Natuurlijk duurzaam Duurzaamheidverslag 2012

Natuurlijk duurzaam

Duurzaamheidverslag 2012

Organisatieprofiel en kerngegevens

Samenwerking diepgeworteld bij Suiker Unie

Suiker Unie is onderdeel van Royal Cosun. Deze coöperatie van circa negenduizend

Duurzaamheid zit diepgeworteld bij Suiker Unie. Ik vraag me wel eens af hoe het komt dat

suikerbietentelers in Nederland is ruim 110 jaar geleden opgericht. Naast Suiker Unie

iedereen aanvoelt dat duurzaamheid bij Suiker Unie hoort en past. Heeft het met onze

maken ook de bedrijven Aviko, Sensus, SVZ en Duynie deel uit van Royal Cosun.

agrarische, coöperatieve afkomst te maken? Als bron voor samenwerking?

De coöperatie richt zich op de continuïteit van de bietenteelt en de bietverwerking. Haar ambitie is om plantaardige grondstoffen zo goed mogelijk te benutten. De grondstoffen worden stapsgewijs ontleed in waardevolle componenten. Deze vinden hun weg naar voedingsmiddelen voor mens en dier, naar de chemie en andere non-food sectoren.

Met de bietenteelt draagt de coöperatie bij aan duurzaam ondernemen. Ze voegt waarde toe aan de aarde. Verduurzamen heeft alles te maken met het versterken van ketens. Zo laat de jongste historie van de suikersector zien dat we 25 jaar geleden één miljoen ton suiker produceerden. Daar hadden we 125.000 hectare bietenareaal voor nodig en tien suikerfabrieken. In 2012, het jaar van de coöperatie, maakten we nog steeds één miljoen ton suiker. Maar nu met slechts 73.000 hectare en twee suikerfabrieken.

Zowel Royal Cosun als Suiker Unie investeert veel in het duurzaam verwaarden van agrarische producten. Suiker Unie heeft een suikerfabriek in Dinteloord (Noord-Brabant) en Vierverlaten (Groningen).

De suikerspecialiteiten worden in de fabrieken Puttershoek (suikerklontjes, poedersuiker, basterdsuiker) en Roosendaal (vloeibare specialiteiten) gemaakt. De suikerspecialiteiten worden onder het consumentenmerk Van Gilse aan de Nederlandse supermarkten en de foodservice verkocht. Industriële producten worden in geheel Noordwest-Europa onder de naam Suiker Unie afgezet. In Duitsland heeft Suiker Unie ook een suikerfabriek: Suiker Unie GmbH. Deze produceert tevens bio-ethanol.

Nederland

Anklam

Financieel Omzet (x 1 miljoen €) Investeringen (x 1 miljoen €)

819

132

64

18

Dit is een resultaat van samenwerking in de keten. Samenwerking met de bietentelers, onze leveranciers, onze logistieke partners en onze afnemers. Samenwerking, die leidt naar meer duurzaamheid.

Vele andere kansen De zes miljoen ton suikerbieten spelen daarin een centrale rol. In de suikerbiet, een fantastische grondstof, zitten suiker, melasse en pulp. Maar er kan nog veel meer uit gehaald worden. Er zitten bijvoorbeeld eiwitten en vezels in. Wij doen er onderzoek naar om die eruit te halen en te gebruiken voor andere producten. Verder produceren we groen gas uit restmateriaal van de biet. Maar de suikerbiet biedt nog vele andere kansen die uitmonden in de biobased economy. Die kansen kunnen we alleen benutten door te blijven samenwerken met andere partijen. Suiker Unie wil dan ook bewust met duurzaamheid blijven omgaan. Op een wijze die past bij ons bedrijf: niet krampachtig of geforceerd. En ondanks alle ontwikkelingen in de biobased economy, blijven we over 100 jaar nog steeds suiker maken.

Albert Markusse, Algemeen Directeur

Ecologisch Productie suiker (x 1.000 ton)

970

97

Carbon Footprint suiker (kg CO2/ton suiker)

480

651

Energie (kWh/ton suiker)

895

917

214

184

600

171

11

3

Grond- en leidingwater (x 1.000 m ) 3

Sociaal Aantal vaste medewerkers Aantal ongevallen (met verzuim tot gevolg)

Note: D it duurzaamheidverslag heeft betrekking op de vestigingen in Nederland. Derhalve zijn de gegevens van de suikerfabriek Anklam in Duitsland apart vermeld.

2

Duurzaamheidverslag - Suiker Unie - www.suikerunie.nl


3

Marktontwikkeling, beleid en doelstellingen Suiker Unie mag binnen de huidige Europese suikermarktordening niet meer bietsuiker voor voeding produceren dan we nu doen. Deze marktordening loopt echter een keer af. De vraag is wanneer. Dit creëert nieuwe mogelijkheden en daar spelen we nu al volop op in.

campagne suiker te produceren. Dit laatste is mogelijk door diksap, een sapstroom tijdens het suikerproductieproces, op te slaan in grote tanks. In de campagne van 2011/2012 heeft Suiker Unie voor het eerst diksap opgeslagen. In de zomer van 2012 heeft de fabriek in Dinteloord vervolgens haar eerste diksapcampagne gedraaid en het diksap omgezet in kristalsuiker. Het diksap wordt deels verkocht aan de fermentatie-industrie voor bijvoorbeeld de productie van gist. Diksaptanks vormen tevens een kostenefficiënte opslag van suiker.

Diksaptank Dinteloord Vanaf september tot half januari kunnen we de suikerbieten goed rooien en verwerken in de fabriek. Na half januari neemt het suikergehalte in de bieten af en kunnen we niet meer kostenefficiënt produceren. Wil Suiker Unie meer suikerbieten gaan verwerken, dan moet de capaciteit van de fabrieken omhoog. Bovendien moeten we naar mogelijkheden zoeken om buiten de bieten-

Vierverlaten heeft tijdens de campagne van 2012 ook een diksaptank in gebruik genomen. Op beide fabriekslocaties wordt momenteel een tweede tank gebouwd. Diksap is voor de toekomst, naast de productie van suiker, van groot belang voor het aanwenden voor biobased producten. Bioplastics bijvoorbeeld, die aardolieproducten vervangen, zoals synthetisch rubber en textiel. Tijdens de diksapcampagne kan Suiker Unie circa 2.500 ton suiker per dag produceren. Watermanagement wordt in dit proces heel belangrijk, omdat het schaars is. Anders dan in de bietencampagne kan er geen water uit de biet worden gehaald. We moeten dus zuinig met water omgaan.

Alle genoemde ontwikkelingen en de uitbreiding van productiecapaciteit sluiten aan bij de missie van Suiker Unie: Suiker Unie wil de beste zijn in het optimaal en op duurzame wijze tot waarde brengen van alle componenten van de suikerbiet ten behoeve van haar klanten, telers en medewerkers.

4


Drie belangrijke doelstellingen voor de komende jaren: 1

Meer dan 20 miljoen m3 groen gas productie in 2014 in Nederland In november 2012 is de biomassavergister in Vierverlaten officieel geopend. Tijdens de campagne heeft deze volop groen gas geproduceerd. De biomassavergister zal jaarlijks 100.000 ton plantaardig restmateriaal verwerken tot 10 miljoen m3 groen gas. Samen met de biomassavergister in Dinteloord heeft Suiker Unie in 2012 ruim 8 miljoen m3 groen gas geproduceerd. Ons doel is meer dan 20 miljoen m3 in 2014. Ofwel het jaarverbruik van 15.000 huishoudens.

2 50% verlaging van het energieverbruik en de samenhangende

emissies in de suikerproductie gedurende de looptijd van de Europese doelstellingen (1990–2020), gebaseerd op het Kyoto Protocol Vele projecten om energie te besparen zijn opgepakt in de suikerfabrieken en de specialiteitenfabrieken. Het energieverbruik is al ruim 40% gedaald ten opzichte van 1990.

3 Meer dan 30% CO emissieverlaging bij het transport van suiker 2

in 2014 ten opzichte van het Lean & Green referentiejaar 2009

Het gedeeltelijk vervangen van diesel door aardgas op de vrachtwagens voor het bulktransport naar onze klanten is een belangrijk onderdeel van deze reductie. Daartoe bestaan twee mogelijkheden: CNG of LNG (compressed of liquid). Een theoretische studie maakt niet duidelijk welk systeem het beste is. Daarom is besloten om beide systemen te testen. Van elk systeem rijden er twee testvrachtwagens. Hierin is Suiker Unie uniek. Geen enkel ander bedrijf rijdt met beide systemen. Na de testperiode wordt in 2013 bepaald welk systeem de voorkeur krijgt. Suiker Unie gaat dan in meerdere vrachtwagens investeren. Daarmee gaat de emissie van CO2 in grote stappen omlaag.


5

ISO 26000

TPM

In november 2012 heeft Suiker Unie de zelfverklaring ISO 26000 ondertekend. ISO 26000 is de wereldwijde richtlijn voor bedrijven om MVO op gestructureerde wijze te implementeren en te borgen in hun organisatie. Hierbij moeten ze voldoen aan de zeven MVO principes. “Binnen deze principes zijn prioriteiten naar voren gekomen, zoals energiebesparing in de keten, en samenwerking met telers en afnemers. Aan die prioriteiten gaan we de komende jaren werken”, vertelt Bertram de Crom. Hij heeft zich beziggehouden met de zelfverklaring. “Een leerzaam proces waarbij je alle facetten van het bedrijf doorloopt. Je realiseert je dan hoe duurzaam we al bezig zijn. Maar het kan altijd beter.” “We hebben nu duidelijke handvatten om het MVO-beleid verder uit te werken”, zegt Frank van Noord, directeur R&D. “Daartoe is het belangrijk dat we alle medewerkers erbij betrekken. Hieraan gaan we in 2013 extra aandacht besteden.”

Het verbeterprogramma Total Productive Maintenance (TPM) is uitgerold op alle suikeren specialiteitenfabrieken van Suiker Unie. TPM is een manier van werken die eraan bijdraagt dat verliezen zoveel mogelijk worden voorkomen en dat er zo efficiënt mogelijk wordt gewerkt. “Het is een cultuuromschakeling voor de mensen in de fabrieken”, vertellen Peter Wijnbeek (productiemanager specialiteitenfabriek Puttershoek) en Bram Fetter (plantmanager suikerfabriek Vierverlaten). Hun fabrieken zijn in november 2012 succesvol opgegaan voor TPM Excellence Award Category A. Beide managers geven aan dat TPM vooral veel betrokkenheid oplevert. “TPM bevordert het teamgevoel. De oplossing wordt namelijk niet meer zo maar van bovenaf gegeven. Er wordt juist van onderop input gevraagd. Dat vraagt om samenwerking. Verder stimuleert TPM medewerkers om met verbeterideeën te komen. Ze worden eigenaar van hun machine- of productielijn. Dat maakt hun werk leuker.”

“... belangrijk dat we alle medewerkers erbij betrekken” Klantdagen over TPM Wat kan TPM voor een bedrijf betekenen? Deze vraag stond in 2012 centraal tijdens de jaarlijkse themadagen die Suiker Unie houdt voor haar klanten. Presentaties op de werkvloer met treffende voorbeelden illustreerden vervolgens tijdens een fabrieksbezoek hoe de theorie uitpakt in de praktijk. 150 klanten bezochten de themadagen.

6


Plant & Planet Het duurzaamheidprogramma “Plant & Planet” van Suiker Unie bestaat uit vier pijlers: ketenverantwoordelijkheid, klimaat & energie, natuurlijk en maatschappelijk betrokken.

Ketenverantwoordelijkheid Suiker Unie zet zich in voor kwaliteit en duurzaamheid in de gehele keten. Vanaf de teelt van suikerbieten door onze telers tot en met de levering van suiker en andere producten aan onze klanten. Daarbij werken we samen met onze ketenpartners en houden we rekening met andere belanghebbenden. Klantgerichtheid, continuïteit van de bietenteelt en verduurzaming van productie en logistiek hebben een hoge prioriteit.

Klimaat & Energie Suiker Unie zoekt in haar gehele bedrijfsvoering naar de juiste balans tussen duurzaamheid en rendement. We gaan zorgvuldig om met natuurlijke hulpbronnen. We spannen ons continu en met succes in om energie te besparen, efficiënter te werken en emissies te beperken. Wij dragen bij aan een beter milieu door de beschikbaarheid van hernieuwbare brandstoffen te verhogen in de vorm van groen gas en groene elektriciteit uit plantaardige reststromen, die vrijkomen bij de suikerproductie.

Natuurlijk Suiker, een natuurproduct uit suikerbieten en suikerriet, is een prima energiebron. Suiker past in een gezonde, gevarieerde voeding en een actieve leefstijl. Via het merk Van Gilse lichten we de consument hierover voor. Daarnaast zet Suiker Unie zich in om de teelt van suikerbieten zo goed mogelijk te waarborgen in de toekomst. Zo is de teelt van suikerbieten van belang voor de biodiversiteit in de landbouw. Suiker en suikerbieten zijn ook belangrijk voor het aanwenden voor biobased producten en de ontwikkeling van de biobased economy.

Maatschappelijk betrokken Onze betrokkenheid hangt sterk samen met de coöperatieve structuur van ons bedrijf. Suiker Unie staat bekend als een goede werkgever. We vinden de ontwikkeling, gezondheid en veiligheid van onze medewerkers belangrijk. Tevens zetten we ons in voor de samenleving met nationale en internationale projecten en thema’s die nauw aansluiten bij onze vakkundigheid.


7

Ketenverantwoordelijkheid Afgelopen campagne bedroeg de opbrengst per hectare 13,5 ton suiker. Deze hoeveelheid is de afgelopen jaren flink toegenomen. In 2000 was de suikeropbrengst nog geen 10 ton per hectare. Door de komst van betere rassen en teeltmethodes stijgt de opbrengst per hectare en zijn er minder bestrijdingsmiddelen nodig. Hoe hoger de suikeropbrengst per hectare, hoe minder het milieu belast hoeft te worden. Er is minder mest, minder transport en minder energie nodig om dezelfde hoeveelheid suiker uit de bieten te halen. Dat werkt door in de gehele keten.

13.522 kg suikeropbrengst per hectare in 2012

17,1% suikergehalte in een biet in 2012 8

Harry Boone, suikerbietenrooier

“Of je suikerbieten goed kunt rooien, hangt geheel af van de manier van zaaien en het onderhoud van je land.” 9

Ketenverantwoordelijkheid in de bietenteelt Tijdens de campagne 2012/2013 is veel aandacht besteed aan het voorkomen van bietverlies bij het rooien. In de praktijk zijn de verschillen groot. Uit metingen blijkt dat het bietverlies kan oplopen tot 8 à 9 ton per hectare. Om bietverlies te minimaliseren, moeten de bietenrooiers goed worden afgesteld. Met het thema ‘hele biet, geen groen’ heeft de agrarische dienst van Suiker Unie extra aandacht besteed aan het goed afstellen van bietenrooiers. Naast alle aandacht voor het voorkomen van bietverlies tijdens het rooien zelf.

Unitip Een groot aantal telers heeft zich aangesloten bij Unitip, het registratie- en adviesprogramma voor de suikerbietenteelt. Het duurzaamheidrapport van Unitip is in 2012 vernieuwd. De teler kan in één oogopslag zijn prestaties zien en de oorzaken daarvan. Zijn resultaten worden vergeleken met die van andere telers uit de regio. Hij ontvangt ook tips om zijn prestaties te verbeteren, inclusief links naar kennispagina’s. Daarna kan hij weer direct zien wat zijn verbeteringen opleveren. Deze module wordt in 2013 uitgebreid. In 2012 nam 18% van de telers deel aan Unitip (www.unitip.nl). In twee jaar tijd is dit aantal met 3% gestegen en doelstelling is om meer telers te laten aansluiten bij Unitip.

Stichting Veldleeuwerik In de Stichting Veldleeuwerik (veldleeuwerik.nl) werken telers en afnemers samen aan de verduurzaming van de landbouw. De telers verduurzamen hun bedrijfsvoering systematisch. Inclusief de teelt van producten in hun bouwplan, waaronder veelal suikerbieten. Daartoe stellen de telers jaarlijks een duurzaamheidplan op. Daarbij worden ze begeleid door adviseurs. In 2012 namen 200 akkerbouwers deel aan Veldleeuwerik. De stichting wil verder groeien naar 500 deelnemers in 2013. Veldleeuwerik organiseert onder meer studiegroepen, cursussen en discussiebijeenkomsten, ondersteunt individuele plannen en haalt kennis binnen. Suiker Unie is partner en bouwplanvriend van Veldleeuwerik. www.veldleeuwerik.nl

Ketenverduurzaming Bietenteelt en Bietverwerking (KBB) Vanuit het nationale Platform Verduurzaming Voedsel is Suiker Unie het project Ketenverduurzaming Bietenteelt en Bietverwerking (KBB) gestart. Centrale vraag is hoe je de kwaliteit van de grondstof verder kunt verbeteren, zodat deze in de suikerproductie beter te verwerken is. Hierdoor kunnen onder andere reducties in energie en emissie worden bereikt. KBB wordt mede georganiseerd door het Programma Precisie Landbouw van het ministerie van EZ. Hierbij wordt het teeltregistratiesysteem Unitip onder de loep genomen en beoordeeld. Unitip wordt, in samenwerking met het Centrum Landbouw en Milieu (CLM) en het IRS, aan een groep stakeholders en experts voorgelegd.

10


Duurzaamheid past bij de coöperatie Jan Willem van Roessel,

secretaris Raad van Beheer Cosun Jan Willem van Roessel is een warm pleitbezorger van de coöperatieve onderneming. Niet voor niets heeft de Verenigde Naties 2012 uitgeroepen als jaar van de coöperatie. “Deze vorm van samenwerking draagt in ontwikkelingslanden bij aan een beter leven voor boeren. In Nederland is dat ruim 100 jaar geleden gebeurd. Daarbij zien we de werknemers nadrukkelijk ook als fundament van onze onderneming. Het concept werkt. Onze telers krijgen een hogere prijs dan waar ook in Europa.” “Toch gaat het niet om de winst op korte termijn. De boer heeft er namelijk alle belang bij om een deel van zijn geld in de coöperatie, zoals de suikerfabrieken, te steken. Dan kan hij ook de volgende jaren bieten blijven leveren. We hebben geen nerveuze aandeelhouders, maar leden/ leveranciers die langdurig met ons verbonden zijn. Daar past de duurzaamheidgedachte uitstekend in. Neem onze milieu-investeringen. Die kunnen negatief uitpakken op het bedrijfsrendement van vandaag. Maar met de blik op de lange termijn plegen we die investeringen vaak toch.”

Samenwerking Cosun heeft in 2012 de hernieuwde code van de Nationale Coöperatieve Raad ingevoerd. Duurzaamheid staat daarin voorop. “Belangrijk daarbij is samenwerking in de keten. Hoe kunnen we bijvoorbeeld de telers helpen om hun bietenopbrengst per hectare te verhogen? Goed voor de portemonnee én het milieu doordat je minder beschermingsmiddelen en transport nodig hebt.” “We streven ook naar gesloten kringlopen. Helaas worden we daarin belemmerd door weten regelgeving. Zo mogen we de kalkmeststof Betacal niet zonder meer terugbrengen naar de akker omdat er fosfaat in zit. Maar dat fosfaat komt wel van de akker. Zo wordt ons streven naar duurzaamheid gestuit door de overheid. We hopen dat de regels worden aangepast in de nieuwe mestwetgeving voor 2014.”


11

Klimaat & Energie De suikerfabrieken verwerken enorme hoeveelheden suikerbieten tijdens de campagne. Deze bieten worden van het land vervoerd naar de fabrieken. Het water uit het bietensap wordt grotendeels verdampt. Voor het gehele proces is veel energie nodig. Energiebesparing heeft daarom een belangrijke plaats in het duurzaamheidbeleid van Suiker Unie. We zijn altijd bezig om energie te besparen en de milieueffecten tot een minimum te beperken door processen continu te verbeteren. Verder zorgen we voor het behoud van een goede bodem door optimale bemesting en een uitgebalanceerd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Een gezonde bodem is immers van groot belang voor een duurzame teelt van suikerbieten en alle andere gewassen.

214.000 m3 waterverbruik in 2012

895 kWh energie per ton suiker in 2012 12

Peter Boersma, operator Sectie B suikerfabriek Dinteloord

“Door veranderingen in het proces, zijn de stappen in energiebesparing enorm groot.” 13

Als gedeputeerde van de provincie Groningen sloeg Wilma Mansveld begin november 2011 de eerste paal van de biomassavergister in Vierverlaten. “We kijken op een heleboel manieren hoe we nieuwe energie kunnen creëren. Biovergisting is er één van”, zegt de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu nu.

Energiebesparing De locatie Dinteloord heeft in 2012 geïnvesteerd in een nieuwe oplosinstallatie in het suikerverwerkingsproces. Hierdoor hoeft de fabriek minder water te verdampen. Dit leidt tot 10% energiereductie. De specialiteitenfabriek in Puttershoek heeft geïnvesteerd in cv-ketels. De enige ketel voor kantoor, fabriek en de reiniging van de productielijnen op 80ºC, is vervangen door een nieuwe zuinigere hoogrendementsketel. Voor de reiniging van de productielijnen is een extra ketel aangeschaft, waarmee verwarmd kan worden wanneer het noodzakelijk is. Het totale gasverbruik is daarmee met 40% gedaald. “Simpel”, zegt Peter Wijnbeek, productiemanager. “Maar je moet er wel in willen investeren.”

Specialiteiten Roosendaal heeft het productieproces voor vloeibare suiker dusdanig aangepast, dat er minder water nodig is om de suiker op te lossen. Daardoor hoeft er ook minder ingedampt te worden. Dit bespaart 23% van het jaarlijkse gasgebruik. Verder heeft de fabriek behoorlijk bespaard op water en energie door te investeren in buffertanks. Water wordt nu eerst gebruikt om producten te koelen. Het hierbij opgewarmde water wordt gebruikt om suiker op te lossen of om schoon te maken.

Groen gas 21 november 2012 heeft Suiker Unie de biomassavergister in Vierverlaten, op Biobased Park Westpoort, officieel in gebruik genomen. De biomassavergisting is gecertificeerd volgens de normen van NTA 8080. Dit garandeert dat het groene gas duurzaam wordt geproduceerd. De twee biomassavergisters van Suiker Unie worden uitsluitend gevoed met grondstoffen van plantaardige herkomst. Het geproduceerde biogas wordt opgewerkt tot groen gas en aan het openbare gasnet geleverd. Het digestaat dat overblijft bevat nog veel nutriënten, sporenelementen en organische stoffen, zoals vezels. Dit maakt het digestaat geschikt als organische bodemverbeteraar en meststof. Zo sluiten de kringlopen.

Biomassavergister

14

“… je moet er wel in willen investeren”


Alleen ga je sneller, samen kom je verder Wilma Mansveld,

staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

“Internationaal streven we naar een volledig duurzame energievoorziening in 2050. Om dit te realiseren is het belangrijk om veel opties open te houden. Zo kunnen auto’s gaan rijden op onder meer groen gas, waterstof en elektriciteit. Ik ben benieuwd welke richting uiteindelijk de meeste innovatie oplevert.” “Overheden moeten stimuleren dat iedereen meedoet: bedrijven, kennisinstellingen. Maar ook u en ik, met afvalscheiding, zonnepanelen, enzovoorts. Door experimenteerruimte te bieden, daag je bedrijven uit tot innovatie, zoals de ontwikkeling van een biomassavergister. Verder wil de overheid belemmeringen wegnemen in wetten en goed kijken waar bedrijvigheid wordt neergezet. In de wetgeving zien we steeds meer Europese harmonisatie. Dat is belangrijk omdat veel bedrijven over de grens concurreren. Daarbij heb je dezelfde regels nodig.” “Bedrijven moeten weten waarop ze in kunnen zetten. Hier hoort een consistent overheidsbeleid bij. Dit kabinet werkt daarom samen met de Sociaal Economische Raad aan een energieakkoord voor duurzame groei over thema’s als het emissiehandelsysteem ETS en energiebesparing in de woningbouw. Zo’n langjarig akkoord verschaft duidelijkheid aan het bedrijfsleven. Als overheid moet je vervolgens de ingeslagen weg vasthouden.”

Stapje verder De overheid sluit zogeheten Green Deals met bedrijven om duurzame initiatieven te realiseren. Mansveld: “Hoe komen we samen steeds een stapje verder? Daarbij gaat het vaak niet om grote verhalen. Zo onderzoekt de NS of je energie kunt aanwenden van remmende treinen. Je bouwt kennis op, je stimuleert mensen bij het spoor. Door die gezamenlijkheid bereik je meer. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder.”


15

Natuurlijk Suiker is een natuurproduct. In de suikerbiet wordt de basis voor kristalsuiker en alle suikerproducten gelegd. De bietverwerkende fabrieken halen in feite alleen maar de suiker uit de biet. Suiker is een uitermate geschikt ingrediënt voor allerlei producten. Ze past prima in een gevarieerd voedingspatroon. Daarnaast bieden suiker en de suikerbiet vele andere mogelijkheden. Zo worden reststromen ingezet als biomassa en voor de biobased economy.

73.123 ha suikerbieten in Nederland

5,46 mln. ton suikerbieten in Nederland 16

Mirjam Huysmans, accountmanager Suiker Unie

“De suikerbiet geeft energie, letterlijk en figuurlijk.” 17

Van Gilse Basterdsuiker voor het bakken van appeltaart, stroop op de pannenkoek en poedersuiker over de oliebollen. De producten van ons consumentenmerk Van Gilse kun je op allerlei manieren gebruiken. Daarbij willen we de consument graag wijzen op de natuurlijke oorsprong van suiker. We vinden het namelijk belangrijk dat de consument weet waar de suiker vandaan komt: uit de suikerbiet die groeit op het land. Daarom besteden de verpakkingen van Van Gilse aandacht aan die natuurlijke herkomst. Ook de Van Gilse borden in de bietenvelden door geheel Nederland dienen dat doel. Maar Van Gilse maakt eten ook lekker en plezierig. De consument hecht veel waarde aan samen koken, bakken en genieten. Hiervoor heeft Van Gilse nieuwe producten geïntroduceerd zoals Tover-ijs. Hiermee kan de consument zelf snel en gemakkelijk thuis ijs maken.

diverse stevia componenten in de planten en van de productiewijzen om het extract te maken. Daardoor krijg je verschillende smaken en reageert de stevia telkens anders in de productieprocessen van afnemers. Suiker Unie heeft samen met Cosun Food Technology Center behoorlijk wat kennis en ervaring met stevia opgebouwd om deze problemen te tackelen en klanten te helpen bij hun productontwikkeling met dit extract.

Cruciale rol voor Suiker Unie Ton Runneboom,

voorzitter Biorenewables Business Platform

Biobased Economy

Stevia Stevia is een zoetstof die eind 2011 binnen de Europese Unie is goedgekeurd. Het extract is van natuurlijke oorsprong en bevat geen calorieën. Het product heeft echter bittere en anijsachtige bijsmaken die lastig te verwijderen of maskeren zijn. Ook is de continuïteit van kwaliteit in de supply chain (tussen leveranciers onderling, en tussen batches van dezelfde leverancier) een probleem waar de markt tegenaan loopt. De kwaliteit hangt af van de gehaltes van de

18

De biobased economy biedt steeds meer kansen om ons te richten op andere markten. Suiker wordt dan gebruikt als hernieuwbare grondstof voor brandstoffen, chemicaliën en medicijnen. Het halffabricaat diksap wordt steeds belangrijker als grondstof voor bijvoorbeeld de productie van bioplastics. Uit bietenstaartjes wordt al groen gas geproduceerd. In deze nieuwe biobased economy is samenwerking met andere industrieën cruciaal. Zo heeft Suiker Unie, samen met twee andere organisaties, de Green Deal Dutch Grown Polymers gesloten. Dit consortium doet een haalbaarheidsonderzoek naar de productie van bioplastic (polymelkzuur). In plaats van plastic uit aardolie willen we bioplastics uit melkzuren, met suiker uit duurzaam geteelde suikerbieten als grondstof.

“Samenwerking met andere industrieën is cruciaal.”


“Suiker Unie gaat een cruciale rol vervullen in de biobased economy”, stelt Ton Runneboom vol overtuiging. Hij is voorzitter van het Biorenewables Business Platform (BBP). Dit adviesorgaan van het Ministerie van Economische Zaken verbindt met zijn kennis en wijdvertakt netwerk ondernemingen die kansen willen benutten in de biobased economy. “Het BBP biedt een blik naar buiten. Ieder bedrijf zit redelijk vast in zijn eigen kolom. Wij knopen bedrijven buiten de eigen branche aan elkaar. En daar verbinden we ook kennisinstellingen en de overheid mee.” “Zo hebben we geconstateerd dat je boven het quotum zoveel suikerbieten mag telen als je wilt, mits je er geen voeding van maakt. Maar wie kan de producten uit die bieten verwerken? De chemische industrie. Daarom hebben we met diverse bedrijven een studiegroep opgezet om te bepalen of je vanaf de boer tot een colafles van bioplastic kunt komen. Met als conclusie dat we de suikerbiet heel efficiënt kunnen verwaarden tot chemische producten. Dat draagt het BBP weer naar buiten om daarvoor industrie aan te trekken.”

Het BBP betaalt zo’n studiegroep omdat deze belangrijk kan zijn voor de Nederlandse economie. Maar ook andere partijen financieren mee. Runneboom: “Zo is er een studie gedaan om het hele jaar door suikerbieten te telen en te oogsten in kassen. Daar heeft de Rabobank bijvoorbeeld aan bijgedragen.”

Welke rol ziet u voor Suiker Unie? “De leden van Cosun kunnen misschien wel drie miljoen ton suiker in bietenequivalenten telen. Suiker Unie zal dan steeds meer andere industrieën kunnen aantrekken om die grondstoffen te verwerken. Ziehier die cruciale, duurzame rol van Suiker Unie in de Nederlandse biobased economy.” “De Verenigde Naties definiëren duurzaamheid als datgene gebruiken wat je nodig hebt, zonder de keuzes van de volgende generaties te beperken. Maar we moeten die keuzes juist vergroten door technologie te ontwikkelen. Suiker Unie is daarmee bezig. Het is een tijd voor een optimistischere kijk op de toekomst.”


19

Maatschappelijk betrokken Als producent en leverancier staat Suiker Unie midden in de samenleving. Met onze fabrieken verspreid over Nederland bieden we werk aan een groot aantal medewerkers. Suiker Unie schept kaders voor goed opgeleid en gemotiveerd personeel. We willen graag dat onze mensen trots zijn op het bedrijf en op hun werk. Maar onze rol reikt verder dan de fabriek. Zo willen we een goede relatie met onze omwonenden. En we vervullen een belangrijke rol als sponsor van locale activiteiten en verenigingen. Waar mogelijk, willen we graag een steentje bijdragen aan de samenleving. Bijvoorbeeld aan het in stand houden van industrieel historisch erfgoed.

5,7 opleidingsdagen per medewerker per jaar

3,8% 20

is het ziekteverzuim onder de medewerkers van Suiker Unie

Piet Zagers, voorzitter Stoomclub Suiker Unie

“We hebben laatst een restauratie voor het brandweermuseum uitgevoerd.” 21

Stoomclub Suiker Unie

Omwonenden

Stoomwerktuigen hebben een belangrijke rol gespeeld in de suikerindustrie. Vrijwilligers van Stoomclub Suiker Unie hebben diverse oude machines gedemonteerd en weer opgebouwd in de oude machinekamer van Dinteloord. Daar hebben de machines een nieuw leven gekregen.

Onze productielocaties liggen op een gezoneerd industrieterrein. Maar we hebben wél te maken met omwonenden. Er wordt veel met elkaar besproken in een ‘burenraad’. Daaruit zijn in de loop der jaren veel geluidbeperkende maatregelen gekomen. We kijken ook naar verbetermogelijkheden bij klanten. Zo stimuleren we om elektrische compressoren te plaatsen voor het lossen van bulksuiker uit vrachtwagens. Zo’n compressor is veel stiller dan die op een vrachtwagen. Ook is de CO2-uitstoot veel minder omdat de dieselmotor niet meer draait tijdens het lossen.

Recruitment De komende jaren heeft Suiker Unie te maken met de uitstroom van pensioengerechtigde medewerkers. Voor de gewenste toekomstige groei heeft Suiker Unie juist meer personeel nodig. Wijnand Pirée, adjunct-directeur P&O, heeft daarom veel contact met opleidingsinstituten. “Zo oefenen bijvoorbeeld studenten van het ROC West-Brabant met sollicitatiegesprekken en hebben wij zodoende aansluiting met jong afgestudeerden.”

“... aansluiting met jong afgestudeerden”

In Vierverlaten wordt gekeken met diverse andere partijen om de verkeersveiligheid in de omgeving te verbeteren. Ondanks alle aandacht om de hinder te minimaliseren, wordt incidenteel een klacht ingediend. Elke klacht is er één te veel. We nemen deze dan ook zeer serieus. We bespreken vaak de klacht met de indiener en nemen daarop passende maatregelen.

Arbo en veiligheid Om ziekte en ziekteverzuim te voorkomen, kijkt Suiker Unie naar mogelijkheden om de fysieke belasting voor medewerkers te verminderen. Zo is geïnvesteerd in de automatisering voor het toevoegen van ingrediënten en voor het afvullen van bigbags. Verder zijn in overleg met een ergonoom de handelingen en benodigde bewegingen van medewerkers bestudeerd en aanpassingen doorgevoerd. Alle medewerkers die werken in en rondom de fabrieken -ook van derden- hebben het veiligheidscertificaat VCA. Medewerkers worden gestimuleerd om ‘bijna ongevallen’ te registreren. Hier komen verbetervoorstellen uit voort voor een veiligere omgeving of werkwijze. Er zijn gelukkig weinig ongevallen. Dit is echter geen reden om achterover te leunen. Continu aandacht voor veiligheid blijft noodzakelijk.

22

GRI tabel In dit verslag rapporteert Suiker Unie volgens de systematiek van GRI. Suiker Unie rapporteert over 2012 op GRI-niveau C over 10 indicatoren. Indicator

Omschrijving

Toelichting

Verwijzing Voorwoord

Organisatieprofiel 2.1

Naam organisatie

2.2

Producten en diensten


2.4

Locatie hoofdkantoor


2.5

Landen van vestiging


2.6

Rechtsvorm


2.7

Markten


2.8

Bedrijfsomvang

2.9

Organisatieveranderingen

Suiker Unie

Organisatieprofiel en kerngegevens In 2012 zijn er geen organisatieveranderingen geweest

Verslagparameters Verslagperiode

1 januari 2012 – 31 december 2012

3.2

Voorgaand verslag

Kalenderjaar 2011

3.3

Verslaggevingscyclus

Kalenderjaar

3.4

Contactperso(o)n(en)

Colofon

3.5

Proces inhoud verslag

GRI verklaring

3.6

Afbakening

ISO 26000 en GRI Verklaring

3.7

Afbakening beperkingen

ISO 26000 en GRI Verklaring

3.8

Basis voor verslaglegging over samenwerkingsverbanden Herformuleringen

3.12

Verandering in de verslaglegging Standaardonderdelen van de informatievoorziening

Geen afwijkingen t.o.v. 2011

Suikerstichting Nederland heeft haar naam veranderd in Kenniscentrum voor suiker en voeding. Met de naamsverandering wordt verduidelijkt wat de kern van de activiteiten is. Het kenniscentrum wil de wetenschappelijke informatievoorziening op het gebied van suiker en een gezonde leefstijl bevorderen.


4.2

Voorzitter van het hoogste bestuursorgaan Onafhankelijkheid

Voorwoord

4.15

Niet van toepassing op Suiker Unie

Totale wateronttrekking per bron.

Waterverbruik

Klimaat & Energie, blz 12

EN18

Emissie van broeikasgassen

EN29

Significante milieugevolgen van het transport

Maatregelen om CO2-uitstoot terug te dringen Transport

Klimaat & Energie, blz 14 Doelstellingen, blz.5 Doelstellingen, blz 5

Kerngegevens

Doelstellingen, blz.5

Sociale indicatoren medewerkers LA2

Netto werkgelegenheid

Aantal medewerkers

LA7

Ongelukken, ziekte, uitval

Ziekteverzuim en veiligheidsprestaties Maatschappelijk betrokken, blz 20

LA10

Gemiddeld aantal opleidingsdagen per werknemer per jaar

Het betreft extern gevolgde opleidingen

Maatschappelijk betrokken, blz 20

Klanttevredenheidsbeleid

www.suikerunie.nl

GRI verklaring: Dit verslag is geschreven conform de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI), de internationaal geaccepteerde standaard voor duurzaamheidverslaglegging. Suiker Unie heeft gekozen om haar MVO ambities en prestaties conform GRI niveau C (self declared) te rapporteren en daarmee transparant te maken.

Speciale vermelding:

Concept, design en realisatie: Living the brand

Harry Boone: suikerbieten rooier, Loonbedrijf vd Maas, Oosterland

Tekst:

Peter Boersma: operator Sectie B, Suikerfabriek Dinteloord

Jurriëns PR

Redactie: Bertram de Crom, Richelle van Helten - Suiker Unie

Mirjam Huysmans: accountmanager Suiker Unie Piet Zagers: voorzitter Stoomclub Suiker Unie

Fotografie: Robert Vendrig

Jan Willem van Roessel: secretaris Raad van Beheer Cosun

3D-Design: Rolf van Slooten

Ton Runneboom: voorzitter van het Biorenewables Business Platform

Mechanismen voor aandeelhouders en medewerkers Lijst van groepen stakeholders

www.suikerunie.nl

Drukwerk: Van As

Wilma Mansveld: staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

www.suikerunie.nl

Verschijningsdatum: maart 2013

Jan van Twist: operator bij Suiker Unie Specialiteiten Puttershoek

Inventarisatie en selectie van stakeholders

www.suikerunie.nl

Dit duurzaamheidverslag Natuurlijk duurzaam wordt uitgegeven in het Nederlands en Engels. Publicatie vindt plaats door middel van een gedrukte versie. Een pfd versie van dit verslag en meer resultaten en activiteiten over

Economische indicatoren EC1

EN8

Colofon:

Kerngegevens

4.14

Klimaat & Energie, blz 14

EN7

Energiebesparingen en efficiëntiever- Energiebesparing in de beteringen. suikerfabrieken Verlaging indirecte energieverbruik Teeltoptimalisatie

stakeholders, die hun visie geven op wat Suiker Unie nog meer kan doen in duurzaamheid.

Bestuursstructuur

4.4

Verwijzing

De website www.suikerunie.nl/duurzaamheid.aspx biedt meer achtergrondinformatie. Zoals interviews met diverse

Geen herformuleringen van toepassing Dit duurzaamheidverslag is opgesteld conform de GRI-richtlijnen, niveau C GRI-index is opgenomen conform GRI-niveau C

4.1

4.3

EN5

PR5

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid

Kenniscentrum voor suiker en voeding

Toelichting

Indicatoren productverantwoordelijkheid

3.1

3.11

Omschrijving

Milieu-indicatoren

Strategie & analyse 1.1 Verklaring van de CEO

3.10

Indicator

Direct economische waarde

Kerngegevens

ons duurzaamheidbeleid vindt u op de internetsite van Suiker Unie: www.suikerunie.nl/duurzaamheid.aspx Wij stellen uw reactie op dit duurzaamheidverslag op prijs. Voor een reactie, maar ook voor vragen en meer informatie kunt u contact opnemen met Bertram de Crom, [email protected]

Voor de introductiedag had Jan van Twist nog nooit van TPM gehoord. Hij is bij Specialiteiten Puttershoek verantwoordelijk voor de machines die pakken van 750 en 1000 gram produceren met fijne tafelsuiker en biosuiker. “Ik had totaal geen idee. Maar dat TPM zo verstrekkend zou zijn, had ik nooit verwacht. Een totale andere aanpak dan we gewend waren. Tijd winnen door stil te staan, dat was ongekend. We waren namelijk gewend om altijd door te produceren. Dat stond voorop. Maar door op gezette tijden te stoppen, kun je de machines beter laten draaien.” “De allereerste klus kan ik me nog goed herinneren. We moesten op bepaalde plaatsen afvalsuiker bij elkaar vegen en wegen. Sorry dat ik het zeg, maar ik vond het ronduit belachelijk. Geen idee wat daar het nut van was. Dat kwam later pas. Stukje bij beetje ging je namelijk een productielijn doorspitten. Hoe zit die precies in elkaar? Waar treden de meeste verliezen op?

Meer inzicht is de grote winst van TPM

“Zo zijn we in TPM gegroeid en hebben we inzicht gekregen in hoe de machine eigenlijk in elkaar steekt. Ja, dat klinkt raar, als je hier al dertig jaar werkt. Maar vroeger was daar geen tijd voor.” “Als je een lijn beter kent, is dat leuker werken. Je voelt je er veel meer bij betrokken. Voorheen haalde je bij een storing sneller een monteur, vaak gefrustreerd dat je de oplossing niet kon vinden. Nu kan dat wel, ben je er handiger in geworden en pak je meer zelf aan.” “Een nadeel is dat je nogal eens langer moet blijven. Vrijdagmiddag hebben we na werktijd weer een Kaizen training. Maar na vijf dagen om kwart voor vijf opstaan in de vroege dienst, mag ik gerust zeggen dat vrijdagmiddag het lampje wel uit is.”

Jan van Twist,

operator bij Suiker Unie Specialiteiten Puttershoek


23

Gedrukt op FSC papier

Noordzeedijk 113 | 4671 TL Dinteloord | Postbus 100 | 4750 AC Oud Gastel T +31 165 52 52 52 | F +31 165 52 52 55 | [email protected] | www.suikerunie.nl

Natuurlijk duurzaam Duurzaamheidverslag 2012

Recommend Documents