Natuurhistorisch Jaarverslag 2011

Natuurhistorisch Jaarverslag 2011

afdeling Hoorn/West-Friesland

KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland

Index verslag 1

Inleiding

2

Vogels 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10

3

4

5

6

7

pagina 3

Gegevensbronnen Welke soorten zijn er gezien? Verslag Huiszwaluwen 1991–2011 Voorjaarstrek 2011 langs de telpost “Het Monument” Najaarstrek-telling 2011 bij “De Nek” Zeevangtelling 2011 De Grote zilverreiger in ons waarnemingsgebied Grutto in de Zeevang Broedvogeltellingen Broedvogelinventarisatie “De Hulk”, “De Kogen” en Zeevang

4 5 7 10 12 14 16 19 22 23

Geleedpotigen 3.1 Insecten – Dagvlinders 2011 3.2 Insecten – Nachtvlinders 2011 3.3 Insecten – Vlinderwaarnemingen 2011 3.4 Insecten – Libellen en juffers 2011 3.5 Insecten – Overige 2011 3.6 Geleedpotigen – Overigen 2011

35 36 39 42 43 45

Planten 4.1

47

Jaarverslag Plantenwerkgroep 2011

Zoogdieren 5.1 Waarnemingen 2011

49

Luitjebroekerweel 6.1 Waarnemingen 2011

51

Overigen 7.1 Overige waarnemingen 2011 7.2 Het weer van 2011 in Hensbroek 7.3 Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland

53 54 56

Colofon: Eindredactie Samenstelling Bijdragen van

Opmaak

: Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars en Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars, Jan-Pieter de Krijger, Marco van der Lee, Freek Musman, Ben Pronk, Harry Fabritius, Ko van Gent, Anneloes ter Horst, Gerard Kenter, Peter de Lange, Eric de Vroome, Henny van der Groep, Ad Roobeek, Ab van Dorp en Resi Zabel. : Egbert Baars

Uitgave van Datum Nummer

: KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland : februari 2012 : 2012-018HN/01RAP

Website e-mail

: www.knnv.nl/hoorn : [email protected]

© 2012 KNNV afd. Hoorn/West-Friesland De tekst uit deze uitgave mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNNV afd. Hoorn/West-Friesland

2

Natuurhistorisch jaarverslag 2011


1

Inleiding

V

oor u ligt het Natuurhistorisch Jaarverslag van de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland. Ook dit jaar zijn we er weer in geslaagd om een jaarverslag te maken van de gegevens die verzameld werden in het jaar 2011.

Net als vorige jaren een verslag met heel veel vogelwaarnemingen maar dat geeft alleen maar aan dat deze groep van organismen een steeds grotere belangstelling krijgt binnen de afdeling. Wat niet wil zeggen dat de andere groepen aan belangstelling te klagen hebben. Ook de (nacht)vlinders zijn dit jaar wederom met speciale aandacht bekeken. Dit verslag is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 2; Vogels, hoofdstuk 3; Geleedpotigen, hoofdstuk 4; Planten, hoofdstuk 5; Zoogdieren, hoofdstuk 6; Lutjebroekerweel en hoofdstuk 7; Overigen. Ik hoop dat u het met aandacht leest. Als u denkt dat u het jaarverslag van 2012 kunt verrijken met uw eigen waarnemingen, dan ontvangen wij die graag van u. Jan-Pieter de Krijger

Waarnemingsgebied KNNV afd. Hoorn/West-Friesland


3


2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen e KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland beschikt bijna twaalf jaar over een vogelwerkgroep. Om een beeld te geven waar alle gepresenteerde vogelgegevens vandaan komen is het noodzakelijk om alle activiteiten van deze werkgroep in kaart te brengen. De werkgroep bestaat uit ongeveer twintig, min of meer, actieve vogelaars. De gegevens zijn voor een groot deel afkomstig uit deze groep werkgroepleden.

D

Losse waarnemingen Dit zijn veldwaarnemingen van individuele werkgroepleden die niet geplaatst kunnen worden in het kader van een telactiviteit. Dit type waarnemingen is heel gevarieerd en betreft meestal bijzondere waarnemingen. Tot deze groep waarnemingen behoort ook informatie uit publicaties (dagbladen, vogeltijdschriften) en via-via waarnemingen. Broedvogelinventarisaties Dit zijn inventarisaties die gecoördineerd worden door de Sovon en waaraan leden van onze werkgroep aan deelnemen. In veel gevallen betreffen dit natuurgebieden in eigendom van Staatsbosbeheer. In alle gevallen betreffen dit monitorgebieden waardoor de inventarisaties in deze gebieden reeds een lange reeks van jaren wordt uitgevoerd. Het is van groot belang dat deze inventarisaties (blijvend) worden voortgezet. l l l l l l l l l

Kleiputten Nek / Oosterleek Uiterdijken Schellinkhout Groote Vliet Polder Lichtewater Oosterkoog De Hulk / Bedijkte waal / Rietkoog / Floriskoog Schardammerkoog Ursemmerplas MUS Lutjebroek

Cees Schaper idem idem idem Erik de Vroome / Ko van Gent / Gerard Kenter Harry Fabitius / Peter de Lange Ben Pronk Ben Pronk Ad Roobeek

Een andere projectmatige vorm van broedvogelinventarisatie wordt gevormd door: l Huiszwaluwenonderzoek Vogelwerkgroep Gebiedstellingen Dit zijn tellingen van de aantallen per soort in een bepaald gebied. Dit kan een slaapplaats zijn of een Important Bird Area (IBA) of gewoon een leuk gebied. De gebiedstelling kan ook in het kader van een bepaalde soort(en) of item worden uitgevoerd zoals: l l l l

Maandelijkse IBA-telling Zeevang (wintermaanden) Midwintertelling Voorjaarstrektelling Monument Najaarstrektelling De Nek

Vogelwerkgroep idem Freek Musman idem

N.B. Niet van elke genoemde activiteit wordt verslag gedaan in dit rapport.

4



2.2 Welke soorten zijn er gezien? e lijst met gemelde soorten, die ook in de officiële lijst van de Nederlandse vogels staat, die in 2011 bij de natuurhistorisch secretaris zijn gemeld bedraagt dit jaar 190 soorten. De hiernaast staande lijst met de ondersoorten, ontsnapte soorten en vogels die buiten de Nederlandse lijst vallen is 17 soorten lang.

D

Indrukwekkende lijsten, dat mag zeker gezegd worden, maar ik ben er van overtuigd dat als elke KNNV’er al zijn waarnemingen door zou geven aan de Natuurhistorisch secretaris de lijst nog langer zou zijn geweest. Een aantal soorten zijn wederom de moeite waard om genoemd te worden.

soort Soepgans Nijlgans Grote Canadese gans Kleine Canadese gans Rosse stekelstaart Fazant Witkopstaartmees Rood kamhoen Soepeend Stadsduif Indische gans Helmparelhoen Muskuseend Magelhaengans Zwarte zwaan Halsbandparkiet Postduif Hybride grauwe gans x Grote Canadese gans

datum 02-01-2011 03-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 13-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 22-01-2011 04-02-2011 20-02-2011 14-03-2011 18-03-2011 04-06-2011 16-09-2011

Het jaar starten met de waarneming van een BOKJE is zeker niet verkeerd. De kans om deze kleine onopvallende snip te zien is niet zo groot en de tijd dat je hem dan ziet is meestal ook erg kort. Dat geldt ook voor de waarneming van een FRATER op 16 januari. Ook een vogeltje wat snel over het hoofd wordt gezien. Andere soorten verwacht je eigenlijk niet zo ver het binnenland in, daarom is het des te leuker om een typische waddensoort als de EIDER in onze wateren te vinden. Wat op 26 maart startte als een inventarisatievaartocht door de Lutjebroekerweel liep uit op het waarnemen van 5 BUIDELMEZEN die maar kort ter plaatsen waren. Typisch een geval van op het juiste tijdstip op de juiste plaats. Datzelfde kan ook worden gezegd van de waarnemingen van BEFLIJSTERS. De eerste werd gemeld op 13 april. Langstrekkende exemplaren op weg naar het noorden voor een nieuw broedseizoen. Hetzelfde geldt voor de GRAUWE KIEKENDIEF. Ook deze worden sporadisch gezien in ons gebied. Hetzelfde mag gezegd worden voor de GEELGORS die op 2 april werd waargenomen, een soort die je toch meer oostelijk zou zoeken. Dat je eigenlijk altijd moet opletten als je buiten bent laat de waarneming van een GEKRAAGDE op 13 mei wel zien. Op weg van de winkel naar huis met je handen vol boodschappen toch iets raars zien wegvliegen met een rode staart. Dat is gek. Welke is het? En als je dan die grijze delen ziet weet je het zeker. Dit geldt ook voor de waarneming van de DWERGSTERN op 5 juli. Pik hem er maar uit tussen alle andere sterns!

ROODSTAART

CASARCA‘S, IJSEEND, KLEINE JAGER, KOEREIGER. LACHSTERN, PESTVOGEL, STELTKLUUT, WIELEWAAL, ZWARTE- en RODE WOUW allemaal gezien door oplettende vogelaars, met kijk op hun omgeving. Dit geld ook weer voor de klapper van 2011. Dit is volgens mij met voorsprong een heuse HOP. Voor het eerst gemeld op 20 november door een oplettende vogelaar waarna het balletje al snel over de Zeevang, West-Friesland en verder rolde. Edam werd overspoeld door vogelaars die een glimp op wilde vangen van deze exotisch ogende soort. Al snel werd duidelijk dat de vogel een min of meer vast patroon had en aan het einde van de middag aankwam vliegen om vervolgens te gaan slapen in een HAZELAAR. Menig vogelaar heeft in het moestuincomplex gestaan met het hoofd in de nek, menig Edammer heeft verbaasd staan kijken naar al die verrekijkers, telescopen en camera’s. Op 10 december werd de vogel voor het laatst gemeld maar weg was de vogel zeker niet. Op 1 februari 2012 is de vogel uitgeput gevonden en naar de “Bonte Piet” gebracht. Jan-Pieter de Krijger


5


soort Blauwe kiekendief Bokje Grote bonte specht Grote zaagbek Havik Heggenmus Houtduif Huismus Kauw Knobbelzwaan Kokmeeuw Koolmees Merel Putter Roodborst Spreeuw Staartmees Steenuil Turkse tortel Wilde eend Wintertaling Blauwe reiger Torenvalk Waterhoen Dodaars Ransuil Brandgans Buizerd Ekster Fuut Grote zilverreiger Krakeend Kramsvogel Roodkeelduiker Smient Sperwer Vink Waterral Wilde zwaan Wulp Zwarte kraai Aalscholver Brilduiker Grote mantelmeeuw Pimpelmees Roek Sijs Toppereend Pestvogel Vuurgoudhaan Bergeend Boomkruiper Gaai Graspieper Grauwe gans Kievit Kolgans Kuifeend Meerkoet Pijlstaart Ruigpootbuizerd Slobeend Stormmeeuw

6

datum 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 01-01-2011 02-01-2011 02-01-2011 02-01-2011 03-01-2011 03-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 09-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 10-01-2011 13-01-2011 13-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011

soort Tafeleend Toendrarietgans Winterkoning Goudplevier Groenling Holenduif Koperwiek Smelleken Zanglijster Zilvermeeuw Frater Goudhaantje IJsvogel Kuifduiker Middelste zaagbek Veldleeuwerik Waterpieper Kneu Ringmus Tureluur IJsgors Zwarte roodstaart Geelpootmeeuw Grote lijster Grutto Witte kwikstaart Scholekster Tjiftjaf Boomleeuwerik Geoorde fuut Zwartbuikrotgans Roerdomp Slechtvalk Rouwkwikstaart Groene specht Grote barmsijs Kemphaan Kleine barmsijs Kluut Lepelaar Rietgors Zilverplevier Bontbekplevier Bonte strandloper Eidereend Kleine mantelmeeuw Kleine zwaan Pontische meeuw Zwarte zee-eend Zwartkopmeeuw Amerikaanse goudplevier Patrijs Roodborsttapuit Boerenzwaluw Buidelmees Zomertaling Kleine plevier Watersnip Geelgors Gele kwikstaart Ooievaar Kanoet Tapuit

datum 14-01-2011 14-01-2011 14-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 15-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 16-01-2011 17-01-2011 17-01-2011 18-01-2011 19-01-2011 21-01-2011 24-01-2011 08-02-2011 09-02-2011 14-02-2011 27-02-2011 02-03-2011 05-03-2011 07-03-2011 07-03-2011 08-03-2011 08-03-2011 09-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 11-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 12-03-2011 16-03-2011 20-03-2011 22-03-2011 26-03-2011 26-03-2011 26-03-2011 27-03-2011 27-03-2011 02-04-2011 03-04-2011 03-04-2011 06-04-2011 07-04-2011

soort Blauwborst Fitis Grasmus Regenwulp Rietzanger Witgatje Zwarte ruiter Koekoek Zwartkop Oeverzwaluw Snor Kraanvogel Visdiefje Beflijster Braamsluiper Gierzwaluw Huiszwaluw Grauwe kiekendief Tuinfluiter Sprinkhaanzanger Zwarte wouw Zwarte stern Nachtegaal Bruine kiekendief Groenpootruiter Steltkluut Oeverloper Roodpootvalk Steenloper Alpengierzwaluw Kleine karekiet Wespendief Noordse kwikstaart Rode wouw Wielewaal Boomvalk Bosruiter Temmincks strandloper Gekraagde roodstaart Bosrietzanger Kleine zilverreiger Grote gele kwikstaart Krombekstrandloper Dwergstern Lachstern Casarca Grauwe vliegenvanger Purperreiger Rosse grutto Zwarte ooievaar Baardmannetje Kleine strandloper Dwergmeeuw Zwarte mees Kleine jager Witbuikrotgans IJseend Sneeuwgors Hop Koereiger Bonte kraai Kleine rietgans

datum 08-04-2011 08-04-2011 08-04-2011 08-04-2011 08-04-2011 08-04-2011 08-04-2011 09-04-2011 09-04-2011 10-04-2011 10-04-2011 11-04-2011 11-04-2011 13-04-2011 18-04-2011 19-04-2011 19-04-2011 20-04-2011 20-04-2011 23-04-2011 23-04-2011 24-04-2011 25-04-2011 26-04-2011 26-04-2011 26-04-2011 27-04-2011 27-04-2011 27-04-2011 30-04-2011 05-05-2011 05-05-2011 07-05-2011 07-05-2011 07-05-2011 10-05-2011 12-05-2011 12-05-2011 13-05-2011 28-05-2011 05-06-2011 10-06-2011 04-07-2011 05-07-2011 06-07-2011 10-07-2011 15-07-2011 15-07-2011 25-07-2011 27-07-2011 04-09-2011 04-09-2011 10-09-2011 26-10-2011 09-11-2011 09-11-2011 13-11-2011 23-11-2011 26-11-2011 28-11-2011 01-12-2011 10-12-2011



2.3 Verslag Huiszwaluwproject 1991–2011 Oostelijk West-Friesland en de Zeevang ij danken de 28 tellers voor hun bijdrage. Zonder deze mensen is het niet mogelijk om het allemaal in beeld te brengen. 2011 was alweer het 20ste jaar op rij dat de HUISZWALUW in alle dorpen en steden in ons werk gebied geteld werden.

W .

De gegevens van 1991 tot en met 2011

0

16 0 26 12 35 173 6 3 15 24 26 8 1 0 7 48 16 9 55 2 0 9 21 11 0

16

11

16

50 4 0 11 16 8 14

43 4 0 13 10 8 20

28

19 0

18

0

9 59 0 5 36

23 69

40 0

20 0

19 6

28

12 0 10

14 34

0

29 30 54 9 3 18

7 15 21

4

4 46 9 9 52 4 10 36 20

3 16 42 4 0 27 13 5 13 7 18 7

35 6 0 17 11 4 11

2 27

16 60 15 1 39

17 0

12 0

20 55 0 3 35 0 6 0

12 0

18 44 2 2 35 0 12 0 0 13

31 11 19 29 5 23 10 5 383 1023 1104 1045 1004 1130 100 106 100 96 108 0 8 -5 -4 13

1 6 28 15 14 5 41 23 14 7 0 0 23 30 5 8 15 14 5 8 13 14 5 2 84 66 0 0 10 21 38 34 0 3 0 0 54 64 0 0 8 10 0 0 0 0 10 10 13 21 2 13 1174 1232 112 118 4 5

0 7 87 1 0 0 0 11 0 27 25 24 112 0 5 19 15 6 0 0 4 8 3 5 3 25 17 0 10 9 19 0 0 1 13 8 28 4 11 13 0 16 1 1 0 73 0 24 16 0 0 20 0 3 0 0 5 15 6 700 67 -8

0 7 103 0 0 0 0 7 0 23 45 25 62 0 10 15 15 8 0 0 4 7 1 1 5 32 27 0 13 8 24 0 0 3 20 8 25 1 29 6 0 20 1 2 0 64 0 20 35 0 0 15 0 4 0 0 3 17 5 720 69 3

0 8 89 0 0 4 0 6 0 37 46 30 64 0 18 16 20 13 0 0 3 12 1 4 5 30 41 0 22 8 31 0 0 1 19 11 26 1 33 6 0 19 0 2 0 60 0 32 30 0 0 12 0 5 0 0 3 13 5 786 75 9

0 8 83 0 0 10 0 10 0 29 29 40 62 0 17 6 18 24 0 0 11 8 0 9 5 37 40 0 40 9 34 0 0 2 32 15 20 0 23 3 0 31 2 0 0 60 0 41 9 0 0 12 0 2 0 0 1 8 16 806 77 3

0 3 83 0 0 9 0 9 0 44 31 42 77 0 14 8 14 16 0 0 17 10 0 10 1 29 39 0 50 13 31 0 0 1 17 7 34 0 29 0 0 35 2 0 0 64 0 57 20 0 0 10 0 0 0 0 0 14 20 860 82 7

0 2 60 0 0 6 0 12 0 53 56 37 68 0 15 8 14 11 0 0 19 14 0 17 3 17 32 0 45 21 31 0 2 1 13 5 33 0 23 0 0 39 1 0 0 54 0 92 49 0 0 13 0 0 0 0 12 22 27 927 89 8

2011

0 9 135 1 0 0 0 11 0 30 29 31 92 0 7 24 15 7 0 0 6 20 6 7 5 24 11 0 5 8 11 0 0 2 19 5 17 4 13 15 0 12 2 2 0 92 0 15 14 0 1 23 0 4 0 0 5 9 15 763 73 -30

2010

4 3 0 3 3 8 254 275 177 5 3 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25 14 16 0 0 0 30 39 31 26 35 35 22 22 29 197 235 179 0 1 0 26 19 13 42 25 41 6 14 24 15 15 12 0 0 0 0 0 0 12 25 22 8 6 20 22 20 18 23 20 14 10 14 7 48 48 44 20 23 28 0 0 0 5 6 5 12 7 8 40 33 24 0 0 0 0 0 0 5 6 4 16 37 17 4 4 5 32 32 25 8 6 5 3 4 4 18 31 9 0 0 0 11 13 14 6 3 4 9 13 6 6 5 1 100 93 119 0 0 0 29 30 20 23 23 16 0 0 0 1 0 0 75 74 49 0 0 0 0 2 1 0 0 0 0 0 0 6 4 8 16 6 9 15 11 16 1238 1302 1090 118 125 104 0 5 -16

2009

2008

14 0 0

2007

8 1 239 8 0 0 0 19 0 48 25 19 193 0 16 12 11 35 0 1 3 20 28 30 5 68 10 2 5 12 36 4

2006

4 0 239 8 0 0 0 17 0 26 22 11 160 0 11 19 13 30 0 0 3 17 21 34 3 69 1 12 12 18 37 4

2005

3 3 228 9 0 0 0 18 0 28 12 18 156 0 9 22 15 29 0 0 0 17 34 39 5 53 1 16 7 20 31 5 2 1 21 9 34 12 0 15 12 12 7 10 10 81

2004

1998

7 2 180 15 0 0 0 14 0 23 16 13 144 0 15 14 22 29 0 0 4 26 29 37 8 50 3 0 10 27 25 1 0 2 20

2003

1997

6 3 164 15 0 0 0 12 0 21 12 19 179 3 23 19 20 29 5 0 1 20 25 15 6 50 3 16 10 30 20

2002

1996

8 11 209 19 0 0 0 18 0 18 15 19 189 5 13 16 21 18 11 0

2001

1995

9 10 162 24 0 0

2000

1994

7

1999

1993

Plaats Aartswoud Abbekerk Andijk Avenhorn Baarsdorpermeer Beets Benningbroek Berkhout Bobeldijk Bovenkarspel De Goorn De Weere Enkhuizen Gouwe Grootebroek Grosth. / Scharwoude Hauwert Hem Hensbroek Hobrede Hoogkarspel / Lutjebroek Hoogwoud Hoorn Kwadijk Lambertschaag Medemblik Middelie Midwoud Nibbixwoud Obdam Onderdijk Oosterblokker Oosterdijk Oosterleek Oosthuizen Oostwoud Opmeer / Spanbroek Opperdoes Oudendijk Schardam Schellinkhout Sijberkarspel Spierdijk Twisk Ursem Venhuizen Wadway Warder Wervershoof Westerblokker Westwoud / Oudijk Wijdenes Wogmeer Wognum Zandwerven Zuidermeer Zwaag Zwaagdijk-Oost Zwaagdijk-West Totaal Index Percentage t.o.v. voorgaande jaar

1992

o + + o + + o + + + o + o + + o + + o + o o o + + o o o + + o + + o o + + o + o o +

1991

2011

Kwartblok

0 0 0 2 2 3 47 67 83 0 0 0 0 4 0 6 11 6 0 4 7 16 22 34 0 0 0 47 37 56 57 45 56 38 30 25 84 78 88 0 0 0 8 9 7 11 11 8 16 32 22 8 13 14 0 0 0 0 0 1 19 19 31 16 21 10 0 0 0 19 21 34 1 13 10 17 33 35 41 79 75 0 0 0 41 35 34 27 31 47 38 34 31 0 0 0 0 0 0 1 0 0 11 2 7 6 3 8 24 22 16 0 0 0 31 32 24 0 0 0 0 0 0 32 47 53 0 0 1 0 0 0 0 0 14 50 59 66 0 0 0 86 66 63 52 33 29 0 0 0 0 0 18 16 24 54 0 0 0 0 2 17 0 0 0 0 0 0 12 27 20 12 21 19 24 25 22 916 1014 1148 88 97 -99 -98

14-56-1 14-57-3 15-51-1, 15-51-2 19-36-1 19-16-4 19-36-3 25-41-3 19-26-4 19-26-2 20-12-1 19-26-3 14-56-4 20-12-2 14-56-3 20-11-2 19-36-2 19-18-1 20-21-1 19-25-1 19-46-3 20-11-1 14-55-4 19-27-4 19-56-2 14-57-1 14-48-3 19-46-4, 19-56-2 19-17-2 19-17-2 19-15-3 14-58-2 19-18-3 15-52-1 20-21-2 19-46-2 14-57-4 19-16-1 14-47-3 19-36-3 19-36-4 19-28-3 19-16-2 19-26-1 14-57-2 19-25-3 20-11-4, 20-21-2 19-16-1 19-47-1 14-58-4 19-28-1 19-18-4 19-28-4 19-25-2 19-17-3 19-16-3 19-26-1 19-27-2 19-18-2 19-17-4

Aan de linkerzijde is de voor- dan wel achteruitgang van het aantal nesten t.o.v. het voorgaande jaar weergegeven. + = meer huiszwaluwnesten, = minder huiszwaluwnesten, o = hetzelfde aantal huiszwaluwnesten


7


Kaart met Huiszwaluw-nesten

De gegevens van dit jaar zijn wederom aan de Sovon doorgegeven ten behoeve van het landelijke kolonievogel onderzoek. Dit onderzoek vindt in een aantal gebieden over een groot aantal jaren plaats. Dit is naar de mening van de Sovon Vogelonderzoek Nederland de beste manier om een goede indruk te krijgen over hoe het met deze vogels gaat. Wij beschikken op dit moment over gegevens uit de afgelopen twintig jaar. Met deze mooie reeks over een groot gebied is de Sovon uitermate tevreden. 2011 heeft 134 nesten meer op geleverd ten opzichte van 2010 een heel mooi resultaat. De HUISZWALUWEN stand is nog steeds laag te noemen, zeker in verhouding tot het topjaar 2000 toen er 1.302 zwaluwen waren. De toe- en afname van huiszwaluwnesten over de verschillende plaatsen is weer erg wisselend. Douwe Greydanus / Egbert Baars

8



1500

1250

1000

750

500

250

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1993

1994

0

In de bovenstaande grafiek zijn de totalen over de jaren 1993 tot en met 2011 weergegeven, tevens zijn de nesten die in het binnenland en langs de kust zijn geteld zichtbaar gemaakt. In het onderstaande figuur is het percentage nesten in het binnenland en langs de kust weergegeven.

Kust Binnenland

Binnenland Kust

44% 56%

In de onderstaande tabel is de toe- en afname weergegeven. Abbekerk (toename 1) Andijk (toename 16) Baarsdorpermeer (afname 4) Beets (afname 5) Benningbroek (toename 3) Berkhout (toename 12) Bovenkarspel (toename 19) De Goorn (toename 11) De Weere (afname 5) Enkhuizen (toename 10) Grootebroek (afname 2) Grosth. / Scharwoude (afname 3) Hauwert (afname 10) Hem (toename 1)

Hobrede (toename 1) Hoogkarspel / Lutjebroek (toename 12) Hoogwoud (afname 11) Kwadijk (toename 13) Lambertschaag (afname 3) Medemblik (toename 2) Middelie (afname 4) Nibbixwoud (afname 1) Obdam (toename 16) Onderdijk (afname 3) Oosthuizen (toename 5) Oostwoud (toename 5) Opmeer / Spanbroek (afname 6) Oudendijk (afname 8)

Sijberkarspel (toename 6) Spierdijk (toename 1) Ursem (toename 14) Venhuizen (toename 7) Warder (afname 3) Wervershoof (afname 4) Westwoud / Oudijk (toename 18) Wijdenes (toename 30) Wognum (toename 15) Zwaag (afname 7) Zwaagdijk-Oost (afname 2) Zwaagdijk-West (afname 3)

Andijk

Warder 100

300

90

250

80 70

200

60

150

50 40

100

30


2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

0

1992

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

10

1993

20

0

1992

50

9


2.4 Voorjaarstrek 2011 langs de telpost “Het Monument” e voorjaarstrek van 2011 leverde in de 216 teluren 115 soorten op met een totaal aantal vogels van 109.831. Qua aantal vogels is dat de derde plaats sinds 1998 en wat betreft het aantal soorten neemt 2011 de 8ste plaats in.

D

jaar 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

aantal vogels 82.191 61.152 61.709 40.347 42.863 101.202 60.885 65.429 38.622 38.296 87.079 178.587 97.568 109.831

aantal soorten 113 111 115 112 113 120 125 122 121 114 125 124 118 116

De top 3 van 2011 levert net als 2010 de SPREEUW als winnaar met 64.487 exemplaren, op plaats twee staat wederom de BRANDGANS met 10.977 individuen en ook de derde plaats is weer voor de GRASPIEPER met 8.472 stuks. Opvallende zaken in de telling: • • • •

Het aantal SPREEUWEN was in 2009 sterk afgenomen van 119.668 naar 31.617 in 2010. 2011 was goed voor een opleving naar 64.487 stuks In 2011 vlogen er 5.000 minder KOLGANZEN langs dan het jaar ervoor en bijna 9.000 BRANDGANZEN minder. In 2011 vlogen er 25 SPERWERS langs terwijl er in 2010 geen één werd gezien. KOKMEEUWEN lieten zich met 2.250 minder zien terwijl juist de KLEINE MANTELMEEUW met 380 meer langs kwam.

Bij gevoegd is de totaaltelling van Freek van 2011 zodat u nog eens rustig kan nalezen wat er zo allemaal langs de dijk naar het noorden vliegt.

Jan-Pieter de Krijger

10



soort Aalscholver Alpengierzwaluw Amerikaanse goudplevier Barmsijs spec. Beflijster Bergeend Blauwe kiekendief Blauwe reiger Boerenzwaluw Bontbekplevier Bonte strandloper Boomleeuwerik Boompieper Boomvalk Bosruiter Brandgans Brilduiker Bruine kiekendief Buizerd Canadese gans spec. Dwergmeeuw Ekster Fuut Gaai Gans spec. Geelpootmeeuw Gele kwikstaart Geoorde fuut Gierzwaluw Goudplevier Grasmus Graspieper Grauwe gans Grauwe kiekendief Groene specht Groenling Groenpootruiter Grote bonte specht Grote mantelmeeuw Grote zaagbek Grote zilverreiger Grutto Halsbandparkiet Havik Holenduif Houtduif Huiszwaluw IJsgors Indische gans Kanoetstrandloper Kauw Kemphaan Kievit Kleine mantelmeeuw Kleine plevier Kleine strandloper Kluut Kneu


aantal 182 1 1 1 2 14 2 23 1.750 6 25 3 6 1 129 10.977 8 24 5 9 231 13 3 1 3.884 2 442 2 234 689 1 8.472 506 3 1 15 55 1 7 8 7 326 1 2 14 691 84 3 1 50 1.441 191 2.163 949 8 7 3 172

soort Knobbelzwaan Koekoek Kokmeeuw Kolgans Krakeend Kramsvogel Kuifeend Lepelaar Nijlgans Nonnetje Noordse kwikstaart Oeverloper Oeverpieper Oeverzwaluw Ooievaar Putter Regenwulp Rietgans Rietgors Rode wouw Roodpootvalk Rosse grutto Scholekster Sijs Slechtvalk Slobeend Smelleken Sperwer Spreeuw Steenloper Stormmeeuw Tafeleend Tapuit Toppereend Torenvalk Tureluur Turkse tortel Veldleeuwerik Vink Visdief Waterpieper Watersnip Wespendief Wielewaal Wilde eend Wilde zwaan Wintertaling Witgatje Witte kwikstaart Wulp Zilvermeeuw Zilverplevier Zwartbuikrotgans Zwarte kraai Zwarte ruiter Zwarte stern Zwarte wouw Zwartkopmeeuw totaal aantal soorten

aantal 83 10 4.809 3.400 1 581 29 2 59 13 102 8 10 144 3 8 145 10 4 1 2 13 50 16 6 3 1 25 64.487 3 517 1 4 2 10 9 6 61 1 17 1 24 1 1 6 12 25 124 263 117 406 2 2 23 20 109 1 186 109.831 116

11


2.5 Najaarstrek-telling 2011 bij “De Nek” reek heeft noodgedwongen de najaarstrek niet bij “De Nek” geteld maar bij “Het Monument”. Dit alles door de dijkversterking die het onmogelijk maakte om “De Nek” goed te bereiken. In de 214,5 uur heeft Freek op zijn alternatieve plek 65.884 vogels geteld verdeel over 117 soorten. Dat zijn in alle opzichten de laagste aantallen vanaf 1999 maar de andere locatie heeft daar zeker aan bijgedragen.

F

jaar 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

aantal vogels 182.768 204.268 264.500 279.842 266.947 217.948 196.260 247.046 211.783 163.496 165.466 135.734 114.305 65.884

aantal soorten 155 158 162 165 156 150 155 139 157 154 139 136 117

De top drie van 2011 wordt wederom aangevoerd door de SPREEUW met 10.050 exemplaren. Op de tweede plaats komt de BOERENZWALUW met 7.119 individuen en de nummer drie van dit jaar is de GOUDPLEVIER met 6.637 exemplaren. De aantallen van dit jaar kunnen natuurlijk vergeleken worden met die van 2010 maar omdat de plek zo anders is als “normaal” heeft dat geen zin. De dijkversterking zal in 2012 worden afgerond waardoor het komende jaar weer vergelijkingsmateriaal zal opleveren. Voor het totale overzicht verwijs ik u naar de totaaltabel van Freek zijn telling bij “De Nek”.

Jan-Pieter de Krijger

12



soort Aalscholver Amerikaanse goudplevier Barmsijs spec. Bergeend Blauwe kiekendief Blauwe reiger Boerenzwaluw Bontbekplevier Bonte strandloper Boomleeuwerik Bosruiter Brandgans Brilduiker Bruine kiekendief Buizerd Canadese gans spec. Dodaars Drieteenstrandloper Fitis Fuut Gaai Gans spec. Gele kwikstaart Geoorde fuut Gierzwaluw Goudplevier Graspieper Grauwe gans Groenling Groenpootruiter Grote bonte specht Grote gele kwikstaart Grote lijster Grote mantelmeeuw Grote zaagbek Grote zilverreiger Grutto Havik Heggenmus Holenduif Houtduif Huiszwaluw IJsgors IJsvogel Kanoetstrandloper Kauw Keep Kemphaan Kievit Kleine mantelmeeuw Kleine plevier Kleine strandloper Kleine zilverreiger Kleine zwaan Kluut Kneu Knobbelzwaan Koereiger Kokmeeuw


aantal 2.424 1 8 58 1 52 7.119 10 37 3 4 465 4 5 6 11 2 3 1 21 1 1.410 246 1 460 6.637 2.277 1.319 96 14 4 2 8 65 5 23 131 1 1 48 4.486 803 1 1 7 148 5 44 5.578 347 2 3 2 6 5 47 57 1 4.675

soort Kolgans Koperwiek Krakeend Kramsvogel Krombekstrandloper Kuifeend Lepelaar Merel Middelste zaagbek Nijlgans Nonnetje Oeverloper Oeverpieper Oeverzwaluw Pijlstaart Pimpelmees Purperreiger Putter Regenwulp Rietgans spec. Rietgors Ringmus Rosse grutto Scholekster Sijs Slechtvalk Slobeend Smelleken Smient Sneeuwgors Sperwer Spreeuw Steenloper Stormmeeuw Tafeleend Tapuit Temmincks strandloper Tjiftjaf Torenvalk Tureluur Turkse tortel Veldleeuwerik Vink Visdief Watersnip Wespendief Wilde eend Wilde zwaan Wintertaling Witgatje Witte kwikstaart Wulp Zanglijster Zilvermeeuw Zwartbuikrotgans Zwarte ooievaar Zwarte ruiter Zwartkopmeeuw totaal aantal soorten

aantal 2.704 2.927 52 5.466 1 132 53 2 4 138 2 13 3 59 46 4 4 144 10 470 8 62 1 56 19 1 35 1 366 1 13 10.050 2 1.152 21 13 1 1 2 38 10 691 382 66 749 2 133 9 15 27 101 134 10 244 14 3 9 6 65.884 117

13


2.6 Zeevangtelling 2011 n 2011 hebben wij als KNNV vogelwerkgroep Hoorn/West-Friesland de Zeevangtelling weer uitgevoerd. In de maanden januari, februari en maart en in oktober, november en december 2011 zijn de vogelaantallen in het Zeevanggebied geteld. De Zeevangtelling is hiermee in zijn 12de teljaar beland. Een telseizoen loopt telkens van oktober tot en met maart van het volgende jaar. In november 2000 zijn we gestart met de tellingen. Vanaf het eerste telmoment waren voldoende enthousiaste tellers bereid om mee te werken. Nu is in 2011 nog altijd een vaste kern tellers aanwezig van de mensen die vanaf het eerste moment hebben meegewerkt. Naast deze vaste deelnemers zijn er steeds ook gelegenheidstellers om bij het in kaart brengen van de vogelaantallen te helpen.

I

Door zonder onderbreking in al deze jaren de vogels in het Zeevanggebied te tellen, is een mooie reeks van vogelaantallen gedurende meer dan 10 jaar ontstaan. In de tabel zijn de totale aantallen aangetroffen vogels per maand, van het gehele telgebied, vermeld. Deze reeks geeft aan hoe het de vogels vergaat in “De Zeevang”. Het oppervlak van het gebied dat telkens wordt geteld meet 3.800 ha (zie kaartje). Onder het Zeevanggebied vallen: Beetskoog, Floriskoog, Rietkoog, Oosterkoog, Kleine- en Grote Westerkoog, en polder Zeevang.

Een groot deel (1.800 ha) van het Zeevanggebied is in 2005 aangewezen als Natura 2000 gebied. Het Natura 2000 gebied ligt geheel in polder de Zeevang (zie kaartje hierboven). Van ieder Natura 2000 gebied moet een beheerplan worden gemaakt. Momenteel wordt voor het gebied hieraan gewerkt. In het beheerplan wordt aangegeven, hoe het landschap geschikt kan blijven voor de vogels. Voor “De Zeevang” zijn een aantal vogelsoorten genoemd die belangrijk zijn omdat het landschap van het gebied uitermate geschikt voor ze is om er te verblijven. Het gaat hierom de: KLEINE ZWAAN, BRANDGANS, GOUDPLEVIER, GRAUWE GANS, SMIENT, KIEVIT, GRUTTO, WULP. Het is van belang dat het Zeevanglandschap geschikt blijft voor deze vogels. Als we naar de vogelaantallen tabel kijken, zien we gedurende 10 telseizoenen bij een aantal vogelsoorten grote verschillen in aantallen. Twee soorten wil ik uitlichten: KNOBBELZWAAN en KLEINE ZWAAN.

Onze telgegevens worden doorgegeven aan Sovon vogelonderzoek Nederland. Door de gegevens in te voeren bij een landelijk onderzoek instituut, kunnen de gegevens die wij vergaren landelijk worden ingezet. Als tegenprestatie heeft Sovon voor ons de gegevens weer oproepbaar gemaakt.

14



Overzicht getelde vogels in 2011 Teldatum soort Dodaars Fuut Dikbekfuut Aalscholver Koereiger Kleine zilverreiger Grote zilverreiger Purperreiger Blauwe reiger Lepelaar Knobbelzwaan Zwarte zwaan Kleine zwaan Wilde zwaan Rietgans Kleine rietgans Kolgans Grauwe gans Soepgans Indische gans Canadese gans (kl) Brandgans Rotgans Nijlgans Casarca Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Soepeend Pijlstaart Zomertaling Slobeend Tafeleend Kuifeend Brilduiker Nonnetje Grote zaagbek Middelste zaagbek Bruine kiekendief Blauwe kiekendief Havik Sperwer Buizerd Ruigpootbuizerd Torenvalk Smelleken Slechtvalk Fazant Waterral Waterhoen Meerkoet Scholekster Bontbekplevier Goudplevier Zilverplevier Kievit Kleine strandloper Bonte strandloper Kemphaan Watersnip Grutto IJslandse grutto Wulp Zwarte ruiter Tureluur Witgat Groenpootruiter Kokmeeuw Stormmeeuw Kleine mantelmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw Holenduif Houtduif Turkse tortel Roodborsttapuit IJsvogel Grote bonte specht Veldleeuwerik Boerenzwaluw Graspieper Waterpieper Gele kwikstaart Witte kwikstaart Rouwkwikstaart Merel Kramsvogel Koperwiek Grote lijster Baardmannetje Spreeuw Ekster Kauw Zwarte kraai Roek Keep Vink Putter Huismus Ringmus Sneeuwgors Rietgors aantal aantal soorten


16-jan aantal

13-feb aantal

13-mrt aantal

23-okt aantal

7

5

1

1

35

39

6

76

13-nov aantal 1

18-dec aantal

55

72

2

1

1

22

8

9

31

47 1 250

38 8 108

73 1 127

78 1 149

59 2 169

138 4

8 2

12.341 6.298 311

4.526 3.443 325

5.263 1.397 326

7.653 4.910 247

11.403 6.186 292

8.539 6.925 187

13 3.761

16 7.998

1.220 3.166

1.202 4.578

710 6.830

40

83

77

11 30.370 46 65 572 81

64 17.680 76 83 934 152

33

55

13 3.518 1 67

55 16.473 20 7 830 80

414 24.763 152 22 1.093 95

324 21.310 124 58 754 89

2 114 10 4 10

19 6 9 12

1 1 11

2 33

1 16

1 17

5

8

4

12

2 4

5 2

1 8

3 256

12 485 16 143

6 338 375 1 65

1.258

6.667

1.082

22.383 115 63 598 42 9

24 9 161

26 2 49

36 2

20 30 18

3 4

1

1 1

4

2

3 3 54 1 6.469 10.023

1

2

34

36 9

4 15

1

13 163

28 698

4.432

3.648

14.165

14.010

11 47

27 23

1

4 4

63

523

3

439 329

551

7

554 59

1 1

2.260 1.775 3 57 21 4 82 14

3.901 2.766 86 7 13 143 12

2.492 1.074 2 116 2 128 13

795 200

539 279

1.214 542

16 7 4 4 17

65 11 20 2 4

24 11 20 6 16

1 10

3

55 1 42

23

22 10

3 134 4

4 52 37

23 35

2.660 55 205 101

2.712 54 86 89

3.526 52 90 88

2.434 62 153 79

2 111 24

3 10 5 15

4 12 15 8

1 1 20

10 43.601 59

61.737 58

79.025 58

66.248 53

2

8

4

17 2

1.622 47 222 88

3.690 97 188 101

30 15 150

48.855 47

62.443 50

4

1

15


2.7 De Grote zilverreiger in ons waarnemingsgebied r is in 2011 geen vogel, die voor meer voor dynamiek heeft gezorgd in ons waarnemingsgebied dan de GROTE ZILVERREIGER. Het aantal waarnemingen van deze soort groeide explosief. Was het in 2005 nog een zeldzame verschijning in onze polders; nu wordt hij overal gezien.

E

Wat is er mooier om een vogelsoort te zien verschijnen als vaste bewoner van het landschap. De GROTE ZILVERREIGER. is er zo een. Nu in 2011 heeft bijna ieder kennis genomen van het voorkomen van de “witte reiger”. Nadat eerst de oplettende vogelaars de vogel konden spotten als zeldzaamheid is na 6 jaar het zien van de vogel een gewone waarneming geworden. Op de waarnemingen site waarnemingen Hoorn e.o. en in onze eigen KNNV waarnemingen archief is dit mooi vastgelegd. Ook de Zeevangtelling – maandelijks gehouden door de KNNV vogelwerkgroep Hoorn – geeft een mooi beeld van de vestiging van de GROTE ZILVERREIGER. in ons waarnemingsgebied. Bij ons gaat het om vogels die na het broedseizoen komen pleisteren in de voedselrijke polders. Broedvogels zijn nog niet vastgesteld. Er zijn wel vogels die het gehele jaar in het gebied verblijven. En er zijn ook slaapplaatsen bekend Ik heb door de waarnemingen site Waarnemingen Hoorn te doorzoeken, een aantal kaartjes samengesteld. Voor de aantallen van Noord-Holland en van geheel Nederland waarneming.nl. Waarnemingen Hoorn is hier een onderdeel van. Het KNNV waarnemingarchief heb ik ook geraadpleegd. Als eerste bron geef ik de aantallen verloop van de Zeevangtelling weer.

16



Zeevangteling Tijdens de Zeevangtelling die in 2011 zijn 12de teljaar is ingegaan, is mooi vastgesteld hoe en wanneer de GROTE ZILVERREIGER in ons waarnemingsgebied is ingestroomd. Wij zien eerst langs het Markermeer een aantal losse waarnemingen. Vanaf 2006 begint zich een vaste aanwezigheid af te tekenen in het Zeevanggebied.


17


Plaatsen waar Grote zilverreiger in 2011 is gezien


Waarnemingen Hoorn e.o. Via deze site is ook mooi te zien hoe en waar de GROTE ZILVERREIGER ons gebied heeft bevolkt. Wat opvalt, is dezelfde vooruitgang in het aantal waarnemingen en aantallen in vergelijk met de Zeevangtelling. We zien ook in de tabel dat de soort het meest voorkomt in voor- en najaar. Het “overzomeren” neemt duidelijk toe.



We zien op de kaartjes hierboven de verspreiding over ons KNNV waarnemingsgebied. Opvallend is dat de gebieden aan de Marker- en IJselmeer kant het meest en eerst gekoloniseerd zijn. We zien echter de verspreiding alsmaar meer het binnenland ingaan. Vermeld moet worden dat de meeste waarnemers “hun werkgebied” langs de kuststrook hebben. Ben Pronk

18



2.8 Grutto in “De Zeevang” Inleiding Het gaat al enkele decennia slecht met de weidevogels in Nederland. Zo neemt de GRUTTO in de periode 1990–2010 jaarlijks met 4% af, zodat de stand nu 40% lager is dan in 1990. Wel laten de laatste jaren geen verdere afname zien (Sovon vogelbalans 2011). Zeevang “De Zeevang” is een van de betere weidevogelgebieden in Nederland. Hier broedden in 2006, volgens tellingen van de provincie, 999 broedparen. Vermoedelijk was dat aantal redelijk stabiel over de laatste 20 jaren. In 2009 zijn in hetzelfde gebied, weer door de provincie, 863 broedparen geteld. Dit betekende een forse afname van bijna 14% in drie jaren. Voor alle duidelijkheid: bij de tellingen gaat het zowel om agrarisch gebied als om reservaten. Als veldmedewerker van de agrarische natuurvereniging Waterlandendijken kom ik in de broedtijd heel vaak in het gebied. Zo zag ik dus ook wel de algemene afname, maar per gebied was dat beeld heel anders! Ik zag dat in sommige gebieden de GRUTTO’S inderdaad afnamen, maar er waren ook gebieden waar de soort toenam. Vanaf 2010 ben ik daarom per deelgebied het aantal broedparen beter gaan bijhouden, om zo schattingen te kunnen maken van de aantallen. Aan de hand van nestenopgave van boeren, telling van alarmerende paren (geslaagde broedgevallen) en tellingen van territoria op percelen met een maaidatum, kan ik aardig inschatten hoeveel GRUTTO paren in een gebied broeden. Voor de aantallen in de reservaten van SBB gebruik ik de aantallen zoals geteld door medewerkers van SBB en worden gepubliceerd in dit jaarverslag. Als ik dit schrijf zijn de tellingen van de reservaten in 2011 nog niet gepubliceerd, daarom heb ik hiervoor de aantallen van 2010 gebruikt. Het gebied is onderverdeeld in 12 deelgebieden. In 2006 en 2009 is er door de provincie geteld, de aantalen van 2011 zijn geschat.

Beetskoog west Beetskoog oost / Kleine koog Kogen Westerkoog Etersheim - Warder Warder - Bellis Bellis - Edam Reservaat Middelie Oosthuizen - Klemweg Klemweg - Edam Middelie - spoorlijn Oosthuizen - Kwadijk Zeevang totaal

2006 35 48 86 15 46 272 105 45 80 78 29 160 999

2009 48 28 71 6 37 220 58 23 59 53 35 225 863

2011 2011 / 2006 64 83% 52 8% 71 -17% 7 -53% 38 -17% 230 -15% 41 -61% 21 -53% 55 -31% 67 -14% 40 38% 254 59% 940 -6%

Tabel: Aantallen broedparen Grutto in “De Zeevang” en vergelijking tussen 2011 en 2006

In de laatste kolom ziet u het percentage toe- of afname tussen 2011 en 2006.


19


Gruttokaart Zeevang - verdeeld in deelgebieden

Op de bovenstaande kaart ziet u de gebieden afzonderlijk ingetekend, en het cijfer in de gebieden geeft aan hoeveel broedparen in 2006 zijn geteld. Cijfer met een pijltje naar beneden geeft aan dat de aantallen in 2011 zijn afgenomen, een omcirkeld cijfer geeft aan dat de aantallen ongeveer gelijk zijn gebleven een cijfer met een pijltje omhoog betekent toename.

20



Bespreking Het algemene beeld laat het volgende zien: In de periode 2006–2009 zijn de aantallen afgenomen met bijna 14%. In de periode 2009–2011 zijn de aantallen weer toegenomen met 8%. Per deelgebied zien we grote verschillen, van -60% tot +82%. Belangrijke oorzaken van verschuivingen zijn wel aan te geven: - de bedrijfsvoering; - de waterstand; - predatie. Zo zien we een verschuiving van GRUTTO’S van intensieve bedrijven naar extensieve bedrijven. Vaak gaat een intensieve bedrijfsvoering samen met een laag waterpeil. Hier zijn de GRUTTO’S kennelijk niet blij mee. Anderzijds is een extensieve bedrijfsvoering in “De Zeevang” inherent aan een hoog waterpeil. In deze gebieden neemt de stand dus toe, mits……. predatie niet te hoog wordt. Zo zijn in enkele gebieden al jarenlang VOSSEN actief, en dan werkt een extensieve bedrijfsvoering met en hoog waterpeil ook niet meer; alle nesten worden gewoon leeg gevreten. In de zuidoosthoek zijn stevige klappen gevallen. Hier worden al jaren niet of nauwelijks jonge GRUTTO’S groot en rond de noordgrens van dit gebied proberen de GRUTTO’S het niet eens meer. Beheer In de Zeevang wordt ongeveer 30% laat gemaaid, dat wil zeggen vanaf juni. Het gaat dan om reservaten van Staatsbosbeheer, particulier natuurbeheer en contracten laat maaien afgesloten door de agrarische natuurvereniging. Volgens landelijk onderzoeken moet 30% laat maaien voldoende zijn om een goede GRUTTOstand te behouden. Er zijn wel enige randvoorwaarden: waterstand moet voldoende hoog zijn, de predatie moet niet te hoog worden en de percelen met een maaidatum moeten gunstig liggen ten opzicht van de gruttogebieden. Het beleid van de natuurvereniging is erop gericht die percelen te contracteren die inderdaad op de goede plek liggen. Daarnaast is dit jaar op 170 hectaren op het laatste moment besloten om het maaien enkele weken uit te stellen omdat er kuikens aanwezig waren. Het is een ad hoc maatregel, maar levert wel direct resultaat op. Als na deze 2 weken de percelen alsnog worden gemaaid, zijn de GRUTTO-kuikens al lang vertrokken naar andere percelen. Gezien de resultaten, zijn we op de goede weg. Marco van der Lee


21


2.9 Broedvogeltellingen ees Schaper is al jaren een van de vaste broedvogeltellers die voor SBB een aantal gebieden bezoekt om daar de broedvogelpopulatie in kaart te brengen. Ook in 2011 heeft Cees de gebieden weer regelmatig bezocht en de broedvogels in kaart gebracht. Een tijdrovende klus die toch elk jaar weer de moeite waard is. Een jarenlange telreeks is een waardevol gegeven om trends waar te nemen en daar dan eventueel beheer op aan te passen.

C

De gegevens die Cees dit jaar verzamelde in zijn telgebieden staan hieronder in de tabellen weergegeven. Jan Pieter de Krijger “De Ven” soort Fuut Grauwe gans Grote Canadese gans Nijlgans Bergeend Krakeend Wilde Eend Kuifeend Bruine kiekendief Fazant Meerkoet Scholekster Kievit Grutto Tureluur Houtduif Grote bonte specht Winterkoning Heggenmus Merel Snor Rietzanger Bosrietzanger Kleine karekiet Zwartkop Tjiftjaf Fitis Baardman Ekster Zwarte kraai Vink Rietgors totaal aantal soorten

22

“De Nek” aantal 9 48 1 1 3 2 8 2 2 3 4 2 5 14 5 3 1 3 4 2 1 22 1 16 1 1 2 1 1 1 2 12 183 32

soort Dodaars Fuut Grauwe gans Canadese gans Brandgans Nijlgans Bergeend Krakeend Wilde eend Zomertaling Slobeend Tafeleend Kuifeend Waterhoen Meerkoet Scholekster Kluut Kievit Grutto Tureluur Kokmeeuw Witte kwikstaart Winterkoning Heggenmus Merel Kleine karekiet Tjiftjaf Fitis Ekster Zwarte kraai Vink totaal aantal soorten

“Uiterdijken van Schelinkhout” aantal 3 1 90 3 2 2 8 7 16 1 3 8 7 3 10 5 1 16 26 9 230 1 2 1 1 3 1 1 1 1 2 465 31

soort Grauwe Gans Kleine Canadese gans Brandgans Bergeend Wilde eend Slobeend Meerkoet Scholekster Kluut Kleine plevier Kievit Grutto Tureluur Kokmeeuw Visdief Graspieper totaal aantal soorten

aantal 2 27 36 3 5 1 3 3 6 1 56 30 14 7 58 1 253 16

“Polder Lichtewater” soort Wilde eend Meerkoet Scholekster Kievit Grutto Tureluur Graspieper totaal aantal soorten

aantal 2 2 1 3 10 1 1 20 7

“Tersluis” soort Scholekster Kievit Grutto Tureluur totaal aantal soorten

aantal 1 10 6 10 27 4



HULK, KOGEN en ZEEVANG inventarisatie verslag van de broedvogels

2011


23


2.10 Inventarisatieverslag van de broedvogels van “De Hulk”, “De Kogen” en (reservaat) Zeevang 2011 Wist u dat u, als bewoner van Noord-Holland tussen Hoorn en Edam, woont in een gebied met unieke natuur? Traditioneel veenweidelandschap, kruidenrijk grasland afgewisseld met moeras en rietvelden in combinatie met voetprinten uit het verleden. Dit landschap biedt plaats aan vele vogelsoorten, dieren en bijzondere planten. Dit verslag geeft u inzicht in de natuurwaarden van de reservaatgebieden “De Hulk”, “De Kogen” en het reservaat Zeevang. Kortom, het biedt u een handvat om uw omgeving met andere ogen te bekijken. Woongebied voor mens en vogels Het gebied langs het Markermeer, tussen Hoorn en Edam, lijkt een traditioneel Noord-Hollands veenweidegebied met boerderijen, dorpjes en grasland. Maar er is meer. De Staatsbosbeheer reservaten “De Hulk”, “De Kogen” en Zeevang lijken weinig af te wijken van de percelen die in eigendom zijn van particulieren. Ze bestaan voornamelijk uit graslandpercelen die net als rondom de reservaten, door lokale agrariërs worden gebruikt. Het verschil met de omgeving is echter dat de graslandpercelen in de reservaten veelal minder worden bemest en een hoger waterpeil hebben. Door deze lagere mestgift – veelal in de vorm van ruige stalmest – en hogere waterstand groeien er andere grassoorten dan op normaal agrarisch grasland. Ook groeien er daardoor meer kruiden. Deze kruidenrijkdom is belangrijk voor insecten waar weidevogels dan weer van kunnen profiteren. Het grootste verschil is echter het gebruik van deze percelen in het broedseizoen (15 maart tot 15 juni) dat dan gericht is op de reproductie van de weidevogels. Dit betekent dat hier later gemaaid wordt dan op normale agrarische percelen, pas na 15 juni. Op enkele percelen mag in het broedseizoen wel worden beweid, maar dan slechts met een beperkt aantal stuks koeien of schapen. Door de hogere kruidenrijkdom en beperkte beweiding gaat het de weidevogels hier goed. Naast grasland met weidevogels liggen er in deze reservaten ook stukken rietveld en moeras. Deze verborgen natuurparadijsjes bieden onderdak aan andere vogelsoorten zoals KLEINE KAREKIET, SNOR en BLAUWBORST. Ook de NOORDSE WOELMUIS voelt zich thuis in deze natte terreinen. De NOORDSE WOELMUIS komt alleen in een klein deel van Nederland voor. Bieden de graslanden in het voorjaar broedgelegenheid voor weidevogels, in de winter verblijven hier duizenden vogels uit noordelijke streken. Dit zijn er zoveel dat de Zeevang voor deze vogels is aangewezen als Natura 2000 gebied. Hetgeen betekent dat – op Europese schaal gezien – de Zeevang van grote waarde is voor deze vogels en er speciale beschermingsmaatregelen voor worden genomen. Inventarisatie Jaarlijks worden door vrijwilligers van de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging / Vereniging voor veldbiologie) afdeling Hoorn/West-Friesland de broedvogels geteld in de reservaten. Zij tellen de vogels met verrekijkers en telescopen vanaf de wegen en dijken. Dit tellen van de broedvogels gebeurt op een landelijk gestandaardiseerde manier. Behalve de broedvogels tellen zij in de winter ook de vogels die er doortrekken of komen overwinteren. Op enkele percelen inventariseren de vrijwilligers ook de planten. Dit verslag is een samenwerking tussen de betrokken KNNV vrijwilligers en de boswachter van Staatsbosbeheer. Algemeen Het reservaat “De Hulk” ligt geheel buitendijks tussen Hoorn en Scharwoude. De terreinen die samen het reservaat “De Kogen” vormen omringen Schardam bijna geheel, zowel binnen als buitendijks. “De Hulk” en “De Kogen” bestaan grotendeels uit grasland. Ook is er water, moeras en rietland te vinden. De overzichtskaart – zie volgende bladzijde – geeft de ligging van “De Hulk” en de verschillende deelgebieden van het reservaat “De Kogen”. Het reservaat Zeevang ligt ten zuiden van Warder, ingeklemd tussen de Zesstedenweg en de Klemweg.

24



O

Overzichtskaart reservaatgebieden Kogen en Hulk

Voorjaar 2011 De winter van 2010/11 was de derde winter op rij met ijs in de sloten. Bijzonder was wel dat de ijsperiode deze winter in november en december viel. Vanaf medio februari tot eind mei viel er in dit deel van ons land geen neerslag van betekenis. Wel heeft in deze periode de zon veel meer dan normaal geschenen. Dit leverde een historisch gezien hoog verdampingsoverschot op. Weidevogels houden van een nat voorjaar. Het voorjaar van 2011 was echter droog. Door de droogte is in ons land een deel van de weidevogels niet tot broeden gekomen. Zij hebben te weinig eten kunnen vinden om in de juiste conditie te komen om te gaan broeden. Gelukkig zijn de percelen in “De Hulk”, “De Kogen” en het reservaat Zeevang veelal laag gelegen en hebben ze veel natte greppels. Dit, samen met het grote aantal sloten die ook nog eens een hoog peil hebben, heeft ervoor gezorgd dat er in “De Hulk”, “De Kogen” en reservaat Zeevang voor de weidevogels aanzienlijk minder problemen waren door de droogte dan buiten deze gebieden.


25


Inventarisatie 2011 Hieronder worden in het kort de bijzonderheden van dit broedseizoen per deelgebied vermeld. De gebieden zijn veelal vanaf 1985 jaarlijks geïnventariseerd. Vanwege de leesbaarheid zijn echter alleen de cijfers vanaf het jaar 2000 van elk jaar weergegeven. Voor geïnteresseerden zijn de inventarisatie gegevens van alle jaren beschikbaar, stuur hiervoor een verzoek naar het mailadres: [email protected]. De Hulk 8 ha grasland en 2 ha water. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Dit minireservaat is vanaf de voormalige Zuiderzeedijk prachtig te overzien. Kijk je in de maanden april, mei en juni over dit gebied dan valt de enorme drukte aan vogels op. Als eerste vallen de grote aantallen meeuwen en ganzen op. Kijk je echter beter dan zijn er nog veel meer vogelsoorten te zien. Een aanrader is het om hier een keer in de broedperiode met een verrekijker op de dijk te gaan zitten en goed op de meeuwen te letten in de kolonie. Je wordt dan getuige van taferelen die je normaal gesproken alleen van een natuurfilm kent. De drukte van meeuwen en ganzen heeft ervoor gezorgd dat vogelsoorten die wat minder dominant zijn in aantal zijn afgenomen, zoals: de KIEVIT, TURELUUR en GRUTTO. Een soort die deze drukte juist opzoekt is de ZWARTKOPMEEUW. Deze zeldzame soort heeft zich hier dit jaar voor het eerst gevestigd, midden in de kolonie KOKMEEUWEN. Door het al jaren rapen van de ganzeneieren lijkt de populatie ganzen zich hier te stabiliseren. Dit in tegenstelling tot de ganzenpopulatie rondom “De Hulk”, deze neemt nog jaarlijks toe. DE HULK Fuut Knobbelzwaan Grauwe gans Bastaard gans Kolgans Brandgans Canadese gans Nijlgans Bergeend Slobeend Zomertaling Wintertaling Krakeend Tafeleend Kuifeend Scholekster Kluut Kleine plevier Kievit Grutto Tureluur Visdief Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Waterhoen

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 1 1 2 1 0 1 2 8 8 2 4 4 8 15 35 35 25 15 15 6 0 0 16 4 3 2 10 20 18 15 5 42 30 4 8 16 30 45 60 60 50 45 50 48 30 2 2 1 2 2 1 0 0 1 3 2 4 3 2 2 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 2 2 3 1 1 1 0 0 2 4 4 1 2 2 1 4 4 4 2 3 4 3 3 4 3 3 0 0 5 10 9 9 9 7 5 11 0 2 0 0 0 3 1 0 0 0 2 1 0 1 0 0 0 1 1 18 16 20 18 23 23 30 21 20 22 27 21 24 15 16 2 2 12 15 20 20 18 16 16 20 11 6 8 8 6 8 13 11 18 20 20 14 14 15 16 12 10 11 10 11 8 16 50 20 44 4 50 35 3 8 111 180 200 350 450 550 3 2

Tabel 1: Vastgestelde territoria De Hulk

26



Bedijkte Waal 2 ha nat grasland en 2 ha water. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Dit litteken uit de tijd dat de Zuiderzee nog door de dijken brak, is eveneens prachtig vanaf de dijk te zien. Behalve het doorbraak meertje zijn hier, in het zuidelijke grasland, nog de kuilen te vinden waar men in het verleden de klei heeft gewonnen om de dijk te repareren. Plekken waar zulke eeuwenoude cultuurhistorische sporen nog in het veld zichtbaar zijn, zijn tegenwoordig een zeldzaamheid. Hoewel weidevogels normaal gesproken in grote uitgestrekte open gebieden broeden, trekken de graslandjes naast het doorbraak meertje door hun nattigheid toch weidevogels aan. TURELUUR en KIEVIT voelen zich hier daardoor toch thuis. BEDIJKTE WAAL Fuut Dodaars Knobbelzwaan Grauwe gans Bergeend Zomertaling Krakeend Slobeend Kuifeend Tafeleend Meerkoet Waterhoen Scholekster Kievit Watersnip Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Gele kwikstaart

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 1 1 1 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 1 0 10 0 2 0 0 2 1 0 0 0 2 1 1 1 0 1 0 0 0 2 2 0 1 1 2 1 2 0 3 0 1 0 0 2 0 1 2 1 1 1 1 3 2 2 2 2 3 3 2 3 2 3 2 3 5 5 3 3 4 5 4 3 5 5 7 8 1 0 2 2 1 4 3 3 4 2 4 7 2 5 4 4 2 3 4 2 3 3 3 5 3 3 3 4 4 5 1 0 0 0 1 0 0 0 2 1 0 0 0 1 0 0 0

Tabel 2: Vastgestelde territoria Bedijkte Waal

Rietkoog 23 ha grasland. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. Het mooiste plekje om “De Rietkoog” te bekijken is de parkeerplaats naast de weg aan de zuidzijde van “De Rietkoog”, bij het informatiepaneel. Hiervandaan zijn niet alleen de vogels goed te zien, maar ook cultuurhistorische elementen zoals de restanten van kleiputjes en een oud kerkepad dat vroeger doorliep naar Scharwoude en Hoorn. Wat de broedvogels betreft is het aantal broedparen na de voorjaarstorm van maart 2002, waarbij “De Rietkoog” een maand onderwater gestaan heeft, niet meer zo hoog gekomen als daar voor. Toch is het aantal GRUTTO’S, KIEVITEN en TURELUURS nog hoog te noemen en lijken hun populaties stabiel. De SCHOLEKSTER en SLOBEEND hebben het hier moeilijk. “De Rietkoog” lijkt de laatste jaren in najaar en winter steeds meer bezocht te worden door naar het zuiden trekkende vogels en vogelsoorten die in ons land overwinteren. Let maar eens op de grote aantallen SMIENTEN en WULPEN die er in de herfst en winter te zien zijn.


27


RIETKOOG Knobbelzwaan Grauwe gans Bastaard gans Canadese gans Brandgans Nijlgans Bergeend Slobeend Zomertaling Krakeend Kuifeend Smient Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Visdief Gele kwikstaart

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 0 0 0 1 6 6 8 4 12 2 1 1 5 0 8 0 2 0 2 2 1 0 0 1 6 6 4 6 8 0 1 2 1 2 2 2 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 0 1 2 4 3 4 6 2 3 3 1 0 3 1 1 0 0 0 9 10 9 10 12 11 7 4 8 8 4 5 3 5 4 41 31 37 38 32 15 12 18 16 30 31 22 21 24 27 36 47 45 62 64 40 32 34 38 52 45 48 43 45 49 26 22 19 33 31 19 15 15 16 22 17 15 19 18 17 7 5 0 6 2 0 0 0 4 0 0 0 1 1 0 0 0

Tabel 3: Vastgestelde territoria Rietkoog

Schardammerkoog 47 ha grasland (14 ha van Staatsbosbeheer) en 1 ha water. Teller Ben Pronk. Dit poldertje is voor ca. 1/3 deel eigendom van Staatsbosbeheer. Sinds 2001 wordt dit gebied door Ben Pronk geïnventariseerd en Ben telt niet alleen het Staatsbosbeheer deel, maar de hele polder. De laatste jaren verschilt het aantal broedparen van de GRUTTO, KIEVIT en TURELUUR niet veel. Wat opvalt is dat de ganzen zich nog niet in deze polder gevestigd hebben als broedvogel. Waarschijnlijk omdat zij vlak naast “De Schardammerkoog” een goed broedgebied hebben in de boezemlanden van “De Westerkoog”. De zangvogels onder de weidevogels: de VELDLEEUWERIK en GRASPIEPER, waren hier in 1985 nog algemeen, maar broeden hier al bijna 20 jaar niet meer. Ben heeft in “De Schardammerkoog” ook een zogenaamde reproductietelling uitgevoerd. Dit betekent dat hij aan het eind van het broedseizoen, eind mei, geteld heeft hoeveel paar GRUTTO’S en TURELUURS er nog in de polder waren met jongen. SCHARDAMMERKOOG, 1984 t/m 2000 betreft alleen noordelijke deel, 2001 tot heden de gehele Schardammerkoog 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Nijlgans 1 Bergeend 2 2 2 2 1 2 Slobeend 5 4 5 5 3 6 2 2 2 2 1 1 1 1 1 Zomertaling 0 1 2 1 2 0 0 0 Krakeend 2 3 3 3 4 6 6 6 7 7 6 7 Kuifeend 1 1 1 0 Wilde eend ? ? 8 Scholekster 10 6 5 4 7 9 4 5 6 5 2 5 4 4 4 Kievit 27 19 23 19 25 37 30 27 26 34 37 37 25 23 39 Grutto 17 18 33 28 32 49 31 30 33 38 33 41 30 21 29 Tureluur 14 8 10 11 11 15 13 10 12 9 9 18 12 10 10 Meerkoet ? ? 5 Veldleeuwerik 12 6 0 Graspieper 4 0 2 0 0 1 0 1 0 0 0 Wintertaling 1 0 0 0 Visdief 1 1 1 0 0 0 5 0 Kokmeeuw 1 1 1 1 0 0 0 Gele kwikstaart 1 0 1 0 0 0

Tabel 4: Vastgestelde territoria Schardammerkoog 28



Floriskoog 13 ha grasland. Tellers Harry Fabritius en Peter de Lange. “De Floriskoog” dankt zijn naam aan een versterking die Floris de 5de hier in de Middeleeuwen heeft laten bouwen. Van die versterking is niets meer over, maar de naam van de landheer is aan het land verbonden gebleven. De weidevogelpopulatie, compleet met VISDIEFJES, is hier de laatste jaren stabiel. Hoewel dit gebied relatief veel verstoring kent door recreatieve activiteiten aan de randen van het reservaat, is hier weinig van terug te vinden in de resultaten van de broedvogels. Dit komt omdat deze verstoring voor het grootste deel plaatsvindt buiten het broedseizoen. Binnen het broedseizoen zijn verstorende activiteiten uiteraard uit den boze! Net als in “De Rietkoog” kan “De Floriskoog” in het voorjaar bezocht worden door groepen trekvogels. Zo zijn hier in maart en april groepen IJSLANDSE GRUTTO’S te zien. Vooral de mannetjes van deze soort zijn met hun felrode borst een opvallende verschijning. FLORISKOOG Knobbelzwaan Bergeend Slobeend Zomertaling Krakeend Smient Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Visdief Kokmeeuw

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 1 0 0 0 2 0 0 2 0 1 0 0 0 0 1 1 0 2 1 3 2 3 2 0 0 0 4 3 3 3 4 4 2 2 3 3 3 3 3 2 1 5 3 3 5 5 5 5 6 10 12 12 17 18 16 17 11 12 9 9 10 10 8 14 16 17 15 16 17 18 19 6 10 7 11 11 11 6 6 7 7 8 9 10 10 11 3 0 3 0 0 0 6 0 4 3 5 6 5 2 0 0 0

Tabel 5: Vastgestelde territoria Floriskoog

Boezemlanden Westerkoog 5 ha grasland, 3 ha water en 6 ha moeras/riet. Teller Gerard Kenter. In dit moerasgebied wonen tussen de 25 en 30 verschillende vogelsoorten met in totaal meer dan 200 paar. De meest talrijke en luidruchtigste daarvan is de GRAUWE GANS. De inwoners van Schardam zullen dit menig nachtje gemerkt hebben. Om hun aantal enigszins in toom te houden en de vraatschade van de ganzen in de omringende graslanden niet verder toe te laten nemen zijn dit jaar weer nagenoeg alle ganzeneieren geraapt, in totaal 2.074 stuks. Dit zijn er 400 minder dan het in het recordjaar 2010. Minder opvallend maar helemaal thuis in moeras- en rietlanden zijn de RIETZANGER, KLEINE KAREKIET en RIETGORS. Zij verraden hun aanwezigheid in het voorjaar bij zonsopgang, een heel orkest van vogelgezang klinkt dan uit het riet. Soorten als het BAARDMANNETJE en de SNOR – beiden bedreigde soorten in ons land – komen hier soms ook tot broeden. Het BAARDMANNETJE heeft te leiden gehad van de relatief strenge winters de laatste jaren, daar kunnen ze slecht tegen. Een nieuwkomer is de RANSUIL. Er zijn ook jongen groot gekomen. Het geluid dat de uit het nest gekropen jongen ’s avonds maken om hun ouders te laten weten waar ze zitten, zal menig Schardammer nieuw in de oren geklonken hebben. De RANSUIL is een vogelsoort waar het in Nederland al jarenlang slecht meegaat. Dat hij juist Schardam uitgekozen heeft om er te broeden en er ook zijn jongen groot gebracht heeft, toont weer hoe bijzonder deze omgeving is.


29


BOEZEMLANDEN WESTERKOOG 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Fuut 1 Knobbelzwaan 1 1 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 Grauwe gans 2 7 10 36 22 20 30 >25 >25 >50 >50 >50 >60 >110 125 Soepgans ? ? ? ? 7 7 7 7 7 14 20 20 >20 12 10 Nijlgans 1 1 1 1 1 0 0 0 Tafeleend 5 15 10 10 9 13 9 10 13 10 7 12 11 17 11 Kuifeend 4 0 0 0 0 3 2 1 1 2 1 0 1 0 Bergeend 5 2 2 0 1 0 6 1 1 2 2 1 0 0 0 Krakeend 1 1 1 2 2 4 2 5 8 6 3 2 2 3 2 Slobeend 1 1 0 Bruine kiekendief 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 Meerkoet 1 Fazant 2 0 1 2 2 1 2 1 Scholekster 1 0 0 0 Kluut 1 0 0 0 1 0 0 0 Waterral 1 0 0 0 1 1 0 Holenduif 1 0 1 0 0 0 Koekoek 1 1 1 1 1 1 1 1 Witte kwikstaart 1 Ransuil 1 Winterkoning 1 4 5 3 2 2 2 1 2 2 Heggenmus 1 1 0 0 0 2 2 Grasmus 1 0 1 0 1 0 0 2 2 2 Zanglijster 1 Merel 1 1 1 Rietzanger 18 19 15 11 8 12 10 17 16 16 17 9 18 21 24 Sprinkhaanzanger 1 0 0 0 Snor 2 1 0 1 0 0 0 2 1 0 0 0 1 Kleine karekiet 13 6 4 9 7 9 9 12 12 3 10 12 17 11 Bosrietzanger 2 0 2 2 2 2 1 1 0 0 0 4 1 Baardmannetje 2 1 0 1 0 0 0 2 0 0 0 2 2 0 0 Kneu 1 1 0 0 0 1 1 Putter 1 0 0 1 0 0 1 Vink 1 0 0 0 Rietgors 9 11 0 4 1 7 10 9 10 6 10 6 9 7 Zwartkop 1 0 0 0 Fitis 2 0 0 0 1 1 2 1 0 0 0 Tuinfluiter Blauwborst 1 1 0 1 2

Tabel 6: Vastgestelde territoria Boezemlanden Westerkoog

Oosterkoog 34 ha grasland en 6 ha rietveld. Teller Gerard Kenter. Na de overstroming van deze Koog in maart en april 2002 is de weidevogelstand hier niet meer hersteld naar het niveau van voor 2002. De laatste jaren is het aantal weidevogels toch wel redelijk stabiel te noemen en min of meer vergelijkbaar met de aantallen van begin negentiger jaren. Opmerkelijk is dat er dit voorjaar weer een paartje van de zeldzame ZOMERTALING aanwezig was.

30



OOSTERKOOG Knobbelzwaan Bergeend Slobeend Zomertaling Wintertaling Krakeend Kuifeend Scholekster Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Gele kwikstaart

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 0 1 0 0 0 3 2 1 2 1 1 2 7 2 1 9 8 2 3 3 6 3 5 3 3 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 2 1 0 0 1 0 0 0 1 3 4 2 5 7 8 6 7 8 7 4 1 1 1 3 0 10 5 4 6 7 13 10 5 7 6 4 4 5 4 5 43 12 31 54 57 32 24 14 18 25 18 19 23 22 16 28 28 25 45 67 25 21 26 28 31 26 27 24 24 25 11 14 17 26 30 19 23 18 16 18 18 21 22 17 15 10 1 0 1 0 0 2 0 0 0 0 1 0 0 0

Tabel 7: Vastgestelde territoria van het grasland gedeelte van de Oosterkoog

Het rietveld in “De Oosterkoog” is afgelopen winter niet gemaaid. Dat geeft voor rietvogels betere mogelijkheden, vooral de RIETZANGER en KLEINE KAREKIET hebben hiervan weten te profiteren. De aanwezigheid van 3 paar SPRINKHAANZANGERS heeft waarschijnlijk te maken met het extreem droge voorjaar. OOSTERKOOG Knobbelzwaan Grauwe gans Nijlgans Roerdomp Meerkoet Porseleinhoen Waterral Koekkoek Sprikhaanzanger Kleine karekiet Blauwborst Rietzanger Rietgors Fazant

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 0 0 1 1 1 1 0 0 0 1 2 6 0 5 2 >25 0 9 0 0 4 0 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1 2 0 2 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 3 3 4 0 10 7 4 4 7 5 5 4 9 6 17 1 0 0 0 2 0 0 1 0 0 2 4 6 4 7 5 4 7 13 8 6 6 9 6 13 6 6 6 5 5 4 4 11 5 7 6 6 6 8 3 1 2 1 1 0 1

Tabel 8: Vastgestelde territoria van het rietveld in de Oosterkoog

Koogbraak 3 ha grasland, 3 ha riet/moeras en 1 ha water. Teller Gerard Kenter. Dit litteken uit de strijd met de Zuiderzee is niet alleen van belang voor riet- / moerasvogels, maar ook voor bijzondere planten en dieren. In het verslag van vorig jaar heeft u kunnen lezen dat hier de NOORDSE WOELMUIS voorkomt. Deze muizensoort komt slechts in een klein deel van ons land voor en verder nergens, dit noemen we een endeem. Een andere zoogdierensoort die zich hier thuis voelt is de VOS. De vossenfamilie die hier reeds jaren huist kreeg dit voorjaar maar liefst 9 jongen! Dat betekent dat hier in de weide omgeving voldoende voedsel voor deze dieren te vinden is, anders krijgt een moeder VOS nooit zoveel puppies. De aanwezigheid van de VOS zorgt er ook voor dat de ganzen dit gebied niet veilig genoeg vinden om te broeden. De weidevogelstand rond “De Koogbraak” heeft ook te lijden onder de aanwezigheid van de vossenfamilie. De kleinere riet- / moerasvogels hebben weinig last van een VOS, zij zijn te moeilijk om te vinden. Waarom de KLEINE KAREKIET hier dit jaar zo achtergebleven is blijft derhalve gissen. Was het voorjaar te droog voor hen? Bijzonder is wel dat de KIEKENDIEF vlak naast de vossenburcht gebroed heeft. Dit zijn toch echt geen vrienden.


31


KOOGBRAAK 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Knobbelzwaan 0 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 Grauwe gans 1 0 2 6 5 2 0 >2 >2 0 0 5 0 1 Nijlgans 1 1 0 1 1 0 1 0 0 0 Bergeend 5 2 5 1 1 7 3 1 4 1 1 1 1 Krakeend 1 1 2 1 1 1 1 2 2 0 2 2 3 5 Tafeleend 2 1 0 0 0 5 2 3 2 2 3 2 1 1 Kuifeend 2 1 0 0 0 1 0 1 1 2 0 1 0 Bruine kiekendief 0 1 0 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 1 Meerkoet 1 Fazant 1 1 1 2 1 1 2 1 1 Houtduif 1 0 0 0 0 0 Koekoek 1 1 0 1 0 0 0 0 Winterkoning 1 3 2 3 0 0 0 1 1 1 Rietzanger 0 6 6 6 3 5 6 7 7 4 4 5 6 8 6 Sprinkhaanzanger 1 Snor 1 0 1 0 0 1 0 0 0 Kleine karekiet 3 4 2 3 7 3 4 4 4 3 2 6 5 1 Bosrietzanger 1 0 1 0 0 0 1 1 1 Vink 1 0 0 0 Rietgors 6 6 6 3 5 6 7 3 2 1 1 6 4 3 Slobeend 1 0 0 0 Fitis 2 0 0 0 Blauwborst 1 0 0 1 1 Grasmus 1 0 1 Waterral 1 0 Tabel 9: Vastgestelde territoria Koogbraak

Vrijwilligerswerk in de Koogbraak Samen met vrijwilligers uit de omgeving worden delen van het rietveld bij “De Koogbraak” nu al bijna 10 jaar gemaaid en opgeruimd. Een reden voor leden van de plantenwerkgroep van de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland om in juni te gaan kijken of de plantengemeenschap hierdoor behouden blijft. Zij troffen 50 plantensoorten aan, waaronder nog steeds de zeldzame planten die zij hier in 2008 ook aantroffen. De oppervlakte met bijzondere planten is inmiddels aanzienlijk groter geworden. Kortom, een stimulans om door te gaan met het maaien en opruimen van het riet. Zeevang 200 ha grasland en ca. 10 ha water. Tellers Ko van Gent en Eric de Vroome. Het inventariseren van dit reservaat is jaarlijks een hele klus. Niet alleen is het ruim 200 ha groot, er zijn ook nog eens heel veel vogels te zien! Dat betekent dat je elke inventarisatieronde goed geconcentreerd moet blijven, het mooie weer dit voorjaar werkte gelukkig mee. Wat betreft het aantal territoria in het reservaat schommelen deze per soort per jaar wel eens een beetje. Toch zijn de meeste soorten min of meer stabiel. Bij de VELDLEEUWERIK is dit echter niet het geval. Landelijk is deze soort inmiddels uit het agrarische cultuurlandschap verdwenen. Dat hier nog VELDLEEUWERIKEN voorkomen is dus al bijzonder te noemen. Het is niet te hopen dat de zang van deze vogel ook uit het reservaat gaat verdwijnen, tot nu toe kan er in het reservaat nog genoten worden van het voorjaarsgeluid van deze leeuwerik!

32



ZEEVANG, inventarisaties t/m 2005 uitgevoerd door Siem Koops; vanaf door 2006 Ko van Gent en Eric de Vroome 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Knobbelzwaan 2 4 0 2 Grauwe gans ? 12 20 33 30 50 50 Brandgans 1 1 2 0 Canadese gans 1 8 3 Nijlgans 3 7 5 5 Bergeend ? ? ? 14 4 4 11 5 11 Slobeend 16 10 8 13 14 14 11 8 12 10 22 12 30 13 21 Zomertaling 6 6 2 3 0 0 2 1 0 0 0 2 2 1 1 Wintertaling 3 0 0 0 4 5 1 0 0 0 2 0 0 Krakeend 3 8 12 10 11 8 18 31 27 37 39 32 32 Kuifeend 11 5 6 12 3 3 4 1 10 8 17 8 Tafeleend 2 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 Smient 1 0 2 0 0 4 5 5 8 4 Scholekster 32 35 36 33 44 49 46 45 38 47 50 48 46 66 49 Kluut 4 3 0 0 2 0 0 0 Kievit 62 67 136 131 159 122 156 133 143 135 155 167 110 112 123 Grutto 78 116 164 189 224 200 196 187 163 172 178 190 160 157 164 Tureluur 19 26 42 52 61 50 55 59 51 42 55 61 52 62 50 Kemphaan 0 0 0 1 1 0 0 0 Graspieper ? 3 2 2 0 0 0 3 0 2 1 1 0 Veldleeuwerik ? 34 25 23 21 23 21 13 7 15 13 17 15 10 10 Visdief 0 108 75 38 40 23 52 35 21 14 10 12 20 27 Kokmeeuw 3 0 0 0 2 4 6 Witte kwikstaart 1 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 2 Gele kwikstaart 2 0 0 0 0 0 1 3 5 13 7 6

Tabel 10 Vastgestelde territoria reservaat Zeevang

Overige bijzonderheden Landelijk gaat het aantal weidevogels sterk in aantal achteruit. Tot de eeuwwisseling leek deze afname in Noord-Holland mee te vallen, maar inmiddels is hier de afname ook ca. 10% per jaar. Dat het desondanks toch nog lukt het aantal weidevogels in het reservaat Zeevang, “De Kogen” en “De Hulk” zo hoog te houden is te danken aan de goede samenwerking tussen de lokale agrariërs, die veelal lid zijn van de Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken, en Staatsbosbeheer. Tot zover de broedvogels. Internationaal gezien is met name de polder Zeevang aangewezen als foerageer en rustgebied voor trekvogels uit het noorden en oosten. Dat deze vogels dit gebeid, maar ook “De Kogen” en “De Hulk”, weten te vinden is vanaf eind augustus al te zien. Naar mate de winter dichterbij komt zijn steeds grotere groepen SMIENTEN, WULPEN, GOUDPLEVIEREN en diverse soorten ganzen in deze gebieden te zien. In de Zeevang worden ’s winters wel meer dan tienduizend trekvogels per dag geteld. Op zoogdier gebied zijn de NOORDSE WOELMUIZEN al genoemd. Dit jaar is eind augustus in het rietveld ten westen van Schardam een WATERSPITMUIS gevangen. Ter bevestiging is een foto van dit dier naar de Zoogdiervereniging gestuurd. De WATERSPITSMUIS is een zeldzaam roofdiertje dat leeft van insecten in rietvelden en onderwater. In tegenstelling tot zijn kleinere algemene broertje de BOSSPITMUIS wordt de WATERSPITMUIS alleen in specifieke natte milieus aangetroffen. Een andere bijzondere waarneming vond op 30 september 2011 plaats op de dijk in Schardam. Een RINGSLANG kroop hier langs de weg. Dit dier hoort thuis langs wateren en is waarschijnlijk afkomstig van de ringslangenpopulatie van Waterland. Langs de dijk zwemmend is hij naar Schardam gekomen. Bang hoeft u niet te zijn voor een RINGSLANG, ze zijn niet giftig en bijten doen ze overigens ook niet.


33


Foto (Jan de Krijger) van de Ringslang die op 30 september in Schardam aangetroffen is

Nawoord Tot zover ons verslag met betrekking tot het broedseizoen en overige natuurwetenswaardigheden van 2011. Wij, Harry Fabritius, Ko van Gent, Gerard Kenter, Peter de Lange, Ben Pronk en Eric de Vroome namens de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland en Ab van Dorp namens Staatsbosbeheer, hopen dat u dit verslag met belangstelling heeft gelezen en u inzicht geeft in de natuurwaarden van het bijzondere gebied waarin u woont. Bij vragen kunt u contact opnemen met boswachter Ab van Dorp, Postbus 58174 te 1040 HD Amsterdam, of per e-mail, adres: [email protected]. Help mee! Voor mensen die de natuur in eigen omgeving graag een handje willen helpen, worden er samen met de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland op de zaterdag 25 februari en zondag 11 maart 2012 werkdagen georganiseerd in het rietveld bij de Koogbraak. Hier groeien veel zeldzame planten en leeft o.a. de NOORDSE WOELMUIS. Geïnteresseerden voor deze werkdagen kunnen zich melden bij Eric de Vroome (0229 – 57 10 78). Ab van Dorp

Foto van Noordse woelmuis gevangen bij de Koogbraak in 2010

34



3 Geleedpotigen 3.1 Insecten Dagvlinders 2011 n dit verslag worden de waarnemingen van dagvlinders in West-Friesland weergegeven.

I

Dankwoord Alle waarnemers worden bijzonder bedankt voor hun medewerking. Er zijn in totaal ruim 15.000 dagvlinders geteld.

132 150

1

1

366

11

3

143 63 1.476 618 3

10 144 1 2 80 634 159 1

4 117

6 76

58 184 373 156 6 9

27 125 244 326 3

1 1.059

1 49 2.015

412 6.403

2.766

december 2

550 366 2.658 1.055 4 9 2

9 3

2 7 25

november

oktober

augustus

5

98 160 562 78 6 8

4 16

1.248

52

34 140

7 115 1

192

3

16 340

15 67 3

2

8

223 157 21 44 24 400 2 49 71

6 5

1 1.307

2

22 253 73 180 13 180 2 47 8 1 46 228

1

8

18 1 5

1 193 1 33 3

1

7

4 216 31 4

juli

maart

65 140 28 29 6

1

1 28 136

3

19 22 84

juni

2

3

mei

1

april

Argusvlinder Atalanta Bont zandoogje Boomblauwtje Bruin blauwtje Bruin zandoogje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Geelsprietdikkopje Gehakkelde aurelia Groot koolwitje Grote vos Icarusblauwtje Klein geaderd witje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Landkaartje Oranje passiebloemvlinder Oranjetipje Papilio polytes Zwartsprietdikkopje totaal

februari

januari

soort

september

Telgegevens van de dagvlindersoorten In de onderstaande tabel is het resultaat van de dagvlinderwaarnemingen weergegeven. totaal

315 1.000 177 385 46 580 34 306 124 1 125 1.107 1 878 979 6.107 2.680 23 26 2 15 1 463 15.375

Opmerkelijk Er zijn dit jaar minder dagvlinders geteld dan in 2010 (17.235). De oorzaak lijkt te liggen in de slechte zomer. Henny van der Groep & Egbert Baars

Grote vos Natuurhistorisch jaarverslag 2011

35


3.2 Insecten Nachtvlinders 2011

aantal bezoeken

aantal soorten

I

Blokker Egboetswater Enkhuizen MEC Hem Hoogkarspel De Roop Hoogkarspel 't Olver Lutjebroek Lutjebroeker Weel 24 Lutjebroeker Weel 26 Onderdijk, Vlietlanden Opperdoes Streekbos Spierdijk Twisk Ursem Warder Zanddepot Zwaag

y-coordinaat

n 2011 heeft de vlinderwerkgroep – met vanglamp en met lamp en doek – bijzonder veel tijd besteed aan het inventariseren van nachtvlinders in ons waarnemingsgebied. Hierdoor is er een schat aan gegevens verzameld.

x-coordinaat

locatie

134.6 136.9 148.6 141.0 141.0 140.7 141.9 142.1 142.0 136.7 134.5 145.8 123.9 132.4 123.2 130.6 144.1 131.3

519.4 526.6 524.5 519.2 523.2 523.3 523.3 524.3 524.7 529.3 530.8 524.8 519.2 528.2 515.8 508.6 525.8 520.1

1 1 1 3 12 1 5 2 1 1 1 2 1 1 2 1 3 9

43 0 33 67 88 20 60 46 5 40 21 59 20 18 34 36 77 106

Overzicht locaties, bezoek en soorten Koperuil

525

500

140

Kaart met bezochte locaties

Gedurende deze 48 nachten zijn ca. 280 soorten vastgesteld. Het komende jaren zullen we doorgaan met dit onderzoek. Op de volgende pagina’s zijn de waargenomen macro- en micro-nachtvlinders weergegeven.

Egbert Baars, Ton Groen, Henny v.d. Groep, Ad Roobeek en Fred Weel 36



Nachtvlinders (macro’s) In de onderstaande tabel zijn de in 2011 waargenomen macro nachtvlinders weergegeven.

soort

Aangebrande spanner Aardappelstengelboorder Agaatvlinder Appeltak Bastaardsatijnvlinder Bessentakvlinder Bleke grasuil Bont halmuiltje Bont schaapje Bonte bessenvlinder Boogsnuituil Brandvlerkvlinder Breedbandhuismoeder Bruine herfstuil Bruine snuituil Bruine vierbandspanner Donker brandnetelkapje Donker halmuiltje Donker klaverblaadje Donkere marmeruil Donkere winteruil Driehoekuil Dromedaris Egale dwergspanner Egale rietboorder Egale stofuil Egelskopboorder Eikenprocessierups Eikenvoorjaarsuil Esdoorndwergspanner Essengouduil Gamma-uil Geelbruine rietboorder Geelschouderspanner Gehoekte schimmelspanner Gele agaatspanner Gele tijger Gelelisboorder Gelijnde micro-uil Gelobd halmuiltje Geoogde bandmeter Geoogde bandspanner Gepijlde micro-uil Gepluimde spanner Gerande spanner Gestippelde houtvlinder Gestippelde rietboorder Gestreepte goudspanner Getekende gamma-uil Gevorkte silene-uil Gewone bandspanner Gewone breedvleugeluil Gewone dwergspanner Gewone grasuil Gewone silene-uil Gewone spikkelspanner Gewone stofuil Gewone velduil Gewone worteluil Glad beertje Goudgele boorder Goudvenstertje Graanworteluil Graswortelvlinder Grauwe monnik


totaal

1 4 7 22 2 1 19 1 1 6 5 10 6 3 95 34 14 2 8 1 1 13 3 12 1 38 3 2 1 2 1 324 1 3 1 4 3 2 2 22 1 84 1 10 26 1 4 5 1 2 19 13 4 2 4 4 3 1 33 2 2 7 1 28 2

soort

Grijsbandspanner spec. Grijze stipspanner Groene dwergspanner Groente-uil Groot avondrood Grote beer Grote worteluil Haarbos Hagedoornvlinder Halmrupsvlinder Hennepnetelspanner Herfstrietboorder Herfstspanner Houtspaander Huismoeder Huismoeder spec. Hyena Iepentakvlinder Jeneverbesspanner Kajatehoutspanner Kameeltje Kamillevlinder Katwilguiltje Klaverblaadje Klaverspanner Kleine- / Open-breedbandhuismoeder Kleine beer Kleine groenbandspanner Kleine groenuil Kleine herculesspanner Kleine hermelijnvlinder Kleine rietvink Kleine voorjaarsuil Kleine wintervlinder Kleine zomervlinder Kolibrievlinder Kooluil Koperuil Kortzuiger Kromzitter Kroonvogeltje Kruiskruiddwergspanner Kweekgrasuil Leverkleurige spanner Lichte korstmosuil Lieveling Ligusterpijlstaart Lijnsnuituil Lindepijlstaart Maanuiltje Meldevlinder Moerasbreedvleugeluil Moerasgrasuil Moeraswalstrospanner Novemberspanner Nunvlinder Oranje bruinbandspanner Oranje wortelboorder Oranjegeel halmuiltje Paardenbloemspanner Pauwoogpijlstaart Peper-en-zoutvlinder Peppel-orvlinder Perentak Perzikkruiduil

totaal

1 36 3 21 4 1 2 46 19 48 1 5 11 12 267 1 18 2 3 1 1 3 1 1 1 86 19 18 4 1 1 6 1 28 17 45 5 32 12 6 2 1 1 3 1 4 1 21 1 1 10 1 2 1 4 2 6 9 5 15 1 1 1 1 20

soort

totaal

Piramidevlinder Plakker Populierenpijlstaart Populierenuil Porseleinvlinder Puntige zoomspanner Puta-uil Rietvink Roesje Roestuil Rood weeskind Russenuil Satijnstipspanner Schaapje Schedeldrager Schilddrager Schildstipspanner Schimmelspanner Sint-jansvlinder Slawortelboorder Snuitvlinder Spitsvleugelgrasuil Splinterstreep Spurrie-uil Stompvleugelgrasuil Stro-uiltje Taxusspikkelspanner Turkse uil Tweekleurige uil Tweestreepvoorjaarsuil Variabele breedvleugeluil Variabele grasuil Variabele spikkelspanner Variabele voorjaarsuil V-dwergspanner Vierbandspanner Vierkantvlekuil Vlasbekdwergspanner Vliervlinder Volgeling Voorjaarsdwergspanner Vuursteenvlinder Walstrobandspanner Wilgendwergspanner Wilgenhoutvlinder Wilgenschorsvlinder Windepijlstaart Witbandsilene-uil Witstipgrasuil Witte grijsbandspanner Witte tijger Wortelhoutspanner W-uil Zandhalmuiltje Zuidelijke stofuil Zuringspanner Zwartbandspanner Zwarte herfstspinner Zwarte-c-uil Zwartkamdwergspanner Zwartstipvlinder Zwartvlekdwergspanner Zwartvlekwinteruil totaal aantal soorten

19 12 7 1 1 2 26 2 4 1 7 2 2 1 7 6 3 3 3 1 14 4 1 1 10 23 53 1 1 10 2 1 3 8 1 1 40 3 10 21 1 1 1 1 3 3 1 2 13 11 24 1 1 1 4 1 13 1 133 11 1 1 1 2.394 193

37


Nachtvlinders (micro’s) In de onderstaande tabel zijn de in 2011 waargenomen micro nachtvlinders weergegeven.

soort

Aangebrande valkmot Anjermot Appelstippelmot Berkenpedaalmot Bladroller Bonte brandnetelmot Bonte coronamot Bonte valkmot Brandnetelbladroller Brandnetelmot Bruinbandbladroller Bruine grasmot Bruine huismot Distelbladroller Distelhermelijntje Drietandvlakjesmot Duikermot Duponcheliamot Dwarsstreephaakbladroller Egale sparappelboorder Esperiamot Fijngestreepte haakbladroller Fraaie dennenbladroller Fruitmot Gehoekte boogbladroller Gele bramenvlekmot Gelijnde spitskopmot Gemarmerde drievlekbladroller Gewone coronamot Gewone grasmot Gewone kaartmot Goudglanzende pedaalmot Grijze kruidenmot Groene eikenbladroller Grote appelbladroller Grote grasmot Grote wasmot Hangmatmot Hermelijnbladroller Hoefbladvedermot Hommelnestmot Kardinaalsmutsstippelmot Kleine boogbladroller

38

totaal

10 28 21 43 2 28 2 1 13 207 5 3 2 2 1 1 1 1 5 1 1 1 1 6 2 1 4 4 1 483 1 19 1 75 9 1 1 2 3 3 10 13 6

soort

totaal

Kleine zwartwitmot Koolmot Krabbenscheermot Kroosvlinder Leverkleurige bladroller Lichte zandvedermot Lijnvalkmot Loofboombladroller Meidoornstippelmot micro onbekend Muntvlindertje Oranje eikenbladroller Parelmoermot Pedaalmot spec. Purperkaartmot Rietmot Rode driehoekbladroller Roestlijnbladroller Scherpbandbladroller Scherpe hermelijnbladroller Scherphoekvedermot Sneeuwwitte vedermot Stipjesbladroller Stippelmot spec. Triangelmot Tuinbladroller Tweebandbladroller Tweelijnmot Variabele granietmot Variabele grasmot Vedermot spec. Vogelkersstippelmot Waterleliemot Wilgenstippelmot Windevedermot Witkopmot Witschouderbladroller Witte haakbladroller Witvlekkruidenmot Zadeloogbladroller Zilvervlekbladroller Zomerbladroller Zwaveldominomot totaal aantal soorten

1 1 6 196 4 1 1 1 21 2 104 1 50 1 1 5 4 2 1 2 1 1 3 2 3 5 2 9 11 19 5 1 5 314 11 13 2 1 10 1 5 3 2 1.859 86



3.3 Insecten Vlinderwaarnemingen 2011 Inleiding Als enthousiast vlinderliefhebber kijk ik graag naar vlinders, en om meer te begrijpen omtrent populaties en trends, registreer ik de aantallen. Doe je dat over een lagere periode dan worden deze overzichten natuurlijk steeds leuker en interessanter. Zo ben ik in 2001 begonnen en dus nu al 10 jaar bezig. Ik kijk natuurlijk het meest in mijn directe omgeving, maar ook onderweg in de regio verzamel ik veel waarnemingen. Daarnaast zijn er in het werkgebied van de KNNV een aantal goede vlindergebieden die ik regelmatig bezoek. Al mijn waarnemingen van 2011 zijn verwerkt in dit verslag.

1

1 2

7 3 1 8

1

3 10 400 1 21 37 7

25 5

4

4 13 5 20

37

1

10

2 2 4

12

16

5 2

17

1 2 20 2

28

95 14 58 35 5 3 449

365 17 499 506 1 55 2.023

143 19 433 340 1 1.004

86 79

210

december

1

92 9

november

1

13 19 1 3 4 180

oktober

2

augustus

5 4

juli

juni

april

maart

1 1 2

mei

Argusvlinder Atalanta Bont zandoogje Bboomblauwtje Bruin blauwtje Bruin zandoogje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Gehakkelde aurelia Groot koolwitje Grote vos Icarusblauwtje Klein geaderd witje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Zwartsprietdikkopje totaal

februari

januari

soort

september

Chronologisch Op 20 maart vlogen de eerste vlinders rond: enkele KLEINE VOSSEN. In de maanden april, mei en juni, liepen de aantallen langzamerhand op, maar geen enkel soort vloog in opvallende aantallen. Wel trof ik een voor mij nieuwe soort aan op 30 april: de GROTE VOS in onze tuin! Er vond dit voorjaar – voor het eerst na enkele decennia – een kleine invasie plaats in Nederland. Op 4 juli ging het eindelijk om behoorlijke aantallen: In de berm van de N244 te Purmerend vlogen enkele honderden BRUINE ZANDOOGJES rond. De volgende goede dag was 29 juli: op de dijk rond het vakantiepark Andijk vlogen aardige aantallen ICARUSBLAUWTJES en ARGUSVLINDERS. Daarna volgden nog enkele goede dagen in de eerste week van augustus: Langs de N244 vlogen op 1 augustus honderden BRUINE ZANDOOGJES en tweehonderd ICARUSBLAUWTJES rond. Op 2 en 4 augustus zijn op de dijk rond het vakantiepark en langs de Vooroever aanzienlijke aantallen aangetroffen van KLEINE VOS en ICARSUBLAUWTJE, met daarnaast aardige aantallen ARGUSVLINDERS. Ook DISTELVLINDER en DAGPAUWOOG vlogen nu in kleine aantallen. Een wandeling op 6 augustus langs het tracé van de stoomtram tussen Medemblik en Benningbroek leverde minder op dan verwacht: redelijke aantallen van de ARGUSVLINDER, wat KLEINE VOSSEN en enkele dikkopjes. Na een buitenlandse vakantie was 30 augustus een aardige dag met bijna 500 KLEIN KOOLWITJES waarvan het grootste deel op LUZERNE werd aangetroffen. 2 en 3 september waren goede dagen voor de KLEINE VOS, meer dan 300, en KLEIN KOOLWITJE met dezelfde aantallen. Ook veel andere soorten vlogen, maar dan in kleinere aantallen. Hierna liep het vlinderseizoen langzamerhand af, met een laatste waarneming op 23 oktober van een KLEIN KOOLWITJE en een KLEINE VOS. totaal

110 64 7 10 14 580 2 35 53 7 72 1 609 56 1.098 976 7 58 3.759

Tabel 1: vlinderwaarnemingen gerangschikt per soort en maand


39


Bespreking Tot juli zijn weinig vlinders gezien. Hierbij past wel een aantekening: vanwege drukke werkzaamheden neem ik niet de tijd om goede vlindergebieden na te lopen. In juli lopen de aantallen wat op, maar zijn de aantallen nog niet bijzonder groot. Augustus is gewoonlijk en ook dit jaar de beste maand voor vlinderwaarnemingen ondanks dat onze buitenlandse vakantie hierin viel. Toch is ruim de helft van het totale aantal vlinders in deze maand geteld. De maand september is een goede tweede, met ruim 25% van de totale aantallen. In oktober lopen de aantallen snel terug. Niet in de tabel staan waarnemingen van een (zeer waarschijnlijk) GEELSPRIETDIKKOPJE en een SINT-JANSVLINDER in juli en een KOLIBRIEVLINDER in oktober. Rupsen In juli en augustus trof ik op de dijk tussen Onderdijk en Medemblik, en ook langs de N244 te Purmerend, rupsen aan van de SINT-JACOBSVLINDER. Verder heb ik niet of nauwelijks rupsen gezien Vergelijken Ondertussen groeit het bestand met vlinderwaarnemingen en wordt het steeds leuker om de aantallen te vergelijken. In de volgende tabel vind u daarom de aantallen vanaf 2002. Hierbij past wel de kanttekening dat het aantal uren dat ik besteed aan het vlinders tellen jaarlijks enigszins wisselt, afhankelijk van de beschikbare tijd, het weer en of de vlinders vliegen. In ieder geval is dit jaar in augustus minder geteld, vanwege een buitenlandse vakantie. Al met al zal de telinspanning dit jaar dan iets kleiner zijn geweest dan voorgaande jaren. soort / jaar Argusvlinder Atalanta Bont zandoogje Boomblauwtje Bruin blauwtje Bruin zandoogje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Gehakkelde aurelia Gele luzernevlinder Groot koolwitje Grote vos Hooibeestje Icarusblauwtje Klein geaderd witje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Landkaartje Oranje luzernevlinder Oranjetipje Resedawitje Zwartsprietdikkopje totaal

2002 6 218

2003 223 165

2004 34 60

2005 32 613

2006 69 567

2007 3 196

4

12 4

1

2 96 153 107 5 140

3 5 21 6

35 12 1 1 727 221 81

18

2 6 74 21

14 2 1 8 15 3 27

22

152

114 2 48 77 2 1

5 51 5.669 501

28

11 4 67 1

7 344 52 1.733 901 29 15 41

1

6 1 51 46 36

2008 42 503 4 19 2 2 5 20 20 13

256

28

2 89 403 9.335 461 6 1 4

1 5 62 100 1 1

2 173 1.837 12

2010 155 366 15 36 29 271 2 88 43 37

2011 110 64 7 10 14 580 2 35 53 7

216

30

109

72 1

134 67 659 283 5

86 17 128 148 7 1 2 4

1.526 34 4.145 2.608 15

609 56 1.098 976 7

18 2.012

1 2.617

20 9.499

58 3.759

1 10 452

3 6 4.038

4 400

18 7.112

2 1 12.274

556

2009 14 131 6 14 4

Tabel 2: vlinderwaarnemingen per soort en jaar

Bespreking tabel Bij het totaal aantal zien we dat de 3.759 getelde vlinders in vergelijking met de andere jaren een redelijk aantal is. Het meest gezien is, zoals gewoonlijk, het KLEIN KOOLWITJE. Wel zijn de aantallen aan de lage kant. De KLEINE VOS is een goede tweede en had een goed jaar, maar wel met minder vlinders als in het topjaar 2010.

40



Het ICARUSBLAUWTJE is derde in de rij, met een goed jaar, maar wel minder dan vorig jaar. Het BRUIN ZANDOOGJE is nog nooit in zulke grote aantallen gezien, maar het gaat wel om slechts één locatie. Andere soorten met goede aantallen zijn de ARGUSVLINDER en het ZWARTSPRIETDIKKOPJE. Uitgesproken slecht vlogen ATALANTA, DAGPAUWOOG en GEHAKKELDE AURELIA. Van de andere soorten zijn de aantallen zo klein dat er niet veel over het verschil in aantallen valt te zeggen. HOOIBEESTJE, LANDKAARTJE en ORANJETIPJE heb ik dit jaar alweer gemist, en naar de invasiegasten GELE- en ORANJE LUZERNEVLINDER en RESEDAWITJE keek ik ook dit jaar weer tevergeefs uit. Goede vlindergebieden Goede vlindergebieden in de omgeving zijn: 1. De brede noordelijke berm van de N-weg Purmerend – Edam, ter hoogte van de afslag Purmerend-Noord: grasland met verschralingsbeheer. 2. De IJsselmeerdijk rond het vakantiepark en bij de jachthaven van Andijk: extensief beheerde dijk met ooit ingezaaide kruiden. 3. De dijk langs de Vooroever: extensief beheerde dijk met ooit ingezaaide kruiden. Ten zuiden van het gemaal in de knik ligt onder aan de dijk een hele goede kruidenrijke plek. 4. Opperdoes, langs de Markerwaardweg: terrein met speciaal voor vlinders ingezaaide kruiden. Marco van der Lee

Kaartje met goede vlindergebieden


41


3.4 Insecten Libellen en juffers 2011

D

it jaar is het derde jaar van ons vijfjarig juffer project. Er is een schitterende libellenkaart gemaakt en ook een speciaal waarnemingsformulier. Yvonne van der Hulst heeft prachtige aquarellen gemaakt en Egbert Baars heeft het geheel tot een kaart omgetoverd. Op de website is tevens informatie over de soorten te vinden (met mooie foto’s van Eric de Vroome) en kun je je meldingen doorgeven. De meldingen zijn direct zichtbaar op een kaart van het gebied. Ook is er een digitaal formulier te downloaden. De kaarten en formulieren zijn op verschillende manieren verspreid. Dankwoord Alle waarnemers worden bijzonder bedankt voor hun medewerking. Er zijn in totaal 12.345 juffers en 966 libellen geteld. Telgegevens Helaas vallen de resultaten van het derde jaar ook weer tegen. Dit kan te maken hebben met de publiciteit of met de lagere aaibaarheidsfactor van de libellen en juffers. Egbert Baars

augustus

2.011

33 44 272 101 815

11 244 438 1.065

1

1

7 6

1.181 48

2

1

16

4.747

435 6 2 2 4.172

42

1.307

december

juli

1

409 451 3 31 2.833

november

juni

2

449 1.057 1

1

oktober

mei

maart

april

Azuurwaterjuffer Grote roodoogjuffer Houtpantserjuffer Kleine roodoogjuffer Lantaarntje Roodoogjuffer spec. Variabele waterjuffer Vuurjuffer Watersnuffel Weidebeekjuffer totaal

februari

januari

soort

september

De resultaten zijn in de onderstaande tabelen weergegeven.

1 3 143 28 139 1

1.758

314

totaal

893 1.566 693 598 6.864 1 1.665 61 2 2 12.345

27

28

8 38 72 55

4 67 13 8

1 3 10 1

5 9

8 12

5

79

88

29

2

20

33

6

1 287

233

50

1 2 8

15 1

1

8 36

4 53

5

1

91

231

73

december

oktober

144 3 2

september

1 25 10

5 10 4 39 2 1

juli

juni

mei

april

maart

9

augustus

Blauwe glazenmaker Bloedrode heidelibel Bruinrode heidelibel Gewone oeverlibel Glassnijder Grote keizerlibel Heidelibel spec. Noordse witsnuitlibel Paardenbijter Platbuik Steenrode heidelibel Viervlek Vroege glazenmaker Zwarte heidelibel totaal

februari

januari

soort

november

Tabel 1: Juffers totaal

18 127 100 272 15 16 21 1 218 9 61 12 95 1 966

Tabel 2: Echte libellen 42



3.5 Insecten Overigen 2011

N

aast de vlinders en libellen zijn er ook nog een aantal andere insecten doorgegeven. De resultaten zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Egbert Baars

5 6 112

5

1 8

7

11

566

1120

december

5 1 7

7 1 3 555

2

november

2

1

100 1

1000 120

oktober

augustus

juli

mei

juni

Bladluis onbekend Cicade onbekend Groene stinkwants Lassus lanio Roodpootschildwants Schaatsenrijder onbekend Wants onbekend totaal

april

maart

februari

januari

soort

september

Halfvleugeligen (Hemiptera) totaal

1000 222 11 1 4 578 7 1823

Eendagsvlieg onbekend Gewone oorworm Goudoogje Mystacides longicornis Schietmot / kokerjuffer onbekend Schorpioenvlieg spec. totaal

december

november

oktober

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

soort

september

Insecten (overigen)

1

1 112 6 20 3 31 173

112 2

1 4

1 1

1 3

1 2

2 118

1 9 2 2 15

totaal

2 7 25 34


1 6 6 1 8 8 1

1

1 2

1

1

2

1 3 1 2 1

3 1

1

4 4 3 5 8

2 2

1 36

30 45

1 3

1 9

1 5

21 22

december

november

1 1

oktober

3

augustus

juli

mei

april

maart

juni

Citroenlieveheersbeestje Gewone doodgraver Leliehaantje Muntschildpadtor Rode Smalbok Roodkopvuurkever Schildpadtor onbekend Schrijvertje onbekend Snuitkever onbekend Stinkende kortschild Veelkleurig aziatisch lieveheersbeestje Viervleklieveheersbeestje Vijfstippelig lieveheersbeestje Weekschildkever onbekend Wilgenlieveheersbeestje Zevenstippelig lieveheersbeestje totaal

februari

januari

soort

september

Kevers (Coleoptera) totaal

5 1 1 8 2 7 4 11 8 1 7 2 4 4 3 62 130

43


4

6

4

1

31 4 1 1 5 43

17 10 3 1 32

1 1

december

1

november

september

juli

5 1

augustus

Boomsprinkhaan Bruine sprinkhaan Grote groene sabelsprinkhaan Kustsprinkhaan Spitskopje onbekend Struiksprinkhaan Zuidelijke boomsprinkhaan totaal

juni

mei

april

maart

februari

januari

soort

oktober

Rechtvleugeligen (Orthoptera) totaal

7 1 52 14 1 4 9 88

2 2

27 27 4 1

15 5

9 28 1

6

51

12

66

13

3 2 23

5 2 104

2 1 1 30

december

12 6

november

6

september

8 1

augustus

7

juli

6

juni

mei

12

april

Bessenbandzweefvlieg Blinde bij Bromvliegen of vleesvliegen Dansmug onbekend Huisvlieg Langpootmuggen Pyjamazweefvlieg Rouwvlieg Stadsreus Terrasjeskommazweefvlieg Witte halvemaanzweefvlieg Witte reus totaal

maart

februari

januari

soort

oktober

Tweevleugeligen (Diptera)

2

56 52 4 1 26 1 15 79 4 1 8 5 252

1

1

3

totaal

1

44

20 1 1

26

1

17

7

4

2

1

5

4

2

december

2

1 4 4 1

november

juni

7

september

mei

39

augustus

april

16

juli

maart

Aardhommel Akkerhommel Boomhommel Gewone goudwesp Goudwesp onbekend Grote veldhommel Honingbij Lissonota setosa Mier onbekend Netelia testacea Sluipwesp spec. Steenhommel Tuinhommel Veldhommel Weidehommel Wesp onbekend totaal

februari

januari

soort

oktober

Vliesvleugeligen (Hymenoptera) totaal

1

1

68 4 68 2 1 1 54 1 200 1 2 68 6 10 12 18 516

1

1 29 1 200 1

1

20

1 20

3 85

1 26

12 6

2

5

3

10 4

81

38

250

6

12 27

1

3 9

3

2

1



3.6 Geleedpotigen Overigen 2011

N

aast de vlinders en libellen zijn er ook nog een aantal andere geleedpotigen doorgegeven. De resultaten zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Egbert Baars

Duizendpoot onbekend Miljoenpoot onbekend Roodstip totaal

1

decembe

novembe

oktober

septemb

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

Duizendpotigen (Myriapoda)

2

3 1 1 5

1 1

2

1 1

1

december

november

40 40

oktober

15 15

augustus

mei

50 50

juli

april

3 3

juni

maart

Pissebed onbekend totaal

februari

januari

soort

september

Schaaldieren / Kreeftachtigen (Crustacea)

150 150

totaal

258 258

Grijze huisspin Kruisspin Schorsmarpissa Strekspin onbekend Wespenspin Wolfspin onbekend Zebraspin onbekend totaal


1

1

5 5

15 22

13

5

8 6 5

6

1 20

1 7

5 200 2

10

237

5 18

5

1 6

december

november

oktober

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

soort

september

Spinnen (Araneae) totaal

1 8 50 33 5 200 8 305

45


e Vlinderatlas West-Friesland is verschenen. In de atlas zijn de resultaten van ons vijfjarig vlinderproject weergegeven.

D

We laten, in deze atlas, de grondleggers van het vlinderonderzoek aan het woord. Ook wordt ingegaan op het West-Friese landschap. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van de voedsel- en waardplanten en de weersomstandigheden. Natuurlijk worden de 17 vlindersoorten en daarnaast nog drie extra soorten besproken. Per soort is een tabel opgenomen met de getelde aantallen per maand en per jaar. Dit is tevens met een vijftal grafieken weergegeven. Met behulp van een tabel is per jaar aangegeven wanneer de eerste en laatste waarneming en de hoogste dagscore was. Door middel van stippen is de verspreiding van de vlinders weergegeven op verschillende kaarten namelijk een kaart over de vijf projectjaren en een kaart per jaar. De atlas is 160 x 235 mm groot, telt 144 pagina’s, heeft een harde kaft en is in full color uitgevoerd. Een impressie van de atlas staat op deze pagina weergegeven. Je kunt deze mooie atlas bestellen door een bedrag van € 19,50 (excl. verzendkosten) over te maken op rekening 3553986 t.n.v. KNNV afd. Hoorn/West-Friesland o.v.v. Vlinderatlas. Je kunt hem (na telefonisch overleg) ophalen bij Egbert Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker. Versturen is ook mogelijk maar hiervoor worden € 3,50 verzendkosten in rekening gebracht. Hij is natuurlijk ook verkrijgbaar via “De Hoornbloem”.

46



4 Planten 4.1 Jaarverslag Plantenwerkgroep 2011 Alle aandacht die we in 2010 aan de muurplanten hebben gegeven, blijkt goed besteed geweest te zijn. In 2011 bleken we deze gegevens nodig te hebben voor de werkzaamheden aan de Hoornse kades. Het zal niemand ontgaan zijn dat de Doelenkade voor een groot deel vernieuwd moet worden. Wat begroeiing betreft is het gunstig dat op het slechtste deel van de kademuur geen echt bijzondere planten groeiden. Bij het eerste deel van de werkzaamheden hoefden wij dan ook niet in actie te komen. Bij het tweede gedeelte (oostwaarts vanaf de Mallegomsteeg) was dat anders, daar groeien Zwartsteelvaren TONGVAREN en STEENBREEKVAREN. De gemeente heeft ons de gelegenheid gegeven om de planten weg te halen. We hebben niet alleen de hierboven genoemde soorten meegenomen, maar ook EIKVAREN, MUURFIJNSTRAAL en MUURLEEUWENBEK, deze soorten zijn wel niet beschermd, maar we hopen door het terugplaatsen een snelle rekolonisatie te bevorderen. De planten zijn zolang opgeslagen (inclusief steengruis waar ze in groeiden) bij de familie Schricks. Er is al eerder een dergelijke reddingsactie geweest, die toen geen goed resultaat heeft opgeleverd. Om dit keer hopelijk een beter resultaat te krijgen, zal bij de opbouw van de muur in de bovenste, voorste laag speciale zachte specie gebruikt worden. Ook bij de Nieuwendam hadden we onze inventarisatiegegevens nodig. Het voegwerk van de kade wordt hersteld en er komen nieuwe aanlegplaatsen voor bootjes. We zijn met een ambtenaar door de gracht wezen varen en hebben hem alle plantjes aangewezen. Beloofd is hier en daar de eikvarens te sparen en het gedeelte met ZWARTSTEELVAREN helemaal te laten voor wat het is. Ook wordt met het oog op deze ZWARTSTEELVAREN één van de bedoelde aanlegplaatsen verlegd. Excursies We zijn in 2010 10x op excursie geweest: Dwaalpark, Heemtuin “Reigersbek”, Beemster arboretrum , Koogbraak, Zwanenwater, grassen op “Landje van Naber”, slootjes bij MAK en Bobeldijk en 2x Lutjebroekerweel. Bijeenkomsten In de wintermaanden kwamen we 4x bij elkaar en bekeken daar knoppen, grassen, ‘vakantie’ planten en mossen. Gemiddeld namen zo’n 10 mensen per keer deel aan onze activiteiten. Op de volgende pagina is een overzicht van waargenomen planten weergegeven. Anneloes ter Horst


47


soort Aarmunt Akkerdistel Akkermelkdistel Akkervergeet-mij-nietje Akkerwinde Avondkoekoeksbloem Basterdwederik spec. Beemdkroon Beemdooievaarsbek Bevertjes Bezemkruiskruid Biezenknoppen Bijvoet Bitterzoet Blaartrekkende boterbloem Blaassilene Blauw glidkruid Bleekgele droogbloem Bleke klaproos Bochtige smele Boerenwormkruid Bont kroonkruid Bosaardbei Braam Brede waterpest Bultkroos Canadese fijnstraal Citroengele honingklaver Dagkoekoeksbloem Duizendblad Echte koekoeksbloem Echte valeriaan Egelboterbloem Els Engels gras Engels raaigras Es Fijn schapengras Fluitenkruid Geel walstro Gekroesde melkdistel Gele lis Gele morgenster s.l. Gele plomp Geoorde wilg Geoorde zuring Gestreepte witbol Gevlekt biggenkruid Gewone agrimonie Gewone berenklauw Gewone brunel Gewone engelwortel Gewone hoornbloem Gewone melkdistel Gewone ossentong Gewone reigersbek Gewone rolklaver Gewoon struisgras Glad walstro Glanshaver Grasklokje

soort Grijskruid Grof hoornblad Groot blaasjeskruid Groot hoefblad Groot kaasjeskruid Grote brandnetel Grote centaurie Grote egelskop Grote engelwortel Grote kaardebol Grote lisdodde Grote ratelaar Grote teunisbloem Grote wederik Grote weegbree Gulden boterbloem Haagwinde Harig wilgenroosje Hazenpootje Heermoes Herderstasje Hondsdraf Hoornbloem Hopklaver Italiaans raaigras Jakobskruiskruid Kale jonker Kalmoes Kamgras Karthuizer anjer Kattenstaart Kikkerbeet Klaver Kleefkruid Klein hoefblad Klein kaasjeskruid Klein kroos Klein streepzaad Kleine brandnetel Kleine klaver Kleine lisdodde Kleine pimpernel Kleine ratelaar Kleine teunisbloem Kleine watereppe Klimopwaterranonkel Kluwenzuring Knoopkruid Kompassla Koninginnekruid Koningskaars Korenbloem Korrelganzenvoet Krabbenscheer Krokus Kroosvaren Kropaar Kruipende boterbloem Kruipganzerik Krulzuring Langstekelige distel

soort Luzerne Madeliefje Mannagras Mannetjesereprijs Margriet Mattenbies Meidoorn Melganzenvoet Middelste teunisbloem Moerasandoorn Moerasrolklaver Moerasscherm Moerasspirea Moerasvergeet-mij-nietje Moeraswalstro Moeraswederik Muskuskaasjeskruid Muurpeper Narcis Nieskruid Oeverzegge Paardenbloem Pastinaak Peen Perzikkruid Pitrus Plomp Prachtanjer Puntkroos Raapzaad Reukeloze kamille Reukgras Ribes Ridderzuring Riet Rietgras Rietorchis Robertskruid Rode ganzenvoet Rode klaver Rolklaver Ruige weegbree Ruige zegge Ruw beemdgras Ruwe berk Schapenzuring Schedefonteinkruid Scherpe boterbloem Scherpe zegge Schijnaardbei Sint-Janskruid Slangenkruid Slanke waterkers Slipbladige ooievaarsbek Smalle waterpest Smalle weegbree Smeerwortel Sneeuwklokje Soldaatje Speenkruid Speerdistel

soort Stalkaars Steenanjer Sterrenkroos Stijve naaldvaren Straatgras Streepzaad Struisgras Tandzaad Timoteegras Valse voszegge Varkensgras Veenwortel Veerdelig tandzaad Veldgerst Veldlathyrus Veldsalie Veldzuring Vertakte leeuwentand Viltganzerik Vlier Vlotgras Voederwikke Vogelmuur Vogelwikke Watergentiaan Waterkruiskruid Watermunt Waternavel Waterpeper Waterweegbree Waterzuring Wede Wilde cichorei Wilde reseda Wilgenroosje Winterakoniet Winterjasmijn Witte dovenetel Witte honingklaver Witte klaver Witte waterkers Witte waterlelie Wolfspoot Wondklaver Wouw Zachte dravik Zachte naaldvaren Zachte ooievaarsbek Zandhoornbloem Zeegroene ganzenvoet Zeepkruid Zomprus Zompvergeet-mij-nietje Zompzegge Zonnebloem Zulte Zwanenbloem Zwart tandzaad Zwarte toorts Zwarte zegge

Overzicht van de waargenomen planten

48



5 Zoogdieren 5.1 Waarnemingen 2011 De zoogdierwerkgroep heeft in 2011 twee pluisavonden gehouden. Het resultaat is af te lezen in tabel 1. Er is enthousiast en met veel plezier aardig wat werk verricht aan de door Harry Fabritius verzamelde Kerkuileballen uit De Mijzen. Op het menu stond daar duidelijk de VELDMUIS en de HUISSPITSMUIS. Daarnaast zijn ook nog een paar Kerkuileballen onderzocht uit Venhuizen (de Meilag) en enkele Ransuilballen uit Lutjebroek. In de uileballen van Venhuizen valt het relatief hoge aantal vogels op; niet echt verwonderlijk als in aanmerking genomen wordt dat de vindplaats vlak bij het Nassaupark aan de zuidrand van Bovenkarspel en Grootebroek ligt. In de RANSUILballen van Lutjebroek zaten relatief veel BRUINE RATTEN. Voor de volledigheid is ook de pluisavond van 2010 meegenomen in dit overzicht. Met dank aan de leveranciers van de ballen en alle pluizers. Naast het pluizen zijn er ook veldwaarnemingen gedaan, deze staan in tabel 2. Ad Roobeek vinddatum

9 en 10-2010

nov-10

nov-10

25-11-2010 Mijzen Kerkuil 69


Spitsmuizen Huisspitsmuis Bosspitsmuis Waterspitsmuis

41 2 0

Ware muizen Bosmuis Bruine rat

pluisavond locatie (vindplaats) van vogel aantal ballen

12-2010 / 01-2011 24-11-2011 Mijzen Kerkuil 57

sep-11

subtotaal

jan-11


12-2010 / 01-2011 27-01-2011 Mijzen Kerkuil 20


Mijzen Kerkuil 247

27-01-2011 Venhuizen Kerkuil 5

vanaf 14 nov 2011 24-11-2011 Lutjebroek Ransuil 7

totaal

2 1 0

33 10 0

37 0 1

19 3 0

14 0 0

146 16 1

2 0 0

0 0 0

148 16 1

0 1

0 0

0 3

0 1

1 0

1 0

2 5

0 0

0 3

2 8

187 2

23 0

138 0

38 0

87 2

103 0

576 4

7 0

6 0

589 4

2

0

1

0

7

1

11

4

0

15

259

Woelmuizen Veldmuis Woelrat Vogels aantal

Tabel 1: Resultaat pluisavonden


49

2

2

14

15

7

1 16

8

8

december

november

september

juli

juni

mei

april

maart

oktober

Boommarter Bruine rat Bunzing Dwergvleermuis spec. Egel Gewone dwergvleermuis Gewone zeehond Haas Hermelijn Huismuis Huisspitsmuis Konijn Laatvlieger Meervleermuis Mol Muis spec. Muskusrat Rosse vleermuis Ruige dwergvleermuis Veldmuis Vleermuis spec. Vos Watervleermuis Wezel Woelmuis spec. Zwarte rat totaal

februari

januari

soort

augustus


1 1 2 1

1 4

12

13

2

495

453

112 1

2 8 6

17 1

14 5

15 1

2 2

1 45 5

54

56

43

24

18

49

26 2

24 2

7 1

18 5

7 10 12

183

50

21

24

37

69 4 2 1

2 3 16 8 30 3

4

3 1

94

203

236

1 3

2

6

1

1

2

2

3 2 1 2

1 3

2

7 1 2 1 1

509

469

334

150

107

117

1 111

102

177

131

230

255

totaal

1 5 2 3 139 24 1 413 1 2 10 179 35 2 1.827 3 1 11 2 13 6 1 8 1 1 1 2.692

Tabel 2: Resultaat veldwaarnemingen

50



6 Lutjebroekerweel 6.1 Waarnemingen 2011 In 2010 zijn we gestart met het inventariseren van de Lutjebroekerweel. Dit is een meerjarig project dat door alle werkgroepen uitgevoerd wordt. Dit levert een schat aan gegevens op, die we aan het eind van het project door middel van een apart rapport zullen presenteren. Per jaar zullen we een globaal overzicht van de gegevens via dit verslag rapporteren (zie pagina 52). Jan-Pieter de Krijger / Egbert Baars


51

Steeltjeszwammen (Basidiomycota) Vogels (Aves) Weekdieren (Mollusca) Zoogdieren (Mammalia)

soort Amfibieën (Amphibia) Dagvlinders Insectachtigen Landplanten (Embryophyta) Libellen (echte libellen en juffers) Nachtvlinders Spinnen Steeltjeszwammen (Basidiomycota) Vogels (Aves) Weekdieren (Mollusca) Zoogdieren (Mammalia)

52

aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten aantal aantal soorten

20 6

8 2

1 1

7 1

1 1

2 1

10 3

2 1

308 4

203 11

1 1

24 9

16 1

LW10

LW09

LW08

LW13

6 2

121 30

11 2

LW26

5 3

3 1

LW12

1 1

102 7 3 1

2 1

LW25

310 27

229 6 14 6

LW11

108 7

16 1

2 1 LW22

8 2 5 1

5 2 502 3

LW07

LW06

LW05

LW04

LW03

LW02 1 1 7 3

9 3 23 4

2 1

43 4

21 1 31 4 4 2

1 1

76 6 1 1

25 4

4 3 22 2

146 9 34 5

461 4

6 1

15 5

20 12

5 1

16 6 1 1

98 10

3 2 19 3 12 2

3 1 30 5 1 1

886 5 2 1

41 5 209 46

11 4

51 19

334 13

17 6

9 2

14 5

2 2

5 3

14 7

16 2 1 1

1 1 46 9

56 56 17 2 3 1

12 4 2 1

157 6

18 6

1 1 32 7

125 14

3.227 78

2 1

3 1

2 1

13 2

9.327 70

253 11 32 3 110 2

LW24

Spinnen

2 1

134 23 5 2 4 1

27 2

LW23

Nachtvlinders

35 13

10 1

LWEE

Libellen (echte libellen en juffers)

5 3 211 12 1 1 1 1 190 13 107 10

10 2

18 4

113 2

LW35

Landplanten (Embryophyta)

30 5

3 1

28 1

13 5

LW21

Insectachtigen

1 1

79 12

55 2 1 1 1 1

LW34

Dagvlinders


3 1

3 2

22 3

LW20

Amfibieën (Amphibia)

3 2

12 3

2 2 268 11 28 9

LW33

soort

174 11

LW19

Zoogdieren (Mammalia)

155 11

5 2 134 9 15 6 1 1 328 12 174 9 100 1 4 1 287 37

13 4 10 1

LW32

Weekdieren (Mollusca)

199 19

LW18

Vogels (Aves)

91 7 2 2

LW31

Steeltjeszwammen (Basidiomycota)

LW17

Spinnen

84 2 2 1

LW30

Nachtvlinders

6 4

LW16

Libellen (echte libellen en juffers)

476 4 1 1

LW29

Landplanten (Embryophyta)

6 1

1 1 364 8 33 4 48 46 218 10 62 6 5 1

LW15

Insectachtigen

99 2

2 1 347 5

LW28

Dagvlinders


LW14


LW27

soort

LW01


8 3

290 25

23 3

442 11

108 29

40 4 totaal 52 3 2.597 17 602 16 107 82 3.726 20 1.029 73 215 3 5 2 15.525 120 5 2 166 14



7 Overigen 7.1 Overige waarnemingen 2011 aast vogels, geleedpotigen, planten en zoogdieren, zijn er in 2011 ook nog andere organismen gezien.

N

In 2011 zijn er wel wat meldingen binnengekomen, maar dit overzicht is naar mijn mening verre van compleet. Ik hoop dat de KNNV’ers door dit overzicht worden geïnspireerd om ook andere waarnemingen door te geven. Dit kan op verschillende manieren namelijk via onze website (www.knnv.nl/hoorn) of door middel van de waarnemingskaarten die, op werkgroepavonden, op lezingen of bij de Natuurhistorisch secretaris kunnen worden ingeleverd. De doorgegeven waarnemingen staan in de onderstaande tabelen. Egbert Baars

15

61

35

48

6 1 1 8

3 10 6

1 3 6

1 20

2 12

december

1 10 37

november

2 6 22 5

oktober

juni

11 30 20

september

mei

9 3 3

juli

april

Bruine Kikker Gewone pad Groene kikker spec. Kleine watersalamander Salamander spec. totaal

maart

februari

januari

soort

augustus


1

8 55 106 29 3 201

1

1

totaal

1

Gewone- of Dwergzwavelkop Reuzenbovist totaal

december

1 1

november

3 3

oktober

september

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

soort

augustus

Steeltjeszwammen (Basidiomycota)

1

totaal

1 4 5

1

Karper onbepaald Paling Ruisvoorn Snoek totaal

december

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

soort

november

Vissen (Pisces)

3

3 1 55 2 61

1 50 1 51

5 1 9

1

totaal


3

36

32

19

8 25

24

1 6 18 7 1

2 2

76

33

december

september

12

4 20 21

november

augustus

3 9

juli

2 12 2

juni

april

maart

3 4 8 5

mei

Gewone barnsteenslak Gewone tuinslak Gewone wegslak Grote aardslak Lichte aardslak Segrijnslak Witgerande tuinslak Zwarte wegslak totaal

februari

januari

soort

oktober

Weekdieren (Mollusca)

6

6

totaal

7 58 66 14 9 42 7 2 205

53

2011

1 neerslag 0,8 temp.hoog 6 temp.laag 2,8 luchtdruk 1022 windrichting nw3 1 februari neerslag 1,2 temp.hoog 2,6 temp.laag -1,8 luchtdruk 1023 windrichting zw3 1 maart neerslag 0 temp.hoog 3 temp.laag 1,4 luchtdruk 1039 windrichting no3 1 april neerslag 0 temp.hoog 13,8 temp.laag 8,4 luchtdruk 1020 windrichting zw5 1 mei neerslag 0 temp.hoog 19,2 temp.laag 5,4 luchtdruk 1014 windrichting ono5 1 juni neerslag 0 temp.hoog 20,1 temp.laag 5,1 luchtdruk 1031 windrichting nnw2 1 juli neerslag 1 temp.hoog 18,2 temp.laag 11,1 luchtdruk 1023 windrichting nw3 1 augustus neerslag 0 temp.hoog 23,2 temp.laag 8,6 luchtdruk 1018 windrichting ozo1 1 september neerslag 0 temp.hoog 19,2 temp.laag 8,6 luchtdruk 1019 windrichting nw1 1 oktober neerslag 0 temp.hoog 26,6 temp.laag 9,2 luchtdruk 1027 windrichting z1 1 november neerslag 0 temp.hoog 16,8 temp.laag 7,6 luchtdruk 1012 windrichting z1 1 december neerslag 11 temp.hoog 12,4 temp.laag 5,4 luchtdruk 1009 windrichting z5 door Jan Nanne te Hensbroek

maand januari

5 1,3 1 1,3 0 11 4,8 3,8 1,8 1,7 5 0,4 -3 -3 -0,8 -1 1024 1023 1014 1004 992 nw3 w1 zw2 zzo4 o2 5 0 3,3 1,8 0 0 5,4 7,2 8,6 9,2 9,6 1,3 4,2 2 7,7 7,8 1026 1024 1013 1016 1018 zw5 zw3 zw9 wzw8 wzw7 5 0 0 0 0 0 4,6 4,2 1,2 6,2 6,2 -0,7 -2,2 -2,7 -1,2 1 1037 1036 1034 1028 1033 ono3 nno4 no2 n2 no2 5 0 1,6 0 0 0 22,6 15,6 14 10,4 16,9 6,6 8,4 5 7,4 9,2 1010 1014 1022 1022 1027 zzo4 nw1 wzw3 zw5 w3 5 0 0 0 0 0 18,4 14,9 13,4 19,2 24,4 2,6 0 3 1,5 4,6 1014 1020 1024 1021 1019 ono5 nno2 nnw2 zo1 zo2 5 0 0 0 2,9 1,1 22,6 24,5 26,8 18,8 18,2 7,2 11,2 13,2 12,1 13,6 1034 1030 1019 1007 1004 no3 ono5 no2 z2 nnw2 5 0 0 0 0 1,3 17,4 19,2 20,6 23,4 19 9,4 10,6 10 8,5 15,6 1018 1018 1018 1013 1007 nw3 nw3 no2 zo1 zw4 5 0 1,3 0 4,2 7,5 27,2 20,4 24 22,2 26 12 18,4 12 16 12,2 1016 1014 1012 1014 1003 zo1 n1 zw3 w3 ozo1 5 0 0 4,1 4 7,7 24,2 27,8 21,2 18,2 16,8 8 11,5 16,5 11,6 12,6 1012 1003 1006 1014 1008 zo2 wzw2 z1 zw5 zw6 5 0 0 0 0 18,8 25,6 23 20,4 18,8 17,2 8,6 12 15,8 12 12 1026 1020 1019 1015 1005 z1 zw3 zw4 wzw4 w5 5 3,1 0 0 0 0 13,8 15,4 18,4 16,6 12,6 9,6 9,7 11,5 9,4 7,4 1015 1004 998 1008 1020 zzo2 zo2 zzo2 z1 nno2 5 11,2 10 0 5 4,4 10,2 10,6 11,2 8,7 8,6 5,4 5,9 8,6 4,2 3,8 1013 998 997 1003 1006 nw2 zw6 w5 w5 w6

10 3,3 3,1 0 0 3,4 9,8 7,8 4,2 -1,4 3,2 0,4 -2,4 1006 997 1013 1013 o2 zw6 wzw3 zo2 10 0 0 0 4,2 8,4 9,6 9,4 8,4 6 3,4 -3,4 1 1010 1023 1020 1013 zw8 w1 z2 zw3 10 0 0 0 0,7 6,9 10,2 9,6 8 -3,8 -4,4 1 2 1032 1018 1012 1009 ozo1 zw2 w4 wzw6 10 0 0 0 0 13,9 14 14 17,4 3,6 3 3,1 2,2 1028 1030 1031 1025 n2 n2 n2 no1 10 0 0 1,6 1,1 28,9 28,4 19,2 22,4 10 14,8 13,4 7,9 1015 1020 1024 1025 zo3 zo2 no1 nw1 10 0 5,3 0 0 19 19,6 18,3 20,3 11 11,2 11,3 7 1006 1008 1018 1014 zw2 w3 zw3 no2 10 0 13 1,8 0 22,4 20,4 20 22,1 10,2 11,8 14,2 11,1 1008 1011 1017 1019 zo3 zw7 zo2 w2 10 6,1 23 4,5 1,8 19,4 19,4 17,6 18 13 11,4 12,2 9,6 1001 1008 1021 1024 zw5 w5 nw5 zw3 10 26,1 4,7 0 0 17,4 17,4 19,6 27,2 11,2 12,2 14,4 13,8 1009 1009 1012 1008 zw9 zw4 w2 zzo2 10 8 4,8 3 4,6 14,8 14,6 14,1 17,8 9 9,2 6,3 12,8 1012 1018 1014 1014 nw5 n3 wzw4 wzw5 10 0 0 0 0 11,8 10,4 12,2 8,4 8,8 8,4 5,4 4 1022 1018 1020 1022 ono4 ozo3 zo2 o3 10 7,1 0,5 4 4 8,4 10,6 10,8 7,5 3,8 3,8 6,6 2 996 1015 1008 1014 w8 z8 w6 w3

dagen 15 3,8 7,2 7,2 6,3 2,7 0 4,8 7,4 8,8 9,2 9,1 13 -0,8 1,4 6,6 7,4 6 7,8 1003 1008 1009 1012 1015 1019 zo>w3wzw3 wzw4 zw5 zw5 zzw5 15 5,6 8,2 1,2 1,8 0 1,6 6 4,2 7,4 7 7,4 11,2 5 1,4 1 4,2 0,8 3,4 1010 1011 1008 1002 997 1001 zo1 ozo3 zo2 zw2 ozo2 o1 15 0 0 0 0 0 0 10,2 12,6 12,4 12,6 14 11 2,8 0,6 5,2 6,5 5,4 5 1016 1004 1002 1020 1016 1012 w4 zo1 zo1 no1 o4 ono5 15 0 4,6 0 0 0 0 20,4 11,2 13,4 13 16,6 15,6 4,9 6,7 5,2 4 2,4 2 1018 1027 1023 1021 1022 1023 zo1 nw5 nw3 nw2 z1 nw1 15 0 0 0 0 0 4 20,2 17,5 18,2 17,1 15,6 15,1 7,8 8,2 8 7,8 8,8 10,2 1022 1018 1022 1017 1023 1020 nw2 nwnw3w3 nw4 w3 wzw4 15 18,5 0 2,3 0 0 32,6 15,6 18,4 18,5 21,2 22,4 18 7 5,5 12,3 10,6 8,8 12,4 1018 1021 1013 1019 1016 1011 zw4 zw3 zw3 nw2 zw2 zw2 15 20 0 18,5 24,5 18,3 0 24,5 23,4 16,5 17,2 21 21 9,2 11,8 11,5 11,2 13,2 13,6 1020 1017 1013 1004 1017 1005 o1 no4 n4 nw8 zw2 zzo4 15 12 7,3 0 2,8 0 0 18 20,6 20,2 22 19,5 20,5 14,6 15,6 12 14,7 11,1 13,4 1010 1012 1009 1007 1015 1017 zw4 n1 z2 w1 w2 zw3 15 6,5 0,8 0 0 0 0,3 19,2 20 17,7 16,8 19 17,6 14 13,6 14,3 12,2 9,8 6,5 1009 1006 1012 1018 1023 1012 zw3 zw8 wzw5 w3 nw1 o3 15 13 7 0 0 0 0 17,4 12,2 15,6 15,6 14,6 15,8 11,6 10,8 6,6 4,4 2,4 2,2 1017 1020 1031 1034 1029 1023 wzw5 o1 o2 o2 o2 z2 15 0 0 0 0 0 0 9,6 11,2 10 8,4 2,8 6 5,5 2,2 2,6 0,6 0 0,2 1023 1030 1034 1025 1022 1021 ozo4 o1 o1 o2 o2 o1 15 0 2 13,4 3,8 11,7 9,2 6,5 9,3 9 6,4 6,2 4,6 2,4 3 5,4 4,2 3,3 2,4 1014 998 989 993 995 975 z2 z>w3 zw8 zw5 wzw6 ono4 20 25 3,8 0 1,8 0 0 1 1,1 0,7 2 1,5 0 0 0 11,8 6,4 6 5,6 4,2 5,9 6,2 7,4 6,2 3,6 1 0,4 0,4 5,8 1,2 2,2 0,8 -1,6 3 1,8 4,7 4,4 -0,6 -2,2 -5,4 -5,8 1019 1026 1030 1035 1037 1031 1028 1024 1011 1009 1024 1024 1023 zw5 nw2 nnw3 n2 nw1 nnw3 n3 wnw3 w4 ono3 no3 no3 no3 25 0 0 0 0 0 0 0 6,8 0,5 7 17,5 4,3 6 0,8 3,2 1,2 0,9 0,7 2,4 7,4 8,1 8,4 7,2 4 0,4 -1 0,2 -1,4 -4,2 -5,2 -4,2 -0,4 3,3 7 4 0,4 1009 1017 1016 1020 1018 1021 1022 1024 1024 1008 1015 1033 o2 o4 ozo5 o5 o4 ozo3 z3 z1 z1 z2 nw5 nno3 20 25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,3 0 0 0 7,4 10 11,2 12,2 10,8 16 14,6 16,4 13,6 8 11 11,4 14,3 3,8 3,8 0,6 -2,6 -1,2 -0,4 1,4 0,8 3,4 3,4 -3,2 -1 -2 1013 1023 1033 1034 1036 1036 1041 1032 1020 1021 1015 1016 1017 n2 w2 nw1 zw1 w2 nw2 n1 no2 nnw2 nno2 o1 nw2 z1 20 25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 18,2 19,4 24,8 24,6 25,3 25,8 26 27 23,8 21 16,4 18,4 22 3,4 4,2 6,6 7,6 8 10,4 9 8,6 8,6 7 8,2 9,2 8,5 1026 1017 1016 1016 1014 1011 1014 1019 1023 1023 1022 1017 1013 ono2 ono3 zo1 ozo2 ono2 ono2 ono3 no2 o3 no4 n5 nno2 ono4 20 25 2,9 0 0 0 0 1,4 0 0,2 0 0 3 4,1 0 15,6 15,5 19,4 20,5 22,4 17 19,8 15,6 22,4 16,7 15,8 14 16,6 11,4 12 10 7,6 5,8 10,4 7,5 10,6 5,8 10,7 10,2 7,4 11,4 1019 1014 1019 1020 1018 1019 1020 1024 1028 1008 1017 1013 1011 wzw3 w4 nw2 zw3 w1 w6 zw5 zw5 zw2 wzw7 wnw5 zw4 zw5 20 25 1,6 7,6 3,7 0 3,5 2,9 5,6 5 4,5 2 0 0 14,7 17,6 17,4 17 20,6 20,1 17,7 17,7 18,2 17,3 24 30,6 30,5 18 12,2 10,8 11,2 9,3 13,3 12 12,4 11,2 11,2 15,2 15,4 19,5 15,2 1008 1001 1013 1014 1012 1011 1014 1022 1021 1022 1016 1013 1023 w>z2 w7 w5 w3 w4 zw4 wzw4 wnw4 zzw2 w>zo1zo1 zo2 nnw4 20 25 17,7 21 0,5 0 0 0 5,4 34 2,8 1,8 0 0 0 18,2 17,2 21,2 22,8 22 18,6 17,4 13,6 18,2 18 24,2 24,7 19,4 12,6 12,8 11,4 10,8 13,2 12,6 11,4 11 8,6 12,8 13,2 13,5 12,4 994 993 1006 1010 1013 1013 1009 1003 1010 1014 1019 1020 1022 wzw4 zw3 nw1 nw2 n2 nnw4 nw5 w5 w1 w3 o1 no3 nw3 20 25 0 4,3 0 0 0 0 4,2 12,8 2,5 10,5 3,2 1 5,6 19,6 17,7 18,6 22 25,2 22,4 22 21,6 25,6 21,8 18,2 18,8 16,2 12,2 13,4 11,2 11 12,2 12 15,4 15,8 10,2 13,8 13 10,6 11,3 1017 1013 1017 1020 1014 1019 1014 1015 1013 1003 1013 1016 1016 wnw2 no3 w3 w1 zzo2 nw2 zo2 nw1 zo2 zzo2 zw2 w3 wnw5 20 25 6,7 14,2 7 0,2 2,1 0 0 0 0 0 0 0 0 17 16 18,2 17,6 17,2 17,8 19,7 22,2 22,4 21,6 21,6 24,4 26,6 11,2 8,8 7,6 10 13,2 12,8 7 7 6,4 11,6 12,4 9 10,6 1007 1003 1015 1020 1017 1020 1019 1016 1019 1025 1030 1028 1026 zzw4 w1 zw2 zw4 zw4 w2 wzw2 zzo1 w2 w2 w1 o2 o1 20 25 0 17,7 4,5 6,7 1 0 0 0 2,6 3,5 0 0,3 0 17,2 14,4 12,2 11,4 13,4 12,2 15,5 12,8 11,2 13,4 15,2 14,2 14,6 5,6 8,4 8,8 4 3,6 2,2 3,5 4,4 9 7 4,7 8,8 8,4 1017 1006 1015 1026 1025 1025 1014 1015 1004 1013 1014 1023 1022 zw2 w3 nw2 nw2 z2 zo3 ozo2 ozo5 ozo4 zzw2 zo2 z1 z1 20 25 0 0 0 0 0 0 3,6 0 0,4 0 1,3 0 0 4,6 11,6 8,2 4,8 4,4 4,8 10,6 11,8 13 12,4 13,2 10,3 10,2 -1,7 4,6 0,9 0,4 1,8 1,2 3,6 5,6 7,4 7,8 10,2 2,7 2,4 1021 1022 1020 1021 1018 1021 1026 1030 1023 1025 1021 1022 1012 zzo1 z2 o1 zo1 o2 zo1 wzw1 zzw2 w4 wzw5 zw6 zo2 z4 20 25 2,4 8,2 2,9 5,4 1 3 0 7 0,6 1,7 0 0 1,4 7,6 4,6 6,4 8,6 8 10,2 10,2 9,2 10,4 12,2 11 8,6 8,4 2,8 1,6 0,6 0,9 4,8 6,2 9 5 6,4 9 8,2 5,8 6,4 1007 1013 1016 1012 1017 1022 1013 1027 1030 1037 1036 1023 1010 w2 nnw4 z3 nw5 zw1 nw3 zw4 wnw2 zw5 zw5 zzw3 wzw5 wnw5 JAARTOTAAL NEERSLAG

54 30 1,7 15 1,3 1013 zw3 30 0 21 7,8 1012 ono5 30 0 27,6 10 1019 zo2 30 0 19,8 10,2 1024 nw3 30 0 16,2 12,8 1019 nw2 30 0,9 20 11,2 1018 wnw1 30 0 26,8 11 1027 ozo1 30 0 15,8 11,2 1021 zw2 30 1,5 12 7,2 1022 zw2 30 3,3 8,2 3,6 1015 nw5 2,8 10,6 3 1007 z>w2

0 18 9 1016 z1

2,1 17,2 11,6 1017 wnw1

903

137

9,9

95,5

84,4

117,6

181,6

113,8

22,4

6,2

8,7

8,88 4,63

10,54 4,90

15,99 7,85

20,28 10,98

20,81 12,64

19,93 11,74

20,29 11,29

18,97 8,25

18,55 6,31

10,20 1,01

1009,97

1020,21

1018,43

1014,93

1013,60

1012,07

1015,59

1019,10

1020,21

1022,30

I

4,1 17 11,1 1020 nw3

6 11,5 7,4 1010 zw6

regen temp. luchtdruk 30 totaal gem. gem. 0 0 60,9 0,6 1,2 5,40 -4,2 -1,8 0,84 1023 1026 1017,40 no1 z1 30 65 6,14 1,53 1015,52


7.2 Het weer van 2011 in Hensbroek n de onderstaande tabel is een overzicht van de weersomstandigheden in 2011 weergegeven. De gegevens zijn afkomstig van Jan Nanne uit Hensbroek.



Gemiddeld hoogste maand temperatuur 25,00

20,00

15,00

10,00

5,00

0,00 december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari

Gemiddeld laagste maand temperatuur 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 december

november

oktober

september

augustus

december

juli

april

november

juni

maart

oktober

mei

februari

januari

Neerslag per maand 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari


55


7.3 Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland Voorzitter J.M. Duyf (Jan), Postbus 8, 1693 ZG Wervershoof, telefoon: (0228) 58 52 72, e-mail: [email protected] Secretaris E.J. Baars (Egbert), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon: (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] Penningmeester en Ledenadministratie A.L. Roobeek (Ad), P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek, telefoon: (0228) 51 59 55, e-mail: [email protected] Natuurhistorische secretaris J.P. de Krijger (Jan-Pieter), Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn telefoon: (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] Leden A.L. ter Horst (Anneloes), Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, telefoon: (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] T. Horstman-Kooijman (Tineke), James Grievelaan 6, 1695 HX Blokker, telefoon: (0229) 23 53 35 Erevoorzitter J.A. Marbus (Jan), Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, telefoon (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Commissies

Commissie Landje van Naber contactpersoon: J.P. de Krijger (Jan-Pieter), Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn telefoon: (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] Activiteiten commissie contactpersoon: O. Carmi (Ofra), Rositastraat 11, 1676 GW Twisk, telefoon: (0227) 54 10 07, e-mail: [email protected] Public relations contactpersoon: G. de Weerd (Gerrit), Postbus 8, 1693 ZG Wervershoof, telefoon: (0228) 58 55 77, e-mail: [email protected] Internet contactpersoon: E.J. Baars (Egbert), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon: (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] website: http://www.knnv.nl/hoorn

Werkgroepen

Plantenwerkgroep contactpersoon: A.L. ter Horst (Anneloes), Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, telefoon: (0229) 23 05 91, e-mail: [email protected] Insectenwerkgroep contactpersoon: H.E. van der Groep (Henny), Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, telefoon: (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] Vogelwerkgroep contactpersoon: D. Greydanus (Douwe), Julianastraat 9, 1619 XG Andijk, telefoon: (0228) 72 01 19, e-mail: [email protected] Zoogdierenwerkgroep contactpersoon: F. Weel, De Roop 12, 1616 SC Hoogkarspel telefoon: 06 486 64 025, e-mail: [email protected]

56


Natuurhistorisch Jaarverslag 2011

Recommend Documents