Natuurhistorisch Jaarverslag 2007

afdeling Hoorn/West-Friesland

Natuurhistorisch Jaarverslag 2007

KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland

Index verslag pagina 3

1

Inleiding

2 2.1

Vogels Gegevensbronnen 2.2 Wat werd er in 2007 aan soorten gezien in ons gebied? 2.3 Verslag huiszwaluwen 1991-2007 2.4 Broedvogelinventarisatie 1984-2007 2.5 Mijzenpolder 2007 2.6 PTT-telling te Andijk 1994-2007 2.7 Zeevangtelling 2000-2007 2.8 Voorjaarstrek 2007 langs de telpost “Het Monument” 2.9 Najaarstrek-telling 2007 bij “De Nek” 2.10 Ganzen / zwanen telling 2006 2.11 Soortendag 2006 2.12 Verslag Groote Vliet, De Nek, Tersluis, Uiterdijken, e.a.

4 5 8 11 24 26 29 35 37 39 40 47

3

Insecten 3.1 Jaarverslag vlinders 2007 3.2 Jaarverslag libellen 2007 3.3 Jaarverslag overige insecten 2007

49 53 54

4 4.1

Planten Jaarverslag Plantenwerkgroep 2007

55

5 5.1 5.2 5.3

Slakken Landje van Naber Slakken langs Drie exotische naaktslakken op “Fort aan de Nekkerweg”

56 58 60

6 6.1

Suyderbraeck Inventarisatie Suyderbraeck 2007

62

7

Overigen 7.1 Overige waarnemingen 2007 7.2 Het weer van 2007 in Hensbroek 7.3 Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland

70 73 76

Colofon: Eindredactie Samenstelling Bijdragen van

Opmaak Uitgave van Datum Nummer Website e-mail

: Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars en Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars, Ab van Dorp, Harry E Fabritius, Henny van der Groep, Anneloes ter Horst, Jord Ingenbleek, Dik Jong, Jan-Pieter de Krijger, Marco van der Lee, Jan Nanne, Jan en Ina Marbus, Henk K. Mienis, Ben Pronk, Ad Roobeek, Cor van der Velden en Resi Zabel : Egbert Baars : KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland : februari 2008 : 2008-012HN/01RAP : www.knnv.nl/hoorn : [email protected]

© 2008 KNNV afd. Hoorn/West-Friesland De tekst uit deze uitgave mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNNV afd. Hoorn/West-Friesland

2

Natuurhistorisch jaarverslag 2007


1

Inleiding oor u ligt het Natuurhistorisch Jaarverslag van de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland. Ook dit jaar zijn we er weer in geslaagd om een jaarverslag te maken van de gegevens die verzameld werden in het jaar 2007.

V

Net als vorige jaren een verslag met heel veel vogelwaarnemingen maar dat geeft alleen maar aan dat deze groep van organismen een steeds grotere belangstelling krijgt binnen de afdeling. Wat niet wil zeggen dat de andere groepen aan belangstelling te klagen hebben. Ook de vlinders zijn dit jaar wederom met speciale aandacht bekeken. Het verslag wat voor u ligt is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 2; Vogels, hoofdstuk 3; Insecten, hoofdstuk 4; Planten, hoofdstuk 5; Slakken, hoofdstuk 6; Suyderbraeck en hoofdstuk 7; Overigen. Ik hoop dat u het met aandacht leest en denkt u dat u het jaarverslag van 2007 kunt verrijken met uw eigen waarnemingen dat ontvangen wij die graag van u. Jan-Pieter de Krijger

Waarnemingsgebied KNNV afd. Hoorn/West-Friesland


3


2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen e KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland beschikt bijna elf jaar over een steeds actiever wordende vogelwerkgroep. Om een beeld te geven waar alle gepresenteerde vogelgegevens vandaan komen is het noodzakelijk om alle activiteiten van deze werkgroep in kaart te brengen. De werkgroep bestaat uit maximaal twintig, min of meer, actieve vogelaars. De gegevens zijn voor een groot deel afkomstig uit deze groep werkgroepleden.

D

Losse waarnemingen Dit zijn veldwaarnemingen van individuele werkgroepleden die niet geplaatst kunnen worden in het kader van een telactiviteit. Dit type waarnemingen is heel gevarieerd en betreft meestal bijzondere waarnemingen. Tot deze groep waarnemingen behoort ook informatie uit publicaties (dagbladen, vogeltijdschriften) en via-via waarnemingen. Broedvogelinventarisaties Dit zijn inventarisaties die gecoördineerd worden door de Sovon en waaraan leden van onze werkgroep aan deelnemen. In veel gevallen betreffen dit natuurgebieden in eigendom van Staatsbosbeheer. In alle gevallen betreffen dit monitorgebieden waardoor de inventarisaties in deze gebieden reeds een lange reeks van jaren wordt uitgevoerd. Het is van groot belang dat deze inventarisaties (blijvend) worden voortgezet. ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Mijzenpolder Kleiputten Nek / Oosterleek Uiterdijken Schellinkhout De Weelen De Ven Vooroever Oosterkoog De Hulk / Bedijkte waal / Rietkoog / Floriskoog Schardammerkoog Ursemmerplas

Harry Fabitius Cees Schaper idem idem idem idem + Sovon Erik de Vroome / Ko van Gent / Gerard Kenter Harry Fabitius / Peter de Lange Ben Pronk Ben Pronk

Een andere projectmatige vorm van broedvogelinventarisatie wordt gevormd door: ● Atlasproject Vogelwerkgroep ● Huiszwaluwenonderzoek idem

Gebiedstellingen Dit zijn tellingen van de aantallen per soort in een bepaald gebied. Dit kan een slaapplaats zijn of een Important Bird Area (IBA) of gewoon een leuk gebied. De gebiedstelling kan ook in het kader van een bepaalde soort(en) of item worden uitgevoerd zoals: ● ● ● ● ● ● ●

Suyderbraeck Maandelijkse IBA-telling Zeevang Midwintertelling Telling Landje van Naber Voorjaarstrektelling Monument Najaarstrektelling De Nek Ganzen- en zwanentellingen

Vogelwerkgroep idem idem Jan-Pieter de Krijger Freek Musman idem Jan en Ina Marbus Dick Jong en Cor van der Velden

N.B. Niet van elke genoemde activiteit wordt verslag gedaan in dit rapport.

4



2.2 Wat werd er in 2007 aan soorten gezien in ons gebied? et jaar knalden we heel mooi in met direct 2 supersoorten voor de regio: een ROZE verbleef enkele weken in een tuin in Hoorn en pikte de eerste dag van 2007 nog net mee. Na een hevige onweersbui met een paar rake klappen hield de ROZE SPREEUW het voor gezien in Hoorn en vertrok met onbekende bestemming. Tegelijkertijd zat er een GROTE GRIJZE SNIP in de Waterberging van Twisk. Vogelaars van heinde en verre hebben de kans gegrepen om deze Amerikaanse gast aan hun lijsten toe te voegen. Andere mooie soorten in de eerste maanden van het jaar waren o.a. FRATER, STRANDLEEUWERIK, IJSEEND, BONTE KRAAI en ROODKEELDUIKER: soorten die wel vaker in onze regio gezien worden maar die toch niet echt als zekerheidjes gelden.

H

SPREEUW

Heel bijzonder waren de waarnemingen van een wijfje KLEINE BONTE SPECHT in het Wilhelminaplantsoen in Enkhuizen en van een KUIFMEES bij Hoorn 80. Beide soorten zijn algemeen in het oosten van het land maar kunnen in West-Friesland als ware exoten beschouwd worden. Ten slotte waren we blij met een GEELPOOTMEEUW in Medemblik. Misschien op het eerste oog iets minder bijzonder maar je moet maar net iemand in huis hebben met genoeg meeuwenexpertise en het geduld om alle meeuwen af te speuren. Toen werd het lente en een BOSUIL liet zich een paar avonden horen in het Streekbos, en een vrouwtje KROONEEND verbleef bij de Vooroever. Een geringde ROODHALSGANS zat langs de Zuiderdijk bij Schellinkhout. Lang werd ervan uitgegaan dat het hier om een escape ging maar na het aflezen van de ring werd geconcludeerd dat het hier toch om een wild exemplaar ging, hoewel sommige kritische vogelaars daar nog steeds vraagtekens bij plaatsen. Met de voorjaarstrek waaien er altijd wel wat leuke roofvogels onze regio binnen. Dit jaar konden worden bijgeschreven: zowel RODE WOUW als ZWARTE WOUW, GRAUWE KIEKENDIEF en ROODPOOTVALK. Ook steltlopers zijn trekvogels. De leukste steltlopers kunnen bij ons worden gezien bij de Waterberging van Twisk. 2007 was goed voor STELTKLUUT, GESTREEPTE STRANDLOPER en GRAUWE FRANJEPOOT. Andere mooie voorjaarssoorten waren DRAAIHALS (in de Risdam, Hoorn) en WITVLEUGELSTERN. Met de KWARTEL lijkt het niet zo goed te gaan. Dit jaar waren er slechts enkele waarnemingen. Freek Musman was erg blij met eindelijk (na 20 jaar!) weer een ORTOLAAN, die roepend langs Het Monument bij Schardam vloog.

Door zijn ligging is het aangelegde eiland De Kreupel een bijzondere plek voor onze regio. Vogels worden er als magneten door aangetrokken, zo lijkt het. En daartussen zitten altijd wel weer soorten die elders in ons gebied zeer moeilijk te vinden zijn. Dit jaar werden er STRANDPLEVIER, VELDUIL en NOORDSE STERN gezien. In de zomer konden slechts enkele nieuwe jaarsoorten worden toegevoegd. In augustus is het altijd weer hopen op ZWARTE OOIEVAARS en gelukkig zijn er dit jaar weer enkele gezien. Verder werden bij De Nek nog 2 ZOMERTORTELS gezien, was er een KRUISBEK en vlogen er een paar REUZENSTERNS langs.


5


Oktober was een heel fijne maand voor de jaarlijst. 6 oktober was wel een topdag met een KLAPEKSTER in de Leekerlanden en een (Europese) FLAMINGO bij De Nek. Een andere 'zware soort' voor onze regio is de GROTE PIEPER. Met twee waarnemingen (13 en 14 oktober) van deze soort is 2007 een topjaar! Ook BLADKONINKJES (Blako's voor gevorderden) zijn een extreme zeldzaamheid in West-Friesland maar Freek had mazzel dit jaar. Op 14 oktober hoorde hij er eentje roepen bij Hoorn 80. Precies twee weken later zag Johan Buijsman bij het Naviduct van Enkhuizen een jagende RUIGPOOTBUIZERD, ook niet bepaald een alledaagse verschijning in onze contreien. Op dezelfde dag maar dan helemaal aan de andere kant van ons gebied - in de Oosterkoog - zag Jaap Groenhof een GEELGORS: een heel algemene soort voor Nederland maar voor ons bijna een dwaalgast. In de laatste twee maanden van dit jaar werd de lijst nog verrijkt met een aantal zeesoorten die de harten der lokale vogelaars sneller deden kloppen: GROTE ZEE-EEND, DRIETEENMEEUW, KLEINE ALK en MIDDELSTE JAGER. Ten slotte waren Gerard Kenter en ik nog getuige van de aanwezigheid van een ROODHALSFUUT bij de Spaarbekkens van Andijk. Jord Ingenbleek

De hiernaast staande lijst bevat alleen soorten die in Nederland niet bij de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) hoeven te worden ingediend of soorten die wel zijn ingediend en zijn aanvaard. Daardoor is de lijst iets korter dan die zou zijn als alle gemelde soorten waren opgenomen. Dit is zo gedaan omdat deze lijst voortkomt uit een wedstrijd die al jaren loopt tussen Vogelwerkgroep Den Helder en Vogelwerkgroep Wierhaven. De KNNV afd. Hoorn/West-Friesland heeft zich in 2007 in de wedstrijd gemengd. We zijn overigens als derde geëindigd.

6



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74

naam Kokmeeuw Roodborst Stormmeeuw Wulp Graspieper Brilduiker Spreeuw Nonnetje Sperwer Kleine zwaan Roze spreeuw Waterhoen Grote grijze snip Kievit Vink Pimpelmees Meerkoet Smient Bergeend Ekster Canadese gans (gr) Wintertaling Goudplevier Zwarte kraai Kuifeend Heggenmus Turkse tortel Kleine mantelmeeuw Grote mantelmeeuw Winterkoning Blauwe reiger Huismus Kolgans Groenling Zilvermeeuw Grauwe gans Boomkruiper Koolmees Toendrarietgans Torenvalk Bonte strandloper Merel Kauw Fuut Grote zaagbek Wilde eend Aalscholver Tafeleend Krakeend Slobeend Kramsvogel Scholekster Knobbelzwaan Kleine strandloper Bruine kiekendief Staartmees Pijlstaart Wilde zwaan Dodaars Slechtvalk Gaai Grote bonte specht Ringmus Grote gele kwikstaart Oeverloper Witte kwikstaart Kuifduiker Sijs Watersnip Putter Casarca Buizerd Witgat Smelleken

datum 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 01-01-2007 02-01-2007 02-01-2007 02-01-2007 02-01-2007 02-01-2007 03-01-2007 03-01-2007 03-01-2007 03-01-2007 03-01-2007 03-01-2007 04-01-2007 04-01-2007 04-01-2007 04-01-2007 04-01-2007 04-01-2007 05-01-2007 05-01-2007 06-01-2007


75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148

naam Topper Roek Steenloper Veldleeuwerik Zwarte ruiter Kemphaan Grote zilverreiger Waterral Brandgans Bokje Grote barmsijs Drieteenstrandloper Holenduif Sneeuwgors Kanoet Roerdomp Rietgors IJsvogel Oeverpieper Zilverplevier Appelvink Kleine rietgans Drieteenmeeuw Vuurgoudhaan Tjiftjaf Middelste zaagbek Zanglijster Blauwe kiekendief Koperwiek Grote lijster Geoorde fuut Waterpieper Frater Kerkuil Houtduif Roodkeelduiker Pestvogel Havik Tureluur Patrijs Strandleeuwerik Goudhaan Kleine bonte specht Ransuil Houtsnip Roodborsttapuit Zwartkop Bontbekplevier Roodhalsfuut IJseend Kneu Kluut Dwergmeeuw Groene specht Baardman Steenuil Keep Bonte kraai Lepelaar Grutto Rotgans Kuifmees Zwartkopmeeuw Geelpootmeeuw Rouwkwikstaart Rosse grutto Fitis Zwarte roodstaart Ooievaar Oeverzwaluw Kleine plevier Boerenzwaluw Zomertaling Blauwborst

datum 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 06-01-2007 07-01-2007 08-01-2007 08-01-2007 08-01-2007 08-01-2007 08-01-2007 09-01-2007 13-01-2007 13-01-2007 14-01-2007 14-01-2007 14-01-2007 15-01-2007 15-01-2007 15-01-2007 15-01-2007 18-01-2007 19-01-2007 20-01-2007 23-01-2007 24-01-2007 27-01-2007 27-01-2007 27-01-2007 31-01-2007 31-01-2007 02-02-2007 03-02-2007 03-02-2007 04-02-2007 04-02-2007 04-02-2007 04-02-2007 16-02-2007 16-02-2007 18-02-2007 23-02-2007 24-02-2007 01-03-2007 02-03-2007 09-03-2007 17-03-2007 24-03-2007 24-03-2007 24-03-2007 25-03-2007 29-03-2007 29-03-2007 29-03-2007 01-04-2007 02-04-2007

149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222

naam Gele kwikstaart Beflijster Rietzanger Visdief Krooneend Roodhalsgans Bosuil Rode Wouw Braamsluiper Huiszwaluw Boompieper Tapuit Gierzwaluw Regenwulp Nachtegaal Koekoek Boomvalk Kraanvogel Sprinkhaanzanger Groenpootruiter Bosruiter Zwarte stern Strandplevier Snor Noordse kwikstaart Steltkluut Tuinfluiter Draaihals Paapje Krombekstrandloper Grasmus Engelse kwikstaart Visarend Grauwe kiekendief Temmincks strandloper Kleine karekiet Zwarte wouw Roodpootvalk Ortolaan Dwergstern Velduil Bosrietzanger Grauwe vliegenvanger Kwartel Spotvogel Witvleugelstern Gestreepte strandloper Kleine zilverreiger Grote stern Goudvink Grauwe franjepoot Noordse stern Zwarte ooievaar Purperreiger Zomertortel Bonte vliegenvanger Gekraagde roodstaart Kruisbek Reuzenstern Wespendief Zwarte Mees IJsgors Klapekster Flamingo Boomleeuwerik Kleine jager Grote pieper Bladkoning Geelgors Ruigpootbuizerd Grote zee-eend Kleine alk Middelste jager Kleine barmsijs

datum 02-04-2007 05-04-2007 09-04-2007 09-04-2007 09-04-2007 11-04-2007 11-04-2007 12-04-2007 12-04-2007 12-04-2007 13-04-2007 13-04-2007 13-04-2007 14-04-2007 14-04-2007 15-04-2007 15-04-2007 16-04-2007 17-04-2007 21-04-2007 22-04-2007 22-04-2007 23-04-2007 24-04-2007 24-04-2007 25-04-2007 26-04-2007 26-04-2007 28-04-2007 29-04-2007 29-04-2007 30-04-2007 30-04-2007 30-04-2007 30-04-2007 01-05-2007 01-05-2007 02-05-2007 03-05-2007 04-05-2007 04-05-2007 06-05-2007 11-05-2007 12-05-2007 12-05-2007 16-05-2007 20-05-2007 23-05-2007 02-06-2007 12-06-2007 12-06-2007 21-07-2007 11-08-2007 11-08-2007 19-08-2007 22-08-2007 23-08-2007 24-08-2007 25-08-2007 28-08-2007 30-09-2007 04-10-2007 06-10-2007 06-10-2007 07-10-2007 10-10-2007 13-10-2007 14-10-2007 28-10-2007 28-10-2007 08-11-2007 10-11-2007 10-11-2007 14-12-2007

7


2.3 Verslag Huiszwaluwproject 1991-2007 Oostelijk West-Friesland en de Zeevang

D

ank zij de inzet van 30 tellers hierin West-Friesland hebben we het jaar 2007 kunnen afronden. Wij zijn u daar zeer dankbaar voor! Dit jaar is het de 16de keer dat deze telling is uitgevoerd.

14 0 0 12 0

0

16 0 26 12 35 173 6 3 15 24 26 8 1 0 7 48 16 9 55 2 0 9 21 11 0

16

11

16

50 4 0 11 16 8 14

43 4 0 13 10 8 20

28

19 0

18

0

9 59 0 5 36

23 69

40 0 19 6

10

14 34

0

29 30 54 9 3 18

7 15 21

4

4 46 9 9 52 4 10 36 20

3 16 42 4 0 27 13 5 13 7 18 7

35 6 0 17 11 4 11

2 27

16 60 15 1 39

20 0

17 0

12 0

20 55 0 3 35 0 6 0

28

31

11

5 23 10 383 1023 1104 1045 100 106 100 0 8 -5

12 0

18 44 2 2 35 0 12 0 0 13

19 29 5 1004 1130 96 108 -4 13

1 6 28 15 14 5 41 23 14 7 0 0 23 30 5 8 15 14 5 8 13 14 5 2 84 66 0 0 10 21 38 34 0 3 0 0 54 64 0 0 8 10 0 0 0 0 10 10 13 21 2 13 1174 1232 112 118 4 5

2007

8 1 239 8 0 0 0 19 0 48 25 19 193 0 16 12 11 35 0 1 3 20 28 30 5 68 10 2 5 12 36 4

2006

4 0 239 8 0 0 0 17 0 26 22 11 160 0 11 19 13 30 0 0 3 17 21 34 3 69 1 12 12 18 37 4

2005

3 3 228 9 0 0 0 18 0 28 12 18 156 0 9 22 15 29 0 0 0 17 34 39 5 53 1 16 7 20 31 5 2 1 21 9 34 12 0 15 12 12 7 10 10 81

2004

1998

7 2 180 15 0 0 0 14 0 23 16 13 144 0 15 14 22 29 0 0 4 26 29 37 8 50 3 0 10 27 25 1 0 2 20

2003

1997

6 3 164 15 0 0 0 12 0 21 12 19 179 3 23 19 20 29 5 0 1 20 25 15 6 50 3 16 10 30 20

2002

1996

8 11 209 19 0 0 0 18 0 18 15 19 189 5 13 16 21 18 11 0

2001

1995

9 10 162 24 0 0

2000

1994

7

1999

1993

Aartswoud Abbekerk Andijk Avenhorn Baarsdorpermeer Beets Benningbroek Berkhout Bobeldijk Bovenkarspel De Goorn De Weere Enkhuizen Gouwe Grootebroek Grosth. / Scharwoude Hauwert Hem Hensbroek Hobrede Hoogkarspel / Lutjebroek Hoogwoud Hoorn Kwadijk Lambertschaag Medemblik Middelie Midwoud Nibbixwoud Obdam Onderdijk Oosterblokker Oosterdijk Oosterleek Oosthuizen Oostwoud Opmeer / Spanbroek Opperdoes Oudendijk Schardam Schellinkhout Sijberkarspel Spierdijk Twisk Ursem Venhuizen Wadway Warder Wervershoof Westerblokker Westwoud / Oudijk Wijdenes Wogmeer Wognum Zandwerven Zuidermeer Zwaag Zwaagdijk-Oost Zwaagdijk-West Totaal Index Percentage t.o.v. voorgaande jaar

1992

o o o o o o + + + + o + o o + + o + o + + o o + o + o + o o o + o + + o o o o o + + +

Jaartal Plaats

1991

2007

De gegevens van 1991 tot en met 2007

4 3 0 0 0 0 0 0 0 3 3 8 9 7 7 8 8 3 254 275 177 135 87 103 89 83 83 5 3 3 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 10 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25 14 16 11 11 7 6 10 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 30 39 31 30 27 23 37 29 44 26 35 35 29 25 45 46 29 31 22 22 29 31 24 25 30 40 42 197 235 179 92 112 62 64 62 77 0 1 0 0 0 0 0 0 0 26 19 13 7 5 10 18 17 14 42 25 41 24 19 15 16 6 8 6 14 24 15 15 15 20 18 14 15 15 12 7 6 8 13 24 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12 25 22 6 4 4 3 11 17 8 6 20 20 8 7 12 8 10 22 20 18 6 3 1 1 0 0 23 20 14 7 5 1 4 9 10 10 14 7 5 3 5 5 5 1 48 48 44 24 25 32 30 37 29 20 23 28 11 17 27 41 40 39 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 6 5 5 10 13 22 40 50 12 7 8 8 9 8 8 9 13 40 33 24 11 19 24 31 34 31 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 6 4 2 1 3 1 2 1 16 37 17 19 13 20 19 32 17 4 4 5 5 8 8 11 15 7 32 32 25 17 28 25 26 20 34 8 6 5 4 4 1 1 0 0 3 4 4 13 11 29 33 23 29 18 31 9 15 13 6 6 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 11 13 14 12 16 20 19 31 35 6 3 4 2 1 1 0 2 2 9 13 6 2 1 2 2 0 0 6 5 1 0 0 0 0 0 0 100 93 119 92 73 64 60 60 64 0 0 0 0 0 0 0 0 0 29 30 20 15 24 20 32 41 57 23 23 16 14 16 35 30 9 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 75 74 49 23 20 15 12 12 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 4 3 4 5 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 4 8 5 5 3 3 1 0 16 6 9 9 15 17 13 8 14 15 11 16 15 6 5 5 16 20 1238 1302 1090 763 700 720 786 806 860 118 125 104 73 67 69 75 77 82 0 5 -16 -30 -8 3 9 3 7

Kwartblok 14-56-1 14-57-3 15-51-1, 15-51-2 19-36-1 19-16-4 19-36-3 25-41-3 19-26-4 19-26-2 20-12-1 19-26-3 14-56-4 20-12-2 14-56-3 20-11-2 19-36-2 19-18-1 20-21-1 19-25-1 19-46-3 20-11-1 14-55-4 19-27-4 19-56-2 14-57-1 14-48-3 19-46-4, 19-56-2 19-17-2 19-17-2 19-15-3 14-58-2 19-18-3 15 52 1 15-52-1 20-21-2 19-46-2 14-57-4 19-16-1 14-47-3 19-36-3 19-36-4 19-28-3 19-16-2 19-26-1 14-57-2 19-25-3 20-11-4, 20-21-2 19-16-1 19-47-1 14-58-4 19-28-1 19-18-4 19-28-4 19-25-2 19-17-3 19-16-3 19-26-1 19-27-2 19-18-2 19-17-4

Aan de linkerzijde is de voor- dan wel achteruitgang van het aantal nesten t.o.v. het voorgaande jaar weergegeven. + = meer huiszwaluwnesten, = minder huiszwaluwnesten, o = hetzelfde aantal huiszwaluwnesten

8



Het afgelopen jaar was niet bepaald een rustig jaar wat het weer betreft. Veel regen en harde wind hebben we gekend en dan maar hopen dat de vogeltjes goed gedijen. Zij zijn afhankelijk van de insecten in hun leef gebied. Nu het eind resultaat zichtbaar is kunnen we terug kijken naar een lichte stijging van het aantal nesten in ons gebiedt. Wij hopen dan ook dat de mensen wat bewuster worden van de natuur in hun omgeving. Het is van belang dat als er aan te renoveren huizen HUISZWALUWEN nestelen er na de renovatie kunstnesten opgehangen worden. Dit wordt gelukking gedaan door woningbouw coöperaties en bouwbedrijven die daar in hun medewerking verlenen. Gebleken is dat de HUISZWALUW er dankbaar gebruikt van maakt. Voor het verkrijgen van voldoende voedsel en nestmateriaal moet er een waterpartij in de wijk aanwezig zijn. Natuurlijk zijn er plaatsen waar een terug gang zichtbaar is maar dat kan door wegsteken ook bewerkstelligd worden wat helaas toch nog plaats vind. Wij hopen dan ook dat de positieve lijn zich voort zet in 2008. Het zal van vele factoren afhangen waar de mens en de natuur een rol in spelen.


9


In de bovenstaande grafiek zijn de totalen over de jaren 1992 tot en met 2007 weergegeven, tevens zijn de nesten die in het binnenland en langs de kust zijn geteld zichtbaar gemaakt. In het onderstaande figuur is het percentage nesten in het binnenland en langs de kust weergegeven.

In 2007 zijn er 54 nesten meer geteld dan in 2006. Dit is een wat positiever bericht dan in 2002 en 2003. De HUISZWALUWEN stand is helaas nog steeds laag te noemen, zeker in verhouding tot het topjaar 2000 toen er 1.302 zwaluwen waren. De toe- en afname van huiszwaluwnesten over de verschillende plaatsen is weer erg wisselend. Abbekerk ( afname 5) De Goorn (toename 2) Grosth. / Scharwoude toename 2) Hoogwoud (toename 2) Middelie (afname 1) Oosterleek (afname 1) Oudendijk (toename 6) Warder (toename 16) Zwaagdijk-West (toename 4)

Beets (afname 1) De Weere (toename 2) Hauwert (afname 4 Kwadijk (toename 1) Nibbixwoud (toename 10) Oosthuizen (afname 15) Schardam (afname 3) Wervershoof ( toename 11)

Berkhout (afname 1) Enkhuizen (toename 15) Hem (afname 8) Lambertschaag (afname 4) Obdam (toename 4) Oostwoud (afname 8) Sijberkarspel (toename 4) Wijdenes (afname 2)

Bovenkarspel (toename 15) Grootebroek (afname 3) Hoogkarspel / Lutjebroek (toename 6) Medemblik (afname 8) Onderdijk (afname 3) Opmeer /Spanbroek (toename 14) Venhuizen (toename 4) Zwaagdijk-Oost (toename 6)

Douwe Greydanus / Egbert Baars

10



2.4 Broedvogelinventarisatieverslag 2007 Reservaatgebieden De Hulk, Kogen en Zeevang ussen Hoorn en Edam - langs de oevers van de voormalige Zuiderzee en bij Warder tot enkele kilometers landinwaarts - liggen bijzondere weide- en moerasgebieden. Dermate bijzonder dat ze als reservaat zijn aangewezen. Zo’n 30 vogelsoorten broeden hier, waaronder GRUTTO, gans en kiekendief. Dit verslag gaat over het broedseizoen 2007.

T

Woongebied voor mens en vogels Met dit korte verslag hopen wij onze buren, plus andere geïnteresseerden, te informeren over het bijzondere gebied waarin zij wonen. De reservaten de Kogen en de Hulk, gelegen langs het Markermeer tussen Hoorn en Etersheim en het reservaat Zeevang, ten zuiden van Warder, zijn voor het grootste deel eigendom van Staatsbosbeheer. Voor zover dit eigendom grasland betreft heeft Staatsbosbeheer deze percelen verpacht aan locale agrariërs. De jaarlijkse broedvogel inventarisatie wordt al jaren door vrijwilligers van de KNNV afdeling Hoorn / West-Friesland uitgevoerd. Bij de inventarisatie worden geen nesten gezocht of percelen betreden. Vanaf de wegen en dijken tellen de vrijwilligers met telescopen en verrekijkers de vogels, welke dan op kaart gezet worden. Na minimaal 3 tel ronden kan met de genoteerde gegevens vastgesteld worden hoeveel broedparen zich gevestigd hebben (territoria). Eén en ander vindt plaats volgens de Sovon Handleiding Monitoring (BMP) 2004 methode. Dit verslag is een samenwerking tussen de betrokken KNNV vrijwilligers en de boswachter van Staatsbosbeheer. Algemeen Het reservaat de Hulk ligt geheel buitendijks tussen Hoorn en Scharwoude en is 10 ha groot. De terreinen die te samen het reservaat de Kogen vormen (135 ha), omringen Schardam bijna geheel, zowel binnen als buitendijks. De bijgevoegde overzichtskaart (op pagina 15) geeft de ligging van de Hulk en de verschillende deelgebieden van het reservaat de Kogen met hun oppervlakten. De Hulk en de Kogen bestaan grotendeels (ruim 132 ha) uit grasland, ook is er bijna 13 ha water, moeras en rietland te vinden. De overzichtkaart laat zien waar de Hulk en de Kogen te vinden zijn. Ten zuiden van Warder, tussen de Zesstedenweg, Klemweg en Warder, ligt het reservaat Zeevang, ongeveer 200 ha groot. Dit reservaat bestaat geheel uit grasland. Voorjaar 2007 De winter 2006/07 is uitgesproken zacht geweest. In februari verschenen de eerste weidevogels, zij vonden niet zoals gebruikelijk na de winter een grijs gelige grasmat van oud weinig voedselrijk gras, maar zij troffen een groene groeiende grasmat die niets te lijden heeft gehad van sneeuw of strenge vorst. De eerste KIEVITEN legden begin maart hun eerste ei. Maart was een zachte maand met mooie en natte dagen. Vanaf 23 maart tot 6 mei viel er geen druppel regen. De zon liet zich in deze periode veelvuldig zien. Het merendeel van de GRUTTO’S begon de derde week van april met broeden, op menig perceel in de Zeevang stond toen al een aardig pak gras. Buiten het reservaat werd er dan ook al begin mei gemaaid. Na 15 juni mochten pas de eerste percelen in het reservaat gemaaid worden, gelukkig was het toen enkele dagen droog. De pachters van de percelen die pas na 21 juni mochten maaien hadden pech; er volgde toen een periode met wel elke dag een bui. Het late maaien gebeurt uiteraard niet om de gebruikers van deze percelen te plagen. Gebleken is dat de gebieden in Nederland waar late maaidata gelden, de weidevogels het het beste doen. In het reservaat wordt ernaar gestreefd het grondgebruik zoveel mogelijk af te stemmen op de wensen van de weidevogels.


11


De meeste jonge KIEVITEN zijn ongeveer half april uit het ei gekropen. Of er door de “droogte” te weinig eten voor hen was of er een andere reden is, medio mei bleken er nog maar weinig jonge KIEVITEN in leven te zijn. Een deel van de ouder KIEVITEN begon medio mei dan ook weer te broeden, zij waren in juni met hun kleine jongen terug te vinden op de percelen waar vee liep of op de natte plekken. De jonge GRUTTO’S kwamen pas half mei uit het ei. Niks geen droogte en volop eten. Door de regelmatige buien zullen er waarschijnlijk meer jonge GRUTTO’S door onderkoeling omgekomen zijn dan bij droger weer. In de Schardammerkoog bleek de eerste week van juni dat van de 33 aanwezige GRUTTO paren er nog 23 jongen hadden. Waarschijnlijk hebben zij zo’n 33 jongen vliegvlug gekregen. Volgens de wetenschappers zou dit voldoende moeten zijn om hier de populatie in stand te houden. Dit is een goed resultaat aangezien landelijk de gruttopopulatie de laatste jaren met 10 tot 15% per jaar afneemt.

Inventarisatie 2007 Dit voorjaar zijn de Hulk, Kogen en reservaat Zeevang weer door dezelfde leden van de KNNV geïnventariseerd. Door verschillende andere instellingen zijn er nog meerdere tellingen en onderzoeken met betrekking tot weidevogels uitgevoerd; hiervan zijn nog geen nadere gegevens bekend. De tabellen met de cijfers van 2007 en de jaren ervoor treft u aan op de pagina’s 21 en 22. Op de pagina’s 16 t/m 20 zijn de zogenaamde stippenkaarten te vinden waarop, per deelgebied, de vastgestelde territoria staan aangegeven. De Hulk Ca. 10 ha grasland met een plasje. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Vanaf de dijk lijkt dit reservaatje in het broedseizoen wel één grote volière, ondanks het ontbreken van de bont gekleurde KLUTEN. Misschien zijn ze uitgeweken naar het “Landje van Naber”, aan de andere kant van de dijk. Daar hebben dit voorjaar meer KLUTEN gebroed dan gebruikelijk. Op de KIEVIT na zijn de belangrijkste weidevogelsoorten afgenomen in aantal. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk het grote aantal ganzen dat in de Hulk verblijft. Hoewel jaarlijks de eieren van de ganzen geraapt worden, neemt hun aantal niet af en lijkt de onrust die zij in het broedseizoen veroorzaken toe te nemen. Weidevogels zijn hier gevoelig voor. De KOKMEEUWEN, zelf luidruchtige vogels, die met z’n allen in een kleine kolonie broeden, hebben hier duidelijk geen last van gehad. Bedijkte Waal 4 ha nat grasland en 1 ha water. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Dit litteken uit de tijd dat de Zuiderzee nog door de dijken brak is eveneens prachtig vanaf de dijk te zien. Behalve de doorbraak zijn hier - in het zuidelijke grasland - de kuilen nog te vinden waar men eeuwen geleden de klei heeft gewonnen om de dijk te repareren. Zulke eeuwen oude sporen zijn zelden nog te zien. Voor zo’n kleine gebiedje broeden er veel vogels. Rietkoog 23 ha grasland. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Na de overstroming in het broedseizoen van 2002 liet dit gebied een jaarlijkse toename van broedvogels zien. Dit voorjaar heeft die groei zich niet voortgezet. Hopelijk blijkt dit eenmalig. Evengoed is een GRUTTO aantal van gemiddeld 2 paar per ha erg hoog. Dit jaar leek het aantal jongen dat hier vliegvlug geworden is tegen te vallen. Iets om volgend jaar gericht te onderzoeken. De GELE KWIKSTAART, 1 paar, is hier een nieuwkomer.

12



Floriskoog 13 ha grasland. Tellers: Harry Fabritius en Peter de Lange. Deze kleinste koog heeft enige recreatieve overlast vanuit het naastgelegen jachthaventje. De weidevogels zijn hier dan ook te vinden in het bredere deel van het poldertje en daar doen ze het niet slecht. De VISDIEF is dit jaar weer van de partij geweest. Schardammerkoog Ca. 40 ha grasland, waarvan 11 ha van Staatsbosbeheer. Teller: Ben Pronk. Het grootste deel van deze polder is eigendom van locale agrariërs. Door omstandigheden hebben zij, net als vorig jaar, hun percelen extensiever gebruikt als gebruikelijk. Dit sluit goed aan bij het beheer dat op de Staatsbosbeheer percelen plaatsvindt. De weidevogels verspreiden zich meer door de polder in plaats van zich te concentreren op de percelen van Staatsbosbeheer. Dit poldertje had ondanks de droge april maand, nog voldoende natte plekken. De weidevogels waren met hun jongen het meeste op deze natte percelen of de percelen waar extensief beweid werd, te vinden. Net als vorig jaar zijn in dit poldertje niet alleen de broedparen geteld, tevens is er gekeken naar het broedsucces van de weidevogels. Net als de GRUTTO’S, hebben de TURELUURS hier ook voldoende jongen grootgebracht om hun aantal op peil te houden. De KIEVITEN scoorden veel lager; ca. 20% van de KIEVITEN begon in mei opnieuw met broeden, nadat bijna alle eerste broedsels verloren waren gegaan. De SCHOLEKSTER bleek dit jaar met slechts 2 paar aanwezig, zij brachten echter wel jongen groot. Oosterkoog 35 ha grasland en 6 ha rietveld. Teller: Gerard Kenter. Geconstateerd is dat het noordelijke deel van dit reservaat meer en meer gebruikt wordt als uitloopgebied van de naastgelegen camping. Voornamelijk jongelui, maar ook volwassenen, afkomstig van de camping zie je hier in het broedseizoen wandelen, vliegeren, voetballen of verstoppertje spelen dan wel hutten bouwen in het rietveld. Er werden zelfs honden uitgelaten! Dit is de voornaamste reden dat hier geen herstel optreed van het aantal broedvogels. Het zal de lezers duidelijk zijn dat Staatsbosbeheer noch de KNNV voorstanders zijn van uitbreiding van de camping. Boezemlanden Westerkoog Bestaat uit riet (5 ha), grasland (4 ha) en water. Teller: Ko van Gent. De meest talrijke broedvogels hier zijn de WILDE EEND en de GRAUWE GANS. Talrijk zijn ook de echte rietvogeltjes als RIETZANGER, KLEINE KAREKIET en RIETGORS. Nieuwkomer en prachtig om te zien is hier de BLAUWBORST. De eenden familie is hier met 5 soorten goed vertegenwoordigd. De BRUINE KIEKENDIEF is hier bijna niet weg te denken. Als je in de buurt van dit terreintje bent hangt altijd wel ergens een kiekendief in de lucht afkomstig van het nest dat ergens in het riet verborgen is. Koogbraak 4 ha grasland, bijna 3 ha riet/moeras en ruim 1 ha water. Teller Ko van Gent. De BRUINE KIEKENDIEF was er weer. Nieuwkomer, ook hier, een paartje BLAUWBORSTJES. Met wat geduld en een goede verrekijker is dit vogeltje vanaf de dijk te bewonderen.


13


Zeevang Ca. 200 ha grasland. Tellers Ko van Gent en Eric de Vroome. Bij de weidevogelinventarisatie van Laag Holland van vorig jaar bleek polder de Zeevang één van de belangrijkste weidevogelgebieden. Het reservaatgebied in de Zeevang vormt één van de grootste weidevogelkernen. Een bewijs dat het beheer van dit gebied, dat samen met lokale agrariërs wordt uitgevoerd, goed werkt. Een resultaat waar we met z’n allen trots op kunnen zijn. De inventarisatie gegevens van dit jaar laten de gebruikelijke schommelingen zien. Wel blijft het aantal hoog. In het kader van de herinrichting Zeevang wordt nog gezocht naar maatregelen die in de toekomst kunnen zorgen voor nog betere omstandigheden voor weidevogels. Voor de geïnteresseerde vogelaar die nog nooit een GELE KWIKSTAART gezien heeft, dit gele pareltje was dit voorjaar met 3 paar aanwezig en vanaf de Klemweg goed te zien. Samenvatting broedseizoen 2007 De Hulk, Kogen en reservaat Zeevang hebben nog steeds een hoog aantal weidevogels. Samen met lokale agrariërs blijkt het hier mogelijk een goede weidevogelgemeenschap op peil te houden. Heel bijzonder in een periode waarin de weidevogelstand landelijk per jaar met meer dan 10% afneemt. De ongewoon droge april maand heeft jonge KIEVITEN geen goed gedaan. Om te voorkomen dat recreanten in het broedseizoen de Oosterkoog bezoeken is Staatsbosbeheer genoodzaakt hier voorzieningen tegen te treffen. Overig nieuws en wetenswaardigheden Over het samenvoegen van de inventarisatieverslagen van de Hulk en Kogen en het reservaat Zeevang zijn alleen positieve reacties ontvangen, reden dus om hiermee door te gaan. De meeste reacties van het vorige verslag kwamen over de “grote onbekende” uit de polder, de NOORDSE WOELMUIS. Dit muisje is met stip de zeldzaamste soort die hier te vinden is. De in ons land voorkomende ondersoort, luisterend naar de wetenschappelijke naam: Microtus oeconomus subs. arenicola. Deze muizensoort komt hier al zo’n 10.000 jaar voor, een zogenaamde relict uit de laatste ijstijd. In die ijstijd kwamen NOORDSE WOELMUIZEN in heel midden Europa voor. Toen het warmer werd volgende zij het terugtrekkende ijs. In Europa bleven 4 geïsoleerde populaties achter, waarvan één in het westen van ons land. Door de langdurige geïsoleerde positie zijn de muizen gaan afwijken van de oorspronkelijke NOORDSE WOELMUIZEN. De oorspronkelijke NOORDSE WOELMUIZEN zijn thans nog talrijk in de polaire streken van Alaska tot Groenland en van Noorwegen tot Kamtsjatka. In Nederland dreigt onze NOORDSE WOELMUIS uit te sterven, door het verlies van geschikt leefgebied. Onze NOORDSE WOELMUIS kan zich alleen handhaven in natte ruige terreinen liefst met periodieke overstromingen. Vanwege zijn zeldzaamheid is de NOORDSE WOELMUIS opgenomen in de Europese lijst van Habitatrichtlijn soorten, d.w.z. dat gebieden waar deze soort voorkomt met extra zorg gehandeld moet worden. Samen met de KNNV-Hoorn wordt er in februari 2008 weer een werkdag georganiseerd in een rietveld nabij Schardam. In dit rietveld groeien veel zeldzame planten. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Eric de Vroome, telefoon: (0229) 571078. Ook voor andere vragen over de KNNV kunt u bij hem terecht. Tot zover ons verslag m.b.t. het broedseizoen 2006. Wij, Harry Fabritius, Ko van Gent, Gerard Kenter, Peter de Lange, Ben Pronk en Eric de Vroome namens de KNNV-Hoorn en Ab van Dorp namens Staatsbosbeheer, hopen dat u dit verslag met belangstelling heeft gelezen en hopen dat het u meer waardering en inzicht geeft in uw omgeving. Indien u nog vragen, mededelingen en dergelijke heeft, dan kunt u contact opnemen met boswachter Ab van Dorp, Postbus 58174 te 1040 HD Amsterdam, telefoon 06 22235489. Ab van Dorp

14




15


16




17


18




19


20


Natuurhistorisch jaarverslag 2007 Slobeend Zomertaling Krakeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Visdief

Floriskoog

Slobeend Zomertaling Krakeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Visdief

Rietkoog

Slobeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Gele kwikstaart Knobbelzwaan Fuut

Bedijkte waal

Slobeend Zomertaling Wintertaling Lrakeend Scholekster Kluut Kleine plevier Kievit Grutto Tureluur Visdief Kokmeeuw Kuifeend

De Kogen en De Hulk

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 1 1 3 1 1 2 1 1 1 2 1 4 2 2 4 3 3 3 2 2 3 3 3 2 2 3 4 3 2 2 3 3 3 4 5 1 1 5 3 3 2 2 1 1 3 2 1 2 1 5 5 8 5 6 10 15 12 5 11 9 9 9 14 12 12 8 9 7 9 11 9 10 7 9 10 14 8 14 16 18 15 4 6 7 7 9 7 10 8 5 4 4 7 6 9 6 7 11 11 7 6 6 7 8 8 4 3 2 2 3 3 1 6 4

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 7 6 2 2 2 5 6 3 3 5 4 4 4 4 5 4 6 8 1 2 1 2 2 1 1 1 1 2 1 1 1 2 4 3 4 9 9 6 7 11 9 10 9 10 10 8 9 7 7 7 6 10 12 11 7 4 8 8 4 34 41 29 21 20 27 31 38 42 30 48 37 28 38 30 31 38 32 15 12 18 16 30 31 36 36 23 33 42 43 47 43 52 43 35 45 41 43 50 42 62 64 40 32 34 38 52 45 18 26 17 19 27 23 22 17 22 24 21 19 22 28 24 21 33 31 19 15 15 16 22 17 10 7 6 7 4 7 5 4 2 8 6 2 2 2 2 2 1 1 1 2 4

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 3 2 1 2 2 3 3 2 5 2 2 3 3 8 4 5 5 3 3 4 5 4 3 1 2 2 1 2 1 2 2 1 4 3 3 4 2 4 7 4 3 2 2 3 2 3 1 4 2 3 3 3 5 3 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 4 3 3 3 2 1 1 2 1 3 3 4 3 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 2 1 2 2 2 1 1 3 4 1 4 4 3 2 3 4 3 2 2 2 5 1 5 4 4 5 7 10 9 9 10 7 5 11 2 3 1 1 2 1 1 18 6 12 16 17 16 16 10 14 17 20 16 9 15 15 18 23 30 18 21 20 22 27 2 2 1 3 3 2 1 6 8 7 12 11 19 23 19 15 20 18 14 16 16 20 11 8 7 8 12 11 13 15 16 16 13 11 15 11 20 16 18 20 14 12 14 15 16 12 8 16 50 20 3 8 111 180 1


Tabelen met weidevogels

21


Oosterkoog Slobeend Zomertaling Wintertaling Krakeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Gele kwikstaart Knobbelzwaan Bergeend Kuifeend Schardammerkoog Slobeend Zomertaling Krakeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Wintertaling Visdief Kokmeeuw Bergeend

10 43 28 11 10 2

7 30 17 7 8 1

7 23 22 12 10 2

7 14 17 13 3

7 23 37 19 8 1

8 25 24 16 5

7 33 36 26 9

7 24 26 12 11

4 29 29 14 10

5 12 28 14 1

6 19 18 8 6

6 18 23 16 1 2

7 22 39 9 5

5 20 23 8 1 2

9 16 28 7

6 21 22 12

4 16 32 7 5

5 23 17 11

4 17 22 7 3

4 31 25 17

5 23 33 10

5 32 34 18

1

7 25 23 11 3

2 4 30 28 21

5 34 37 23

1

8 41 36 25

1 6 54 45 26

1

2 3 7 57 67 30

1 4 13 32 25 19

2 10 24 21 23

5 5 14 26 18

1 3

2

1 1 1

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 5 7 3 5 8 4 2 3 3 3 3 1 1 2 4 7 9 8 2 3 3 6 3 5 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 7 8 6 7 6 4 18 25 18 28 31 26 16 18 18 11 38 22 9 9 9

10 27 17 14 12 4

2

4 3 3

2

24 3 3 4 5 2 6

2

4 7 2 1 12

2 1 1 1

1 1

1 1 1

1

1

2

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 5 3 5 7 4 4 4 5 6 4 5 3 3 6 3 5 3 6 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 3 1 1 2 2 2 3 2 2 3 3 4 6 6 6 2 4 2 4 8 9 4 5 6 5 2 16 22 18 19 25 37 30 27 26 34 37 25 37 19 28 35 49 31 30 33 38 33 11 11 10 11 12 15 13 10 12 9 9 12 30 29 19 15 8

2

2

1

2

5

4

2

8

4

1 8

2 11

5

6

12

3

3

1 4

3 1

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 20 16 15 16 15 19 10 13 12 12 8 8 11 17 13 20 13 14 14 11 8 12 10 22 10 6 3 3 6 4 6 5 5 3 2 2 1 2 1 2 3 1 2 1 1 1 42 32 34 24 21 41 35 41 32 45 41 36 31 30 44 32 33 44 49 46 45 38 47 50 78 62 66 71 72 87 67 63 69 93 114 136 133 132 127 126 131 159 122 156 133 143 135 155 85 78 115 111 99 121 116 128 130 143 146 164 191 192 191 185 189 224 200 196 187 163 172 178 26 19 25 26 31 29 26 28 23 33 36 42 37 46 48 44 52 61 50 55 59 51 42 55 36 32 28 26 23 26 34 28 18 28 27 25 25 23 16 21 23 21 23 21 13 7 15 13 12 7 5 2 1 3 4 2 2 2 2 2 2 1 3 2 1 29 25 35 15 44 108 80 45 75 38 40 23 52 35 21 14 2 1 1 1 1 8 3 2 3 2 8 12 10 11 8 18 31 27 3 4 5 1 1


22

De Zeevang Slobeend Zomertaling Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Visdief Kemphaan Kluut Krakeend Wintertaling Gele kwikstaart Kuifeend

Tabelen met weidevogels


De Kogen Knobbelzwaan Grauwe gans Nijlgans Tafeleend Kuifeend Bergeend Krakeend Bruine kiekendief Fazant Scholekster Kluut Waterral Holenduif Koekoek Winterkoning Heggemus Grasmus Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Snor Kleine karekiet Bosrietzanger Baardmannetje Kneu Putter Vink Rietgors Zwartkop Fitis Koekoek Tuinfluiter Blauwborst

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 1 1 1 1 2 7 10 36 22 20 30 >25 >25 >50 >50 1 1 1 1 6 5 15 10 10 9 13 9 10 13 10 7 4 3 2 1 1 2 1 5 2 2 1 6 1 1 2 2 1 1 1 2 2 4 2 5 8 6 3 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 4 5 3 2 1 1 1 1 1 15 17 18 19 15 11 8 12 10 17 16 16 17 1 1 2 1 1 2 1 13 6 4 9 7 9 9 12 12 3 2 2 2 2 2 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 9 11 4 1 7 10 9 10 6 1 2 1 1 1 1 1

Oosterkoog Knobbelzwaan G Grauwe gans Nijlgans Roerdomp Porseleinhoen Waterral Koekkoek Kleine karekiet Blauwborst Rietzanger Rietgors Bergeend Fazant

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 1 1 1 1 2 6 5 2 >25 25 9 1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 3 4 10 7 4 4 7 5 5 1 2 4 6 4 7 5 4 7 13 8 6 6 6 6 5 5 4 4 11 5 7 1 3 1 2

Koogbraak Knobbelzwaan Grauwe gans Nijlgans Bergeend Krakeend Tafeleend Kuifeend Bruine kiekendief Fazant Houtduif koekoek Winterkoning Rietzanger Snor Kleine karekiet Bosrietzanger Vink Rietgors Slobeend Fitis Blauwborst

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 2 6 5 2 >2 >2 1 1 1 1 5 2 5 1 1 7 3 1 4 1 1 1 2 1 1 1 1 2 2 2 1 5 2 3 2 2 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 3 2 3 6 5 6 6 6 3 5 6 7 7 4 4 1 1 1 3 4 2 3 7 3 4 4 4 3 1 1 1 6 6 6 3 5 6 7 3 2 1 1 2 1

Rietperceeltje langs Beemsteruitwatering tussen Riet- en Floriskoog 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Rietzanger 2 2 3 Bastaard gans 1 3 4 Grauwe gans 3 3 4 Kleine karekiet 2 2 3 NB Wilde eend, Waterhoen en Meerkoet zijn niet meegeteld.

Tabelen met moerasvogels


23


2.5 Mijzenpolder 2007

D

e Mijzenpolder is een prachtig open veenweidegebied, gelegen tussen de dorpen Avenhorn, Ursem en Schermerhorn en tussen de droogmakerijen de Beemster en de Schermer.

De oppervlakte bedraagt ca. 670 ha en de polder bestaat voor een belangrijk deel uit grasland, doorsneden met sloten. De wateroppervlakte bedraagt ca. 70 ha. Langs een aantal brede sloten liggen rietlandjes en bosjes. De grotere sloten zijn met een kleine boot te bevaren. De Mijzenpolder is in een lange reeks van jaren ieder jaar op broedvogels en wintervogels geïnventariseerd, vanaf 1979 t/m 2007. De gebruikte inventarisatiemethode is voor broedvogels de uitgebreide territoriumkartering (Sovon) en voor wintervogels worden de overwinterende vogels in de periode september t/m maart omstreeks het midden van de maand geteld. De nadruk van dit overzicht ligt op de broedvogels. Opvallend is een zekere verandering van soorten en aantallen vogels. Nieuwe broedvogels van de laatste 10 jaar zijn o.a. GRAUWE GANS, CANADESE GANS, BRANDGANS, NIJLGANS, BERGEEND, KRAKEEND, BUIZERD en BRUINE KIEKENDIEF. Verdwenen soorten zijn o.a. KEMPHAAN, WATERSNIP, ZWARTE STERN, GRASPIEPER. De groep van de weidevogels neemt de laatste 5 jaar af. Hieronder vallen de GRUTTO, KIEVIT, SCHOLEKSTER, TURELUUR, VELDLEEUWERIK, SLOBEEND, ZOMERTALING en VISDIEFJE. Oorzaken van deze verandering zijn niet altijd duidelijk. Het beheer van de graslanden is wel anders geworden, minder hooiland, meer beweiding, andere bemesting, vaker maaien. Voor echte hooilandvogels zoals de GRUTTO en de SLOBEEND is laat maaien wel van belang. De vele soorten zangvogels zijn ook goed vertegenwoordigd, vooral in de bosjes, rietschoten en aan de randen van de boerenerven. O.a. MEREL, WINTERKONING, HEGGEMUS, KOOLMEES, PIMPELMEES, PUTTER, RIETZANGER, KLEINE KIET, BOSRIETZANGER, KNEU en RIETGORS.

KARE-

Een deel van de polder is natuurgebied (reservaat) en wordt door een aantal pachters van Staatsbosbeheer beheerd (ca. 220 ha). Een groot deel van het gebied is aangewezen als beheergebied, waar beheerovereenkomsten zijn afgesloten ten behoeve van de weidevogels en bloemrijke slootkanten. Het overige oppervlak is agrarisch, hierop wordt voor een deel agrarisch natuurbeheer gevoerd. Binnen de Mijzenpolder wordt een zonering aangehouden van reservaatgebied met een oppervlakte van ca. 300 ha (hiervan is Staatsbosbeheer eigenaar van 220 ha) en een agrarisch randgebied van ruim 300 ha. De telreeks omvat inmiddels bijna 30 jaar en dergelijke reeksen zijn zeldzaam. In de tabellen staan de aantallen territoria van alle soorten in de loop van de jaren. Harry E Fabritius

24


Natuurhistorisch jaarverslag 2007 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1 1 2 2 3 4 5 6 7 7 11 10 10 9 3 3 3 6 6 6 8 1 1 3 3 2 4 6 6 6 1 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 3 3 4 4 6 8 8 10 12 10 10 2 2 3 3 6 6 8 8 8 10 10 8 8

25

* voor 't eerst een nest in 2003

Mijzenpolder, enkele soorten in kleine bosjes 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Kneu 1 2 3 2 3 5 4 4 1 2 1 2 1 Fitis 1 5 6 6 6 6 7 8 8 8 Putter 1 1 1 2 2 2 2 1 2 3 Tuinfluiter 1 1 1 1 1 Ransuil 1 1 1 Zwarte kraai 1 1 2 2 2 3 4 4 4 3 Nijlgans 2 3 4 4 5 4 6 4 4 5 Winterkoning 1 3 4 5 8 9 10 11 10 Merel 2 5 6 6 7 8 8 9 8 Spotvogel 1 1 1 2 2 1 Buizerd * 1 1 1 1 1

Knobbelzwaan Grauwe gans Soepgans Kolgans Brandgans Canadese gans

Mijzenpolder, Ganzen

Mijzenpolder, Kolonievogels 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 trend Kokmeeuw 6 8 68 10 10 12 18 25 12 18 16 14 10 12 8 8 2 1 2 2 2 afname Visdiefje 25 28 34 40 36 32 31 73 23 25 22 20 16 16 18 16 18 18 18 6 8 10 8 6 8 8 afname

Mijzenpolder, Moeras-, water- en rietvogels 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 trend Fuut 3 3 3 3 4 6 5 6 7 9 11 12 6 5 4 4 4 4 3 6 6 8 6 4 5 4 afname Bergeend 0-1 2 2 5 8 7 9 12 18 15 16 18 16 20 24 22 28 32 30 32 34 35 37 toename Krakeend ? 1? 3 4 5 4 5 4 5 7 9 8 9 12 14 18 22 toename Kuifeend 30 27 40 36 45 44 44 60 58 60 50 45 40 ? 30 28 30 25 22 26 25 22 20 20 24 22 gelijk Tafeleend 6 7 6 2 3 4 5 5 4 6 5 6 7 6 7 7 8 9 8 9 12 11 12 9 6 7 gelijk Waterhoen 6 8 12 14 14 8 14 18 20 20 24 22 30 27 29 30 32 toename Bruine kiekendief 2 1 1 1 1-2 1-2 1 2 3 3 3 3 4 4 4 3 2 afname Koekoek 1 1 1 1 1 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 3 2 3 3 2 2 2 2 2 gelijk Kleine karekiet 10 17 14 15 17 16 20 18 20 24 22 24 21 33 30 22 21 20 16 16 14 15 12 13 gelijk Rietzanger 1 2 1 0-1 3 2 5 4 7 7 9 6 3 7 10 15 16 18 16 15 12 14 12 14 gelijk Bosrietzanger 1 1 3 3 4 3 4 5 4 5 6 6 7 6 7 6 5 2 2 3 3 2 gelijk Rietgors 4 6 5 7 8 10 10 10 12 15 18 15 16 22 20 14 15 16 14 16 11 10 12 11 gelijk

Mijzenpolder, Weidevogels Weidevogels 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 trend Slobeend 36 29 38 40 46 53 59 51 49 55 54 68 62 44 44 26 28 45 40 41 33 35 24 26 27 25 afname Zomertaling 8 7 10 9 8 11 14 13 10 12 5 10 10 6 8 5 5 8 6 8 6 8 2 5 3 2 afname Wintertaling 5 5 4 3 5 8 11 8 9 21 16 22 15 9 6 1 1 2 2 2 1 1 1 2 gelijk Scholekster 120 124 191 177 188 176 167 164 127 160 125 134 132 111 151 126 114 93 99 122 96 95 108 98 106 102 afname Kievit 169 167 243 265 268 258 279 269 227 249 196 190 179 172 220 202 134 177 169 198 188 200 164 176 173 160 afname Grutto 208 215 264 282 302 304 324 337 316 367 312 332 294 284 297 280 288 292 328 308 268 317 249 248 217 232 afname Tureluur 50 61 79 94 106 108 117 127 100 127 95 115 98 92 109 102 99 109 120 138 109 122 97 104 91 98 gelijk Kluut 3 5 4 1 2 2 3 5 9 11 6 8 4 1 2 2 1 afname Veldleeuwerik 90 96 70 75 75 70 80 89 99 72 66 93 84 76 84 72 75 69 78 64 57 55 48 53 30 36 afname Graspieper 10 8 6 5 3 3 2 4 7 4 5 5 1 1 2 1 1 1 1 afname Gele kwikstaart 2 2 3 5 10 35 35 21 10 9 6 5 6 9 6 5 6 9 7 6 6 7 9 8 4 7 gelijk



2.6 PTT-telling te Andijk 1994-2007 Inleiding PTT staat voor Punt-Transect-Telling. Deze telling wordt gehouden in de periode van 15 december tot 1 januari en is bedoeld om de winterpopulatie van de nederlandse vogels in kaart te brengen. Er wordt in Nederland op ruim 300 trajecten geteld, dit wordt gecoördineerd door Sovon. De methode is als volgt: Op een traject van 20 punten worden in 5 minuten alle vogels geteld die aanwezig zijn, te zien of te horen, of overvliegen. Dit moet elk jaar in dezelfde periode, op dezelfde punten en op dezelfde manier worden herhaald. Zo ontstaat dan een beeld van de Nederlandse winterpopulatie door de jaren heen. In onze KNNV-regio worden, voor zover ik weet, vijf trajecten geteld. Mijn traject geldt Andijk en omgeving. Hier heb ik in 1994 jaar 20 punten uitgezet, waarin alle biotopen in deze omgeving zijn vertegenwoordigd. 4 Telpunten liggen aan het IJsselmeer, 7 telpunten liggen in de polder, 9 punten liggen in het (langgerekte) dorp. Door de vele verschillende biotopen “scoor” ik veel soorten, variërend van 58 tot 70. Natuurlijk levert de telling bij gunstig weer meer vogels op, dan bij minder gunstig weer. In de praktijk probeer ik een mooie dag uit te zoeken. Het ene jaar lukt dat beter dan in een ander jaar. Overtrekkende vogels zijn in de telling leuk om mee te nemen, maar voor trends nauwelijks van belang. Mijn tellingen zijn begonnen in 1994 en met een korte onderbreking in 1998 en 1999, heb ik geteld tot in 2007.

Krenten uit de pap Dit jaar trof ik voor het eerst een GEOORDE FUUT en een KUIFDUIKER aan en in 2002 vlogen 15 PIJLSTAARTEN langs. In de strenge winter van 1996 dobberden 93 NONNETJES op het IJsselmeer. Totaal drie BLAUWE KIEKENDIEVEN zijn gezien in 2000 en 2001, een eerste HAVIK telde ik in 2005, en in 2001 en 2005 ontdekte ik jagende SMELLEKENS. PATRIJZEN zie ik helaas weinig; tot nu slechts 2x in 1996 en 2000. In 2000 gleed een WATERRAL over het ijs, en een KEMPHAAN stond aan een wak in 2002. De enigste SCHOLEKSTER was aanwezig in 1996, een BOKJE kruiste mijn pad in 1996 en een OEVERLOPER deed hetzelfde in 2006. De eerste twee IJSVOGELS zag ik dit jaar, en datzelfde geldt voor een groep van 20 BOOMLEEUWERIKKEN. Twee maal zag ik een OEVERPIEPER langs het IJsselmeer, en dit jaar ontmoette ik een verdwaalde TJIFTJAF. Grote aantallen per telling Een record van 2.520 KOLGANZEN trokken langs in 1997. De SMIENT is in drie jaren aangetroffen met meer dan 1.000 exemplaren en voor de WILDE EEND gebeurde dit éénmaal. In 1994 telde ik een record aantal TAFELEENDEN: 1.040 vogels. De KUIFEEND haalt deze aantallen vaker, met de hoogste aantallen in 1994 en 1995, respectievelijk 3.318 en 4.700 vogels. In 2004 zijn 1.926 MEERKOETEN op het IJsselmeer geteld, en in 2004 telde ik 1.504 KOKMEEUWEN. KRAMSVOGELS kunnen invasieachtig optreden: In de jaren 1996, 2000 en 2001 respectievelijk 1.500, 2.011 en 1.001 vogels en in 1995 vlogen 1.114 SPREEUWEN langs. Maar de grootste klappers komen van de TOPPEREEND: 1995 was een record jaar: 23.740 exemplaren! In 1997 deden ze dat dunnetjes over met 20.000 vogels. Vanaf 2000 zijn de aantallen kleiner, maar toch telde ik in 2001, 2003, 2005 en dit jaar respectievelijk 6.000 en drie maal 4.000 exemplaren. 26



Presentie Welke soorten worden, gerekend over alle jaren en ongeacht de aantallen, op de meeste van de 20 punten gezien? Drie soorten springen er dan boven uit: De MEREL voert de lijst aan met een gemiddelde presentie van 14,7 punten, de EKSTER scoort gemiddelde een presentie van 14,3 punten, en de KOKMEEUW haalt een gemiddelde van 14,1 punten. Daarna volgen de SPREEUW, met 12,2 punten, en de KOOLMEES met 11,3 punten. De volgende drie zijn: KAUW en WINTERKONING met beiden 10,4 punten en de STORMMEEUW met 10,3 punten.

Trends Uit de resultaten van de tellingen blijkt dat niet alle soorten zich lenen voor trendberekeningen bij tellingen in deze omvang en over een 12-jarige periode. Soorten die zich er wel voor lenen, moeten tenminste aan de volgende voorwaarden voldoen: ● Ze moeten redelijk gemakkelijk worden gezien of gehoord, dus geen ZANGLIJSTER en wel de BUIZERD. ● Ze moeten in tenminste redelijke aantallen zijn geteld, dus geen ‘krenten uit de pap”. ● Ze moeten niet plotseling in grote groepen worden gezien, dus geen TOPPEREEND of KIEVIT. Daarnaast proberen we de verschillen tussen toevallig goede en slechte tellingen enigszins uit te sluiten. Daartoe verdelen we de tellingen in drie gelijke 4-jarige perioden: de jaren 1994-1997 (1), de jaren 2000-2003 (2), en de jaren 2004-2007 (3). In de volgende tabel zetten we een aantal soorten naast elkaar die aan deze voorwaarden lijken te voldoen. De genoemde aantallen zijn een optelling zijn van alle 20 punten x 4 jaren. In de eerste drie kolommen vindt u deze optelling terug per periode. In de laatste drie kolommen ziet u de trends over de perioden afzonderlijk en totaal.

soort Dodaars Blauwe reiger Krakeend Sperwer Buizerd Torenvalk Waterhoen Holenduif Turkse tortel Grote bonte specht Veldleeuwerik Winterkoning Heggemus Roodborst Koolmees Gaai Ekster Kauw Huismus

94-97 (1) 00-03 (2) 04-07 (3) Trend 1-2 13 27 51 ++ 37 90 56 ++ 106 125 198 + 8 6 4 6 8 12 + 15 11 13 151 429 313 ++ 30 62 74 ++ 44 57 110 + 5 8 12 + 761 701 940 0 59 73 92 + 31 66 59 + 41 62 72 + 155 164 210 0 4 13 13 +++ 151 181 191 + 372 976 814 ++ 752 357 436 --

Trend 2-3 ++ + + + + ++ + + + 0 + + 0 0 +

Trend 1-3 +++ + ++ -++ 0 ++ ++ ++ ++ + + + + + ++ + ++ --

Tabel: totaal getelde aantallen per periode, en trends.


27


Verklaringen Vanaf 1994 is het landschap toch wel veranderd. In het dorp zijn de bomen steeds groter geworden, maar de grootste verandering heeft plaats gevonden in de polder. Hier en daar zijn nieuwe woningen en bedrijven opgezet, inclusief tuinen. En bij de bestaande bebouwing zijn de bomen groter geworden. Dit heeft zijn weerslag op de vogelsoorten. ●

In het dorp heeft dit geleid tot een gedeelte van de toename van GAAI en GROTE BONTE Daarnaast hebben beide soorten hun broedgebied in de provincie geografisch gezien behoorlijk uitgebreid. In het open gebied heeft de toegenomen bebouwing geleid tot een gedeelte van toename van HOLENDUIF, HEGGEMUS, ROODBORST, WINTERKONING, KOOLMEES en EKSTER. Daarnaast zijn de zachte winters vanaf 1998 ook verantwoordelijk voor de toename van deze soorten. Van zachte winters hebben WATERHOEN en BLAUWE REIGER vooral in de tweede periode ook geprofiteerd. De BUIZERD is provinciaal sterk toegenomen, en doet dit hier ook, mede door het uitgroeien van bosschages in het landelijk gebied. Provinciale toename geldt ook voor TURKSE TORTEL, KAUW en de KRAKEEND, dus ook in Andijk. De DODAARS is een geval apart. Het ging landelijk al decennia slecht met deze soort, tot een omslag kwam en landelijk de soort weer toenam. De oorzaken zijn mij onbekend. De VELDLEEUWERIK lijkt minder kansrijk door de toegenomen verdichting van het landschap. Toch blijven de aantallen op peil. Het blijkt dat landelijk ook meer VELDLEEUWERIKKEN worden geteld, dus daar ligt een mogelijke oorzaak. De afname van de SPERWER ligt minder voor de hand, en is voor mij niet te verklaren. De afname van de HUISMUS is gemakkelijker te verklaren omdat dit een landelijk fenomeen is. Als mogelijke oorzaken worden aangevoerd: minder broedgelegenheid, meer predatoren, anders ingerichte tuinen, minder afval en verstening van de omgeving. Dit klinkt wel plausi bel, ook in Andijk. SPECHT.

●

●

●

●

●

●

● ●

Indrukken De door deze PTT tellingen gevonden verschillen komen grotendeels overeen met mijn indrukken. Wel zou ik zonder deze tellingen een toename van de KAUW niet hebben opgemerkt. Ook van de SPERWER zie ik geen afname. Daarnaast zijn er andere soorten die naar mijn indruk wel toenemen, wat (nog) niet blijkt uit de PTT-tellingen. Ik doel hiermee op soorten als BOOMKRUIPER, STAARTMEES en GROTE LIJSTER. Mogelijk komt dat de komende jaren naar voren. Marco van der Lee

28



2.7 Zeevangtelling n 2007 zijn door de KNNV vogelwerkgroep Hoorn/West-Friesland voor het 8ste seizoen vogeltellingen uitgevoerd in De Zeevang. Deze staan in het kader van Internationale watervogeltellingen in belangrijke vogelgebieden. Doel van het verzamelen van voorkomen van vogels in deze gebieden is: Het in en vroeg stadium veranderingen op voorkomen van vogels in een gebied te kunnen aangeven. Hierdoor kan alert worden gereageerd om zo de situatie te kunnen inzien. De vogeltellingen worden gecoördineerd door Sovon vogelonderzoek Nederland.

I

Als vogelwerkgroep hebben wij de belangrijke taak om de telgegevens te verzamelen. Maandelijks in het winterhalfjaar (oktober tot en met maart) wordt hiervoor het gehele Zeevang gebied op het voorkomen van vogels geïnventariseerd. De telling vindt plaats in een door Sovon bepaald weekend

Resultaat Door een reeks van jaren achtereen deze wijze van vogels tellen uit te voeren, wordt een goed beeld verkregen van veranderingen in het gebied. Mooi voorbeeld hiervan zijn de ganzen en zwanen in Het Zeevang gebied. Zwanen blijken stabiel in aantal voor te komen in De Zeevang. Er is zelfs een lichte teruggang in aantallen KNOBBELZWANEN te zien. De KLEINE ZWAAN heeft een nog veel duidelijkere teruggang in voorkomen. Ganzen komen juist jaarlijks in grotere aantallen naar De Zeevang. De ganzen komen hier om de winter door te brengen. Een groot deel van de grotere aantallen ganzen, wordt door de GRAUWE GANS ingebracht. De GRAUWE GANS is ook als broedvogel enorm toegenomen in onze omgeving de afgelopen 8 jaar. Naast de hier broedende GRAUWE GANZEN komen in het winterhalfjaar ook GRAUWE GANZEN uit noordelijke streken naar Nederland. De Zeevang is voor hen ook een goed overwinteringsgebied. In tabel 1 zijn van 4 ganzen soorten de aantallen uit december 2000 tot en met 2007 weergegeven. In tabel 2 zijn de totaal aantallen van meer dan 100 soorten vogels uit het Zeevang gebied per maand weergegeven van december 2000 tot en met december 2007. Tabel 3 geeft een overzicht van het aantal getelde vogels per soort van ieder deelgebied op 18 november 2007

Soepgans Brandgans Grauwe gans Kolgans Kleine zwaan Knobbelzwaan

2000 98 96 276 2.376

2001 118 50 786 4.794

2002 106 15 78 1.501

2003 75 5 780 1.314

2004 180 116 1.222 4.902

2005 180 94 870 3.551

2006 148 4 1.532 6.600

2007 198 2.100 3.616 3.771

138 495

234 623

98 399

54 576

77 378

51 341

40 353

49 366

Tabel 1: Ganzen en zwanen in deceber tijdens de Zeevangtelling


29


Oktober Totaal jaar

2000 Niet get

Soort Dodaars Fuut Dikbekfuut Aalscholver Koereiger Kleine zilverreiger Grote zilverreiger Purperreiger Blauwe reiger Lepelaar Knobbelzwaan Zwarte zwaan Kleine zwaan Wilde zwaan Rietgans Kleine rietgans Kolgans Grauwe gans Soepgans Indische Gans Canadese gans (kl) Brandgans Rotgans Nijlgans Casarca Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Soepeend Pijlstaart Zomertaling Slobeend Tafeleend Kuifeend Brilduiker Nonnetje Grote zaagbek Middelste zaagbek Bruine kiekendief Blauwe kiekendief Havik Sperwer Buizerd Ruigpootbuizerd Torenvalk Smeleken Slechtvalk Fazant Waterral Waterhoen Meerkoet Scholekster Bontbekplevier Goudplevier Zilverplevier Kievit Kleine strandloper Bonte strandloper Kemphaan Watersnip Grutto IJslandse grutto Wulp Zwarte ruiter Tureluur Witgat Groenpootruiter Kokmeeuw Stormmeeuw Kleine mantelmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw Holenduif Houtduif Turkse tortel Roodborsttapuit IJsvogel Grote bonte specht Veldleeuwerik Boerenzwaluw Graspieper Waterpieper Gele kwikstaart Witte kwikstaart Rouwkwikstaart Merel Kramsvogel Koperwiek Grote lijster Baardmannetje Spreeuw Ekster Kauw Zwarte kraai Roek Keep Vink Putter Huismus Ringmus Sneeuwgors Rietgors Totaal aantal vogels Aantal Soorten

Aantal

November Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

December

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

2007

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

15-10

14-10

17-11

17-11

15-11

16-11

14-11

20-11

19-11

18-11

16-12

15-12

14-12

14-12

19-12

18-12

17-dec

16-dec

Aantal

Aantal 2

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

17 1 70

Aantal

Aantal

2006

2007

17

14

1

9

3

2

14

6

5

4

1

4

1

9

10

7

1

1

Aantal 1 3

98

46

56

66

83

94

13

54

35

64

48

20

75

38

1

5

28

6

5

54

18

1

1

44 1 1 1

68

98

89

120

117

92

86

91

82

56

34

90

63

63

76

52

485 1 24

669

424 2 81

510

383

387

343

380

399

576

378

366

69

11

32

234

98

54

77

341 1 51

353

132

495 2 138

623

64 4

1

94

130

82

106

102

86

1 126

544

464 5 42

429

398 1 16

343 1 7

311

331

12 630 884 121

2 1.317 789 138

125

29

1 54

7 25.449 44 155 961 63 3

3 22.610 10 80 705 127

22 29.205 38 108 811 112

52

18

11

4

18 734 79

253 1.392 71

28

27.051 28 155 987 42

150

1

11

459 2.002 148

366 3.058 129

131 4.914 218

500

301 10

500 52

36

22

21

16.555 63 52 445 41

26.516 41 67 775 90

1 22.777 17 94 723 76

16 26.143

31

32

42

30

11

8

30

4

323 3.714 956 71

564 1.180 66

1.629 208 146

386 1 5

12

22

84 36.009 26 344 1.857 137

19 27.333 15 299 905 190

23 4 32

26 8 20

25 10 58

2

1 15

13

23 25 62 7 3 9

1 30

3 35

13

16 1 3 9 1 33 650 8

19

29 4 10

15 1 2 3

12

1 1

2 6

38 1.242

26 909 3

45 384 4

38 555

41 1.084 4 1

7.139 1.266 177

5.424 1.597 360

3.427 2.507 344

254

390 18 25

25 2.376 276 98

4 4.794 786 118

1.501 78 106

96

50

14

12 35 26.330 4 24 1.319 151

1.600

500 74

9 1 11 55.527 37 117 745 71 2

15

54

34 45.877 15 76 874 198

44 31.734 4 117 633 113

45 38.545 14 162 813 70 1

9 35.927 16 101 793 154

70 25.901

17 5 26 3

10

59

24

20

21

4

1 20 82

1

21

1

3

8 17

1

2 22

37

3 43

3 2 13

1 11

11 1 4 11

19

8

1

1

48 373

13 1.524 65

34 1.220

243 890 37 4

1 1 2 10

1 3 24

1 2 23

14 1 1 5

18

16

23

1 6

2 4

2 6

18 648 4

42 714

13 363

17 232 2

40

49 483

7.459 1.592 190 1 400 45

1 26

2

1

220

280 1 23

1

2 9

2005

Totaal

2006

16-10

Aantal

2004

Totaal

2005

17-10

Aantal

2003

Totaal

2004

19-10

Aantal

2002

Totaal

2003

12-10

Aantal

2001

Totaal

2002

14-10

Aantal

2000

Totaal

2001

1.314 780 75

4.902 1.222 180

3.551 870 180

6.600 1.532 148

1 15

5

116

800 94

320 4

3.771 3.616 198 1 40 2.100

7

4

12

26

10

40

1 1.769

14 32.495 4 19 1.167 92 2

28 32.875 8 114 493 109 1

33 35.708 3 82 658 108

66 35.276 3 146 852 92

24 31.950 16 35 649 59

15 20 110

4

6 32

5

37 5 16

3 61 86

9 37

9

1 12

2 5

2 1 22

6 38

1 2 32

1 2 19

3 36

18

30

14

7

1

5

3 6

3 2

15 1 4 9

28 682

36 1.027

24 514

36 720

55 694

875 171

8 14 2

2

9 22 4

1

11

1 14

16

1 1 8

2 4 12

22 1

7

19

7

6

4 4

1

1

1 1

37 498

15 130

12 144

1 7 1.090 9

79 1.264

1

1

13 9 1

1 60 42 1

2.861

250

331

3.830

2.103

2.079

2.704

7.218

6.670

13.443

7.370

6.160

2.463

5.856

5.537

2.765

1.926

1.418

5.314

4.288

11.598

2.700

7.133

4.135

4.947

5.114

7.675

18.170

19.985

10.012

9.530

12.918

17.191

11.465

15.160

3.079

1.026

6.060

8.958

16.664

8.434 10

5 4 57

22

21 60

59

22 180 37

28

16 12 59

8 18 18

13 47 44

3 3 70

2

17 6 43

1

17

2 1 174

5.644 2 2 2 18

10.312

41 183

2.511 2 8 11 19

14 18 59

20 33 6

7 6

99 4

181 5

53 1 1

73 7

155 3

37

425

532

69 4 1

90

231

148

71

692

113

114

438

71

10

647 158

777 275

622 404

426 608

3.948 620

348 449

10 1 34 17 8

9 3 2 39 19

15 3 14

24 3 20

11 5 8 37

21

28

7 1 11 6 22

6

2

1

1 3 1.445 664 6 10 1 21 53 3

351 178 1 12 1 7 243 2

231 247 43 6 7 79 64

1.172 556 2 38 3 23 142 2

1 790 271

1.131 733

16 3 18 84 15

8 7 18 50 41

967 910 2 42 2 15 31 10

3.156 587 1 7 3 20 6

2.432 1.689 2 43 2 8 25

873 248 1 16 2 1

2.072 1.050 1 16 4 83 1 28

1

2 1

2.366 718

855 322

12 5 5 9 14

12 3 3 20 18 1 3 1 28

1 57 80

42 25 28

3

1 14

119 19

2.883 30 140 133

10 1

1

661 1

1 3.766 1.690 10 24 23 14 4

1.008 697

56 81

54 1 3 16 6

3 1 4 11

2.031 1.901 1 6 7 52 12 40

1

1 2

21

1

9

5

7

12

1

7

44

28

9

37

1

6 1

2 1

2

30

1 3

42

7

7

1

1

2

394 121

16 3

19 40 1

33 10 40

20 189 35

11 54 42

32 108 167

281 127

1

1

349 44

30

23

11 152 22

16 13 5

2.157 32 142 135

1.722 32 145

3.551 35 67 128

2.600 23 126 96

1.717 33 159 111

5.293 52 48 130

1.222 58 130 128

1.449 47 95 102

3.818 38 87 113

6.537 38 120 76

2.308 54 72 109

3.295 39 169 80

2.479 39 107 114

744 36 231 171

2.249 66 208 139

33 44

3

10 5 5 35 6

7 2 42

1

1 13 25 15 1

81.943 61

66.374 66

7

12

2

6 136 104

8 193 23

4

1.041 59 112 127

1 826 32 59 68

17

6

35.319 58

196

7

1.312 34 118

2 1 18

3

1

1 4 22

2

46.448 46

268 1

11

32.823 48

46.461 56

32.673 55

46.067 47

44.748 55

54.836 51

74.871 48

72.433 54

13 20

63

1

84.167 75

76.971 54

2 66.500 55

1 14 4

1 3

60.335 51

46.131 52

2

6.727 36

47.490 57

1

1 58

6 72

12

12

80

23

26 369 928

33 50 72

28 126 41

4.899 54 93 81

4.044 67 119 125

1.552 45 104 106

6

9 1 65 10

10 8 24

84.433 60

59.792 59

2 1.528 43 87 106

2

50

56.358 47

64.278 55

Tabel 2a: Zeevangtelling 2000-2007 (oktober, november en december)

30



Totaal jaar

Soort

2001

Totaal

Totaal

2002

Totaal

2003

Totaal

2004

Totaal

2005

Totaal

2006

Totaal

2007

Totaal

2001

Totaal

2002

Totaal

2003

Totaal

2004

Totaal

2005

Totaal

2006

Totaal

2007

Totaal

2001

Totaal

2002

Totaal

2003

Totaal

2004

Totaal

2005

Totaal

2006

2007

13-1

12-1

19-1

18-1

15-1

15-1

14-1

17-2

17-2

15-2

15-2

13-2

19-2

11-2

17-3

16-3

16-3

14-3

13-3

13-3

18-3

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

Aantal

3

1

1

10

4

11

8

5

2

Aantal 1 5

38

18

9

5

15

10

1

68

6

47

5

10

5

1

54

167

23

4

15

6

4

37

46 1 343

36 9 410

55 11 240

53 7 377

50 1 298

52 11 148 1

31 1 218

4

9

40

2

6

1.023 210 66

1.500 278 50

4.606 328 97

789 232 33

1 6.502 530 189

40 697 130

6 15

2 15

6 110

8 727

16 3.081

2.019 483 133 6 480 112

9 2 137 43.590 126 80 1.120 115 3

7

12

21

141 30.793 85 169 916 109 2

177 38.407 127 64 962 181

341 15.677 42 67 895 117

33 25 180

10 1 214 24.736 51 98 905 30 1 6 17 34 402

6 15 323

8 9 105

13 4

26 8 39

7

4 17

3 27

8 12

8 5

2

17

1 1

Dodaars Fuut 1 Dikbekfuut Aalscholver Koereiger Kleine zilverreiger Grote zilverreiger Purperreiger Blauwe reiger 57 Lepelaar Knobbelzwaan 465 Zwarte zwaan 2 Kleine zwaan 293 Wilde zwaan Rietgans Kleine rietgans 2 Kolgans 556 Grauwe gans 514 Soepgans 88 Indische Gans Canadese gans (kl) 4 Brandgans 165 Rotgans Nijlgans 27 Casarca Bergeend 19 Smient 39.695 Krakeend 11 Wintertaling 2 Wilde eend 1.176 Soepeend 85 Pijlstaart Zomertaling Slobeend 4 Tafeleend 14 Kuifeend 46 Brilduiker Nonnetje 3 Grote zaagbek 13 Middelste zaagbek Bruine kiekendief Blauwe kiekendief Havik 1 Sperwer 3 Buizerd 15 Ruigpootbuizerd Torenvalk 17 Smeleken Slechtvalk Fazant Waterral Waterhoen 33 Meerkoet 1.109 Scholekster 5 Bontbekplevier Goudplevier 8 Zilverplevier Kievit 168 Kleine strandloper Bonte strandloper 1 Kemphaan Watersnip 4 Grutto 1 IJslandse grutto Wulp 243 Zwarte ruiter Tureluur Witgat Groenpootruiter Kokmeeuw 742 Stormmeeuw 519 Kleine mantelmeeuw 1 Zilvermeeuw 54 Grote mantelmeeuw Holenduif 22 Houtduif 9 Turkse tortel Roodborsttapuit IJsvogel Grote bonte specht Veldleeuwerik 14 Boerenzwaluw Graspieper 73 Waterpieper Gele kwikstaart Witte kwikstaart Rouwkwikstaart Merel Kramsvogel 546 Koperwiek 239 Grote lijster Baardmannetje 6 Spreeuw 2.629 Ekster 62 Kauw 227 Zwarte kraai 137 Roek 1 Keep Vink Putter Huismus Ringmus Sneeuwgors Rietgors 60 Totaal aantal vogels 50.131 Aantal Soorten 53

7

27

7

46

49

94

62

35

41

58

68

24

63

52

30

52

516

471

380

336

161

113

144 1 9

274

244

357 1 191

430

112 2 2

310 2 134 1

336

180

301 2 81

466

194

117 1 50

6

5

7.153 1.351 132

12.244 2.051 219

757 1.622 183

6.074 3.448 255

550 504 61

8.050 591 76

6.660 1.312 105

1 1.225

1.200

97

127 1.523

5 20

1 243

564

1

530 566 85

8 10 4.074 754 96 5

1

7.378 1.089 48

204 10

9.496 1.233 226

5 2.194 477 1 32 33 1 193 92 38.711 49.396 12 64 62 56 850 1.265 130 137

21 8 6

256 11

7

22

7

33

14

18

20

2 1.760 8 1 1.956 245 1

16 34.820

91 40.354 7 21 759 78

4 33.700 6

929 196

61 37.636 4 31 370 45

81 35.625 30 66 812 52

109 41.346 11 84 784 68

172 38.440 20 90 1.273 30 1

62 13.861 4 5 1.069 96

1 20 80

1 59 22

4 42 385

3

23 48

6 11 208

6 3 127

60 264

1 54

10 23 431

24 51

4 38

5 26

5 20

3 36

15 50

13 23

8 13

11 32

2

608 106

82

3.855 748 188

30 2.497 1.865 219 1

915

639

29

14

14

5

144 34.304 17 49 734 112 12

116 42.497 32 90 1.251 226

175 26.687 24 81 828 34 2

5 62

48 1 43

122 28.475 72 129 1.023 31 4 1 59 18 238

12 30

6 20

17 19

19 358

2 1

2

13

1 16

2 28

5

7

20

1

29 758

2 3 28

2 1 3 27

1 1 8

2 1 2 16 1 5 1 5

14

2 1

25 1 4 6

22 896

20 980 4

24 1.000 1

10 847

33 1.201 41

29 903 101

34 1.102 341

10

210

12

1.086

269

642

50

531 1 11.171

950

8

7.655

7.549

1

1

15 70 1

4

268

73

2 2

2

6 1 2 10

20 1 12 1

12

1 1 14

25

4

11

14

1 13

3 12

19

11

2

10

5

8 1

1 10

1

3 3

1

1

2 2

7 1 1 1

7

1 8

12 1 2 2

24 730 12

24 1.214 172

44 1.207 412

33 1.102 118

90 1.267 66

46 556 512

10 700 398

154

81

291

509

62

12 560 434 1 850

74

571

2

2.095

4.084

6.452

7.585

1.617

1.094

1.366

1.430

9 58 2 1.258 1 490 152

6 41 25 1.009

192 12 1.115

8 12

17 2

1 28

9 2 1 19

256

1.038 628 1 44 1 27 49

169

945

1

1

16

61

118

332

1.022

13 54 14 668

46 10 641

694

622

423

195

50

78

9

31

62

209 10

2.413 1.278 1 47 2 38 355 12

5.039 2.235 25 17 1 26 47 11

487 277

66 3 20 147 6

7.002 1.511 7 158 2 15 278

519 1.209

458 573

181 449

3.007 1.149

81 9 14 48

35 16 6 103 42

26 3 21 19 18

4 1 13 22 34

57 6 6 3 19

92

12

1 15

31 509 18

29 190 1

8 145

15 566 212

6 125

1.130 1.956 4 137 2 20 41

573 1.494

135 132

2.238 620

185 2 15 244 3

3

30 3 30 112 31

4.003 4.069 1 21 3 28 26 40

10

10 25 7

7

7

30

3

1

666 30

16 445 56

66 24

546

990

335 451

6

26

2.588

1 1.038 966

13

344

15 192 276

1

1

1.259

1.471 752

1.741 733

17 1

59

13 1

100 172

2.662 1.603 95 1

50

16

5 5 24

1 173

2

1

16

16

21

17

14

22

9

11

27

7

12

3

2

26

19

3

2

12

13 980 55

17 20

25 2 6 241 2

25

23 254

12

2 176

68 160 100

4 119 6

367 150

1.341 25 130 97

1.826 28 126 121

1.674 49 258 158

2.823 27 85 130

3.023 30 105 123

1.858 86 63 93

2

11 44 2

12 11

7

39

58.719 59

59.864 60

50.852 54

31.712 51

8

454

14 85 5

2 10

52 9

1 11

4.908 1.573 1 87

2 11 1.063 433

5 1

42 867 258 3

473 114 2

1

572

10

26 543 389

5 1 3 3

3

4 1.266 61 210 158

186 42 137 119

943 35 78 102

1.352 40 135 150

1.082 47 55 100

2.085 37 184 107

6.160 70 152 88

3.135 71 162 148

241 37 106 122

704 66 114 137

3.395 61 111 107

1.879 49 230 109

12

2 10

39

21

45 1

20

48

4 50 45

16 60

20

53.276 51

63.217 52

42.481 47

68.719 55

1 59.168 81.250 57 54

41.509 53

25

2.145 46 232 185 2

6.760 39 88 111

15

13

1 11.077 40

44.618 43

65.079 50

67.940 45

26.661 43

64.903 53

51.601 54

5 40.401 59

1 41.561 59

Tabel 2b: Zeevangtelling 2001-2007 (januari, februari en maart)


31


Zeevangtelling 18 november 2007 vogelaantallen per deelgebied Zeevang oost naam: Aalscholver Blauwe reiger Knobbelzwaan Kleine zwaan Kolgans Grauwe gans Brandgans Nijlgans Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Slobeend Kuifeend Grote zaagbek Sperwer Buizerd Torenvalk Smelleken Slechtvalk Fazant Meerkoet Goudplevier Kievit Kemphaan Watersnip Wulp Tureluur Kokmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw Houtduif Turkse Tortel IJsvogel Veldleeuwerik Graspieper Winterkoning Heggemus Roodborst Merel Kramsvogel Koperwiek Ekster Kauw Zwarte kraai Spreeuw Vink Putter Soepgans

Zeevang noord naam: Blauwe reiger Knobbelzwaan Kleine zwaan Kolgans Grauwe gans Bergeend Smient Wintertaling Wilde eend Buizerd Waterhoen Watersnip Stormmeeuw Turkse tortel Roodborst Merel Koperwiek Pimpelmees Koolmees Ekster Kauw Zwarte kraai Spreeuw Huismus Vink Soepeend

aantal: 28 25 122 16 2.901 826 18 12 5 11.877 8 64 260 10 1 2 2 15 3 1 2 6 256 517 2.233 3 41 60 1 195 81 6 2 20 1 1 12 42 2 2 1 7 26 12 26 15 55 793 2 2 22

aantal: 4 87 6 500 3 1 43 2 93 2 3 1 112 13 3 18 20 1 3 6 20 2 100 42 1 8

Zeevang midden naam: Aalscholver Blauwe reiger Knobbelzwaan Kolgans Grauwe gans Smient Wilde eend Grote zaagbek Buizerd Torenvalk Waterhoen Goudplevier Kievit Watersnip Kokmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw Holenduif Veldleeuwerik Merel Kramsvogel Ekster Kauw Zwarte Kraai Spreeuw Soepeend Soepgans

aantal: 3 23 44 16 170 4.581 180 1 3 1 10 860 2.100 13 194 12 1 1 3 10 4 1 9 12 13 360 12 10

Rietkoog naam: Knobbelzwaan Nijlgans Watersnip Kokmeeuw Stormmeeuw Ekster

aantal: 2 2 1 6 10 4

Schardammerkoog naam: Fuut Blauwe reiger Knobbelzwaan Grauwe gans Smient Wintertaling Buizerd Slechtvalk Waterhoen Kievit Watersnip Kokmeeuw Stormmeeuw IJsvogel Soepgans

aantal: 1 1 5 80 510 14 1 1 1 17 4 10 10 1 1

Kl/Gr koogpolder naam: Blauwe reiger Knobbelzwaan Kleine zwaan Grauwe gans Nijlgans Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Torenvalk Fazant Meerkoet Goudplevier Kievit Watersnip Tureluur Kokmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Merel Koperwiek Kauw Zwarte kraai Spreeuw Soepeend Soepgans

aantal: 5 46 10 320 6 1 450 4 6 34 1 5 40 80 630 2 1 6 15 2 1 40 10 7 40 20 155

Zeevang west naam: Aalscholver Blauwe reiger Knobbelzwaan Kolgans Grauwe gans Canadese gans Nijlgans Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Slobeend Sperwer Buizerd Torenvalk Slechtvalk Waterhoen Meerkoet Goudplevier Kievit Bonte strandloper Watersnip Wulp Witgatje Kokmeeuw Turkse Tortel IJsvogel Grote bonte specht Veldleeuwerik Witte kwikstaart Merel Kramsvogel Koperwiek Gaai Ekster Kauw Zwarte kraai Spreeuw Vink

aantal: 7 23 40 10 612 390 5 2 18.155 2 15 78 6 1 21 5 1 24 45 2.490 2.945 3 8 11 1 394 4 1 1 6 1 2 1 35 2 8 14 15 905 4

Oosterkoogpolder naam: Blauwe reiger Knobbelzwaan Grauwe gans Buizerd Torenvalk Stormmeeuw Kauw Soepeend

aantal: 1 1 100 1 1 5 1 15

Floriskoog naam: Blauwe reiger Wilde eend Kuifeend Waterhoen Meerkoet Kokmeeuw Ekster Spreeuw Soepeend

aantal: 1 50 3 10 12 5 1 30 1

Beetskoogpolder naam: Blauwe reiger Knobbelzwaan Rietgans Kolgans Grauwe gans Smient Krakeend Wilde eend Slobeend Meerkoet Goudplevier Kievit Kokmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Roodborsttapuit Kramsvogel Koperwiek Zwarte kraai Spreeuw Soepeend Soepgans

aantal: 8 33 220 240 396 310 2 98 8 20 1.590 3.550 45 77 3 1 80 60 17 80 98 156

Tabel 3: Zeevangtelling 18 november 2007

32



Vorst of geen vorst In de 8 jaar waarin de vogels in Het Zeevang gebied zijn geteld, zijn geen extreem koude winters voorgekomen. De winter van 2004-2005 en 2005-2006 bleven de vorstdagen bijna geheel achterwege. Het is bekend dat vogelsoorten als KIEVIT en GOUDPLEVIER sterk reageren op temperaturen die onder het vriespunt dalen. De aantallen van deze vogelsoorten bereiken daardoor een minimum. Spreeuwen doen als kieviten KIEVIT en GOUDPLEVIER zijn vogelsoorten waarvan algemeen bekend is dat ze uit het landschap verdwijnen in sommige wintermaanden. Maar dat onze SPREEUWEN net zo reageren is pas duidelijk geworden door de telgegevens met elkaar te vergelijken. Grote verschillen Na het inzien van de telreeksen die in tabel 2 staan afgedrukt, valt op dat bij een aantal soorten vogels grote verschillen zijn in van jaar tot jaar. Om de verandering van temperatuur als grootste factor van dit verschil aan te wijzen, is informatie nodig over het verloop van de temperatuur. Vanuit Hensbroek zijn weergegevens al jaren beschikbaar voor onze vogelwerkgroep. Jan Nanne heeft in al de jaren waarin de vogels in zijn geteld, onder andere de minimum temperatuur per dag genoteerd. Door de minimumtemperatuur gedurende 15 dagen voorafgaand aan de vogeltelling van december bij elkaar op te tellen komt een getal beschikbaar dat weergeeft of er een koude dan wel een zachte periode vooraf is gegaan aan de telling. Grafiek Uitgezet in een staafdiagram geeft een mooie weergave van het temperatuurverloop in december van de afgelopen 8 jaar.

Kievit

Zeevangtelling december Aantallen van 5 vogelsoorten vorst of geen vorst 18000

Wilde eend Kokmeeuw Spreeuw

16000

Goudplevier Kievit

14000

8000 6000 4000 2000

Spreeuw er Goudplevie

10000 Wilde eend Kokmeeuw

vogelaanta allen

12000

0 dec-00 dec-01 dec-02 dec-03 dec-04 jaar dec-05

dec-06

dec-07

Grafiek 1a


33


De “Wave” die zichtbaar wordt door de verschillende hoogte van de staven, past mooi in de grafiek 1b. In grafiek 1b zien we de totaal aantallen van 5 vogelsoorten uit het gehele Zeevanggebied in een staafdiagram.

som minimumtemperatuur 15 dagen voorafgaand aan Zeevangtelling december 2000-2007

som miniumtemperatuur in g graden celsius 15 dagen voorafgaand aan zeeva angtelling december

120 weer

100 80 60 40 20 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

weer 2006

2007

Grafiek 1b

Er zijn drie vogelsoorten die in aantal reageren op lagere temperaturen. De SPREEUW is de verassende soort in deze beeldvorming. Het was de soort die voor mij de aanleiding gaf om dit artikel te schrijven. Verschil bij de SPREEUW in vergelijk met KIEVIT en GOUDPLEVIER die geheel uit ons gebied wegtrekken, is dat SPREEUWEN de voedertafels opzoeken bij vrieskou in onze de parkachtige woongebieden. De Zeevangtelling heeft plaats in het open Zeevang landschap, er wordt niet gekeken op de voedertafels. De twee andere weer gegeven vogelsoorten WILDE EEND en KOKMEEUW, laten geen verandering in voorkomen zien bij afnemende temperatuur. Of deze bij nog lagere temperatuur gedurende langere periodes wel wegtrekken, kon door de milde winters van 2000 tot en met 2007 niet worden vastgesteld. Ben Pronk

34



2.8 Voorjaarstrek 2007 langs de telpost “Het Monument” n 2007 heeft Freek 184 uur en 45 minuten bij het Monument gezeten om de voorjaarstrek te tellen. Daarbij heeft hij 114 soorten waargenomen die samen voor 38.296 exemplaren zorgden. Dit is het laagste aantal dat Freek vanaf 1998 heeft geteld, maar tel maar eens ruim 38.000 vogels! En het is niet heel veel minder dan in 2006. Vijf jaren heeft Freek meer soorten waargenomen.

I

jaar aantal vogels aantal soorten 1998 82.191 113 1999 61.152 111 2000 61.709 115 2001 40.347 112 2002 42.863 113 2003 101.202 120 2004 60.885 125 2005 65.429 122 2006 38.622 121 2007 38.296 114

De top 3 van 2007 levert wederom de SPREEUW als winnaar met 12.702 exemplaren, op plaats twee staat de GRASPIEPER met 7.690 individuen en de derde plaats is voor de KOKMEEUW met 2.359 stuks. Opvallende zaken in de telling: ●

● ● ● ● ●

Vlogen er in 2006 nog 45.542 KOLGANZEN langs, in 2007 waren het er niet meer dan 1.563. Waar het aan ligt? Ik denk dat dat antwoord nooit zal komen. Dit jaar nam Freek 1.520 minder BRANDGANZEN waar dan in 2006. Dit jaar vlogen er 150 minder BOERENZWALUWEN langs. De KIEVIT was met 780 vogels minder vertegenwoordigd. Er kwamen 92 GELE KWIKSTAARTEN meer langs dan in 2007. Bijna 400 ZILVERMEEUWEN minder dan in 2006.

Bij gevoegd is de totaaltelling van Freek van 2006 zodat u nog eens rustig kan nalezen wat er zo allemaal langs de dijk naar het noorden vliegt. Jan-Pieter de Krijger


35


soort Aalscholver Beflijster Bergeend Blauwe kiekendief Blauwe reiger Boerenzwaluw Bontbekplevier Bonte strandloper Boomleeuwerik Boompieper Boomvalk Bosruiter Brandgans Brilduiker Bruine kiekendief Buffelkopeend Buizerd Canadese gans Dodaars Dwergmeeuw Ekster Fuut Gaai Gans spec. Gele kwikstaart Gierzwaluw Goudplevier Graspieper Grauwe gans Grauwe kiekendief Groenling Groenpootruiter Grote gele kwikstaart Grote lijster Grote mantelmeeuw Grote zaagbek Grote zilverreiger Grutto Havik Heggemus Holenduif Houtduif Huiszwaluw Indische gans Kanoetstrandloper Kauw Keizergans Kemphaan Kievit Kleine mantelmeeuw Kleine plevier Kleine strandloper Kleine zwaan Kluut Kneu Knobbelzwaan Koekoek

36

aantal 140 3 19 1 14 861 5 21 1 5 2 17 1.037 19 25 1 4 11 1 4 31 4 5 2.224 292 222 803 7 690 7.690 183 3 5 28 2 2 11 4 4 984 1 1 39 1.124 37 13 20 385 1 208 1.364 443 2 6 29 17 196 120 12

soort Kokmeeuw Kolgans Koperwiek Krakeend Kramsvogel Kuifeend Lepelaar Merel Nijlgans Nonnetje Noordse kwikstaart Oeverloper Oeverpieper Oeverzwaluw Pijlstaart Putter Regenwulp Rietgans Rietgors Rietzanger Ringmus Roodpootvalk Rosse grutto Rouwkwikstaart Scholekster Slechtvalk Slobeend Smelleken Smient Sperwer Spreeuw Steltkluut Stormmeeuw Strandplevier Tafeleend Toppereend Torenvalk Tureluur Turkse tortel Veldleeuwerik Vink Visdief Waterpieper Watersnip Wilde eend Wintertaling Witgatje Witte kwikstaart Witvleugelstern Wulp Zilvermeeuw Zwartbuikrotgans Zwarte kraai Zwarte ruiter Zwarte stern Zwarte zwaan Zwartkopmeeuw aantal vogels aantal soorten

aantal 2.359 1.563 8 7 445 6 6 2 19 14 11 9 2 26 3 21 82 15 13 1 2 1 6 1 71 2 24 6 41 14 12.702 3 935 1 8 1 7 42 3 78 3 11 1 21 16 10 73 133 3 18 682 4 6 15 21 1 12 38.296 114



2.9 Najaarstrek-telling 2007 bij “De Nek” ok in 2007 heeft Freek zijn post gevat op zijn vaste plek bij de meeuwenkolonie bij de Nek. 368 uur en een kwartier om precies te zijn heeft hij daar doorgebracht. Hetgeen 163.496 vogels opleverde verdeeld over 157 soorten. Dat zijn 18 soorten meer dan vorig jaar. Vanaf 1999 gezien is het op 3 na hoogste aantal. Het aantal vogels is 48.287 lager dan in 2006.

O

jaar aantal vogels aantal soorten 1998 182.768 1999 204.268 155 2000 264.500 158 2001 279.842 162 2002 266.947 165 2003 217.948 156 2004 196.260 150 2005 247.046 155 2006 211.783 139 2007 163.496 157

De top drie van 2007 wordt aangevoerd door de SPREEUW met 68.273 exemplaren. Op de tweede plaats komt de GRASPIEPER met 12.138 individuen en de nummer drie van 2007 is de KRAMSVOGEL met 10.683 exemplaren. Daarmee is de top drie die drie jaar stand hielt eindelijk veranderd. Een aantal zaken vielen op ten opzichte van 2006. ●

● ● ●

● ● ● ●

Het aantal HOUTDUIVEN nam af van 18.805 in 2006 naar 9.013 in 2007. Dat is dus afgelopen jaar ruim de helft minder! In 2007 vlogen er bijna 900 AALSCHOLVERS minder langs. Het aantal KOLGANZEN is ruim verdubbelt vergeleken met 2006. KOKMEEUWEN zijn met 2667 vogels minder geteld. Hetzelfde valt op bij de STORMMEEUW. Daar kwamen er 3.512 minder van langs. Ook het aantal VINKEN is meer als de helft minder dan in 2006 Het aantal KOPERWIEKEN nam in 2007 juist toe. 3.059 exemplaren meer vlogen er langs. Het aantal KRAKEENDEN daar in tegen nam toe van 87 in 2006 naar 306 in 2007. GOUDPLEVIEREN waren dit jaar met 1.763 meer vogels vertegenwoordigd.

Voor het totale overzicht verwijs ik u naar de totaaltabel van Freek zijn telling bij De Nek. Jan-Pieter de Krijger


37


soort aantal Aalscholver 1.971 Amerikaanse goudplevier 1 Baardmannetje 3 Barmsijs 27 Beflijster 3 Bergeend 190 Blauwe kiekendief 2 Blauwe reiger 214 Boerenzwaluw 8.997 Bontbekplevier 27 Bonte Kraai 2 Bonte strandloper 43 Boomleeuwerik 3 Boomvalk 5 Bosruiter 24 Brandgans 487 Brilduiker 10 Bruine kiekendief 25 Buizerd 17 Canadese gans 106 Casarca 2 Dodaars 2 Dwerggors 1 Dwergmeeuw 35 Dwergstern 2 Europese lamingo 1 Fazant 2 Fuut 30 Gaai 8 Gans spec. 6.144 Geelgors 2 Gele kwikstaart 1.033 Geoorde fuut 3 Gestreepte strandloper 1 Gierzwaluw 3.717 Goudplevier 3.001 Graspieper 12.138 Grauwe gans 963 Grauwe klauwier 1 Groenling 141 Groenpootruiter 29 Grote bonte specht 1 Grote franjepoot 1 Grote gele kwikstaart 33 Grote lijster 21 Grote mantelmeeuw 268 Grote pieper 3 Grote stern 1 Grote zaagbek 7 Grote Zeeëend 1 Grote zilverreiger 12 Grutto 401

38

soort Havik Heggemus Holenduif Houtduif Houtsnip Huiszwaluw IJsgors IJsvogel Indische gans Kanoetstrandloper Kauw Keep Kemphaan Kievit Kleine mantelmeeuw Kleine plevier Kleine rietgans Kleine strandloper Kleine zilverreiger Kleine zwaan Kluut Kneu Knobbelzwaan Koekoek Kokmeeuw Kolgans Koolmees Koperwiek Krakeend Kramsvogel Krombekstrandloper Kruisbek Kuifeend Lepelaar Meerkoet Merel Middelste zaagbek Nijlgans Nonnetje Noordse stern Oeverloper Oeverpieper Oeverzwaluw Paapje Pijlstaart Pimpelmees Poelruiter Purperreiger Putter Regenwulp Reuzenstern Rietgans

aantal 5 1 93 9.013 1 684 7 1 10 8 337 711 356 4.439 161 5 9 8 4 66 52 1.173 110 2 4.992 3 661 3.661 7 2.951 306 10.683 3 1 632 34 14 13 7 152 12 1 28 6 236 1 36 355 1 4 244 11 3 188

soort Rietgors Ringmus Rode Wouw Roek Roerdomp Roodpootvalk Ruigpootbuizerd Scholekester Sijs Slechtvalk Slobeend Smelleken Smient Sneeuwgors Sperwer Spreeuw Staartmees Steenloper Stormmeeuw Tafeleend Tapuit Temmincks strandloper Tjiftjaf Toppereend Torenvalk Tureluur Turkse tortel Veldleeuwerik Vink Visdief Waterpieper Watersnip Wespendief Wilde eend Wilde zwaan Wintertaling Witgatje Witte kwikstaart Wulp Zanglijster Zilvermeeuw Zilverplevier Zomertaling Zomertortel Zwarte kraai Zwarte mees Zwarte ooievaar Zwarte roodstaart Zwarte ruiter Zwarte stern Zwarte wouw Zwarte zwaan Zwartkopmeeuw aantal vogels aantal soorten

aantal 484 605 1 3 1 1 1 116 2.664 2 279 8 210 11 26 68.273 3 11 1.253 397 2 1 1 2 18 89 3 1.379 2.891 468 3 558 1 281 3 112 117 419 244 68 104 4 1 2 8 299 1 1 14 15 1 1 16 163.476 157



2.10 Ganzen- / zwanen telling Zeevang en Drieban 2007 n 2007 kwam een eind aan een reeks van 25 jaar maandelijkse ganzen- en zwanentellingen. Omdat er al enige jaren een maandelijkse integrale vogeltelling werd uitgevoerd door de KNNV vogelwerkgroep was er sprake van dubbeling. Enerzijds had dat wel de gunstige bijkomstigheid van een soort back up, maar de hoeveelheid tijd die hiermee gemoeid was stond eigenlijk niet in verhouding tot het extra resultaat (ter verduidelijking: de telroute door de hele Zeevang bedroeg 55 km en de gebezigde tijd was van 3 uur in de eerste jaren opgelopen tot 4 - 5 uur).

I

De tellingen hebben steeds betrekking op het winterhalfjaar i.c. januari, februari, maart, september, oktober, november, december. De KNNV vogelwerkgroep is haar tellingen begonnen in oktober en heeft als zodanig deze reeks gecontinueerd. Daarom is er na het afsluiten van de 25 jaarsreeks in maart 2007 ook in september nog een ganzen-zwanentelling uitgevoerd om de jaarreeksen niet te onderbreken. In vwg verband zal nog besproken worden hoe het in de toekomst met de septembertelling zal gaan.

2.111

totaal

december

852 1.765 826 28 254 1 3.726

november

2.087 5.681 1.258 12 299 56 9.393

oktober

948 5.104 1.471 22 307 66 7.918

september

Anser anser Anser albifrons Branta leucopsis Alopochen aegyptiaca Cygnus olor Cygnus bewickii

april

Grauwe gans Kolgans Brandgans Nijlgans Knobbelzwaan Kleine zwaan

maart

wetenschappelijke naam

februari

nederlandse naam

januari

Jan en Ina Marbus

5.998 12.550 3.555 71 1.039 123 23.336

9 179 2.299

Polder Zeevang

171

228

500

1.000

322

2 2 4.481

4 30 7.771

3 38 2.563

totaal

772

december

900 300

november

4.600 350 504 1.112

oktober

2.233 350 407 732 1 17 237

september

Branta leucopsis Branta canadensis minima Branta canadensis Anser anser Anser Indicus Cygnus bewickii Cygnus olor Cygnus atratus Anser albifrons Anser fabalis/serrirostris Alopochen aegyptiacus Anser hybridus

april

Brandgans Cackling gans Canadese gans Grauwe gans Indische gans Kleine zwaan Knobbelzwaan Zwarte zwaan Kolgans Rietgans Nijlgans Soepgans

maart

wetenschappelijke naam

februari

nederlandse naam

januari

De polder Zeevang tussen Edam en Scharwoude is geteld door Jan en Ina Marbus.

650

300 300

350 350

550 350

501 352

6 1.122

252

579

925 1

1.067 1

83

41

85

127

84

10.084 2.352 917 6.561 3 17 1.056

3

316

650

2.791

25 1.392

7 39 2.315

29 2.684

28 217 24.026

3 30 1.894

9 24 926

Gebied Schellinkhouterpolder / Polder de Drieban / Markermeer

De polder Drieban en de Zuiderdijk tussen Hoorn en Enkhuizen is weer geteld door Dik Jong en Cor van der Velden.


39


2.11 Soortendag 2007 p zaterdag 5 mei om 06:00 uur ‘s mogens, stonden 5 teams klaar voor de 5e soortendag. Het streven was om de magische grens van honderd soorten te overschrijden.

O

Ons team, team E, ging van het d’Ampte via de Veemarkt en de Westerdijk naar het Landje van Naber. Daar konden we 14 nieuwe soorten bijschrijven, waaronder een broedende KLUUT en een fouragerende OEVERLOPER. Bij het monument van Scharwoude was het vooral koud door de Noordoostenwind. We besloten terug te gaan voor de NACHTEGAAL in het Julianapark, die wondersnel kon worden worden bijgeschreven. De IJSVOGELS van Boy waren helaas niet te zien. Wel hoorden we enkele BOOMKRUIPERS. De GEOORDE FUTEN bij De Nek konden ook worden bijgeschreven. De tocht over de Zuiderdijk was voor Floris leuk, de STEENUIL liet zich mooi zien. Zijn dag was al weer goed. Dit was inmiddels de 58e soort van het team en dat op de vroege ochtend! De honderd moet toch haalbaar zijn? Waar wij zelf tijdens de dag geen weet van hadden waren de vorderingen van de andere teams. Achteraf bleek team C wel heel erg vlot met het noteren van soorten. Het eerste uur leverde maar liefst 56 soorten op. Ons team, met op die tijd 44 soorten tweede, lag al ver achter en de overige teams zaten op een vergelijkbaar aantal. Tussen 09:00 en 10:00 uur diende ons team een vervoermiddelruil uit te voeren en werd een koffie- / theepauze ingelast. Team D wist in dat uur zoveel soorten bij te schrijven dat ze zelfs team C voorbij streefden. Wij vervolgden onze route door Hoogkarspel naar de Gouw. Daar waren KNEUTJES druk in de weer en zagen we een tweede koppel STEENUIL. De ROUWKWIKSTAART nabij de kruising met de Kerspelweg kon niet met zekerheid worden vastgesteld. De KOEKOEK liet zich wel horen bij de Lutjebroeker Weel en ook de BRUINE KIEKENDIEF, TORENVALK en GRASPIEPER werden aan de groeiende lijst toegevoegd. Op weg naar de Ven hoorden we langs de Cornelis Kuinweg zingende VELDLEEUWERIKEN. Voor het eerst in 5 jaar kon deze worden genoteerd! Op het einde van de Elsenburg was het feest! Langs de dijk tot aan de Ven zaten zeker 400 KEMPHAANTJES. Een ongekend hoog aantal. Ook andere steltlopers werden toegevoegd. Bij de Ven geen DUNBEKMEEUW maar wel ZWARTKOPMEEUW en DWERGMEEUW. Een groep van circa 40 REGENWULPEN langs de Ven werd niet meer teruggevonden en kon daardoor niet worden bijgeschreven. Wel zaten er minstens 3 NOORDSE KWIKSTAARTEN bij het boerderijtje nabij de binnendijkse waterberging van de Ven. Het was inmiddels half twaalf geworden en de Vooroever en de waterberging van Twisk moesten nog gedaan worden. De teller stond op 85 soorten. Nog slechts 15 te gaan en de honderd zou zijn gehaald!

Hoe verging het de overige teams? Team A had inmiddels een ZWARTE ROODSTAART, GROTE LIJSTER, SPERWER, HAVIK en BOOMVALK op de lijst en was om 10:00 uur bij de Vooroever gearriveerd. Tot elf uur kon alleen een GRASMUS worden bijgeschreven. Maar tussen 11:00 en 11:30 uur werden LEPELAAR, ZOMERTALING en WINTERTALING toegevoegd. De STORMMEEUW was nummer 80.

40



Team B deed het iets rustiger aan, maar ook daar groeide de lijst gestaag. Met onder andere ZWARTE RUITER bij het Landje van Naber, ZWARTE STERN en WULP bij De Ven. Team C maakte ook vorderingen al was het grote tempo eruit. Hun leukste waarnemingen tot half twaalf: een vrouwtje PAAPJE bij de Westerkoog, een SMIENT bij Schardam, een GOUDPLEVIER bij De Nek, een PATRIJS bij Wijdenes. Even voor half twaalf stond hun teller op 84. Maar zij waren inmiddels bij de Waterberging van Twisk aangekomen waar tot half twaalf maar liefst 7 nieuwe soorten werden bijgeschreven, waaronder een KROMBEKSTRANDLOPER. Team D tenslotte zorgde voor een spannende tussenstand. Om half twaalf hadden zij 88 soorten verzameld. Hun leukste soorten: een ROUWKWIKSTAART bij Tersluis, een SPRINKHAANZANGER bij De Weed (langs de Zuiderdijk), een tweede NACHTEGAAL bij het Krabbersgat en BAARDMANNETJE bij De Ven. Wij, team E, arriveerden 12:50 uur bij de Vooroever. Een GROTE MANTELMEEUW, LEPELAAR en PIJLSTAART werden bijgeschreven. Amy ontdekte een klein steltlopertje op het broedvogeleiland. Door de Oeverloper-achtige ophaal kon de vogel als TEMMINCK’S STRANDLOPER worden gedetermineerd. Bij de Kleine Vliet werden de verwachte ZOMERTALING en de BOSRUITER bijgeschreven. Het was inmiddels 13:20 uur en Twisk was nog niet aangedaan. Om 14:00 uur werden daar o.a. de BONTE STRANDLOPER en de BONTBEKPLEVIER gevonden. Helaas was er niet veel tijd meer over om hier langer rond te kijken. Om 15:00 uur was immers de finish in het Streekbos. Op weg naar het Streekbos werd gelukkig een BRAAMSLUIPER en PUTTER in Grootebroek gesignaleerd. Team C kon worden gefeliciteerd. Als honderdste soort werd de KANOETSTRANDLOPER genoteerd bij de Ven. De magische grens was bereikt. Met een KOEKOEK en een SPERWER eindigden zij met 102 soorten als eerste. Ook team E overschreed de magische grens. Met slechts 1 soort minder werden zij tweede. Team D haalde met 98 soorten deze grens net niet. Team C meldde achteraf twee soorten niet aan het lijstje te hebben toevertrouwd en haalde met 93 soorten een fraaie score. Team B kan zich troosten met het feit dat zij als enigen een TAPUIT hebben gezien. 84 soorten op een dag haal je tenslotte niet altijd! Team C E D A B

Gerard, Jord, Gerrit Amy, Floris, Frans, Ad Jan M, Debby, Jasmijn, Tom Ko, Eric, Tineke Jan-Pieter, Ben, Jan D, Ofra

07:00 56 44 38 35 36

08:00 62 54 52 48 44

09:00 70 65 62 60 51

10:00 78 70 81 74 60

11:00 84 78 87 75 63

12:00 91 85 90 81 73

13:00 95 92 90 85 79

14:00 100 97 96 89 81

15:00 102 101 98 93 * 84

* De twee soorten die niet zijn genoteerd, zijn niet meegeteld.

In totaal werden 121 soorten aan de lijstjes toevertrouwd. Alle teams hebben een fantastische dag beleefd en het bleek ongemeen spannend. In het streekbos werd de wisseltrofee overhandigd aan Gerrit van team C. Dit team mag deze laten rouleren tot de volgende soortendag. Wie weet wordt dan de 110 overschreden. Ad Roobeek


41


soort Fuut Geoorde fuut Aalscholver Blauwe reiger Lepelaar Knobbelzwaan Grauwe gans Boerengans Brandgans Canadese gans (gr) Canadese gans (kl) Indische gans Nijlgans Bergeend Smient Wilde eend Soepeend Krakeend Pijlstaart Slobeend Wintertaling Zomertaling Tafeleend Kuifeend Bruine kiekendief Sperwer Havik Buizerd Torenvalk Boomvalk Patrijs Fazant W t h Waterhoen Meerkoet Scholekster Kluut Bontbekplevier Kleine Plevier Goudplevier Kievit Steenloper Kanoetstrandloper Krombekstrandloper Bonte Strandloper Temminck's strandloper Kemphaan Wulp Regenwulp Grutto Tureluur Zwarte ruiter Groenpootruiter Bosruiter Oeverloper Zwartkopmeeuw Dwergmeeuw Kokmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw

42

team A Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Nee Nee Nee Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee

locatie Hoorn De Nek Hoorn Hoorn Vooroever Hoorn Schelinkhout De Nek Schellinkhout Lutjebroeker Weel Schellinkhout Vooroever De Nek Hoorn Lutjebroeker Weel Hoorn Hoorn De Nek

tijd 06:25:00 07:05:00 06:16:00 06:16:00 11:10:00 06:20:00 07:02:00 07:13:00 06:50:00 08:15:00 06:50:00 11:15:00 07:02:00 06:45:00 08:13:00 06:20:00 06:20:00 07:02:00

De Nek Vooroever Vooroever De Nek Hoorn Lutjebroeker Weel Lutjebroeker Weel Zanddepot Lutjebroeker Weel Hoogkarspel Andijk

07:02:00 11:10:00 11:20:00 07:05:00 06:45:00 08:15:00 08:15:00 09:07:00 08:15:00 07:41:00 09:56:00

Oosterdijk Hoorn H Hoorn Hoorn De Ven Twisk De Ven

09:50:00 06:20:00 06 20 00 06:18:00 06:25:00 09:26:00 12:25:00 09:26:00

Schellinkhout Landje van Naber

06:50:00 13:35:00

De Ven

09:26:00

De Ven Hoorn Schellinkhout

09:46:00 06:45:00 06:50:00

Twisk

12:15:00

Landje van Naber

13:35:00

De Ven Hoorn Vooroever Oosterdijk

09:26:00 06:15:00 11:30:00 09:48:00

soort Kleine mantelmeeuw Visdief Zwarte stern Houtduif Holenduif Turkse Tortel Stadsduif Koekoek Steenuil Gierzwaluw Grote bonte specht Veldleeuwerik Boerenzwaluw Huiszwaluw Graspieper Witte kwikstaart Rouwkwikstaart Gele kwikstaart Noordse kwikstaart Winterkoning Heggemus Roodborst Zwarte roodstaart Paapje Tapuit Merel Zanglijster Grote lijster Sprinkhaanzanger Rietzanger Kleine karekiet Tuinfluiter Braamsluiper B l i Grasmus Zwartkop Fitis Tjiftjaf Baardmannetje Pimpelmees Koolmees Staartmees Boomkruiper Spreeuw Gaai Ekster Kauw Zwarte kraai Roek Ringmus Huismus Vink Groenling Putter Kneu Rietgors Zwarte zwaan Kaapse eend Mandarijneend Muskuseend Rood kamhoen Nachtegaal aantal soorten

team A Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Ja Ja Nee Nee Nee Ja 93

locatie Vooroever Visdief

tijd 09:06:00 07:12:00

Hoorn Andijk Schellinkhout

06:16:00 09:54:00 06:50:00

Lutjebroeker Weel Wijdenes Hoogkarspel Wijdenes

08:15:00 14:05:00 09:45:00 07:27:00

Schellinkhout Andijk De Ven Berkhout

06:50:00 09:52:00 09:26:00 13:07:00

Berkhout

13:08:00

Hoorn Hoorn Streekbos Hoorn

06:18:00 06:16:00 14:50:00 06:42:00

Hoorn Hoorn Hoogkarspel

06:17:00 06:08:00 06:48:00

Lutjebroeker Weel Lutjebroeker Weel Lutjebroeker Weel Vooroever V Vooroever Hoorn Hoogkarspel Hoorn

08:05:00 08:15:00 08:15:00 12:48:00 12 48 00 10:05:00 06:17:00 08:06:00 06:16:00

Schellinkhout

06:56:00

Zanddepot De Nek Wijdenes Hoorn Hoorn Hoorn Hoorn Wijdenes Schellinkhout Wijdenes

09:00:00 07:12:00 07:27:00 06:08:00 06:09:00 06:00:00 06:00:00 14:05:00 06:52:00 07:16:00

Wijdenes

14:05:00

Lutjebroeker Weel Lambertschaag Wognum

08:15:00 12:40:00 12:48:00

Hoorn

06:25:00




team B Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Nee Nee Nee Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Nee

locatie Westerdijk De Nek Landje van Naber Hulk buitendijks Vooroever Onderdijk Westerdijk De Nek Hulk Hulk buitendijks Koopmanspolder Hulk

tijd 06:10:00 07:55:00 09:39:00 06:12:00 11:45:00 06:39:00 08:00:00 06:20:00 06:28:00 11:25:00 06:21:00

Landje van Naber Hulk buitendijks Twisk WB Dwaalpark Koopmanspolder Hulk buitendijks

06:22:00 06:23:00 13:30:00 06:20:00 11:15:00 06:23:00

Hulk buitendijks Vooroever Onderdijk Vooroever Onderdijk De Nek Hoorn 80 Koopmanspolder

06:27:00 11:45:00 11:45:00 07:54:00 07:41:00 11:15:00

Streekbos

14:45:00

Prov. Weg Enkhuizen Koopmanspolder

08:54:00 11:15:00

Dijk Venhuizen Hulk H lk buitendijks b it dijk Berkhouterweg Hulk buitendijks Landje van Naber Twisk WB Landje van Naber

08:40:00 06:24:00 06 24 00 06:10:00 06:25:00 06:32:00 13:30:00 06:37:00

Hulk buitendijks

06:17:00

De Ven De Ven

09:30:00 09:32:00

Landje van Naber Westerdijk Landje van Naber Kleine Vliet Kleine Vliet Koopmanspolder

06:32:00 06:39:00 06:32:00 12:05:00 12:06:00 11:15:00

Vuurtoren Enkhuizen Hulk buitendijks

10:00:00 06:25:00

Julianapark

07:06:00



team B Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Ja Ja Nee Nee Ja Ja Nee Nee Nee Ja Ja Ja Nee N Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Nee Ja Nee Nee Ja Ja Ja Ja 84

locatie Westerdijk Hulk buitendijks Vuurtoren Enkhuizen d'Ampte

tijd 06:41:00 06:22:00 10:00:00 06:05:00

Dijk Enkhuizen Julianapark

08:29:00 08:12:00

Wijdenes Julianapark Enkhuizen

08:21:00 06:57:00 09:04:00

Hulk buitendijks Andijk

06:30:00 10:28:00

Kleine Vliet

12:10:00

De Ven

09:30:00

d'Ampte Julianapark Streekbos

06:05:00 06:50:00 14:40:00

Vlakbij Zanddepot d'Ampte

14:25:00 06:10:00

De Ven Koopmanspolder Wijdenes

09:30:00 11:15:00 11:15:00

Julianapark Julianapark d'Ampte

07:02:00 07:20:00 06:05:00

Julianapark d'Ampte

07:07:00 06:05:00

Hulk buitendijks

06:30:00

Dwaalpark Kleine Vliet d'Ampte Westerdijk

06:18:00 12:10:00 06:05:00 06:42:00

Vuurtoren Enkhuizen Vlietlanden

10:00:00 12:30:00

Andijk

10:30:00

Koopmanspolder

11:25:00

Vlietlanden Westerdijk Andijk Julianapark

12:30:00 06:42:00 10:40:00 07:00:00

43



44

team C Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja

locatie Westerdijk De Nek Rietkoog Westerdijk Schardammer Koog Westerdijk Scharwoude Hulk Schellinkhout Rietkoog Landje van Naber Vooroever Landje van Naber Landje van Naber Schardam Landje van Naber Landje van Naber Koogbraak Vooroever Wester Koog Rietkoog Kleine Vliet Koogbraak Julianapark Wester Koog Streekbos

tijd 06:10:00 09:15:00 06:20:00 06:10:00 07:15:00 06:10:00 06:20:00 06:15:00 09:00:00 06:30:00 06:15:00 12:30:00 06:15:00 06:15:00 06:30:00 06:15:00 06:15:00 07:00:00 12:30:00 06:45:00 06:20:00 10:25:00 07:00:00 08:15:00 06:45:00 14:40:00

De Nek Rietkoog

09:15:00 07:20:00

Wijdenes Koopmanspolder Landje L dj van Naber N b Landje van Naber Landje van Naber Landje van Naber Twisk WB Twisk WB De Nek Landje van Naber

09:45:00 07:10:00 06:15:00 06 15 00 06:15:00 06:15:00 06:15:00 11:30:00 11:30:00 09:25:00 06:15:00

De Ven Twisk WB Twisk WB

14:00:00 11:30:00 11:30:00

Kleine Vliet Twisk WB

10:25:00 11:30:00

Landje van Naber Landje van Naber De Ven Kleine Vliet Kleine Vliet Kleine Vliet

06:15:00 06:15:00 14:00:00 10:25:00 10:25:00 10:25:00

De Ven Landje van Naber Westerdijk Wester Koog Twisk WB

14:00:00 06:15:00 06:10:00 06:45:00 11:30:00


team C Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Nee Nee Ja Ja Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Nee Nee Ja 102

locatie Westerdijk Schardam De Ven Landje van Naber Wijdenes Westerkoog Schardam Streekbos Lutjebroek Schardam Hoorn 80 Scharwoude Vlietsingel Schardam Schardam

tijd 07:50:00 06:30:00 14:00:00 06:15:00 09:30:00 06:45:00 07:30:00 14:40:00 13:15:00 06:30:00 09:00:00 06:20:00 10:40:00 07:30:00 06:30:00

Schardam

06:20:00

Scharwoude Scharwoude Julianapark Hoorn 80 Westerkoog

06:20:00 06:20:00 08:15:00 08:40:00 06:45:00

Scharwoude

06:20:00

Rietkoog Schardam Vooroever Hoorn H 80 Schardam Julianapark Koogbraak d'Ampte

06:30:00 07:00:00 12:45:00 09:00:00 09 00 00 07:00:00 08:15:00 07:00:00 06:05:00

Julianapark Scharwoude Julianapark

08:15:00 06:50:00 08:15:00

Landje van Naber Julianapark Scharwoude Landje van Naber Hoorn Hoorn Rietkoog Rietkoog Scharwoude Schardam Scharwoude Vooroever Westerkoog Twisk WB

06:15:00 08:15:00 06:20:00 06:15:00 06:05:00 06:05:00 06:30:00 06:30:00 06:20:00 06:45:00 06:20:00 12:45:00 06:45:00 11:30:00

Julianapark

08:15:00




team D Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Nee Ja Ja Ja Nee Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Nee Nee Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja

locatie Julianapark De Nek Julianapark Julianapark De Ven Julianapark Uiterdijk De Nek Uiterdijk Krabbersgat Uiterdijk Hondenhemel Julianapark Schelphoek Twisk WB Julianapark Hoorn De Nek

tijd 06:20:00 07:15:00 06:15:00 06:15:00 10:45:00 06:30:00 10:00:00 07:15:00 10:00:00 09:00:00 10:00:00 08:30:00 06:15:00 07:00:00 14:00:00 06:30:00 06:15:00 07:15:00

De Nek

07:15:00

Uiterdijk De Nek De Weed

10:00:00 07:15:00 08:15:00

De Nek Wijdenes Andijk

07:15:00 07:45:00 11:45:00

Wijdenes Emmapark E k Emmapark Julianapark Uiterdijk Twisk WB Twisk WB

08:00:00 06:20:00 06 20 00 06:20:00 06:30:00 10:00:00 14:00:00 14:00:00

Uiterdijk

10:00:00

Twisk WB

14:00:00

Tersluis Uiterdijk

08:15:00 10:00:00

Uiterdijk Uiterdijk

10:00:00 10:00:00

De Ven Kleine Vliet De Ven

10:45:00 13:20:00 10:45:00

De Ven Hoorn Julianapark Hoorn Krabbersgat

10:30:00 06:00:00 06:30:00 06:00:00 09:00:00



team D Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Nee Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja 98

locatie Hoorn 80 Hoorn 80 De Ven Emmapark Krabbersgat Hoorn Julianapark Streekbos Wijdenes Krabbersgat Streekbos

tijd 06:45:00 06:45:00 10:45:00 06:20:00 09:00:00 06:00:00 06:45:00 14:45:00 07:45:00 09:00:00 14:45:00

Uiterdijk Andijk De Nek Venhuizen Tersluis Twisk WB

10:00:00 11:45:00 07:15:00 08:30:00 08:30:00 14:00:00

d'Ampte Wilhelminapark Wilhelminapark

06:00:00 10:00:00 10:00:00

Hoorn Julianapark

06:00:00 06:30:00

De Weed Wijdenes De Nek Julianapark Wijdenes Wijd WRK Andijk Julianapark Emmapark d'Ampte De Ven Julianapark d'Ampte Wilhelminapark Wilhelminapark Emmapark Julianapark Emmapark Emmapark Julianapark Hoorn Wijdenes d'Ampte Wijdenes Wijdenes Julianapark Krabbersgat Wijdenes Emmapark

08:15:00 08:00:00 07:30:00 06:30:00 08:00:00 08 00 00 11:30:00 06:30:00 06:20:00 06:15:00 10:15:00 06:30:00 06:00:00 10:00:00 10:00:00 06:20:00 06:30:00 06:20:00 06:20:00 06:30:00 06:00:00 07:45:00 06:00:00 07:45:00 08:00:00 06:30:00 09:00:00 07:45:00 06:20:00

Emmapark

06:20:00

Julianapark

06:30:00

45



46

team E Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee Nee Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee Nee Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja

locatie tijd Westerdijk IJsselmeer 06:00:00 Nek 07:50:00 Hoorn 06:00:00 Westerdijk IJsselmeer 06:00:00 Vooroever Onderdijk 13:00:00 Westerdijk IJsselmeer 06:00:00 Landje van Naber 06:15:00 Landje van Naber 06:15:00 Hulk buitendijks 06:50:00 Hondenhemel 08:30:00 Landje van Naber 06:15:00 Hondenhemel 08:30:00 Landje van Naber 06:15:00 Scharwoude 06:30:00 Vooroever Onderdijk 13:00:00 Landje van Naber 06:15:00 Hoorn 07:10:00 Nek 07:50:00 Vooroever Onderdijk 13:00:00 Nek 07:50:00 Vooroever Onderdijk 13:00:00 Kleine Vliet 13:20:00 Nek 07:50:00 Gemaal Westerkogge 06:15:00 Lutjebroeker Weel 10:30:00 Nassaupark Bovenkarsp 09:10:00 Bovenkarspel Zuidoost Lutjebroeker Weel

09:10:00 10:30:00

Oosterleek Landje L dj van Naber N b Hoorn De Ven WB Landje van Naber Twisk WB De Ven WB

08:00:00 06:15:00 06 15 00 06:00:00 11:15:00 06:15:00 14:00:00 11:15:00

Landje van Naber

06:15:00

Twisk WB 14:00:00 Vooroever Onderdijk 13:00:00 Elsenburg-Rikker-De Ve 11:00:00 Veenakkers Andijk Landje van Naber Landje van Naber Elsenburg Elsenburg Kleine Vliet Landje van Naber De Ven De Ven Landje van Naber Westerdijk IJsselmeer Westerdijk IJsselmeer Vooroever Wervershoof

14:30:00 06:15:00 06:15:00 11:10:00 11:10:00 13:20:00 06:15:00 11:30:00 11:15:00 06:15:00 06:00:00 06:00:00 12:50:00


team E Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Nee Ja Ja Nee Nee Ja Ja Ja Ja J Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja 101

locatie Hulk buitendijks Landje van Naber

tijd 06:45:00 06:15:00

Julianapark Hulk Dwaalpark Scharwoude Lutjebroeker Weel Wijdenes Julianapark

07:00:00 06:30:00 06:15:00 06:30:00 10:30:00 08:00:00 07:15:00

Cornelis Kuinweg Andijk Monument Schardam Hoogkarspel Gouw Lutjebroek Gouw Hoogkarspel

10:45:00 06:30:00 10:00:00 10:30:00 10:15:00

Wijdenes De Ven Gemaal Westerkogge Dwaalpark Nassaupark Bovenkarsp

08:15:00 11:30:00 06:15:00 06:15:00 08:45:00

Scharwoude 06:15:00 Florasingel Bovenkarspe 09:10:00

Hondenhemel 08:45:00 Dwaalpark 06:15:00 Dwaalpark 06:15:00 Industieweg I d ti Grootebroe G t b 14:10:00 14 10 00 Florasingel Bovenkarspe 09:10:00 Dwaalpark 06:15:00 Dwaalpark 06:15:00 Gemaal Westerkogge 06:15:00 Julianapark 07:30:00 d'Ampte 06:00:00 Streekbos 14:55:00 Julianapark 07:35:00 d'Ampte 06:00:00 Nassaupark Bovenkarsp 08:45:00 Landje van Naber 06:15:00 d'Ampte 06:00:00 Scharwoude 06:15:00 d'Ampte 06:00:00 Ringmus 08:00:00 Italiaanse Zeedijk Hoorn 06:45:00 Gemaal Drieban Venhuiz08:30:00 Driehuizen Wervershoof 12:20:00 Zesstedenpark Grootebr 14:10:00 Gouw Hoogkarspel 10:10:00 Wijdenes 08:00:00 Twisk WB 14:00:00

Westerdijk

06:45:00

Julianapark

07:15:00



2.12 Verslag Groote Vliet, De Nek, Tersluis, Uiterdijken, Schellinkhout, De Ven bij Enkhuizen, De Vooroever e vogels bij Groote Vliet, De Nek, Tersluis, Uiterdijken, Schellinkhout, De Ven bij Enkhuizen en de Vooroever worden al jaren geteld door Cees Schaper. In de loop der tijd is er een mooie reeks waarnemingen ontstaan die van grote waarde zijn. Er is op deze manier goed zicht gekomen op het verloop van de broedvogelpopulaties door de jaren heen. Ook in 2007 heeft Cees zich weer volop ingezet en onderstaande tabellen geven de resultaten weer per gebied.

D

Jan-Pieter de Krijger

Groote Vliet soort Bergeend Bruine kiekendief Buizerd Canadese gans Ekster Fazant Fitis Fuut Gaai Grauwe gans Grote bonte specht Grutto Heggemus Kievit Kleine karekiet Knobbelzwaan Krakeend Kuifeend Meerkoet Merel Nijlgans Ransuil Rietgors Rietzanger Roodborst Scholekster Slobeend Spotvogel Tjiftjaf Tuinfluiter Tureluur Vink Waterhoen Wilde eend Winterkoning Wintertaling Zanglijster Zwarte kraai Zwartkop totaal

De Nek aantal 4 2 2 8 4 6 10 20 2 28 2 18 8 40 78 2 6 8 24 10 4 2 30 40 2 4 2 2 6 2 10 4 10 36 14 2 2 2 2 458


soort Bergeend Canadese gans Ekster Fitis Fuut Geoorde uut Grauwe gans Grutto Heggemus Houtduif Huismus Kievit Kleine karekiet Kokmeeuw Koolmees Krakeend Merel Nijlgans Rietgors Slobeend Tafeleend Tureluur Wilde eend Winterkoning Wintertaling Zwarte kraai totaal

Tersluis aantal 6 6 2 2 4 2 230 48 4 4 8 32 6 330 4 6 6 4 4 4 6 14 42 6 2 2 784

soort Bergeend Grutto Kievit Slobeend Tureluur Wilde eend totaal

aantal 2 32 52 2 42 6 136

Uiterdijken Schellinkhout soort Bergeend Fuut Grauwe gans Grutto Kievit Kleine canadese gans Knobbelzwaan Krakeend Kuifeend Meerkoet Scholekster Slobeend Tureluur Waterhoen Wilde eend totaal

aantal 2 4 8 48 62 56 2 4 2 12 6 2 24 2 10 244

47


De Ven bij Enkhuizen soort Aalscholver Baardmannetje Bergeend Bontbekplevier Bosrietzanger Bruine kiekendief Canadese gans Dodaars Ekster Fazant Fitis Fuut Grauwe gans Grutto Heggemus Holenduif Houtduif Kievit Kleine karekiet Kluut Koekoek Krakeend Kuifeend Meerkoet Merel Nijlgans Rietgors Rietzanger Roodborst Scholekster Snor Spotvogel Tafeleend Tjiftjaf Tuinfluiter Tureluur Vink Waterhoen Wilde eend Winterkoning Wintertaling Zwarte kraai Zwartkop totaal

48

De Vooroever aantal 1.080 8 6 2 6 4 4 2 4 2 2 26 16 56 6 2 6 32 50 34 2 6 8 14 4 4 36 36 2 8 2 2 6 2 2 24 4 6 26 10 2 4 2 1 560 1.560

soort Aalscholver Baardmannetje Bergeend Blauwborst Bosrietzanger Braamsluiper Brandgans Bruine kiekendief Canadese gans Dodaars Ekster Fazant Fitis Fuut Geoorde uut Grauwe gans Groenling g Grutto Heggemus Kauw Kievit Kleine karekiet Kleine mantelmeeuw Kluut Koekoek Kolgans Krakeend Kuifeend Lepelaar Meerkoet Merel Nijlgans Rietgors Rietzanger Roodborst Scholekster Slobeend Snor Spotvogel Sprinkhaanzanger Tafeleend Tjiftjaf Torenvalk Tuinfluiter Tureluur Veldleeuwerik Vink Waterhoen Waterral Wilde eend Winterkoning Wintertaling Witte kwikstaart Zanglijster Zilvermeeuw Zomertaling Zwartkop Zwartkopmeeuw totaal

aantal 48 6 30 6 6 2 30 4 60 4 8 16 24 188 2 276 4 6 8 4 58 82 90 8 4 2 46 70 116 70 14 22 66 76 4 2 4 4 2 4 24 6 2 4 20 2 6 10 2 130 30 10 2 2 12 2 4 2 1.746



3 Insecten 3.1 Jaarverslag vlinders 2007 et 5-jarige vlinderproject is in 2006 beeindigd. In 2007 is de vlinder-redactie gestart met het maken van de Vlinderatlas van West-Friesland, waarin alle gegevens van het project worden opgeslagen. Daarnaast zijn we gewoon doorgegaan met het tellen van de vlinders in ons werkgbied.

H

Dankwoord Alle waarnemers worden bijzonder bedankt voor hun medewerking. Er zijn van de 17 dagvlinders 9.251 exemplaren geteld. Alle vlinders bij elkaar kwamen we op 9.822 stuks. Kaarten en formulieren Op Internet waren de waarnemingsformulieren in diverse vormen ophaalbaar. Deze blijven via internet verkrijgbaar in de hoop dat onze waarnemers toch doorgaan met het melden van vlinders in de regio. Dat is weer van belang voor de volgende meting over zo’n ongeveer 10 jaar. Het mooiste is als we met z’n allen de regelmaat van tellen blijven doen, dan kunnen we na een aantal jaren beter zien welke vlinders bij ons zijn verdwenen. Dat klinkt wat negatief, maar natuurlijk kunnen er ook door de weersveranderingen nieuwe soorten bijkomen! Minstens zo belangrijk is het constateren dat door onze bemoeienis de vlinderstand niet achteruit gaat. Daarvoor moeten we wel beleid maken en optimale voorwaarden scheppen voor deze kwetsbare insecten. Bijvoorbeeld door ons snoei- en maaibeleid aan te passen en minder met gif te spuiten. De vlinderwerkgroep roept iedereen op om deze mooie gevleugelde te blijven volgen en te melden bij http://www.knnv.nl/hoorn/

1

739

23 35

3

131

2 28 285 15 3 4

9 1.414

21 937

4 2.612

1 913

24 82

32 3 5 16

82 65

309

totaal

2.192

1

1 81 466 180

76 218 5 137 3 10 26 1.411 170 3

30 93 4 1 13 3 3 80 2 4 7 620 47 5

december

52 478 15 12 1

19 517 13

november

97 1.370 53 2 5 4

1 301 44 1 58 15 66 93

oktober

2 63 1

1 366 9 1 5 206 7 82

september

13 188

16 70 16 1 12

augustus

20 2

juli

totaal

18 152 135 13 142

juni

1

8 3 15 25

mei

1

april

februari 1

maart

Argusvlinder Atalanta Boomblauwtje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Gehakkelde aurelia Groot koolwitje Hooibeestje Icarusblauwtje Klein geaderd witje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Landkaartje Oranjetipje Zwartsprietdikkopje

januari

soort

Telgegevens van de 17 dagvlindersoorten Hieronder en op de volgende pagina’s is het resultaat van 17 dagvlindersoorten in 2007 met behulp van tabellen en grafieken weergegeven.

109 1.590 224 32 364 445 122 661 6 17 291 4.735 581 25 10 4 35 9.251

In de bovenstaande tabel staan de waarnemingen van de 17 dagvlindersoorten in 2007 permaand weergegeven.


49


laatste

hoogste

aantal

Argusvlinder Atalanta Boomblauwtje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Gehakkelde aurelia Groot koolwitje Hooibeestje Icarusblauwtje Klein geaderd witje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Landkaartje Oranjetipje Zwartsprietdikkopje

vroegste

soort

Aantallen per soort (de van boven naar beneden genoemde soorten zijn van links naar rechts weergegeven)

28-04-2007 01-02-2007 28-03-2007 08-03-2007 03-02-2007 02-06-2007 31-01-2007 27-03-2007 15-05-2007 02-06-2007 12-04-2007 25-03-2007 23-02-2007 26-04-2007 28-04-2007 13-04-2007 30-06-2007

12-10-2007 14-10-2007 27-09-2007 27-09-2007 17-10-2007 11-10-2007 11-10-2007 20-10-2007 23-09-2007 01-09-2007 30-09-2007 20-10-2007 15-10-2007 27-09-2007 08-07-2007 29-04-2007 01-09-2007

30-09-2007 19-08-2007 29-04-2007 25-03-2007 15-04-2007 05-06-2007 08-07-2007 28-04-2007 14-08-2007 01-08-2007 19-06-2007 25-08-2007 03-06-2007 03-05-2007 28-04-2007 29-04-2007 08-07-2007

21 71 18 3 39 54 58 58 3 6 39 423 46 6 5 2 11

In de bovenstaande tabel staat de eerste en de laatste datum waarop de 17 vlindersoorten zijn waargenomen. Daarnaast staat de datum waarop de meeste vlinders van een soort zijn gezien en het aantal op die dag.

50



1

Overige soorten Naast de welbekende 17 dagvlinders zijn er 6 andere soorten waargenomen. Waaronder het BRUIN ZANDOOGJE 67 keer, het BONTE ZANDOOGJE 12 keer en de ORANJE LUZERNEVLINDER 2 keer. Nachtvlinders Dit jaar hebben we slechts 462 nachtvlinders geteld. Er waren 40 verschillende soorten gemeld. Per jaar komen er andere soorten bij op onze lijst. Dit heeft zeker te maken met de uitbreiding van kennis over de nachtvlinder. Het Nederlandse nachtvlinderboek en de uitgebreide hoeveelheid plaatjes en informatie op Internet zorgt er voor dat we de lastige soorten makkelijker kunnen determineren. Nachtvlinders

Agaatvlinder Anjermot Bonte bessenvlinder Brandnetelmot Bruine snuituil Chrysoteuchia culmella Endrosis sarcitrella Gamma-uil Gerande spanner Gewone worteluil Grijze stipspanner Huismoeder Klaverspanner Kleine zomervlinder Kolibrievlinder Lieveling Ligusterpijlstaart Muntvlinder Pleuroptya ruralis Schimmelspanner

4 7 3 22 4

11

totaal

58 386 384 547 710 309

december

601 3.990 8.812 2.384 5.245 15.719 15.836 7.993 558 4.244 8.635 7.299 1.033 10.546 17.270 13.421 1.226 18.708 14.549 10.214 1.414 937 2.612 913

november

oktober

1.344 1.709 1.468 3.405 3.109 739

september

mei

602 1.227 1.112 1.377 428 2.192

augustus

april

143 300 310 173 31 131

juli

maart

1 5

2 13 6 1 1 3

juni

februari

2002 2003 2004 2005 2006 2007

januari

Opmerkelijk De resultaten van 2007 wijken nogal af van de resultaten van de jaren daarvoor. Wat hier de oorzaak van is, is niet helemaal duidelijk. Er hebben dit jaar veel minder mensen geteld, 38 in plaats van 108 in 2006. Daarnaast is het weer ook niet bijzonder goed geweest. Een overzicht van de weersomstandigheden van 2002 tot 2007 is op de volgende pagina weergegeven.

17.940 48.435 24.020 47.800 48.991 9.251

Dagvlinders

Bont zandoogje Bruin blauwtje Bruin zandoogje Gele luzernevlinder Oranje luzernevlinder Koninginnepage totaal

12 24 67 2 3 1 109

Nachtvlinders

1 16 6 19 1 11 4 145 3 2 1 10 1 2 5 4 4 127 6 1

Stippelmot Taxusspikkelspanner Vierbandspanner Witte grijsbandspanner Zwarte-c-uil Paardenbloemspanner Roestje Emmelina monodactyla Eupithecia succenturiata H. Prunaria Kleine beervlinder Koloniemot Puntige zoomspanner Schermbloemdwergspanner Spitsvleugelgrasuil Stro-uiltje Udea prunalis Vedermot Vierkantvlekuil Xanthorhoe fluctuata

8 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 60 1 1 1 2 2 1 1 4 462

Henny van der Groep & Egbert Baars


51


52



3.2 Jaarverslag libellen 2007 oor het KNNV libellen project zijn er dit jaar heel wat libellen in onze regio geteld. Ik hoop dat de belangstelling voor libellen door dit project gewekt is en dat er in de komende jaren blijvende belangstelling voor de libellen is. De vlinderwerkgroep zal in de komende jaren ook meer aandacht aan libellen schenken.

D

Egbert Baars

4

26 1

7

2

1 6 49

38 61

31 8

30

96

5 1 4

2 2 47 13 14 332 40

5

7

9 8

2

2 2 2

46

1 10 2 37 2 162 1.184 2 2 2 23 3 2

11 105

40 77 1

42 4 3

5

264 1.403

194

4

2 4 2

1 584

72

39

totaal

oktober

16

september

70

augustus

juni

44

juli

mei

soort Azuurwaterjuffer Blauwe glazenmaker Bloedrode heidelibel Bruine glazenmaker Bruine winterjuffer Bruinrode heidelibel Gewone oeverlibel Glassnijder Grote keizerlibel Grote roodoogjuffer Heidelibel spec. Houtpantserjuffer Kleine roodoogjuffer Lantaarntje Paardenbijter Platbuik Steenrode heidelibel Variabele waterjuffer Viervlek Vroege glazenmaker Vuurjuffer

april

De resultaten zijn hieronder in een tabel en overzichtkaart weergegeven.

130 37 1 3 2 105 216 2 20 13 62 60 56 1.801 47 4 2 74 9 6 11 2.661

525

500


140

53


3.3 Overige insecten 2007 Naast de vlinders en libellen zijn er ook nog een aantal andere insecten doorgegeven. Nederlandse naam

Aardhommel Groene stinkwants Schildpadtor Tuinhommel Veelkleurig aziatisch liefheersbeestje Zevenstippelig lieveheersbeestje

54

Aantal

Datum

4 1 1 1 1 1 25

10-03-2007 07-07-2007 18-08-2007 22-04-2007 08-03-2007 18-08-2007 10-03-2007

X-Coördinaat Y-Coördinaat

145.9 143.6 143.6 143.6 132.0 143.6 143.6

525.2 528.8 528.8 528.8 518.5 528.8 528.8



4 Planten 4.1 Jaarverslag Plantenwerkgroep 2007 et plantenseizoen begon zo veelbelovend met een zeer warme aprilmaand, waardoor alles de grond uit schoot. Hierdoor waren onze eerste excursies vrij rijk, maar later speelde het ons parten dat de bloei zo onverwacht vroeg was geweest: wij waren soms te laat.

H

We zijn 4 keer in “De Hoornbloem” bij elkaar geweest en hebben 9 keer een excursie gehouden. Opvallende zaken hierbij: Door de bovengenoemde vervroegde bloei is een excursie naar de orchideeën van de Kennemerduinen vervangen door de orchideeën van de Vooroever. Hier stonden ze werkelijk en masse in bloei, leuk hierbij was dat we ontdekten dat er behalve heel veel RIETORCHISSEN ook wat exemplaren VLEESKLEURIGE ORCHISSEN stonden. Een aantal jaren geleden zijn we begonnen om een van een vast stuk op het “Landje van Naber” (een zogenaamd permanent quadrant) de vegetatie te volgen. We zijn nu tot de conclusie gekomen dat het geen zin meer heeft, er wordt te veel teniet gedaan door de begrazing. Wel zagen we dit jaar dat (op andere plekken dan van ons PQ) de zilte vegetatie was toegenomen (ZILTE GREPPELRUS, SPIESMELDE, ZULTE, ZILTE SCHIJNSPURRIE). Wij dachten even (tot onze schrik, vanwege de begrazing) JACOBSKRUISKRUID te zien, dit bleek echter bij nadere beschouwing WATERKRUISKRUID te zijn. Naar aanleiding van een workshop over Ganzevoeten wilden we onze zo pas verworven kennis in de praktijk gaan brengen in de Weydemeer, waar het jaar daarvoor veel Meldes stonden; het bleek echter dat die bijna alleen waren verdrongen door andere planten (vooral WITTE KLAVER), wel een bewijs voor het pionierachtige karakter van de meeste Ganzevoeten. Erg boeiend was de excursie naar het Thijssepark in Amstelveen, mooie oefening in aparte plantjes determineren. Ook dit jaar hebben weer een aantal van onze leden deelgenomen aan de Botanische dag en de jaarlijkse ‘moeilijke planten’ workshop. Anneloes ter Horst


55


5 Slakken 5.1 Landje van Naber Een vluchtig bezoek aan het “Landje van Naber” tijdens afgelopen herfst heeft opnieuw geleid tot de vondst van drie slakken, die daar nog niet eerder door mij zijn waargenomen. Op 25 september 2006 werden binnen een half uur 17 soorten weekdieren verzameld: 5 terrestrische en 12 aquatische slakken. De volgende drie soorten bleken nieuw te zijn voor de fauna van het “Landje van Naber”: JENKINS’ WATERHOREN Potamopyrgus antipodarum (Gray, 1843) Deze kleine kieuwslak (hoogte x breedte: max. 5,8 x 3,0 mm) werd in heel grote aantallen aangetroffen in de twee meest zuidelijke dwarssloten. Ze kwamen daar echter alleen tussen de vegetatie vlak onder de wal voor. Midden in de sloot werd tevergeefs naar dit slakje gezocht. Er bestaan twee vormen van JENKINS' WATERHOREN: - geheel gladde exemplaren; - gekielde exemplaren, waarvan de kiel gevormd wordt door het periostracum (een organische "opperhuid"), die vaak van harige uitsteeksels is voorzien. Alle exemplaren uit de sloten van het "Landje" behoorden tot de gladde vorm. JENKINS’ WATERHOREN is van oorsprong een soort uit Nieuw Zeeland. In Nederland komt deze exotische soort nu vrij algemeen voor zoals bijvoorbeeld in het IJsselmeer, net aan de andere kant van de dijk. Ik sluit dan ook niet uit dat deze slak via watervogels in de sloten van het “Landje van Naber” terecht is gekomen. Geslachtelijke voortplanting komt bijna niet voor in deze soort, zodat een enkel vrouwelijk slakje een levensvatbare populatie kan stichten. PLATTE PLUIMDRAGER Valvata cristata (Müller, 1774) Enkele exemplaren werden aangetroffen tussen waterplanten in het midden van de meest zuidelijke sloot. Dit is niet alleen de platste maar ook de kleinste Pluimdrager die in Nederland voorkomt (hoogte x breedte max. 1,5 x 3.5 mm). In vorm lijkt dit slakje sterk op een kleine Schijfhoren / POSTHOREN, maar levende exemplaren van een Pluimdrager kunnen hun huisje afsluiten met een hoornachtig dekseltje: het operculum, hetgeen nooit het geval is in zogenaamde longslakken waartoe de Schijfhorens / Posthorens behoren. GEWONE WEGSLAK Arion rufus (Linnaeus, 1758) Wie kent ze niet: die grote BRUINE NAAKTSLAKKEN met een rood-oranje rand langs de kruipzool, die vooral bij regenachtig weer 's avonds te voorschijn komen? Tot nog toe had ik tevergeefs naar deze in NoordHolland algemene soort uitgekeken in het “Landje”. Dit keer trof ik echter een nog juveniel, maar reeds karateristiek exemplaar aan onder een baksteen in het weiland vlak achter het hek aan de westzijde van het “Landje”. Waarschijnlijk komt deze soort daar algemeen voor, maar dan zou men daar 's nachts eens naar uit moeten kijken. Door deze drie aanwinsten zijn nu 34 soorten weekdieren bekend van het “Landje van Naber”. (Voor eerdere verslagen verwijs ik naar Mienis, 2004 & 2006.) Henk K. Mienis

56



Literatuur Mienis, H.K., 2004. Slakken op het “Landje van Naber”. KNNV afdeling Hoorn/West Friesland. Natuurhistorisch Jaarverslag 2003: 49-52. Mienis, H.K., 2006. “Landje van Naber” Drie nieuwe weekdieren. Het Hoornblad, 51: 12-13. Adres van de schrijver ● Mollusc Collection, National Collections of Natural History, Dept. Zoology, Tel Aviv University, IL-69978 Tel Aviv, Israel ● National Mollusc Collection, Dept. Evolution, Systematics & Ecology, Hebrew University of Jerusalem, IL-91904 Jerusalem, Israel. E-mail: [email protected] ● Alternatief adres in Nederland: p/a Scholeksterhof 36, 1444 AS Purmerend.


57


5.2 De landslakken van het spoorlijntje Hoorn-Medemblik Negen jaar geleden heb ik een deel van het toeristische spoorlijntje Hoorn-Medemblik op de aanwezigheid van landslakken bemonsterd. Het onderzochte traject strekte zich uit van km 12 tot km 15 dat wil zeggen vanaf boerderij “De Pionier” aan de Broerdijk tot aan de overgang met de Poelweg ten noorden van Oostwoud. Dit resulteerde in de registratie van 21 soorten (Mienis, 2002a-b). Op 27 september 2006 had ik de gelegenheid om 2 spoorwegovergangen ten zuiden van de Broerdijk op de aanwezigheid van slakken te onderzoeken. Het gaat hier om de volgende lokaliteiten: 1. de spoorwegovergang in Benningbroek (Amersfoort coördinaten 130,9 / 524,0); 2. de spoorwegovergang en het stationsterrein van Wognum-Nibbixwoud (Amersfoort coördinaten 131,1 / 521,6). De resultaten van dit onderzoek zijn in onderstaande tabel verwerkt.

Nederlandse naam

Wetenschappelijke naam

Slanke barnsteenslak Gewone barnsteenslak Langwerpige barnsteenslak Glanzende agaathoren Scheve jachthorenslak Fraaie jachthorenslak Boerenknoopje Kelder-glansslak Grote glansslak Donkere glimslak Gevlekte akkerslak Grofgeribde grasslak Gewone haarslak Gewone tuinslak Segrijnslak

Oxyloma elegans Succinea putris Succinella oblonga Cochlicopa lubrica Vallonia excentrica Vallonia pulchella Discus rotundatus Oxychilus cellarius Oxychilus draparnaudi Zonitoides nitidus Deroceras reticulatum Candidula intersecta Trochulus hispidus Cepaea nemoralis Cornu aspersum totaal

Vindplaats Wognum / Benningbroek Nibbixwoud + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 6 14

In totaal kwamen slechts 15 soorten aan het licht. Dit resultaat viel enigszins tegen vooral bij spoorwegovergang in Benningbroek waar slechts 6 soorten werden aangetroffen. De weersomstandigheden speelden hierin waarschijnlijk een grote rol. September 2006 heeft geschiedenis gemaakt als de droogste en warmste septembermaand gedurende de laatste 300 jaar. Dit was dan ook goed te merken aan de naaktslakken. Slechts een enkel exemplaar van de GEVLEKTE AKKERSLAK kon op beide vindplaatsen na lang zoeken gelokaliseerd worden.

58



Toch heeft dit onderzoek drie nieuwe soorten voor deze lokale spoorlijn opgeleverd: de LANGWERPIGE BARNSTEENSLAK (fig. 1), de GROTE GLANSSLAK (fig. 2) en de GROFGERIBDE GRASSLAK (fig. 3). De laatstgenoemde: Candidula intersecta, is de enige soort onder de 24 soorten, die tot nog toe langs dit traject werden aangetroffen, die de voorkeur geeft aan een warm en droog biotoop d.w.z. het is een zogenaamde xerothermische soort.

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

De GROFGERIBDE GRASSLAK komt voor aan de noordzijde van het fraai gerestaureerde station van Wognum, dat door vrijwilligers opnieuw gerund wordt wanneer de toeristische stoomtram/trein puffend en steunend heen en weer rijdt tussen Hoorn en Medemblik. De oude, houten bielsen en ander onderhoudsmateriaal, dat daar permanent aanwezig is, vormen goede schuilplaatsen voor slakken en andere dieren. Levende exemplaren van de GROTE GLANSSLAK kan men herkennen aan de hand van de donkere kobaltblauwe kleur van het lichaam van de slak. Ook behaalt het huisje veel grotere afmetingen (tot 16 mm) dan de nauwverwante KELDERGLANSSLAK (Oxychilus cellarius) (tot 12 mm), een soort die reeds bekend was van deze spoorlijn. In de omgeving van dit stationnetje werden naast enkele zogenaamde lijstersmidsen, waarvoor voornamelijk bielsen van het traject zelf als aambeeld fungeerden, konden ook enkele levende vijanden van landslakken geregistreerd worden: de RUGSTREEP PAD (Bufo calamita) en de DONKERE LANDPLATWORM (Microplana terrestris). Henk K. Mienis

Literatuur ● Mienis, H.K., 2002a. Landslakken langs spoordijken, 3. Het traject van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik. Spirula, 326: 47-49. ● Mienis, H.K., 2002b. Landslakken langs het traject van de museumstoomtram Hoorn-Medemblik (www.knnv.nl/hoorn/verslagen/landslakken/landslakken.htm). Adres van de schrijver ● Mollusc Collection, National Collections of Natural History, Dept. Zoology, Tel Aviv University, IL-69978 Tel Aviv, Israel ● National Mollusc Collection, Dept. Evolution, Systematics & Ecology, Hebrew University of Jerusalem, IL-91904 Jerusalem, Israel. E-mail: [email protected] ● Alternatief adres in Nederland: p/a Scholeksterhof 36, 1444 AS Purmerend.


59


5.3 Drie exotische naaktslakken op “Fort aan de Nekkerweg” Het 'Fort aan de Nekkerweg' in de Beemster is een van de 42 forten die tesamen de 'Stelling van Amsterdam' vormen. Het ligt bij de kruising van de Nekkerweg en de Volgerweg in Halfweg, een wijk in Zuidoostbeemster. In de volksmond werd dit fort daarom vroeger ook wel 'Fort Halfweg' genoemd. Het fort heeft in de laatste twee jaar in het nieuws gestaan (ook in het Hoornblad) vanwege het feit dat het in andere handen is overgegaan. Er bestaan plannen van de firma Bart om het fort te verbouwen tot een luxe hotel en spa. Daarnaast zal er ook een bezoekerscentrum gewijd aan de Beemster en de 'Stelling van Amsterdam' in het fort gevestigd worden. Natuurlijk zijn er voor- en tegenstemmers betreffende dergelijke ingrijpende toekomstplannen voor het fort. In het kader van de jaarlijkse aktiviteiten betreffende de 'Stelling van Amsterdam' stond het fort op 22 september 2007 eenmalig open voor het publiek. Dit gaf mij de gelegenheid om het fort op de aanwezigheid van land- en zoeterwatermollusken te onderzoeken. Het veldwerk werd bemoeilijkt door de wel heel dichte vegetatie op het grootste deel van het fortterrein en de steile en hoge oevers. Voor het laatste probleem werd een oplossing gevonden: op 26 september en op 10 oktober werd de fortgracht bemonsterd vanaf een weiland aan de noordzijde van het fort. In totaal kon de aanwezigheid van 36 soorten weekdieren vastgesteld worden: 14 aquatische en 22 terrestrische soorten. Een uitvoerig verslag zal elders gepubliceerd worden (Mienis, in druk). Onder de landslakken zaten enkele verrassingen in de vorm van drie exotische naaktslakken! Aan de zuidzijde van het fort, tussen het hoofdgebouw en de gracht, werden bij het keren van stenen enkele exemplaren gevonden van de SICILIAANSE KIELNAAKTSLAK (Milax nigricans), de GELE KIELNAAKTSLAK (Tandonia sowerbyi) en de GEWONE WORMNAAKTSLAK (Boettgerilla pallens). Deze soorten staan allen afgebeeld op plaat 12 in de bekende 'Elseviers Slakkengids' (Kerney en Cameron, 1980). De SICILIAANSE KIELNAAKTSLAK werd in het najaar van 1999 voor het eerst in Nederland gevonden tijdens een slakkenexcursie van de KNNV afd. Hoorn in het Julianapark in Hoorn (Mienis, 2006a). Sinds 2006 is deze soort ook bekend van het 'Fort aan de Middenweg' (Mienis, 2007a) en nu dan ook van het 'Fort aan de Nekkerweg' en Purmerend (twee vondsten eveneens gedaan in afgelopen herfst). Zowel de GELE KIELNAAKTSLAK als de GEWONE WORMNAAKTSLAK waren reeds bekend uit Groot-Waterland, waaronder ook de Beemster valt (Mienis, 2006b & 2007b). Toch is het hoogst merkwaardig dat deze drie exotische naaktslakken op 'Fort aan de Nekkerweg' werden aangetroffen als men er van uitgaat dat in de laatste 30 jaar geen onderhoud heeft plaats gevonden van de begroeiing op het fort. Hoewel de vondst van deze drie naaktslakken als belangrijk geklassificeerd kan worden, komen onder de 36 verschillende weekdieren die op het fort leven, geen soorten voor die op enige wijze beschermd moeten worden (de Bruyne e.a., 2003). Een ander beheer van het fort zou zelfs kunnen leiden tot de ontdekking van nog een aantal heel kleine slakjes, die nu door de hoge begroeiing waarschijnlijk over het hoofd gezien zijn. Henk K. Mienis

60



Literatuur ● Bruyne, R.H. de, Wallbrink, H. & Gmelig Meyling, A.W., 2003. Bedreigde en verdwenen land- en zoetwater mollusken in Nederland (Mollusca). Basisrapport met voorstel voor de Rode Lijst. 88 p. Stichting European Invertebrate Survey – Nederland, Leiden & Stichting Anemoon, Heemstede. ● Kerney, M.P. & Cameron, R.A.D., 1980. Elseviers Slakkengids.310 pp. Elsevier Nederland B.V., Amsterdam & Brussel. (vertaling en bewerking door Dr. E. Gittenberger) ● Mienis, H.K., 2006a. De Siciliaanse kielnaaktslak Milax nigricans (Philippi, 1836) in Nederland (Gastropoda, Pulmonata, Milacidae). Basteria, Supplement 3: 87-88. ● Mienis, H.K., 2006b. De Gele kielnaaktslak Tandonia sowerbyi in Purmerend. De Kreukel, 42 (7-8): 127. ● Mienis, H.K., 2007a. Een voorlopig overzicht van de land- en zoetwatermolusken van "Het Fort aan de Middenweg" in de Beemster, Noord-Holland. De Kreukel, 43 (5): 67-70. ● Mienis, H.K., 2007b. Twiggy, de Wormnaaktslak, in Groot Waterland. De Snip, 28 (3): 13-14. ● Mienis, H.K., in druk. De land- en zoetwater mollusken van het 'Fort aan de Nekkerweg', de Beemster, Noord-Holland. Spirula. Adres van de schrijver ● Mollusc Collection, National Collections of Natural History, Dept. Zoology, Tel Aviv University, IL-69978 Tel Aviv, Israel ● National Mollusc Collection, Dept. Evolution, Systematics & Ecology, Hebrew University of Jerusalem, IL-91904 Jerusalem, Israel. E-mail: [email protected] ● Alternatief adres in Nederland: p/a Scholeksterhof 36, 1444 AS Purmerend.


61


6 Suyderbraeck 6.1 Inventarisatie Suyderbraeck 2007 Voor het vierde jaar in rij is het gebied van Stichting Tafeleend, Suyderbraeck, in 2007 weer vele malen bezocht. Tineke Horstman en ik zijn 14 keer in het gebied geweest, de plantenwerkgroep heeft 1 maal een bezoek gebracht en ook de Vlinderwerkgroep heeft haar bijdrage geleverd door in de vlindermaanden het gebied te bezoeken. De gegevens zijn opgeschreven en onderverdeeld in gebieden die zijn vastgesteld. Deze zijn te zien op de overzichtskaart van Suyderbraeck die in dit hoofdstuk is verwerkt. In dit hoofdstuk zijn de resultaten van de tellingen opgenomen. Voor de vogels is er per gebied is steeds per datum weergegeven hoeveel van welke vogels zijn waargenomen. De vogels die over Suyderbraeck heen vlogen terwijl wij ze telden zijn in een aparte tabel opgenomen. De planten hebben een eigen tabel, verder is er een deel overige waarnemingen. De vlinderwaarnemingen zijn verwerkt in het vlinderproject.

62

1

1 1

4

1

2

1

27

4 2

1 2 1 65

2

2

2

2

1 74

1 18 2

1

1 1

2

2 6 27

1 4

36

1 10

5 1 1 1 42

6 1 13 1

5

19

73

90

1

22

5

14

5

14

1

5

8 16

5

29

32

6 38

totaal

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

22-08-2007

27-07-2007

09-07-2007

06-06-2007

14-05-2007

25-04-2007

10-04-2007

21-03-2007

Nederlandse naam Aalscholver Blauwe reiger Brandgans Canadese gans (kl) Ekster Grauwe gans Kauw Knobbelzwaan Kramsvogel Meerkoet Nijlgans Smient Soepgans Waterhoen Wilde eend Winterkoninkje Zwarte kraai totaal

26-02-2007

Gebied I

24-01-2007

Vogels Tijdens onze bezoeken zijn 2.116 vogels geteld. Dat zijn er 163 meer dan in 2006. Deze aantallen zijn verdeeld over 71 soorten en dat zijn er 7 meer als vorig jaar. Het is met de gegevens die nu verzameld zijn niet echt mogelijk om enige uitspraken te doen over een ontwikkeling of trend in het gebied. Dat komt ook omdat sommige gebieden een ander beheer hebben gekregen en dus andere soorten aantrekken. Daarom beperk ik mij op dit moment tot een opsomming van de waarnemingen per vastgesteld gebied. Tijdens het tellen is zoveel mogelijk op gelet dat vogels niet dubbel zijn geteld. Dit is uiteraard alleen mogelijk als de vogels als individu zijn te herkennen.

2 2 1 6 3 192 4 4 1 4 3 2 11 50 90 2 7 384



XII

XI

wei

rietkraag

I

meer

XIII

wei

II X sl.1

VI

wei

III XIV sl.2

IX

wei

IV sl.3 wei

wei

VII

V VIII

sl.4

paal

50 meter

Aardenwal Boomgaard


63

3

28 2 2

26

3

27

21-11-2007

27-12-2007

24-10-2007

19-09-2007

2 1

1

1

27-12-2007

09-07-2007

21-11-2007

06-06-2007

1 3

24-10-2007

2

19-09-2007

3

22-08-2007

1

27-07-2007

2 2

14-05-2007

10-04-2007

Nederlandse naam Aalscholver Bosrietzanger Graspieper Kleine karekiet Krakeend Kuifeend Meerkoet Roodborstje Spreeuw Sprinkhaanzanger Watersnip Wilde eend

21-03-2007

Gebied IV

26-02-2007

24-01-2007

totaal

25-04-2007

2 30 1 7 39

2 1 1 2 1 1 1 1 1

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

09-07-2007

2

22-08-2007

3

27-07-2007

2

06-06-2007

1

14-05-2007

1

25-04-2007

Nederlandse naam Ekster Graspieper Grauwe gans Kleine karekiet Rietgors Rietzanger Watersnip Wilde eend

21-03-2007

Gebied V

26-02-2007

24-01-2007

totaal

10-04-2007

1 1 9 13

1 1 1 1

2

1 1

1 1 totaal

1

2 2

1

3

2

totaal 2 2 2 1 2 30 1 10 50

2

1

2

totaal

22-08-2007

27-07-2007

09-07-2007

25-04-2007

2

06-06-2007

2 3

14-05-2007

1 5

10-04-2007

21-03-2007

Nederlandse naam Groenling Houtduif Kleine karekiet Merel Putter Smient Watersnip Wilde eend

5

26-02-2007

Gebied III

1

24-01-2007

1 8 40

2 8 1 59 2 2 1 11 86

totaal

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

1 1

2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 9 22

totaal

5

22-08-2007

27-07-2007

09-07-2007

06-06-2007

1

14-05-2007

25-04-2007

3 1

1

totaal

64

10-04-2007

Nederlandse naam Blauwe reiger Ekster Graspieper Grauwe gans Meerkoet Nijlgans Sperwer Wilde eend

21-03-2007

Gebied II

26-02-2007

24-01-2007


1 1 1 4 1 1 1 2 12


1

1

1 4

1

1

1 1

1 1

1

1

1

1 4

2

11

1

5

3

4

4 1

1 2

1 4

2 2

2 2

1 1

2 2

1

1

2

3

4 1

1 1 4

2 3

4 4

3 2

1

1

6 1

3

1

1

6

8

8

23

27-12-2007

1

21-11-2007

1

1

24-10-2007

2

1 3

19-09-2007

1 1 2

1

11

8

7

27-07-2007

22-08-2007

11

09-07-2007

18

06-06-2007

12

14-05-2007

21

1 1 9

25-04-2007

11

10-04-2007

Nederlandse naam Ekster Fazant Fitis Goudhaantje Houtduif Koolmees Koperwiek Merel Pimpelmees Rietzanger Roodborstje Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Waterhoen Waterral Wilde eend Winterkoninkje Zwartkop

1

21-03-2007

Gebied VII

1

26-02-2007

totaal

1

24-01-2007

2

2 1 2 3 2

1

2 4

2

2 1

2

3 12

2

2 1

2

1

2

1

1

3

2

2 2

5 4

1 1 1 1 4 1

4 1

12

22

10

27-12-2007

14-05-2007

6

21-11-2007

25-04-2007

6

24-10-2007

11

4

2

19-09-2007

5

2

22-08-2007

10

1

27-07-2007

5

1 2 12

09-07-2007

9

3 1

06-06-2007

1

10-04-2007

Nederlandse naam Bosrietzanger Kleine karekiet Knobbelzwaan Pimpelmees Rietgors Rietzanger Smient Sperwer Wilde eend Winterkoninkje Wintertaling

2

21-03-2007

Gebied VIII

1

26-02-2007

totaal

1

24-01-2007

7

2

1 1 2

2

3 1 5

18 1

totaal

16 1 18 35

2 1 18


2

2

3

10

4

2

1

1

totaal 1 3 8 6 1 5 4 2 2 36 1 1 21 23 3 3 1 6 6 6 2 2 9 1 153

totaal

1 1 2

3 1 2 3 4 15 12 18 9 1 4 1 1 8 1 1 10 12 2 108

totaal

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

22-08-2007

27-07-2007

06-06-2007

1

2 2

09-07-2007

14-05-2007

25-04-2007

10-04-2007

Nederlandse naam Blauwe reiger Boerenzwaluw Ekster Gaai Goudhaantje Heggenmus Houtduif Houtsnip Kleine karekiet Koolmees Koperwiek Meerkoet Merel Pimpelmees Rietzanger Roodborstje Sperwer Staartmees Tjiftjaf Vink Waterhoen Wilde eend Winterkoninkje Zwartkop

21-03-2007

Gebied VI

26-02-2007

24-01-2007


1 7 2 3 1 7 18 1 18 2 18 78

65

66

2

1

1 1

1 1

1

1

3

2

2

2 4

27

2

4

65 1

74

1 1 3

18 1 1 2 1

2 1

2 2

1 2

1 2

2 1

2

5

2 1

4

3

13 1 1

2

2 2 6

2

1

1 1 2 5

6 1

2

2 1

4 2

1

1

1 15 1

3 2 1

1 1

1

94

48

18

6

14

2

8

56

6 42

27-12-2007

89

32

21-11-2007

31

5

24-10-2007

44

14

19-09-2007

38

1 18

5

22-08-2007

5

1 8 16

1

27-07-2007

2

1 13 2

09-07-2007

1 1 1

06-06-2007

1 1 4

14-05-2007

6 27

25-04-2007

1

1 2

1 2

1 1

2 5 3

1 2 2

1 6 3

1

1 1

1 5

8 2

2 1

2 1

1

10 1

1 2 1

1

1

1

1 1

4 14

10

1 1 12

3

2

1 4

8

1 3

21

4

2 6

2

totaal 2 2 2 1 6 12 3 2 192 2 4 1 5 1 4 24 1 5 12 3 14 1 1 2 11 2 26 6 1 1 4 50 90 7 1 7 508

totaal

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

22-08-2007

09-07-2007

06-06-2007

14-05-2007

25-04-2007

10-04-2007

21-03-2007

26-02-2007

27-07-2007

1 1

1 1 2 1 2

10-04-2007

Nederlandse naam Bonte vliegenvanger Fitis Gaai Grote bonte specht Houtduif Koolmees Merel Pimpelmees Putter Spreeuw Staartmees Tjiftjaf Torenvalk Vink Winterkoninkje totaal

1 1

21-03-2007

Gebied X

1

26-02-2007

Nederlandse naam Aalscholver Blauwe reiger Boomkruiper Brandgans Canadese gans (kl) Ekster Fitis Gaai Grauwe gans Grote bonte specht Heggenmus Houtduif Kauw Kleine karekiet Knobbelzwaan Koolmees Kramsvogel Meerkoet Merel Nijlgans Pimpelmees Rietzanger Roodborstje Smient Soepgans Spreeuw Staartmees Tjiftjaf Tuinfluiter Turkse tortel Vink Waterhoen Wilde eend Winterkoninkje Zanglijster Zwarte kraai totaal

24-01-2007

Gebied IX

24-01-2007


1 3 3 1 1 23 19 18 1 1 2 5 1 5 5 89


21-11-2007

27-12-2007

1

3

1 1

2

2 2

1 1 1

1

2

1 1

1

2

1 5

13 1

1 2

2

1 2

4

3 2

2 6

1

1 1 1 2

2 1

4 2

1

1 2

1

1 15 1

3 2 1

1

1

3

27

4

19-09-2007

24-10-2007

21-11-2007

27-12-2007

06-06-2007

22-08-2007

14-05-2007

1

27-07-2007

25-04-2007

18

09-07-2007

10-04-2007

5 1 1 24 31

27-12-2007

21-11-2007

24-10-2007

19-09-2007

22-08-2007

27-07-2007

09-07-2007

3 3

06-06-2007

14-05-2007

5 5

2

25-04-2007

1 12 15

10-04-2007

4 6

1

1 1

21-03-2007

2

1 1 1 2 72 4

5

1 1 2 2 78 7 1 25 6 2 20 9 154

1

1 3

1

1 1 1 2 72 4

5

1

1 3

1 25 6 1 7 9 128


1 2

2

8

3

1

1

1

7

5

2

7

27-12-2007

7

21-11-2007

2

24-10-2007

5

19-09-2007

1

22-08-2007

7

27-07-2007

3

1

09-07-2007

8

1

06-06-2007

2

14-05-2007

1 2

25-04-2007

25 6 1 7 9 128

10-04-2007

Nederlandse naam Aalscholver Bergeend Blauwe reiger Canadese gans (kl) Grauwe gans Meerkoet Nijlgans Smient Soepgans Waterhoen Wilde eend Wintertaling totaal

2

21-03-2007

Gebied XIII

4

26-02-2007

Nederlandse naam Aalscholver Bergeend Blauwe reiger Canadese gans (kl) Grauwe gans Meerkoet Nijlgans Smient Soepgans Waterhoen Wilde eend Wintertaling totaal

16

26-02-2007

Gebied XIII

12

26-02-2007

totaal

2

24-01-2007

Nederlandse naam Meerkoet Tafeleend Waterhoen Wilde eend

8

24-01-2007

Gebied XII

2

24-01-2007

totaal

1 1 1 26

21-03-2007

1

totaal

2

1

2 9 3 2 2 4 1 1 1 24 1 12 14 1 1 2 26 6 1 1 4 5 1 124

totaal

1

totaal

24-10-2007

1

1 1

totaal

19-09-2007

22-08-2007

27-07-2007

09-07-2007

06-06-2007

14-05-2007

25-04-2007

10-04-2007

Nederlandse naam Boomkruiper Ekster Fitis Gaai Grote bonte specht Heggenmus Houtduif Kauw Kleine karekiet Koolmees Meerkoet Merel Pimpelmees Rietzanger Roodborstje Spreeuw Staartmees Tjiftjaf Tuinfluiter Turkse tortel Vink Winterkoninkje Zanglijster

21-03-2007

Gebied XI

26-02-2007

24-01-2007


1 1 2 2 78 7 1 25 6 2 20 9 154

67

11

2

2 2

2 1

1

2

3

17

1

1

1

27-12-2007

19-09-2007

22-08-2007

1

21-11-2007

1

8

24-10-2007

1

1 1

1

27-07-2007

Nederlandse naam Aalscholver Bergeend Blauwe reiger Boerenzwaluw Boomvalk Brandgans Buizerd Canadese gans (kl) Ekster Gaai Gierzwaluw Grauwe gans Grote bonte specht Holenduif Houtduif Houtsnip Kauw Kievit Kleine mantelmeeuw Kluut Knobbelzwaan Kokmeeuw Koolmees Koperwiek Krakeend Kramsvogel Meerkoet Nijlgans Pimpelmees Postduif Putter Smient Soepgans Sperwer Spreeuw Stormmeeuw Turkse tortel Waterhoen Wilde eend Winterkoninkje Zilvermeeuw Zwarte kraai totaal

6

09-07-2007

Overvliegend

8

2

1

1 3

1 1 2

1 1

2

1 2

2 1

1 1

1

74

18

4 4

2

65

1

2

2

6

9

6 20

1

1 13

30

4

1

2 3

4

1

5

6

4

4

2

2 2

4

7

1 10

1

9

1 1 1

2 5

4

3 4

7 1

5

1

5

2 10

10 16 21 2 2

2 1

3

2 3 3

1 2 5

6 1 6

1

70 34

4 2

6 31

1 15

1 1 1

5

2

60

1 55

2 76

1 28

5 2 91

1 13 1 1 2 119

1 17

14

7

1 64

1 21

30

19

1 115

4 78

8 18

32

1

1 6 53

61

totaal

4

3

1 4 17 1 1 27 16 67

totaal

06-06-2007

11

27-12-2007

8

21-11-2007

4

24-10-2007

3

19-09-2007

6

22-08-2007

6

27-07-2007

2

09-07-2007

4

14-05-2007

06-06-2007

3

4

4 16 27

25-04-2007

14-05-2007

1

10-04-2007

25-04-2007

21-03-2007

2

21-03-2007

10-04-2007

26-02-2007

2 1

1

totaal

68

4

2 4 1

26-02-2007

Nederlandse naam Bergeend Grauwe gans Meerkoet Smient Waterhoen Wilde eend Wintertaling

24-01-2007

Gebied XIV

24-01-2007


48 3 8 7 1 4 1 6 9 2 6 210 2 4 20 1 55 20 1 1 11 48 1 10 16 21 4 8 3 3 1 2 11 1 76 39 2 50 123 2 9 20 870



Tijdens de wandelingen die gemaakt werden om de vogels te tellen werd er natuurlijk ook op gelet of een vogel op een nest zat, jongen had, met voer of met nestmateriaal sleepte. Daaruit kan afgeleid worden of een soort ook daadwerkelijk in het gebied broedde. Ik beperk mij nu tot, waarschijnlijk, een onvolledige lijst van vogels die in 2007 op een nest zijn gezien of met jongen zijn waargenomen op Suyderbraeck. WILDE EEND, NIJLGANS, MEERKOET, WATERHOEN, GRAUWE GANS, ROODBORSTJE, WINTERKONING, MEREL, BOERENZWALUW, KOOLMEES, PIMPELMEES, KLEINE KAREKIET, RIETZANGER.

Planten De plantenwerkgroep is dit jaar 1 keer naar de Suyderbraeck geweest daarbij hebben ze de volgende planten waargenomen. Gebied III

Gebied V

Nederlandse naam

Nederlandse naam

Akkervergeetmijnietje Berenklauw, gewone Boterbloem, scherpe Braam Brandnetel, grote Glanshaver Hondsdraf Hoornbloem, gewone Klaver. rode Kleefkruid Knoopkruid Koekoeksbloem, echte Krulzuring Madelief Mannagras Melkdistel, gekroesde Ooievaarsbek, slipbladige Paardenbloem Raapzaad Ridderzuring Struisgras, gewoon Veldzuring Weegbree, smalle Wilgenroosje, harig Witbol, gestreepte Zegge, ruige

Akkerdistel Bitterzoet Boterbloem, blaartrekkende Brandnetel, grote Duizendblad Engelwortel Fluitekruid Greppelrus, zilte Hoefblad, klein Hopklaver Koninginnekruid Kraailook Kropaar Madelief Oeverzegge Penningkruid Platte, rus Ratelaar, grote Riet Rietgras Schijnspurrie, zilte Smeerwortel Speerdistel Spiesmelde Voederwikke Waterkruiskruid Zulte

Overige waarnemingen Tijdens de vogeltellingen wordt er niet alleen naar vogels gekeken. Als er andere diergroepen worden gezien worden die ook meegenomen. De vlinders die geteld zijn tijdens de vogelrondes zitten verwerkt in de vlinderdatabase. Omdat het hoofddoel, van de bezoeken van Tineke en mij, telkens vogels was wil de volgende kleine opsomming niet zeggen dat deze volledig is. Ik durf zelfs te stellen dat deze verre van volledig is. Hazen zijn vastgesteld op de weilanden, de Groene kikker had wederom de paddenpoel als thuisbasis. LANTARENTJES, OEVERLIBEL, BLOED RODE HEIDELIBEL, KLEINE ROODOOGJUFFER, HOUTPANTSERJUFFER, PAARDENBIJTER en BLAUWE GLAZENMAKER vertegenwoordigde de groep van de libellen. De aanwezigheid van molshopen is een aanwijzing dat er Mollen in de grond rond kruipen. Jan-Pieter de Krijger


69


7 Overigen 7.1 Overige waarnemingen 2007 Naast vogels, planten, vlinders zijn er in 2007 ook nog andere beesten gezien. In 2007 zijn er wel wat meldingen binnengekomen, maar dit overzicht is naar mijn mening verre van compleet. Ik hoop dat de KNNV’ers door dit overzicht worden geïnspireerd om ook andere waarnemingen door te geven. Dit kan op verschillende manieren namelijk via onze website (www.knnv.nl/hoorn) of door middel van de waarnemingskaarten die, op werkgroepavonden, op lezingen of bij de Natuurhistorisch secretaris kunnen worden ingeleverd. De doorgegeven waarnemingen staan in de onderstaande tabelen.

Amfibieën Nederlandse naam

Groene kikker-complex

Kleine watersalamander Pad

Aantal

Datum

4 7 8 5 2 80 1

15-03-2007 11-06-2007 01-04-2007 10-03-2007 01-04-2007 20-04-2007 24-04-2007


143.6 143.6 143.6 143.6 143.6 143.6 133.7

528.8 528.8 528.8 528.8 528.8 528.8 517.0

Slakken Nederlandse naam

Zwarte wegslak

Aantal

Datum

1

10-03-2007


143.6

528.8

Paddenstoelen Nederlandse naam

Houtknotszwam

70

Aantal

Datum

1

07-07-2007


143.6

528.9



Zoogdieren Nederlandse naam

Egel

Haas


Aantal

Datum

1 1 1 1 1 1 1 8 1 2 8 61 2 1 2 3 4 2 2 2 2 1 2 1 5 1 3 1 3 10 7 1 7 1 1 2 1 1 1 6 1 1 1 2 3 3 2 1 2 2 1 1 1 3 1

22-04-2007 15-06-2007 29-06-2007 04-08-2007 04-08-2007 16-11-2007 20-12-2007 22-01-2007 01-02-2007 01-02-2007 04-02-2007 07-02-2007 09-02-2007 09-02-2007 10-02-2007 24-02-2007 01-03-2007 04-03-2007 08-03-2007 10-03-2007 23-03-2007 24-03-2007 25-03-2007 25-03-2007 28-03-2007 28-03-2007 10-04-2007 15-04-2007 15-04-2007 15-04-2007 16-04-2007 16-04-2007 22-04-2007 22-04-2007 23-04-2007 25-04-2007 03-05-2007 03-05-2007 17-05-2007 30-05-2007 03-06-2007 05-06-2007 15-06-2007 29-06-2007 29-06-2007 10-07-2007 10-07-2007 24-07-2007 01-08-2007 01-08-2007 07-08-2007 20-10-2007 30-10-2007 15-11-2007 01-12-2007


143.6 145.7 143.6 144.7 143.6 143.6 143.6 123.0 144.1 141.6 144.4 135.8 145.8 145.5 146.7 147.1 142.3 138.7 144.0 145.7 145.7 146.1 147.3 147.0 140.3 145.1 140.2 136.1 134.1 140.2 145.7 145.5 133.0 129.0 144.5 144.0 144.8 146.7 146.7 142.4 144.4 144.5 143.3 147.8 146.5 145.4 145.5 143.3 146.8 144.7 145.5 137.9 146.5 145.8 146.6

528.8 524.8 528.8 528.5 528.8 528.8 528.8 523.0 527.9 528.0 529.0 520.7 527.9 536.0 527.0 527.7 528.9 523.2 527.1 536.0 536.0 528.6 527.7 527.7 516.0 521.5 527.6 529.2 528.0 527.6 526.0 525.9 523.0 522.0 524.4 529.1 525.3 523.9 523.9 529.0 529.5 529.3 529.3 526.8 527.6 527.5 526.0 529.1 523.8 525.4 526.4 529.2 524.0 525.9 523.9

71


Zoogdieren Nederlandse naam

Hermelijn Konijn

Veldmuis

72

Aantal

Datum

1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 2 3 6 2 1 2 1 1

04-10-2007 10-03-2007 15-03-2007 24-03-2007 05-04-2007 10-04-2007 11-04-2007 22-04-2007 03-05-2007 31-05-2007 15-06-2007 22-06-2007 24-07-2007 01-08-2007 04-08-2007 18-11-2007 22-11-2007 15-12-2007 15-11-2007


136.6 145.9 145.0 146.1 145.6 144.4 145.7 145.2 146.4 145.9 144.1 145.9 143.6 145.7 145.9 143.6 145.7 146.0 146.6

520.8 525.2 528.8 528.9 524.5 529.3 525.5 528.7 523.5 525.2 525.6 525.2 528.0 525.3 525.2 528.0 524.6 528.8 523.9


2007


december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

maand januari

2007 1 neerslag 2 temp.hoog 12,4 temp.laag 8 luchtdruk 1013 windrichting w7 1 neerslag 2,3 temp.hoog 12,3 temp.laag 8,3 luchtdruk 1029 windrichting zw5 1 neerslag 2,6 temp.hoog 11 temp.laag 7,2 luchtdruk 983 windrichting w7 1 neerslag 0 temp.hoog 17,4 temp.laag 5,2 luchtdruk 1030 windrichting ono5 1 neerslag 0 temp.hoog 22,4 temp.laag 6,4 luchtdruk 1016 windrichting o3 1 neerslag 0 temp.hoog 24 temp.laag 11,3 luchtdruk 1018 windrichting o3 1 neerslag 22 temp.hoog 21,2 temp.laag 15,8 luchtdruk 1006 windrichting zo>w 1 neerslag 0 temp.hoog 21 temp.laag 10 luchtdruk 1018 windrichting zw2 1 neerslag 0 temp.hoog 21,4 temp.laag 13,8 luchtdruk 1019 windrichting nw2 1 neerslag 0 temp.hoog 14 temp.laag 6,6 luchtdruk 1024 windrichting ono2 1 neerslag 0 temp.hoog 15,2 temp.laag 10,2 luchtdruk 1030 windrichting w1 1 neerslag 6,7 temp.hoog 10,6 temp.laag 8,4 luchtdruk 991 windrichting w7

5 13 1 2,8 0 4 8,4 8,6 10,2 10 10 3,8 5,3 8,6 7,6 5,6 1015 1018 1010 1015 1012 nw5 zw5 w8 w4 zzo1 5 0 0 0 1,3 0 9,6 10,8 8,6 5,8 6 6,2 5,4 2,2 -0,3 3 1030 1038 1029 1002 1023 nw3 z3 wnw1 w1 w5 5 0 9,1 0 9,8 10 10 9,4 10,2 9,8 9,4 3,8 1,9 1,8 7,8 7,4 1008 1010 1013 1015 1002 nw4 o4 zo3 zw5 zzo7 5 0 0 0 0 0 17,4 11,2 12,4 15,7 15,3 4,4 5,5 4,4 4,2 3,8 1024 1019 1023 1022 1022 nno2 n5 no2 nw2 nno2 5 0 0 0 0 0 22 20,8 20,4 17,8 16,2 6,4 8,2 10 10 7,7 1017 1015 1014 1018 1015 no5 no5 no5 n4 zw4 5 0 0 0 0 0 24,4 20,2 23 23,2 19,8 12,1 14,4 19 15,4 14 1023 1022 1021 1020 1018 no3 no2 nnw3 nno3 nno3 5 1,2 21,6 1 13,8 9,2 21 18,6 19 19,8 16,8 14,6 12,8 12 12,4 13,2 1005 998 1005 1011 1003 zw5 zzw2 w3 nw4 w7 5 0 0,6 0 0 0 21,6 21,9 23,5 30 26,4 11,4 10,5 13 16,1 13,9 1014 1010 zw4 zzw4 zw5 zo3 z3 5 0 9,7 2 3,2 0 19,6 18,7 16,8 15,3 20,2 12,4 12 10,2 6,4 14,6 1015 1017 1026 1027 1028 w5 n2 nnw4 z2 nnw3 5 0,5 3,8 0 0 0 15 14 17,3 17,6 17,2 11 10,2 10,4 6,8 7 1022 1018 1021 1024 1023 ono2 o2 nw2 no1 ono2 5 0 0 0 0 7,8 15,2 15,2 11,4 12,4 11 13,6 11 8 8,4 7,7 1031 1026 1028 1019 1016 w2 nw2 nw1 zw4 nw6 5 15,1 5 0 4 4,6 10,8 10 11 12,2 11,4 7,1 6,4 6 5,4 9 979 999 1013 1006 1003 w9 nw6 w4 w8 zw5 zw4

z3

14,7 2,8 10 11,8 7,5 8,3 7,4 5,8 3,6 993 1003 984 w7 zw4 w>zo

0 2,5 11,3 12,7 12,2 8,1 7,8 7,2 3,6 1020 1016 1017 w5 w5 nw7

0 0 0 17,4 15,2 15,4 5,4 4 8,4 1021 1024 1021 o1 no1 ozo3

0 0 0 20,6 19,8 18,2 14,6 13,2 13,8 1028 1024 1022 n2 n2 nnw2

zw3

wzw4 10 4 17,2 11,4 1016 w3 10 0 15,6 7,8 1024 ono2 10 23 10,2 5,7 1014 w2 10 2 9 5,4 1008 nnw2 0 7,7 3,6 1031 n2

5,5 11,2 4,6 1001 nw4

0 16,1 4,8 1024 wzw2

1,2 17,2 12,4 1024 nw3

w2

10 18 10 0 7,5 13 9,6 10 13,2 11,8 11,4 6,2 7 8,8 7,4 6,2 1011 1000 1006 1009 1000 zw4 zzw7 zw9 nw4 zw10 10 1,4 4 1,4 0 11,5 6,4 0,4 2,8 1,8 9,8 -1,4 -1,2 0,4 1,2 1,4 998 987 1008 1004 989 w2 o5 nw2 o5 wzw4 10 8,4 0 5,3 0 0 9,6 13,1 10,2 12 12,6 7,8 3,7 4,6 4 5 997 1022 1026 1034 1031 z2 z2 nw4 w2 wzw4 10 0 0 0 0 0 14 14,3 14,8 14,4 16,2 6,2 1,9 8 8 10,4 1026 1021 1017 1021 1025 nw2 zw4 w4 w3 w1 10 10,7 3 0 9,3 17,6 13,4 14,8 17,4 15,6 14,2 10,2 9,4 10,8 10,8 10,2 1006 1004 1012 1006 993 wnw2 wnw6 wzw2 wzw5 w3 10 0 0 2,3 0 5,5 26,4 31,1 23,2 24,4 24,8 15 18 16,4 15,6 16,2 1017 1014 1017 1015 1013 no2 nw2 w2 nw2 nno2 10 0,8 0 7 2 1,1 19,8 21,4 20,4 20,6 18,7 14,2 10,6 11,4 9,6 13 1013 1015 1013 1012 1010 w4 w2 z1 wnw2 nw3 10 0 0 0 0 0 21,7 19,7 18,7 20,3 21,2 13,1 12,2 14,2 11,7 10

dagen 15 0 0 1,3 0 3,8 11 11,4 10 8,4 9,8 8,4 9,8 7,2 4,8 7,8 1014 1014 1027 1020 1015 zw8 zw7 wnw5 zzw2 zw5 15 3,6 8,5 6,4 1 0 10,4 9,4 6,2 11,4 10,6 6 7 5,4 2,4 3,4 983 1007 1002 1022 1014 z3 wnw5 zo2 nw>z zo4 15 0 0 0 0 0 17 13,5 14,8 13,6 11,4 4,6 2,2 2,6 1,8 7,4 1028 1030 1035 1024 1024 zo1 n2 w1 wzw2 w4 15 0 0 0 0 0 19 24,2 25,4 29 25 5,4 8,2 9 10,4 11,3 1021 1019 1021 1020 1022 no2 ono2 ono1 ozo1 nw2 15 5,5 0,5 0 0 0 16,4 19,4 15,4 16,7 15,6 10,6 9,4 10,4 6,6 10,8 1002 1002 1008 1014 1012 w5 o2 nw3 wzw4 zw2 15 0 0 6,2 12,2 6,8 16,6 20,4 21,8 20,4 19,6 14,6 15,1 12,8 16,4 13,8 1011 1008 1004 1001 1006 wzw3 w2 no3 zw5 zw3 15 0 0 0 5,3 29,5 19,6 23,2 22,8 26 25,7 14,4 16,8 16,8 13 17 1013 1011 1010 1012 1008 zw2 wzw3 w5 ono3 z2 15 0 0,8 0 9 6,5 22,6 21,8 23,4 23,4 18,4 12 13,2 11 11,6 14,4 1009 1012 1006 997 1005 z2 w4 z5 wzw6 w5 15 0 0 1,2 0 0 19,6 21 18,2 18,5 19,6 13,2 9,6 13 9 8,6 1025 1027 1018 1025 1014 w1 zo1 wzw4 nw3 zw5 15 0 0 0 0 0 17,4 18,2 17,6 17 18 11,6 10,6 4,8 4,4 11 1024 1023 1021 1014 1015 nw2 zo1 zzo1 zw3 zw4 15 2,3 6,5 0 0 0 9,4 6,7 6,6 8,2 9 4 4 0,8 -1,6 -1,2 1018 1001 1018 1026 1026 nw3 zzo2 no1 w1 w1 15 0 0 0 0 0 4,6 4,8 5 3,4 2,2 -0,8 -1,2 0,2 -0,4 -4,3 1041 1045 1042 1038 1041 o1 o1 nno1 ono2 o1 20 25 24 15 0 5,4 4,5 3,5 0 1 0 6 4,2 0 0 13,2 11,3 10,5 11,8 8,2 7,4 5,2 5,2 2 7 7,4 9 10 7,2 8 7,9 7,8 5,5 1,3 -2,6 -0,6 -2,6 -1,7 3,4 3,8 4,5 975 1003 1017 1008 1008 1023 1015 1010 1026 1017 1028 1020 1025 zw10 wzw6 wnw6 wzw9 wnw6 no4 nno1 nno1 no1 wnw4 nw3 wzw5 nw4 25 0 0 0 0 8,1 0 0,6 3,5 10,4 0,5 4,3 9,8 9,8 7,2 7,2 10 9,2 11 12,3 11,2 9,3 9,2 5,6 10,2 4,5 1,8 -0,8 2,8 6,9 4,6 6,2 8,5 7,7 6,6 4,4 5,5 1012 1017 1012 1008 1006 1008 1004 992 991 1012 1001 990 zo2 nno2 zzo2 zzo2 wzw3 zo2 z2 zzo3 z>nw nw4 zo5 wzw6 20 25 0 9,5 5,5 3,1 17 0 0 0 0 0 0 0 0 11,7 9,5 7,3 8,6 9,2 8,8 10,4 12 15,7 1,73 18 18 13,8 9 7,4 1 1,8 1,4 5,1 4,6 4,5 4,4 5,6 4,2 4,2 4,8 1005 991 989 1007 1010 1014 1014 1016 1021 1020 1017 1015 1011 wzw5 wnw8 nw3 n6 nno6 n5 no5 ono4 o4 o4 o3 ozo2 z2 20 25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 13,3 15,3 16 13,6 15,8 19,2 19,8 27,7 24 21,6 26,2 23,6 21,8 9,3 5 3,5 4,2 2,3 4 7,8 11 12 13 11,5 11,2 9,8 1023 1025 1025 1024 1024 1020 1019 1014 1024 1018 1022 1022 1021 nw2 w2 n2 n2 o1 zw2 w2 o1 no2 n3 no4 no3 o5 20 25 1,7 0 0 0 0 0 0 0 0,6 12,7 3,8 1,7 15,8 21 17 21,6 19,5 17,7 22,3 24,4 25,4 17,6 17 16 13,4 7,8 6,5 12,2 6,7 13,8 13,6 6,9 10 12,2 12,5 11,6 11,8 10,6 1016 1011 1014 1012 1016 1020 1023 1015 1008 1004 995 997 1007 n1 zw5 w4 ono3 no2 no1 no1 nw1 n2 ono3 w2 zo1 nw4 20 25 2,6 5,2 0 0 4,8 8,2 10,8 0 2,8 2,5 4,5 11,2 20 21,4 25,6 21 24,6 21 21,2 18,6 20,6 16,8 16,8 18,2 17,2 12,6 13,8 11,8 18,2 12,2 12,2 12,8 14 12,6 9,3 9,7 12 12,8 1020 1010 1014 1009 1012 1008 1008 1010 1001 993 1006 1012 1005 zw3 zw2 o2 w3 o1 z1 w3 zw3 z2 wnw6 w5 w4 zzw4 20 25 0 0 4,5 10,4 0 3,5 0,6 27,7 0 0 0 1,3 4,6 21,9 21,4 23,4 19 22,2 19,5 21,6 19,6 20,7 21,6 21 20,2 18,8 15,2 12,8 12,8 14,6 14 13,6 9,2 13,3 11,4 16,4 16,4 15 13,4 1012 1016 1019 1006 1014 1012 1006 991 1013 1008 1009 1015 1012 w4 wzw2 no2 o2 zw2 zw2 o3 nw7 w4 zzw5 zw6 w3 nw4 20 25 23 0 0 2 0,5 2 1,1 0 0 0 0 0 0 19,4 20,8 23,4 22,8 22,4 24,8 24,6 25,4 22,6 21,2 20,4 19,5 20 11 11 13 13,4 12 17,4 15,7 14,7 15 15 11,6 10,2 8,1 1016 1015 1007 1004 1006 1009 1015 1023 1025 1024 1022 1021 1019 wnw4 z2 zo1 o1 no5 ono5 o2 no1 w3 nw3 wnw3 nw2 nnw1 20 25 6,2 17,3 0,8 22,5 2 0 0 3,6 4 12,3 0 8 13 18,2 15,3 16,8 17,6 19 19,8 22,2 17,6 15,8 12,2 17,2 16,3 13,6 13,2 8,8 6,8 12,6 13,8 13,2 8,9 12,4 10,2 8,6 8,2 12,4 10,8 1009 1021 1020 1015 1018 1022 1019 1011 1009 1014 1016 1008 1012 nw1 nnw4 zzw5 zw6 zw5 zw1 z2 zw5 wzw3 n4 no4 no6 w2 20 25 12,5 2,3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4,9 15,6 12,8 11 11,9 13,6 9,5 9,2 9,2 9 8,2 10,6 11,4 11,2 9 8,4 8,6 1,4 3,8 2,4 -1,4 3,4 7,6 7,2 7,4 8,4 9,4 1018 1028 1034 1037 1028 1028 1028 1026 1024 1022 1024 1015 1011 nw5 nw4 n2 zo1 nw1 o2 ono3 o3 o3 o2 zw2 z4 nw2 20 25 0 0 0,6 0 1,5 0 1,3 0 5 0,5 0 0 5,7 8,6 6,6 4,8 8 10,4 10 7,3 8,2 8,8 7,6 8 7 8,8 1 -1,8 2,8 4,2 6,7 3,4 4,2 2,4 4,2 4 3,8 5 5,5 1022 1008 1006 1004 1006 1002 1020 1017 1021 1025 1027 1015 1004 zw2 ozo2 o3 zo3 zzo2 z2 nnw4 nw5 nw5 nw3 nw1 zw5 z4 20 25 0 0 0 0 0 0 1 0 0 3,2 0 0 2,4 0,8 -0,4 -2,1 -1,8 -3,8 1,2 8,1 3,2 5,2 7 6,6 8,8 8,4 -2,2 -3,4 -2,8 -3 -4,2 -7 -4,4 -0,2 0,2 0,6 3,4 5,9 5,2 1041 1040 1040 1036 1031 1024 1028 1024 1014 1026 1025 1015 1011 o5 ono3 o1 o3 o1 z2 nw1 z2 z3 z4 z4 z6 zw6 JAARTOTAAL NEERSLAG 30 0 21,2 6,6 1009 zo3 30 0 19,6 11,6 1012 w3 30 2 18,4 11,6 1019 nw6 30 0 18,9 10,8 1018 nw3 30 3,1 16,4 11 1022 w2 30 3,1 12,2 5,6 1023 nw2 30 1,7 9,4 6,6 1004 zzw5 30 2,5 8,2 5,6 1028 nw5

0,8 6,2 0,4 1028 o1

0 13,2 4,2 1026 zw2

0 18,6 15,6 1017 w4

0 20,2 11,2 1020 w2

2,6 20,6 12 1001 w2

30 0 0 14,4 15,5 4,5 5,5 1013 1023 ono3 o4 30

960

74,8

75,2

27,1

114,1

45,5

169,1

85,6

69,7

0

80,3

11,42

6,00 1,80

9,61 4,86

13,92 6,78

18,00 11,30

21,95 12,67

20,78 13,50

21,53 13,86

18,35 9,76

18,74 7,27

11,68 4,57

1021,23

1015,79

1023,03

1019,03

1013,36

1010,37

1011,38

1009,53

1021,57

1015,50

regen temp. luchtdruk 30 totaal gem. gem. 0 0 140 10,8 8,6 9,48 7,4 5,6 5,40 1024 1019 1013,47 nw3 zw5 30 78,6 8,38 3,86 1007,00


7.2 Het weer van 2007 in Hensbroek

In de onderstaande tabel is een overzicht van de weersomstandigheden in 2007 weergegeven. De gegevens zijn afkomstig van Jan Nanne uit Hensbroek.

73


74


1 7 13 19 25 31 37 43 49 55 61 67 73 79 85 91 97 103 109 115 121 127 133 139 145 151 157 163 169 175 181 187 193 199 205 211 217 223 229 235 241 247 253 259 265 271 277 283 289 295 301 307 313 319 325 331 337 343 349 355 361


De Bilt Gemiddelde windrichting per dag

400

350

300

250

200

150

100

50

0


75


7.3 Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland Voorzitter M. Kleij (Michel), Lijndraaier 149, 1625 ZV, Hoorn, telefoon (0229) 23 05 24, e-mail: [email protected] Secretaris E.J. Baars (Egbert), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] Penningmeester en Ledenadministratie A. Roobeek (Ad), P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek, telefoon (0228) 51 59 55, e-mail: [email protected] Natuurhistorische secretaris J.P. de Krijger (Jan-Pieter), Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn telefoon (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] Leden A.L. ter Horst (Anneloes), Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, telefoon: (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] T. Horstman-Kooijman (Tineke), James Grievelaan 6, 1695 HX Blokker, telefoon: (0229) 23 53 35 C. van der Velden (Cor), Dukaat 29, 1628 PP Hoorn, telefoon (0229) 23 19 10, e-mail: [email protected] E. de Vroome (Eric), Veenrug 17, 1687 WN Wognum, telefoon: (0229) 57 10 78, e-mail: [email protected] Erevoorzitter J.A. Marbus (Jan), Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, telefoon (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Commissies

Commissie Landje van Naber contactpersoon: J.P. de Krijger (Jan-Pieter), Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn telefoon (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] Commissie Excursies contactpersoon: E. de Vroome (Eric), Veenrug 37, 1687 WN Wognum, telefoon (0229) 57 10 78, e-mail: [email protected] Commissie Lezingen contactpersoon: C. van der Velden (Cor), Dukaat 29, 1628 PP Hoorn, telefoon (0229) 23 19 10, e-mail: [email protected] Comissie voor Public relations, externe contacten contactpersoon: E.J. Baars (Egbert), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] Internet contactpersoon: E.J. Baars (Egbert), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] website: http://www.knnv.nl/hoorn

Werkgroepen

Plantenwerkgroep contactpersoon a.i.: A.L. ter Horst (Anneloes), Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, telefoon (0229) 23 05 91, e-mail: [email protected] Vlinderwerkgroep contactpersoon: H.E. van der Groep (Henny), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] Vogelwerkgroep contactpersoon: D. Greydanus (Douwe), Julianastraat 9, 1619 XG Andijk, telefoon (0228) 72 01 19, e-mail: [email protected] 76


Natuurhistorisch Jaarverslag 2007

Recommend Documents