NB. Nu de Zwinglibond geïntegreerd is met de NPB worden de activiteiten voor Mens & Tijd gecoördineerd vanuit de Stichting blad Zwingli

INTRO

De redactie

In tijden van onzekerheid zijn grote woorden van weinig belang. In de vrijzinnigheid houden we toch al niet van grote woorden. Ik herinner aan de titel van een boek onder redactie van de godsdienstfilosoof dr. Wim Drees: ‘Een beetje geloven’. Dat beetje duidt aan dat een mens geen hoogdravende theorieën hoeft te hebben om met vertrouwen en vaart te leven. Je beseft bijvoorbeeld dat je, als je je over iets verwondert, een doorkijkje hebt op iets goeds dat je verder niet in kaart hoeft te brengen. Iets dragends. Het thema ‘Iets’ van dit eerste nummer in 2012, slaat in dit verband op het ietsisme waarover Klaas Hendrikse het in zijn nieuwe boek heeft. Deze term kan genoeg zijn om overeind te blijven in een ‘gladde’ wereld en om je bestaan verantwoord in te vullen. Naast dit thema treft u natuurlijk meer lezenswaardigs aan in ‘Ruimte/Mens & Tijd’. Als u wilt reageren kan dat: we hebben niet voor niets een rubriek ‘commentaar’. NB. Nu de Zwinglibond geïntegreerd is met de NPB worden de activiteiten voor ‘Mens & Tijd’ gecoördineerd vanuit de ‘Stichting blad Zwingli’.

RUIMTE - MENS & TIJD

2

PERSPECTIEVEN

Tussen iets en niets (vragen aan Klaas Hendrikse) Frans Brinkman Biografische notities In oktober 2011 verscheen het tweede boek van Klaas Hendrikse (=KH), een vrijzinnig predikant die in Zeeland woont en werkt. Hij werd geboren in 1947 en woonde lange tijd in de Alblasserwaard (Groot Ammers).

Zijn vader was atheïst, maar Klaas ontmoette veel orthodoxe gelovigen die hem aan het denken zetten. Na een studie aan Nijenrode en een werkperiode begon hij op zijn 30e theologie te studeren in Utrecht. In 1984 startte hij in de kerk, in Zierikzee, in een VVP gemeente. De sfeer in de (landelijke) PKN kerk stond hem tegen, terwijl hij de jaren door waarnam dat velen van de kerkelijke praktijk en de traditionele opvattingen vervreemdden zonder dat er adequaat op gereageerd werd door officiële instanties. Deze ervaringen gecombineerd met een pastorale bewogenheid leidden ertoe dat hij in 2007 zijn eerste boek publiceerde waarin hij opkwam voor een alternatief en aan de tijdgeest aangepast godsbeeld: “God gebeurt”. De vele reacties in binnen- en buitenland stimuleerden hem tenslotte tot een tweede boek dat geen vervolg is op het eerste. Hij schrijft daarin over de figuur van Jezus en over de moderne mens die oriëntatiepunten zoekt. Bronnen zijn voor Hendrikse: de bijbel met name het oude testament, het werk van H. Kuitert en van theologen van deze tijd die op een nieuwe manier proberen de religieuze traditie te vertalen en te vertolken. Daarnaast is het werk van schrijver Toon Tellegen ook een soort bijbel geworden. Hij noemt zichzelf een onbelaste zinzoeker (p. 178) oftewel als een “mix van (nog-)christen, ex-christen, ietsist en zoeker” (p. 9). (NB: onbelast betekent zonder geloofsopvoeding.) Klaas beroept zich vrijwel niet op de vrijzinnige, theologische en religieuze literatuur die sinds 1850 regelmatig verschenen is.

3

Boek II In het eerste deel van het boek God bestaat niet en Jezus is zijn zoon (een uitspraak van Karel Eykman uit 1960) gaat de auteur in op de tradities in het Jodendom en de klassieke oudheid die de (historische?) figuur van Jezus kunnen ‘plaatsen’: “En zo werden de evangeliën een mix van heidense mythologie en Joodse ‘geschiedenis’. En die mix werd ook nog eens gemengd met verhalen die over de persoon van Jezus de ronde deden” (p. 94). Via de kerkelijke interpretatie daarna is het Jezusbeeld flink scheefgetrokken. Jezus is voor KH een “ketter” [positief bedoeld!] die het beste in een mens wakker roept, waardoor die mens zichzelf beter kan begrijpen, ook in zijn beperkingen: hij is een richtingwijzer die hoop geeft dat je in “een scheve wereld rechtop” kan blijven lopen. In het tweede deel van het boek vult KH het begrip secularisatie in vanuit de realiteit, niet vanuit de kerk gedacht. Na de middeleeuwen groeit de westerse mensheid naar mondigheid toe. Men leze p. 147-151. Verder is er voor en na de eeuwwisseling sprake van veel nieuwe religies en spirituele centra die inspelen op behoeftepatronen van mensen die zin willen geven aan hun bestaan buiten christelijke kerken om. Die mensen zijn op zoek naar echtheid in religieus opzicht, privé en publiek. KH pleit voor het hanteren van de term Ietsisme (R. Plasterk, 1997) mits in zuivere vorm toegepast. Het verschijnsel is in andere vormen al eerder in de geschiedenis opgedoken.

januari 2012

PERSPECTIEVEN

Tussen iets en niets (vragen aan Klaas Hendrikse) Frans Brinkman

De kern is dat je wilt en kunt leven met onzekerheden en onbeantwoorde vragen (vgl. p. 174). In het slothoofdstuk pleit de schrijver voor een open visie op een eventueel leven na de dood. Wie het weet mag het zeggen wat het hiernamaals betreft als het maar niet traditioneel kerkelijk wordt ingevuld. Je moet trouwens goed opletten hoe het begrip ‘dood’ gebruikt wordt, geestelijk (=niet echt levend) of lichamelijk. Over die lichamelijke dood kun je het beste in beelden spreken. Verdienste In feite is Klaas Hendrikse een Ietsist die bijna een Nietsist is. Hij brengt -nog eensonder woorden hoe je bijbelse verhalen en lijnen het beste kunt interpreteren in deze tijd. Via die interpretatie schep je ruimte voor moderne zoekers naar zin. Het liefst zou hij de PKN willen omvormen tot een bijdetijdse en bijdehandse pluriforme club. Voor veel vrijzinnigen brengt hij mogelijk nog eens onder woorden wat ze al lang ‘wisten’ of vermoedden. Het gekke is dat hij dat doet bijna los van de vrijzinnige denkers en/of voorlopers die sinds 1850 over de zaken die hij aanroert meer of minder kritisch hebben nagedacht. Blijkens de verkoopcijfers van zijn eerste boek voorziet zijn schrijfwerk in een behoefte. Het is een verdienste dat hij mensen een handreiking geeft waar ze op zaten/zitten te wachten. Welke mensen? Doelgroep bereikbaar? Ik vermoed dat Klaas als ietsist (zoiets!) in feite alleen die (orthodox gevormde) mensen bereikt die zijn losgeraakt van traditionele geloofsvoorstellingen. Misschien nemen ook onbelaste zinzoekers kennis van zijn beide boeken. Bereikt hij ook vreemdelingen, atheïsten en niet-kerkelijke medelanders? Ik betwijfel het. Ik wil beweren dat KH in wezen bezig is met een achterhoedegevecht waarvan hij deels win-


naar is. Het Ietsisme, door KH verdedigd, is defensief van karakter omdat het de gegeven kerkstructuur wil omvormen, niet afschaffen, vanuit een alternatief godsbeeld. Deze positie roept veel vragen op: Waarom zo vasthouden aan een onbereikbaar kerkideaal? Is dat in de geest van ketter Jezus? Waarom zoveel aandacht voor de bijbelse en Joodse historische informatie? Hebben we voor ons levensinzicht en voor ethische overwegingen niet veel meer aan andere bronnen? Moeten bijbel en belijdenissen niet tussen haken worden gezet om nieuw geformuleerde verhalen en/of regels te ontwerpen of te gebruiken? Vraagt de vooronderstelling van een ‘god die gebeurt’ niet veel meer kritische doordenking of uitwerking (om zinloos subjectivisme te voorkomen)? Ver, maar niet ver genoeg Ik denk dat KH met zijn denkbeelden over wereld, god, kerk, Jezus en toekomst eigenlijk niet ver genoeg gaat. Terecht heeft bijv. iemand als J. van Hooydonk in “Volzin” laatst gewezen op de invloed van niet-theologische (religieuze) factoren in deze vertaalslag om de moderne mens. Een filosofische benadering van wat we theologie, religie, kerk en wereld noemen biedt m.i. veel meer perspectieven om een nieuwe religieus-humanistisch model te ontwikkelen van een structureel en landelijk netwerk. Het voert te ver om hierop in te gaan. Klaas Hendrikse zet in elk geval een belangrijke tussenstap. Ongetwijfeld tot geluk van velen en in de lijn van Tellegen. Tussen iets en niets in.

4

PERSPECTIEVEN

Over: Alain de Botton, Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids (Atlas, Amsterdam/ Antwerpen 2011) Aart van Lunteren Ds. Klaas Hendrikse merkt in zijn boek Geloven in een God die niet bestaat. Manifest van een atheïstische dominee (2007) op: ‘God valt buiten de categorie van verschijnselen waarvoor het woord ‘bestaan’ zinnig kan worden gebruikt’ (p. 32). Die uitspraak is m.i. de kiemcel van zijn betoog.

De ophef daarover in kerkelijke kring heeft mij van meet af aan verbaasd. Want een beetje mysticus of mystica uit de geschiedenis van het christendom, maar ook voor kerk en theologie belangrijke theologen uit de 20e eeuw als Karl Barth en Willem Barnard zeggen in hun theologie eigenlijk niets anders. Zo zegt Barnard in zijn verzamelde dagboeken (Een zon diep in de nacht, p. 58): ‘God bestaat niet, daarom heeft Hij zich geopenbaard’. En Barth wordt niet moe uiteen te zetten, dat Gods ‘zijn’ een ‘zijn-in-de-daad’ is. M.a.w.: een geschieden of gebeuren. En dan zit je al dicht bij wat Hendrikse zegt: dat God een ‘gebeurtenis’ is die tot een ‘ervaring’ wordt. Daarbij versterkt de onuitsprekelijke godsnaam de betekenis van dit ‘gebeuren’. Hendrikse ‘vertaalt’ die naam immers als: ‘Ga maar, dan ga Ik met je mee’. Atheïsten zijn daarom gemakzuchtige mensen: zij ontkennen het bestaan van God en denken verder niet na over andere mogelijkheden om over menselijke ervaringen en taalspellen te spreken, waarin het woord ‘God’ wel degelijk betekenis heeft en daarom zinvol kan zijn. Sterker nog: zij menen definitief afgerekend te hebben en dus voorgoed klaar te zijn met de religie. Alain de Botton, die zichzelf tot de atheïsten rekent, is iemand die zich er níet zo gemakkelijk van af maakt.

5

Deze Zwitser van geboorte (1969), die op achtjarige leeftijd met zijn joodse, niet gelovige ouders, naar Engeland verhuisde, waar hij filosofie studeerde en zich al gauw tot een populair schrijver van toegankelijke en ook geestige filosofische boeken ontwikkelde, publiceerde in 2011 zijn boek Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids. Curieus is, dat dit boek eerst in Nederland verscheen: pas in januari 2012 was het voor verschijning op de Engelse markt gepland. Wat maakt Religie voor atheïsten zo aardig? Wel, De Botton neemt de draad op, waarvan de meeste atheïsten niet eens wisten dat die er nog lag. Zo merkt hij op dat proberen te bewijzen dat God niet bestaat weliswaar een amusant en bevredigend tijdverdrijf voor atheïsten kan zijn, ‘maar waar het werkelijk om gaat is niet zozeer de vraag of God bestaat, maar hoe je verder redeneert wanneer je hebt besloten dat dit uiteraard niet het geval is.’ En hij vervolgt: ‘Het uitgangspunt van dit boek is dat het mogelijk moet zijn een overtuigd atheïst te blijven, terwijl je religies af en toe toch nuttig, interessant en troostrijk kunt vinden – en nieuwsgierig kunt zijn naar de mogelijkheden om bepaalde religieuze ideeën en gewoonten te vertalen naar de seculiere wereld’ (p.11-12).

januari 2012

PERSPECTIEVEN

Over: Alain de Botton, Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids (Atlas, Amsterdam/ Antwerpen 2011) Aart van Lunteren

Waarin zit dan dat nuttige, interessante en troostrijke van religie? De Botton noemt in de eerste plaats de behoefte om ondanks onze diepgewortelde egoïstische en gewelddadige neigingen, op harmonieuze wijze in gemeenschappen samen te leven. En in de tweede plaats de behoefte om het hoofd te bieden aan afschuwelijk leed dat voortkomt uit onze ontvankelijkheid voor fiasco’s in de beroepssfeer, verstoorde relaties, het overlijden van dierbaren en ons eigen verval en verscheiden. ‘God mag dan dood zijn, de dringende kwesties die ons ertoe brachten Hem te verzinnen spelen nog altijd en vragen om oplossingen die niet verdwijnen zodra we attent zijn gemaakt op enkele wetenschappelijke onjuistheden in het verhaal van de zeven broden en vissen’ (p. 12). In de volgende hoofdstukken gaat hij in op wat religie aan inhoud en rituelen geboden heeft en nog te bieden heeft op de diverse menselijke levenssferen. Zo besteedt hij aandacht aan de mis/kerkdienst en de betekenis van wat hij noemt ‘seculiere heiligen’, als bijdrage aan de vorming van de gemeenschap. Ook gaat hij in op de waarde van goedheid in relatie tot onze persoonlijke vrijheid en opvoeding, wijdt hij een boeiend hoofdstuk aan ons onderwijs (waarin hij o.a. pleit voor het christelijke concept van de ziel, onze kostbare, kinder-


lijke, kwetsbare kern; voor de betekenis van spirituele oefeningen en voor het belang van wijsheid en levenskunst). Ook gaat hij in op de betekenis van kunst en architectuur en de betekenis van instituten. Een mooi hoofdstuk is gewijd aan ‘zorgzaamheid’, waarin hij -ook voor protestantenzinnige dingen zegt over de betekenis van Moeder Maria, die in het spoor van godinnen als Isis, Demeter en Venus, herinneringen aan vroegere tederheid kanaliseert. Haar cultus ‘maakt van kwetsbaarheid weer een deugd’ en ‘stelt ons in staat moederlijke troost te vinden’, zonder dat dit betekent dat we op infantiele wijze naar onze echte moeder terugverlangen. Haar cultus ‘biedt ons eenvoudigweg het denkbeeldige genoegen weer jong te zijn, vertroeteld en verzorgd te worden door een personage dat mater voor de wereld is’. Daarom zouden ‘zorgzaamheidstempels’ zo gek nog niet zijn, aldus De Botton. Al met al is voor De Botton religie ‘een symbool van al wat ons te boven gaat’, dat ons bovendien leert ‘hoezeer we erbij gebaat zijn onze onbeduidendheid te erkennen’: mensen zijn mensen en daarover kun je, terecht, hoog opgeven, maar mensen zijn ook niet meer dan dat, en veel hebben wij niet in handen en is niet maakbaar. En dat besef is bruikbaar om tot het inzicht te komen, dat het onzinnig is om, zoals in de seculiere maatschappij veel gebeurt, te denken in termen van ‘recht’, recht op geluk, bijvoorbeeld. Het is verleidelijk uitgebreid uit het boek te citeren, maar u moet het zelf maar lezen. Voor vrijzinnigen lijkt het mij om tenminste de volgende redenen de moeite waard: - het is zeer leesbaar en met humor geschreven, maar geeft ondertussen wel

6

PERSPECTIEVEN

te denken over relevante zaken, zoals de vraag wat wij bedoelen als we in onze seculiere maatschappij ‘God’ zeggen en ‘religie’; - het bepaalt ons op een originele manier bij begrippen waar wij meestal met enige arrogantie aan voorbijgaan, omdat wij menen dat die er voor ons niet meer toe doen, zoals de leer van de erfzonde, het dogma van de goddelijke drie-eenheid en het belang van traditionele rituelen.

PERSPECTIEVEN

Niets is zomaar iets

Is er geen kritiek mogelijk op dit boek? Natuurlijk wel. Je kunt twisten over het mensbeeld van De Botton en je kunt zijn analyse van de seculiere samenleving aanvechten. Je kunt hem -zoals de academische wereld geneigd is te doen- van oppervlakkigheid beschuldigen en zijn denken afdoen als ‘filosofie light’. Ik vind dat laatste echter een beetje flauw voor een auteur die er in slaagt voor een breed publiek zinnige zaken aan de orde te stellen in een boek dat bovendien zeer effectief en uitgebreid geïllustreerd is.

Wies Houweling

Twitteren klinkt luchtig en vrijblijvend. Zo is het ook begonnen, met korte teksten die rondgezonden worden aan 'bekenden' . Twitteren bestaat uit het zenden en ontvangen van tweets. Een tweet is een klein berichtje van niet meer dan 140 tekens. Zo'n bericht vertelt wat iemand aan het doen is of wat iemand bezig houdt. Iets dat iemand leuk vindt of gelezen heeft, het maakt eigenlijk niet uit. Een tweet mag maximaal honderdveertig tekens zijn. Hoeveel inhoud kan dat bevatten? Heeft u nog nooit een tweet gelezen, maar u kunt wel internetten? Kijk eens op de twitteraars.startpagina.nl dan kunt u zo de tweets lezen van kranten, nieuwsprogramma's en individuen, zonder zelf te twitteren of ergens lid van te worden. De berichten lezend zal u opvallen hoe weinig erin staat. Van sommige mensen weet je na een korte periode hoeveel koffie ze drinken en waar. De 140

7

tekens worden ook vaak niet eens gebruikt. Bij de nieuws en actualiteiten programma's zijn het feiten die in de krant komen of op het nieuws. De twitteraar is misschien iets eerder op de hoogte, maar dan slechts met een bericht van maximaal 140 tekens. Toch is het mogelijk heel veel te communiceren in een klein aantal woorden. De oudste Nederlandse tekst uit de 11e eeuw ' Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi nda thu uuat unbidan uue nu' of vertaald 'hebben alle vogels nesten begonnen, behalve ik en jij. Waarop wachten wij nu?'

januari 2012

PERSPECTIEVEN

Niets is zomaar iets

Zestig tekens in 13 woorden, het kan dus wel veel inhoud in weinig woorden. Een ander voorbeeld van communicatie van veel inhoud in weinig woorden was nog tot in de vorige eeuw gebruikelijk, het communiceren via bijbelverzen. Mensen noemden dan het boek, hoofdstuk uit de bijbel met het hoofdstuknummer en het vers. Soms ging het zelfs zover dat men het gedeelte van de zin 'a' of 'b' erbij noemde. Een voorbeeld is de titel van een jongerenclub: jongelingsvereniging Prediker 12 vers 1a (En gedenk aan uw Schepper in de dagen uwer jongelingschap). Veel inhoud in zo weinig mogelijk woorden, is het bijbels twitteren? Twitteren heeft een ander doel. Het gaat eigenlijk niet om de inhoud, maar om de bekendheid en de autoriteit van de twitteraar die de tweets schrijft of doorstuurt. Men is ook geen twitteraar door een bericht, maar door een wolk van tweets en het aantal mensen dat je volgt. In Nederland hebben belangrijke twitteraars 200.000 volgers; in de USA zijn er twitteraars met 7 miljoen volgers. Jonge mensen vinden het belangrijk en interessant bekende mensen te volgen. Te lezen waar ze zijn, wat ze doen en wat deze mensen interessant vinden.

Wies Houweling wat in beweging zetten. Net zoals een tweet onder een valse naam uiterst kwalijk is en gerechtelijk vervolgd kan worden. Hoe weet je nu of een bericht echt waar is? Dat hangt altijd van de betrouwbaarheid van de zender af. In hoeverre ken je de twitteraar en vertrouw je het bericht. Uiteindelijk komt het dan toch weer terecht bij het individu; hoe onderscheid je echtheid van manipulatie en misbruik van betrouwbaarheid. Het blijft subtiel en verbonden met de kwaliteit van denken en oordelen van het individu. Het is afhankelijk van je eigen kompas, een instrument dat goed onderhouden moet worden. Er wordt een hoop onzin getwitterd, maar ook hele interessante zaken. Er zijn onzin twitteraars en hele wijze tweets, net zoals er slechte en goede kranten zijn. Het is helemaal niet gek om op sommige vlakken wijze, vrijzinnige tweets te plaatsen en een diepzinniger geluid te laten horen. Zelfs de koningin twittert. Binnenkort gaan we als Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB ook de twitter markt op met gedachten over actualiteiten, belangrijke dingen uit de agenda en misschien wel wijze gedachten. Niet in 140 tekens, maar alles bij elkaar kan het best iets worden.

Wat gebeurt er nu met al dat getwitter, met die berichtjes die uitgezonden worden? Ze creëren ook geruchten, goede en minder goede geruchten. Sommige mensen beweren dat de Arabische lente niet zou hebben plaatsgevonden zonder de kracht van twitterberichten. Het is dus niet zomaar iets. Een tweet van een betrouwbare bron kan heel


8

PERSPECTIEVEN

Filmrubriek

AnneRose Zelders

“Ietsisme”, een vage uitdrukking, maar is geloven in “Iets” niet het begin geweest van alle godsdiensten? Misschien wat kort door de bocht, maar toch …. Boeiend verteld door James Michener in zijn, voor mij, meeslepende boek “The Source”, over de geschiedenis van het ontstaan van een godsdienst; in dit geval het Jodendom. Maar wat voor films horen daar bij? Ik zou het niet direct weten, maar als je ervan uitgaat dat “iets” mensen altijd heeft geïnspireerd en dat nog doet, kan ik u ook wat films aanreiken gemaakt door geïnspireerde regisseurs over inspirerende onderwerpen:

Adams’ Apples

Jesus of Montreal

Regisseur: Anders Thomas Jensen (2005,Duitsland-Denemarken, 91 min.) Acteurs: Ulrich Thomsen, Mads Mikkelsen, Paprika Steen, e.a.

Regisseur: Denys Arcand (1989, Canada, 118 min.) Acteurs: Lothaire Bluteau, Catherine Wilkening, Marie Christine Barrault, e.a.

Dominee Ivan ontfermt zich over de ruige Adam, een skinhead, die pas uit de gevangenis komt en een tweede kans krijgt. We worden een wereld ingevoerd, die op de onze lijkt, maar dat toch niet is. U ziet een kerk en een dominee, maar het zijn geen kerk en dominee zoals u die altijd ziet. Er wordt een spel gespeeld met het publiek. Thomas Jensen is ook de schrijver van “After the wedding” en “Wilbur wants to kill himself”.

Een groep acteurs besluit om samen een onconventionele versie te gaan spelen van het lijdensverhaal, dat zich afspeelt en wordt verfilmd in de tuin naast de kathedraal van Montreal. Al oefenend raken zij verwikkeld in gesprekken over geloven en wat dat voor hun betekent in hun dagelijkse leven. Sommigen hebben zelfs hun goedbetaalde baan opgezegd, zoals de discipelen, die Jezus volgden, om hieraan mee te doen. Het verhaal volgt in grote lijnen het lijdensverhaal van Jezus.

The Nun’s Story Regisseur: Fred Zinnemann (1959, V.S.,149 min.) Acteurs: Audrey Hepburn, Peter Finch, Edith Evans, Peggy Ashcroft, e.a. Geslaagde verfilming van het boek van Kathryn Hulme over een non, die naar Belgisch Congo wordt uitgezonden om in een hospitaal te gaan werken, maar die uiteindelijk, overmand door gewetensbezwaren, de orde verlaat. Prachtige, integere rol van Audrey Hepburn.

9

januari 2012

PERSPECTIEVEN

Filmrubriek

Les hommes libres Regisseur: Ismael Ferroukhi (Frankrijk, 2011, 110min.) Acteurs: Tahar Ramin, Michael Lonsdale, e.a.

Een vergeten episode uit WOII, die zich in Parijs afspeelde, over Moslims die in het verzet zaten en Joden hielpen onder te duiken. In een tijd waarin de moslimpopulatie in de westerse wereld zwaar onder vuur ligt, is deze film het verhaal van de positieve bijdrage van moslims aan de westerse zaak tijdens de oorlog. Van deze regisseur is ook de film: Le Grand Voyage, het verhaal van een vader die zijn verwesterde zoon dwingt met hem naar Mekka te gaan en de metamorfose in hun relatie, die tijdens deze reis plaatsvindt.

En waar de sterre bleef stille staan Regisseur: Gust Van den Berghe (België, 2011, 73 min.) Acteurs: Paul Mertens, Jelle Palmaerts, Peter Janssens Zwart-wit eindexamenfilm van Van den Berghe naar het kerstverhaal van Felix Timmermans. In de hoofdrollen acteurs van RUIMTE - MENS & TIJD

AnneRose Zelders

Theater Stap, een professioneel Turnhouts gezelschap bestaande uit mensen met het syndroom van Down. Het verhaal is groots gefotografeerd, ontroerend gespeeld en meestal ook heel absurdistisch en geestig. Een zoektocht naar de betekenis van geloof en spiritualiteit in onttoverde tijden. (Dana Linssen, NRC Handelsblad, 21-12-2011)

Jezus als superster Er zijn zoveel Jezusfilms gemaakt, zoveel portretteringen. Religiewetenschapper Freek Bakker bespreekt er een kleine 20 in Jezus in Beeld, een studie naar zijn verschijnen op het witte doek (2011, Uitg. Van Cruting): Van een heilige op sandalen in The King of Kings (1961) tot popster en hippie in Jezus Christ Superstar (1973), van gewoon mens in The Last Temptation of Christ (1988) tot de “abattoir” (quote) Jezus in The Passion of the Christ (2004). De ultieme Jezusfilm uit de periode van de zwijgende film is nog altijd The King of Kings van Cecil B. de Mille (1927). De schrijver analyseert vooral het theologische gehalte van de films. Bronnen: Filmkrant Movie Guide 2012 door Leonard Maltin NRC Handelsblad 10

BOEKEN

Geloven, zo kan het ook, vrijzinnige visies op theologische thema’s

Ger Oldekamp De voorgangers van de landelijke Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB zijn uitgenodigd, misschien wel enigszins uitgedaagd een artikel te schrijven over hun geloofsbeleving, hun visie over verschillende geloofsonderwerpen. Een zeventiental heeft de uitdaging aangenomen en dat heeft geresulteerd in een lezenswaardig en soms ontroerend resultaat. Het is een positief boekje geworden. Het gaat nu eens niet over wat in de vrijzinnigheid niet geloofd wordt, maar wat wel geloofd en als zinvol ervaren wordt. Het geheel vormt een levend, in beweging zijnd geheel. “Je mag er in meegaan, je hoeft niet, maar hier sta ik voor”. Dat zou je het credo van dit boekje kunnen noemen. De schrijvers geven geen afgerond geloofsgeheel, maar laten zien dat het over een aantal jaren wel weer anders kan zijn, in andere omstandigheden en na nieuwe ervaringen en ontmoetingen. Wel gaat het steeds over compassie, verwondering, verbeelding en liefde. Zó mag je geloven, maar het hoeft niet. Ik wil wel met jou in gesprek, dan hebben we samen hopelijk weer veel om over na te denken en stellen we ons weer nieuwe vragen, of krijgt een vaag idee langzaam een heldere vorm. Zo heb ik dit boekje gelezen. Het geeft geen antwoorden, het geeft aanleiding tot vragen, vragen aan de ander, maar ook vragen aan jezelf. Hai Foekje, wie is god? groetjes van Jildou Zo begint ‘Over God’, de bijdrage van Foekje Dijk. Eerst rekent zij af met het godsbeeld uit haar jeugd. In haar theologiestudie gaat het voortdurend over God, maar zij vraagt zich af ‘Wie, wat is God?’. Zij realiseert zich dat het allemaal meningen zijn, geen vaststaande feiten, die zij hoort in de vele verklaringen die worden gegeven.

11

Ten slotte komt zij tot de conclusie dat God gebeurt. God moet waargemaakt worden tussen mensen, in gebaren, in gevoelens van hoop en inspiratie, in mededogen met het weerloze. Een prachtige tekening van Auke de Vries, twee handen met daarin een heel jong kuiken, visualiseert haar beeld van God, dat zij op ontroerende wijze aan haar nichtje uitlegt. Op een heel creatieve manier gaat Janny Broström om met het Laatste Oordeel, wanneer zij een man pastoraal begeleidt op zijn sterfbed. Hij is dan wel vrijzinnig, maar zijn gereformeerde achtergrond speelt hem nu wel parten. Met het respect voor het dogmatische in zijn karakter weet zij zijn angst voor het Laatste Oordeel op een fijnzinnige manier aanzienlijk te verlichten. Zo geven de zeventien voorgangers hun eigen ideeën over geloven, de schepping, God, de hemel, de geest, de kerk, Maria, Jezus en zijn dood en opstanding, het Laatste Oordeel. Zo is een boeiend scala van beelden van de vrijzinnigheid ontstaan, die zeer de moeite waard zijn om te lezen en te herlezen. Het boekje met de vele thema’s kan goed gebruikt worden in kringen. Als je in zo’n gesprek dan uitgaat van ‘geloven is geen probleem dat je moet oplossen, maar een mysterie dat je moet beleven’*, kan het een boeiende en spirituele bijeenkomst worden. *Vrij naar Ivo de Jong in het hoofdstuk ‘Jezus in beeld’ Geloven, zo kan het ook, 2011 ISBN 9789490708375, uitgever SKANDALON

januari 2012

BOEKEN

Kerkman en Kamerlid

Frans Brinkman

(A. van der Heide 1872-1953) Op 22 september 2011 promoveerde mevr. AnneMarie de Harder in Groningen op een proefschrift over Albertinus van der Heide. Tijdens haar studie geschiedenis werd ze geboeid door de relatie christendom en socialisme. Die interesse bleef. Vandaar dit boek met als ondertitel “rode dominee tussen pastoraat en parlement” (Kampen, 2011). De schrijfster woont in de provincie waar Van der Heide geboren werd: Friesland. Hij stamde uit een onderwijsfamilie. In zijn jeugdjaren nam hij al kennis van de omstandigheden van de werkende klasse. Later studeerde hij theologie in Leiden. Hij hoorde bij de moderne (=vrijzinnige) richting in de hervormde kerk. In Leiden werd hij ook beïnvloed door de niet-vrijzinnige hoogleraar J.H. Gunning (1829-1905) die heel sociaalvoelend was. Kerkman Van 1895-1925 was Van der Heide predikant in Friesland, in Scherpenzeel, Engelum en Britswerd-Wieuwerd. De auteur schetst op grond van de beschikbare bronnen en aanvullende mondelinge informatie nauwgezet dat Van der Heide zijn predikantswerk met enthousiasme deed, soms onder moeilijke omstandigheden. Hij kwam o.a. in conflict met het bestuur van de kerk omdat hij gaandeweg ook politiek positie koos, een keuze die uitmondde in het lidmaatschap van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP) in 1896, een partij die een paar jaar eerder was opgericht. Op persoonlijke wijze gaf hij de kerkelijke traditie door met grote pastorale belangstelling voor de gemeenteleden. Tegelijk lette hij op de maatschappelijke


aspecten. Hij had ook belangstelling voor spiritisme (zie p.175-179). Verder was hij actief als spreker bijv. over geheel- onthouding en vormingswerk. Als journalist verdiende hij eveneens zijn sporen. Kamerlid Van 1925-1937 werkte Van der Heide als kamerlid in de SDAP-fractie. Hij was een praktisch ingesteld lid, geen theoretische scherpslijper. Met kennis van zaken en tevens idealistisch deed hij zijn werk in de zgn. zachte sector bijv. in justitie, volksgezondheid en onderwijs. Zo nodig stelde hij kamervragen en kon hij soms scherp uit de hoek komen. Hij was voluit democraat en verzette zich tegen communistische en fascistische bewegingen. Naast het kamerwerk hield hij zich bezig met bibliotheek- activiteiten, filmkeuring en gevangeniswezen. Drenthe Als kamerlid vroeg Van der Heide regelmatig aandacht voor de maatschappelijke en sociale problemen in Zuidoost Drenthe. Via Drenthe was hij (tenslotte) ook in de 2e kamer gekomen. Aardig om te lezen op blz. 202-204. Commentaar Met grote ijver heeft mevr. De Harder zich verdiept in de achtergronden van haar hoofdfiguur en in de netwerken waarin hij verkeerde. Langs deze persoonlijke lijn krijgen we tegelijk meer zicht op de plaatselijke, provinciale en (deels) landelijke

12

BOEKEN kerkelijke en religieuze verhoudingen. Gelukkig waren er mensen als Van der Heide die op een vrije en sociaal bewogen manier kerk en samenleving een dienst bewezen en vochten voor noodzakelijke verbeteringen. Graag had ik iets meer willen weten over privé aspecten van deze bijzondere man. Als aanvulling bij wat er op blz. 221-225 en 268-270 staat. Mogelijk zijn daar geen gegevens van.

BOEKEN

Het te idealistische beeld van hem is misplaatst; dat laat dit boek wel zien. Centraal staat de concentratie op rechtvaardige verhoudingen, religieus en politiek geïnspireerd. Ik mis ook een beetje de grote visie (in Europees verband) op wat we de geestesgeschiedenis noemen. Misschien is het boek soms te gedetailleerd. Dat neemt niet weg dat het kerkhistorisch en politiek-praktisch heel leesbaar is.

Honderd jaar vrouwen op de kansel, 1911-2011 Elsbeth Goettsch

Een tweetal boeken die verschenen zijn over vrouwen in het ambt worden kort beschreven. Vorig jaar verscheen het boek Honderd jaar vrouwen op de kansel, 1911-2011 onder de vrouwelijke redactie van Mirjam de Baar, Frederike Cossee, Mirjam van Veen en Anna Voolstra. Anne Zernike Het boek schets allereerst de geschiedenis van de vrouw op de kansel. Die geschiedenis begint in 1880 wanneer voor het eerst vrouwen tot het gymnasium werden toegelaten. Zonder een gymnasiumdiploma kon een theologiestudie niet worden begonnen. Pas in 1905 is het de Algemene Doopsgezinde Sociëteit die vrouwen tot het ambt toelaat. Daarvoor waren er al beroemde vrijzinnige vrouwen die zich bezig hielden met het godsdienstonderwijs, zoals Jacoba Mossel in de Vrije Gemeente in Amsterdam. Zij stond daar ook al op de kansel. Alleen had zij geen theologie gestudeerd maar had wel een

13

diploma godsdienstonderwijs van de NPB. Anne Zernike besloot onder invloed van haar godsdienstonderwijzeres theologie te studeren en werd in 1911 als eerste vrouwelijke predikant beroepen in Bovenknijpe, een doopsgezinde gemeente. In 1911 vierden de Doopsgezinden dan ook het jubileum van honderd jaar vrouwen op de kansel. De geschiedenis laat zien dat de vrijzinnige geloofsgemeenschappen de vrouwen eerder tot het ambt riepen dan de Luthersen en de Hervormden. In het tweede deel van het boek worden de levensgeschiedenissen van de wegbereidsters op de kansel beschreven. Aan bod komen achtereenvolgens Jacoba Mossel (1859-1935), Anne Zernike (1887-1972), Nicolette Bruining (1886-1963), Frederika Rappold (1890-1975), Jantine Haumersen (1881-1967), Willemien Wiardi Beckman (1906-1988) en Ietske de Jong (1922). Het hoofdstuk over Willemien Wiardi Beckman

januari 2012

BOEKEN is van de hand van onze voorgangster in Wassenaar, Marthe de Vries. Het derde deel geeft een beeld van de ervaringen en de visies op het ambt van hedendaagse vrouwelijke predikanten. Onze eigen algemeen secretaris, Wies Houweling, schetst in een persoonlijke relaas haar ontwikkeling en overstap van PKN naar NPB. Ook andere predikantes van verschillende levensbeschouwelijke achtergronden geven hun ontwikkeling binnen hun geloofsgemeenschappen weer. De hedendaagse artikelen lezend blijken de emancipatie hobbels binnen de verschil-

BOEKEN

Elsbeth Goettsch

Bij de kinderen beginnen

Bert Jansen, oud-voorganger in de NPB en lid van het bestuur van het Protestants Centrum Godsdienst Vormings Onderwijs namens de NPB, heeft een boek geschreven over dr. Joanne Klink (1918-2008). En hij heeft vooral de betekenis van mevrouw Klink voor de godsdienstige vorming van kinderen beschreven. Jansen heeft zich in zijn functie van docent godsdienstpedagogiek laten inspireren door de opvattingen van Joanne Klink. Joanne Klink heeft kinderbijbels geschreven die zowel nationaal als internationaal bekendheid genoten en nog genieten. Zij ging bij het schrijven van die boeken uit van het kind. De bijbel is er voor het kind en niet andersom, was haar opvatting. Jansen heeft een descriptief onderzoek naar Klink gedaan en het boek is dus geen biografie. Naast het onderzoek heeft hij binnen de Remonstrantse Broederschap gezocht naar reacties van mensen over de manier waarop Klink haar opvattingen in praktijk bracht. Joanne Klink was predikante bij de Remonstranten maar haar werk is vooral bekend om het oecumenische karakter. Zij had behoefte aan theologische vernieuwing. Die vernieuwings-


lende denominaties nog niet geslecht. Honderd jaar vrouwen op de kansel, 1911-2011, red. M. de Baar, F. Cossee, M. van Veen en A. Voolstra (2011, Verloren Hilversum) ISBN 97890-8704-257-8 € 21,-.

behoefte heeft zich in haar hele leven voortgezet. In haar latere leven bijvoorbeeld ging Klink meer op zoek naar innerlijke beleving van kinderen, het onbewuste, de symboliek en op Jungeriaanse archetypen. Al in het begin van haar theologie studie heeft Klink ook al belangstelling getoond voor de filosofie van Jung. Daarin was zij haar tijd ver vooruit. Die laatste fase van haar ontwikkeling werd niet door iedereen begrepen. Het wetenschappelijke werk van Joanne Klink, is volgens de auteur, op te hangen aan thema's als kindgerichtheid, ervaringsgerichtheid en heelheid. Het is een leerzaam en onderhoudend boekje voor iedereen die belangstelling heeft voor de overdracht van religie aan kinderen. Bij de kinderen beginnen, de betekenis van Dr. Joanne Klink voor de godsdienstige vorming van kinderen, Bert Jansen (2011, Narratio) ISBN 978 90 5263 797 6 € 15,-.

14

COLUMN

Iets

Erik Jan Tillema

Het woord ‘iets’ scheelt maar één letter met het woord ‘niets’. Maar terwijl ‘niets’ ook echt niets is, betekent ‘iets’ zoveel meer … Dat is opmerkelijk, want het woordje is eigenlijk heel vaag. Uit zichzelf zegt het niets, betekent het niets. En toch is er meer: iets zegt heel veel. De kracht van het woord is dat het zelf geen inhoud heeft, maar altijd naar iets verwijst. Het kan naar vrijwel alles verwijzen. Daar ligt ‘iets’, dat is ‘iets’, ik vind ‘iets’. Iets kan verwijzen naar concrete dingen, naar objecten, maar ook naar gedachten, naar ideeën. Iets fungeert als het ware als een aanwijzend voornaamwoord, maar heeft daarnaast meer inhoud dan de bestaande aanwijzende voornaamwoorden ‘die’ en ‘dat’. Want terwijl die twee woordjes enkel kunnen verwijzen, kan iets uitgroeien tot meer. Het kan een zelf-standige status krijgen, bijvoorbeeld in de zin: ‘Dat is iets’. Hoe inhoudsloos iets ook mag zijn, het krijgt als het ware betekenis. En dat is de kracht van het woord.

VRIJZINNIG NEDERLAND

Inhoudsloos verwijzend met betekenis … Met die kenmerken is ‘iets’ het enige woord in onze grammatica dat in staat is onze eigen werkelijkheid te ontstijgen en te verwijzen naar een andere dimensie. Naar een dimensie waar wij als mensen nooit met zekerheid over kunnen spreken, omdat het ons te boven gaat. ‘Iets’ is bij uitstek hét religieuze woord dat wij tot onze beschikking hebben. We kunnen er mee verwijzen naar het hogere, zonder bij die verwijzing inhoud mee te geven. Iets blijft vaag en heeft toch de kracht om te verwijzen. Met iets kunnen we iets hogers aanspreken, zonder dat we weten wat dat iets is. Wat prachtig dat we zo’n woord hebben!

Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB

Uit ‘t Thorbeckehuis Wies Houweling Er gaat iets gebeuren in het Thorbeckehuis, maar wat? Het woord iets heeft ook een vage dreiging in zich, maar het is ook vol verwachting. Er is veel gebeurt het afgelopen jaar en dat gaat natuurlijk niet ongemerkt aan het Thorbeckehuis voorbij. Alle bladen van de afdelingen worden zorgvuldig gelezen en de zorg over de toekomst die er in spreekt wordt waargenomen. Natuurlijk is er bij ons ook zorg, om de afdelingen en om de vereniging, maar ook enthousiasme. Er gebeurt veel werk in het Thorbeckehuis dat onzichtbaar is. Soms zijn we intensief met enkele afdelingen bezig die we vervolgens een jaar lang niet meer spreken. De landelijke vergaderingen zijn ons erg dierbaar omdat we dan de telefonische en de email-contacten die wij hebben ook echt even kunnen

15

spreken en de hand kunnen schudden. Wij boffen maar met 2 jaarvergaderingen per jaar. De afgelopen vergadering in november was spannend, maar wat een goed samenzijn is het geworden. Vrijzinnigen hebben vaak de neiging hun onderlinge verschillen nog weer eens extra te benadrukken en niet het gezamenlijk doel voorop te stellen. Dat was nu geheel anders, wij hebben hart voor vrijzinnigheid en er gaat iets gebeuren dit jaar! Wij zijn ons bewust dat als er iets gaat gebeuren dat consequenties heeft voor het bureau. Wij doen het werk met liefde naar ons beste vermogen. Wij kijken belangstellend uit naar de plannen. We hopen dat het iets inspirerende en vertrouwenwekkends zal zijn dat hoop geeft voor de toekomst van de vereniging.

januari 2012


Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB Inspiratie & Ontmoetingen

01 feb. 02 feb. 03 feb. 05 feb. 05 feb. 05 feb.

10.00 uur 10.30 uur 20.30 uur 10.30 uur 10.30 uur 10.30 uur

Tholen Wassenaar Varsseveld Oost-Twente Voorburg Zeist

Tjeu van den Berk

05 feb. 08 feb. 09 feb.

14.30 uur 19.30 uur 20.00 uur

Brielle Tholen Bennekom

Martha en Henriëtte Hofman Sytze de Vries Manuela Kalsky

09 feb. 20.00 uur 10 feb. 20.00 uur 12 febr. 10.00 uur

Bilthoven Ede Brummen

Ruud Bartlema Joke Hermsen Jaap van der Wal

14 feb.

20.00 uur

Woubrugge

Ruud Bartlema

14 feb. 16 feb.

20.00 uur 19.30 uur

Ayumi Saito

16 feb.

20.00 uur

Apeldoorn Rijssen/ Nijverdal Amerongen

16 feb. 19 feb.

19.30 uur 10.30 uur

Renkum Bilthoven

19 feb.

10.30 uur

Rhenen

21 feb. 21 feb. 24 feb. 25 feb.

10.00 uur 20.00 uur 20.00 uur 15.30 uur

Brielle Huizen Veenendaal Zeist

26 feb. 26 feb. 26 feb.

14.30 uur 10.30 uur 10.00 uur

Soest Bennekom Veenendaal

26 feb. 28 feb.

10.15 uur 20.00 uur

Doorn Bilthoven


Corry van de Merbel Thé Tjong Khing Ivo de Jong

Nuria Snijders Harm Knoop, Fokko Kuipers en Bert de Ruiter Ruud Jans Zainab Al-Touraihi

Presentatie van de wereldwinkel De kracht van beelden Café Cult: Bi'j wieze van sprekken Inspiratie uit de popmuziek Hoeksteenlezing Het Oude Egypte, bakermat van het Jonge Christendom Beeldige bijbelvrouwen De poëzie van het kerklied Meervoudige religieuze identiteit als een weg naar wijsheid De kleuren van de ziel II Windstilte van de ziel Het voorgeboortelijk bestaan in spiritueel perspectief: over ziel, embryo en menswording Elementen uit de christelijke traditie in het werk van Marc Chagall Van hier tot Tokio

Soefi, religie van het hart Drie geloven op één kussen, gesprek tussen drie voorgangers Aspecten in de laatste levensfase Communicatie, het sleutelwoord voor het bouwen van bruggen tussen mensen Anton C. Zijderveld Zonder humor is zinvol twijfelen niet mogelijk Cor Lageweg Onderwerp nog niet bekend Maurice Knegtel Zen in het dagelijks leven Ronald Naar Lied naar de ziel Hans Paul Soetens Communicatie met het Midden-Oosten vanaf de Middeleeuwen Hans Mennes e.a. Kijk op je relatie Eef Arnolds Schoonheid en natuurbeleving Evert v.d. Ven De spiritualiteit van Eckhart Tolle. Crisis als opmaat voor 'een nieuwe aarde' Gerrit Teule Darwin Monica Rietveld en Sedat Çakir Pelgrimeren in verschillende religieuze tradities

16



28 feb.

20.00 uur

Doorn

Harm Knoop

01 mrt.

20.00 uur

Lunteren

Renée van Riessen

01 mrt. 04 mrt. 04 mrt.

20.00 uur 10.30 uur 10.30 uur

Baarn Voorburg Zeist

Leo Fijen Anton Wessels Joachim Duyndam

04 mrt. 05 mrt.

14.30 uur 20.00 uur

06 mrt. 07 mrt. 07 mrt. 08 mrt. 08 mrt. 09 mrt. 11 mrt. 11 mrt. 11 mrt.

20.00 uur 10.00 uur 20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur 19.20 uur 10.00 uur 10.30 uur 10.30 uur

Brielle Hattem/ Heerde Apeldoorn Tholen Driebergen Bennekom Bilthoven Maarssen Brummen Bilthoven Rhenen

Nico van Scheijndel Christiane Berkvens en Ad Alblas Manuela Kalsky Majke Koolen W. van der Ende Gerrit Teule Jan Siemons G.A. van der Wal Bram Moerland

12 mrt.

20.00 uur

13 mrt. 13 mrt.

Meervoudige religieuze identiteit (lezing met film) 'Wijsheid van de liefde' van Emmanuel Levinas Levenslessen Thora, Evangelie en Koran Wie inspireert ons vandaag: hoe en waarom? Hedendaags humanisme en religie

Catechismus van de compassie Multi-religieuze spiritualiteit Wat betekent muziek in mijn leven Pieterpad Een nieuw fundament voor ethiek Geschiedenis van de kerkmuziek Over de vrijheid van de menselijke wil Elk mens een tweeling van Christus Preek van de leek Rose Blommers-Schlösser en Hildegard von Bingen: Spiegel van Berna Haverkort-van der Plaats Hemelse geheimen

20.00 uur 20.00 uur

OudBeijerland Bilthoven Doorn

Christiane Berkvens Pim van Monsjou Ad van Nieuwpoort

14 mrt. 14 mrt. 14 mrt.

10.00 uur 19.30 uur 20.00 uur

Weesp Tholen Apeldoorn

Ad van Horssen Ivo de Jong Marga Vos

15 mrt.

14.00 uur

Soest

Jaap Euwema

15 mrt.

20.00 uur

18 mrt.

10.00 uur

18 mrt. 20 mrt.

10.30 uur 20.15 uur

20 mrt.

10.00 uur

Naarden/ Bussum Peter Korver MiddenDrenthe Albert Kerssies Amerongen Gert Knepper Schiedam Herman IJzerman en Elbert Grosheide Brielle Henk Vonk

20 mrt. 25 mrt. 25 mrt.

20.00 uur 14.30 uur 10.30 uur

Huizen Soest Bennekom

Wim van Grasstek Marion Boon Jean-Jacques Suurmond

17

Catechismus van de compassie De mens in kosmisch perspectief Frans Breukelman en de Amsterdamse School Wat komt er kijken bij orgelbouw? Zin in postmoderne kunst Vriendschappen en andere ongemakken in de bijbel Ketters van gisteren heiligen vandaag St. Vitus en het Gooi Dwingelerveld Bachkoralen Compassie in de stad Klokken en horloges en het repareren daarvan De waarlijke gestalte van de imme Regressietherapie Gevaarlijke schoonheid

januari 2012



25 mrt. 25 mrt. 25 mrt. 25 mrt.

15.00 uur 10.30 uur 10.30 uur 10.15 uur

Velp Bilthoven Oost-Twente Doorn

25 mrt. 27 mrt.

10.00 uur 20.00 uur

Brielle Doorn

28 mrt. 29 mrt. 30 mrt. 01 apr. 01 apr. 01 apr. 03 apr. 04 apr. 06 apr. 12 apr.

10.30 uur 19.30 uur 20.00 uur 10.30 uur 10.30 uur 10.30 uur 20.00 uur 10.00 uur 20.30 uur 20.00 uur

Woubrugge Rijssen/Nijverdal Veenendaal Lunteren Voorburg Zeist Huizen Tholen Varsseveld Bilthoven

12 apr. 15 apr.

14.30 uur 10.00 uur

Naarden/Bussum Brummen

15 apr. 15 apr. 15 apr. 17 apr. 17 apr. 18 apr. 19 apr. 20 apr.

10.30 uur 10.30 uur 10.30 uur 20.15 uur 10.00 uur 14.30 uur 14.00 uur 19.30 uur

Bilthoven Wassenaar Rhenen Schiedam Brielle Laren Soest Maarssen

22 apr. 23 apr. 24 apr. 24 apr.

10.30 uur 20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur

Bennekom Oud-Beijerland Doorn Huizen

Iteke Weeda Wendy Janssens Bert Zandbergen Gert M. Knepper

Liefde, vriendschap en levensinspiratie Verandering van onderop De zin van ZEN In den beginne: Joseph Haydn en zijn Schöpfung Jos van den Enden Passiemuziek Martin Roos De kerk: hemel op aarde, of tent onderweg? Martin Roos Over pasen en hemelvaart Ivo de Jong Mystiek en muziek Ronald Naar Lied naar de ziel Tjeu van den Berk Bezinningsdienst Ruud Bartlema Esther Hans Bertens Wat heeft ons bewogen? Maarten Olthof Lopen in het voetspoor van de Boeddha Evelien Geuze Congo Café Cult: Rare kwasten Tina Geels The lady with the lamp: over de spiritualiteit van Florence Nightingale Ephraïm Fieret Joodse gebruiken rondom Pesach Tjeu van den Berk Het oude Egypte, bakermat van het jonge christendom Jesse Klaver Wij/zij ontwikkeling in de samenleving Adriaan van Dis De noodzaak van verhalen Joachim Duyndam Compassie: is medeleven goed? Nicolaas Matsier Het evangelie volgens Nicolaas Matsier Jan Bienefelt Sjoel hier en daar Teun Pels Folkore II, de lichte maanden Dick Peters Het evangelie volgens Vincent van Gogh Heine Siebrands Whitehead en de dynamiek van de religie Olga Fransen Schoonheid van muziek, het raakt je! Marianne Zandbergen Er gaat een dominee voorbij .. Mariette Bogaers Het leven als zoektocht Hans Korteweg Sprookjes en liefde

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het landelijk bureau 038-4211333 of e-mail [email protected]. Daar kunt u ook het gehele jaarprogramma 2011-2012 opvragen waarin ook alle filmvoorstellingen, concerten en andere bijzondere activiteiten in de afdelingen staan.


18



Impressies van de 147e Algemene Vergadering van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB Hans Werner, afdeling Schiedam Op 26 november 2011 vond in de Woudkapel te Bilthoven de 147e algemene vergadering plaats van de vrijzinnige geloofsgemeenschap NPB. Tegen de achtergrond van een op de rand van desintegratie verkerend Europa en de dreigende val van de Euro zou in Bilthoven een verhitte discussie moeten plaatshebben over de identiteit en toekomst van de vrijzinnige gemeenschap.

De gemoederen in den lande waren hoog opgelopen na het uitbrengen van een extern rapport in opdracht van het landelijk bestuur. Een pijnlijke zenuw werd hierin haarfijn blootgelegd: vrijzinnigheid en pluriformiteit, zoals beleden door de NPB laten zich moeilijk eenduidig beschrijven en niet makkelijk organiseren. Voor een toekomst moeten stellingen worden ingenomen en keuzes worden gemaakt. En hierin steekt nu juist het elementaire probleem. De aanbevelingen van het rapport doen onvoldoende recht aan de veelzijdigheid en verscheidenheid aan opvattingen binnen de achterban. Een “vlucht voorwaarts“ wordt door velen als bedreiging en zelfs het einde van de gemeenschap gezien. De centrale vraag blijft: hoe moet het dan verder met de toekomst? Met deze overwegingen arriveren we enigszins gespannen en zelfs, zoals één der

19

leden het verwoordde, met een steen in de maag, op deze beladen en mooie zonnige herfstzaterdag in de Woudkapel. Het openingswoord van de afdelingsvoorzitter brengt al enige rust. Het openingslied en de mooie meditatie van de plaatselijke voorganger verschaffen ons de nodige bezinning en doen ons in hogere sferen belanden. De vergadering mag nu beginnen. De voorzitter opent; er zijn vandaag twee feestjes te vieren; onze hartslag komt nu helemaal tot rust. De handig manoeuvrerende en welbespraakte voorzitter en zijn kundige secretaris loodsen ons soepeltjes, veel sneller dan verwacht, door de ochtend-agenda. Het eerste feestje kan al beginnen. Het boek Geloven, zo kan het ook wordt gepresenteerd en aangeboden aan de aanwezige predikanten, die hier zelf een bijdrage aan hebben geleverd. Het boek schetst persoonlijke overdenkingen over bijbel gerelateerde thema’s en is een verrijking voor de geest en boekenkast. Het moeilijke agendapunt over de toekomst, Erik Jan Tillema januari 2012



strategisch gepland in de “post-prandial dip” moet nu naar voren worden geschoven. Dankzij zorgvuldige voorbereiding door het landelijk bestuur, diverse landelijke informatierondes, oproepen tot en publicatie van schriftelijke reacties ed. is feitelijk alles al gezegd wat er over te zeggen valt. De reacties uit de zaal zijn dan ook, mede door de nu lokkende klaarstaande lunch, beperkt en lauwtjes. Op de minutieus geformuleerde en zorgvuldig gewogen toekomstnotitie van het landelijk bestuur is dan ook weinig aan te merken. Een moedige enkeling probeert nog eens de identiteit van de geloofsgemeenschap in twee zinnen samen te vatten. Zoals te verwachten: weinig bijval. Het middag programma is een aaneenschakeling van positieve verrassingen. Een mooi overzicht volgt over de al negen jaar bestaande website Stichting Zinweb, bij velen van onze generatie nog onbekend. Er is dus al een Stichting waar het vrijzinnige geluid ruimschoots aan bod komt, die bovendien al veel ervaring heeft en goed aan de weg timmert. Wij moeten hier als NPB veel meer gebruik van gaan maken, zo luidt de gedachte. Een mooi verhaal volgt in dit kader over Opzoomer en opzoomeren met een frisse en brede kijk op vrijzinnigheid in de toekomst. Ook hier kunnen we verder mee. De jaarrede 2011, uitgesproken door de voorzitter, vat mooi samen in welke spagaat van denken de vrijzinnigen zich, heden ten dage op weg naar de toekomst, bevinden.


Hij geeft een verwijzing naar de wijze “grote” woorden van Hans Kellendonk waaraan het thema voor het komende jaar “Heilig is wat geheiligd wordt” is ontleend. Het financiële gedeelte is door de penningmeester goed voorbereid en in het voorafgaande voorzitters/penningmeestersoverleg al volledig voorgekookt. De geesten van de aanwezigen zijn rustig geworden en zien niet meer uit naar tegenstand of debat. Begroting en contributieverhoging worden gewillig goedgekeurd. Als klap op de vuurpijl maakt de voorzitter bekend dat er vanuit de Stichting Seniorenhuisvesting Zuid-Veluwe een aanzienlijk geldbedrag vrijkomt, bestemd voor het oprichten van een “Leerstoel Vrijzinnigheid”. Enkele randvoorwaarden worden geschetst. De bedoeling is deze positie samen met de “vrijzinnige vrienden” in te vullen. Dit opent goede perspectieven voor onderlinge samenwerking en kan de vrijzinnigheid landelijk dan eindelijk het aanzien geven, waarop zij recht meent te hebben. Met deze onverwachte wending na deze voortvarend verlopen vergadering met vele inspirerende voordrachten verlaten wij in een geheel andere sfeer deze bijeenkomst, die is uitgedraaid op een waarlijk groot feest. Iedereen lijkt gerustgesteld en tevreden. Alles blijft namelijk voorlopig zoals het was. Het landelijk bestuur blijft gewoon bestaan. De voorzitter mag nog een half jaar blijven. En wat de toekomst brengen zal? Wie zal het weten? Daarover vergaderen we over een half jaar wel weer.

20



Varsseveld heeft vernieuwd Vrijzinnig Centrum De Eendracht Marchel Chevaking Een jaar lang is er naar toe gewerkt en naar toe geleefd: de feestelijke ingebruikname van het vernieuwde Vrijzinnig Centrum De Eendracht in Varsseveld. Zondag 30 oktober 2011 was het zo ver en konden de welbekende, diepgroene deuren aan de Doetinchemseweg 5 weer open. Achter de groene deuren: een stijlvol gerenoveerd kerkgebouw.

Nagenoeg het complete, uit 1928 daterende gebouw (een gemeentelijk monument) is op de schop gegaan. Het dak is vernieuwd en geïsoleerd, de vloer die door houtrot werd aangetast vervangen door een tegelvloer met vloerverwarming, banken hebben voor het grootste deel plaats gemaakt voor comfortabele stoelen, het liturgisch centrum is vernieuwd en er is

21

een uniek, computergestuurd orgelsysteem aangeschaft dat nog in weinig kerkgebouwen in Nederland wordt gebruikt. Uit eigen middelen, met steun van sponsors, maar vooral dankzij de tomeloze inzet van vele tientallen vrijwilligers kon dit prachtige resultaat worden bereikt. Een dag voor de heropening kregen de vrijwilligers die de afgelopen maanden zo hard aan de renovatie hebben gewerkt, de gelegenheid te zien wat er tot stand is gebracht. Speciaal voor hen was er een gezellig samenzijn dat werd afgesloten met een heerlijk stamppottenbuffet. De feestelijke ingebruikname vond plaats op de dag waarop de afdeling Varsseveld e.o. jaarlijks de oprichting van de afdeling herdenkt, inmiddels 138 jaar geleden. ‘Het leven vieren’ luidde het thema van de viering waarin Peter Samwel voorging en het koor Inspiration het muzikale aandeel mede voor haar rekening nam. Na afloop van de viering werden, ter gelegenheid van het 138-jarig bestaan 138 witte ballonnen opgelaten, de heropening was daarmee een feit. De heer Egbert Berkhoff uit Bussum schonk de afdeling een fraaie, koperen bel die hij luidde samen met voorzitter Gerda ten Brinke-Kuiperij. En toen? Toen was er koffie en een zeer druk bezocht open huis dat tot het einde van de middag duurde. U bent allen van harte welkom met eigen ogen de geslaagde renovatie eens te komen aanschouwen. Kijk op de website: www.vrijzinnigenvarsseveld.nl om te zien wanneer er activiteiten zijn. Varsseveld verwelkomt u graag!

januari 2012



Wandelingen Jim Mönch Sinds 2007 worden er vanuit NPB-Elburg wandelingen georganiseerd. Eerst langs het Pelgrimspad van Amsterdam naar Den Bosch. Daarna langs de IJssel van Hasselt naar Velp en in 2011 in het gebied van de Veluwezoom, tussen Oosterbeek, Arnhem, Wageningen, Velp en Rheden. De laatste wandeling in 2011 is geweest op 12 november op de Hoge Veluwe. Voor 2012 staan 6 wandelingen op het programma: dichter bij huis, dichter bij elkaar, dichter bij jezelf. We wandelen dan in de wijde omgeving van Apeldoorn. Telkens op zaterdag en de afstanden zijn 10 tot 15 km. Elke wandeling wordt besloten met een gezamenlijke maaltijd en het Meditatief Moment. Tot nu toe wandelden leden van NPB Hattem, Heerde en Elburg en enkele gasten mee. De groep heeft een wisselende samenstelling, al naar gelang men gelegenheid heeft om mee te gaan. Zo’n 10 tot 20 personen genieten van een dagje vakantie. Wie wel eens een keertje mee wil lopen kan nadere informatie vragen bij Jim Mönch: 0525-651593 of via e-mail: [email protected] of [email protected] Wie eens wil lezen (verslagen) en kijken (foto’s) wat de wandelingen inhouden kan terecht op www.npbelburg.nl, doorklikken naar wandelingen.


22



Weer een bijzondere trip! Berte Waardenburg Een groep jongeren uit Driebergen bracht dit najaar een weekend in het klooster door. Hierbij een verslag van Roos Meijer (15) en Beatrijs de Wilt (16).

Op vrijdagavond om 6 uur kwamen we aan in het klooster van de Kapucijnen in Velp (bij Grave). Er waren al 3 andere gasten van 83, 65 en 60. We waren al voorbereid op geen warme maaltijd en aten boterhammen met koffie of thee in de refter. Elke muur was daar behangen met religieuze, donkere schilderijen en op de balken van het plafond stonden bijbelteksten. Aan de ene kant in het Nederlands, aan de andere kant in het Latijn. Later hoorden we dat vroeger de “ongeschoolde” broeders aan de ene kant van de zaal zaten, terwijl de broeders die geacht werden Latijn te kennen aan de andere kant aten.

23

Na het avondeten werden onze kamers gewezen in een bijgebouw waar ieder een welkomstbriefje van de 2 begeleidsters op z’n kamer vond en een boek over Franciscus. Het was namelijk een oriëntatieweekend van de werkgroep Franciscaanse spiritualiteit. We hoorden dat de orde van de Kapucijnen een Franciscaanse orde is, die dus Franciscus van Assisi (1181-1226) als voorbeeld heeft. De orde is niet door Franciscus gesticht, maar pas later, toen sommigen vonden dat de Franciscaanse orden helemaal niet meer zo volgens de regel van armoede leefden. Franciscus noemde zichzelf “il poverello” en hij richtte zich niet op studie, maar op het helpen van armen en melaatsen. Vrijdagavond kregen we een rondleiding door het klooster, waarbij soms interessante dingen aan het licht kwamen. Bv. dat familieleden van de broeders en bezoekers het klooster niet in mochten, alleen in de wachtkamer. En daar had je uitzicht op het bordje “Memento Mori”, gedenk te sterven, om je zonden te gaan overdenken. Broeder Jacques vertelde dat de meeste kloosters in de jaren ’60 van de vorige eeuw gemoderniseerd werden, maar dat het Emmaüsklooster toen een bejaardenhuis was voor broeders en daar niet aan mee deed. Ze hebben toen ook veel spullen van andere kloosters gekregen en nu zijn ze erg blij dat er nog zo’n ouderwetse sfeer hangt. Op zaterdagmorgen zaten we om half 8 in de kapel voor de ochtendviering. Als broeder Jacques twee keer met zijn stok op de grond tikte, moesten we gaan staan.

januari 2012



Verder zaten we stil op de harde houten banken naar het gerommel van onze magen te luisteren. Daarna een ontbijt in stilte. Met gebarentaal moest je de thee of de hagelslag vragen. Overdag zagen we een film over het leven van Franciscus, liepen een wandeling door de kloostertuin en de moestuin en gingen twee aan twee in gesprek over stellingen over Franciscus. Verder leerden we het lied “Vrede alle goeds, vrede wens ik jou, vrede voor altijd” met zijn allen in een cirkel wat erg aan therapie deed denken. We dachten dat we verlicht zouden raken, maar dat gebeurde niet.


Aan het eind dronken we weer thee en moesten we het weekend evalueren. Wij vonden dat het beter afgestemd had kunnen worden op jongeren. Toen we zondag om 3 uur in de auto stapten, waren we blij dat we nog een zak chips hadden en frisdrank en we zetten de radio lekker hard. Op zondag 13 november hebben we in de Parklaankerk een dienst georganiseerd over ons kloosterweekend. We lieten het Zonnelied horen, gaven een fotopresentatie en vertelden het levensverhaal van Franciscus. Verder groeten we elkaar nu altijd met: VEAG!

24

VERWANTE ORGANISATIES Van SMS naar Allegoeds

Stichting Allegoeds is vanaf november 2011 de nieuwe naam van Stichting Mens en Samenleving. Met behulp van vele vrijwilligers zet deze stichting zich in voor mensen die hulp, zorg en aandacht nodig hebben. Onder de naam Allegoeds Vakanties (voorheen SMS Vakanties) worden vakanties georganiseerd voor ouderen, mantelzorgers en hun verzorgde, gehandicapte ouderen en beginnend dementerenden. Jaarlijks gaan ruim 700 ouderen met een gemiddelde leeftijd van 80 jaar met de stichting op vakantie. Velen van hen hebben een zorgvraag en zien anders geen mogelijkheid om op vakantie te kunnen. In de kleinschalige vakantieweken staan ontspanning, ontmoeting en persoonlijke aandacht centraal. Een deel van de vakanties vindt plaats in het eigen volledig aangepaste Allegoeds Groepshotel Het Bosgoed. Het Bosgoed biedt een warm welkom zonder drempels aan mensen van jong tot oud.

deze dan na verloop van tijd goed functioneerden, werden de activiteiten losgekoppeld en gingen dan autonoom verder. Zo kende Stichting Mens en Samenleving verschillende herstellingsoorden, ontwikkelde een verzorgingshuis en gaf Boddaertcentra gestalte. Door de jaren heen was het uitvoeren van vakanties voor mensen met een fysieke of sociale beperking een zeer belangrijke activiteit. Dit doen we nog steeds en is uitgegroeid tot de eigenlijke kernactiviteit. We richten ons op ouderen die zelf niet (meer) in staat zijn om op vakantie te gaan. Deze vakanties krijgen gestalte dankzij onze vele, schitterende vrijwilligers. Een belangrijk hoogtepunt in de afgelopen 40 jaar was de opening van Groepshotel Het Bosgoed. Dit heeft zich inmiddels ontwikkeld tot dé toonaangevende aangepaste accommodatie voor mensen met een fysieke handicap en beschikt over alle denkbare zorgfaciliteiten.”

40-jarig jubileum De stichting ontstond 40 jaar geleden toen twee vrijzinnige organisaties, beiden voortkomend vanuit de NPB, de krachten bundelden. Directeur Jos Breuer vertelt: “Eigenlijk is de stichting al veel ouder, het begon al in 1901 met als eerste activiteit een vakantiekamp voor ‘bleekneusjes’. De huidige stichting werd opgericht in 1971 en richtte zich op zorg en welzijn. Kenmerkend was dat nieuwe activiteiten waaraan in de maatschappij behoefte was, werden gefinancierd en ontwikkeld. Als

Nationale Vrijwilligersdag Op 7 december 2011 heeft Prinses Margriet tijdens de jubileumdag van de stichting het nieuwe logo onthuld. De jubileumdag viel samen met de Nationale Vrijwilligersdag. De stichting heeft ruim 130 vrijwilligers die de vakanties voor ouderen begeleiden. Breuer: “Deze vrijwilligers zijn heel belangrijk voor de stichting. Zonder hen zouden de vakanties geen doorgang hebben. We zijn blij dat Prinses Margriet, die vrijwilligers en aangepaste vakanties een warm hart toedraagt, in ons midden wilde

25

januari 2012

VERWANTE ORGANISATIES Van SMS naar Allegoeds zijn.” De stichting is permanent op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Op de Nationale Vrijwilligersdag riep Breuer bedrijven en instellingen op om hun medewerkers jaarlijks één week in de gelegenheid te stellen om vrijwilligerswerk naar keuze te doen. “Met elkaar kunnen we dan belangrijk werk in de samenleving handen en voeten geven”, aldus Breuer. Een nieuw jasje Behalve de nieuwe naam van de stichting, blijft alles zoals het is. Er is geen sprake van een fusie of reorganisatie. Wel werd het tijd voor een nieuw ‘jasje’. Breuer: “De naam ‘Stichting Allegoeds’ geeft aan wat we onze gasten van harte toewensen, namelijk ‘alle goeds’. Deze nieuwe naam dekt beter de lading van onze huidige activiteiten, dan de eerdere naam ‘Stichting Mens en Samenleving’. De naam is positief en geeft ons de mogelijkheid om een verbinding te leggen tussen de stichting en onze activiteiten. Samen met Allegoeds Vakanties en Allegoeds Groepshotel Het Bosgoed zijn we één familie die zich inzet voor mensen die hulp, zorg en aandacht nodig hebben.” Vernieuwd interieur Het Bosgoed Groepshotel Het Bosgoed kreeg eveneens een nieuw jasje. Het interieur van dit groepshotel is in 2011 volledig vernieuwd. De centrale ruimtes hebben een compleet

nieuwe uitstraling gekregen, passend bij de omgeving en het warme welkom dat de accommodatie haar gasten wil bieden. Ook alle 40 kamers hebben een metamorfose ondergaan. De warme sfeer, goede service, heerlijke maaltijden en de aangepaste voorzieningen waar het groepshotel om bekend staat, zijn echter onveranderd gebleven. Er zijn plannen voor een aangepaste wellnessruimte, waarvoor nog aanvullende financiering middels donaties wordt gezocht. Ter informatie: • Stichting Allegoeds Tel. (0318) 48 51 83 E-mail: [email protected] Website: www.allegoeds.nl • Allegoeds Vakanties Tel. (0318) 48 51 83 E-mail: [email protected] Website: www.allegoedsvakanties.nl • Allegoeds Groepshotel Het Bosgoed Tel. (0318) 48 45 01 E-mail: [email protected] Website: www.hetbosgoed.nl Stichting Allegoeds werkt zonder winstoogmerk en is voor de financiering van haar activiteiten aangewezen op eigen bijdragen en giften van fondsen en particulieren. Het rekeningnummer is 39.44.85.688 t.n.v. Stichting Allegoeds.

Prinses Margriet en directeur Jos Breuer onthullen samen het nieuwe logo van Stichting Allegoeds (VVB Foto).


26

VERWANTE ORGANISATIES

Het OVP 30 jaar! Namens het bestuur van de Stichting OVP Rob Kracht, voorzitter Het OVP, het Opleidingsinstituut voor theologie, levensbeschouwing en geestelijke begeleiding in Vrijzinnig Perspectief, bestaat dit jaar 30 jaar! We willen u graag iets vertellen over hoe het instituut zich heeft ontwikkeld tot een alom gewaardeerde opleiding. In het rapport ‘Gevangen in vrijzinnigheid?’ van Van Koolwijk & Partners is te lezen, dat een belangrijke missie van de NPB zou kunnen zijn: ‘het bekend en bemind maken van de vrijzinnigheid’. Van het OVP kun je zeggen, dat het dat al vele jaren doet. Velen hebben via het OVP de weg naar de vrijzinnigheid gevonden! Dertig jaar geleden, toen de opleiding begon, betrok het OVP vooral studenten uit de georganiseerde vrijzinnigheid (NPB, VVH, Doopsgezinden, Remonstranten en Vrije Gemeente). In die zin preekten we vooral voor eigen parochie. Dat is nu anders. En er zijn meer veranderingen, maar wat door de decennia heen gebleven is, is een enthousiast team van uitstekende docenten en een studentenpopulatie van 45+, met uitzonderingen naar jonger en ouder. Het huidige eerste- of oriëntatiejaar is dit jaar gestart met 22 studenten (er waren 30 aanmeldingen, maar er is momenteel niet voldoende capaciteit). Zie de foto! Natuurlijk is de huidige opleiding gaandeweg veranderd en meer toegesneden op de onderwijsvragen. Zo is het OVP in de loop der jaren op HBO-niveau gebracht en duidelijk meer geprofessionaliseerd. Dankzij de overeenkomst met de theologische afdeling van de Hogeschool InHolland kunnen onze studenten nu al weer een aantal jaren hun studie afronden met een erkend HBO-diploma (bachelor). De toelatingseisen

27

zijn daardoor vanzelfsprekend zwaarder geworden: een diploma op HAVO-niveau of hoger. Vaak hebben studenten minimaal een HBOstudie afgerond, en een aanzienlijk aantal startende studenten volgde zelfs een universitaire studie en is dus academisch geschoold. Men kan de opleiding niet alleen als student volgen, maar grotendeels ook als toehoorder. Het eerste- of oriëntatiejaar kan als zelfstandig deel van de opleiding gevolgd worden en sinds enige jaren kan men zich ook inschrijven voor bepaalde vakken (modulair student). Steeds meer studenten zijn niet meer van huis uit vrijzinnig en vinden ons na langere of kortere zoektochten, nadat zij zijn weggetrokken uit vastigheden van de orthodoxie. Daarbij moet gedacht worden aan de rechtervleugel en de evangelicale richting binnen de PKN, maar ook aan de steeds behoudender wordende Roomskatholieke kerk. Sommigen hebben al geheel of gedeeltelijk elders een theologiestudie afgerond, anderen zijn nu, op wat oudere leeftijd, in de gelegenheid een theologische opleiding te beginnen en allen vinden eerst bij het OVP het klimaat waarnaar zij eigenlijk zochten. Veel studenten hopen na hun studie werk te vinden als geestelijk verzorger. Sommige instellingen, zoals ziekenhuizen, waren tot voor kort voor HBO-ers gesloten bolwerken, maar dat is aan het veranderen: men wilde academici, maar de trend is dat de HBOgeestelijk verzorger steeds meer in beeld komt vanwege zijn of haar goed ontwikkelde agogische en pastorale kwaliteiten.

januari 2012

VERWANTE ORGANISATIES nog steeds geen invulling aan de beschikbare zetel gegeven. De raad adviseert het bestuur over het geboden onderwijs: bieden we de juiste vakgebieden, zijn we actueel en hoe is de positie in het totale theologische en levensbeschouwelijke onderwijsveld?

Het OVP heeft zich ten opzichte van de georganiseerde vrijzinnigheid meer en meer verzelfstandigd. Dat neemt niet weg, dat de vrijzinnige organisaties voor ons van betekenis blijven, en wij voor hen! Dat blijkt o.a. uit de samenstelling van de begin dit jaar ingestelde Raad van Advies, waarin namens het landelijk bestuur van de VVP dr. Anton Sepers (binnenkort opgevolgd door ds. Kim Magnee-de Berg) zitting heeft. Via de overige leden hebben wij relaties met verschillende universiteiten: prof. dr. Bert Jan Lietaert Peerbolte (VU te Amsterdam), prof. dr. Hetty Zock (RU Groningen) en universitair hoofddocente dr. Christa Anbeek (Universiteit voor Humanistiek te Utrecht). Van NPB-zijde is tot onze spijt

Wat kun je nu in de praktijk met deze opleiding? Niet iedereen ambieert na het OVP betaald werk. Toch vinden de meesten die dat wel willen een plek, in het pastorale werk, als voorganger of in de geestelijke verzorging bij een instelling. Anderen vinden hun weg in het vrijwilligerswerk. In januari 2012 gaat het Seminarie weer van start: de kopstudie, die meer toegespitst opleidt tot voorganger en/of geestelijk verzorger. Meer informatie over het OVP is te vinden op onze website: www.instituutovp.nl. En last but not least: het OVP krijgt geen overheidssubsidie. De exploitatie wordt bekostigd uit cursusgelden en bijdragen van de VVP en de VPSB. Maar sinds 2010 is er wel een ‘Steunfonds OVP’ dat als noodvoorziening dient als de exploitatielasten net wat hoger uitkomen dan begroot. Met een beetje schroom vermelden we toch maar het bankrekeningnummer van de Stichting Steunfonds OVP: 39.04.54.168.

Vereniging voor Vrije Geloofsopvoeding NVVZ De Vereniging voor Vrije Geloofsopvoeding NVVZ heeft jarenlang De Kandelaar uitgegeven. Op het moment, dat de uitgave van De Kandelaar is beëindigd kreeg de NVVZ de beschikking over een legaat bestemd om het vrijzinnig jeugdwerk in de leeftijdscategorie 4-12 jaar te stimuleren. Een aantal jaren hebben verschillende organisaties daarvan geprofiteerd. Kinderkringen/verteluren etc. kunnen voor een project of een extra injectie een beroep doen op dit fonds. De jeugd heeft de toekomst! U kunt uw aanvraag sturen naar of inlichtingen verkrijgen bij M. Rosen Jacobson [email protected] of 010-4612702


28

Internationaal

ICUU Wies Houweling Wij worden lid van de ICUU op 7 tot 12 februari komt de International Council of Unitarian and Universalist bijeen in de Filippijnen. Zij zijn erg blij met onze aanvraag om lidmaatschap. Wie zijn zij? Het is een internationaal verband van vrijzinnigen. De groepen en gemeenschappen zijn verspreid over de hele wereld. Zij kenmerken zich door zeven uitgangspunten:

us to repons to God's love by loving our neighbour as ourselves. 5. Humanist teachings that counsel us to heed the guidance of reason and the results of science, and warn us against idolatries of the mind and spirit. 6. Spiritual teachings of earth-centered traditions that celebrate the sacred circle of life in harmony with the rhytmes of nature.

1. The inherent worth and dignity of every person. 2. Justice, equity and compassion in human relations. 3. Acceptance of one another and encouragement to spiritual growth in our congregations. 4. A free and responsible search for truth and meaning. 5. The right of conscience and the use of the democratic proces within our congregations and in the society at large. 6. The goal of world community with peace liberty and justice for all. 7. Respect for the interdependent web of all excistence, of which we are part.

Dit is heel wat overtuiging en kennis gevat in enkele zinnen De wereldwijze beweging van vrijzinnigen is net zo divers als de afdelingen van de NPB divers zijn. Sommige groepen zijn meer christelijk, anderen meer gericht op spiritualiteit en weer anderen heel humanistisch. Het is een bond geheel waarin wij goed passen en waarin onze expertise zeer op prijs wordt gesteld.

De vrijzinnige traditie waaruit zij leven kent verschillende bronnen: 1. Direct experience of that transcending mystery and wonder, affirmed to all cultures, which moves us to a renewal of the spirit and openness to the forces that create and uphold us. 2. Words and deeds of prophetic women and men which challenge us to confront powers and structures of evil with justice, compassion and the transforming power of love. 3. Wisdom from the world's religions, which inspire us in our ethical and spiritual life. 4. Jewish and Christian teachings that call

29

Men probeert een eigen beweging te zijn, vrijzinnig ieder in zijn eigen context. Wij worden opgenomen in een wereldwijd verband waarin men in wekelijkse diensten een gemeenschap probeert te zijn. De gemeenschappen worden toegerust en de voorgangers ondersteunen en inspireren elkaar. Wij zijn al jaren betrokken bij de IARF, het verschil tussen de IARF en de ICUU is dat de ICUU veel meer direct betrokken is op het leven en de inspiratie van de afdelingen. Er is heel wat vrijzinnig leven ook buiten Nederland. Het is goed voor de NPB over de Nederlandse grenzen heen te kijken. Vrijzinnig Nederland wordt steeds kleiner de ICUU groeit wereldwijd. U wordt op de hoogte gehouden via de website en de nieuwsbrief. Na 15 februari kan ik u er veel meer over vertellen. Ook zal dr. Paul Rasor, één van de belangrijkste theologen van de UUA in februari op Bijtanken komen. Wilt u meer weten, ik kom er graag over vertellen.

januari 2012

ADVERTENTIE

NPB Brielle Wij zijn een vereniging van vrijzinnig denkende mensen, die in verbondenheid elkaar de ruimte geven om op eigen wijze te zoeken naar religieuze beleving, spirituele bewustwording en maatschappelijke betrokkenheid. Onze vereniging ziet zich ook als basis voor vrije en niet dogmatische vieringen en wil naast mensen staan in belangrijke levensmomenten.

De NPB Brielle e.o. wil graag in contact komen met een enthousiaste inspirator voor haar vereniging die de vrijzinnigheid in de meest brede zin helpt vorm te geven. Zij zoekt naar een

inspirerend begeleider/voorganger voor 4-6 uur per week die helpt en meedenkt haar gevarieerde culturele, spirituele en geestelijk aanbod verder uit te bouwen en oog heeft voor toekomstige ontwikkelingen in vrijzinnig Nederland. Zij/Hij is in staat samen te werken met het bestuur. Verwacht wordt dat zij/hij een hart heeft voor onze leden en gerichte geestelijke begeleiding kan bieden.

Uw reactie verwachten wij uiterlijk 21 februari 2012. Informatie over het profiel van de afdeling en dat van de door ons gezochte begeleider/voorganger, kunt u opvragen bij: De heer C.L.A. Soutendijk Van Almondeweg 18 3231 CS Brielle Telefoon: 06–137 28 180 E-mailadres: [email protected] Voor meer algemene informatie kunt u onze website raadplegen: www.npb-brielle.nl


30

ADVERTENTIE

TE HUUR: SENIOREN APPARTEMENTEN MET EEN VRIJZINNIG RELIGIEUZE UITSTRALING

De Roosebrink te Wageningen

De Timanshof en

In de complexen heerst een tolerante, vrijzinnig religieuze sfeer, iedereen is er welkom. Alle drie de gebouwen zijn op loopafstand gelegen van het stads- respectievelijk dorpscentrum. De gebouwen liggen tevens gunstig ten opzichte van het openbaar vervoer. Voorzieningen: De drie complexen zijn voorzien van camerabewaking bij de ingang. De appartementen zijn aangesloten op een alarmsysteem. Hierdoor kan er 24 uur per dag in geval van nood snel eerste hulp geboden worden. Tevens beschikken de gebouwen over twee liften, een wasserette, fietsenstalling, logeerkamers, recreatieruimte, hobbykamer en een bibliotheek/vergaderruimte. De bewoners worden vertegenwoordigd door enthousiaste bewonerscommissies. Huurprijs: De huurprijs varieert van € 431,59 tot € 730,94. De servicekosten variëren van € 72,11 tot € 193,86. Geïnteresseerd en bent u 50 jaar of ouder? Maak geheel vrijblijvend een afspraak met Mw. L. Kik of Mw. C. Besselink voor meer informatie en/of een bezichtiging.

De Aleidahof te Bennekom

31

Seniorenhuisvesting “Zuid-Veluwe” Hof van Sint Pieter 27 6721 TN Bennekom Telefoon: 0318 – 431134 www.vrssh-zuidveluwe.nl Email: [email protected]

januari 2012

NB. Nu de Zwinglibond geïntegreerd is met de NPB worden de activiteiten voor Mens & Tijd gecoördineerd vanuit de Stichting blad Zwingli

Recommend Documents