komen. Een bijkomend voordeel is dat planten in huis het zuurstofgehalte op peil houden en de lucht zuiveren. Een grote palm op de grond of meerdere planten in groepjes bij elkaar zijn een van de vele manieren om planten te stylen. Zet ze in een terracotta pot of in een grote mand zodat het lekker basic oogt. Ouderwetse planten zijn ook weer in de mode, zoals de cactus, een gatenplant of een sanseveria. Je kunt de planten ook ophangen aan een plantenhanger van touw, net als vroeger.
natuurlijke materialen
flexibel
Kirsten Slager is oprichter van een opleiding voor verkoopstylisten: houseofkiki.nl
Interieurs worden flexibeler en de meubels van nu worden hierop aangepast. Een belangrijke ontwikkeling is dat er steeds meer vanuit huis wordt gewerkt. Hiervoor worden eettafels ontworpen met bergruimte voor een laptop of stijlvolle bureaus die in de woonkamer een belangrijke rol krijgen. Elementen-banken zijn razend populair, deze banken hebben losse delen en zijn daarom op verschillende manieren neer te zetten. Ben je iemand die het leuk vindt om je woonkamer regelmatig te veranderen: met een elementenbank kan dat. Nieuwe technieken worden afgestemd op flexibel wonen. Je hangt bijvoorbeeld een iPadhouder in de keuken om recepten op te zoeken en tijdens het koken muziek af te spelen.
Natuurlijke materialen zoals rotan, oud hout, veel planten en groene tinten spelen de hoofdrol in de wooncollecties van dit najaar. Mét het achtergrondverhaal, want we willen graag weten wat we in huis halen en waar het vandaan komt. Hierbij worden groene projecten en ontwikkelingsprojecten gesteund. Al kost het wat meer, het voelt wel zo fijn als we weten dat een product verantwoord is geproduceerd. Als voorbeeld deze manden van Ikea, ze worden allemaal met de hand gevlochten. De manden worden gemaakt van waterhyacint. Dat begint makkelijk te woekeren en wordt verwijderd uit rivieren om verstopping tegen te gaan. Voer de natuurlijke stijl door in je interieur met natuurprints op behang en schilderijlijsten met botanische prints. Mixen mag, juist hierdoor ontstaan de mooiste combinaties.
5
woensdag 7 oktober 2015
nd leven consument
neel frens Original (verf)
en retro in de kamer persoonlijk Wie wil er nu een standaard interieur? Kies voor een fijne woonstijl die past bij je persoonlijkheid en manier van leven. Door het snelle leven ontstaat er meer behoefte aan een thuis waar je veel tijd met elkaar doorbrengt: uitgebreid thuis eten en lekker lang natafelen bijvoorbeeld. Stem je interieur af op je wensen. Een grote tafel nodigt uit om veel mensen te ontvangen. Geef je interieur een persoonlijke touch met eigen ontwerpen, oude meubels en mooie herinneringen aan de muur. Foto’s druk je af op behang of in polaroid stijl om je muren mee te vullen.
goud en koper Met koper en goud in de details van je interieur, voeg je warmte en glans toe. Aan de koperkleur zijn we inmiddels al gewend, tegenwoordig zien we ook steeds meer goud in interieurs. Woonaccessoires zoals lampen, bijzettafeltjes en kandelaars worden afgewerkt in goud en koperkleur. Met deze materialen geef je het interieur een mooie afwerking. Kies voor grote blikvangers, zoals een hanglamp in het goud.
doe het zelf Handwerk en doe-het-zelven is heel populair. Jonge meiden beginnen enthousiast te haken en te breien. Meubels worden omgebouwd tot eigentijdse varianten. Websites zoals Etsy en Dawanda bieden handgemaakte artikelen aan zoals gehaakte kussens, plaids, handgeschreven quotes om in te lijsten tot boomstammetjes als onderzetter. Blogs staan vol met handige zelfmakers zodat het voor iedereen bereikbaar wordt. Ben je zelf nu niet zo handig of kies je voor gemak, dan zijn de websites van Etsy en Dawanda erg leuk om in de gaten te houden.
retro Retro en vintage zijn enorm populair. Het oude kastje van oma wordt het pronkstuk van de woonkamer. Deze stijl meubels worden zelfs weer nieuw gemaakt. De kenmerken van het ’nieuwe vintage’ zijn notenhout en de ranke poten. Laat kleuren en materialen terugkomen, dus kies je voor een meubelstuk van notenhout, koop er dan nog een tafeltje bij in dezelfde kleur. Zo ontstaat er eenheid. Variaties hierop zijn deze meubels in licht, blond hout. Dat geeft een Scandinavische sfeer. Ook marmer mag weer gezien worden, bijvoorbeeld op een kastje, keukenblad of op een bijzettafel.
kleur op de muur ▶ Heb je zin in een nieuwe kleur op de muur of in je woonaccessoires? Met kleur kun je een kamer een totaal andere sfeer geven. In de herfst en de winter mag het interieur wat knusser en worden de kleuren dieper en warmer. ▶ Groen en blauw zijn trendsetters. Van petrolblauw tot diep legergroen, gecombineerd met bijvoorbeeld wijnrood, dieppaars of okergeel. ▶ Blauw accentueer je door meerdere blauwtinten bij elkaar te gebruiken. Hiermee voorkom je dat je huis een showroom lijkt. Verschillende stoffen en materialen mixen geeft ook een origineler effect dan een vaste set woonartikelen. ▶ Groen benadruk je met kamerplanten. Een grote palm in een hoek zorgt voor extra groen. Ook zijn groene flessen mooi om van groot tot klein bij elkaar te zetten. Zet ze in een groepje op een kastje en vul ze met een paar groene bladeren.
zijn de natuurlijke verven en speciale verftechnieken die we steeds meer zien. Kalkverf en krijtverf zijn gemaakt van natuurlijke pigmenten, waardoor de kleuren ‘leven’ op de muur. Je kunt kiezen voor een matte, gladde afwerking of ga met een speciale verftechniek aan het werk om je muren een betonlook te geven in je favoriete kleur.
▶ Geel maakt vrolijk en rood en paars geven nog meer warmte en pit in je interieur.
schilderen of niet? De een draait zijn hand niet om voor het schilderen van een paar muren, terwijl een ander er niet aan moet denken. Door een kleur op de muur kun je het interieur een totaal andere uitstraling geven. Opvallend
Kie je ervoor om het anders te doen? Als de basis van je huis goed is, zoals de indeling, de kleuren op de muur en de meubels, dan is het leuk om af te wisselen met accessoires. Je wisselt kaarsen om in een trendkleur en koopt een paar nieuwe kussens voor op de bank. Stem bloemen of wandaankleding daarop af en de nieuwe kleuren komen nog beter uit. Is de bank een beetje uitgeleefd? Denk er eens over om hem te laten bekleden in een andere kleur en stof. Zo wordt je interieur nóg origineler.
Ontevreden Soms voel ik mij onbehaaglijk in mijn eigen huis. Dat gevoel krijg ik door allerlei woonbladen te lezen en binnenkijkers te bestuderen. Al die publicaties kennen maar één woord: Inspiratie. En Inspiratie leidt tot ‘verandering’, het tweede gebod, met ‘geld uitgeven’ en ‘weggooien’ dicht op de hielen. Soms krijg ik het idee dat ik daaraan moet toegeven. Gelukkig is de sloophouttrend net voorbij en ook de roestvrijstalen keuken hoeft niet meer. Dan maar het bestaande parket uit ons huis rossen en een gietvloer nemen, een akelig koude bedoening, maar wel trendy en met de hogedrukspuit zo weer schoon. Meteen ook de keuken in beton gieten en afwerken met underlayment. Inderdaad, de ondervloer van pauperhout moet je nu aan de muur spijkeren als lollige wandbekleding. Het hele huis wil ik volhangen met posters vol diepzinnige spreuken waar elke woonwinkel in grossiert en die allemaal neerkomen op ‘Leef in het moment’. De vorig jaar aangeschafte woonplaids zijn helaas niet meer van het moment, want poederpastels zijn naar warme tinten opgeschoven. In de container van het Leger des Heils ermee. Ook hebben de Frensjes en ik een buitenkeuken in elkaar geknutseld, want binnen koken is zó 2014. Ik word gek van het gesleep met water en pannen van binnen naar buiten, en in de regen koken is ook geen pretje, maar ik heb nu wel datgene waar de woonbladen je gebieden je hart op te zetten: de buitenleefruimte. ‘Mam, we hebben nog een trend gemist’, zegt een Frensje verontrust van achter zijn favoriete woonblad. ‘De kopertrend? Hebben wij al items van koper in dit huis? Een koperen kandelaar bijvoorbeeld?’ Zuchtend sta ik op. Daar gaan we weer, naar de woonboulevard. Was ik maar tevreden gebleven. Dan lag ik nu gezellig met een boek op mijn versleten rode bank onder een zelfgehaakt dekentje. Dan zou ik stiekem grinniken over woontrends, omdat die huize Frens en haar bewoners in het algemeen tamelijk onverschillig zouden laten.
6
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
creatief
Van een oude pallet kun je leuke meubels maken. De Duitse Claudia Guther laat in haar boek Pallet Design zien wat je met oud hout kunt doen. Annemarie Eversdijk beeld uit besproken boek
Oude pallet wordt salontafel Oude pallets kun je prima gebruiken als basismateriaal voor meubels. Claudia Guther geeft in haar boek Pallet Design tientallen tips om pallethout te verwerken. Krukjes, eetkamertafels, scheidingswanden voor in de woon- of slaapkamer, een paneel voor aan de muur ... Pallets kun je kopen bij transportbedrijven, tipt Guther in haar boek. Maar je kunt ook een rondje rijden over een industrieterrein. Daar liggen ze soms als afval en mag je ze zo meenemen als je het netjes vraagt uiteraard. Om meubels te maken moet je wel een beetje met gereedschap overweg kunnen. En, adviseert Guther, draag vooral handschoenen als je aan het werk bent. Omdat pallethout geen hard hout is, splintert het snel. Met een gasbrander kun je het hout wat donkerder van kleur maken. ■
Eettafel met krukjes. Het hout kan van tevoren het beste behandeld worden met lijnolie.
Pallet Design - Meubels maken van pallets en kisten Claudia Guther. Uitg. Forte Creatief, Baarn 2015. 109 blz. € 14,95
Salontafel met glasplaat.
Voor deze stoel heb je vier pallets nodig en drie spuitbussen lichtgrijze verf.
zelfdoen Gerlinde Braber beeld Gerlinde Braber
Vaas met een doorkijkje
je op dezelfde manier de vulpasta op de vaas. Dit kan met dezelfde kwast, maar een afwasborstel is hier ook heel geschikt voor. Je krijgt dan een mooie grove structuur. Ook deze laag goed laten drogen en zo nodig nog een keer herhalen.
Iedere twee weken geeft Gerlinde Braber leuke ideeën om zelf te maken. Deze week: een vaas met een doorkijkje.
Is de pasta ook goed droog, dan is het een optie om je vaas in te spuiten met lak, of met blanke lak uit een potje dezelfde tamponneertechniek toe te passen. De verf- en pastalagen krijgen hiermee een stevig beschermlaagje. De vaas is zo ook makkelijker stofvrij te maken. Laat vervolgens de lak dan ook weer goed drogen. Verwijder nu het silhouet. De gekleurde laag die je als eerste hebt aangebracht, zie je nu mooi door het silhouet heen. Wil je dat de buitenkant ook een kleur krijgt, dan kun je over de witte pasta een kleur schilderen of een kleur mengen door de vulpasta.
Een bloemetje in huis, een kaarsje aan, het geeft een gezellige sfeer aan een interieur. Leuk om dan gebruik te kunnen maken van oude glazen vazen die je misschien had willen wegdoen. Voor je glas gaat bewerken, is het belangrijk om je werk eerst goed te ontvetten. Zorg ook dat de ondergrond goed droog en stofvrij is. Verwijder zo nodig met stickerverwijderaar plakresten van stickers en etiketten. Voor het doorkijkje heb je een silhouet nodig. Ik heb dit opgezocht via Google, uitgeprint en vervolgens uitgeknipt. Met spuitlijm bespuit je het silhouet daarna, doe dit een aantal laagjes, en
materiaal • glazen vaas • vulpasta (Action) • kalkverf of acryl hobbyverf • lijm spuitbus • kleine platte kwast
laat de lagen tussentijds goed drogen alvorens je het volgende laagje spuit. Heeft je papieren silhouet een stevige plaklaag, dan kun je hem op het glas plakken. Je kunt ook bestaande stickers gebruiken die in hobbywinkels te koop
zijn of figuurtjes knippen uit schilderstape die je vervolgens op je object plakt. De volgende stap is het schilderen van de gekleurde kalkverf of acryl hobbyverf op het glas. Hiervoor heb ik een kleine platte kwast gebruikt en daarmee de verf op de
vaas getamponneerd. Je krijgt zo een bobbelig effect. Laat de verf goed drogen. Is het laagje verf dat je hebt aangebracht nog wat doorzichtig, dan tamponneer je er nog een laagje overheen. Nadat de gekleurde laag goed droog is, tamponneer
Zet tot slot een paar mooie bloemen of een waxinelichtje in de vaas. Een paar gepimpte vazen bij elkaar zetten en je zult zien hoe leuk dat staat! ▶▶ zie ook nd.nl/hobby
7
woensdag 7 oktober 2015
nd leven consument
Timmerman en interieurbouwer Jan Willem de Bie krijgt steeds meer vraag naar veranda’s. Acht jaar geleden bouwde hij de eerste in zijn eigen tuin. Sophia Geuze beeld nd
Langer buiten met een veranda Jan Willem de Bie begon zes jaar geleden zijn eigen interieurbouw- en timmerbedrijf Bie Yourself Timber Works in Apeldoorn. Zijn specialiteit is het maken van klassieke veranda’s die passen bij de stijl van het huis. Zes jaar geleden maakte hij er één per jaar. Nu liggen er soms vier tegelijk in zijn werkplaats.
Wat is een veranda? ‘Een veranda is een terrasoverkapping die zowel vrijstaand als aan een huis gebouwd kan worden. Ze hebben meestal twee of drie open kanten. Een veranda of een prieeltje is een tuinkamertje, in tegenstelling tot een serre. Dat is een gesloten kamer die je bij je huis trekt.’
Waarom zijn ze zo in trek? ‘Het is een trend om de tuin als een verlengde van je huis te zien. Het begon met de loungebanken en de buitenkeukens. Nu volgen de veranda’s, zodat je langer gebruik kunt maken van die banken, keukens en de barbecue.’
Kun je in elke tuin een veranda maken? ‘In theorie wel. Maar als je een kleine tuin hebt, moet je er wel rekening mee houden dat je weinig tuin overhoudt. En door een veranda aan je huis kan je huiskamer ook donkerder worden.’
Wat kun je er in de winter mee? ‘Ik heb mijn eigen veranda aan het huis gebouwd. Ik gebruik hem om houtafval op te slaan en mijn barbecue en buitenmeubels staan er droog.’
extra buitengevoel met kunstgras
zelfgekapte bomen
Jan Henk Hofsink: ‘Onze veranda, serre, tuinkamer of hoe je het maar wilt noemen, is een halfjaar in gebruik. We zijn er zeer mee ingenomen. Dit hadden we veel eerder moeten doen. De achterwand is de glaspui met tuindeuren van de woonkamer. De ene wand is die van de uitgebouwde slaapkamer en badkamer en de andere de blinde scheidingsmuur van de buren. In het voorjaar ben ik begonnen met de open ruimte te overkappen. De vurenhouten balklaag heb ik behandeld met een transparante tuinbeits. De dakbedekking bestaat uit golfplaten van pvc. In overleg met de buren is de scheidingsmuur wit geverfd en verder aangekleed. De vloerbedekking op de bestaande betontegels bestaat uit een kunstgrastapijt en geeft het geheel een extra buitengevoel. Het hemelwater wordt opgevangen in een regenton voor de bloemen en planten.’
Erik Potjes: ‘Wij hebben onze garage vergroot, zodat er een groot dakoppervlak zou ontstaan voor onze zonnepanelen. Het achterste gedeelte van de garage kan nu gebruikt worden als werkplaats. De veranda is eigenhandig opgebouwd uit Hollands eikenhout. De bomen zijn enkele jaren geleden door mijzelf gekapt op het erf van mijn schoonouders. We hebben ze daar een jaar laten drogen om vervolgens tot balken te laten zagen. In plaats van er brandhout van te maken of te versnipperen, krijgen de bomen van mijn schoonouders nu een tweede leven als veranda. De gehele veranda op het dak na is in elkaar gezet zonder spijkers of schroeven te gebruiken.’
ontmoetingsplek familiefeestjes
nagenieten van prachtige dag
Yvonne Kooistra: ‘De veranda is voor ons de ontmoetingsplek voor familiefeestjes. We hebben hem sinds 2007. We eten graag buiten, en vanwege het Nederlandse klimaat lukt dat niet zo heel vaak. Soms is de temperatuur wel goed, maar moet je vanwege de regen naar binnen. Daarom hebben we in de veranda een buitenkeuken geplaatst, zodat je veel vaker buiten kunt eten. Omdat we er een grote terrasverwarming hebben hangen, kunnen we er in de winter ook gewoon zitten. We hebben er wel eens Oud en Nieuw gevierd.’
Alie Rijneveld: ‘De veranda hebben we in 2002 aan onze woning laten bouwen. We mogen wonen op een bijzondere plek aan de IJssel. Het liefst zijn we het hele jaar buiten, genietend van de natuur. De natuur geeft rust en energie. In de zomer vliegen de zwaluwen zelfs onder de veranda door. Soms gaan ze - als we stil blijven zitten - op de lamp onder de veranda gezellig zitten kwetteren. Ons klimaat is prachtig, maar wisselvallig. De veranda biedt bescherming tegen regen, geeft schaduw als de zon te warm is. Je kunt er heerlijk mijmeren, genieten van een maaltijd of een goed gesprek, en in het donker nagenieten van een prachtige dag.
Kun je in de winter een veranda bouwen? ‘Dat hangt van het weer af en van het materiaal dat je gebruikt. Met kunststof, metaal en platen van polycarbonaat kan het zeker. Ik werk veel met hout. Daarvoor moet het droog en vorstvrij zijn. Als het vriest, kan ik geen fundering van cement voor de palen storten. En hout moet droog zijn als je er dakbedekking op maakt, anders gaat het rotten.’
Heb je een vergunning nodig? ‘Vaak mag je zonder vergunning op je achterterrein bouwen. Het hangt af van de hoogte en de grootte van het bouwwerk en de oppervlakte van het terrein. Op juridischloket.nl kun je kijken wat voor jouw tuin geldt.’
Moet je rekening houden met het bestemmingsplan? ‘Dat kan soms meespelen. Ik heb een keer een terrasoverkapping met een zeiloverkapping gemaakt, omdat er niet gebouwd mocht worden op het terrein. Nu werd het een pergola met een zeildak.’
Is het goed te overleggen met de buren? ‘Dat zou ik altijd doen. Zeker als je dicht bij de erfscheiding wilt bouwen. Een schutting mag maximaal 1 meter 80 hoog zijn. Als de veranda hoger wordt, kan dat licht uit de tuin van de buren wegnemen. Met overleg kun je een hoop trammelant voorkomen. Als je de buren passeert, gaan ze zich vaak extra formeel opstellen.’
Waar is de grootste misser die mensen maken bij het bouwen van een veranda? ‘Dat het afdak niet sterk genoeg is. Ik zie wel eens golfplaatjes op dunne bakjes staan. Als de wind eronder komt, waait het stuk en het houdt ook geen twintig centimeter sneeuw. Laat er altijd even iemand naar kijken die er verstand van heeft. En dat hoeft echt geen bouwkundig ingenieur te zijn.’
Welk prijskaartje hangt er aan? ‘Een doe-het-zelfpakket koop je bij een bouwmarkt al voor 2500 euro. Laat je er een op maat maken, dan beginnen ze vanaf vijfduizend euro.’
Hoe zit het met het onderhoud? ‘Dat hangt van het materiaal af. Aluminium en platen van polycarbonaat hebben nauwelijks onderhoud nodig. Aan blankhouten overkappingen hoef je in principe niets te doen. De chique geschilderde houten overkapping moet je om de acht à tien jaar opnieuw schilderen.’
Wakkeren die veranda’s het gebruik van terrasverwarmers aan? ‘Ik heb er zelf geen een, maar we hebben wel een terraskachel die we sporadisch gebruiken. Ik kan me goed voorstellen dat de opmars van de veranda’s en terrasoverkappingen ervoor zorgt dat er meer terrasverwarmers verkocht gaan worden. Het kost energie, maar buiten zitten is wel weer goed voor je gezondheid.’ ■
■ndmeedenken Over dit artikel werd meegedacht door lezers. Wilt u ook meedenken over artikelen? Ga naar ndmeedenken.nl of mail naar
[email protected].
8
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
achtergrond Wooncolumnist Marije Develing woont in een voormalige arbeiderswoning met veel grond. ‘Zodra het kan, ga ik naar buiten.’ Annemarie Eversdijk beeld Henny van Belkom
Binnenkijken in een v
De buffetkast kostte een paar tientjes bij de kringloopwinkel. Marije gaf hem een grijs-groene tint met krijtverf.
De eethoek is een combinatie van oud en nieuw. De antieke klepbank is gecombineerd met een eiken tafel van Marktplaats en strakke Eames stoelen.
Thuis is de plek waar je tot rust komt na een drukke dag. Voor interieurstylist en wooncolumnist Marije Develing is haar huis daarom heel belangrijk. Samen met haar man en kinderen woont ze – inmiddels acht jaar – in een voormalige arbeiderswoning in Apeldoorn. Een huis uit 1918 met een enorme tuin. ‘Ik houd erg van oude huizen. Toen we deze woning kochten, werd de hele wijk gerenoveerd, de gemeente wilde de hele wijk geschikt maken voor deze tijd. Aan de woningen werd een grote uitbouw geplaatst, zodat er beneden veel extra ruimte bij kwam.’
De ouderslaapkamer is in de aanbouw op de begane grond met een badkamer. De twee kinderen slapen boven en hebben een eigen badkamer. ‘Boven zijn de kamers niet groot. Ik heb gehoord dat er vroeger gezinnen met tien kinderen in deze huizen woonden. Je kunt je bijna niet voorstellen dat dit kon. Het is voor ons vieren ideaal.’ De buitenkant van het huis is helemaal in de oude oorspronkelijke stijl teruggebracht bij de renovatie,van binnen is alles nieuw. ‘Toen we hier kwamen wonen, heb ik de oude sfeer binnen teruggebracht met paneeldeuren uit die tijd. De
keuken is ook in deze stijl met een balkenplafond, wat een landelijke uitstraling geeft.’
buiten
Marije groeide als kind op op het Noord-Hollandseplatteland en vindt het buitenleven heerlijk. De keuze voor deze woning maakte ze mede vanwege de grote tuin die erbij hoort. ‘Deze wijk was een van de eerste tuindorpen in Nederland. De bewoners verbouwden hun eigen groenten. Vandaar dat er veel grond bij de woning zit. Zodra het kan, ga ik naar buiten. Lekker barbecueën, dat doen we zelfs in de winter. We gaan ook gerust ’s avonds buiten zitten bij het vuur, met een warme jas aan.’
opknappen
Het huis is teruggebracht in de stijl van 1918 met luiken en oude verftinten.
Het interieur van haar huis verandert regelmatig. ‘Door mijn werk zie ik zo veel leuke trends voorbijkomen, dat ik steeds wordt geprikkeld om iets nieuws te proberen. Ik doe dat wel op een manier dat het niet te veel geld kost, omdat ik weet dat meubels bij mij geen tien jaar mee gaan. Ik heb niet zoveel met duur design, ik vind het leuk om oude en nieuwe spullen te combineren. Ik koop veel tweedehandsspullen en mijn eigen meubels verkoop ik soms weer op Marktplaats. Het leuke van het kopen van oude spullen is dat het veel origineler is en je het leuk kunt opknappen. ‘Een antiek kastje in een nieuwe kleur kan zoveel sfeer geven.’ ■
9
woensdag 7 oktober 2015
nd leven achtergrond
oormalige arbeiderswoning
Het werkblad in de woonkamer staat in de erker. ‘Het is een fijne plek om te werken of om te knutselen.’
De houtkachel is vooral bij Maurits favoriet: lekker fikkie stoken geeft veel gezelligheid.
woonpaspoort Marije Develing (37), interieurstylist, blogger en wooncolumnist ▶ woonplaats: Apeldoorn ▶ type woning: voormalige arbeiderswoning ▶ woont met: man Maurits (40) en kinderen Noa (13) en Tom (10). Verdere bewoners: een poes, een konijn en drie krielkippen. ▶ favoriete plek in huis: de eettafel en de bank die erbij staat. ‘Hier eten we. Als de kinderen uit school komen, drinken we er thee. De kinderen maken er huiswerk. Met een muziekje erbij, maken we het dan helemaal gezellig.’
Het antieke bankje in de keuken is gezellig om tijdens het koken bij te kletsen. Noa breit tussendoor even een sjaal.
10
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
advertenties
tips / vakantie tarief € 12,10 voor
>D/Eds>K Z Eͮ
de eerste drie regels en voor elke volgende regel € 4,49 (incl. 21% btw); tekst wordt achter elkaar doorgezet;
Wss>K Z Eͮ
maximaal drie woorden vetgedrukt; opgave via www.nd.nl/adverteren.
<ZW dd Eͮ Ddd Eͮ
tips ■ te koop gevraagd
TAPIJT | VINYL | GORD GORDIJNEN | ZONWERING | ZONW
Uw (oude) GOUD is GELD waard! T.k.gevr: (oude) gouden sieraden, gouden tientjes, Krugerranden e.a. gouden en zilv. munten, baartjes zilver en goud, muntverzamelingen etc. Kevelam Garderen 0577461955 lid NVMH.
ULGERSMAWEG 24 | GRONINGEN | 050 5410429 | WWW. BARLETTA.NL ARLETTA.NL
Caresse Voordeel
bij Bosma Bedden Assen + Winschoten
Boxspring: Caresse 4600 Complete boxspring bestaande uit: - Een gestoffeerd hoofdbord; - 2 elektrisch verstelbare boxsprings met uniek pull-back systeem (terugloopsysyteem), voor een ideale, ergonomische verstelling en zitpositie;
WIJ ZIJN OOK GEVESTIGD IN EMMEN!
OP=OP
- 2 pocketveer-matrassen met 7 comfortzones; - 2 voetstoppers; - matrastoppers met hoogwaardig comfortschuim; - 2 elektrische motoren met bediening; 160 x 200 cm van € 2850,-
NU: €1995,-
Ook in andere maten leverbaar tegen meerprijs en langere levertijd
Alléén voor lezers van het Nederlands Dagblad
Voor meer aanbiedingen bezoek ons in Assen of in Winschoten! Gratis bezorging! Gratis Montage!
2015
Assen • Borgstee 12 • T. (0592) 37 55 70 | Winschoten • Transportbaan 28 • (0597) 43 21 21 | www.bosmabedden.nl
11
woensdag 7 oktober 2015
nd leven
consument Een grofgebreide poef of toch liever eentje in Indiase stijl? Een Piet Mondriaanklok of een uurwerk met romantische uitstraling? Over smaak valt niet te twisten. Een overzicht van vazen, lampen, poefen en klokken in verschillende stijlen. Redactie nd beeld nd
Kleurrijk, landelijk, retro – kies maar
Turkoois led tafellamp Fryebo. Draagbaar, werkt op oplaadbare batterijen. € 24,95; ikea.com
Retro model koperkleurige bureaulamp van het merk Zuiver. Ook in zwart, wit of geel verkrijgbaar. € 99; loods5.nl
Beige tafellamp No.2 met keramiek voet. Doorsnee kap: 13 cm € 23; kwantum.nl
Met de hand vervaardigde Tiffany lamp voor twee gloeilampen. 58x4 cm € 249; antiekarcade.nl
Aluminium gold vaasje van PTMD. 10x10x20 cm € 19,95; ptmd.nl
Rode Ball Body handbeschilderde vaas van porcelein, van Pol’s Potten. 35x55 cm € 219; bol.com
Antiekbruine vaas van natuurvezel. Van Flechtwaren Müller, model Denver. 65x23x23 cm € 37,99; home24.nl
Ronde driedimensionale vaas Iza van Casa Vivante. Handgemaakt met bijzonder kleureffect. 25x18 cm € 22,50; sfeervoorjou.nl
Langwerpige wandklok Kitchen Rules in offwhite, van Countryfield. 30x60x4,5 cm € 38,95; sweetlivingshop.nl
Zwarte koekoeksklok BirdHouse, met verwisselbaar vogeltje. 17,5x27,5x10 cm € 119,90; klokkenpaleis.nl
Ronde wandklok Parijs van Clayre and Eef. Van mdf, met Eiffeltoren. 60 x 5 cm € 27,95; hetgooischehofje.nl
Strakke Piet Mondriaan-klok met kleurrijke lijnen, van NeXtime. 43x43 cm € 54; woonaccessoires-online.nl
Cilinder poef Oketo met leren handvat van Missoni home. Met zigzagpatroon en afneembare stof. € 362; wannekes.nl
Langwerpige leren poef van House doctor. met rits aan de onderkant. 120x60x45 cm € 1150; hippetantes.nl
Kleurrijke roze poef met kraaltjes in Indiase stijl. Handgemaakt. 50x15 cm € 36,95; merelinwonderland.nl
Katoenen grijze gebreide poef van Kave Xampa. Kan ook als voetenbank worden gebruikt. 50x50x35 cm € 99; zooff.nl
12
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
consument Een laaiend haardvuur geeft veel gezelligheid en warmte in huis. Maar hoe staat het met de milieuvervuiling? Maarten Dijkstra / rd beeld Henk Visscher
Vurige monden voeden besmet met stookvirus Een van de eerste dingen die Marcel van ’t Hul deed toen hij zijn rijtjeshuis in Elburg kocht, was het laten boren van grote gaten in plafonds en vloeren. ‘We waren in ons vorige huis een houtkachel gewend en dus besmet met het stookvirus. Ik geniet vooral van het ambachtelijke handwerk, van het natuurlijke verwarmingsproces waar je gevoel bij hebt. Heel anders dan een simpele druk op een knopje.’ De Van ’t Huls kochten een Morsø, een gietijzeren geval van 1800 euro met een spekstenen binnenkant. Hoewel zijn stookkosten op jaarbasis met zo’n 1000 euro daalden, raadt Van ’t Hul mensen niet aan om alleen op basis van financiële overwegingen een houtkachel aan te schaffen. ‘Je moet het vooral mooi vinden om te stoken, om hout te zoeken, te kloven en te stapelen.’ Omdat Van ’t Hul onbehandeld hout gebruikt en met alle roosters open stookt, valt de roetaanslag in zijn kachelpijp enorm mee. ‘Een bevriende brandweerman zei ooit: ‘‘Schoorsteenbranden ontstaan als er een bocht in het kanaal zit of als het om een gemetseld geval gaat.’’ Mijn schoorsteen is van metaal en kaarsrecht. In de herfst voer ik altijd een kleine, visuele inspectie uit, maar ik zie nooit een verstopping.’
advertentie
Wat is er mooier dan eigenhandig houtblokken te stapelen, die aan te steken en je even later te warmen aan laaiende haardvlammen? Daar kan toch geen thermostaatknop tegenop? Of gooien milieubezwaren roet in het eten? Gerangschikt naar oplopend rendement ziet het rijtje binnenhuisbrandhaarden er ongeveer zo uit: open haard, elektrische kachel, gaskachel, houtkachel (in de varianten speksteen-, tegelen pellet-), ketel (CV/VR/HR/HRE), zonneboiler en warmtepomp. Zo lijkt de aanschaf simpel, maar ja: behalve rendement spelen ook zaken als prijs, comfort, smaak, uitstraling en milieu een rol. De meest rendabele systemen – zonnepanelen en warmtepompen – kosten (op de korte termijn) het meest. En om nu te zeggen dat je daarmee stoere aandachtstrekkers in huis haalt … Qua uitstraling bieden ze weinig meer dan de traditionele cv-systemen, waarin het borrelende water door een ketel wordt verwarmd en de radiatoren met een knopje worden bediend. Nee, dan hout kachels. Zware gevallen met vurige buiken op pootjes. Niks geen knopjes op hun flank, maar een open mond die gevoed wil worden met takken, stammetjes en blokken, die de eigenaar na noeste arbeid eigenhandig onder een afdak te drogen heeft gelegd.
Hoewel ze minder rendabel zijn dan zonneboilers en warmtepompen benaderen ze wel het rendement van een traditionele VR-ketel. Bovendien bieden ze warmte en gezelligheid in de vorm van echte vlammen, appelleren ze aan de oerinstincten en pyromane neigingen van veel mannen, kosten ze (op de korte termijn) lang niet zoveel als hun rendabeler ‘broers’ en vreten ze geen stroom en gas, waardoor ze dus heel milieuvriendelijk lijken. Of zit er toch een addertje onder het hout?
schadelijke stoffen
Onder de houtstapel van een open haard schuilt een wel heel grote ‘adder’: het stoken van blokken in een open haard heeft een rendement van slechts 10 procent. Door de noodzakelijke trek verdwijnt de meeste warmte via de schoorsteen naar buiten. In veel gevallen kost de open haard zelfs warmte en moet de cv-installatie het warmteverlies bij stoken. Daarnaast komen bij de verbranding schadelijke stoffen vrij die vervolgens in de kamer belanden. ‘In een duurzaam huis hoort een open haard dan ook niet thuis!’ stelt organisatie Duurzaam Thuis. Wie toch wil genieten van een knapperend houtvuurtje, kan beter voor een gesloten houtkachel gaan. Helaas ziet milieuorganisatie Milieu Centraal ook nadelen aan dit soort verbranders: ‘Dat hout
een duurzame brandstof is, betekent niet dat hout stoken zonder meer milieuvriendelijk is. Voor de productie en het transport is bijvoorbeeld wel fossiele brandstof gebruikt. Bovendien ontstaat er bij houtverbranding gemakkelijk luchtvervuiling door fijnstof, kankerverwekkende koolwaterstoffen, koolmonoxide en zware metalen. Voor het milieu is een toename van houtkachels en open haarden in woonwijken niet gewenst’, aldus een woordvoerder. Aan de andere kant: ‘Houtkachels met een hoog rendement dragen wel minder bij aan klimaatverandering dan gasgestookte verwarming. Hout is
13
woensdag 7 oktober 2015
nd leven
consument
stooktips
In de Elburgse tuin van Marcel van ’t Hul ligt zo’n 5 kubieke meter hout te wachten op de kachel.
een duurzamere brandstof voor de kachel dan aardgas. Het draagt niet bij aan het opraken van fossiele brandstoffen, aardgas wel. Bovendien versterkt de verbranding van hout klimaatverandering niet, mits het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen. De bomen die worden teruggeplant, nemen tijdens de groei de CO2 op die vrikwam bij de houtverbranding.’ Een positief punt vanuit het oogpunt van comfort is dat de stralingswarmte uit houtkachels minder droge lucht afgeeft dan de convectiewarmte uit radiatoren en gaskachels; slijmvliezen en huid drogen dus veel minder snel uit. Houtkachels
geven daarom een prettiger leefklimaat in huis. Daar komt bij dat ze voor veel minder luchtcirculatie zorgen, waardoor er minder stof in beweging is en bewoners zich bij een lagere luchttemperatuur prettiger voelen. Na alle plussen en minnen nog steeds een brandend verlangen naar een houtkachel? Welke wordt het? Een pelletkachel, een speksteen- of tegelkachel of een ‘gewone’ houtkachel? De pelletkachel – rendement 94 procent – brandt op zogenaamde ‘pellets’, een Engelse term die ‘brokjes’ betekent – kleine, cilindervormige korreltjes gemaakt van restafval: zaagmeel en houtsnippers.
De korrels zijn CO2-neutraal en bovendien een stuk goedkoper dan andere verbrandingsstoffen. Ze veroorzaken weinig vuil en geven geen geur af. Eén kubieke meter pellets levert net zoveel energie als 320 liter stookolie. Een zak van 20 kilo kost slechts 5 euro. In vergelijking met ‘gewone’ houtkachels verbruiken ze zo’n 30 procent minder hout. De opslag neemt drie keer zo weinig ruimte in. Een pelletkachel kost tussen de 2500 en de 5000 euro. Het systeem geeft alleen nieuwe pellets uit een aparte voorraadruimte in de kachel vrij als er meer brandstof nodig is om de temperatuur te kunnen handhaven. Verspilling is hierdoor minimaal. De noodzaak om eigenhandig houtblokken te kloven en zelf het vuur te regelen, is helemaal nihil. Wie toch liever met ‘echte’ blokken een brandstapel bouwt, kan het beste een speksteen- of tegelkachel aanschaffen, grote, massieve kachels van een steenachtig materiaal. Het duurt ongeveer een halfuur voordat hij is opgewarmd, maar daarna geeft de kachel regelmatig en langdurig warmte af. Het rendement ligt rond de 92 procent. Voor de installatie zijn veel ruimte en een stevige ondergrond nodig: een speksteenkachel weegt 500 tot 4000 kilo. Speksteenkachels hebben een erg lange levensduur en zijn onderhoudsvriendelijk. Ze kunnen wel honderd jaar meegaan. Maar ook al ver-
1. Gebruik schoon, droog hout. 2. Zorg voor hoge verbrandingstemperaturen. 3. Stook niet bij windstil of mistig weer. 4. Leeg de aslade regelmatig. 5. Zorg voor een goede rookafvoer en laat de schoorsteen één keer per jaar reinigen. 6. Let op vlammen en rook: vlammen moeten heldergeel of blauw en de rook kleurloos zijn. 7. Zorg voor voldoende zuurstoftoevoer. 8. Maak het vuur aan met aanmaakblokjes of houtjes, en niet met vloeibare stoffen. 9. Zorg voor voldoende ventilatie in de ruimte waar gestookt wordt. 10. Laat het houtvuur vanzelf doven.
vuilt de schoorsteen minder snel dan bij een houthaard, hij moet wel eens in de zoveel tijd worden geveegd. Prijzen starten bij 3000 euro. De ‘gewone’ houtkachel is iets goedkoper, maar heeft een veel lager rendement (75 procent). Het grote verschil met de speksteen- en tegelkachels is het materiaal waaruit de brandhaard bestaat: de ‘gewone’ houtkachel is van metaal, en dat geeft zijn warmte nu eenmaal sneller af dan steen. ■
advertentie
advertorial
Van den Berg Isolatie
Kwaliteit wint Isolatiebedrijven. Geen handvol, maar een landvol. Wáár de goede te vinden en liefst nog de beste? Waar moet ik als eigenaar van een woning of bedrijfspand op letten? Kan ik afgaan op een uitgekiende en flitsende marketing of doe ik er beter aan voorbij die bombarie te kijken om te zien welke mensen er wérkelijk achter het bedrijf schuil gaan? Bij Van den Berg Isolatie in Borger doen ze niet aan kouwe drukte. En om in stijl te blijven: daar halen ze liever de kou uit de lucht. Letterlijk. Van den Berg is al jaren een betrouwbare partner als het gaat om totaalisolatie. Met een team van achttien vakmensen zijn ze dagelijks druk in de weer en hebben ze in de afgelopen jaren honderden gebouwen een stuk comfortabeler en duurzaam gemaakt. Met als voornaamste werkgebied de drie noordelijke provincies en geworteld in de regio, spreekt Van den Berg Isolatie de taal van haar klanten. Een aanpak die gefundeerd is op een no-nonse mentaliteit. Praatjes vullen geen gaatjes; een goede isolatie des te meer.
oppervlak. Nieuwbouw of renovatie: bij Van den Berg hebben ze alle bouwkundige kennis in huis. Van den Berg werkt bij haar projecten nauw samen met grote bouwondernemingen en gerenommeerde ingenieur- en adviesbureaus. Zo was ze betrokken bij het luchtdicht maken van de tussenbrug in de Tasman Toren in Gronin-
gen en het isoleren van de tribunes van de Hockey Vereniging Assen. Een wapenfeit waar op dit moment aan gewerkt wordt, zijn de isolatiewerkzaamheden aan de nieuwbouw van het Theater en de Wereld van ontmoeting (entree nieuwe dierentuin) in Emmen. Grote projecten, kleine projecten: Van den Berg Isolatie werkt met oog voor het detail. Het is
immers die extra aandacht voor het detail waarin de kwaliteit zich werkelijk openbaart. Een aandacht die uw vertrouwen waard is!
Van den Berg Isolatie Strengenweg 1G, Borger Telefoon: 0599-639224 E-mail:
[email protected]
Verlaag nu uw energiekosten door aanschaf van spouwmuur- vloer- of dakisolatie Speciaal voor de lezers van het Nederlands Dagblad biedt Van den Berg isolatie v Een vrijblijvend en kosteloos adviesgesprek ● met een ervaren adviseur bij u thuis v Gratis adviesrapport ● v Gratis offerte ●
Specialist in v Naadloze isolatie ● v Spouwmuurisolatie ● v Vloerisolatie ● v Dakisolatie ●
‘Kwaliteit wint’, aldus Van den Berg Isolatie. Geen loze kreet, maar een visie die in alle facetten van het bedrijf tot uiting komt. Zo werkt Van den Berg Isolatie alleen met de beste mensen en de beste materialen. Beide voorzien van de voor de branche vereiste certificaten, die de kwaliteit garanderen. Of u nu een totaalisolatie wilt of alleen een vloer-, en/of spouw- en en/of dakisolatie wenst: Van den Berg Isolatie denkt met u mee. Ongeacht of het om een woning of een bedrijfspand gaat en ongeacht de grootte van het te isoleren
Borger Tel. 0599-639224 www.vandenbergisolatie.nl Werkgebied: Groningen, Drenthe, Friesland en Overijssel
14
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
ontspanning
app Marieke Westerterp beeld nd
game Erwin Vogelaar beeld ap
eSports nu ook in Nederland NT Glossy De app NT Glossy, die hoort bij de Nieuwe Testament glossy die op dit moment in de winkels ligt, laat een verbluffend staaltje techniek zien. Normaal was er zo’n lelijke zwart-wit geblokte QR-code nodig om vanaf papier meteen een link te openen op een smartphone. Deze app van het Rijssense bedrijf Recreate doet hetzelfde, maar dan met de foto’s die in de glossy staan. Staat er een app-logo bij de foto, dan kan de smartphone een video of iets dergelijks afspelen. Beweegt de smartphone, dan blijft de video op de fotoplek in de glossy getoond worden. Ook kan bijvoorbeeld de plaats waarover in het Bijbelstuk gesproken wordt, bekeken worden. Prachtig om te zien hoe het Nieuwe Testament tot leven komt via de app. Uitgeverij Vuurbaak wil de app nog uitbreiden met behulp van het publiek. Wie nog waardevolle video’s, animaties of links weet, mag dat doorgeven.
NT glossy Recreate, Android, iOS, gratis
Toeschouwers volgen een e-sportstoernooi in Keulen waar twee teams Battlefield 4 tegen elkaar spelen.
Een e-sports-deelnemer speelt een game tijdens een evenement in de Electronic Sports League.
De wereld van competitief gamen groeit. Er zijn uitverkochte stadia vol juichende toeschouwers, miljoenen mensen die thuis meekijken en torenhoge geldbedragen voor de winnaars. Nederland loopt nog niet warm voor deze eSports, maar daar kan nu verandering in komen.
strategische game Dota 2 had in 2015 een prijzenpot van 18 miljoen dollar. Het winnende team van vijf gamers ging naar huis met ruim 6 miljoen dollar. Een van die teamleden was een 16-jarige jongen uit Pakistan. Sumail Hassan Syed werd plots de jongste eSports-miljonair.
jaarlijkse game-evenement in de Jaarbeurs Utrecht breidt dit jaar uit door op vrijdag- en zaterdagavond eSports aan te bieden. Er is plek voor 1500 toeschouwers om nationale en internationale gamers het tegen elkaar op te zien nemen. De prijzenpot bedraagt 20.000 euro.
Gamen als sport? Zo gek is het niet. Professionele gamers trainen solo of in teamverband fulltime om in hun game de beste te zijn. Ze kennen alle geheimen en de beste strategieën. Spelers hebben een snel reactievermogen nodig en moeten in korte tijd veel tactische keuzes maken. Desondanks wordt het digitale sporten nog niet algemeen als sport geaccepteerd. Gamers en hun fans trekken zich daar echter niets van aan. Volgens marktonderzoek van Newzoo hebben vorig jaar 205 miljoen mensen naar eSports gekeken. Bijvoorbeeld naar de kampioenschappen van de populaire game League of Legends. Tijdens deze jaarlijkse wedstrijd zitten stadia vol fans op het puntje van hun stoel mee te kijken. Daarnaast keken er vorig jaar ook nog 27 miljoen mensen via livestreams mee. Het jaarlijkse toernooi van de
Natuurlijk trekt niet elke game miljoenen kijkers. Wel is er een duidelijke algemene stijging zichtbaar. Elk jaar groeit het aantal mensen dat regelmatig eSports kijkt met 21 procent, volgens het onderzoek van Newzoo. In de praktijk is er maar handjevol games waar zo veel aandacht binnen de eSports voor weggelegd is. Bedrijven zoals ESL spelen daar op in door een platform voor kleinere games te bieden waar amateurs en professionele gamers kleine bedragen kunnen winnen. In Nederland zijn de eSports nog klein. Er is bijvoorbeeld geen eSports op televisie. De echte fans weten elkaar wel te vinden. Zoals in Nijmeegse cafés voor belangrijke wedstrijden van de game StarCraft II onder de creatieve naam BarCraft. Komend weekend krijgt Nederland zijn eerste grote eSports-arena op het Firstlook Festival. Het
Nederland doet echter ook op andere manieren mee. Zo vindt deze maand de wereldkampioenschappen League of Legends plaats. Eén van de kanshebbers is team Fnatic met Nederlander Fabian Diepstraten. Deze 19-jarige gamer is gestopt met school om zijn geld met professioneel gamen te verdienen. Om echt goed te worden in zo’n game is het nodig om meer dan fulltime te oefenen. Nu het WK voetbal voor Nederland dit jaar niet doorgaat, is er wellicht tijd om op de nationale televisie uit te zenden hoe gamers als Fabian het doen. De regels van het spel zijn wat complexer, maar met een beetje inlevingsvermogen en het juiste commentaar zijn de wedstrijden minstens zo spannend. ■
romans Linda Stelma, Machteld Meerkerk en Marianne Hoksbergen
De Song Chris Fabry. Uitg. Plateau, Barneveld 2015. 311 blz. € 17,90
Jed King is een singer-songwriter, net als zijn vader. Als die overlijdt, neemt Jed zich voor niet in dezelfde valkuilen als hij te stappen. Hij wil God volgen en zich niet laten inpakken door beroemdheid. Hij ontmoet Rose, trouwt met haar en het leven lijkt hen toe te lachen. Dan gebeurt toch waar Jed bang voor was. Hij wordt inderdaad beroemd en er komen veel verleidingen op zijn pad. Houdt Jed vast aan zijn liefde voor Rose en maakt hij goede keuzes? De Song is een boek vol moraal. Het is duidelijk wat goed en fout is en de christelijke oneliners vliegen je om de oren. Dat is in het begin best irritant. Maar er zijn ook uitspraken die je aan het denken zetten: ‘Mensen die klappen van het leven hebben gekregen, moet je altijd wat meer ruimte gunnen.’ Het verhaal leest lekker weg. Je zou het kunnen gebruiken in een Bijbelstudiegroep. Achterin staat een aantal gespreksvragen voor dit doel.
De Song is geschreven na het succes van een film uit 2014 met dezelfde titel. (LS)
De debutante Carrie Turansky (vert. Marianne Grandia). Serie Higland Hall, deel 2. Uitg. Voorhoeve, Utrecht 2015. 384 blz. € 19,99
In dit tweede deel van de romantische serie Highland Hall wordt Katherine Evangeline Ramsey klaargestoomd om als debutante gepresenteerd te worden aan de Britse koning George V en koningin Mary. Het is voorjaar 1912 en Kates tante,
de bitse Lady Gatewood, spaart kosten noch moeiten om haar nichtje op deze manier aan een rijke echtgenoot te helpen. Dat lijkt te gaan lukken als de zeer welgestelde Edward Wellington belangstelling voor haar krijgt. Intussen maakt Kate ook kennis met de arts in spe Jonathan Foster, de broe r van haar voormalige gouvernante Julia. Na een rampzalige gebeurtenis in de familie besluit Kate Jon te gaan helpen bij zijn werk onder de armste bevolking van Londen. Maar dan verschijnt de charmante Edward weer op het toneel. Turansky heeft opnieuw een roman
geschreven om bij weg te dromen. Een positief christelijk verhaal, waarin Kate langzaam maar zeker leert dat christen zijn meer inhoudt dan naar de kerk gaan en luisteren als er uit de Bijbel wordt voorgelezen. (MH)
Anna’s overtocht Susanne Woods Fisher (vert. Cora Kool), Uitg. De Groot Goudriaan, Utrecht 2015. 352 blz. € 19,95
Van Duitsland naar Amerika reizen is tegenwoordig een fluitje van een cent.
Maar in 1737 bepaald niet. In die tijd reisden veel Amish naar de ‘nieuwe wereld’, waar ze vrij waren om hun geloof te belijden. Zo’n reis ging per schip en duurde maanden. In deze roman is de groep Amish uit de kerkelijke gemeente van de 19-jarige Anna König onderweg van 16 april tot 8 oktober. De overtocht op het benedendek van een tochtig schip was alles behalve romantisch. De auteur beschrijft de reis vanuit het perspectief van Anna, dat van Felix, een jongetje dat de overtocht erg interessant vindt, en dat van Bairn, de scheepstimmerman. Het is een heel ander boek dan veel verhalen die over de Amish verschenen, omdat hun levenswijze hierin niet centraal staat. Je komt als lezer niet alleen veel te weten over de Amish en hun geloof, maar ook over de scheepvaart in de achttiende eeuw. Het laat zich raden dat Anna en Bairn verliefd op elkaar worden en dat dit de nodige problemen meebrengt. Maar door de raadsels rond Bairns geschiedenis krijgt dit gedeelte van het verhaal toch een andere wending dan je van tevoren zou verwachten. (MM) ■
15
woensdag 7 oktober 2015
beeld ap
nd leven
wat zei je?
Lot Zie je dat lege tekstwolkje in de foto hiernaast? Jij mag zelf een tekst verzinnen. Zo krijgt de foto jouw eigen verhaal. Heb je een leuke tekst bedacht? Stuur dan een mailtje naar
[email protected] en zet in het onderwerp ‘wat zei je?’. Wie weet, komt jouw inzending volgende week op deze pagina. De inzending hieronder komt van Marius van Leeuwen.
Sophia Geuze
Rugzak
Waarom zou dit alleen met ‘driehoekzeep’ mogen?
meer weten
Anna Laura beeld Huis van Belle
huis van belle
Vriendinnen herinneringsboekje
Johan van den Beld beeld ap / Seth Wenig
Vogelbekdier Het vogelbekdier bestaat écht, dat weten wij inmiddels wel. Maar toen de ontdekker van het zoogdier het beestje voor het eerst in Australië zag, dacht hij dat iemand een grapje met hem uithaalde. En dat is goed te begrijpen, want het vogelbekdier is een van de meest aparte wezens op aarde. Wat zijn de geheimen van het beestje? Om meteen bij het begin te beginnen: de snavel. Een vogelbekdier lijkt als je snel kijkt net op een eend, en dat komt vooral door de bek van het dier. Maar die snavel werkt totaal anders bij een vogelbekdier. Wanneer zo’n beestje namelijk eten zoekt in het water – zoals wormen, insecten of krabbetjes voelt hij hiermee aan waar zich een lekker hapje bevindt. Dat werkt zo goed dat een vogelbekdier met gesloten ogen eten kan zoeken. En zo’n lekker hapje wordt vervolgens niet gekauwd, maar fijngemalen in de mond met kleine steentjes. Het beestje heeft namelijk geen tanden. De vrouwelijke vogelbekdieren geven daarnaast ook melk, maar ze doen dit niet met tepels zoals mensen doen. Zij ‘zweten’ namelijk melk op hun buik, dat jonge vogelbekdieren vervolgens oplikken. Lekker! De mannetjes maken niet op zo’n rare manier voeding aan, maar ze zijn op hun beurt weer giftig. Een vogelbekdier gebruikt dit gif om zich te verdedigen tegen vijanden of mannelijke vogelbekdieren te verslaan wanneer ze hetzelfde vrouwtje willen paren. Dit gif is overigens niet genoeg om een mens te doen overlijden, maar wel genoeg om enorm veel pijn te doen. Wekenlang voel je het vergif in je lichaam!
Herinneringen met vriendinnen zijn kostbaar. Daarom dacht ik dat het een leuk idee was om een boekje te maken waar je samen met je vriendin al jullie herinneringen in kunt bewaren.
Lot is stil. Tijdens het eten zegt ze helemaal niets. Ze eet ook bijna niet. ‘Wat is er?’, vraagt papa. ‘Ben je ziek?’ Lot schudt haar hoofd. ‘Wat is er dan?’, wil papa weten. ‘Heb je ruzie gehad op school?’ Lot zucht. ‘Nee’, zegt ze zacht. ‘Zeg gewoon wat er is’, zegt Lex. Papa en mama knikken naar Lot. ‘Je mag hier alles zeggen.’ ‘Het is oneerlijk’, zegt Lot zacht. ‘Ik heb jullie en een huis. Maar er zijn ook kinderen die moeten vluchten. Zij hebben bijna niets.’ Nu is iedereen even stil. Papa vertelt dat hij al geld gegeven heeft aan iemand die de vluchtelingen helpt. ‘Ik wil ook wat doen, iets voor kinderen’, zegt Lot. Lex wil ook helpen. Papa kijkt op internet wat er al allemaal georganiseerd wordt. ‘Dit is iets voor jou’, zegt hij tegen Lot. Er is iemand die rugzakjes inzamelt voor kinderen. Er moet een knuffel, speelgoed en iets om te schrijven in zitten.’ ‘Dat doe ik’. zegt Lot blij. Ze wil al van tafel af. ‘Dat is goed’, zegt mama. ‘Maar eet eerst je bord maar leeg.’
manier houd je mooi alles gescheiden. Ik zocht voor elke categorie een mooie quote en schreef die dan over. Je kunt het helemaal maken zoals jij wilt!
wat je nodig hebt: Schrift met blanke kaft Washi tape Gekleurde fineliners Alles wat je zelf verder nog nodig denkt te hebben
stap 1: Verdeel je schrift in vier gelijke delen. We gaan namelijk vier verschillende categorieën maken in het boekje. Doe er een blaadje tussen zodat je precies weet waar elke categorie eindigt. De categorieën die ik maakte waren: brieven, foto’s, memories en quotes. stap 2: Versier elk voorblad van de categorie met washi tape, mooie letters en een quote. Op deze
stap 3: Bij de categorie brieven schreef ik boven elke pagina ‘voor’ en ‘datum’. Je kunt hier namelijk brieven naar elkaar schrijven. Wissel het boekje bijvoorbeeld om de paar dagen en schrijf een brief naar je vriendin. Op deze manier houd je de brieven ook nog eens bij elkaar en kun je ze niet kwijt raken. stap 4: Versier de kaft. Ik besloot er deze tekst er op te zetten. Veel plezier met het invullen van je boekje samen met je vriendinnen. Maak er een mooi kunstwerk van en geniet van de mooie herinneringen samen met je vriendinnen, want herinneringen maak je vaak maar een keer.
▶▶ Dit artikel komt van het meidenblog huisvanbelle.nl. Hier vind je iedere week leuke blogs over verschillende onderwerpen, net als in hun magazine Belle. Dit artikel is geschreven door blogger Anna Laura. Zij schrijft op huisvanbelle.nl regelmatig over DIY-onderwerpen.
lach van de dag Tandarts: ‘Waarom gaat u zo tekeer? Ik heb uw gebit nog niet eens aangeraakt.’ Patiënt: ‘Dat weet ik, maar u staat op mijn tenen.’
Ken jij ook een goede mop? E-mail ‘m naar
[email protected] en zet in het onderwerp ‘mop’.
16
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
achtergrond Door het afschaffen van de basisbeurs blijven steeds meer studenten thuis wonen. Een kamer is nu echt te duur geworden. ‘Het gaat gewoon niet.’ Tom Vennink beeld Ton Koene
Nog maar niet op kamers Dat kamertje voor jezelf, waar niemand ziet hoe laat je thuiskomt. Ver weg van ouders die roepen dat er opgeruimd moet worden. Steeds minder studenten gaan ernaar op zoek. Want met de afschaffing van de basisbeurs in het hoger onderwijs vanaf dit collegejaar is zo’n kamertje moeilijker te betalen. In plaats daarvan blijven studenten langer bij hun ouders wonen. Dat blijkt uit de Landelijke Monitor Studentenhuisvesting, een enquête van kenniscentrum studentenhuisvesting Kences onder ruim 42.000 studenten. Naar verwachting daalt het aantal uitwonende studenten met 13.000 de komende acht jaar. Zonder de afschaffing van de maandelijkse overheidstoelage, zou dat aantal juist stijgen met 22.000. Dat zou betekenen dat het tekort aan studentenwoningen in veel steden kleiner wordt. Studenten
die nog wel een plekje voor zichzelf zoeken, vinden dat makkelijker. Vooral in Maastricht. Daar worden 18 procent minder uitwonende studenten verwacht. Ook in Arnhem, Breda, Groningen, Nijmegen, Tilburg en Utrecht neemt het aantal kamerzoekers aanzienlijk af – met 10 tot 15 procent.
hogere schulden
In Amsterdam, de stad met de meeste studenten en duurste kamers in Nederland, blijft de vraag naar studentenwoningen wel stijgen. Naar verwachting blijft de vraag in Den Haag en Wageningen ook toenemen. In Eindhoven, Delft en Rotterdam blijft die min of meer gelijk. Gemiddeld zijn studenten dit jaar 470 euro per maand kwijt aan woonlasten.
Ook uit onderzoek van het Nibud bleek onlangs dat studenten thuis blijven wonen vanwege de afschaffing van de basisbeurs. Een student die thuis woont, geeft dit jaar gemiddeld 535 euro per maand uit. Tegen 980 euro voor wie op zichzelf woont, aldus het Nibud. Studenten krijgen vanaf dit collegejaar geen beurs meer, maar kunnen lenen bij de overheid: maximaal 1016 euro per maand. De aanvullende beurs, voor studenten met ouders die weinig verdienen, bestaat nog wel. Die beurs is hoger voor uitwonende studenten . Voor de meeste studenten betekent de invoering van het nieuwe leenstelsel: afstuderen met hogere schulden. Onderwijsminister Jet Bussemaker (PvdA) verwacht dat de gemiddelde studieschuld 21.000 euro bedraagt voor nieuwe studenten. Dan maar wat langer bij papa en mama in huis. ■
Voor de meeste studenten betekent het nieuwe leenstelsel: afstuderen met hogere schulden.
‘moeder zegt: ga lekker, vader begrijpt het wel.’
‘op kamers is mij geen lening waard.’
Melissa de Groot (18) Castricum Studeert Engelse Taal en Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam ‘De studentenexperience, daar heeft iedereen het over. Ik zou dat ook wel willen meemaken, maar dat gaat gewoon niet. Tot grote ergernis van mijn moeder. Die zegt: ga lekker het huis uit, ga het allemaal zelf maar lekker doen. Mijn vader begrijpt het wel, die denkt aan de financiën. Hij weet dat ik binnen de kortste keren weer terug in huis zou belanden, omdat op kamers wonen te duur is. Zeker in Amsterdam. Kleine kamers, hoge prijzen. Ik heb veel
Casper Rijke (18) Den Haag Studeert Media en Cultuur aan de Universiteit van Utrecht ‘Mijn opa, oma en ouders hebben heel lang gespaard zodat ik nu zonder lening kan studeren. Maar op kamers gaan is echt te duur. Dat is mij geen lening waard. Het is ook helemaal niet zo erg om bij mijn moeder te wonen. Het is wel gezellig; dat vindt zij ook. Meestal kookt zij, soms ik. Als zij wat later thuis is, loop ik met de honden. En ik help haar met klusjes in het huis. Wie doet dat anders? Het studentenleven heeft volgens mij niet
gespaard via een baantje bij de dorpsbioscoop, maar kan het niet betalen om op kamers te gaan. Ook niet nu ik 600 euro per maand leen via het leenstelsel. Mijn ouders kunnen alleen mijn zusje van vijftien helpen. Zij gaat naar het mbo en krijgt geen ov-kaart, zoals ik. Nu reis ik elke dag met de trein. Op zich wel oké, maar ik wil eigenlijk mijn eigen kamertje. Dan kun je je eigen ding doen. En wassen, strijken. Tegenwoordig wordt er van je verwacht dat je zelfstandig bent als je 18 bent. Ik wil niet achterblijven, maar ik heb geen keus nu.’
alleen maar te maken met op kamers wonen. Mijn klasgenoten reizen trouwens ook bijna allemaal met de trein op en neer. Die kunnen een kamer ook niet betalen. Alleen de oudere studenten wonen op zichzelf. Het zou natuurlijk wel een hoop tijd schelen. Nu is het ruim een uur heen en een uur terug. Terwijl ik elke dag maar een of twee uur college heb – mijn studie is vooral zelfstudie. Maar ja, ik kan altijd rustig zitten in de trein. Dan lees ik nog wat artikelen die we moeten voorbereiden of maak wat huiswerk af. Ik vind het wel prima zo.’
17
woensdag 7 oktober 2015
medaillewinnaars bij de Olympische Spelen of Wereldkampioenschappen Atletiek. Diverse betrokkenen komen aan het woord, waaronder iemand van de Keniaanse atletiekbond (foto). Seppelt gaat undercover om antwoord te krijgen op de vraag hoe topatleten aan doping kunnen komen. Dat levert ‘schokkende beelden’ op.
NPO 2, EO, 17.10-17.40 uur
Geloof & ’n hoop liefde Deze week wordt het Alkmaars Ontzet uitbundig gevierd in de stad. Presentator Herman Wegter ontdekt met Bas de Regt het 8 oktober-gevoel. ‘De verbroedering is zo mooi, een advocaat en een vuilnisman aan dezelfde tafel!’ Herman krijgt ook een heel klein briefje in zijn handen. Dit briefje, verstopt in een polsstok, was de sleutel tot de overwinning op de Spanjaarden. NPO 2, NTR, 19.20-19.50 uur
De kennis van nu De hond van Diederik Jekel, Turbo, kijkt graag televisie. Maar als Diederik een stok weggooit, brengt hij die niet terug. Diederik vraagt zich af hoe slim Turbo eigenlijk is. Hij gaat langs bij dr. Brian Hare (Duke University), wereldwijd de bekendste onderzoeker op het gebied van hondenintelligentie. Hij toonde aan dat honden begrijpen wat we bedoelen als je iets aanwijst, dat kunnen katten en chimpansees bij-
nd media NPO Radio 1, VPRO, 21.02-22.00 uur
Bureau Buitenland Vandaag spreken minister Ploumen en prinses Mabel over kindhuwelijken op een congres van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In deze uitzending een reportage uit Bangladesh over kindhuwelijken. NPO Radio 5, EO, 20.02-21.00 uur
voorbeeld niet. Ook gaat hij langs bij chimpansee-onderzoeker prof. Frans de Waal (Emory University). De Waal stelt dat veel dieren slimmer zijn dan we denken. NPO 2, VARA, 20.25-21.10 uur
Zembla Internationaal Reportage over dopinggebruik in de atletiekwereld. De Duitse onderzoeksjournalist Hajo Seppelt van ARD/WDR krijgt via een klokkenluider een vertrouwelijke database van de internationale atletiekfederatie IAAF in handen.
In de database staan uit de periode 2001-2012 twaalfduizend bloeduitslagen van meer dan vijfduizend sporters. Volgens deskundigen zijn bij meer dan achthonderd sporters verdachte of abnormale bloedwaarden aangetroffen. Hier staan ook namen bij van tientallen Nederlandse sporters. Een derde van de verdachte uitslagen zijn van
NPO 3, EO, 22.00-22.35 uur
Door de week
3 Onderzoekt
Christelijk radiomagazine over geloof in de breedste zin van het woord, waarin actuele thema’s over geloven, kerk, maatschappij en wetenschap aan bod komen.
Presentator Danny Ghosen vertrekt, undercover als vluchteling, naar de Balkan. Op die manier wil hij ervaren hoe het is om, net als veel andere vluchtelingen, illegaal de grens van Servië naar Kroatië over te steken. Een bijzonder experiment dat eindigt in het Kroatische opvangkamp Opatovac. Presentator Johan Eikelboom besluit om zich in Nederland in te zetten voor de vl vluchtelingen. Hij stelt zijn huis open vo voor noodopvang. Welke vl vluchteling(en) gaat Johan tijdelijk in h huis nemen?
▹ Landinwaarts
▹ Syndroom
.............................................................. ...do NPO 2, 19.20-19.50 uur ........................................do NPO 3, 20.30-21.05 uur.......................................................................................................................... do RTL 4, 20.30-21.30 uur ...................
▹ Keuringsdienst van waarde
npo 1 09.40 MAX Geheugentrainer. 10.00 NOS Journaal. 10.15 Tijd voor MAX & Hallo Nederland. 11.00 NOS Journaal. 11.15 Tijd voor MAX & Hallo Nederland. 11.40 NOS Journaal. 12.00 NOS Journaal. 12.15 NOS Journaal. 12.30 NOS Journaal. 12.40 NOS Journaal. 13.00 NOS Journaal. 13.20 NOS Journaal. 13.35 NOS Journaal. 14.00 NOS Journaal. 14.15 NOS Journaal. 14.30 NOS Journaal. 14.40 NOS Journaal. 15.00 NOS Journaal. 15.15 NOS Journaal. 15.30 NOS Journaal. 15.40 NOS Journaal. 16.00 Pauw. 17.00 KRO Kindertijd. 17.01 Ik wil niet van huis weg. 17.11 Pip wast haar varken. 17.13 Frietjes. 17.16 Nora zoekt een sport. 17.23 Muziek maken. 17.25 Sesamstraat: 10 voor... 17.35 Sesamstraat. 17.55 Politieke partijen ......................................
18.00 18.15 18.45 19.00 20.00 20.30 21.25
NOS Journaal. EénVandaag. NOS-Sportjournaal. De Wereld Draait Door. NOS Journaal. Tussen kunst en kitsch. Detectives: Inspector George Gently. 23.00 Pauw. 23.55 NOS Journaal
00.15 Pauw. 01.15 EénVandaag.
npo 2 07.30 NOS Journaal met gebarentolk. 07.35 NOS Journaal. 07.40 NOS Journaal. 07.45 NOS Journaal. 08.00 NOS Journaal met gebarentolk. 08.15 NOS Journaal. 08.30 NOS Journaal. 08.35 NOS Journaal. 08.45 NOS Jeugdjournaal met gebarentolk. 09.00 NOS Journaal met gebarentolk. 09.15 Brandpunt. 10.10 De Rijdende Rechter. 10.40 De Wereld Draait Door. 11.35 Opsporing Verzocht. 12.25 BinnensteBuiten. 12.57 Politieke partijen. 13.00 NOS Journaal. 13.20 Blauw Bloed. 14.05 Kassa. 14.55 Vroege vogels. 15.25 Dubbelspel. 16.00 NOS Journaal. 16.10 Frank Martinus Arion: de man, de vrouw, de poëzie. 17.00 NOS Journaal. 17.10 Geloof & ‘n hoop liefde. 17.40 Tijd voor MAX & Hallo Nederland ...............................................
18.45 19.20 19.50 20.25 21.10 22.00 23.00
BinnensteBuiten. De kennis van nu. Dubbelspel. Zembla. WNL Opiniemakers. Nieuwsuur. 2Doc: Good Morning South Sudan
00.05 Sterren op het doek. 00.40 Nachtzoen. 00.55 Nieuwsuur. 01.50 Nieuwsuur. 02.45 Tekst-TV.
▹▹ kijk voor het complete programmaoverzicht op www.nos.nl of op Teletekst pagina 200 ....................................................▹▹
npo 3 09.26 Pip wast haar varken. 09.28 Frietjes. 09.31 Nora zoekt een sport. 09.38 Muziek maken. 09.40 Raad eens hoeveel ik van je hou. 09.55 De wereld van K3. 10.10 Koekeloere. 10.30 Zoostraat 64. 10.40 Pipi, Pupu & Rosemarie. 10.45 Sesamstraat: 10 voor... 11.00 De dierentuin van Koek & Ei. 11.09 Leuke verhaaltjes van Winnie de Poeh. 11.10 Mickey Mouse Clubhouse. 11.35 Olly, het kleine witte busje. 11.40 Waybuloo. 11.50 Doc McStuffins. 12.05 Igam Ogam. 12.15 Babar en de belevenissen van Badou. 12.30 Masha en de beer. 12.35 Buurman en buurman. 12.40 Q Pootle 5. 12.55 Olivia. 13.10 Lassie Animated. 13.30 Mega Mindy. 13.57 Junior Songfestival 2015 – Winnaarsclip. 14.00 Studio Snugger. 14.15 Poesjes. 14.30 Junior Songfestival 2015. 15.30 De mooiste sprookjes. 16.25 Street Magic. 16.45 De BZT show. 17.40 Beste vrienden quiz .
18.00 18.23 18.45 18.55 19.25 19.55 20.30 21.15 22.00 22.35 23.30
Het geheim van Eyck. Het Klokhuis. NOS-Jeugdjournaal. SpangaS. Lena en Cem. Puberruil. De zomer voorbij. The Undateables. 3Onderzoekt. One Night Stand 10. Zondag met Lubach
00.05 De Wereld Draait Door. 01.00 De zomer voorbij. 01.40 The Undateables.
canvas 09.00 Herfstbeelden. 12.30 Rolkrant ............
18.05 Trust Me, I’m a Doctor. 18.55 Radio Gaga. 19.37 Traders. 20.30 De Afspraak. 21.10 Bevergem. 22.05 Caribbean with Simon Reeve. 23.05 Terzake. 23.35 Canvaslus.
Blokken Spelprogramma waarbij de spelers met vallende blokken rechte lijnen moeten maken. Een, 18.30 uur
family7 06.00 Ik heb er soms zo genoeg van. 06.30 Planetshakers TV. 07.00 Monumental serie. 07.30 Hillsong Kids. 08.00 Homecoming. 08.30 Gospel Truth. 09.00 Wijs. 09.30 Ik heb er soms zo genoeg van. 10.00 Family7 live. 11.00 I24 News. 11.15 De zaligsprekingen. 11.30 Every town down under. 12.00 Another life. 12.30 Barakat TV. 13.00 In Touch. 14.00 How should we then live. 14.30 Wijs. 15.00 7th Street Theater. 15.30 Family7 live. 16.30 Hillsong Kids. 17.00 Chi Rho. 17.30 The Drive TV
De grote herkansing Vijf stellen gaan de strijd tegen overgewicht aan om zich beter te voelen. SBS6, 20.30 uur
bbc 1 11.00 Homes Under the Hammer. 12.00 The Sheriffs Are Coming. 12.45 Thief Trackers. 13.15 Bargain Hunt. 14.00 BBC News – Weather. 14.42 BBC Regional News and Weather. 14.45 Doctors. 15.15 Decimate. 16.00 Escape to the Country. 16.45 Home Away from Home. 17.30 Antiques Road Trip ....................................
18.15 Psalm 23. 18.30 Monumental serie. 19.00 Wijs. 19.30 Transparant. 20.00 Jeni zoekt het buitengewone. 20.30 Uitgelicht!21.00 PUUR! Tv. 22.00 Another life. 22.25 Points Of Light. 23.00 Uitgelicht!23.30 Margo ...............................
18.15 Pointless. 19.00 BBC News. 19.27 Weather. 19.30 BBC Regional News Programmes. 19.52 Weather. 19.55 Party Political Broadcast. 20.00 The One Show. 20.57 BBC News and Regional News. 21.00 The Great British Bake Off: The Final. 22.00 Doctor Foster. 23.00 BBC News. 23.25 BBC Regional News and Weather. 23.32 The National Lottery Update. 23.35 A Question of Sport ...............................
00.00 Wijs. 00.30 Transparant.
00.05 The Foodbank: Britain’s Hidden Hunger.
ngc 06.00 Highway Thru Hell. 06.50 Yukon Gold. 07.40 The Incredible Dr Pol. 08.30 The Dog Whisperer. 09.20 Cesar to the Rescue. 10.10 Untamed Americas. 11.00 Airport Security. 11.55 Abandoned. 12.20 Highway Thru Hell. 13.15 Ultimate Airport Dubai. 14.10 Nazi Underworld. 15.05 Air Crash Investigation. 16.00 Wicked Tuna. 17.00 Highway Thru Hell .....................
18.00 The Border. 19.00 The Incredible Dr Pol. 20.00 Nazi Megastructures. 21.00 Final Days of Anne Frank. 22.00 Explorer. 23.00 Chasing Ice ............................... 00.30 Science of Stupid. 01.00 Explorer. 02.00 Drugs Inc.02.50 Seconds from Disaster. 03.40 Air Crash Investigation. 04.30 Nazi Megastructures. 05.15 Explorer.
tv vooraf Gerhard Wilts nd.nl/media beeld eo
Hopeloos Zuid-Sudan De omslag halverwege is dramatisch: de hoop voor Zuid-Sudan vervliegt na een optimistisch begin. Een knap gefilmd, ingetogen portret van de jongste natie ter wereld. De Zuid-Sudanese radiopresentator Philip James Lukudu die steevast zijn programma voor Radio Miraya (‘spiegel’) opent met een opgewekt ‘goedemorgen Zuid-Sudan!’ De Nederlandse filmmakers Jan Willem den Bok en Floor Koomen zoeken een handvol bellers naar dat programma op. Ieder doet zijn eigen verhaal van hoop en pijn, verdriet en dromen, en in hun eenvoud herkenbaar voor iedere kijker. Seralino is een oude man uit Khartoem, die vrijwel zonder bezit in Juba arriveert. Hij droomt van een eigen huisje met een stuk tuin. De weduwe Josephine wil vechten voor de toekomst van de kinderen in haar land en begint vrijwillig als onderwijzeres. Haar schooltje bestaat uit arme weeskinderen, die in de schaduw van een boom les krijgen. De marktvrouw Mary heeft een zwaar leven: voor haar kinderen zijn er dagen zonder eten. Een van hen is ziek, maar Mary heeft geen geld om medicijnen te kopen. ‘Niemand die ons helpt.’ De moedige Nancy is mijnenopruimer, waarschijnlijk als eerste vrouw in Zuid-Sudan. ‘Ik schrik wel eens van een klap, maar het werk is niet gevaarlijk’, zegt ze, terwijl ze een gepantserde mijnenveegmachine bestuurt. De Zuid-Sudanese journalist Philip James doet in 2012 bevlogen zijn werk, een jaar na de afscheiding van het Arabisch-islamitisch noorden. Hij
beschouwt het als zijn taak om corruptie aan de kaak te stellen. Maar na het uitbreken van de burgeroorlog op 15 december 2013, die uitmondt in een bloedige stammentwist tussen Dinka’s en Nuer, raakt hij verbitterd. Hij reageert wantrouwig op kritische vragen en is veel voorzichtiger in zijn antwoorden. ‘Onze hoop is de bodem ingeslagen. De burgeroorlog werpt Zuid-Sudan vijftig jaar terug’, zegt hij cynisch. Zo kantelt halverwege de documentaire het beeld: de oorlog breekt alle hoop af. Mary leeft niet meer, Nancy veegt geen mijnen, maar zit hoogzwanger in een kantoortje achter de computer. Het liefst wil ze vluchten. ‘Mijn kinderen zijn al veilig in Oeganda. Ik kan mijzelf nog in Zuid-Sudan verstoppen, maar ik heb de hoop op vrede opgegeven.’ Voor Josephine is er geen alternatief dan te blijven. ‘We hebben geen geld om te vluchten, dus we zitten de oorlog uit. Als je pech hebt, word je doodgeschoten. Maar wat kan je eraan doen?’ Zuid-Sudan is haar moederland. ‘Je land blijft je thuis’, zegt ze, ‘net zoals je een kind hebt. Zelfs als de mensen zeggen dat je kind niet deugt, blijft het jouw kind.’ De droom van Seralino is uitgekomen: hij heeft een huis gebouwd en een tuin aangelegd. ‘Maar ik ben ziek, mijn gezondheid is in gevaar’, zegt hij. Sober wordt gefilmd als hij spuwt en kwijlt; het brengt de tragiek van zijn land dichtbij. Naar de dokter kan Seralino niet, want hij heeft geen geld. ‘Zonder geld ga je dood, als een beest en niemand helpt je’, zegt hij en barst in huilen uit. ▶▶ 2Doc: Good Morning South Sudan, EO, NPO 2, 23.00-00.06 uur.
18
nd leven
woensdag 7 oktober 2015
35% KORTING E-bikes tijdelijk tot
*Actie geldig t/m zaterdag 24 oktober a.s. Prijswijzigingen, druk en zetfouten voorbehouden.
advertentie
Actie geldig t/m zaterdag
24 okt a.s.
E-BIKES AL VANAF
€999 Gratis proefrit op ikes? één van onze e-b )
(bij u in de straat
Ja, ik wil graag de gratis brochure Dhr.
Mevr.
Naam
Adres
Telefoon
Postcode/Plaats
E-mail
Stuur de coupon zonder postzegel naar Stella Fietsen, antwoordnummer 725, 8070 WB Nunspeet
Vul de coupon in, ga naar Stellafietsen.nl of bel naar:
0341 - 25 22 66
1510.2-NederlandsDagblad
Vrijblijvende demonstratie & service aan huis
