Nascholing en professionalisering in onderwijs campus Turnhout en campus Vorselaar

Nascholing en professionalisering in onderwijs campus Turnhout en campus Vorselaar

Donche 2015-2016

De roots in onze naam Bijna twee eeuwen nadat Lodewijk Vincent Donche de Congregatie van de Zusters der Christelijke Scholen stichtte, inspireren we ons nog steeds aan zijn persoonlijkheid – eigenzinnig en volhardend – en nog meer aan zijn gedachtegoed en levenswerk. Waar hij en zijn Congregatie in die tijd opkwamen voor de openlijke armoede van de kinderen uit de volksklasse, willen wij alert blijven voor de nu dikwijls verborgen kansarmoede van kinderen. Met de organisatie van kwaliteitsvolle nascholingen willen wij dan ook ons steentje bijdragen aan het creëren van gelijke onderwijskansen voor elk kind ongeacht zijn afkomst of kenmerken. Het Donchecentrum, verantwoordelijk voor nascholing en professionalisering in onderwijs op campus Turnhout en campus Vorselaar, blijft terecht de naam dragen die het heeft, uit eerbetoon en erkentelijkheid.

Contactgegevens Lepelstraat 2, 2290 Vorselaar tel. 014 508 169 - 014 508 170 [email protected] www.thomasmore.be/donchecentrum www.donche.be

campusoverstijgend netwerk Het Donchecentrum en LeON, de twee centra voor nascholing en professionalisering in onderwijs van de lerarenopleidingen van Thomas More, werken nauw samen maar behouden hun regionale verankering en eigenheid. Er is afstemming in het cursusaanbod maar ook specialisatie op elk van de campussen waar Thomas More lerarenopleidingen aanbiedt. Samen waken ze over de kwaliteit van elke nascholing en het samenstellen van een ruim aanbod dat aansluit bij noden in het werkveld of nieuwe impulsen kan geven aan de dagelijkse praktijk. Het Donchecentrum organiseert haar nascholingen op campus Turnhout en Vorselaar. LeON organiseert vanaf het academiejaar 2014-2015 zijn nascholingen op campus Kruidtuin in Mechelen. Deze brochure werd opgemaakt met de meeste zorg. De bedragen van de cursusgelden werden opgenomen onder voorbehoud van wijzigingen. Eventuele aan passingen worden gepubliceerd op onze website. samenstelling: Ann Verheyen – mei 2015 foto’s: iStock.com © 2015 – Donche – Thomas More Kempen vzw

Leraren leren ‘levenslang’. ‘Nascholing en professionalisering’ zijn daarbij sterke instrumenten. Onze twee centra voor nascholing en professionalisering in onderwijs – Donche en LeON- stellen voor het schooljaar 2015-2016 opnieuw een sterk programma samen. Hun programma sluit nauw aan bij de noden van de kinderen, leerlingen, studenten, leraren in alle onderwijsvormen en volgt op de voet de huidige ontwikkelingen in het onderwijs. Onze lesgevers – zowel externen als eigen docenten- zijn gemotiveerde onderwijsmensen met feeling voor de praktijk. Hun inzet en gedrevenheid staan garant voor kwaliteitsvolle opleidingen. In deze brochure maak je kennis met het aanbod van het Donchecentrum. Je vindt eerst het aanbod individugerichte vormingen afgestemd op specifieke doelgroepen, nl. leraren kleuteren lager onderwijs, leraren bewegingsopvoeding, ICT-coördinatoren, zorgbegeleiders, beleidsondersteuners en directeuren. Verder is ook de informatie opgenomen over het coachingaanbod, de WiWeTeracademie en de mentorvorming die door de lerarenopleiding van Thomas More worden georganiseerd. Kinderverzorger(ster)s hebben sinds kort een vaste plaats in het onderwijs verworven. Door hun veelvuldige contacten met de kleinste kinderen, zijn zij vaak hun vertrouwenspersoon. Tijdens hun vooropleiding werd soms niet stilgestaan bij een aantal pedagogische aspecten waarmee ze nu op de werkplek geconfronteerd worden. Via participatie aan onze nascholingen kunnen ze wellicht een antwoord krijgen op enkele vragen. Ook personeelsleden van kinderdagverblijven of van naschoolse kinderopvangcentra, mogen altijd aansluiten bij onze vormingen. Wij hopen dat je ook dit jaar jouw gading vindt in ons aanbod. In het tweede deel waarin een ruim aanbod voor schoolteams is opgenomen, vind je ongetwijfeld een nascholing die aansluit bij de schoolspecifieke nascholingsbehoeften op vlak van pedagogische of didactische professionalisering van jouw schoolteam. Ook voor vorming gericht op het ontwikkelingsproces van het schoolteam als team of voor een teamcoaching op maat kan je een beroep doen op het Donchecentrum, evenals voor langlopende professionaliseringstra jecten (bijvoorbeeld als opvolging van een doorlichtingsverslag). Je kan het volledige aanbod raadplegen op www.donche.be. Deze site is het uitgelezen kanaal om alle collega’s optimaal te informeren. Ons aanbod van ca. 150 nascholingen richt zich tot iedereen, werkzaam in het onderwijs of actief betrokken bij het onderwijswerkveld. Ook opvoeders, therapeuten (pmt, ergo, logo, kiné,..), vormingswerkers, CLB-medewerkers … zijn welkom. Wij kijken ernaar uit om je in de loop van het volgende schooljaar te mogen begroeten tijdens één of meerdere van onze nascholingen. Het team van het Donchecentrum bestaat uit: Ann Verheyen, coördinator Donchecentrum Katrine Patteet, administratief medewerker Donchecentrum Ondersteund door: John Maes en Jan Wauters, directie lerarenopleiding

Donche 2015-2016 | 1

2 | Donche 2015-2016

PRAKTISCHE INFORMATIE Plaats van nascholing: De individugerichte nascholingen vinden plaats op beide campussen van de lerarenopleiding: • campus Turnhout, Blairon 800 • campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bij elke module wordt telkens duidelijk vermeld op welke campus de nascholing plaatsvindt. Een wegbeschrijving naar beide campussen vind je op de achterkant van deze brochure. Info & Inschrijven: Inschrijven kan uitsluitend online via www.donche.be. Van elke inschrijving ontvang je automatisch, via e-mail, een bevestiging en acceptatiemelding. Inschrijven kan tot 5 werkdagen voor de aanvang van de module. Daarna worden de inschrijvingen afgesloten om de praktische voorbereiding optimaal te laten verlopen. Duid steeds de betalingswijze aan: via de school, de gemeente, via KMO-portefeuille of naar persoonlijk adres. Mocht de inschrijving niet lukken langs de website, bericht ons dan via mail aan [email protected]. Ook dan bevestigen we jouw inschrijving. Vermeld daarbij zeker de gegevens die we ook vragen via de website. Als het aantal inschrijvingen het toegelaten maximumaantal overschrijdt, is de volgorde van inschrijving bepalend voor deelname. Je kan je dan inschrijven op een wachtlijst. Bij eventuele afmeldingen worden de ingeschrevenen op de wachtlijst door ons gecontacteerd. Inschrijven voor een nascholing betekent automatisch betaling van de factuur die 3 weken voor de aanvang van de cursus wordt toegestuurd. Indien je één week voor de aanvang van de cursus geen factuur ontvangen hebt, contacteer dan het Donchecentrum om na te gaan of de inschrijving werd geregistreerd. Een inschrijving kan tot uiterlijk 4 (werk)weken kosteloos worden geannuleerd. Daarna is annulering (ongeacht de reden) niet meer mogelijk. Indien je nadien onverwacht verhinderd bent, kan je een collega als vervanger sturen. Dan volstaat het om ons de naam van de vervanger door te geven via mail [email protected]. Indien een cursist een nascholing onderbreekt, stopzet, of een sessie afwezig is, is er geen prijsvermindering of terugstorting van een gedeelte van het inschrijvingsgeld mogelijk (ook niet wegens ziekte). Anderzijds wanneer een cursus niet kan doorgaan omdat het aantal inschrijvingen niet voldoende is, of omwille van heirkracht bij de nascholer, bijv. ziekte … of wanneer een cursist niet kan deelnemen wegens volboeking, worden de gestorte inschrijvingsgelden spontaan terugbetaald door het Donchecentrum. Wij danken je van harte voor jouw begrip. Veel nascholers, die met ons samenwerken, zijn bereid om hun cursus op maat van jouw team aan te bieden (voor een studiedag, personeelsvergadering …) op een locatie naar keuze. Neem vrijblijvend contact met ons op om dit samen uit te werken. Heb je omwille van een beperking of een handicap extra voorzieningen nodig? Laat het ons dan tijdig weten. Heb je vragen of wens je bijkomende informatie? Contacteer ons via 014 508 169 of [email protected]

INDIVIDUGERICHTE NASCHOLING

Donche 2015-2016 | 3

Inhoudslijst PRAKTISCHE INFORMATIE.......................................................................................................................................................................................3 Individugerichte nascholingen ICT-nascholingen Module 1.................... Zelf interactieve prentenboeken maken met PowerPoint.................................................................................. 9 Module 2................... Muzische vorming: Een mix van liedjes maken en op cd branden, hoe pak ik dit aan?.................... 9 Module 3................... Presentaties maken met Prezi: ....................................................................................................................................... 9 online presentaties maken met didactisch gebruik in de klas Module 4................... Actua in de les......................................................................................................................................................................... 9 Module 5................... Coderen met kinderen – unplugged............................................................................................................................10 Module 6................... Video’s en foto’s monteren op iPad: eenvoudig en efficiënt...........................................................................10 Module 7................... Lego WeDo................................................................................................................................................................................ 11 Module 8................... Lego Story Starter................................................................................................................................................................. 11 Module 9................... Een creatieve film maken met Windows Live Movie Maker (versie 2011).................................................. 11 Module 10................. Scratch....................................................................................................................................................................................... 12 Module 11................... Digi-taalles............................................................................................................................................................................... 12 Module 12................. Dubben over animatie (of is het animatie dubben?).......................................................................................... 12 Module 13................. Een klasblog maken............................................................................................................................................................. 12 Module 14................. Lesgeven met een interactief digitaal schoolbord: ............................................................................................ 13 basiscursus Smart Notebook Module 14bis........... Lesgeven met een interactief digitaal schoolbord: ............................................................................................ 13 verdiepingscursus Smart Notebook Module 15................. ‘TypTienTwee’ (TypTien-2.0) Free-edition voor gebruik in de klas............................................................. 13 trainerscursus Leraren kleuteronderwijs

Module 16................. Zindelijkheid: stress of een natuurlijk proces?........................................................................................................ 15

Hoe ouders positief betrekken bij het zindelijk maken van hun peuter of kleuter!

Module 17................. ‘Ik ben waarschijndelijk groot’ ....................................................................................................................................... 15 Module 18................. Module 19................. Module 20................ Module Module Module Module Module Module Module

21................. 22................ 23................ 24................ 25................ 26................ 27................

Module 28................ Module 28bis.......... Module 29................ Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module

30................ 31................. 32................ 33................ 34................ 35................ 36................ 37................ 38................ 39................ 40................ 41.................

Over het stimuleren van zelfredzaamheid en het ontwikkelen van vaardigheden om de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen op gang te brengen bij de jongste kleuters (2,5- tot 4-jarigen) Juf, we spelen doktertje …................................................................................................................................................ 15 Meer weten over gezond eten - de invloed van voeding op de ontwikkeling …...................................16 De VLAJO-droomfabriek .................................................................................................................................................16 Alle kinderen prikkelen in een ondernemende leeromgeving Van proberen kan je leren! Jouw kleuters ook? ...................................................................................................16 Spelenderwijs leren in de kleuterklas......................................................................................................................... 17 Techniek, niet meer weg te denken in de leef- en belevingswereld van onze kleuters .................. 17 Welkom Anna(pop): een nieuw vriendje in de klas !........................................................................................... 18 Welkom Rikki(pop): een nieuw vriendje in de klas !............................................................................................ 18 Rijke talige peuterprikkels voor 2,5 jarigen..............................................................................................................19 Zoekboeken voor peuters, kleuters en eerste graad! .......................................................................................19 Taalpret gegarandeerd! Taalvaardigheid en taalstimulering bij (anderstalige) nieuwkomers.......................................................20 Nederlands in de kleuterklas! Workshop: zelf een GO4ty materialendoos maken..........................................................................................20 Bijbelverhalen interactief verteld: ..............................................................................................................................20 een workshop geïnspireerd op Godly Play Leerlijnen wiskundige initiatie in de kleuterklas uitgediept...........................................................................20 Schrijfmotoriek efficiënt, speels en doordacht aanleren bij kleuters......................................................... 21 Fijne motoriek zelfstandig en speels remediëren bij kleuters....................................................................... 22 Ruimtelijke oriëntatie op kleuterleeftijd: meer halen uit de materialen in je klas.............................. 22 Differentiëren in de kleuterklas – omdat kinderen verschillend zijn….......................................................23 Met de bewegingstas meer bewegen in de kleuterklas...................................................................................23 Ontspannings- en bewegingstussendoortjes in de kleuterklas....................................................................23 Kinderyoga in de kleuterklas, een kennismaking................................................................................................24 Zumbatomic voor kleuters..............................................................................................................................................24 Schoolfeestdansen met kleuters..................................................................................................................................24 Peuters en moderne kunst: een topcombinatie!.................................................................................................. 25 Klei? Niet vies, wel fun!...................................................................................................................................................... 25

4 | Donche 2015-2016

Inhoudslijst Leraren kleuteren lager onderwijs Zorg/gelijke onderwijskansen/gedrag/communicatie Module 42................ Van kloof naar brug tussen kleuterschool en 1ste leerjaar............................................................................. 27 Module 43................ Joepie ! Ik mag spelend leren in het eerste leerjaar......................................................................................... 27 Module 44................ Omgaan met hoogsensitieve kinderen..................................................................................................................... 27 Module 45................ Ontwikkelingsvoorsprong bij jonge kinderen........................................................................................................28 De knappe koppies komen er vanzelf wel... maar niets is minder waar !?! Module 46................ Schoolrijpheid en werkhouding versus pengreep...............................................................................................28 Module 47................ Creatief naar ontwikkeling fijne motoriek .............................................................................................................29 Module 48................ Kijk en luister naar beelddenkers ...............................................................................................................................29 Module 49................ Denkvaardigheden en planmatig werken stimuleren met Smartgames................................................ 30 Module 50................ Herkennen en aanpakken van visueel-ruimtelijke en visuomotorische problemen......................... 30 Module 51................. Problemen met lateralisatie bij kleuters en jonge kinderen? ........................................................................ 31 Op weg naar een logische leer-en remediëringslijn met spelmaterialen Module 52................ Zorg bieden zonder etiketten: kijken naar kinderen met moeilijkheden en het M-decreet............32 Module 53................ Tests en zorg: wat kan je nog meer doen buiten LVS ......................................................................................32 Module 54................ Stresskids: inzichten in hoe stress het leervermogen van kinderen beïnvloedt..................................33 Module 55................ Het belang van beweging voor de ontwikkeling van de hersenen ............................................................33 Module 56................ Een reis door het kinderbrein .......................................................................................................................................34 Module 57................ Building Blocks - een introductie op de BRAIN GYM ® 1.01 cursus ...............................................................34 Module 58................ Brain Gym ® 1.01 basiscursus (deel 1 & 2) ...............................................................................................................35 Introductiecursus (deel 1)................................................................................................................................................35 Module 58bis Basiscursus (deel 2)............................................................................................................................................................35 Module 59................ Dubbele doedelworkshop: verkennen en ontwikkelen van lateraliteit en dubbelhandigheid......35 Module 60................ “Het zit tussen je twee oren!”.........................................................................................................................................36 De kracht van WHOLE BRAIN THINKING op de groei van onze hersenen. Module 61................. “Wordt een Whole Brain Practitioner in jouw school”....................................................................................... 37 Module 62................ Onthaasten en genieten in de drukte van elke dag........................................................................................... 37 Module 63................ Waarde(n)opvoeding op school: achterhaald of net springlevend?.........................................................38 Module 64................ Praten met kinderen, hoe doe je dat? Meer oog voor de binnenwereld van kinderen. ...................38 Module 65................ Van tekendagboek naar een verhaal........................................................................................................................39 Module 66................ Ontspannen mag, nee moet … ook in de klas!.....................................................................................................39 Module 67................ Speelse werkvormen rond sociale vaardigheden ............................................................................................. 40 Module 68................ Kinderen en de scheiding van hun ouders............................................................................................................. 40 Module 69................ Als de dood voor dood op school .............................................................................................................................. 40 Module 70................ Heb je soms een (h)echt plekje voor mij ? ..............................................................................................................41 Aan de slag vanuit het troostboek: ‘Pipa vindt een weg Module 71................. Omgaan met agressief gedrag van kinderen.......................................................................................................42 Module 72................ Praten met ouders: over communicatie tussen school en gezin..................................................................43 Module 73................ Communicatie met kinderen op school ...................................................................................................................43 Module 74................ Creatief communiceren met kinderen: een introductie....................................................................................43 Module 74bis.......... Creatief communiceren met kinderen (basiscursus)........................................................................................ 44 Module 75................ Introductiecursus geweldloos communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK............................................................. 44 Module 75bis.......... Basiscursus duurzaam communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK..............................................................45 Module 75tris.......... Verdiepingscursus duurzaam communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK..............................................................45 Pedagogisch-didactisch handelen / muzische vorming

Module 76................ Initiatie Frans bij jonge kinderen: een grote meerwaarde..............................................................................47 Module 77................ Taal- en rekenachterstand gaan vaak hand in hand.........................................................................................47 Module 78................ Troostboeken… verdriet in de klas...............................................................................................................................47

Met verhalen voor kinderen zorgen

Module 79................ De spiekpietjes!......................................................................................................................................................................48 Module 80................ Het schooltoneel: de ‘do’s’ en ‘don’ts’ van podiumkunsten op school ......................................................48 Module 81................. Klinge, klange, klong…........................................................................................................................................................48

Creatief musiceren en componeren met stemen lichaamsklanken

Module 82................ Rommeldebommeldebom...............................................................................................................................................49

Creatief musiceren met rommelinstrumenten Jawel ! Iedereen kan mooi zingen ! - stemvorming en natuurlijk zingen..............................................49 Lang leve het goede oude luisterspel !.................................................................................................................... 50 Musiceren met nieuw lied- en luistermateriaal voor de lagere school.................................................... 50 Een muzisch project, hoe pak ik dat aan?.............................................................................................................. 50 Experimenteren met plakkaatverf - Toveren met kleur en textuur .......................................................... 50 Sinterklaas met zijn spiekpieten - workshop tekenen – plakken – boetseren....................................... 52 Eenvoudige druktechnieken .......................................................................................................................................... 52 Kunstige nieuwjaarsbrieven ontwerpen Module 90................ De kip en het ei! – variërende technieken rond Pasen...................................................................................... 52 Module Module Module Module Module Module Module

83................ 84................ 85................ 86................ 87................ 88................ 89................

Donche 2015-2016 | 5

Inhoudslijst Leraren lager onderwijs Zorg / gelijke onderwijskansen Module 91................. Ken je kwartiermakers? – Leesvaardigheid verhogen met effect ! ...........................................................55 Module 92................ Spreekbeurten: gelijke of ongelijke onderwijskansen?.....................................................................................55 Module 93................ Activerende spreekwerkvormen voor in de klas...................................................................................................56 Module 94................ Ontdek de kracht van interactieve werkvormen.................................................................................................56 Geef je leerlingen gelijke onderwijskansen in een krachtige leeromgeving! Module 95................ Jongens en lezen … extra aandacht gewenst! .................................................................................................... 57 Module 96................ Een nieuwe aanpak om doelen remediëringsgericht rekenvaardigheden te screenen...............58 Module 97................ Executieve functies: redeneren, plannen, organiseren, geheugentraining en je bewust leren concentreren..................................................................................................................................58 Module 98................ “Hoe krijg ik dat allemaal in mijn hoofd?” - geheugen screenen en verbeteren bij kinderen.......59 Module 99................ ‘Brein en bewegen’: breinvriendelijke tussendoortjes en aandachtsversterkertjes ........................... 61 Module 100.............. ‘Brein en bewegen’: Hoe je meer kan leren als je ogen, lijf en brein samenwerken in de klas...... 61 Module 101................ Reflexintegratie: leren hoe reflexen kinderen kunnen blokkeren in hun leren......................................62 Een kennismakings- en ervaringsdag Module 102.............. De Daltonprincipes: klasmanagement zorgt voor remediëringstijd in de klas!...................................62 Module 103.............. Een hoog IQ! En dan ….......................................................................................................................................................63 Module 104.............. Een kangoeroe- of plusklas opzetten.........................................................................................................................63 Module 105.............. Goedkoop zelfcontrole- en leerspellen maken.....................................................................................................63 Module 106.............. Schrijfmotoriek efficiënt en doordacht aanleren en zo minder remediëren.........................................64 Module 107............... Fijne motoriek als bewegingstussendoortje en leermoment in de klas zelfstandig en speels remediëren..........................................................................................................65 Module 108.............. Ruimtelijke oriëntatie: een logische leer- en remediëringslijn......................................................................65 Module 109.............. Ruimtelijke oriëntatie specifiek binnen de meetkundelessen leuker, speelser en ervaringsgerichter maken met zelfcontrolemateriaal............................................................66 Module 110............... Problemen met lateralisatie? ........................................................................................................................................66 Op weg naar een logische leer- en remediëringslijn Pedagogisch-didactisch handelen

Module 111................. Meer leesplezier in de tweede en derde graad. Ken je kwartiermakers? .............................................69 Module 112................ Creatief schrijven en tips voor een spetterende gedichtendag...................................................................69 Module 113................ Toast literair............................................................................................................................................................................69 Module Module Module Module Module

114................ 115................ 116................ 117................ 118................

Module Module Module Module Module Module Module Module

119................ 120.............. 121................ 122............... 123............... 124............... 125............... 126...............

Module 127...............

Leestechniek supertop maar leesplezier superflop! Leesmotiverende boekbesprekingen! ......................................................................................................................70 De nieuwe AVI-leestechniek en begrijpend lezen leren kennen/afnemen..............................................70 Een eigentijdse, efficiënte aanpak van de leerlijn tijd in metend rekenen: kloklezen 2.0...............70 Van knaagstukken naar vraagstukken...................................................................................................................... 71 Bijbelverhalen anders verteld........................................................................................................................................ 72 Workshop geïnspireerd op Godly Play De goede week muzisch benaderd ........................................................................................................................... 72 J’adore la leçon de Français - Levendig Frans geven in de derde graad............................................... 72 Onderzoekend leren binnen W.O. in de derde graad? .................................................................................... 73 De ‘Vla jo Droomfabriek’: een rijke doe- en leeromgeving vol leerkansen ............................................ 74 Is iedereen mee? - Interactieve werkvormen in het basisonderwijs.......................................................... 74 Contractwerk zet je leerlingen zelfstandig en actief aan de slag!............................................................. 74 Breder en anders evalueren! Hoe? Zo! ...................................................................................................................... 75 Doe het eens op mijn manier! Differentiëer in stijl !........................................................................................... 75 Inspelen op de kwaliteiten van de kinderen. Dominantieprofielen en leerstijlen in kaart brengen: Hoe elk kind leert vanuit de eigen breinorganisatie..........................................................................................76

Gedrag / werkhouding / sociale vaardigheden

Module 128............... Van concentratieproblemen tot ADHD......................................................................................................................79 Module 129............... Omgaan met opvoedings- en gedragsproblemen in de klas en op school...........................................79

Moeten leerkrachten vandaag therapeuten worden?

Module 130.............. Aanpak van (cyber)pestgedrag in klas- en schoolcontext.............................................................................79

Een praktijkgerichte opleiding

Module 131................ Moeilijk leerlingengedrag aanpakken en voorkomen...................................................................................... 80 Module 132............... ‘Gast, da ’s ni gepast ! ‘ - ‘Meis, da’s ni wijs!’ ......................................................................................................... 80

Over gepast en ongepast seksueel gedrag bij kinderen in de lagere school

Module 133............... Samen spelen, hoe doe je dat? .................................................................................................................................. 80

Het opzetten van een sociale vaardigheidstraining bij kinderen.

Module 134.............. Leer kinderen positief denken! Eigen baas over je gedachten .................................................................... 81

6 | Donche 2015-2016

Inhoudslijst Muzische vorming 135............... Muzische vorming, een uitdaging en oh zo belangrijk !...................................................................................83 136............... Wereldoriëntatie muzisch gezien................................................................................................................................83 137............... Joepie media! Hoe je het leerplan media kan omzetten naar de muzische praktijk........................84 138............... Boeken komen tot leven ..................................................................................................................................................84 139............... Met de bewegingstas meer bewegen in de klas..................................................................................................85 140.............. Ontspannings-en bewegingstussendoortjes in de klas....................................................................................86 141................ Yoga in de klas: een kennismaking..............................................................................................................................86 142............... Bodypercussie: muziek maken met je eigen lichaam........................................................................................86 143.............. Dans en spel als opwarming in de turnles of breekmoment in de klaspraktijk/turnles...................87 144.............. Schoolfeestdansen in de lagere school....................................................................................................................87 145............... Er is veel meer dan wasco! - workshop tekenmaterialen ..............................................................................88 146.............. Muziek en beeld, een ideale combinatie - workshop ‘rap’ schilderen en graffiti ..............................88 147............... Dat kan een aap schilderen, maar kan jij een aap schilderen? ....................................................................88 148.............. Kunst onder de loep!..........................................................................................................................................................89 Workshop rond kunst onderwijzen

Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module Module

Wiweter Worshop Worshop Worshop Worshop Worshop

1................ 2............... 3............... 4............... 5...............

STEM - didactiek...................................................................................................................................................................91 Leren programmeren met en zonder robot............................................................................................................91 1000 bommen en granaten.............................................................................................................................................91 De brug naar de chemie ..................................................................................................................................................91 Veiligheid is kinderspel......................................................................................................................................................91

Directeuren, zorgbegeleiders en beleidsondersteuners Module 149.............. Samen werk maken van een sterke leescultuur via een sterk leesbeleid! ............................................93 Module 150.............. ‘De kracht van Whole Brain Thinking in een schoolteam’...............................................................................93 Coaching en zelfzorg Coaching 1............... Waarderend coachen - basis ........................................................................................................................................95 Coaching 2.............. Waarderend coachen - vervolg....................................................................................................................................96 Coaching 3.............. Waarderend coachen voor leidinggevenden - basis ........................................................................................96 Zelfzorg 1.................. Zelfzorg voor leerkrachten.............................................................................................................................................97 Zelfzorg 2................. Zelfzorg voor leidinggevenden.....................................................................................................................................97 Mentorenopleiding

Module M1................ Mentoropleiding voor stagiairs en beginnende leraren..................................................................................99 Module M2............... Mentoropleiding voor stagiairs en beginnende leraren..................................................................................99

Nascholingen voor schoolteams PRAKTISCHE INFORMATIE................................................................................................................................................................................... 101 Thema 1..................... Stimuleren van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen bij de jongste kleuters...................................... 102 Thema 2.................... Kinderen en echtscheiding........................................................................................................................................... 102 Thema 3.................... Als de dood voor dood op school.............................................................................................................................. 102 Thema 4................... Praten met kinderen, hoe doe je dat? ................................................................................................................... 102 Meer oog voor de binnenwereld van kinderen Thema 5.................... Begeleiding van kinderen met faalangst............................................................................................................... 102 Thema 6.................... Hoe vrije teksten en vrije tekeningen een hulpmiddel kunnen zijn als kinderen het emotioneel moeilijk hebben ........................................................................... 103 Thema 7.................... Kinderen leren conflicten hanteren........................................................................................................................... 103 Thema 8.................... Reageren op agressie-incidenten.............................................................................................................................. 103 Thema 9.................... Een positief klasklimaat, het hele jaar door ........................................................................................................ 103 Thema 10.................. Kinderen stap voor stap leren opkomen voor zichzelf .................................................................................. 103 Thema 11................... Wereldoriëntatie: muzisch gezien.............................................................................................................................104 Thema 12.................. Muzisch project uitwerken naar toonmoment/voorstelling.........................................................................104 Thema 13.................. Kunst, wat kan je ermee doen?...................................................................................................................................104 Thema 14.................. Joepie drama! Of hoe je het leerplan drama kan omzetten naar de praktijk ...................................104 Thema 15.................. Joepie media! Of hoe je het leerplan media kan omzetten naar de muzische praktijk................104 Thema 16.................. Joepie muziek! Of hoe je het leerplan muziek kan omzetten naar de praktijk ................................ 105 Thema 17.................. Dansen met kinderen........................................................................................................................................................ 105 Thema 18.................. Zingen, en dan? Spelen met de stem en liedjes................................................................................................ 105 Thema 19.................. Omdat muzische vorming zoooo belangrijk is !.................................................................................................106 Thema 20................. Zingezangezong: Iedereen kan mooi zingen! ....................................................................................................106 Thema 21.................. Klinge Klange Klong - experimenteren – spontaan componeren met stemen lichaamsklanken, rommelinstrumenten en zelfgemaakte instrumenten.....................................................................................106 Thema 22................. Een zorgthema voor het ganse schoolteam toegelicht ................................................................................ 107 Thema 23................. Een zorgthema implementeren? Makkelijker gezegd dan gedaan ......................................................... 107 Thema 24................. Optimaal functioneren in een team via waarderend coachen .................................................................108 Thema 25................. Begeleiden van innovaties op de werkvloer........................................................................................................108 Thema 26................. Energieverlies – roep het een halt toe !..................................................................................................................108 Thema 27................. Kernkwaliteiten...................................................................................................................................................................109 Thema 28................. Kennismaking met het Enneagram...........................................................................................................................109

Donche 2015-2016 | 7

ICT-nascholingen

8 | Donche 2015-2016

ICT-nascholingen Zelf interactieve prentenboeken maken met PowerPoint Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad Inhoud de deelnemer leert: • wat de ICT-eindterm 8: “De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren” voor je klas kan betekenen; • wat de meerwaarde is om met interactieve prentenboeken in je klas te werken; • zelf interactieve prentenboeken maken; • enkele belangrijke knoppen gebruiken van een presentatieprogramma (in functie van het maken van een interactief prentenboek); • experimenteren met verschillende media die nodig zijn om een interactief prentenboek vorm te geven (scanner, fototoestel, microfoon, ..).

Belangrijk! Je brengt zelf een prentenboek mee waarmee je tijdens de sessie wil werken. Leiding Marcel Vanlommel, ICT-consulent Datum woensdag 9 december 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 1

Muzische vorming: Een mix van liedjes maken en op cd branden, hoe pak ik dit aan? Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs, ook directeuren Inhoud Binnenkort grootoudersfeest, schoolfeest, een toonmoment ...? Heb je liedjes nodig, hoe maak je een mix van liedjes die je nodig hebt? Hoe neem je van liedjes enkel het deel dat je nodig hebt? Hoe zet ik dit op cd, usb, tablet ...? Hoe speel ik dit af met smartphone, tablet ...? Hoe werkt itunes, djay ...? In deze echte doe-sessie leren we: liedjes zetten op cd, usb ... liedjes mixen Zelf meebrengen: iphone, ipad, mac (Apple-toestel)

Leiding Kristoff Vosters, leraar lager onderwijs, muzikant, freelancer muzische vorming, auteur bij uitgeverij die Keure Muzemundo en bezieler van www.radiowaka.be Datum woensdag 21 oktober 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 2

Presentaties maken met Prezi:

online presentaties maken met didactisch gebruik in de klas Doelgroep: leraren basisonderwijs. Geen voorkennis vereist. Inhoud Prezi is een online presentatietool waarmee je heel mooie resultaten kan behalen. Een Prezi-presentatie bestaat in feite uit één ‘groot vel papier’ waarop je de presentatie maakt. Je kunt hierbij inzoomen op details en uitzoomen voor overzicht of hyperlinks, afbeeldingen en video’s toevoegen. Omdat Prezi uitgaat van een oneindig groot canvas is het ook wel te vergelijken met een mindmap. Prezi combineert mindmapping en presenteren. Je kunt daarom veel creatievere en effectievere presentaties maken. Benieuwd? Neem al een kijkje op http://prezi.com/explore/

Tijdens de sessie werken we met online tools die je gebruikt om snel en eenvoudig een Prezi-presentatie te maken. Leiding Walter Mertens, ICT-coördinator Datum woensdag 28 oktober 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 3

Actua in de les Doelgroep: leraren lager onderwijs. Er is geen voorkennis vereist. Inhoud: Kinderen vinden makkelijk de weg naar het internet. Kan het internet ook ingezet worden om antwoord te vinden op actuele items? Hoe breng je actualiteit in de les? Welke digitale tools bestaan er? Actualiteit kan ingezet worden bij begrijpend lezen. Je traint talige vaardigheden aan de hand van erg recent materiaal uit de actualiteit.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 20 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 4

Donche 2015-2016 | 9

ICT-nascholingen Coderen met kinderen – unplugged Doelgroep: leraren lager onderwijs. Geen voorkennis vereist. Inhoud We weten nog niet hoe ICT het leven in de toekomst gaat beïnvloeden, maar dat dat zal gebeuren, is zeker. Het onderwijs moet zich daarop voorbereiden. Leerlingen zullen in de toekomst moeten kunnen rekenen op een extra stel vaardigheden: de 21ste eeuwse vaardigheden. Hierbij denken we aan omgaan met informatie, probleemoplossend denken, creatieve vaardigheden, enz. Alles wat computers doen, wordt bepaald door regels met codes. En die worden ingegeven door mensen. Leer in deze sessie hoe je programmeren en coderen bij kinderen aanbrengt zonder dat er enige elektriciteit aan te pas komt.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 3 februari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 5

Video’s en foto’s monteren op iPad: eenvoudig en efficiënt Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs, directeuren, administratieve medewerkers... Inhoud Met een iPad heb je alles bij de hand om foto’s en video’s te nemen. Minder gekend is dat je die foto’s en video’s ook op het toestel zelf kan verwerken tot een blitse, chique of informatieve video. Het resultaat kan je rechtstreeks doorsturen naar You Tube of opslaan op je computer. We maken gebruik van iMovie. Het gebruiksgemak is verbluffend. Deze sessie is geschikt voor alle iPads behalve de allereerste serie, die niet met een camera is uitgerust. iMovie is gratis voor de recentere iPads en kost enkele euro’s voor de iPad 2 en 3. Verloop De sessie start met enkele praktische tips voor het gebruik van de iPad. Vervolgens gaan we aan de slag met iMovie. Er is een iPad voorzien per persoon. We werken allemaal met hetzelfde basis video- en fotomateriaal dus je eigen iPad meebrengen is niet nodig. Enkele zaken die aan bod komen zijn: overgangen, titels toevoegen, geluid stiller of luider zetten, foto’s invoegen …. We bekijken ook hoe je jouw video kan opslaan op een andere (Windows of Mac) computer. Tenslotte wordt het resultaat op You Tube geplaatst.

10 | Donche 2015-2016

Niveau Ondanks het mooie resultaat verloopt deze sessie aan een rustig tempo. Ze is bedoeld voor een beginnende tot gemiddelde gebruiker. Als ervaren gebruiker zal het tempo eerder traag zijn. Hier vind je een voorsmaakje: https://sites.google.com/site/ monterenopipad/ Leiding Nick Sauvillers, docent ICT-vaardigheden voor studenten lager onderwijs Thomas More. Datum woensdag 17 februari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 6

ICT-nascholingen Lego WeDo Doelgroep: leraren lager onderwijs eerste en tweede graad. Er is geen voorkennis vereist!

Na deze sessie zal je zelf aan de slag kunnen met LEGO WeDo en weet je ook hoe je de programma’s kunt inzetten in de klas.

Inhoud: Leer de troeven van LEGO kennen. Je gaat na een korte instructie zelf aan de slag aan de hand van concrete oefeningen. Op deze manier leer je snel op welke manier je vaardigheden van kinderen kan versterken in de klas. LEGO WeDo is een fantastisch, eenvoudig te gebruiken tool die kinderen in staat stelt om te leren, te bouwen en dan de modellen tot leven te brengen. WeDo wordt ingezet om een aantal vaardigheden te verbeteren: communicatie, samenwerking en teambuilding. WeDo helpt leerlingen te begrijpen hoe technologie een actieve rol speelt in het dagelijks leven en is een ideaal product voor het basisonderwijs in de verschillende vakken zoals Informatica, Wetenschap, Taal, Technologie en Techniek. LEGO WeDo dient als een uitstekend platform voor het leren in de 21e eeuw en is veruit het beste robotica-systeem in de wereld voor leerlingen van de basisschool.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 18 november 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 7

Lego Story Starter Doelgroep: leraren lager onderwijs. Geen voorkennis vereist! Inhoud: Leer de troeven van LEGO kennen. Je gaat na een korte instructie zelf aan de slag aan de hand van concrete oefeningen. Op deze manier leer je snel op welke manier je vaardigheden van kinderen kan versterken in de klas. LEGO Story Starter is een inspirerende manier om de belangrijke doelstellingen van het leerplan te halen. Het versterkt niet alleen de lees- en schrijfvaardigheden van de kinderen, maar ook hun algemene communicatievaardigheden. Ze leren hoe ze beter kunnen samenwerken door in teams te werken en verbeteren hun algemene sociale vaardigheden. Na deze sessie zal je zelf aan de slag kunnen met LEGO Story Starter en weet je ook hoe je de programma’s kunt inzetten in de klas.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 2 december 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 8

Een creatieve film maken met Windows Live Movie Maker (versie 2011) Doelgroep: leraren lager onderwijs, ICT-coördinatoren Inhoud Film is een ongelooflijk didactisch medium. Zowel leerkrachten als leerlingen kunnen er creatief mee aan de slag. Met elk digitaal fototoestel of elke smartphone kan je degelijk filmen. Het gebruik van film kreeg zo een boost. Een les of uiteenzetting ondersteunen met een zelfgemaakt (of door de leerlingen) filmpje, geeft dikwijls een extra houvast. Een film kan een stimulans zijn voor de bewustwording van een probleem of situatie. Bovendien brengen juist gekozen beelden een boodschap meestal beter over. Verloop In deze sessie leer je met Movie Maker filmfragmenten en foto’s monteren tot een volledig afgewerkte film, eventueel voorzien van achtergrondmuziek. Windows Live Movie Maker 2011 is zeer gebruiksvriendelijk. Volgende inhouden komen aan bod: • filmfragmenten (en foto’s) invoegen, bijknippen, verplaatsen en afwerken tot een vloeiend geheel;

• een begin- en eindgeneriek toevoegen; • eenvoudige animaties en visuele effecten toepassen; • muziek toevoegen; • een afgewerkte film opslaan en publiceren (bv. voor You Tube, Facebook, PowerPoint,…); • Videoformaten omzetten (AVI, MPEG, WMV, ….) Leiding Walter Mertens, ICT-coördinator Datum woensdag 13 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 9 Donche 2015-2016 | 11

ICT-nascholingen Scratch Doelgroep: leraren lager onderwijs. Geen voorkennis vereist. Inhoud Nog maar enkele jaren geleden leek programmeren iets dat alleen maar door slimme IT’ers kon gedaan worden. Stilaan weten we dat programmeren alsmaar belangrijker wordt in de 21ste eeuw. Ook op school komt het steeds meer aan bod. Leren coderen is niet alleen leuk, maar ook goed voor de ontwikkeling. Kinderen leren logisch te denken en sneller problemen op te lossen. Scratch is een inleidende programmeertaal waarmee kinderen interactieve verhalen en spelletjes kunnen maken. Ze klikken daarvoor grafische programmeerblokken aan en laten hun figuren bewegen, springen, dansen, zingen.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 2 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 10

Digi-taalles Doelgroep: leraren lager onderwijs (bij voorkeur derde graad) Inhoud: Het internet biedt allerlei interessante tools, vaak gratis ter beschikking. Van vele kent men het bestaan niet, van andere schrikt men terug omdat ze enkel voor computernerds zouden bestemd zijn. Niets is minder waar! Vanuit het leerplan komen talige oefeningen aan bod die in aanmerking komen om te koppelen aan een digitale tool. Vervolgens krijgt de gebruiksvriendelijkheid van enkele tools alle aandacht. Klaar om je les een boost te geven? Pimp ze!

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 30 september 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 11

Dubben over animatie (of is het animatie dubben?) Doelgroep: leraren lager onderwijs 3de graad die regelmatig met de computer werken Inhoud Animatiefilms kunnen op een erg creatieve manier ingezet worden in het onderwijs. Kunnen de leerlingen bijvoorbeeld de emoties van de figuren in kaart brengen? Kunnen ze bepaalde emoties naspelen? Een moment om ook even te filosoferen over emoties. En dan wordt het helemaal te gek wanneer men met eenvoudige digitale tools de voice-over van een animatiefilm kan maken.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades. Datum woensdag 13 april 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 12

Een klasblog maken Doelgroep: leraren lager onderwijs 3de graad die regelmatig met de computer werken

en je leerlingen. Zonder dat ze het beseffen, zijn ze bezig met talige vaardigheden binnen een functioneel kader.

Inhoud: ICT heeft duidelijk zijn weg naar de klas gevonden. Uitgeverijen brachten didactische softwarepakketten op de markt, handboeken pakten uit met een website of cd-rom, en leraren gingen zelf aan de slag met digitale remediëringsoefeningen. Hierbij werd uitgegaan van de voordelen van ICT: het multimediale karakter, de persoonlijke en onmiddellijke feedback, en de mogelijkheid om te differentiëren en oefeningen op maat aan te bieden. Leraren zetten het internet vaak in als gegevensbron. Zowel voor zichzelf als voor hun leerlingen. Leerlingen gebruiken het internet echter vaker als communicatiemedium. Met een weblog combineer je beiden. In deze sessie leer je hoe je een weblog kan aanmaken en beheren. De inhoud wordt aangeleverd door jezelf

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer met aandacht voor hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT, oprichtster van Arkades.

12 | Donche 2015-2016

Datum woensdag 27 april 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 13

ICT-nascholingen Lesgeven met een interactief digitaal schoolbord: basiscursus Smart Notebook

Doelgroep: leraren lager onderwijs, directeuren. Ervaring met presentatiesoftware zoals PowerPoint is een pluspunt. Inhoud en verloop Tijdens deze modules bespreken we de technische kenmerken en de voor- en nadelen van deze technologie. We leren vooral hoe je als leerkracht het digibord kan gebruiken in je lessen. Aan de hand van praktische oefeningen die de verschillende toepassingsvormen duidelijk maken. Voor deze module maken we gebruik van Smart Notebook, de software die geleverd wordt bij het Smartboard. Deze software is, mits de aanschaf van de nodige licenties, ook bruikbaar op andere digiborden. We staan stil bij een aantal technische vereisten voor het gebruik van een digibord. Vervolgens wordt de vergelijking gemaakt tussen een klassiek bord en een digibord. Stapsgewijs verkennen we de mogelijkheden van het digitaal schoolbord en werken we concrete voorbeelden uit met behulp

van Smart Notebook. De praktijkvoorbeelden zullen je inspireren om snel en heel concreet aan de slag te gaan. Geen voorkennis vereist en we werken op een rustig tempo. Leiding Nick Sauvillers docent ICT-vaardigheden voor studenten lager onderwijs. Ruime praktijkervaring met digiborden. Datum woensdag 23 september 2015, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 14

Lesgeven met een interactief digitaal schoolbord: verdiepingscursus Smart Notebook

Doelgroep: leraren lager onderwijs, directeuren Inhoud en verloop Het verloop is gelijklopend aan de basistraining Smart Notebook maar we starten onmiddellijk met de oefeningen en bekijken o.a. volgende zaken: de activity builder, galery essentials en de lesson activity toolkit … . Je dient over de kennis van de basistraining te beschikken. Het tempo van deze module ligt hoger dan die van de basistraining.

Leiding Nick Sauvillers, docent ICT-vaardigheden voor studenten lager onderwijs. Ruime praktijkervaring met digiborden. Datum woensdag 7 oktober 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus of CD inbegrepen

Module 14bis

‘TypTienTwee’ (TypTien-2.0) Free-edition voor gebruik in de klas trainerscursus

Doelgroep: leraren basisonderwijs, therapeuten, zorgbegeleiders

ICT-coördinatoren,

Inhoud Kinderen met fijnmotorische problemen, dyspraxie of zelfs dyslexie hebben het vaak heel moeilijk om te schrijven. De schrijfmotoriek schiet tekort en hoewel ze wel weten wat ze zouden willens schrijven, krijgen ze hun gedachten maar moeilijk op papier. Werken op een computer zou een hulp kunnen zijn, maar daarvoor moeten ze kunnen typen!? TypTien heeft een unieke aanpak, waardoor het voor kinderen met handvaardigheidproblemen gemakkelijker wordt om blind te leren typen. Om het typen zo goed mogelijk te integreren worden alle leerkanalen (auditief, visueel, motorisch-tactiel, geheugen en redeneren) gelijktijdig aangesproken. Er wordt gewerkt met kleurtjes, met figuurtjes, met verhaaltjes, spelletjes, invuloefeningen, denkoefeningen ... TypTienTwee is de niet-commerciële en enige echte versie van TypTien, van de hand van de nascholer. Verloop Tijdens deze cursus leren we je deze unieke methode aan zodat je deze nadien kan toepassen bij kinderen in de klas of in je praktijk. Bij TypTienTwee hoort geen software. De oefeningen staan in een oefenboekje met bijhorende handleiding en doelenmatrix voor een optimaal opvolgen van de vorderingen. TypTienTwee kan in een klas-, zorg of therapeutische situatie worden aangeboden in groepjes van 4 à 6 kinderen of kan volledig klassikaal gegeven worden door de leerkracht. Eens je je eigen gepersonaliseerde cd TypTienTwee hebt zijn er geen kosten meer aan verbonden. Je print zoveel en zo vaak als je wilt de oefenboekjes voor de kinderen af. Als er updates komen van de handleiding en/of de materialen krijg jij die onmiddellijk toegestuurd, nu en in de toekomst.

Aandacht: Op het internet circuleert ook een versie onder de naam Typ10, wat een door iemand anders uitgebrachte zwaar ‘verouderde’ versie is, waarbij geen handleiding, geen doelen, geen platen en prenten en geen spelmaterialen zitten en je voor elk oefenboekje moet betalen. Wij geven hier de 100% originele en gratis versie 2.0 in ruil voor een éénmalige steun aan het goede doel: vzw OSJOSMA. De enthousiaste lesgever krijg je er voor deze studiedag gratis bij!

Met de mogelijkheid een begeleidende, gepersonaliseerde cd “TypTienTwee” met alle materialen, oefeningen, werkboekjes, handleiding, prenten, doelenmatrix, spelborden en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een eenmalige contante gift van 50 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer of via een eenmalige fiscaal aftrekbare gift van 75 euro rechtstreeks aan de vzw. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Elke deelnemer ontvangt het officiële certificaat en mandaat van TypTienTwee trainer. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Data Reeks 1: donderdag 15 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Reeks 2: dinsdag 19 april 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 120; uitgebreide syllabus, koffie en lunch inbegrepen Voor het bestellen van je eigen cd TypTienTwee moet je even contact opnemen met [email protected] en het bestelformulier ingevuld en ondertekend terugsturen.

Module 15 Donche 2015-2016 | 13

leraren kleuteronderwijs

14 | Donche 2015-2016

leraren kleuteronderwijs Zindelijkheid: stress of een natuurlijk proces?

Hoe ouders positief betrekken bij het zindelijk maken van hun peuter of kleuter! Doelgroep: ook voor begeleiders uit kinderopvang of buitenschoolse opvang, zorgbegeleiders en SES-leerkrachten Inhoud Ben jij gefrustreerd door alle natte en vuile broeken? Samen met je collega’s gaan we dit probleem bespreken en aanpakken. Tijdens deze module bespreken we eerst hoe je peuters best begeleidt bij het zindelijk worden. Wanneer kun je ermee beginnen? Wat doe je met ouders die weinig betrokken zijn bij het zindelijk maken van hun kind? Je maakt kennis met de taal-speeltas voor anderstalige ouders en je leert de oorspronkelijke verteltas kennen. Vervolgens doorlopen we het proces van het ontwikkelen van een zindelijkheidstas. We bespreken boekjes voor in de zindelijkheidstas en je ontvangt het boek: ‘Een geweldig cadeau’ van Guido van Genechten.

Je krijgt een leuke zindelijkheidstas van een kleuterschool te zien. Heb jij een zindelijkheidstas en wil jij graag feedback om je tas te optimaliseren dan helpt de lesgever je maatgericht! Jouw vragen krijgen een plaats in deze sessie. Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/ meester. Datum donderdag 22 oktober 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 100, syllabus, (inclusief prentenboek t.w.v. € 14,95) koffie en lunch inbegrepen

Module 16

‘Ik ben waarschijndelijk groot’

Over het stimuleren van zelfredzaamheid en het ontwikkelen van vaardigheden om de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen op gang te brengen bij de jongste kleuters (2,5- tot 4-jarigen) Doelgroep: leraren kleuteronderwijs van de jongste kleuters (2,5 tot 4-jarigen) en zorgbegeleiders, ook voor begeleiders uit kinderopvang of buitenschoolse opvang Inhoud Als we met peuters en de jongste kleuters aan het werk zijn, horen we vaak: ‘Ikke zelf doen’. ‘Ik wil nu … dat hebben … ‘ Ze zitten volop in hun ik-fase, ze onderzoeken wat ze zelf kunnen en zelf willen kunnen. Je krijgt meer zicht op het belang van deze leeftijdsfase en de ‘ik’ ontwikkeling. Hoe kan je als leerkracht je peuters en kleuters begeleiden naar een sociale invoeling? Hoe kan je samen plezier beleven aan de ontdekkingstocht om kinderen dingen zelf te laten doen om dan te zien hoe je kleuters en peuters hun trots in alle glorie kunnen tonen? Wat kan je concreet doen en onder welke omstandigheden kunnen kleine kinderen die ervaringen opdoen die tot meer zelfstandigheid leiden?

We hebben het dan niet alleen over de vaardigheden om doe-dingen zelfstandiger aan te pakken, maar evengoed over vaardigheden die hun emotionele en sociale welzijn zullen versterken. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut en zelfstandig nascholer Datum donderdag 1 oktober 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 17

Juf, we spelen doktertje … Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatsmedewerkers, CLB-medewerkers en opvoeders Inhoud Seksualiteit en kinderen, het lijkt niet samen te horen. Toch maken kinderen ook op dit vlak een ontwikkeling door. Ze ontdekken hun eigen lichaam en dat van anderen. Ze zijn nieuwsgierig naar het verschil tussen jongens en meisjes. Ze spelen vadertje en moedertje of doktertje. Het hoort allemaal bij groot worden. In de kleuterschool doen zich dagelijks situaties voor waarbij kleuters gaan experimenteren, vaak roept dit gedrag vragen op over wat normaal is en wat niet en vragen leerkrachten zich af hoe ze kunnen reageren ten aanzien van kinderen en ouders. Hoe gaat onze maatschappij om met dit thema, zijn we hyperalert geworden en te angstig voor ‘normaal seksueel gedrag’ of zijn we net te laks en krijgen onze kleuters te veel seksueel getinte prikkels binnen via allerlei kanalen? Hoe inspelen op signalen van kleuters omtrent gevoelens, weerbaarheid, grenzen, geheimen, overschrijdend gedrag?

Hoe gaan we in de klas om met homo-gezinnen, met meisjes die uitgesproken jongensgedrag stellen of jongens die zich zo graag verkleden als meisje? Hoe inspelen op belangstelling van kleuters omtrent lichaam, genderrollen, zwangerschap en geboorte en de rol van seksualiteit hierin? Met concrete uitwisseling over boekjes, activiteiten, thema’s die ons kunnen inspireren om aan de slag te gaan. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut en zelfstandig nascholer Datum donderdag 12 mei 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 18 Donche 2015-2016 | 15

leraren kleuteronderwijs Meer weten over gezond eten - de invloed van voeding op de ontwikkeling … Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, kinderopvang of buitenschoolse opvang

begeleiders

uit

Inhoud Kinderen en eten, niet altijd een even gelukkige combinatie! Maar over het belang van gezond eten is gelukkig wel iedereen het eens. Om kinderen goed te laten groeien en om hen optimaal te laten ontwikkelen is het nodig dat ze gezond, voedzaam en lekker eten. In een maatschappij waar het aanbod qua eten nog nooit zo groot was, is het niet vreemd dat veel kinderen te dik zijn. Dat is deels verklaarbaar door te weinig bewegen, maar grotendeels door verkeerde voedingskeuzes. Daarnaast valt het op dat kinderen vaak niet meer weten waar eten vandaan komt. Ouders spelen hierin een belangrijke rol, maar ook scholen kunnen een bijdrage leveren aan het vergroten van kennis rondom gezond en lekker eten.

Bij deze workshop hoort een lessenpakket van 5 lessen voor het instapklasje, eerste kleuterklas, tweede kleuterklas en derde kleuterklas (totaal 20 lessen) met een stapsgewijze opbouw per jaar. Leiding Ester Janssen is gezondheids- en leefstijlcoach en medewerker van Bodymap. Datum woensdag 9 maart 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 19

De VLAJO-droomfabriek

Alle kinderen prikkelen in een ondernemende leeromgeving Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Tijdens een hoekenwerk met herkenbare activiteiten voor alle leeftijdsgroepen ervaar je zelf een leeromgeving waarin kinderen ondernemend aan de slag kunnen gaan. De workshop leert je: • inzien dat het stimuleren van ondernemingszin om een didactische aanpak vraagt die de ontwikkeling van vaardigheden en attitudes stimuleert (attitudedoelen); • een rijke speel- en leeromgeving in te richten met aandacht voor het vergroten van initiatief en het stimuleren van ondernemingszin bij kinderen. Na de workshop keer je terug naar je klas met een heleboel praktische tips. Vla jo helpt jou stapsgewijs op weg om situaties in je klas te organiseren waarin kinderen heel wat kansen krijgen om ook leergebiedoverschrijdende vaardigheden en attitudes te ontwikkelen. Doedel, de mascotte, zet de kinderen telkens voor een uitdaging. Voor elke leeftijdsgroep (1e kleuterklas – 6e leerjaar) werkte Vla jo een ‘vertrouwd’ thema uit.

Na de workshop ontvang je een Doedelhandpop en krijg je toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website. Hier kan je jouw thema downloaden en vind je achtergrondinformatie. Leiding Martin Nica is kleuterleider en coördinator basisonderwijs bij de Vlaamse Jonge Ondernemingen. Daarnaast is hij ook coördinator van Krik vzw van waaruit hij muzische begeleiding en input geeft binnen het onderwijs. Datum woensdag 27 januari 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus (inclusief Doedelhandpop) en koffie inbegrepen

Module 20

Van proberen kan je leren! Jouw kleuters ook? Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Onze kinderen zijn al zo vaak gefocust op lukken. “Falen is geen optie!”, scandeert ROX op televisie in het rond. Hoe leren we onze kleuters dan nog omgaan met mislukken? Want van proberen kan je leren! Wij gaan samen met jou kijken hoe je een sterke speel- en leeromgeving uitbouwt waarin we kansen creëren voor meer initiatief van kleuters. We kijken hoe je van sturen naar coachen groeit en hoe evalueren een middel wordt om kleuters te ondersteunen. Een open onthaal, een uitdagende invulling van hoeken, bewuste interventies en tussenkomsten, terugblikken met kleuters om een stap verder te zetten … Kortom hoe daag ik mijn kleuters nog meer uit en creëer ik nog meer kansen om hen beter en breder te leren kennen?

Na het volgen van de workshop krijg je toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website waar je talrijke tips en opdrachten terugvindt. Leiding Martin Nica is kleuterleider en coördinator basisonderwijs bij de Vlaamse Jonge Ondernemingen. Daarnaast is hij ook coördinator van Krik vzw van waaruit hij muzische begeleiding en input geeft binnen het onderwijs. Datum dinsdag 17 november 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, lunch en koffie inbegrepen

Module 21

16 | Donche 2015-2016


Spelenderwijs leren in de kleuterklas Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Steeds meer leerkrachten verzuchten dat kleuters alsmaar meer moeten. Ouders zijn fier dat hun kleuters al zo goed mee doen met de ‘moetjes’. Maar wat als kleuters liever spelen en helemaal niet betrokken bezig zijn bij de ‘moetjes’ in de klas? Zijn ze dan helemaal niet aan het leren? Integendeel! Spel legt immers alle fundamenten voor het latere schoolse leren. Hogere mentale functies, als langer aandacht aan iets geven, symboliseren, problemen oplossen... ontwikkelen zich in spel. Schoolsucces hangt af van deze functies. Toch is er steeds meer druk om schoolse vaardigheden eerder ‘sturend’ te gaan onderwijzen. We schetsen een kader van ontwikkelingsgericht onderwijs, waarbij we onderscheid maken tussen vrij spel, geleid spel en begeleid spel. Hoe kunnen we kleuters stimuleren in hun leren door hun spel of aanbreng in de klas, hoe kunnen we hen ‘wakker’ maken en hen fier leren zijn op het leren van binnenuit … zodat ze met volle goesting blijven spelen en leren? Duidelijk is dat spelontwikkeling niet vanzelf gaat. Het is niet voldoende om kleuters zomaar te laten spelen in een rijke omgeving. In deze sessie onderzoek je: Welke verschillende

soorten spel zien we ? Hoe kan je spel begeleiden, spelstimulering geven ? Welke vaardigheden heb jij nodig als begeleider om het spel van kleuters te verdiepen of op een hoger niveau te brengen? Je krijgt tips rond hoekverrijking en doelgericht werken. Als je vaardiger wordt in het begeleiden van spel, dan ontwikkel je meer zelfvertrouwen om zaken in je bestaande klaspraktijk te herzien of los te laten. Je krijgt een grotere zekerheid om jezelf te verantwoorden naar anderen. En, je leert tegelijk ook anders kijken naar spel en het stimulansen geven van kleuters zodat ze zelf ook het spel als werk en leren gaan beschouwen. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut en zelfstandig nascholer Datum donderdag 24 september 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats: campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 22

Techniek, niet meer weg te denken in de leef- en belevingswereld van onze kleuters Doelgroep: leraren kleuteronderwijs 2de en 3de kleuterklas Inhoud Techniek biedt zeer veel leer- en ontwikkelingskansen en zorgt voor uren speelplezier en betrokkenheid. Een grote uitdaging in het kleuteronderwijs is de kleuters nieuwsgierig maken voor de wondere wereld van techniek. Kleuters houden er namelijk van om dingen uiteen te halen, terug in elkaar te zetten, beter te maken en zelfs te laten werken. De ‘technische’ denkontwikkeling wordt hierbij aangesproken. Deze nascholing biedt je een gevarieerde kijk op techniek en vooral “doen en ontdekken” is de rode draad. Wist je dat ... • je van een wortel een fluitje kan maken waar je “echte” deuntjes op kan fluiten? • je een afwasborsteltje -zonder je handen te gebruikenkan laten schilderen?

We doen enkele proefjes en ontdekken elkaars’ creaties a.h.v. een coöperatieve spelvorm. We bekijken en experimenteren met techniekdozen: elektriciteit - tandwielen - magneten - openen en sluiten. Leiding Marleen Peeters is zorgcoördinator in het Gemeenschapsonderwijs te Schoten. Vooral bezig met de wereld van de taalontwikkeling (taalvaardigheid en taalstimulering bij anderstalige nieuwkomers) Datum woensdag 27 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; materialen, koffie en syllabus inbegrepen

Module 23

Donche 2015-2016 | 17

leraren kleuteronderwijs Welkom Anna(pop): een nieuw vriendje in de klas ! De boeken van Anna zijn een vaste waarde in kinderdagverblijven en kleuterscholen, maar ook bij veel gezinnen thuis. Kinderen versnellen hun taalontwikkeling en vergroten hun gevoelswereld door de rijke ervaringen van Anna. Poppen zijn het ideale middel om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met hun omgeving en de wereld. Kinderen hebben een groot vertrouwen in poppen, waardoor ze hun gedachten, gevoelens, ideeën en fantasieën gemakkelijker kunnen uiten. In deze sessie introduceren we de Anna handpop in de klascontext. We onderzoeken de meerwaarde en bespreken de valkuilen van een klaspop. Je krijgt een heleboel tips om de ontwikkeling van kinderen te verrijken met de boeken van Anna en de Anna handpop. Bovendien kun je Anna de volgende dag introduceren in de klas, want je krijgt een Anna handpop erbij! Tijdens deze sessie gaan we ook kijken hoe je via spel de hoeken met boekentaal kan verrijken.

Breng jij je favoriete Anna-boekje mee? We doen een leuke oefening met ons favoriet boek. Zin in een interactieve dag tussen collega’s? Inschrijven! Leiding Daniëlle Daniëls, navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum dinsdag 22 september 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 110, syllabus (inclusief Annapop t.w.v. 29,95) , koffie en lunch inbegrepen

Module 24

Welkom Rikki(pop): een nieuw vriendje in de klas ! De boeken van Rikki zijn een vaste waarde in kinderdagverblijven en kleuterscholen, maar ook bij veel gezinnen thuis. Kinderen versnellen hun taalontwikkeling en vergroten hun gevoelswereld door de rijke ervaringen van Rikki. Poppen zijn het ideale middel om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met hun omgeving en de wereld. Kinderen hebben een groot vertrouwen in poppen, waardoor ze hun gedachten, gevoelens, ideeën en fantasieën gemakkelijker kunnen uiten. In deze sessie introduceren we de Rikki handpop in de klascontext. We onderzoeken de meerwaarde en bespreken de valkuilen van een klaspop. Je krijgt een heleboel tips om de ontwikkeling van kinderen te verrijken met de boeken van Rikki en de Rikki handpop. Bovendien kun je Rikki de volgende dag introduceren in de klas, want je krijgt een Rikki handpop erbij! Tijdens deze sessie gaan we ook kijken hoe je via spel de hoeken met boekentaal kan verrijken.

18 | Donche 2015-2016

Breng jij je favoriete Rikki-boekje mee? We doen een leuke oefening met ons favoriet boek. Zin in een interactieve dag tussen collega’s? Inschrijven! Leiding Daniëlle Daniëls, navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum dinsdag 5 januari 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 110, syllabus (inclusief Rikkipop t.w.v. 29,95) , koffie en lunch inbegrepen

Module 25


Rijke talige peuterprikkels voor 2,5 jarigen Doelgroep: ook voor begeleiders uit kinder of buitenschoolse opvang, zorgbegeleiders, directeuren en logopedisten Inhoud De problemen die jij ervaart op de werkvloer krijgen voldoende aandacht in deze sessie. We zoeken samen alternatieven en wisselen ervaringen uit. Je krijgt concrete voorbeelden rond taalstimulering en ouderbetrokkenheid. Voorleesboekjes, versjes en liedjes voor 2,5 jarigen worden uitgebreid besproken. Jij leert hoe je bij concentratiezwakke of kansarme kleuters leesplezier kan ontwikkelen. De ‘Kamishibai’ verhalen voor de jongste kleuters worden getoond en je krijgt leuke muzische tips bij de verhalen. De meerwaarde van Fundels komt aan bod maar ook te vermijden valkuilen. Zin in een actieve dag tussen collega’s? Inschrijven!

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jury-lid Beste Boekenjuf/meester. Datum dinsdag 1 december 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats: campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 26

Zoekboeken voor peuters, kleuters en eerste graad! Taalpret gegarandeerd!

Doelgroep: ook voor begeleiders uit de kinderopvang of buitenschoolse opvang, zorgbegeleiders, directeuren en logopedisten Inhoud Zoekboeken! Jong en oud is dol op het genre. Volwassene en kind kunnen samen uren kijkplezier beleven en hun eigen verhaal verzinnen bij de zoekplaten. Vanwege het grote succes worden er steeds nieuwe zoekboeken bedacht – ook voor heel jonge kinderen. Zin om het rijke aanbod van zoekboeken te leren kennen én de meerwaarde te ervaren? Schrijf je dan nu in! Zin in een actieve verdiepende sessie op maat van peuterjuffen? Schrijf je dan in!

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum woensdag 3 februari 2016, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 60, syllabus (inclusief peuterZOEKboek t.w.v. € 13,95) en koffie inbegrepen

Module 27

Donche 2015-2016 | 19

leraren kleuteronderwijs Taalvaardigheid en taalstimulering bij (anderstalige) nieuwkomers. Nederlands in de kleuterklas!

Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud In het kleuteronderwijs worden we hoe langer hoe meer geconfronteerd met peuters en kleuters die het Nederlands niet beheersen. Peuters en kleuters verwerven taal op een heel natuurlijke wijze. Via een rijk aanbod en veel interactie met het accent op “spreken”, verruimen kinderen hun woordenschat. Go4ty is een lijst van 40 woorden die de basis vormt waarop anderstalige instappende peuters en kleuters verder kunnen bouwen met meer woordenschat. De beheersing van die 40 woorden vraagt expliciete, gerichte en intensieve aandacht van de leerkracht wanneer anderstalige peuters en kleuters instappen. De woorden kunnen in een drietal weken begrepen worden, mits de begrippen op een functionele manier in de dagelijkse klaspraktijk gebruikt worden. (bedenker: Pedagogische Begeleidingsdienst van het GO-onderwijs)

Maak kennis met Go4ty (basis) en de bijhorende materialen, spelletjes, pictogrammen... Maak kennis met ‘taaldozen’ en andere methodes om verder te kunnen gaan met het aanbieden van meer woordenschat. Leiding Marleen Peeters, zorgcoördinator in het gemeenschapsonderwijs te Schoten. Vooral bezig met de wereld van de taalontwikkeling (taalvaardigheid en taalstimulering bij anderstalige nieuwkomers). Datum Reeks 1: woensdag 18 november 2015 van 14u00 tot 17u00 Reeks 2: woensdag 2 december 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen

Module 28

Workshop: zelf een GO4ty materialendoos maken Het volledige pakket kleurendruk voor het maken van de GO4ty-doos en de specifieke materialen worden door Marleen Peeters ter beschikking gesteld. zelf meebrengen: 100 lamineerhoesjes A4 (tip: Colruyt, 15 € per 100 stuks), 3 lamineerhoesjes A3, eventueel doosjes, mapjes, doos, koffer ... om op te bergen (Action ...)

Datum woensdag 9 maart 2016 van 9u00 tot 15u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95; materialen t.w.v. € 50, koffie en lunch inbegrepen

Module 28 bis

Bijbelverhalen interactief verteld: een workshop geïnspireerd op Godly Play

Inhoud Met enkele zelfgemaakte verteldozen, bouwen we een bijbelverhaal op. Deze verteldozen kunnen makkelijk gemaakt worden met de kinderen. We integreren enkele elementen van Godly Play en ontdekken een heel andere manier van bijbelverhalen interactief te vertellen. We staan ook stil bij enkele manieren om deze verhalen op een heel vrije (niet vooraf bepaalde) manier te verwerken met de kinderen.

Leiding Kristien Aubroeck, lector godsdienst in de lerarenopleiding Thomas More, sinds 2000 actief bezig met het ontwerpen van leermiddelen, in de vrije tijd actief in eerste communie- en vormselpastoraal.

De methode van Godly Play wil kinderen helpen de bijbelse taal beter aan te voelen. Centraal staat een heel nieuwsgierige verhalenverteller die van de kinderen te weten wil komen hoe zij het verhaal, de symbolen erin, de gebeurtenissen, … verstaan. Op die manier komt er vaak een rijkdom aan betekenissen naar boven.

Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2

Datum woensdag 20 januari 2016 van 9u00 tot 12u00 Terugkomsessie woensdag 17 februari 2016 van 14u 00 tot 17u00

Bijdrage € 45 per sessie, syllabus en koffie inbegrepen Opgelet: inschrijven kan met of zonder terugkomsessie

Module 29

Leerlijnen wiskundige initiatie in de kleuterklas uitgediept Ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Getalbegrip, maatbegrip en ruimte maken de drie grote wiskundige initiatiedomeinen uit voor kleuters vanuit de decretale ontwikkelingsdoelen. Elk leer- en ontwikkelingsplan van elk net is hierop gebaseerd. De nascholer neemt je mee in het omzetten van de leerdoelen in leerlijnen. Van hieruit gaan we activiteiten aanbieden en kleuters screenen op hun wiskundige inzichten. We leren je om kleuters goed in kaart te brengen vanuit de leerlijnenmatrix en hoe je met je eigen materialen tot nog betere, leerrijkere, creatieve lessen én tegelijk heel doelgericht aan een sterke wiskundige basis voor de overgang naar het eerste leerjaar. We werken met de werkelijkheid, de omgeving, vindmaterialen en laten de werkblaadjes zo lang mogelijk achterwege.

20 | Donche 2015-2016

Je krijgt een volledig overzicht op de stappen in de leerlijnen die vervat zitten in de drie wiskundige domeinen. Je doelgerichte didactische mogelijkheden worden systematisch opgefrist en, voorzien van veel tips en voorbeelden. Een degelijke studiedag voor wie graag doelgerichter aan wiskundige initiatie wil werken. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 21 april 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 30

leraren kleuteronderwijs Schrijfmotoriek efficiënt, speels en doordacht aanleren bij kleuters Doelgroep: leraren kleuteronderwijs (4- en 5-jarigen), zorg begeleiders en therapeuten Inhoud Kinderen met schrijfmotorische problemen komen vaker en vaker voor. Steeds meer kinderen hebben het moeilijk om vlot, leesbaar en op een energetisch makkelijke manier te leren schrijven. Vanuit deze ervaringen hebben we een nieuwe visie voor het ondersteunen van de schrijfmotorische ontwikkeling op kleuterleeftijd en het aanpakken van schrijfmotorische problemen ontwikkeld. We laten je in deze module kennismaken met een doordachte aanpak en doorlopende leerlijn om kleuters goed voor te bereiden op het leren schrijven in de lagere school. Je zal er nadien direct mee aan de slag kunnen in de zorg en in de klaspraktijk. Je krijgt heel veel informatie over ontwikkeling, leuke speelse oefeningen en een zicht op wat je kan aanbieden binnen de leerlijnen en doelstellingen grafomotorische voorbereiding. Schrijven kan je al voor je letters kan lezen. We laten je ook kennismaken met ‘inventive writing’ en ‘inventive spelling’ als middel om schrijven vlot aan te leren en los te koppelen van het leesonderwijs. We werken met materialen uit ‘van a tot z derdekleuterklas / groep 3’ (Averbode). Werk je zelf met een andere methode op school dan is dat geen enkel probleem. ‘Van a tot z’ kan ook los gebruikt worden en als zeer efficiënte remediëringsaanpak. We leren je de kracht ervan kennen. Bij deze sessie krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de presentatie.

In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing en kan desgewenst ook schoolbegeleiding geven over dit onderwerp. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Schrijfmotoriek” extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Datum donderdag 8 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 31

Donche 2015-2016 | 21

leraren kleuteronderwijs Fijne motoriek zelfstandig en speels remediëren bij kleuters Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud De ontwikkeling van de fijne motoriek kunnen we heel gericht ondersteunen met kosteloos waardevol materiaal. In deze studiedag leer je niet alleen alles over: • Hoe de fijne motoriek zich ontwikkelt; • Hoe je kan zien of de ontwikkeling vlot loopt; • Hoe je problemen vroegtijdig kan herkennen; • Hoe je een onderscheid kan maken tussen gewone ontwikkelingsmogelijkheden en echte dyspraxie; • Hoe je zelf, in de klas of therapie, de fijne motoriek kan testen en in kaart kan brengen; • Hoe je concrete remediëringsdoelen kan stellen; • Hoe je met kosteloos wegwerpmateriaal meer dan 100 oefeningen kan maken en hoe je die in spelvorm kan aanbrengen om kinderen op alle leeftijden zelfstandig te laten oefenen. Je leert speldozen samen te stellen en opdrachtkaarten te maken. Je krijgt bij deze sessie ook een lijst van materialen die je zelf bij elkaar moet zoeken zodat je je eigen speldozen kan maken om een hele klas zelfstandig aan de slag te laten gaan. Bij deze sessie krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de presentatie. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Fijne motoriek” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 27 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 32

Ruimtelijke oriëntatie op kleuterleeftijd: meer halen uit de materialen in je klas Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Ruimtelijke oriëntatie is een begrip waar vaak over wordt gesproken, maar dat minder eenvoudig in ontwikkelingslijnen te vatten is. In deze sessie gaan we op zoek naar hoe ruimtelijke oriëntatie zich ontwikkelt bij kleuters en hoe we praktisch op die ontwikkeling kunnen inspelen als begeleiders. Er worden heel duidelijke linken gelegd naar o.a. het lichaamsschema en de cognitieve ontwikkeling. We doen dit door na te denken over materialen die jij in je klas hebt. Je mag één of twee (of meer) soorten ruimtelijk materiaal meebrengen naar de nascholing waarmee we aan de slag gaan om te kijken wat er nog allemaal mee te leren valt voor de kleuters en hoe je dat kan aanpakken. In het theoretische deel bestuderen we de ontwikkelingslijnen voor ruimtelijke oriëntatie. De theorie wordt luchtig gemaakt door haar direct te linken aan praktische proefjes die je met kinderen kan doen en die je onmiddellijk zicht geven op de ontwikkeling van de verschillende vaardigheden binnen de ruimtelijke oriëntatie. Voorkennis hiervan is niet nodig. We staan stil bij verschillende observatie-instrumenten om de ruimtelijke oriëntatievaardigheden van kleuters in kaart te brengen. Zo bestuderen we het bekende programma van Van Kuyk (Cito ruimtelijke oriëntatie) maar ook de minder bekende proefnemingen als die van Piaget, opbouw van raamfiguren … die je eenvoudig zelf ook kan uitvoeren en die een heel mooi licht kunnen werpen op de ontwikkeling van de ruimtelijke oriëntatie van het kind. Ook kindertekeningen kunnen een licht werpen op deze ontwikkeling. We leren je er met andere ogen naar te kijken en de ontwikkelingsaspecten duidelijk te benoemen.

Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de presentatie. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “ruimtelijke oriëntatie” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelings problemen bij kinderen Datum donderdag 23 februari 2016, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 33 22 | Donche 2015-2016

leraren kleuteronderwijs Differentiëren in de kleuterklas – omdat kinderen verschillend zijn… Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders Inhoud ‘Als kinderen allemaal dezelfde kip moeten knippen, kunnen ze hun ei niet kwijt.’ In de kleuterklas moeten alle kinderen gelijke ontwikkelings kansen krijgen, dus, kinderen die “ongelijk” zijn, mogen niet gelijk behandeld worden. Daarom is het zeer belangrijk al in de vroege kinderjaren een rijke en gevarieerde speel- en leeromgeving aan te bieden zodat ‘alle’ kinderen hun talenten kunnen laten zien. We maken kennis met hoe we optimaal kunnen differentiëren in de kleuterklas, zodat het verschil in de bagage van de ‘kwetsbare’ kinderen wordt gecompenseerd. Deze visie heeft onmiddellijk zijn weerslag op de dagelijkse praktijk. Met het oog op het M-decreet is het belangrijk te kunnen evolueren van productnaar procesgericht onderwijs. We moeten ruimte vrij maken (= loslaten) voor een efficiënte, kindgerichte differentiatie. Aan de basis van zeer goed kleuteronderwijs ligt het “observeren” om van daaruit een sterke beginsituatie te bepalen en kindgerichte differentiatie daarop af te stemmen. Observeren blijkt echter zeer moeilijk te zijn, het is leren kijken naar wat er “echt” is en niet naar wat er verondersteld wordt.

We leren om niet te veel activiteiten te plannen maar laten ruimte om mee te spelen. Wat is meespelen, waarom en wanneer gaan we meespelen? Vele vragen en andere noden rond differentiëren zullen beantwoord worden aan de hand van een duidelijke presentatie met input vanuit de klaspraktijk. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Data Reeks 1 maandag 7 maart 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85, syllabus, koffie en lucnh inbegrepen Reeks 2 donderdag 17 maart 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85, syllabus , koffie en lunch inbegrepen

Module 34

Met de bewegingstas meer bewegen in de kleuterklas Ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Wil je meer korte bewegingsmomenten in je klas? Wil je kinderen nieuwsgierig maken? We leren je dat met de bewegingstas. Van een oude tas of koffer maak je in een handomdraai een bewegingstas die de kleuters aanspreekt en ze zullen vanzelf vragen om nog iets met de bewegingstas te doen in de klas. Je zoekt zelf een oude koffer of grote tas met een rits en in deze navorming leer je de tas vullen en heel veel ideeën te krijgen om met de tas aan de slag te gaan. Daarna kan je je eigen tas samenstellen. We maken gebruik van zoveel mogelijk vindmaterialen en voorwerpen die je eenvoudig zelf kan maken. We ontdekken de bewegingstas spelenderwijs. We gaan veel doen en bewegen deze dag. Op het einde van de dag krijg je de lijst met voorwerpen uit de demokoffer mee en kan je eenvoudig zelf alle opdrachtkaarten maken. Je kan de hele dag door zelf aan de slag met de demobewegingskoffer (uitgebreide versie van de bewegingstas van de lesgever) in bewegingshoeken, -tussendoortjes, een opdrachtenparcours … We leren je ook de motoriek van kleuters goed te observeren en na te gaan wat ze bijwinnen door het oefenen met de bewegingstas. Elke oefening die we doen is gekoppeld aan de decretale ontwikkelingsdoelen bewegingsopvoeding en van daaruit kan je meteen nagaan welk ontwikkelings- of leerplandoel er geoefend wordt in eender welk net. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “bewegen in de kleuterklas” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma. be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 13 oktober 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 35

Ontspannings- en bewegingstussendoortjes in de kleuterklas Ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit kinderopvang en opvoeders

Inhoud Vanuit haar ervaring in het onderwijs, haar kennis en ervaring als yoga-/dansdocente en eutoniepedagoog, werkte zij een praktijkgerichte vorming uit. Jonge kinderen moeten zich steeds meer concentreren en worden overladen met prikkels. De tussendoortjes reiken hen hulpmiddelen aan om zich te focussen in de hoeveelheid aan informatie. De tussendoortjes zijn erop gericht om via korte spelmomenten de aandacht van de kinderen opnieuw te wekken of om hen tot rust te brengen. De tussendoortjes kunnen gebruikt worden in de klaspraktijk, maar evenzeer in de kinderopvang. Na afloop ontvang je een syllabus met een korte weergave van alle tussendoortjes.

Leiding Chantal Bols gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www.wannadance. be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 18 november 2015, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen

Module 36

Donche 2015-2016 | 23

leraren kleuteronderwijs Kinderyoga in de kleuterklas, een kennismaking Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang of buitenschoolse opvang en opvoeders

Na afloop ontvang je een syllabus met een korte weergave van alle ontspanningsmomenten.

Inhoud Vanuit haar ervaring in het onderwijs, haar kennis en ervaring als yoga-/dansdocente en eutoniepedagoog, werkte Chantal een praktijkgerichte vorming uit. Eenvoudige spelen ontspanningsmomenten met de daarbij horende inzichten en methodieken worden aangereikt, die direct toepasbaar zijn in de (klas)praktijk, maar evenzeer in de kinderopvang. Alle momenten zijn erop gericht om tot rust te komen en zelfbewuster te worden. In de praktijkgerichte workshop kan je al deze ontspanningsvormen ook zelf ervaren. Met de geleerde technieken kunnen de kleuters zichzelf tot rust brengen, zichzelf focussen en zich zekerder voelen in hun kunnen en manier van aanwezig zijn. Dit kan eenvoudig toegepast worden en is bovenal bruikbaar op eender welk moment. Tussendoor is er de kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus!

Leiding Chantal Bols gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dans-en yogastudio ‘Wannadance!?’ (www.wannadance. be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 7 oktober 2015, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie gemakkelijk zittende kledij, we werken op sokken of blote voeten. Breng een matje en/of handdoek mee + een deken en eventueel een kussen voor eigen comfort.

Module 37

Zumbatomic voor kleuters Doelgroep: ook aanbevolen voor leraren bewegingsopvoeding bij kleuters Inhoud Sinds de komst van Zumba is er ook een speciaal ontworpen programma voor jonge kinderen: ZUMBATOMIC. De lesgever werkte speciaal voor de doelgroep kleuters een aanbod uit dat haalbaar is voor kleuters vanaf 3 jaar. In een praktijkgerichte sessie krijg je kanten klare- dans combinaties met de daarbij horende inzichten en methodieken aangereikt, die direct toepasbaar zijn in de (klas)praktijk Tijdens de workshop ervaar je al deze bewegingsvormen ook zelf. Je krijgt tips om in de klas een introductie op Zumbatomic op een ludieke wijze aan te leren, zodat de kleuters uit jouw doelgroep een dansante en amusante Zumbatomic sessie mogen beleven. Tussendoor is er kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus! Na afloop ontvang je alle dansbeschrijvingen, een muziek-cd kan ter plaatste aangekocht worden.

Opmerking Deze workshop is een kennismakingssessie, zodat deel nemers een introductie kunnen aanbieden in hun lessen bewegingsopvoeding voor kleuters. Je bent hierna dus NIET gecertificeerd om zelf Zumba te onderrichten! Leiding Chantal Bols gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www.wannadance. be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 7 oktober 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen.

Module 38

Schoolfeestdansen met kleuters Ook aanbevolen voor leraren bewegingsopvoeding bij kleuters In een praktijkgerichte sessie onderga je zelf hoe een les kleuterdans kan opgebouwd worden. Voor elke leeftijdsgroep binnen het kleuteronderwijs krijg je een kant-en-klare danscombinatie i.f.v. het schoolfeest. Na deze nascholing kan je deze direct aanleren aan de doelgroep. Bij elke combinatie worden suggesties gegeven voor thema’s die linken aan de dans. Vanuit haar rijke ervaring als klasleraar, dans-en zumbadocente, geeft Chantal je tips om de danscombinaties op een ludieke wijze aan te leren, zodat de kleuters uit jouw doelgroep een dansante en amusante sessie mogen beleven. Chantal leert je: • kennismaken met ritmegevoel, coördinatie en plezierbeleving • ervaren hoe je aangepast op niveau van de kinderen de oefenstof kan aanreiken • ervaren, inoefenen en herhalen van elke dans in het programma- Tips & tricks om een les amusant en dansant te maken Zij werkt als zelfstandige dansen yogadocente dagelijks met kinderen en kan je ruim voldoende aanwijzingen meegeven om het voor jouw doelgroep haalbaar te maken. Tussendoor is er kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus!

24 | Donche 2015-2016

Je ontvangt een uitgeschreven neerslag en je kan via de website van de nascholer filmbeelden bekijken om de danscombinaties verder in te oefenen. Leiding Chantal Bols gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dans-en yogastudio ‘Wannadance!?’ (www.wannadance. be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 20 april 2016, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen.

Module 39

leraren kleuteronderwijs Peuters en moderne kunst: een topcombinatie! Voor leraren kleuteronderwijs (ook van de jongste peuters) Ook voor begeleiders uit de kinderopvang (of buitenschoolse opvang) en opvoeders Moderne kunst te moeilijk voor peuters? Helemaal niet! In deze navorming vertrekken we van moderne kunstenaars die ons de weg tonen naar originaliteit en durf. Met die inspiratie krijg je de kans om te experimenteren op het gebied van tekenen, schilderen en boetseren. We gebruiken hiervoor een combinatie van materialen die je al in de klas hebt, alledaagse producten en goedkope alternatieven. Eerst bekijken we in het kort wie de kunstenaars zijn en wat hun werk inhoudt. Daarna gaan we zelf aan de slag door onze eigen weg te zoeken in de creativiteit. In alle activiteiten die volgen zal je opnieuw verwondering ervaren. Daardoor is deze vorming niet alleen kunstzinnig, maar ook plezierig. Alle activiteiten zijn een ontdekking van de beeldende doelen rond vorm, lijn, kleur, ruimte … Daarnaast kijken we ook naar hoe je kunt beschouwen en hoe je de kunstwerken van de peuters origineel kunt presenteren. Deze vorming is gebaseerd op het naslagwerk van Caroline Boudry in ‘Gepeuter’ en ‘Ontvlambare vingers’. Je krijgt: een syllabus met nieuwe inspiratie, praktische ideeën om te experimenteren met gekende materialen en een

heleboel plezierige probeersels die je als lesvoorbereiding kunt gebruiken. Zelf meebrengen schort, schaar, een grote tas voor de gemaakte werkjes. Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be). Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 28 januari 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95; syllabus en gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 40

Klei? Niet vies, wel fun! Doelgroep: leraren kleuteronderwijs vanaf 4 jaar en leraren lager onderwijs 1ste leerjaar, ook voor begeleiders uit de kinderopvang (of buitenschoolse opvang) en opvoeders Inhoud Witte of gekleurde zelfhardende klei, Silk Clay, piepschuimklei of Foam Clay … gemakkelijke en toffe materialen om schitterend 3D-vormwerk mee te maken. Hoe laat je kleine kinderen gemakkelijk klei bewerken en werkstukken opbouwen? En: hoe houd je het goedkoop? In deze workshop zetten we de handen in de klei. We vergelijken natuur- en andere kleisoorten en leren ze kennen. Je ontdekt nieuwe technieken die klei bewerken prettig en eenvoudig maken. En je leert hoe je een concrete opdracht opstelt om je doelen te behalen én resultaten te krijgen. Een toffe cursus met de focus op vorm en textuur, motorische handelingen en … fun! Toepasbaar op vele thema’s zoals Sinterklaas, moeder-, en vaderdag, Pasen, dieren. Als naslagwerk krijg je een stappenplan met lesvoorbereidingstips om rond de leerdoelen 3D, vorm en textuur, motorische handelingen te werken.

Zelf meebrengen schort en schoendoos om gemaakte werkjes mee te nemen Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be). Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 21 april 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus en gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 41

Donche 2015-2016 | 25

leraren kleuteren lager onderwijs

26 | Donche 2015-2016

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Van kloof naar brug tussen kleuterschool en 1ste leerjaar Ook voor zorgbegeleiders en directeuren In deze navorming kijken we naar ontwikkelingsdoelen en leerplannen. Waar het eerste eindigt, begint niet altijd het andere! Het gevolg is dat voor heel wat kinderen de overgang van kleuter naar lager een te grote sprong is. De sprong is vaak nog groter dan de afstand tussen de kleuterklassen en de klaslokalen lager onderwijs. Wat moeten kleuters echt kunnen om klaar te zijn voor de aanvang van het eerste leerjaar? Wat kunnen we ontwikkelingsgericht van kinderen van 5 en 6 jaar verwachten? En wat (nog) niet? Wat met de knelpunten in de ontwikkeling? De achteruitgang van de fijne motoriek bij kleuters? Wat zijn de gevolgen van het ipad- en tablettijdperk? Samen gaan we op zoek naar wat kleuters écht als basis nodig hebben en denken we na over een op essentiële ontwikkelingsmijlpalen gerichte, officieuze nieuwe brugproef voor kleuters en wat de leerkrachten eerste graad hieraan zouden kunnen hebben. Je krijgt enkele concrete opdrachten mee die je direct zicht geven op de beginsituatie van de leerplandoelen. Het is een studiedag in dialoog met elkaar en veel leren van elkaar om kleuterteams en lagereschoolteams dichter bij elkaar te brengen. Deze navorming is speciaal bedoeld voor leerkrachten van de kleuterklassen en de eerste graad en levert je school nog veel meer op als een kleuterleerkracht en een leerkracht eerste graad samen naar de navorming komen vanuit jouw school. Dit is geen verplichting maar wel een absolute aanrader voor je team. Directies en zorgleerkrachten zijn ook van harte welkom.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in SaintMichel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Datum dinsdag 16 februari 2016, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 42

Joepie! Ik mag spelend leren in het eerste leerjaar Een nascholing op maat van leraren 1ste leerjaar Ook voor zorgbegeleiders De stap naar de lagere school is een grote stap voor heel wat kleuters, ook al is er hiervoor veel aandacht in de derde kleuterklas. Niet alle kinderen beginnen op 1 september vanuit dezelfde beginsituatie. Toch zullen alle kinderen heel wat stappen moeten zetten om de leerstof onder de knie te krijgen. Hoe organiseer je optimale leerkansen voor alle kinderen? Hoe heb je aandacht voor de zwakkere, maar ook voor de sterkere kinderen? Hoe kom ik tegemoet aan het M- decreet? Hoe integreer je de werkvormen die zo vertrouwd zijn vanuit de kleuterschool in het eerste leerjaar én bereik je toch optimale leerresultaten? Hoe integreer je verschillende vakken in dit hoekenwerk zodat kinderen op een speelse manier tot leren komen? Tijdens deze sessie hoor je vanuit de klaspraktijk hoe je kan differentiëren in je eigen klas. Welke materialen, leermiddelen kan je daarbij gebruiken? Hoe kan je het hoekenwerk vanuit de kleuterklas verder zetten in het eerste leerjaar met oog voor differentiatie? Hoe registreer je dit in je agenda? Hoe observeer je en stuur je bij?

Aan de hand van concrete voorbeelden kan je meteen na deze nascholing in je eigen klas aan het werk om alle leerlingen op hun niveau te begeleiden. Ook maak je kennis met heel wat materialen die je gemakkelijk zelf kan maken en die je kan inzetten tijdens deze manier van werken. Leiding Greet Mussels, kindercoach (www.tkleingeluk.be), 23 jaar ervaring in kleuteren lager onderwijs, kinderyogadocent, Bodymaptrainer Datum dinsdag 29 september 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 43

Omgaan met hoogsensitieve kinderen Voor leraren kleuter- (5 jarigen) en lager onderwijs (onder bouw), zorgbegeleiders ... Wist je dat 5 tot 15 % van de kinderen uit je klas hooggevoelig is? Dat is best veel. Hoe kan je als leerkracht tegemoet komen aan de (leer-) behoeften van deze kinderen? Wat zijn de basisvoorwaarden zodat ook deze kinderen tot leren komen en hun talenten kunnen ontwikkelen ? Hoe hou je het stressniveau in de klas laag en wat kan je doen als je toch te maken krijgt met overprikkeling? We schetsen een theoretisch kader, je maakt kennis met voorbeelden uit de praktijk. Graag geef ik je heel wat tips mee die van toepassing kunnen zijn in je klaspraktijk.

Leiding Greet Mussels, kindercoach (www.tkleingeluk.be), 23 jaar ervaring in kleuteren lager onderwijs, kinderyogadocent, Bodymaptrainer Datum woensdag 24 februari 2016, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 44

Donche 2015-2016 | 27

leraren kleuteren lager onderwijs Ontwikkelingsvoorsprong bij jonge kinderen

De knappe koppies komen er vanzelf wel... maar niets is minder waar !?! Doelgroep: leraren kleuteronderwijs, leraren lager onderwijs eerste graad, zorgbegeleiders en directeuren Inhoud De hoogbegaafdheid op zich is meestal niet zo’n probleem, wel de manier waarop de omgeving ermee omgaat. Het zelfbeeld kan schade oplopen zoals gedragsproblemen, teruggetrokken gedrag, faalangst... Bij hoogbegaafde kinderen is een gezond zelfbeeld soms een probleem. Naar school gaan is vaak een teleurstelling. In hun ogen wordt er alleen maar gespeeld dus merken ze snel dat ze “anders” zijn dan de klasgenootjes: verschillen in kennis, andere interesses, ander taalgebruik, andere grapjes, het stellen van een heel ander soort vragen ... Een hoogbegaafd kind (kind met ontwikkelingsvoorsprong) kan door deze verschillen onbedoelde negatieve feedback krijgen op zijn gedrag: “Ik snap jou nooit”, “Wat praat je ingewikkeld”, “Jij wilt het altijd anders”... Je kan echter pas in contact komen met anderen als er een gezamenlijke interesse is, eenzelfde manier van denken, als er herkenning is. Leer omgaan met de emotionele moeilijk- (of is het mogelijk-) heden van een kind met ontwikkelingsvoorsprong door te weten te komen wat er eigenlijk aan de hand is. Maak kennis met ontwikkelingsvoorsprong (hoogbegaafdheid bij jonge kinderen), versnellen, kangoeroewerking, IQ-testing & signaleringslijsten.

Maak kennis met spelmateriaal, puzzels, sudoku’s, codes kraken, beginnende geletterdheid, beginnende gecijferdheid, proefjes doen... waaronder heel wat materialen die eenvoudig zelf te maken zijn. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Datum dinsdag 26 januari 2016, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 45

Schoolrijpheid en werkhouding versus pengreep Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad, zorg begeleiders en directeuren Inhoud Werkhouding omvat ‘concentreren en volhouden’, ‘planmatig werken’ en ‘probleemoplossend denken’. We kaderen deze drie thema’s binnen een groter geheel, nl. dat van schoolrijpheid. Een te veel (of misschien wel te weinig) besproken onderdeel binnen schoolrijpheid is de ‘pengreep’. Wat kan en wat mogen we aanbieden om niet voorbij te gaan aan de naaste ontwikkeling en het rijpingsproces. De voorbereiding naar een goede werkhouding start eigenlijk al in de eerste kleuterklas en wordt voortgezet in de tweede en de derde kleuterklas en gaat verder in het 1ste leerjaar. Hele generaties kinderen zijn vanaf zeer jonge leeftijd opgevoed met het idee dat je het beste iets kunt leren als je stilzit, met je armen over elkaar, je voeten op de grond en recht naar voren kijkend. Maar stilzitten stimuleert vaak andere visueel – motorische reacties, nl. het op zoek gaan naar interessante(re) gebeurtenissen (plagen, friemelen, wiebelen, prutsen, …) waardoor kinderen overkomen als afgeleid en rusteloos. Onderzoek wijst echter uit dat jonge kinderen informatie beter verwerken door beweging. Het is perfect in uw dagdagelijkse klaspraktijk te integreren om jonge kinderen te stimuleren tot een rustige, stille, omgevingsvriendelijke beweging, die enerzijds de concentratie bevordert en anderzijds ten goede komt aan de fijnmotorische vaardigheden waaronder de pengreep. Met deze vorming kies je er voor jonge kinderen ‘spelend en bewegend’ te begeleiden naar vaardige leerders en probleemoplossers, onder het motto: “friemelen om te focussen”.

28 | Donche 2015-2016

Vele vragen en andere noden rond schoolrijpheid en werkhouding versus pengreep worden duidelijk via een PowerPointpresentatie met diareportage rechtstreeks vanuit de klaspraktijk. We maken kennis met de methode “werk aan werkhouding” (vanaf 1ste kleuterklas met overgang naar het 1ste leerjaar) en met didactisch (spel)materiaal waarmee we onmiddellijk aan de slag kunnen (o.a. materialen die eenvoudig zelf te maken zijn). We maken kennis met een effectenmeter en een observatiefiche die peilt naar de werkhouding. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Data: Reeks 1 maandag 12 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per sessie; syllabus, koffie en lunch inbegrepen Reeks 2 donderdag 12 november 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 80 Bijdrage € 85 per sessie; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 46

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE

Creatief naar ontwikkeling fijne motoriek Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad, zorgbegeleiders, begeleiders kinderopvang en therapeuten Inhoud De opbouw naar een sterke fijne motoriek is niet niks! Er moet rekening gehouden worden met heel wat belangrijke ontwikkelingsaspecten. De praktische workshop “Creatief naar fijne motoriek” geeft speelse, onderbouwde maar vooral heel leuke spelvormen die de fijne motoriek doet ontwikkelen vanaf de 1ste kleuterklas tot de 3de kleuterklas. Er is een aanbod van tientallen spelvormen die specifiek gericht zijn naar de ontwikkeling van de fijne motoriek. Het vechten voor een stabiele verfijnde pengreep wordt verleden tijd! Met deze workshop gaat het elk kind lukken! Deze navorming staat ook bol van tips die onmiddellijk toepasbaar zijn in de praktijk.

Let op: Het is sterk aan te raden dat je eerst de opleiding ‘Het belang van beweging voor ontwikkeling van de hersenen’ of ‘Ontwikkelingslab deel 1’ hebt gevolgd. Leiding Heidi Allaerts, leraar kleuteronderwijs en medewerker van Bodymap Datum woensdag 2 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 47

Kijk en luister naar beelddenkers Doelgroep: leraren kleuter- (5-jarigen) en lager onderwijs, zorgbegeleiders, directeuren en opvoeders Inhoud Verbeeldingskracht is belangrijker dan kennis! (A. Einstein) Een grote groep ondergewaardeerde leerlingen heeft juist een bijzondere gave: het zijn beelddenkers! Zij denken niet in woorden maar in beelden. Vaak hebben zij een leerachterstand of denkt men aan dyslexie. Beelddenken is een andere, non-verbale manier van denken. Het plaatst zich tegenover taaldenken (of woorddenken). Terwijl een taaldenker 2 à 3 woorden per seconde verwerkt moet een beelddenker 32 beelden per seconde verwerken, met een chaotisch hoofd tot gevolg. Een beelddenker denkt primair in beelden, d.w.z. met de rechterhersenhelft. Hij kan echter wel leren om zijn linkerhersenhelft te gebruiken, al zal het nooit zijn eerste natuur worden, net zoals een taaldenker ook kan leren om creatief te zijn en beter met beelden om te gaan. Het onderwijs sluit jammer genoeg onvoldoende aan bij alle denkwijzen omdat slechts een kleine groep (5%) visueel leert. In de klas wordt de beelddenker zoveel mogelijk als een gewone leerling beschouwd, mits rekening te houden met een aantal punten die hun manier van leren ten goede komt. Vind een antwoord op tal van vragen:

• Hoe wordt de wereld ervaren als je in beelden denkt? • Wat zijn sterktes en wat zijn zwaktes? • Waarom worden deze kinderen vaak niet begrepen? • … Naast inzicht en begrip krijg je een heleboel leertips, te gebruiken op school en door de beelddenker zelf. Je leert ook hoe je de linker- en rechterhersenhelft beter laat samenwerken. Er is ook een materialenronde voorzien. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Data: Reeks 1 woensdag 14 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen Reeks 2 woensdag 14 oktober 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 48 Donche 2015-2016 | 29

leraren kleuteren lager onderwijs Denkvaardigheden en planmatig werken stimuleren met Smartgames Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud In deze nascholing leer je het denken van kinderen analyseren en ontdekken wat er allemaal aan denkvaardigheden bij leren en smartgames komt kijken. We laten je kennismaken met heel veel denkspellen en smartgames. We stellen ook registratiemogelijkheden en antwoordformulieren voor waarmee je het gebruik van dergelijke spellen in de klas in concrete leerdoelen en evaluaties kan omzetten. Omdat spelen op zich af en toe ook wel kan, maar we toch vooral bezig zijn met het bereiken van leer-, remediërings- en therapiedoelen leer je in deze studiedag hoe je praktisch met deze spellen aan de slag kan gaan. We helpen je om de juiste leerdoelen bij de spellen te ontdekken. Je kan deze dag een echte speel- en leerdag noemen. Bij deze studiedag krijgt u werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de presentatie. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan u de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “smartgames” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20

euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 19 november 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraaat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 49

Herkennen en aanpakken van visueel-ruimtelijke en visuomotorische problemen Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud In het onderwijs komen we veel kinderen tegen die problemen hebben met het samenspel tussen wat ze zien en wat ze met hun handen kunnen doen: de zogenaamde visuomotorische problemen. Denk maar eens aan schrijfmotoriek, ruimtelijke oriëntatie, visuele waarneming, ruimtelijk redeneren en al die schoolvakken waarin deze taken op de voorgrond staan: begrijpend lezen, meetkunde, vraagstukken, aardrijkskunde, knutselen, schrijven .... Veel kinderen die hier problemen mee hebben, hebben moeite met één of meerdere van deze factoren: visuele waarneming, fijn motorische sturing, organiseren en/of redeneren. In deze nascholing staan we stil bij de volgende onderwerpen: • Wat speelt er allemaal mee in de visuele waarneming? Hoe leer je kinderen beter waar te nemen? • Wat heeft visuele waarneming met je geheugen te maken? • Fijn motorische differentiatie: wat is dat? • Het redeneren en organiseren van kinderen: wat kan er mislopen? • Tekenen, schrijven, bouwen, puzzelen ... We leren je gericht observeren. Daarna staan we stil bij allerlei schoolse taken waarin visuomotoriek nodig is. Bij deze studiedag krijgt u werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de presentatie. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan u de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “visuomotoriek” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: http://www.osjosma. be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 1 maart 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 50

30 | Donche 2015-2016

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Problemen met lateralisatie bij kleuters en jonge kinderen? Op weg naar een logische leer-en remediëringslijn met spelmaterialen Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad. Ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Lateralisatie is een begrip waar vaak over wordt gesproken, vooral als het kind geen duidelijke handvoorkeur heeft of hardnekkige omkeringen maakt in het lezen en schrijven. Toch is het een begrip dat in het werkveld op veel verwarring stoot. Wat is dat eigenlijk ‘lateralisatie’ en hoe komt het tot ontwikkeling? Welke deelaspecten zitten er in? En welke observaties kunnen we maken om na te gaan of het kind nog in de verwachte lijn ontwikkelt? In deze nascholing gaan we op zoek naar hoe lateralisatie zich ontwikkelt (grootmotorisch, fijnmotorisch, ruimtelijk-visueel en cognitief zoals in het rekenen en lezen) en leer je hoe je praktisch op die ontwikkeling kan inspelen als begeleider. Er worden heel duidelijke linken gelegd naar o.a. wiskunde, schrijven, lezen, de fijnmotorische en de coördinatieontwikkeling. In het theoretische deel bestuderen we de ontwikkelingslijnen voor lateralisatie. Je zal verbaasd zijn hoeveel ‘problemen’ die we in de praktijk tegenkomen hiermee te maken hebben. De volgende onderwerpen komen in hun ontwikkelingsaspect en in bijhorende remediëringsmogelijkheden aan bod: Wat als de handvoorkeur niet zichtbaar is? Wat als het kind de lichaamsmiddenlijn niet kruist of voortdurend van hand wisselt? Wat als het kind voortdurend scheef zit in de klas of op de elleboog op de tafel ‘ligt’? Wat als de gekruiste coördinatie niet wil lukken? Wat als de pengreep laat zien dat de duim niet meedoet? Wat als het kind bij voorkeur van rechts naar links werkt? Wat als het kind omkeringen leest of schrijft? Wat als links en rechts als begrippen maar niet geautomatiseerd worden? Wat als het kind cirkels alleen met de wijzers van de klok mee kan tekenen?

We staan ook stil bij verschillende observatie-instrumenten om de lateralisatie van kinderen (van kleuters tot en met het lager onderwijs) te observeren. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “lateralisatie” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur, deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 8 december 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 51

Donche 2015-2016 | 31

leraren kleuteren lager onderwijs Zorg bieden zonder etiketten: kijken naar kinderen met moeilijkheden en het M-decreet Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Steeds vaker worden we in de klas geconfronteerd met kinderen met etiketten. Het lijkt de normaalste zaak van de wereld dat er in elke klas kinderen zitten met een leer- of ontwikkelingsstoornis, maar niets is minder waar! Niet alle kinderen die een label van een stoornis hebben, hebben de bijhorende stoornis ook effectief. We verkennen STICORDI-maatregelen op maat van het individuele kind en de criteria om tot een vaststelling van een stoornis te komen, zullen eveneens aan bod komen. Je leert kritisch maar ondersteunend te kijken naar kinderen met leer-, opvoedings- en ontwikkelingsmoeilijkheden. In deze studiedag staan we vanuit een positief geloof in de kracht die in kinderen zit om hun problemen te overwinnen, stil bij het fenomeen van over-etikettering van kinderen. Je krijgt tegelijk heel wat handvatten mee om als leerkracht zorg te bieden in de klas zonder te denken in diagnostische termen. We verkennen hoe we leer- en ontwikkelingsproblemen kunnen herkennen, opsporen, aanpakken en milderen. Daarna staan we stil bij de factoren die het te voorbarig plakken van etiketten op kinderen in de hand werken. Er zitten heel wat remediëringstips verweven in deze studiedag.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 17 september 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 100; syllabus (inclusief boek: ‘Normale kinderen, ze bestaan nog’ t.w.v. € 19,99), koffie en lunch inbegrepen

Module 52

Tests en zorg: wat kan je nog meer doen buiten LVS Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, CLB-medewerkers en therapeuten Inhoud In deze studiedag verkennen we hoe en welke tests therapeuten en logopedisten afnemen en welke observaties ze daarbij (moeten) maken om de mogelijkheden en knelpunten in het leren en de motoriek van kinderen op een zeer degelijke manier in kaart te brengen. Je leert er zelf hoe je het basisonderzoek kan uitvoeren en wat het jou leert als leerkracht in de klas. Je leert er enkele genormeerde tests kennen die laag in aankoopprijs zijn en beschikbaar voor leerkrachten. We laten je zien wat je ermee kan doen in de klas en hoe deze tests jouw deskundigheid enorm kunnen vergroten. Als je buiten je lesmethodes om de vorderingen of haperingen van kinderen in kaart kan brengen en je tegelijkertijd zelf kan observeren, kan je ook zelf al heel veel doen in de remediëring in de klas. Uitgangspunt van deze studiedag is dat je door grondige observatie zelf doelstellingen voor remediëring kan opstellen en nastreven. We overlopen de criteria die het RIZIV oplegt voor logopedie en voor psychomotorische therapie zodat jij al kan nagaan of een kind in aanmerking komt voor terugbetaling als naschoolse remediëring noodzakelijk blijkt. We staan stil bij: • richtingsproblemen in wiskunde • lateralisatieproblemen • schrijfmotoriek • visuomotorische ontwikkeling • leerplangerelateerd onderzoek wiskunde • een andere manier om te kijken naar wiskundevoortgang • technisch en begrijpend lezen • spelling via foutenanalyse

32 | Donche 2015-2016

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 24 september 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 53

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Stresskids: inzichten in hoe stress het leervermogen van kinderen beïnvloedt Ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud In 2008 verscheen Stresskids als boek bij Lannoo. Intussen is er heel wat meer onderzoek gedaan naar de relatie tussen het leervermogen van kinderen en de nefaste invloed hierop van stress. In deze navorming neemt auteur Wendy Peerlings je mee op haar verdere zoektocht naar de invloed van stress op het leren en ontwikkelen van kinderen. Vanuit de evolutie van werking van onze hersenen, bekijken we wat er gebeurt met stressgevoelige kinderen. In aanloop van het vernieuwde boek stresskids krijg je de nieuwe inzichten op een rijtje. We staan ook stil bij de relatie tussen leren en gedrag en geven je heel wat bewegingstussendoortjes, tips en oefeningen mee om het leervermogen van kinderen weer naar boven te halen en de stress te laten dalen. Je leert stress bij kinderen te herkennen en te plaatsen om van daaruit via kleine interventies aan stressreductie te kunnen gaan werken. Als het nieuwe boek (herwerking en uitbreiding van stresskids) dan in de handel ligt, ben jij degene die al kan zeggen: “Ik houd al een hele tijd rekening met het stressmechanisme, tot groot succes van de kinderen en mezelf!”.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Datum donderdag 10 december 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Wegens groot success en de vele vragen ernaar terug in het aanbod opgenomen. Het boek Stresskids uit 2008 is nog te krijgen als e-book en als print-on-demand bij uitgeverij Lannoo.

Module 54

Het belang van beweging voor de ontwikkeling van de hersenen Doelgroep: voor leraren kleuteronderwijs en leraren lager onderwijs eerste leerjaar. Ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Onze maatschappij is de laatste 20 jaar sterk veranderd. We kennen op heel veel gebieden een fantastische vooruitgang. Het leven wordt ons op verschillende vlakken steeds gemakkelijker gemaakt. Maar dit heeft spijtig genoeg ook een keerzijde. Onze kinderen groeien nu op in een andere speelcultuur waar spelen en bewegen worden belemmerd door de aanwezigheid van televisie, computer, te weinig speelplekken, te weinig tijd… Buiten het feit dat spelen en bewegen een basisrecht is van het kind, is het ook een noodzaak om optimaal te kunnen ontwikkelen. Kinderen moeten in de echte wereld heel wat bewegingservaringen opdoen om hun zenuwstelsel te kunnen ontwikkelen. Want dit gebeurt helaas niet vanzelf. Schrijven, lezen, kunnen stilzitten enz. vraagt een goede rijping van het zenuwstelsel. Het is een noodzaak dat je een zeer stimulerende speel- en leeromgeving kan creëren waarin kinderen optimaal kunnen ontwikkelen. De kennis om de juiste prikkels op de juiste moment aan te bieden is belangrijk in het groeien ontwikkelingsproces van een kind. De ontwikkeling van de zintuigen, een vlot lateralisatieproces, de middellijn kunnen overkruisen... het gebeurt niet altijd vanzelf. De vorming “Belang van beweging voor ontwikkeling van de hersenen” helpt je om kennis en inzicht te verwerven in de ‘specifieke’ ontwikkelingssituatie van elk kind kind en staat bol van de efficiënte tips om direct aan de slag te gaan en resultaat te zien. Na een ruimere kennis rond de neurologische en motorische ontwikkeling van kinderen, gaan we in deel 2 heel veel spelen, oefenvormen en materialen ontdekken die we kunnen aanbieden in de verschillende ontwikkelingsgebieden. Meer dan 100 kijkwijzers en nog meer spelvormen worden aangereikt om de kleuters sterk te stimuleren naar schoolrijpheid. Ook zal je eigen creatief denkvermogen geprikkeld worden om zelf ontwikkelingsstimulerende spelvormen te ontdekken en uit te werken.

Na deze workshop heb je heel wat bagage om je kleuters elke dag in beweging te zetten. Zowel in de klas, als in de gang, als op de speelplaats als op.... Bijkomend ontdek je “het ontwikkelingslab van Bodymap”. Een online ontwikkelingscoach die je dag in dag uit kan raadplegen voor talrijke spelvormen, observaties, tips, vragen enz. Je kan alvast meer informatie vinden op www.ontwikkelingslab.be. Leiding Liesbeth Verhoeven is Motorisch Remedial Neurologisch Ontwikkelingstherapeute

Teacher

en

Datum donderdag 25 februari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 55 Donche 2015-2016 | 33

leraren kleuteren lager onderwijs Een reis door het kinderbrein Doelgroep: voor leraren kleuteronderwijs en leraren lager onderwijs eerste leerjaar. Ook voor zorgbegeleiders, begeleiders kinderopvang en therapeuten. Inhoud De ontwikkeling van het kinderbrein is enorm fascinerend. Recent neurowetenschappelijk onderzoek leert ons veel over het opvoeden van verstandige, gelukkige kinderen. Als begeleider van jonge kinderen hebben we hier een heel belangrijke rol! Wist je dat we de taalontwikkeling heel erg kunnen helpen? Wist je dat jongens en meisjes subtiele verschillen vertonen, die we vooral niet mogen uitvergroten? Wist je dat impulscontrole en zelfbeheersing superbelangrijk zijn voor een later gelukkig en succesvol leven? Wist je dat creatief denken en probleemoplossend denken spelenderwijs kan ontwikkeld worden? Wist je dat sociale vaardigheden niet vanzelf komen.. en dat we hier alert moeten coachen? Wist je dat al deze vorige vragen te maken hebben met gelukkig zijn, blijven en worden?

Je merkt het, heel veel vragen waarop je hele leuke en praktische antwoorden krijgt. Deze navorming staat ook bol van tips die onmiddellijk toepasbaar zijn in de praktijk. Leiding Liesbeth Verhoeven is Motorisch Remedial Neurologisch Ontwikkelingstherapeute.

Teacher

en

Datum woensdag 2 maart 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 56

Building Blocks - een introductie op de BRAIN GYM ® 1.01 cursus Ook voor zorgbegeleiders, directeuren en therapeuten Wat zijn mijn sterke kanten bij het leren? Waarom loopt het soms mis? Deze cursus over “Bouwsteen Activiteiten” geeft excellente applicaties voor vele mentale en fysieke uitdagingen zoals: Autisme, Cerebrale Parese, ADD en ADHD, dyslexie, dyscalculie, Angelman Syndroom, Down Syndroom, spraakmoeilijkheden, hersenbeschadigingen, blindheid, doofslechthorendheid, gevolgen van beroertes. In deze nascholing komen volgende onderwerpen aan bod: • 7 Bouwsteen Activiteiten, die de integratie van het zenuwstelsel ondersteunen. • de 3 dimensies van het leren en hun overeenkomstige intelligenties Na deze vorming heb je nieuwe vaardigheden om ‘het leren’ te ondersteunen en ‘prestaties’ te optimaliseren op alle gebieden in het leven. Je kan deze tools meteen thuis, op school of in een therapeutische setting toepassen. Bovendien vormt deze eendaagse opleiding een prachtige aanloop naar Brain Gym 1.01.

34 | Donche 2015-2016

Ontwikkeld door Cecilia Koester, een internationaal erkende ervaringsdeskundige in het werken met kinderen (en volwassenen) met uitdagingen! Leiding Vinciaine Schoenmaeckers, erkend instructeur Brain Gym, Building Block Activities, eigen praktijk als kinesioloog, www. flow-motion.be, Faculty lid van de Educational Kinesiology Foundation (Brain Gym International) Datum donderdag 15 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 57

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Brain Gym ® 1.01 (deel 1 & 2) Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten

Inhoud Leren met plezier en zelfvertrouwen - helder geheugen – omgaan met stress - goede coördinatie Brain Gym® is een leuke cursus die zich richt op iedereen die zijn leer- en prestatievermogen wenst te verbeteren. De 4 dagen vormen één geheel dat wordt opgedeeld in 2 delen (elk 2 dagen) en je kan er apart voor inschrijven. Het spreekt voor zich dat je deel 1 gevolgd moet hebben om deel 2 te kunnen doen. Je krijgt ook pas een certificaat van Brain Gym International als je de 4 dagen hebt gevolgd (en een deelnamebewijs als je deel 1 volgt). In deel 1 leer je de 26 eenvoudige, maar zeer efficiënte, stress verlagende oefeningen aan, die gericht zijn op de integratie van lichaam en geest. Je kan zelf ervaren hoe simpele bewegingen een groot effect kunnen hebben op je ogen, oren, je houding en beweging en vooral op je stressniveau. Ze bereiden ons voor op de fysieke vaardigheden die we nodig hebben om te kunnen lezen, schrijven, organiseren, luisteren en onthouden. Kortom we kunnen beter functioneren in verschillende situaties. Je leert over de 3 lichaamsdimensies: de lateraliteit (de links/rechts), de

centering (boven/onder) en de focus (voor/achter). We leggen ook de link tussen de 3 dimensies en het brein. Brain Gym maakt je niet slimmer! Maar Brain Gym werkt schitterend om kinderen uit hun stressreactie te halen en hun leerpotentieel naar boven te laten komen. Je zal direct met de informatie en de technieken aan de slag kunnen in de klas / zorg. In deel 2 leer je individueel werken (iemand in balans brengen). Je leert het lichaam te integreren in zijn 3 dimensies met de bedoeling de communicatie, de organisatie en het begrip te verbeteren, alsook onze manier van leren in het algemeen. We werken volgens de 5 stappen van een balans. We verkennen ook de spierverificatie / spiertest. Op het einde van de volledige cursus ontvang je een Certificaat van Brain Gym® International voor de cursus Brain Gym® 1.01! Bij de cursus hoort een cursusboek met de uitleg van alle oefeningen en oefenwijzen. Facultatief is er de mogelijkheid om ondersteunende materialen aan te kopen zoals de klasposter met alle oefeningen en een ondersteunende cd met muziek en handige actieplannen. Praktisch We verwachten een actieve deelname van de deelnemers. Bewegingservaringen zijn daarbij fundamenteel. Loszittende, sportieve kledij is dan ook aangewezen. Leiding Vinciane Schoenmaeckers, kinesiologe en erkend BrainGyminstructeur, runt een eigen praktijk (www.flow-motion.be)

Module 58 en 58bis

Introductiecursus (deel 1)

Basiscursus (deel 2)

Data: dag 1: donderdag 18 februari 2016 dag 2: donderdag 3 maart 2016, telkens van 9u00 tot 16u00

Data: dag 3: donderdag 17 maart 2016 dag 4: donderdag 14 april 2016, telkens van 9u00 tot 16u00

Plaats campus Turnhout, Blairon 800


Bijdrage € 85 per dag; inclusief cursusboek Brain Gym, koffie en lunch inbegrepen

Bijdrage € 85 per dag; inclusief het officiële certificaat Brain Gym, koffie en lunch inbegrepen

Module 58

Module 58bis

Dubbele doedelworkshop: verkennen en ontwikkelen van lateraliteit en dubbelhandigheid Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud De kunst van de dubbele doedel is leren houden van het onverwachte en het brein aanmoedigen om op een geïntegreerde manier te functioneren, ons brein te bevrijden van de gewoonteschema’s en van dominanties. Ontdek je aangeboren tekenen schildervaardigheden en nieuwe manieren om kleuren, vormen en bewegingen met elkaar te verbinden. Beleef op een aangename manier de natuurlijke spontaniteit van creatieve expressie. Verken de Brain Gym® en Vision Gym oefeningen, gekoppeld aan het visueel middengebied, gecentraliseerd kijken en een ontspannen gebruik van de ogen. Ontdek het werken met je beide handen tegelijk en maak terug aanspraak op je ambidexteriteit (dubbelhandigheid, het gebruik van zowel de linkerzijde als de rechterzijde van ons lichaam).

Leiding Vinciane Schoenmaeckers, kinesiologe en erkend Brain Gym instructeur, runt een eigen praktijk (www.flow-motion.be) Datum donderdag 12 mei 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 59 Donche 2015-2016 | 35


“Het zit tussen je twee oren!”

De kracht van WHOLE BRAIN THINKING op de groei van onze hersenen. Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, directeuren en therapeuten Inhoud Het meest waardevolle geschenk voor elk kind is om begrepen te worden. Daarom is het meest waardevolle geschenk voor jou als leerkracht om elk kind te kunnen begrijpen. Dit ‘kunnen’ en ‘willen’ begrijpen begint bij jouw mindset en jouw denken, dus ‘tussen je twee oren’. We gebruiken slechts een beperkt deel van het potentiaal van onze hersenen en dit percentage wordt bepaald door onze denkvoorkeuren en mindset. Onze mindset als leerkracht heeft een directe invloed op de groei van de hersenen van onze leerlingen EN op de groei van onze eigen hersenen. Om de hersenen van onze kinderen te kunnen laten groeien tot hun volle potentiaal, moeten we beginnen bij onze eigen hersenen. Deze training focust op het oneindige potentiaal van de menselijke hersenen en de unieke invloed van jouw persoonlijke denkvoorkeuren op de leerprocessen van leerlingen in je klas. De training is gebaseerd op het werk van Dr. Kobus Neethling en de Neethling Brain Instruments (NBI), een psychometrisch instrument dat de acht denkvoorkeuren in linker- en rechter hemisfeer identificeert. Onze dominante denkvoorkeuren beïnvloeden hoe wij informatie verwerken, communiceren, leren, besluiten nemen, gemotiveerd worden, omgaan met verandering en creativiteit ... Het NBI Profiel is het ideale vertrekpunt voor elke leerkracht die haar/zijn hersenen en de hersenen van leerlingen wil laten groeien. Dag 1 ‘Whole Brain Thinking’: het oneindige potentiaal van mijn denken als leerkracht • Je ontvangt jouw persoonlijke NBI Profiel en ontwikkelt bewustzijn van je eigen denkvoorkeuren als leerkracht en hun invloed in de klas- en schoolpraktijk • Je verwerft meer inzicht in de kracht en uitdagingen van jouw persoonlijke denkvoorkeuren en hun invloed op jouw mindset als leerkracht. • Je leert de dynamieken kennen die aan de basis liggen van stress in ons denken en leert concrete hulpmiddelen om deze stress te vermijden en te hanteren. • Je wordt bewust van de invloed van jouw denkvoorkeuren als leerkracht op de leerprocessen van kinderen.

Dag 2 ‘Whole Brain Interactie’: het stimuleren van het unieke potentiaal van elk kind in de klas • Je verwerft inzicht in de verscheidenheid van denkvoorkeuren en communicatiestijlen in je klas. • Je leert concrete technieken om de motivatie van elke denkvoorkeur aan te spreken en effectief te communiceren met elke denkvoorkeur. • Je ervaart de verbanden tussen Whole Brain Thinking en leerstijlen op een concrete manier. • Je leert concrete methodes om het unieke potentiaal van elke leerling te stimuleren en te coachen. • Je ervaart concrete methodes om Whole Brain Thinking in je klas te stimuleren. Praktisch De NBI Profielen worden voor de training opgemaakt d.m.v. een vragenlijst via het internet. Hiervoor is het nodig dat u een e-mailadres opgeeft waarop u persoonlijk bereikbaar bent. Leiding Tania Draulans, dramadocent en regisseur, voormalig lector agogiek en muzische vorming aan de lerarenopleiding KH Kempen – campus Vorselaar; verhuisde in 2006 naar ZuidAfrika waar ze zich specialiseerde in Whole Brain Thinking. Als erkend Whole Brain Practitioner ontwikkelde ze een unieke lerarenopleiding in Whole Brain Education in Zuid-Afrika i.s.m. de Belgische NGO Cunina. Daarnaast geeft ze bijscholingen voor leerkrachten en directies. Haar werk als trainer en docent bij Canon Cultuurcel, Kunst in Zicht, Wisper, Mooss, Het paleis en De Warande zijn slechts een greep uit haar rijke ervaring. Data dag 1: donderdag 18 februari 2016 dag 2: donderdag 25 februari 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen (De bijkomende kost voor het opmaken van het NBI-profiel bedraagt 20 euro en wordt cash betaald aan de nascholer op de eerste dag)

Module 60 36 | Donche 2015-2016

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE “Wordt een Whole Brain Practitioner in jouw school” Naar aanleiding van het succes van de opleiding Whole Brain Thinking, is het nu mogelijk een officieel erkend diploma als Whole Brain Practitioner te verwerven en als NBI-consultant zelfstandig Whole Brain Profielen op te maken van je kinderen en leerlingen op jouw school. Deze Whole Brain Profielen laten je toe ‘een kijkje te nemen’ in het denken van de leerling om vervolgens gefundeerd advies te kunnen geven in verband met leren, huiswerk, gedragsproblemen, studiekeuzes, samenwerking etc. Deze training is gebaseerd op het werk van Dr. Kobus Neethling en de Neethling Brain Instruments (NBI), een psychometrisch instrument dat de acht denkvoorkeuren in linker- en rechter hemisfeer identificeert. Onze dominante denkvoorkeuren behelzen meer dan onze leerstijlen, ze beïnvloeden hoe wij communiceren, leren, besluiten nemen, gemotiveerd worden, informatie verwerken, omgaan met verandering en creativiteit, onze studiekeuze maken... Het meest waardevolle geschenk voor elk kind is om begrepen te worden. Dit begint met het begrijpen van de denkvoorkeuren van het kind. ‘Whole Brain Practitioner’ : een licentieopleiding van vier dagen: • Je ontvangt je persoonlijke NBI Profiel en ontwikkelt bewustzijn van je eigen denkvoorkeuren als leerkracht en hun invloed in de klas- en schoolpraktijk. Je verwerft meer inzicht in de kracht en uitdagingen van jouw persoonlijke denkvoorkeuren en hun invloed op het begeleiden van leerprocessen. • Je verwerft diepgaand inzicht in de verscheidenheid van denkvoorkeuren bij kinderen en je leert concrete technieken om de motivatie van elke denkvoorkeur aan te spreken en effectief te communiceren met elke denkvoorkeur. • Je leert concrete manieren om het unieke potentiaal van elke leerling te stimuleren en te coachen, vanuit zijn/haar dominante denkvoorkeuren. • Je leert en oefent het Whole Brain Intake Gesprek • Je doet 3 case studies met NBI-profielen waarin je de theorie toepast. Vervolgens word je gecoacht in je capaciteiten als Whole Brain Practitioner en jouw specifieke behoeften in jouw werkomgeving. • Je oefent hoe je de Whole Brain Profielen en hun toepassing kan gebruiken in moeilijke situaties met kinderen, ouders en collega’s. • Je leert technieken om Whole Brain Thinking over te dragen aan kinderen en leerlingen (kleuter-lager en secundair) en er in de klas rond te werken. • Je leert technieken om met Whole Brain Thinking te werken op teamniveau met collega’s.

• We maken je wegwijs in de databasis van de Neethling Brain Instruments, zodat je als zelfstandig consultant op je eigen school aan de slag kan. Praktisch De NBI Profielen worden voor de training opgemaakt d.m.v. een vragenlijst via het internet. Hiervoor is het nodig dat u een e-mailadres opgeeft waarop u persoonlijk bereikbaar bent. Leiding Tania Draulans, dramadocent en regisseur, voormalig lector agogiek en muzische vorming aan de lerarenopleiding KH Kempen – campus Vorselaar; verhuisde in 2006 naar ZuidAfrika waar ze zich specialiseerde in Whole Brain Thinking. Als erkend Whole Brain Practitioner ontwikkelde ze een unieke lerarenopleiding in Whole Brain Education in Zuid-Afrika i.s.m. de Belgische NGO Cunina. Daarnaast geeft ze bijscholingen voor leerkrachten en directies. Haar werk als trainer en docent bij Canon Cultuurcel, Kunst in Zicht, Wisper, Mooss, Het paleis en De Warande zijn slechts een greep uit haar rijke ervaring. Mo Deckers is een energieke, veelzijdige consultant. Het plezier dat ze beleefde aan haar vele opleidingen vind je terug in haar huidige werk. Mo volgde als basisstudie Bedrijfspsychologie en Toegepaste Economische Wetenschappen. De leerhonger werd daarna verzadigd met studies en internationale opleidingen op het gebied van Innovatief en Productief Denken, de Lifo® - methode, professioneel coachen en het coördineren en ontwikkelen van Assessment en Development Centres. Sinds mei 2012 is zij agent voor België voor Neethling Brain Instruments®. Mo heeft jarenlange ervaring als Human Resources Director. Tijdens de voorbije twintig jaar bouwde ze ervaring op in diverse Europese landen. Data dag 1: donderdag 21 januari 2016 dag 2: dinsdag 26 januari 2016 dag 3: maandag 7 maart 2016 dag 4: dinsdag 8 maart 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 70 per dag; koffie en lunch inbegrepen (De bijkomende kost voor het behalen van het officiële certificaat van Whole Brain Consultant bedraagt 200 euro) (NBI-profielen en cursus inbegrepen)

Module 61

Onthaasten en genieten in de drukte van elke dag Ook voor leraren bewegingsopvoeding, zorgbegeleiders en opvoeders

Tussendoor is er de kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus!

Rust, ruimte en stilte zijn voor iedereen primaire levensbehoeften. Maar in de drukte van elke dag, is dit niet altijd vanzelfsprekend. ‘Onthaasten en genieten’ is voor iedereen noodzakelijk. Of je jong bent of oud, iedereen heeft het nodig om te bekomen van alle drukte, zo niet wordt men overspannen of ziek. Door ‘eutonie’ ontwikkel je, via eenvoudige oefeningen, een groter lichaamsbewustzijn, geniet je meer van het ergonomisch handelen, kan je gemakkelijker je rust hervinden of bewaren. Kortom, je neemt meer verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid! De wijsheid van je eigen lichaam wordt (terug) aangesproken ten gunste van een groter fysiek en psychisch welzijn.

Deze vorming is op eigen niveau, en heeft NIET tot doel de geziene stof te onderrichten aan anderen. Je bent dus niet gediplomeerd om zelf eutonie te onderrichten. Er wordt geen syllabus voorzien, daar de vorming op eigen niveau is.

Eutonie komt van het Grieks: ‘EU’ = goed/harmonisch/juist ‘TONOS’ = spanning/vitaliteit/energie De eutonie als methode beoogt het hervinden van het tonusevenwicht, een juistere spanningsbalans. Het (terug) in balans brengen van de natuurlijke lichaamsspanning voorkomt stress, oververmoeidheid, kwetsuren, beroeps-en ouderdomskwaaltjes. Het kan een basis vormen voor uw dagdagelijkse bezigheden, zowel in je persoonlijk leven als in je werksituatie. Meer info kan je nalezen op www.eutonieschool.org en www.eutonie.be

Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dans-en yogastudio ‘Wannadance!?’ (www.wannadance. be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 25 november 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 40; syllabus en koffie inbegrepen Voorzie gemakkelijk zittende kledij, we werken op sokken of blote voeten. Breng een matje en/of handdoek mee + een deken en eventueel een kussen voor eigen comfort.

Module 62

Donche 2015-2016 | 37

leraren kleuteren lager onderwijs Waarde(n)opvoeding op school: achterhaald of net springlevend? Ook voor zorgbegeleiders en begeleiders kinderopvang. Inhoud Vroeger wisten kinderen nog wat mocht en niet mocht, wat hoorde en niet hoorde … ‘vroeger’ is een veel gehoorde verzuchting. Is het echt allemaal wel zo erg gesteld met de kinderen van tegenwoordig? Dat is het aanknopingspunt van deze nascholing. Waardenopvoeding doen we de hele dag door, in klasgesprekjes, bij het filosoferen, in de levensbeschouwelijke vakken,… Je hoort de vragen en uitspraken van kinderen. Je vermoedt wat sommige ouders daarvan vinden. Je hebt je eigen ideeën. Je bent het eens met de visie van de school, maar … hoe breng je dat allemaal samen in de context van een klas? Vaak toont zich dat vanzelf, andere keren zit je met de handen in het haar. ‘Hoe moet ik hierop reageren? ‘ of ‘Had ik niet beter….?’ In de klassen waar we werken komen er bovendien vele invloeden vanuit verschillende gezinsvormen, vanuit verschillende culturen binnen. We gaan aan de slag met onze verschillende waarden en normen die we als persoon en dus ook als opvoeder hebben en hanteren. We bekijken vanuit ontwikkelingspsychologisch perspectief hoe de morele ontwikkeling bij kinderen vorm krijgt en hoe kinderen loyaal zijn aan hun opvoedingscontext.

Vanuit deze kaders bekijken we welke waarden en normen we nu belangrijk genoeg vinden om aan kinderen mee te geven. Zodat er ondanks de nadruk op emotie-educatie, eigen ideeën…, toch ook duidelijk een verschil en een begrenzing wordt gegeven tussen voelen, denken en mogen doen…. We oefenen concreet met de dilemma’s die we tegenkomen. We bekijken in hoeverre de kracht van 8-methode een leerlijn zou kunnen zijn om als school te hanteren bij het bijbrengen van waarden en normen. We gaan actief aan de slag vanuit verhalen en prentenboeken. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum donderdag 25 februari 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 63

Praten met kinderen, hoe doe je dat? Meer oog voor de binnenwereld van kinderen. Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders (voorheen drie halve dagen, nu herwerkt tot twee volledige dagen, met aanvulling met niet-verbale technieken!) Inhoud Als leerkrachten willen we zo graag dat kinderen zich goed in hun vel voelen en dat ze komen vertellen wanneer hen iets dwarszit. Maar hoe kan je kinderen uitnodigen tot praten en wat als een kind iets –moeilijk begrijpbaar- komt vertellen? Wat als een kind weigert om iets te doen? Zolang je niet precies weet wat er in het hoofd van het kind omgaat, kan je er immers niet achter komen wat zijn gedrag stuurt. Hoe kan je het kind aanzetten om door te gaan in zijn of haar verhaal? Kinderen komen niet vanzelf tot communiceren, ze hebben er onze hulp bij nodig. Uit onderzoek blijkt dat het kunnen woorden geven en afstand nemen van je gedrag, je voelen, je denken een zeer belangrijke vaardigheid is om vanuit zelfvertrouwen in de wereld te staan. In de training gaan we praktijkgericht aan de slag en leren we een aantal communicatietechnieken die makkelijk hanteerbaar zijn in je contact met kinderen. Ze zijn erop gericht om de achterliggende gevoelens en reacties van het kind beter te begrijpen en tegelijk het gedrag te begrenzen waar nodig. We reiken ook een kader aan waarbij het duidelijk wordt waarom een kind dat emotioneel is, eerder boosheid kan tonen of zich verstopt achter een muurtje. Dit afwerende gedrag of signaalgedrag maakt ons duidelijk dat een kind vastloopt. Wat kunnen we doen met dit signaalgedrag van een kind?

Voor kinderen die niet zo verbaal ingesteld zijn, bieden we een aantal andere technieken zoals praatpapieren, tekenen, kleien, spelletjes, werken met knuffels, poppetjes, … die aanzetten kunnen geven aan kinderen en leerkrachten om samen te kijken naar wat moeilijk loopt. De technieken komen uit de integratieve kindertherapeutische communicatie, ontwikkeld door Charlotte Visch. ‘Leerkrachten zijn gebaat bij het besef dat een verstandig kinderhoofd maar optimaal kan functioneren mits een vreugdevol kinderhart en dat overeenkomstig aandacht besteden aan zowel cognitief als emotioneel welzijn van een kind belangrijk is om de eigen inspanningen ten volle te laten renderen.’ (Uit Pasteels & Mortelmans, 2013, Scheiden in meervoud, p. 325). Na deze drie dagen ontvang je een certificaat ‘Emotionele communicatie’. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Data: Sessie 1: woensdag 17 februari 2016 Sessie 2: woensdag 2 maart 2016 Sessie 3: woensdag 16 maart 2016, telkens van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45 per sessie; syllabus en koffie en lunch inbegrepen.

Module 64

38 | Donche 2015-2016

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE

Van tekendagboek naar een verhaal Voor leraren kleuteronderwijs (oudste kleuters) Ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders Kinderen zijn zo ongelooflijk fantasierijk in hun denken, dat komt vanaf de kleutertijd vaak tot uitdrukking in hun (vrije) tekeningen. Hoe kan je deze creativiteit ondersteunen en behouden bij kinderen zodat hun tekentaal kan aansluiten bij het schrijven van hun verhalen? Hoe kan je in de school een groeilijn maken van het maken van een tekendagboek naar het schrijven van vrije teksten? In het werken met kinderen is het omgaan met de vrije teksten en vrije tekeningen zoals dat uitgebreid aan bod komt in het freinetonderwijs, een mooi en dankbaar gegeven om mee aan de slag te gaan. Bij kleuters betekent dit dat je als leerkracht de link legt tussen tekenen en vertellen en dat je de taal van het kind als leerkracht gaat optekenen naast hun tekening. Zo krijgt het tekendagboek van kleuters vorm. In de lagere school gaan kinderen zelf betekenis geven aan hun tekeningen door erbij te schrijven. Uiteindelijk zie je hoe het evolueert tot een taalbeleving waarbij kinderen een verhaal gaan schrijven en dat gaan illustreren.

In de sessie werken we heel concreet vanuit praktijkvoorbeelden zowel vanuit mijn ervaring in het freinetonderwijs, dan vanuit mijn ervaring in mijn kindertherapeutische praktijk. Er komen een aantal technieken aan bod hoe je kinderen kan aanzetten in het maken van vrije tekeningen, vrije teksten of in het schrijven van een verhaal over zichzelf. Hierbij komen ook niet-verbale technieken aan bod zoals het werken met diertjes, knuffels … Een actieve sessie waarmee je nadien gericht aan de slag kan! Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum vrijdag 2 oktober 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 65

Ontspannen mag, nee moet … ook in de klas! Voor leraren kleuter- (5-jarigen) en lager onderwijs (onderbouw), zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders. We kennen het allemaal: kinderen die moeilijk kunnen stilzitten, een klasgroep die het druk heeft. Via verhalen, fantasie, spelletjes en creatieve werkvormen werken we aan ontspanning binnen onze klasgroep. Tijdens deze navorming zal je zelf ervaren wat deze werkvormen met je doen. Je ontdekt hoe je ademhalingsspelletjes kan inzetten voor een toets, hoe je via verhalen en gebruik van fantasie rust kan brengen bij kinderen. En ook tijdens de lessen muzische vorming kan je kinderen tot rust laten komen. Na deze vorming kan je meteen aan de slag met alle werkvormen.

Leiding Greet Mussels, kindercoach (www.tkleingeluk.be), 23 jaar ervaring in kleuteren lager onderwijs, kinderyogadocent, Bodymaptrainer Datum woensdag 14 oktober 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 66 Donche 2015-2016 | 39

leraren kleuteren lager onderwijs Speelse werkvormen rond sociale vaardigheden Voor leraren kleuteronderwijs (oudste kleuters) Ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders Kinderen gaan graag in interactie met elkaar. Toch is dat niet voor alle kinderen evident. Het is een grote uitdaging! Het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden gaat meestal spelenderwijs. Soms hebben kinderen hierbij echter wat extra handvaten nodig. Via deze navorming bekijken we verschillende werkvormen om kinderen sterker te maken en meer zelfvertrouwen te geven in contacten met leeftijdsgenootjes. Het is een praktische vorming dus we proberen heel wat dingen uit: creatief werken, rollenspel, spelletjes, werken met verhalen, … Na deze vorming kan je meteen aan de slag om je kleuters en jonge kinderen sociaal vaardiger te maken!

Leiding Greet Mussels, kindercoach (www.tkleingeluk.be), 23 jaar ervaring in kleuteren lager onderwijs, kinderyogadocent, Bodymaptrainer Data dinsdag 20 oktober 2015 dinsdag 24 november 2015, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 67

Kinderen en de scheiding van hun ouders Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders Inhoud Ben jij ook vaak bezorgd over de vele kinderen die opgroeien in een gebroken nest , over de vele nieuwe gezinssamenstellingen en hoe deze kinderen de scheidingen van hun ouders kunnen verwerken? Scheiden doet wel degelijk pijn, niet eventjes maar langdurig, en alle gezinsleden zullen het er moeilijk mee hebben. Kinderen begrijpen de veranderingen in hun leven vaak niet en vragen zich angstig af wat er met hen gaat gebeuren. En al zijn ouders zich er vaak niet van bewust, kinderen piekeren ook over het welzijn van hun ouders, die nu zo boos en verdrietig lijken. Als wij het kunnen opbrengen om ons niet veroordelend op te stellen naar de ouders, dan scheelt dit, ook in het contact met het kind. In deze nascholing gaan we dieper in op de rol die je als leerkracht kan hebben in het proces van het kind dat met (echt)scheiding te maken krijgt.

We gaan concreet aan de slag met werkvormen en oefenen in woorden geven, we wisselen uit hoe we met bepaalde feesten als moederdag, vaderdag, Nieuwjaar,… omgaan. Hoe kunnen we het kind steunen in het ‘mogen loyaal zijn’ aan beide ouders? Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum donderdag 19 november 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 68

Als de dood voor dood op school Hoezeer we ook zouden willen dat jonge kinderen in hun leven gespaard blijven van grote verliezen, de realiteit is anders. Kinderen worden soms geconfronteerd met de dood van een dierbaar persoon, maar even goed kan de dood van hun lievelingsdier hen heel erg raken. En het wordt hoe langer hoe ingrijpender, de cijfers over zelfdodingen in Vlaanderen zijn hoog. Het verdriet komt je klas, je school binnen, en je voelt het appèl van de ouders en de kinderen en je wil ondersteunend zijn maar hoe doe je dat ? Wat zeg je wel , wat zeg je niet ? We gaan op zoek naar handvaten die je als leerkracht kan aanreiken in dit proces. We werken met een draaiboek voor de school. We bekijken welke rouwtaken er zijn en hoe we ondersteunend kunnen werken. Hoe kunnen wij als leerkrachten nabij zijn in rouw en verdriet? Welke concrete materialen : prentenboeken, klei, verf, verhalen, symbolen … kunnen ons hierbij helpen ? We gaan praktijkgericht aan de slag met een rouwkoffer…

40 | Donche 2015-2016

Tegelijk kan dit thema ook opengetrokken worden naar het thema ‘omgaan met verlies’ in al zijn contexten. Er kan immers niet afgebakend worden waar kinderen allemaal wel of niet om kunnen rouwen. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum donderdag 22 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen.

Module 69

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Heb je soms een (h)echt plekje voor mij ? Aan de slag vanuit het troostboek: ‘Pipa vindt een weg’ Voor leraren kleuteronderwijs (oudste kleuters) Ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang, internaatmedewerkers en opvoeders In elke klas zitten wel kinderen die ondanks hun rugzakje, echte plantrekkers zijn. Alle kinderen missen wel eens iemand, hun mama of papa, hun vertrouwde plek, iemand die er niet meer is … Pipa vindt op zijn eigen manier een antwoord op het gemis. Hij smult gretig van het lekkere eten in het berenhol, hij verzamelt alle spulletjes die hij vindt en maakt zo een veilig plekje voor zichzelf, hij verzint er op los en schept zijn eigen beeld als antwoord op de onvoorspelbare wereld. In deze workshop willen we praktijkgericht aan de slag gaan vanuit het kader van hechting. Uit recent onderzoek komt meer en meer het belang naar voren van een veilige hechting als basis voor een gezonde emotionele en sociale ontwikkeling en het daarbij behorende gedrag Kinderen doen van nature appèl op volwassenen, als volwassenen zeggen wat ze doen en doen wat ze zeggen, dan gaan ze zich als vanzelf hechten en zich veilig voelen. Dat is niet altijd zo, soms moeten kinderen leren omgaan met het gegeven dat het thuis niet altijd zo voorspelbaar loopt. Het gedrag dat kinderen ons dan laten zien is vaak gekoppeld aan hun verlieservaring, maar door het gedrag dat vaak ‘lastig’ is, zien we de pijn niet meer waar deze kinderen mee kampen.

Hoe kunnen we deze kinderen ondersteunen in hun proces zodat ze kunnen groeien en kunnen herstellen? Hoe kunnen we hen een (h)echt plekje geven in onze groep ? Hoe kunnen we hen ondersteunen in hun hechting naar ons als leerkracht, naar leeftijdsgenoten ? We gaan aan de slag vanuit het kinderboek en leren hoe je van daaruit met concrete werkmiddelen tot een troostproces kan komen met kinderen. Deze concrete doe-dingen zijn ook bij het boek in een leidraad geschreven en makkelijk afprintbaar gemaakt zodat het door kinderen zelf kan gehanteerd worden. We reiken dus ook dingen aan om in de groep met het boek te werken, immers alle kinderen kampen wel eens met verlies. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum donderdag 3 maart 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95; syllabus (inclusief prentenboek t.w.v. € 19,70), koffie en lunch inbegrepen

Module 70

Donche 2015-2016 | 41


Omgaan met agressief gedrag van kinderen Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, directeuren, internaats medewerkers en opvoeders Inhoud De meeste kinderen in de basisschool vertonen wel eens agressief gedrag. Iedere leerkracht heeft er dus wel eens mee te maken. Soms is dat fysiek (vechten, gooien, duwen en trekken,…), maar meestal blijft het bij woorden (schelden, vernederen, roddelen, intimideren, uitsluiten,…). Voor leerkrachten is het niet altijd makkelijk om hier passend op te reageren, zonder dat de agressie escaleert. Toch is de reactie van leerkrachten belangrijk! Meer nog: sommige kinderen hebben onze hulp broodnodig om hun agressie goed te leren kanaliseren. In deze cursus helpen we je daarmee op weg. De focus ligt op wat leerkrachten en schoolteams (eventueel samen met ouders) zélf kunnen doen met agressief gedrag van kinderen. • Wat is agressie en waar komt het vandaan? Hoe komt het dat het ene kind meer agressief gedrag vertoont dan het andere? Wat speelt zich binnenin een kind af op het moment van de agressie? • We maken kennis met frustratie-agressie en instrumentele agressie en ontdekken dat je op beide agressievormen best verschillend reageert. • Reageren op agressief gedrag: kalmeren, confronteren, ontmijnen. Technieken om escalatie te vermijden. Goed omgaan met je eigen emoties tijdens een agressieincident: hoe blijf je rustig? • Het afronden van een agressie-incident naar alle betrokkenen toe: herstel van de veiligheid, herstel van de relaties, ondersteuning voor alle betrokkenen. • Voorkomen dat agressief gedrag zich herhaalt: het opstellen van een werkplan voor kinderen die vaker agressief gedrag vertonen.

42 | Donche 2015-2016

• We staan ook stil bij de vraag hoe je elkaar als team kan steunen bij ernstige agressie-incidenten en hoe je ouders hierbij kan betrekken. Na deze cursus: • heb je inzicht in wat agressie precies is en hoe het zich ontwikkelt; • kan je goed reageren op het moment van een agressieincident; • kan je makkelijker rustig blijven in confrontatie met agressief gedrag; • kan je kinderen die vaak agressief gedrag vertonen, beter ondersteunen. Korte stukjes theorie en oefeningen wisselen elkaar af. Daarbij sluiten we zo goed mogelijk aan op de eigen ervaringen en vragen van de deelnemers. Via oefeningen in kleine groepjes leer je een aantal reactiestrategieën correct toepassen. Leiding Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in omgaan met en voorkomen van moeilijk gedrag van kinderen en jongeren en het versterken van de sociale vaardigheden. Data dag 1: maandag 18 januari 2016 dag 2: maandag 1 februari 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 71

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Praten met ouders: over communicatie tussen school en gezin Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Uitgangspunt van deze nascholing is het idee dat de opvoeding van ‘onze’ kinderen een gezamenlijke onderneming is. Het valt echter meermaals op dat de opvattingen van ouders en leerkrachten over de pedagogische taak van de school en de afstemming tussen school en gezin verschillen. Ondanks het feit dat ouders en leerkrachten het allerbeste wensen voor de leerlingen en beide partijen profijt halen uit een constructief gesprek, raakt men soms niet verder dan de goede bedoelingen. Soms heeft dat te maken met praktische beslommeringen. Vaker heeft het te maken met knelpunten in de communicatie zelf: de gesprekspartners herkennen mekaars boodschap niet, houden er verschillende interpretaties op na of men raakt niet akkoord over de voorgestelde aanpak. Het valt op dat de communicatie tussen leerkrachten en ouders niet altijd als vanzelfsprekend verloopt. Zo vinden ouders het belangrijk dat leerkrachten proberen om hen echt te begrijpen en daarbij oog hebben voor de soms zeer specifieke omstandigheden in het gezin. Ouders willen ook dat voldoende tijd wordt genomen om naar hen te luisteren en dat hun zorgen ernstig worden genomen.

We besteden tijdens deze nascholing ruim aandacht aan verschillende specifieke gesprekstechnieken die leerkrachten kunnen hanteren in het omgaan met ouders. Uiteraard geldt hier de boodschap “learning by doing”.. Komen aan bod: adviesgesprekken, helpende gesprekken, assertieve/confronterende en slechtnieuwsgesprekken. Leiding Maurits Wysmans, opleidingshoofd Sociale Readaptatieweten schappen: kinderen, jongeren en welzijn - UCLeuven-Limburg. Deskundige opvoedings-en gedragsproblemen. Co-auteur van het boek ‘Praten met ouders’ - april 2014. Uitgave Lannoo campus. Datum vrijdag 20 november 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 72

Communicatie met kinderen op school Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Opvoeden of de geleidelijke overgang van ‘alles zelf doen’ naar ‘alles overlaten’. Op dit ogenblik hanteert iedereen daarbij het sleutelwoord ‘communicatie’. Makkelijk gezegd, maar hoe doe je dat op een goede manier? Volgende inhouden komen aan bod: • Communicatie: er komt veel bij kijken. • Hoe kan je grenzen aangeven bij het jonge kind? • Hoe praat of onderhandel je als leerkracht met de kinderen in jouw klas ? • Hoe breng je slecht nieuws? • Hoe vermijd je fouten of misverstanden? • En vooral hoe luister je beter naar kinderen?

Deze nascholing geeft aan welke specifieke gesprekken en gesprekstechnieken je als leerkracht kan hanteren in het omgaan met kinderen en jongeren (4-14 jaar). Leiding Maurits Wysmans, opleidingshoofd Sociale Readaptatie wetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn - UCLeuven-Limburg. Deskundige opvoedings-en gedragsproblemen. Co-auteur van het boek ‘Praten met ouders’ - april 2014. Uitgave Lannoo campus. Datum vrijdag 4 december 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 73

Creatief communiceren met kinderen: een introductie Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren, internaats medewerkers en opvoeders Inhoud Het ontwikkelen van kinderen krijgt onderweg naar groter groeien met allerlei (genetische) factoren en invloeden te maken: laat ik het “KARIG” (Karakter – Aanleg – Relaties – Intelligentie – Gezondheid) ontwikkelen noemen indien deze factoren belemmerend werken. Voor sommige kinderen is de weg naar ‘groter worden’ daardoor niet gemakkelijk, waardoor er op school vaak een laag welbevinden en/of een lage betrokkenheid te bespeuren valt. Dit kan zich op school uiten in gedragsproblemen, werkhoudings- en concentratieproblemen, faalangst, pesterijen, agressie, enz. Leer door middel van creativiteit te communiceren met kinderen. Op een creatieve manier wordt het kind nl. in de gelegenheid gesteld om wat innerlijk leeft naar buiten te brengen en te laten zien. Door creatief te communiceren kan er een stapje gedaan worden in hun belevingswereld. Ga mee op zoek naar kinderen hun verborgen schat! Ervaar wat “creatief communiceren” is door zelf creatief aan de slag te gaan en voel zelf wat voor uitwerking het heeft. Leer zelf opdrachten ontwerpen om creatief te communiceren.

Deze vorming is eveneens een aanwinst voor eigen persoonlijke groei. Tijdens deze introductiedag leren we de Finse Methode “Kids’ Skills kennen, deze methode toepassen in kleuteren lagere school en creatief omzetten… om vaardigheden aan te leren. We leren gedragsproblemen overwinnen en emotionele uitdagingen aangaan met behulp van o.a. uitdoofmethodes, waaiers aan oplossingen bedenken om met boosheid, verdriet, angst, perfectionisme,… om te gaan. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Datum maandag 16 november 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 74

Donche 2015-2016 | 43

leraren kleuteren lager onderwijs Creatief communiceren met kinderen (basiscursus) Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren, internaatsmedewerkers en opvoeders Opgelet! Je kan enkel aan deze tweedaagse deelnemen als je de introductiecursus hebt gevolgd. Inhoud Het ontwikkelen van kinderen krijgt onderweg naar groter groeien met allerlei (genetische) factoren en invloeden te maken: laat ik het “KARIG” (Karakter – Aanleg – Relaties – Intelligentie – Gezondheid) ontwikkelen noemen indien deze factoren belemmerend werken. Voor sommige kinderen is de weg naar ‘groter worden’ daardoor niet gemakkelijk, waardoor er op school vaak een laag welbevinden en/of een lage betrokkenheid te bespeuren valt. Dit kan zich op school uiten in gedragsproblemen, werkhoudings- en concentratieproblemen, faalangst, pesterijen, agressie, enz. Leer door middel van creativiteit te communiceren met kinderen. Op een creatieve manier wordt het kind nl. in de gelegenheid gesteld om wat innerlijk leeft naar buiten te brengen en te laten zien. Door creatief te communiceren kan er een stapje gedaan worden in hun belevingswereld. Ga mee op zoek naar kinderen hun verborgen schat! Ervaar wat “creatief communiceren” is door zelf creatief aan de slag te gaan en voel zelf wat voor uitwerking het heeft. Leer zelf opdrachten ontwerpen om creatief te communiceren. Deze vormingstweedaagse is eveneens een aanwinst voor eigen persoonlijke groei. Tijdens dag 1 leren we visualiseren en dit creatief verwerken, bv. met de gedachtenbootjes. We bekijken de opbouw van een

kindertekening van 0 tot … jaar, de symboolfuncties aksook de emoties uit een kindertekening halen. We tekenen de boom, het huis, de wereld,… oefeningen op eigen niveau om te vertalen naar kindniveau. Je zal zeker jezelf tegenkomen. Tijdens dag 2 leren we creatief omgaan met pestgedrag a.h.v. het rollen- en vormenspel. We maken een laatste creatie naar Masuru Emoto. Er is ook een materialen- en opdrachtenbeurs. U ontvangt een officieel certificaat voor ‘creatief coachen en communiceren’. Leiding Lieve Van Beeck, zelfstandig nascholer, kindercoach en auteur met rijke ervaring als leraar kleuteronderwijs en zorgcoördinator, lid van de werkgroep ‘Hoogbegaafdheid’ o.l.v. Tessa Kieboom (CBO – Universiteit Antwerpen) Data dag 1: maandag 18 januari 2016 dag 2: maandag 22 februari 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per dag; syllabus, (met officieel certificaat) koffie en lunch inbegrepen

Module 74 bis

Introductiecursus geweldloos communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK Inhoud Laat je gemakkelijk over je heen walsen? Of wals je zelf soms over anderen heen? Heb je snel de indruk dat iemand je aanvalt/bekritiseert? Zeg je, vaker dan je lief is, kwetsende dingen tegen de mensen die je graag ziet? Verlies je jezelf soms in conflicten? Zou je je mening beter willen kunnen formuleren? Wil je graag opkomen voor jezelf en daarin authentiek zijn met respect voor jezelf en de ander? Wil je graag jouw empathische vaardigheden vergroten? Wil je graag ontdekken wat je (zelf)oordelen je te vertellen hebben? Wil je anders omgaan met je kwaadheid (of die van een ander)? Wil je ook kijken voorbij gelijk/ongelijk? Tijdens deze 2 introductiedagen maak je kennis met 2 modellen: Geweldloze Conflicthantering en Geweldloze Communicatie. Je krijgt een stevig theoretisch kader mee, dat opgebouwd wordt a.h.v. ervaringen van deelnemers en trainer. In het eerste deel krijg je inzichten in het ontstaan van geweld (conflicten), de verschillende vormen en oorzaken (en eigen, al dan niet helpende, communicatiepatronen). In het tweede deel maak je kennis met een alternatief. We focussen ons op zowel het zend- (hoe druk ik mezelf uit) als het ontvanggedeelte van communicatie (hoe luister ik), waarin verbinding met jezelf én de ander centraal staat.

44 | Donche 2015-2016

Theorie wordt interactief en ervaringsgericht opgebouwd op basis van voorbeelden en casussen van trainer en deelnemers. Meer dan enkel inzicht geven in bepaalde denkkaders en visies, gaan we vooral aan den lijve ervaren via rollenspel, uitwisseling, de dansvloeren (info op www.nvcdancefloors. com), vergevingsproces, e.a. Leiding Corrylaura Van Bladel, onderwijzeres, coach en gecertificeerd trainer in Geweldloze Communicatie volgens Dr. Marshall Rosenberg, auteur van ‘SOS Conflict. Concrete werkvormen voor geweldloos opvoeden en begeleiden’. (meer info op www.blabla-blabla.be) Data dag 1: donderdag 3 maart 2016 dag 2: donderdag 10 maart 2016, telkens van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 75

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN/GEDRAG/COMMUNICATIE Basiscursus duurzaam communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK Doelgroep: Je kan aan deze tweedaagse deelnemen als je reeds een introductiecursus volgde in Geweldloze Communicatie bij Corrylaura Van Bladel of een andere trainer. Opdat deze training ook voor jou zinvol zou zijn, is het belangrijk dat je vertrouwd bent met het model. Bij twijfel neem je best even contact met Corrylaura zelf (www.blabla-blabla.be).

Leiding Corrylaura Van Bladel, onderwijzeres, coach en gecertificeerd trainer in Geweldloze Communicatie volgens Dr. Marshall Rosenberg, auteur van ‘SOS Conflict. Concrete werkvormen voor geweldloos opvoeden en begeleiden’. (meer info op www. blabla-blabla.be)

Inhoud Tijdens deze tweedaagse gaan we oefenen, oefenen, oefenen ... We zetten de verworven kennis uit de introductie-tweedaagse om in DOEN om op die manier nieuwe vaardigheden te oefenen, te integreren en te verankeren. Deelnemers krijgen ruim de mogelijkheid om met eigen (werk-) situaties aan de slag te gaan in de diverse oefeningen. Zo leren we omgaan met de oordelen die bij ieder van ons door ons hoofd schieten. We leren ook op een andere manier omgaan met oordelen die onze kant opkomen. Hoe beter luisteren zodat de ander beter kan praten, hoe beter praten zodat de ander beter kan luisteren?

Data dag 1: dinsdag 3 mei 2016 dag 2: dinsdag 10 mei 2016, telkens van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Werkvormen Je ervaart heel concreet wat Geweldloze Communicatie voor jou kan betekenen. We doen dit via rollenspelen in kleine groepjes en inleef-oefeningen, via uitwisseling en luisteroefeningen, via visualisaties en de dansvloeren (voor meer info zie: www. nvcdancefloors.com).

Module 75 bis Verdiepingscursus duurzaam communiceren: eerlijke contacten, voedende relaties … van GELIJK naar GELUK Doelgroep: Wie de introductietweedaagse en daarna de basistweedaagse (of 4 dagen in Geweldloze Communicatie elders) volgde, kan tenslotte nog inschrijven voor de driedaagse verdiepingstraining. Bij twijfel neem je best even contact met Corrylaura zelf (www.blabla-blabla.be). Inhoud Tijdens de verdiepingsdagen gaan we o.a. in op thema s die de deelnemers aanbrengen. De bedoeling is om wat we leerden ook echt te leven, te integreren in ons dagelijks handelen en omgaan met onszelf en onze medemens. Oefening, coaching en korte theoretische duidingen staan in deze driedaagse centraal. Thema’s die aan bod kunnen komen zijn: • oefenen van uitdagende dialogen; • moeilijke feedback ontvangen en uitdrukken; • omgaan met onze innerlijke criticus, saboteur, eiser; • omgaan met eigen kwaadheid en kwaadheid van de ander; • vergevingsprocessen en de helende kracht van empathie; • keuzes maken; • omgaan met schuldgevoelens; • uiten en ontvangen van waardering; • nee zeggen en ontvangen; • alternatieven voor straffen en belonen.

In de verdiepingssessies zal het vooral oefenen en integreren zijn van de basisinzichten en tools van Geweldloze Communicatie: de drie modussen (eerlijk uiten, zelfmededogen, empathisch luisteren) in communicatie, onderscheiden van verantwoordelijkheden, rouwen en vieren, intentie van verbinding … Leiding Corrylaura Van Bladel, onderwijzeres, coach en gecertificeerd trainer in Geweldloze Communicatie volgens Dr. Marshall Rosenberg, auteur van ‘SOS Conflict. Concrete werkvormen voor geweldloos opvoeden en begeleiden’. (meer info op www. blabla-blabla.be) Data dag 1: dinsdag 17 mei 2016 dag 2: donderdag 2 juni 2016 dag 3: donderdag 9 juni 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 75 tris

Donche 2015-2016 | 45


46 | Donche 2015-2016

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN / MUZISCHE VORMING Initiatie Frans bij jonge kinderen: een grote meerwaarde Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad Inhoud Door kinderen kansen te bieden om geïnitieerd te worden in meerdere talen, vergroten wij hun communicatieve vaardigheden en groeit hun belangstelling voor taal en cultuur. Heel wat scholen zitten met de vraag of het zin heeft om jonge kinderen vanaf de kleuterklas met een vreemde taal te laten kennismaken. Bijkomend ervaren schoolteams heel wat weerstanden in de discussies over het leren van een vreemde taal. Heel wat scholen initiëren jonge kinderen (vanaf kleuterleeftijd) al in de Franse taal. In deze sessie bespreken we de meerwaarde en duiden we wat initiatie wezenlijk is en hoe je dat op school realiseert. We bespreken concreet: • hoe verwerft een kind een taal ? • hoe verwerven kinderen simultaan twee of drie talen ? • wat is het verschil tussen vreemde talensensibilisering en vreemde taalinitiatie ? • wanneer en waarmee mag je sensibiliseren en initiëren? • welke zijn de concrete doelstellingen van initiatie Frans ? • welke zijn de basisprincipes van goede initiatie : wat is het wel en wat zeker niet ? • wanneer gaan we dat doen? Vraagt dat meer tijd en werk? • welke hulpmiddelen kunnen we gebruiken en wie kunnen we allemaal inschakelen? • zijn er eindtermen? zijn er leerplandoelen? zijn er methodes ?

Een sessie die inzicht geeft en heel wat praktische tips om aan de slag te gaan. We gaan op zoek naar hoe kinderen die met een vreemde taal geconfronteerd worden heel wat van die vreemde taal oppikken. We worden zelf ondergedompeld in een vreemde taal en ontdekken hoe het komt dat we daar zoveel van meepikken. We bestuderen verschillende activiteiten die haalbaar zijn en nemen een kijkje in de methode “Ohlala” (Uitgeverij Van In). Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Datum woensdag 21 oktober 2015, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 76

Taal- en rekenachterstand gaan vaak hand in hand Doelgroep: leraren kleuter- (4-5 jarigen) en lager onderwijs 1ste graad, zorgbegeleiders, directeuren en logopedisten Taal- en rekenachterstand gaan helaas vaak hand in hand: kinderen die in de kleuterklas en de eerste graad een taalachterstand hebben, hebben vaak ook een rekenachterstand. Dat concludeert orthopedagoog Tijs Kleemans in zijn proefschrift aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het goede nieuws: leerkrachten kunnen helpen door voor te lezen met een focus op rekenen. Maar hoe doe je dat? Het Nederlandse onderwijsadviesbureau KPC Groep heeft hiervoor een methodiek uitgewerkt. In deze sessie bespreken en oefenen we die methodiek. Na afloop zie je gegarandeerd veel meer rekenkansen in boeken. Zeker bij het boek dat je meekrijgt naar je klas. Benieuwd? http://www.pluizer.be/kinderboeken-jeugdboeken/misschien-0

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum donderdag 29 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 100, syllabus (inclusief boek Misschien t.w.v. 16,95 euro) koffie en lunch inbegrepen.

Module 77

Troostboeken… verdriet in de klas Met verhalen voor kinderen zorgen

Doelgroep: leraren kleuteronderwijs 3de kleuterklas, leraren lager onderwijs, zorgbegeleiders en directeuren, ook voor logopedisten Inhoud Elke school wordt geconfronteerd met verlieservaringen. Een echtscheiding, verkeersongeval, doodzieke ouder…. kan voor kinderen een erg ingrijpende gebeurtenis zijn. Hun gevoel van veiligheid wordt plots stukgeslagen. Kinderen moeten dit gebeuren een plaats zien te geven in hun leven. Die ervaring waait onvermijdelijk ook de klas binnen. Leerkrachten kunnen dan een belangrijke rol spelen. Maar hoe pak je dit aan? Soms vragen ouders en kinderen ondersteuning van de school. Verdriet kan jaren sluimeren en onverwacht opflakkeren. Hoe uiten kinderen hun verdriet? Welke signalen herkennen we en welke signalen zijn moeilijker te interpreteren? Welke boeken kunnen kinderen ondersteunen en waarom kunnen verhalen kinderen emotioneel ondersteunen? In deze sessie stel ik waardevolle troostboeken voor.

We filosoferen rond het thema dood, verdriet, afscheid … Jij leert de filosofische grondhouding om met je kinderen over levensvragen na te denken. Jij kan de sessie onmiddellijk uittesten in je klas. Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum vrijdag 9 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90, syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 78

Donche 2015-2016 | 47

leraren kleuteren lager onderwijs De spiekpietjes! Doelgroep: leraren kleuteronderwijs en leraren eerste leerjaar Inhoud Vragen jouw kinderen zich ook wel eens af hoe Sinterklaas nu weet welke kinderen er lief zijn, en welke stout? De Spiekpietjes geven je daar een haarfijn antwoord op! De piepkleine Pietjes zijn namelijk zo’n beetje de spionnen van Sinterklaas. De Spiekpietjes is dan ook een heerlijk en grappig verhaal, waarbij het op iedere pagina weer een zoektocht is om de Spiekpietjes te zoeken. Het verhaal is helemaal bij de tijd, met mobiele telefoons en al. Het leukste van het boek is nog wel dat je zelf zo’n Spiekpietje krijgt. De ‘Spiekpiet’ pop is even groot als het boek en zorgt voor extra interactie, niet alleen tijdens het voorlezen. Het boek heeft een groot voorleesformaat (30x24 cm) dat zich uitstekend leent voor in de klas. Grappige kleurrijke illustraties zorgen voor een heerlijk knusse winterse sfeer. Kinderen kunnen op zoek naar Spiekpietjes die hier en daar verstopt zijn in het boek.

In deze sessie krijg je tips om de Spiekpietjes op een kindvriendelijke manier te gebruiken in je klas. Het jonge kind met autisme krijgt aandacht in deze sessie. Zin in een leuke muzische sessie voor prettige Sinterklaasdagen in de klas? Voor de allerlaatste keer aangeboden dus schrijf je nu in! Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardighied, procesbegeleider van kinderen met lees problemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunst educatieve centra en bibliotheken, jury-lid Beste Boekenjuf/meester. Data woensdag 28 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 65; syllabus (met prentenboek, Spiekpiet en kalender t.w.v. € 29,95) en koffie inbegrepen

Module 79

Het schooltoneel: de ‘do’s’ en ‘don’ts’ van podiumkunsten op school Inhoud Het schooltoneel, de jaarlijkse musical, de ouderavond met creatief toonmoment, de grootouderdag met dansjes.... Hoe begin je eraan? • Hoe zorg je ervoor dat alle leerlingen vol plezier en vertrouwen op podium staan? • Hoe creëer je zelf een scenario met de klas/school? • Hoe integreer en plan je de lessen muzische vorming met garantie op een bruikbaar resultaat? • Hoe verdeel je de rollen? • Hoe stimuleer je kinderen die ‘niet willen’? • Hoe motiveer je collega’s om hun bijdrage te doen in het geheel? • Hoe organiseer je het hele project op een effectieve en haalbare manier? In deze praktische workshop leer je concrete tips en methodes om ‘een schooltoneel’ een waar succes te laten zijn. We leren technieken om bruikbare resultaten vanuit de leerlingen te genereren en deze op een effectieve manier te structureren tot een geheel waar alle deelnemers achter staan. Daarnaast leer je manieren en methodieken om ervoor te zorgen dat elke speler en medewerker vol plezier en vertrouwen deel zijn van het geheel.

Leiding Tania Draulans, dramadocent en regisseur, regisseerde tal van muzische projecten en theatervoorstellingen en; voormalig lector agogiek en muzische vorming aan de lerarenopleiding KH Kempen – campus Vorselaar; rijke ervaring als dramadocent bij Canon Cultuurcel, Kunst in Zicht, Wisper, Mooss, Het paleis en De Warande, verhuisde in 2006 naar Zuid-Afrika waar ze zich specialiseerde in Whole Brain Thinking. Data: Sessie 1 woensdag 17 februari 2016 Sessie 2 woensdag 24 februari 2016, telkens van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; per sessie; syllabus en koffie inbegrepen

Module 80

Klinge, klange, klong…

Creatief musiceren en componeren met stemen lichaamsklanken Inhoud In deze sessie gaan we zelf aan de slag en maken we kennis met een manier van musiceren met kinderen die elke leerkracht aankan en die honderden mogelijkheden biedt. We tonen aan hoe we op een heel eenvoudige manier met stemklanken en lichaamsklanken muzikaal kunnen experimenteren en leuke composities maken met kinderen. We exploreren klanken, experimenteren met die klanken en maken er op een creatieve manier muziekstukjes mee. Dit systeem is toepasbaar in alle klassen van de basisschool, van de jongste kleuters tot en met het zesde leerjaar. Een heel praktische en toffe doesessie met tientallen bruikbare tips die je in staat stellen om onmiddellijk aan de slag te gaan en heel veel creatieve muziekmomenten in je klas te organiseren.

48 | Donche 2015-2016

Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Datum woensdag 9 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 81

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN / MUZISCHE VORMING Rommeldebommeldebom

Creatief musiceren met rommelinstrumenten Inhoud In alle leerplannen wordt gevraagd dat we met de kinderen instrumenten exploreren, met die instrumenten experimenteren en er creatieve muziekstukjes mee maken. Ook muziek vastleggen (met kleuren, grafieken, symbolen, tekeningen …) is een leerlijn die aandacht vraagt.

Dit systeem is toepasbaar in alle klassen van de basisschool, van de jongste kleuters tot en met het zesde leerjaar.

In deze sessie tonen we aan hoe we op een heel eenvoudige manier met rommelinstrumenten en zelfgemaakte instrumenten muzikaal kunnen experimenteren en leuke composities maken samen met kinderen. Je kan met alle soorten voorwerpen en vindmaterialen klanken voortbrengen en instrumenten bouwen. We leren ook hoe we op een eenvoudige manier beelden andere partituren kunnen bouwen. We experimenteren met oefeningen die de leerlingen leren hoe je echt naar klanken luistert, hoe je ze onthoudt en ze gebruikt om creatief te componeren.

Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie

Een heel praktische en toffe doesessie met tientallen bruikbare tips die je in staat stellen om onmiddellijk aan de slag te gaan en heel veel creatieve muziekmomenten in je klas te organiseren!

Datum woensdag 16 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 82

Jawel! Iedereen kan mooi zingen ! - stemvorming en natuurlijk zingen Na deze sessie gaan de kinderen maar ook de leerkrachten beter zingen. We ontwikkelen de stem en werken aan de durf vanuit het geloof dat iedereen echt wel kan zingen. In deze sessie geven we allerlei tips om de stemklank van de kinderen te verbeteren. We werken rond zanghouding, ademhaling, stemplaatsing en articulatie. Het gevolg is een vollere en mooiere stemklank bij alle kinderen. Tientallen mooie tips om de stemmen steeds weer te verbeteren en het zingen heerlijker te maken. We bekijken ook hoe we een lied best aanbrengen en met dat lied creatief aan de slag gaan. We leren allerlei zangspelletjes en ontdekken hoe we liedjes ritmisch kunnen begeleiden. We leren ook hoe je van die begeleiding een eenvoudige beeldpartituur maakt.

Een leuke praktische sessie met tientallen tips om de kinderen meer en beter te doen zingen. Praktische tips die de kinderen, maar vooral de leerkrachten motiveren om meer en beter te zingen. Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Datum woensdag 2 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 83

Donche 2015-2016 | 49

leraren kleuteren lager onderwijs Lang leve het goede oude luisterspel ! Luisteren naar klanken is bijzonder belangrijk. Vanuit allerlei rommelgeluidjes en andere geluidsbronnen gaan we creatief aan de slag om een verhaal te bouwen en het in een luisterspel te gieten. We bestuderen spelen die dat luisteren en herkennen van klanken bevorderen. We bespreken hoe je een geluidendatabank maakt om mee aan de slag te gaan. • Hoe exploreer je klanken? • Hoe ga je experimenteel aan de slag met die klanken? • Hoe verzin je een eenvoudig verhaal waarin die klanken een plaats hebben? • Hoe ga je dat verhaal opnemen en illustreren d.m.v. tekeningen, schilderijtjes, power-point… (beeldactiviteit en/of media activiteit)? • Voor wie en hoe ga je dat verhaal life brengen? • Binnen welke domeinen van MUVO en TAAL kan je werken? Een handige doe-sessie waarbij we zelf een luisterspel maken en dus alle stappen doorlopen die nodig zijn om tot een mooi

resultaat te komen. Muziek, beeld, media en taal haken in elkaar. Dat dit in een project het mooiste is, lijdt geen twijfel. Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Datum woensdag 20 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 84

Musiceren met nieuw lied- en luistermateriaal voor de lagere school Doelgroep: leraren kleuter- (4-jarigen) en lager onderwijs (onderbouw) Sinds de invoering van het leerplan ‘muzische vorming’ is voor het deelleerplan ‘muzikale opvoeding’ in de basisschool de vraag naar nieuw didactisch materiaal groter geworden. Leraren zijn op zoek naar leuke liedjes, interessant luistermateriaal in de verschillende muziekgenres en ook grafisch of visueel materiaal ter ondersteuning van muziek is meer dan welkom. Jan Coeck beantwoordt deze vraag. Hij stelt nieuw gecomponeerde liederen voor, bespreekt luisterfragmenten in functie van het doelpubliek en geeft didactische toelichting en tips voor allerlei toepassingen in de les.

Leiding Jan Coeck, docent aan het Lemmensinstituut Datum woensdag 18 november 2015, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus inbegrepen

Module 85

Een muzisch project, hoe pak ik dat aan? Wil je graag met je klas of volledige basisschool werken rond Sinterklaas, carnaval, de laatste schooldag? Werk een volledig muzische dag uit rond een bepaald thema. Hoe begin ik hier aan? Welke domeinen kan ik allemaal uitwerken? Kan ik ook vakoverschrijdend werken? Hoe organiseer ik een toon- of slotmoment? Hoe pak ik dit muzisch project organisatorisch aan? In deze echte doe-sessie leren we: • hoe werk ik een muzisch project praktisch uit • welke domeinen, vakoverschrijdend • welke leerplandoelen komen aan bod

Leiding Kristoff Vosters, leraar lager onderwijs, muzikant, freelancer muzische vorming, auteur bij uitgeverij die Keure Muzemundo. en bezieler van www.radiowaka.be Datum woensdag 30 september 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen

Module 86

Experimenteren met plakkaatverf - Toveren met kleur en textuur Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad, begeleiders uit de kinderopvang en opvoeders Experimenteren, beleven en plezier maken. In deze workshop werken we als peuters en kleuters met verf. Je herontdekt hoe leuk het is om met je handen te werken, te voelen en te kliederen. En krijgt tips om je opdracht concreet te maken en met enthousiasme over te brengen, en de uiteindelijke werkjes volgens je doelen te beoordelen. En je krijgt inspiratie om te werken rond kunstenaars: plakkaatverf met andere materialen gebruiken, nieuwe en oude technieken, andere kleuren en tinten. Ons thema: kleur! We sluiten deze workshop af met een collage van gemaakte werkjes. Ideale oefening voor oudere kleuters. Je ontvangt een praktisch stappenplan om de ideeën en technieken concreet en volgens de beelddoelen in je klas toe te passen. Zelf meebrengen schort, schaar, een grote tas voor de gemaakte werkjes.

50 | Donche 2015-2016

Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 3 maart 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95; syllabus en gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 87

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN / MUZISCHE VORMING

Donche 2015-2016 | 51

leraren kleuteren lager onderwijs Sinterklaas met zijn spiekpieten - workshop tekenen – plakken – boetseren Doelgroep: leraren kleuteren lager onderwijs 1ste graad, begeleiders uit de kinderen buitenschoolse opvang en opvoeders Inhoud Het uitgangspunt van deze sessie is differentiëren en verscheidenheid. Hoe zorg je ervoor dat alle kleuters een ander resultaat hebben met een klassiek thema als Sinterklaas? Hoe leer je zelf anders kijken naar dit thema en hoe laat je je kinderen dit vertrouwde thema door een andere bril bekijken? Hoe creëer je open opdrachten? Wat laat je de kleuters zien? En hoe leer je hen werken naar de beeldende doelen! We gebruiken het boekje Spiekpieten als inspiratie om net even anders rond het klassieke Sint-thema te werken. En gaan volop experimenteren met een bord en schoen als basismaterialen. Je ontvangt kijkwijzers en een stappenplan vol concrete tips en toepassingen om boeiende opdrachten rond de Sinterklaas periode te geven. Als naslagwerk ontvang je een stappenplan met lesvoorbereidingstips om rond de beelddoelen te werken.

Zelf meebrengen schort, een wit bord en oude schoen (beide krijg je verfraaid terug) en een plooibox voor de gemaakte werkjes Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 12 november 2015, 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus, materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 88

Eenvoudige druktechnieken

Kunstige nieuwjaarsbrieven ontwerpen Doelgroep: leraren kleuter- (4-5 jarigen) en lager onderwijs 1ste graad, begeleiders uit de kinderen buitenschoolse opvang en opvoeders

Zelf meebrengen schort, een grote tas om de gemaakte werkjes mee te nemen, een piepschuim schaaltje

Inhoud Het thema winter is sneeuw, kerst, nieuwjaar en feesten. Eénvoudige manieren om een nieuwjaarsbrief te maken, een mooi menukaartje of een uitnodiging. Druktechnieken die het hele jaar door inspiratie geven, maar nu een winterjas aan krijgen. Variërende technieken met plakkaatverf en stiften, goedkope tips om stempels te maken. Dit alles koppelen we aan grafiek en een aantal kunstenaars. Je ontvangt kijkwijzers en een stappenplan vol concrete tips en toepassingen om boeiende lessen beeld voor te bereiden. Je zal verbaasd zijn hoe plezierig dit alles kan zijn!

Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum woensdag 21 oktober 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus, materialen, koffie inbegrepen

Module 89 De kip en het ei! – variërende technieken rond Pasen Doelgroep: leraren kleuter- (4-5 jarigen) en lager onderwijs 1ste graad, begeleiders uit de kinderen buitenschoolse opvang en opvoeders Inhoud Grappige kippen tekenen, bloemen schilderen. Deze Pasenworkshop is ideaal om nieuwe beeldende ideeën en inzichten te krijgen. We laten ons inspireren door kunstenaars Kandinsky en Fabergé. We experimenteren met nieuwe materialen: foam en silk clay, om vrolijke eitjes te maken! Je leeft je uit in oliepastel en gouden plakkaatverf, ontdekt kleuren en patronen, en leert hoe je dit naar je klas overbrengt! Je ontvangt een volledige lesvoorbereiding met de leerdoelen, een stappenplan en tips om net even anders rond klassieke thema’s te werken. Een praktisch stappenplan, een waaier aan technieken en inspiratie op niveau van kleuters en jonge kinderen! Een syllabus met nieuwe inspiratie en verwijzingen naar kunstenaars en ontwikkelingsdoelen. Nieuwe technieken en inzichten om rond het thema Pasen en lente te werken.

52 | Donche 2015-2016

Zelf meebrengen schort, grote tas voor de gemaakte werkjes Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 16 februari 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus, materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 90


Donche 2015-2016 | 53

leraren lager onderwijs

54 | Donche 2015-2016

ZORG / GELIJKE ONDERWIJSKANSEN Ken je kwartiermakers? – Leesvaardigheid verhogen met effect! Op maat van logopedisten en zorgbegeleiders Inhoud Lezen is cruciaal voor de persoonlijke ontwikkeling. Leesachterstand wordt vrijwel nooit meer goed gemaakt. De leesvaardigheid van kinderen neemt enorm toe als ze iedere dag een kwartier lezen. Daarom is Zwijsen samen met Clavis het initiatief gestart om scholen te motiveren iedere dag 15 minuten met de kinderen te lezen. Een leesritueel van een kwartier lezen per dag op school krikt het niveau van kinderen snel op. En met een hoger leesniveau worden andere vakken toegankelijker en kunnen kinderen hun talent beter ontwikkelen. In deze sessie krijg jij een heleboel praktijk- en boekentips om met kwartiermakers aan de slag te gaan. Je ziet de concrete materialen die zijn uitgewerkt rond kwartiermakers! Zin in een actieve sessie met collega’s? Schrijf je dan in!

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum vrijdag 22 januari 2016, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 100; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 91

Spreekbeurten: gelijke of ongelijke onderwijskansen? Doelgroep: leraren lager onderwijs tweede en derde graad, directeuren, zorgen GOK-begeleiders, ook voor logopedisten Inhoud De spreekvaardigheid van ALLE leerlingen oefenen is een uitdaging voor elke school. Een spreekbeurt is vaak een monoloog die kinderen memoriseren en met (veel of weinig) stress voor de klas brengen. Een leerling uit een taal- en/of kansarme thuissituatie beschikt niet altijd over voldoende ondersteuning om de spreekbeurt kwalitatief te brengen. De evaluatie van een spreekbeurt is vaak eng en met onduidelijke criteria. We gaan heel concreet aan de slag met de volgende vragen: Welke spreekoefeningen zijn functioneel en motiverend als voorbereiding op een spreekbeurt? Welke kinderen geven een schitterende spreekbeurt en welke kinderen gaan af als een gieter? Wat leer ik als leerkracht? Op welke wijze kan je leerlingen ondersteunen voor, tijdens en na de spreektaak? Welke spreekbeurten brengen kinderen iets bij en wanneer is een spreekbeurt verspilde tijd?

Je gaat naar huis met een frisse kijk op spreekbeurten en met een heleboel ideeën om het spreekplezier te verhogen. Je krijgt voorbeelden te zien van kinderen die elkaar evalueren en welk effect dit heeft op hun leren. Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum donderdag 4 februari 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 92

Donche 2015-2016 | 55

leraren lager onderwijs Activerende spreekwerkvormen voor in de klas Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en logopedisten Inhoud Van leerlingen wordt verwacht dat zij een aantal eindtermen met betrekking tot spreken onder de knie hebben op het einde van de lagere school. In de praktijk merken veel scholen dat nog een heleboel leerlingen in het zesde leerjaar ‘onvoldoende’ spreekvaardig zijn. In de lagere school is het belangrijk dat je als leerkracht leerlingen feedback geeft op hun spreken. Recasting, prompting en nonverbale feedback zijn 3 belangrijke feedbacktechnieken om kinderen hun spreekvaardigheden te ontwikkelen en eventueel bij te sturen. We bespreken en oefenen deze technieken in. Tegelijkertijd heeft elke leerkracht een batterij aan spreek werkvormen nodig om (grote) klassen voldoende spreekkansen te geven. In deze sessie herhalen we kort speeddating, binnen- en buitenkring en kleine kring maar voegen we een heleboel activerende spreekwerkvormen toe.

Ik bespreek in deze sessie de werkvormen op 3 niveaus namelijk eerste, tweede en derde graad. Zin in een heel actieve sessie rond spreken? Schrijf je dan in? Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum dinsdag 1 maart 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 93

Ontdek de kracht van interactieve werkvormen

Geef je leerlingen gelijke onderwijskansen in een krachtige leeromgeving! Doelgroep: leraren lager onderwijs tweede en derde graad, directeuren, zorgen GOK-begeleiders Inhoud “Wanneer een meer en een minder ontwikkeld mens samen zijn, is het de plicht van de eerste om zich aan te passen. Voor hem geldt niet het excuus dat de ander van nature heeft.” Uit ‘Een schitterend gebrek’ Arthur Japin (pagina 85) Welke interactieve werkvormen kan ik inzetten in mijn klaspraktijk? Coöperatief leren is samenwerkend leren. Kinderen werken in tweetallen of in kleine groepjes aan gezamenlijke doelen. Ze leren met en van elkaar. In deze sessie proberen we een heleboel coöperatieve werkvormen uit voor wiskunde, taal, muzische expressie …. Je leert de diversiteit in je klas benutten als rijkdom. Het taal -en rekenzwakke kind krijgt extra aandacht in deze sessie. Zin om actief uit te proberen? Schrijf je dan in!

56 | Donche 2015-2016

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum dinsdag 27 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 94

ZORG / GELIJKE ONDERWIJSKANSEN

Jongens en lezen … extra aandacht gewenst! Op het gebied van lezen blijven jongens achter bij meisjes. Uit onderzoek blijkt dat jongens meer leesproblemen hebben dan meisjes. Ze vinden lezen minder leuk, ze lezen thuis minder en ze gaan minder vaak naar de bibliotheek. Een belangrijke oorzaak voor dat verschil ligt in de motivatie: meisjes vinden lezen een emotionele uitlaatklep, maar jongens geven vaker de voorkeur aan andere vrijetijdsactiviteiten. Deze verschillen én de vraag wat ze voor een schoolloopbaan betekenen, zijn het onderwerp van deze sessie. We bekijken boeken die jongens boeiend vinden en we bespreken werkvormen die jongens stimuleren tot lezen. Je krijgt een paar inspirerende praktijkvoorbeelden van leerkrachten die jongens aan het lezen krijgen.

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum vrijdag 26 februari 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 95 Donche 2015-2016 | 57

leraren lager onderwijs Een nieuwe aanpak om doelen remediëringsgericht rekenvaardigheden te screenen Op maat van leerkrachten, maar uitermate aanbevolen voor zorgbegeleiders en therapeuten en logopedisten Wil je weten hoe we in de remediëringspraktijk heel vlot screenen welk type sommen binnen bewerkingen, welk type opdrachten binnen getallenleer, meetkunde, meten en metend rekenen kinderen al goed kunnen? We maken je in deze bijscholing deelgenoot van de screeningsmethode van praktijk EXPLORE. We vertrekken vanuit duidelijke leerlijnen bij de leerplannen. Je maakt kennis met deze leerlijnen. Dankzij het uitpluizen van elke stap die kinderen leren zetten in de opbouw van hun rekenvaardigheden, zijn we gekomen tot een eenvoudig maar sterk screeningsinstrument. De EXPLORE-toets is een doorlooptoets waarin je sterktes en minder sterke kanten kan ontdekken op elk deeldomein. De opdrachten staan in kleine groepjes mooi gerangschikt per stapje in de leerlijnen en gegroepeerd per leerdoel. Dankzij het rekenblad in MS excel kan je per leerjaar vlot zien welke stappen een kind al vanuit het voorafgaande jaar onder de knie heeft, welke nog verdere inoefening vragen en welke stappen beheerst zijn. Je komt met één instrument, in drie tot vijf toetsdelen, tot een volledige exploratie van de beginsituatie van elk kind. Voor elk leerjaar is er een deelinstrument ontwikkeld dat samengevoegd tot het geheel één groot opvolginstrument is geworden voor de hele lagere school en de remediëringspraktijk voor kinderen met rekenen wiskundemoeilijkheden. We vertrekken vanuit het principe dat het belangrijker is om te weten wat het al vlot kan dan om op één meetmoment een bepaalde technische norm (toetsscore) te halen. Elke stap in de leerlijnen, de deeldomeinen en de volledige toets kan je laten zien of de beheersing van de leerstof op automatisatieniveau (piratenniveau / groen), op inoefeningsniveau (kapiteinsniveau / oranje) of op instructieniveau (matrozen / rood) zit. Van hieruit kan je in een handomdraai doelgericht (vanuit de concrete

doelen en leerdoelen), op het juiste niveau, binnen de zone van naaste ontwikkeling, tot een remediëringsplan voor elk kind afzonderlijk komen. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “wiskundescreening EXPLORE” met de volledige toets, de deeltoetsen per leerjaar, de deeltoetsen per domein, de excelbestanden om snel de resultaten te verwerken en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 25 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 26 april 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 96

Executieve functies: redeneren, plannen, organiseren, geheugentraining en je bewust leren concentreren Op maat van leerkrachten, maar uitermate aanbevolen voor zorgbegeleiders en therapeuten en logopedisten We gaan er vaak vanuit dat kinderen vanzelf leren redeneren, plannen, organiseren, hun werkgeheugen vergroten, en zichzelf leren concentreren. Niets is minder waar. Deze zogenoemde executieve functies zijn hersenfuncties die onder je voorhoofd gelegen zijn en die evolutionair nog zeer jong zijn. Je wordt niet geboren met deze mogelijkheden, al heeft iedereen wel een basisaanleg. Het grootste deel van het ontwikkelen van deze functies is aangeleerd. Maar als dat leerproces weinig kansen krijgt, dan ontstaat een beeld van een chaotisch, snel afgeleid, van de hak op de tak werkend en veel vergetend kind. Toch is er dan geen sprake van ADHD of een beperkte intelligentie. Omgekeerd heb je heel wat kinderen met een goede intelligentie die toch grote problemen hebben in deze executieve functies. Ook zij hebben recht op ondersteuning en geen etiket! In deze studiedag leer je de executieve functies kennen, begrijpen, observeren en aanpakken. We helpen je op weg om via mediatie en een aangepaste didactische stijl cognitief meer uit kinderen te halen. Je leert hoe je transfer tussen leerstofgebieden in de hand kan werken en hoe je de cognitieve functies van kinderen goed kan observeren. We geven je heel wat voorbeelden van hoe je het stimuleren van executieve functies kan aanpakken. En dat alles heel laagdrempelig in eenvoudige taal. Je maakt ook kennis met methodieken om executieve functies in kaart te brengen. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

58 | Donche 2015-2016

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “smartgames” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 19 januari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 97

leraren lager onderwijs “Hoe krijg ik dat allemaal in mijn hoofd?” - geheugen screenen en verbeteren bij kinderen Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Deze studiedag wil je kennis laten maken met ons geheugen, hoe kinderen onthouden en hoe we kinderen beter dingen kunnen laten onthouden. Vanuit verschillende opdrachten leren we je alle componenten van het geheugen kennen: • werkgeheugen, korte termijngeheugen en lange termijngeheugen, • concreet geheugen en abstract geheugen, • geheugen voor betekenisloos en betekenisvol materiaal, • visueel en auditief geheugen, • en de samenhang tussen dit alles.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs, auteur en deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Datum donderdag 28 april 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

We leren je niet alleen ontdekken waar de sterktes en de minder sterke kanten van het geheugen van een kind liggen, maar ook om via spelmaterialen en –opdrachten, specifieke soorten geheugen te trainen. Spelenderwijs leer je om geheugenoefeningen in te zetten in hoekenwerk, in contractwerk, in speel-leermomenten en in remediëring. Je maakt ook kennis met enkele bekende pakketten die je meteen kan gaan toepassen in de klas of de praktijk. Je krijgt ook de kans om geheugentests te leren kennen, in te kijken, en op jezelf los te laten. Een volledige studiedag over euh… weet je het nog? Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Module 98

Donche 2015-2016 | 59


60 | Donche 2015-2016

ZORG / GELIJKE ONDERWIJSKANSEN ‘Brein en bewegen’: breinvriendelijke tussendoortjes en aandachtsversterkertjes Brein en bewegen is de eigentijdse invulling van de lesgever in het aanleren van breinvriendelijke bewegingstussendoortjes, werken aan stressverlaging bij kinderen en het bewegen om het bewegen in de klas te promoten. We werken met o.a. braingymachtige oefeningen, bewegingen uit kinderyoga, Mesker, danspedagogie en bewegingsleer. Samengebracht is dit een heel arsenaal van leuke, doelgerichte bewegingstussendoortjes die een positieve invloed hebben op de samenwerking van beide hersenhelften, het zelfvertrouwen van kinderen en het wegwerken van spanning. Je leert niet alleen de opdrachten kennen, maar ook het hoe en waarom van de werking van deze oefeningen op de neuromotorische ontwikkeling van kinderen. Alles wordt in begrijpbare taal uitgelegd… tot de werking van ons brein toe! Je kan het zò uitleggen aan kinderen. Deze navorming is een goede aanvulling en wetenschappelijke achtergrond voor wie braingym e.d. gevolgd heeft, maar die voorkennis is geen must. Voor wie nog niet vertrouwd is met braingym en aanverwante methodes is dit een fantastische kennismaking met breinvriendelijk bewegen. Topics die in theorie en praktijk aan bod komen zijn de link tussen het brein, bewegen en leren. Doordachte keuze van bewegingstussendoortjes, niet alleen voor het plezier van bewegen, maar die kinderen helpen om: • aandacht te verhogen • beide herenhelften te laten samenwerken • ogen vlot te laten samenwerken om visuele informatie beter op te nemen • lateralisatieontwikkeling te bevorderen vanuit ontdekken middenlijn, via symmetrie naar kruisen middenlijn en gekruiste coördinatie • allemaal drie-minutenoefeningen te doen met de uitleg waarom je ze zo uitvoert, waarom ze werken, wat de neurowetenschappelijke achtergrond is.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Brein en bewegen” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 3 mei 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 99

‘Brein en bewegen’: Hoe je meer kan leren als je ogen, lijf en brein samenwerken in de klas Brein en bewegen is de eigentijdse invulling van de lesgever in het aanleren van breinvriendelijke bewegingstussendoortjes, werken aan stressverlaging bij kinderen en het bewegen om het bewegen in de klas te promoten. We werken met o.a. braingymachtige oefeningen, bewegingen uit kinderyoga, Mesker, danspedagogie en bewegingsleer. Samengebracht is dit een heel arsenaal van leuke, doelgerichte bewegingstussendoortjes die een positieve invloed hebben om de samenwerking van beide hersenhelften, het zelfvertrouwen van kinderen en het wegwerken van spanning. Je leert niet alleen de opdrachten kennen, maar ook het hoe en waarom van de werking van deze oefeningen op de neuromotorische ontwikkeling van kinderen. Alles wordt in begrijpbare taal uitgelegd… tot de werking van ons brein toe! Je kan het zò uitleggen aan kinderen. Topics die in deze studiedag aan bod komen zijn: • de relatie ogen, brein en leren en specifieke oefeningen om de ogen te laten samenwerken. • oefeningen om hersenhelften te laten samenwerken en motorische coördinatie te bevorderen. • optimale integratie van brein, ogen en lichaam in de klas, zorg en therapie • linken met braingym, reflexintegratie, neurowetenschappen en optometrie zal duidelijk worden. Deze navorming is een losstaande, maar tegelijk aanvullende vorming op dag 1 uit deze reeks. Dag 1 gevolgd hebben is geen must. Hoewel de dagen bij elkaar horen kan je het volgen ervan spreiden over verschillende schooljaren. Ook nu bieden we een goede aanvulling en wetenschappelijke achtergrond voor wie braingym e.d. gevolgd heeft, maar die voorkennis is geen must. Voor wie nog niet vertrouwd is met dit soort bewegingsleer en

de invloed van de ogen op het leren is dit een fantastische kennismaking. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Brein en bewegen” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 19 mei 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 100

Donche 2015-2016 | 61

leraren lager onderwijs Reflexintegratie: leren hoe reflexen kinderen kunnen blokkeren in hun leren Een kennismakings- en ervaringsdag

Herkennen van knelpunten in de ontwikkeling vanuit de visie dat je onder stress oude, op reflexen gebaseerde bewegingsen houdingspatronen naar boven laat komen. Net die patronen kunnen kinderen erg hinderen in hun werken, zitten, leren … Er zijn duidelijke redenen waarom kinderen onder stress: • Scheef gaan zitten, soms bijna liggend op één arm gaan werken • Wiebelig worden, kleuters gaan rechtstaan bij het werken en anderen gewoonweg niet meer rustig op de billen kunnen zitten • Bijna met hun neus tegen hun werkblad plakken • Krampachtig werken en de fijne- en schrijfmotoriek er danig onder lijdt • Sneller schrikken, op elke plotse prikkel reageren en sneller overstuur raken • Alle besef van werkrichting, lateraliteit, links-rechts, kruisen middenlijn … verliezen • Wel kijken maar niet zien, wel willen maar niet kunnen en beseffen dat hert ineens niet meer gaat zoals ze zouden willen • Of zelfs plots tot hun eigen verbazing fysiek of verbaal agressief kunnen uithalen.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 24 mei 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Als je hier meer van weet, ga je het ook herkennen en begrijpen. En vanuit dat begrip ga je zelf een rust ervaren om er samen met het kind mee aan de slag te gaan. Je gaat zelf aan den lijve ondervinden wat stress doet met je. Tegelijk krijg je heel veel inzichten. Doe gemakkelijke kleren aan want we gaan bewegen, liggen, staan, zitten op de grond, op tafels … In zeer begrijpbare taal krijg je nu de kans een neuromotorische achtergrond op te bouwen. Breng de know-how naar je school en begrijp beter hoe motoriek, houding en beweging het leren en ontwikkelen van kinderen kan ondersteunen of net kan afremmen.

Module 101

De Daltonprincipes: klasmanagement zorgt voor remediëringstijd in de klas! Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Werken in drie niveaugroepen? Voor elk vakgebied? En zelfs de deelgebieden?! En dat met planlastverlaging! Het kan! Helen Parkhurst had het jaren geleden al begrepen: als je een goed (lees: ‘anders opgevat’) klasmanagement hanteert, krijg je tijd en ruimte om je kinderen individueler op te volgen. Matrozen, kapiteins en piraten in je klas… je stuurman- of vrouw (lees: leerkracht) zal je gids zijn op je reis naar zelfsturing in je leren. De nascholer/ervaringsdeskundige neemt jou mee … durf jij het aan? Vanuit deze Daltonprincipes, ervaringen in de klas, inzichten als lerarenopleider, internationale contacten en ervaringen, gaan we kennismaken met nieuwe manieren om je week te plannen. Zelfsturing, zelfstandigheid, loslaten van timing in de handleidingen, kritisch kijken naar wat er werkelijk toe doet in de leerstof, gedeelde verantwoordelijkheid stimuleren, samenwerking tussen de leerlingen onderling bevorderen en leren in niveaugroepen staan voorop. Aan de hand van filmpjes en ervaringen in diverse methodieken gaan we samen op zoek naar haalbare aanpassingen in de organisatie van een klassieke klas. Je leert er werken in niveaugroepen in de klas en je leert de kracht van weekplanningen, activerende directe instructie en zelfcorrectie kennen. Deze studiedag is een echte verrijking voor iedere leerkracht met een open visie die niet bang is om eens totaal iets anders uit te proberen. De navorming is gericht naar iedereen die met een open visie en lerende houding kritisch durft kijken naar zijn of haar eigen klasmanagement en gewoonten. Als jij deze uitdaging aandurft zal er een wereld voor je open gaan en zal je merken dat je veel meer tijd krijgt om te differentiëren en te remediëren in je eigen klas.

62 | Donche 2015-2016

In navolging van deze studiedag kan je ook een coaching in jouw school aanvragen om samen met het team of hands-on, klas per klas te zoeken naar het haalbaar implementeren van deze werkingstips in jouw werking. Meer info en aanvragen bij de teamgerichte vormingen binnen het Donchecentrum. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 8 maart 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 102

ZORG / GELIJKE ONDERWIJSKANSEN Een hoog IQ! En dan … Inhoud Waaraan herken je hoogbegaafde kinderen? Vallen ze überhaupt op? In deze sessie krijg je enkele wetenschappelijke inzichten mee. Je ontdekt ook verschillende profielen van hoogbegaafde kinderen. Op welke manier kan je aandacht en zorg verlenen aan deze kinderen? In deze sessie gaan we vooral aan de slag met cases en bij voorkeur je eigen cases. Wens je een kangoeroe- of plusklas op te zetten? Dan is volgende module de uitgelezen kans om erg gericht aan de slag te gaan.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs, auteur en nascholer. Haar aandacht gaat vooral naar hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT. Zij is de oprichtster van Arkades. Datum woensdag 7 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 103

Een kangoeroe- of plusklas opzetten Inhoud Hoogbegaafde kinderen schreeuwen om aandacht. Daar zullen velen het mee eens zijn. Maar soms zijn deze kinderen zo stil aanwezig dat geschonken aandacht aan hen voorbij gaat. Een zorgplan start vaak vanuit de inzet van een individuele leraar en ontbreekt soms de continuïteit wegens gebrek aan expertise of de angst om ermee verder te gaan. Voor deze sessie is het van belang voldoende inzichten te hebben over hoogbegaafdheid. Deze inzichten worden aangereikt in de vorige module. Die module kan als voorloper gezien worden van deze sessie.

Leiding Elke Coorens is leraar secundair onderwijs met een grote zin voor onderwijsinnovaties, auteur bij educatieve uitgeverijen en nascholer. Haar aandacht gaat vooral naar hoogbegaafdheid en het inzetten van ICT. Zij is de oprichtster van Arkades. Datum woensdag 28 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 104

Goedkoop zelfcontrole- en leerspellen maken Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Ben jij de saaie oefeningen ook soms beu? Wil je inzetten op zelfstandig werken in je klas? Wil je kinderen veel laten oefenen met de glimlach om vlotter tot automatisatie te komen? Heb je quasi geen budget om dure leerspellen aan te kopen? Dan heb jij met deze studiedag precies gekozen wat jij nodig hebt. We gaan zelf speelse, op automatisatie gerichte, goedkope, leuke leerspellen leren bekijken, maken en toepassen. Een greep uit het uitgebreide aanbod zelfcontrole- en leerspellen: • Miniloco met Clicx-blokjes • Miniloco-oefeningen maken voor de originele doos • Zelfcontroleoefeningen met Clicx-blokjes • Leerpuzzels maken • Aangepaste puzzels om te leren puzzelen • Domino’s • Lottospelen met controleschijf • Betoverd kasteel concreet en abstract • Lego-controlesysteem leren gebruiken • Zelfstandige inoefening met spelborden • Zelfcontrole met kubusblokken • Ruimtelijk inzicht in spelvorm Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “materialen maken” met alle sjablonen in Word of Publisher, extra materialen, oefeningen, spelletjes, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 17 maart 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 105 Donche 2015-2016 | 63


Schrijfmotoriek efficiënt en doordacht aanleren en zo minder remediëren Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Kinderen met schrijfmotorische problemen komen vaker en vaker voor. Steeds meer kinderen hebben het moeilijk om vlot, leesbaar en op een energetisch makkelijke manier te leren schrijven. Het plezier in het schrijven is vaak zoek. Als ervaren psychomotorisch therapeuten, met een ruime ervaring in het begeleiden van kinderen met schrijfmotorische problemen kennen wij het probleem maar al te goed. We zien veel kinderen, zelfs in het derde en vierde leerjaar bij wie het schrijven nog steeds niet geautomatiseerd is. Ze moeten bij elke letter die ze maken, nadenken. En dat lukt wel in een rustig zorglokaal en in een één-één-situatie, maar niet in een drukke klas. Of kinderen in de eerdere jaren van het lager onderwijs die de lettervorming maar niet onder de knie krijgen. Of oudere kinderen die het tempo niet aan kunnen bij het schrijven. Vanuit deze ervaringen zijn we tot een aantal conclusies gekomen en hebben we een nieuwe visie voor het aanpakken en remediëren van schrijfmotorische problemen ontwikkeld die met veel succes toegepast wordt als leermethode schrift “van a tot z” (uitgeverij Averbode) in de basisschool. Je zal met de inhoud van deze studiedag meteen aan de slag kunnen in de zorg en in de (klas-)praktijk. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Schrijfmotoriek” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 22 september 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 106 64 | Donche 2015-2016

ZORG / GELIJKE ONDERWIJSKANSEN Fijne motoriek als bewegingstussendoortje en leermoment in de klas zelfstandig en speels remediëren Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud De fijne motoriek van heel wat kinderen ontwikkelt zich niet meer zo vlot als vroeger. En toch kunnen we die fijne motoriek heel gericht ondersteunen met kosteloos waardevol materiaal. In deze studiedag leer je niet alleen alles over: • Hoe de fijne motoriek zich ontwikkelt; • Hoe je kan zien of de ontwikkeling vlot loopt; • Hoe je problemen vroegtijdig kan herkennen; • Hoe je een onderscheid kan maken tussen gewone ontwikkelingsmogelijkheden en echte dyspraxie; • Hoe je zelf, in de klas of therapie, de fijne motoriek kan testen en in kaart kan brengen; • Hoe je concrete remediëringsdoelen kan stellen; • Hoe je met kosteloos wegwerpmateriaal meer dan 100 oefeningen kan maken en hoe je die in spelvorm kan aanbrengen om kinderen op alle leeftijden zelfstandig te laten oefenen. Je leert om je eigen speldozen samen te stellen en opdrachtkaarten te maken. Je krijgt bij deze studiedag ook een lijst van materialen die je zelf bij elkaar moet zoeken zodat je je eigen speldozen kan maken om een hele klas zelfstandig aan de slag te laten gaan. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Fijne motoriek” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 17 november 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 107

Ruimtelijke oriëntatie: een logische leer- en remediëringslijn Doelgroep: op maat van leerkrachten, maar aanbevolen voor zorgbegeleiders en therapeuten

uitermate

Wiskunde en ruimtelijk inzicht zijn heel sterk met elkaar verbonden. Vaak wordt gedacht dat het ruimtelijk inzicht iets is wat je kan of niet kan, maar niets is minder waar. We bekijken in deze studiedag de leerlijn ruimtelijke oriëntatieontwikkeling en geven je heel wat tips hoe je aan ruimtelijke oriëntatie kan werken in de klas of de zorg. Ruimtelijke oriëntatie leent zich heel erg goed om met spelmateriaal ingeoefend te worden en kinderen vinden het heel leuk. Tegelijk help je er het ruimtelijk inzicht binnen meetkunde meer vooruit. In deze studiedag laten we je kennismaken met heel veel zelfgemaakte spellen, spellen die in de handel te koop zijn en denkspellen die het ruimtelijk inzicht van lagere schoolkinderen bevorderen. Nieuw dit jaar is ook dat we je een screeningsinstrument voorstellen waarmee je alle leerplandoelen ruimtelijke oriëntatie binnen wiskunde kan screenen en opvolgen. Vanuit dit screeningsinstrument leren we je doelgericht te bepalen welke spellen voor welk kind een echt leermoment kunnen zijn. Je leert ook om het ruimtelijk probleemoplossend denken bij kinderen te stimuleren. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “ruimtelijke oriëntatie” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 2 februari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 108 Donche 2015-2016 | 65

leraren lager onderwijs Ruimtelijke oriëntatie specifiek binnen de meetkundelessen leuker, speelser en ervaringsgerichter maken met zelfcontrolemateriaal Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Meetkunde en ruimtelijk inzicht zijn heel sterk met elkaar verbonden. Helaas is vaak het aantal meetkundelessen dat oefent op de ruimtelijke oriëntatie op jaarbasis zo beperkt dat kinderen het nauwelijks vlot onder de knie krijgen. In deze studiedag focussen we op de lessen meetkunde en vertrekken we vanuit de leerplandoelen om tot speelsere, diepgaandere en inzichtelijkere lessen meetkunde ruimtelijke oriëntatie te komen. Regelmatig haken we dit ook vast aan dat andere deeldomein binnen meetkunde: vormleer. De aanpak en spellen die we voorstellen kan je met alle methodes combineren, inzetten in hoekenwerk, in contractwerk of als speelse extra oefening voor kinderen die klaar zijn met hun werk. De aanpak en leerlijn (opbouw van elke deelfactor) wordt gebruikt in de nieuwe methode Wiskidz (Averbode). De navormer is tevens auteur en heeft haar inzichten en ervaringen verder uitgewerkt in volledige lessen. We laten je er kennis mee maken. Nieuw dit jaar is ook dat we in deze navorming het nieuwe screeningsinstrument voorstellen waarmee je alle leerplandoelen ruimtelijke oriëntatie binnen wiskunde kan screenen en opvolgen. Vanuit dit screeningsinstrument leren we je doelgericht te bepalen welke spellen voor welk kind een echt leermoment kunnen zijn. Je leert ook om het ruimtelijk probleemoplossend denken bij kinderen te stimuleren. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “ruimtelijke oriëntatie” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in SaintMichel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 25 februari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 109

Problemen met lateralisatie?

Op weg naar een logische leer- en remediëringslijn Doelgroep: leraren lager onderwijs 2de en 3de graad, ook voor zorgbegeleiders en therapeuten Inhoud Lateralisatie is een begrip waar vaak over wordt gesproken, vooral als het kind geen duidelijke handvoorkeur heeft of hardnekkige omkeringen maakt in het lezen en schrijven. Toch is het een begrip dat in het werkveld op veel verwarring stoot. Wat is dat eigenlijk ‘lateralisatie’ en hoe komt het tot ontwikkeling? Welke deelaspecten zitten er in? En welke observaties kunnen we maken om na te gaan of het kind nog in de verwachte lijn ontwikkelt? In deze nascholing gaan we op zoek naar hoe lateralisatie zich ontwikkelt (grootmotorisch, fijnmotorisch, ruimtelijk-visueel en cognitief zoals in het rekenen en lezen) en leer je hoe je praktisch op die ontwikkeling kan inspelen als begeleider. Er worden heel duidelijke linken gelegd naar o.a. wiskunde, schrijven, lezen, de fijnmotorische en de coördinatieontwikkeling. In het eerste theoretische deel bestuderen we de ontwikkelings lijnen voor lateralisatie. Die zijn immers onmisbaar om de ontwikkeling van kinderen te volgen en te onderzoeken. De theorie wordt luchtig gemaakt door haar direct te linken aan praktische taken en observaties die je met kinderen kan doen en die je onmiddellijk zicht geven op de ontwikkeling van de verschillende vaardigheden binnen de lateralisatie. Voorkennis hiervan is niet nodig. Je zal verbaasd zijn hoeveel ‘problemen’ die we in de praktijk tegenkomen hiermee te maken hebben. In het tweede deel gaan we vooral in op de praktische mogelijkheden om de lateraliteitsontwikkeling te bevorderen. We laten je kennismaken met oefenmaterialen, tips voor in de klas of de remediëring en gaan in op vragen die jullie zelf meebrengen. De volgende onderwerpen komen in hun ontwikkelingsaspect en in bijhorende remediëringsmogelijkheden aan bod: Wat als de handvoorkeur niet zichtbaar is? Wat als het kind de lichaamsmiddenlijn niet kruist of voortdurend van hand wisselt? Wat als het kind voortdurend scheef zit in de klas of op de elleboog op de tafel ‘ligt’? Wat als de gekruiste coördinatie niet wil lukken? Wat als de pengreep laat zien dat de duim niet meedoet? Wat als het kind bij voorkeur van rechts naar links werkt? Wat als het kind omkeringen leest of schrijft? Wat als links en rechts als begrippen maar niet geautomatiseerd worden?

66 | Donche 2015-2016

Wat als het kind met de klok meedraait bij het schrijven? Wat als het kind het verband niet ziet tussen: 3, 4, 5 en 5, 4, 3 of 5 + 7 = . en . + 7 = 12? We staan ook stil bij verschillende observatie-instrumenten om de lateralisatie van kinderen (van kleuters tot en met het lager onderwijs) te observeren. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing. Met de mogelijkheid een begeleidende cd “lateralisatie” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen.

Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 3 december 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 110


Donche 2015-2016 | 67


68 | Donche 2015-2016

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN Meer leesplezier in de tweede en derde graad. Ken je kwartiermakers? Doelgroep: leraren lager onder wijs tweede en derde graad, zorgcoördinatoren en SES-begeleiders en logopedisten Inhoud In heel wat scholen zijn er leerlingen die zeggen dat ze een hekel hebben aan lezen. Kinderen die te weinig lezen, kunnen taal ook bij andere vakken als struikelblok ervaren. Anderstalige kinderen kunnen teksten wel technisch lezen, maar begrijpen vaak de inhoud niet. En wist je dat een heleboel leerlingen van het zesde leerjaar niet snel genoeg kunnen lezen om de ondertitels van vertaalde films te volgen? Jongens in de derde graad lezen dan weer opvallend minder dan meisjes met een gebrekkiger leesvaardigheid als resultaat. We werken een hele dag rond concrete leesproblemen, met een kindgerichte aanpak bij elke kwestie. Je krijgt een heleboel praktijktips die je de volgende dag kan uitproberen. Vind jij lezen en leesplezier belangrijk dan, is deze sessie een voltreffer.

Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/ meester. Datum donderdag 12 november 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 111

Creatief schrijven en tips voor een spetterende gedichtendag Doelgroep: leraren lager onderwijs 2de en 3de graad, directeuren, zorgcoördinatoren en SES-begeleiders Inhoud

‘De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld’ Wittgenstein

De afgelopen jaren hebben heel wat leerkrachten de kracht van poëzie ervaren. Er zijn schitterende acties ondernomen om van Gedichtendag een kinderfeest te maken. Heel wat leerkrachten laten kinderen een elfje, haïku of naamgedicht schrijven tijdens Gedichtendag. In deze sessie krijg je een waaier aan leukere schrijfopdrachten en geef je kinderen echt ‘schrijfplezier.’ Zin in magneetgedichten, stiftgedichten …. schrijf je dan in!

Je krijgt tips voor een poëtisch schooljaar! Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum vrijdag 15 januari 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 112

Genieten van taal staat centraal in deze sessie.

Toast literair Leestechniek supertop maar leesplezier superflop! Doelgroep: leraren lager onderwijs eerste graad, directeuren, zorgen GOK-begeleiders, logopedisten Inhoud Niets zo gezellig als genieten van een heerlijk uitgebreid ontbijt ! Niets zo gezellig als heerlijk wegdromen bij een boek! Vlaamse leerlingen staan internationaal aan de top voor lezen. Maar ze hebben er een bloedhekel aan. Dat blijkt uit PISA 2009, een internationaal vergelijkende studie van de OESO naar ‘leesvaardigheid’. Veel ouders en leerkrachten ervaren dat kinderen het plezier in lezen verliezen tijdens het aanvankelijk lezen. Leerkrachten met allochtone kinderen in de klas ervaren dat hun kinderen leestechnisch kunnen lezen maar vaak totaal niet begrijpen WAT ze lezen. In deze sessie inventariseren we eerst alle problemen en dan gaan we deze problemen aanpakken. Ouders vinden de boekjes van eerste lezers vaak oersaai maar er bestaan toffe conceptboeken voor eerste lezers. Hoe informeer je ouders? Er zijn scholen die experimenteren met een leescircuit. Hoe begin je eraan?

Hoe gebruik je de leeskaarten van het Ministerie van Onderwijs en is een leeslat een volwaardig alternatief voor een leeskaart? Je krijgt een heleboel praktijktips om het leesplezier in je klas te verhogen en het leesbegrip van allochtone kinderen te verbeteren. Deze sessie is heel sterk praktijkgericht! Mooie boeken, leesstimulerende materialen en rijke uitwisselingen rond aanpak staan centraal in deze sessie. Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum vrijdag 20 november 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie, ontbijt en lunch inbegrepen

Module 113 Donche 2015-2016 | 69

leraren lager onderwijs Leesmotiverende boekbesprekingen! Doelgroep: leraren lager onderwijs tweede en derde graad, zorgbegeleiders, CLB-medewerkers en logopedisten Inhoud Op het einde van deze sessie heb jij een reeks nieuwe werkvormen uitgeprobeerd waarmee jij kinderen aan het lezen krijgt en hen kritisch leert nadenken over hun leesmotivatie tijdens het lezen. Praten over boeken is cruciaal om het leesplezier in de klas te vergroten. Klassieke boekbesprekingen leveren te weinig op en vergroten het leesplezier in de klas te weinig. Zin in een actieve sessie? Schrijf je dan in!

Leiding Daniëlle Daniëls, navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester. Datum donderdag 10 maart 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 114

De nieuwe AVI-leestechniek en begrijpend lezen leren kennen/afnemen Doelgroep: ook voor zorgbegleiders en therapeuten Inhoud Onder het motto: ‘Onbekend maakt onbemind’ staat Vlaanderen niet echt te springen op de invoering van de nieuwe AVIleestechniek en leesbegrip (inclusief CITO’s Begrijpend Lezen). Toch is de overstap meer dan de moeite waard. Vanuit eigen ervaring in twee basisscholen, neemt de lesgeefster je mee op weg naar de implementatie van de nieuwe AVI-leestechniek en leesbegrip in jouw school. Je leert deze dag: • de nieuwe materialen kennen met hun voor- en nadelen; • van de klassikale screening van leestempo overgaan tot de individuele afname van de nieuwe AVI-kaarten en drieminutentest; • hoe je met je school kan overstappen; • hoe je ouders het beste kan inlichten over de veranderde naamgeving van de leesniveaus; • hoe je zo sneller leesmoeilijkheden kan opsporen en efficiënter kan remediëren. Je maakt ook kennis met twee zeer efficiënte remediërings methodes om leestempo en leesbegrip bij te werken of te

stimuleren bij de leerlingen. We staan stil bij het RALFI-lezen en bij de pakketten “ABCDE Begrijpend lezen op eigen niveau”. Ook de ervaringen van de overstap naar de nieuwe AVI in twee basisscholen komen aan bod. We brengen alle materialen mee zodat je ze kan inkijken. Je kan na deze dag vol zelfvertrouwen aan de slag gaan met de nieuwe AVI-leestempo en het LOV begrijpend lezen van CITO. Indien men na het volgen van deze studiedag graag de uitleg voor het hele schoolteam wil horen, kan er beroep worden gedaan op de lesgeefster via aanvraag bij het Donchecentrum. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 1 december 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 115

Een eigentijdse, efficiënte aanpak van de leerlijn tijd in metend rekenen: kloklezen 2.0 Kloklezen is voor veel kinderen moeilijk. Vandaag stellen we je een nieuwe aanpak, opbouw én leerlijn voor die zijn sporen verdiend heeft in de remediëring en nu ook succesvol toegepast wordt in de wiskundemethode WISKIDZ. We laten je met deze visie kennismaken en geven je heel veel informatie over onze ervaringen van kinderen met problemen in MR tijd. De leerlijn loopt van begin eerste leerjaar tot en met 4de leerjaar voor de didactiek en tot einde zesde leerjaar voor het probleemoplossend denken met tijd. De visie is uitgebreid getest in testscholen en revalidatie. Je krijgt ook heel wat speelse oefenideeën mee om kloklezen efficiënter in te oefenen via realiteitsgebonden opdrachten, spelmaterialen zoals knijpkaarten, domino’s, lottospelen, … We nemen je ook mee in het aanleren van de analoge en digitale klok, de relatieve en de absolute tijdsaanduiding, van uren naar halfuren, kwartieren, minuten, seconden tot het probleemoplossend denken met tijdsduur, tijdstip, tijdsverschil e, zelfs toegepaste aspecten als snelheid. Rekenen met jaren, maanden, dagen komt ook aan bod om de leerlijn te vervolledigen. Tevens krijg je handvatten om je lessen anders op te bouwen, andere oefenvormen te implementeren en kloklezen leuk en behapbaar te maken voor elk kind. We laten je concreet zien hoe we dit toegepast hebben in WISKIDZ zodat het erg aanschouwelijk wordt. Zelf meebrengen: Kleurpotloden, een liniaal precies dezelfde zoals kinderen die in je klas gebruiken, een vouwmeter en een oefenklokje met synchroonlopende wijzers (waarbij de kleine wijzer één uur vooruit gaat als de grote wijzer één volledige omwenteling

70 | Donche 2015-2016

gemaakt heeft, dus geen zelfgemaakt kartonnen klokje met een splitpen). Je gaat dit materiaal leren gebruiken in de klas. Met de mogelijkheid een begeleidende cd met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in SaintMichel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum dinsdag 12 januari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 116

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN Van knaagstukken naar vraagstukken: probleemoplossend denken leuker en leerrijker maken Dat vraagstukken vaak moeilijk zijn voor kinderen en soms erg saai, hebben we allemaal wel ervaren. En toch zijn vraagstukken dé manier om echt tot toepassen van de rekendidactiek en inzicht te komen. Omdat probleemoplossend denken zo belangrijk is en toch maar zo sporadisch in de rekenmethodes voorkomt, gaan we hier een mogelijke leerlijn voorstellen doorheen de hele lagere school, die je naast je eigen methode kan gebruiken. Er zal ook aandacht gaan naar probleemoplossend denken in meetkunde en metend rekenen. We gaan heel spelenderwijs te werk. Contextgerichte wiskundeproblemen (vraagstukken dus) kan je in heel veel verschillende vormen aanbieden aan kinderen: • Vanuit klassieke rekenverhaaltjes • Vanuit het leren kennen en gebruiken van afzonderlijke heuristieken (oplossingstechnieken) • Vanuit spelmaterialen en denkspellen • Vanuit variatieoefeningen waarbij je één vraagstuk op meerdere manieren, doelgericht gaat oplossen. Hierin leer je om te selecteren in de heuristieken die je al kent. In de loop van de dag staan we ook stil bij het observeren van wat er mis kan gaan bij het oplossen van vraagstukken om van daaruit gericht feedback, tips of remediëring te kunnen geven aan kinderen. Zelfs wiskundeweetjes, denkopdrachten, breinbrekers, raadsels en enigma’s komen aan bod om je te laten zien dat je het ook echt leuk en positief uitdagend kan maken voor kinderen. We laten je alle mogelijke heuristieken en oefenvormen voor de lagere school ontdekken en werken erg ervaringsgericht in deze les. Zelf meebrengen een zakrekenmachine en een ruitjesschrift (liefst vierkante ruitjes op A4-formaat) en een schaar + lijmstift. Kleurpotloden of stiften kunnen handig (en leuk) zijn.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “smartgames” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www. osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 21 januari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 117

Donche 2015-2016 | 71

leraren lager onderwijs Bijbelverhalen anders verteld. Workshop geïnspireerd op Godly Play

Doelgroep: leraren lager onderwijs eerste en tweede graad Inhoud Met enkele zelfgemaakte verteldozen, bouwen we een Bijbelverhaal op. Deze verteldozen kunnen makkelijk gemaakt worden met de kinderen. We integreren enkele elementen van Godly Play en ontdekken een heel andere manier van Bijbelverhalen interactief te vertellen. We staan ook stil bij enkele manieren om deze verhalen op een heel vrije (niet vooraf bepaalde) manier te verwerken met de kinderen. De methode van Godly Play wil kinderen helpen de Bijbelse taal beter aan te voelen. Centraal staat een heel nieuwsgierige verhalenverteller die van de kinderen te weten wil komen hoe zij het verhaal, de symbolen erin, de gebeurtenissen … verstaan. Op die manier komt er vaak een rijkdom aan betekenissen naar boven.

Leiding Kristien Aubroeck: lector godsdienst in de lerarenopleiding Thomas More, sinds 2000 actief bezig met het ontwerpen van leermiddelen, in de vrije tijd actief in eerste communie- en vormselpastoraal Datum woensdag 27 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45, syllabus en koffie inbegrepen

Module 118

De goede week muzisch benaderd Doelgroep: leraren lager onderwijs tweede en derde graad Inhoud We werpen een nieuw licht op de reeds gekende verhalen van de Goede Week en de vervolgverhalen van Hemelvaart en Pinksteren aan de hand van enkele haalbare, eenvoudige creatieve werkvormen. We integreren ICT, hoekenwerk, muziek, beeld … De werkvormen sluiten aan bij de accenten van het leerplan Rooms-katholieke godsdienst.

Leiding Kristien Aubroeck: lector godsdienst in de lerarenopleiding Thomas More, sinds 2000 actief bezig met het ontwerpen van leermiddelen, in de vrije tijd actief in eerste communie- en vormselpastoraal Datum woensdag 2 maart 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45, syllabus en koffie inbegrepen

Module 119 J’adore la leçon de Français - Levendig Frans geven in de derde graad Inhoud In deze 2 sessies gaan we op zoek naar de basispricipes van vreemde taalverwerving. We worden ook zelf doodleuk ondergedompeld in een vreemde taal en analyseren wat belangrijk is in het verwerven van een taal. We ontdekken op die manier wat echt werkt en wat niet. We doen dat heel doordacht en grondig. We geven een 20-tal hele concrete tips om de les Frans actiever, boeiender en creatiever te maken. We geven tips om de leerlingen echt uit te dagen en te motiveren. We geven concrete tips om het communiceren in de Franse taal te verbeteren. We bespreken dus grondig: • hoe kan ik mijn lessen Frans, vertrekkende van mijn methode, levendiger maken? • hoe kan ik gebruik maken van de hedendaagse media? Mail, website, youtube, google ... • hoe kan ik het muzische integreren in mijn lessen Frans ? • wat kan ik leren van andere wijzen om Frans aan te leren dan deze die wij in ons onderwijs hanteren? Wat is immersieonderwijs? (onderdompelen in een vreemde taal) Wat is CLIL? (een vak geven in een vreemde taal), waar bestaat het en hoe werkt het ?

• inzet van native speakers in mijn klas, hoe doe je dat ? • klasdoorbrekend werken ? Hoe en waarom ? • peertutoring met lagere klassen die Frans initiëren. Hoe en waarom ? Voor zij die het wensen worden er tips gegeven om af te stappen van je vaste methode en je lessen Frans projectmatig, samen met de kinderen uit te bouwen. Dat kan perfect ! 20 praktische tips om Frans echt levendig en boeiend te maken! Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Data sessie 1: woensdag 23 september 2015 sessie 2: woensdag 7 oktober 2015, telkens van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45 per sessie, syllabus en koffie inbegrepen

Module 120 72 | Donche 2015-2016

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN Onderzoekend leren binnen W.O. in de derde graad? Inhoud We bespreken de verschillende stappen die zeker aan bod moeten komen binnen de methodiek van het onderzoekend leren. Anderzijds zullen we heel concreet aan de slag gaan rond het thema energie en laten zien hoe je deze stappen kunt verwezenlijken binnen je eigen klaspraktijk. Je krijgt, indien gewenst, een materialenlijst mee. Wetenschap en techniek zijn belangrijke domeinen binnen het vak wereldoriëntatie. De didaktiek van het onderzoekend leren is uitermate geschikt om binnen deze domeinen aan de slag te gaan. Onderzoekend leren kan best omschreven worden als ‘het leren vanuit onderzoeksvragen waarvoor een oplossing gezocht wordt door middel van onderzoek’. De leerlingen zullen dus zélf zeer actief aan de slag gaan. • Maar wie verzint de onderzoeksvragen? • Hoe leer je de leerlingen om een goed onderzoek op te zetten? • Wat kun je overlaten aan de leerlingen en waar moet je hen in begeleiden? • Hoe kun je dit stapsgewijs aanleren? • Wat is jouw rol als leerkracht hierin? Deze vragen samen met praktische tips zullen aan bod komen gedurende de 2 sessies. In de 1ste sessie focussen we op de verschillende stappen van het onderzoekend leren en het opzetten van een goed onderzoek,

in de 2de sessie ligt de nadruk op het verzinnen van goede onderzoeksvragen en het trekken van het besluit. Heb je al gehoord van onderzoekend leren, maar weet je niet precies wat dit inhoudt of hoe je dit in praktijk kunt brengen? Dan is deze nascholing iets voor jou! Leiding Lieveke Hellemans, lector Wereldoriëntatie natuur en techniek en Natuurwetenschappen in de lerarenopleiding Thomas More, betrokken in verschillende onderzoeken omtrent wetenschappen in het onderwijs zoals SECURE (Science Education and Curriculum Research) en Inclu-S-ed (Inclusive Science Education). Data sessie 1: woensdag 3 februari 2016 sessie 2: woensdag 24 februari 2016, telkens van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40 per sessie, syllabus en koffie inbegrepen

Module 121

Donche 2015-2016 | 73

leraren lager onderwijs De ‘Vla jo Droomfabriek’: een rijke doe- en leeromgeving vol leerkansen Doelgroep: ook voor zorgcoördinatoren en directeuren Inhoud Tijdens een hoekenwerk met herkenbare activiteiten voor alle leeftijdsgroepen ervaar je zelf wat we bedoelen met een leeromgeving waarin kinderen ondernemend aan de slag gaan. Tijdens deze workshop leer je: • inzien dat het stimuleren van ondernemingszin om een didactische aanpak vraagt die de ontwikkeling van vaardigheden en attitudes stimuleert. (attitudinale doelen) • een rijke speel- en leeromgeving inrichten met aandacht voor het vergroten van initiatief en het stimuleren van ondernemingszin bij kinderen. Na de workshop keer je terug naar je klas met een heleboel praktische tips. Vla jo helpt jou stapsgewijs op weg om situaties in je klas te organiseren waarin kinderen heel wat kansen krijgen om ook leergebiedoverschrijdende vaardigheden en attitudes te ontwikkelen. De Vla jo Droomfabriekthema’s gebruiken ter inspiratie voor het creëren van een ondernemende leeromgeving. De Vla jo Droomfabriek kan een eerste mogelijke stap zijn. Doedel, de mascotte,

zet de kinderen telkens voor een uitdaging. Voor elke leeftijdsgroep (1e kleuterklas – 6e leerjaar) werkte Vla jo een ‘vertrouwd’ thema uit. Na de workshop ontvang je een Doedelhandpop en krijg je ook toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website. Hier kan je jouw thema downloaden en vind je meer achtergrondinformatie terug. Leiding Jurn Van den Meerssche is onderwijzer en heeft na zijn ervaring in de klas gewerkt als stafmedewerker bij het Centrum voor ErvaringsGericht Onderwijs. Momenteel is hij coördinator bij Vla jo, Vlaamse Jonge Ondernemingen. Datum woensdag 27 januari 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus (inclusief Doedelhandpop) en koffie inbegrepen

Module 122

Is iedereen mee? - Interactieve werkvormen in het basisonderwijs Tijdens een actieve workshop leer je al doende verschillende interactieve werkvormen kennen. We bootsen lessituaties na waarin je zelf actief aan de slag gaat. Telkens staan we stil bij de organisatie van de werkvormen en zoeken we naar toepassingsmogelijkheden en voorbeelden binnen verschillende lessen en leergebieden. We helpen jou op weg om op een laagdrempelige manier onmiddellijk aan de slag te gaan met deze werkvormen. Met een paar kleine ingrepen, is het mogelijk om veel meer rendement te halen uit groepswerk. Tot slot staan we stil bij evaluatie van deze werkvormen. Naast het evalueren van het product bieden zich kansen aan om ook leergebiedoverschrijdende doelen te kunnen evalueren. Tijdens deze workshop verkennen we: • hoe je door middel van interactieve en coöperatieve werkvormen meer rendement kan halen uit groepstaken. • de mogelijkheden om op een haalbare manier de werkvormen te integreren in de dagelijkse lessen. • de mogelijkheden om in een coöperatieve en interactieve leeromgeving naast kennis ook ondernemende vaardigheden en attitudes te evalueren. • hoe je meer rendement haalt uit groepstaken?

Na het volgen van de workshop krijg je toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website waar je talrijke tips en opdrachten terugvindt. Leiding Jurn Van den Meerssche is onderwijzer en heeft na zijn ervaring in de klas gewerkt als stafmedewerker bij het Centrum voor ErvaringsGericht Onderwijs. Momenteel is hij coördinator basisonderwijs bij Vla jo, Vlaamse Jonge Ondernemingen. Datum woensdag 23 september 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 123

Contractwerk zet je leerlingen zelfstandig en actief aan de slag! Doelgroep: ook voor zorgcoördinatoren en directeuren Inhoud Tijdens deze praktische workshop verkennen we de verschillende mogelijkheden om contractwerk op een geïntegreerde en zinvolle manier te organiseren. Motivatie, zelfstandigheid en initiatief van de leerlingen via contractwerk stellen we centraal. Welke (nieuwe) inhouden kunnen aan bod komen? Hoe organiseer ik dit praktisch? Wat en hoe kan ik evalueren? Wat is mijn rol als leerkracht tijdens het contractwerk? Tijdens deze workshop komen volgende inhouden aan bod: • Contractwerk op een geïntegreerde manier in de klas kunnen organiseren als middel om ondernemend gedrag bij kinderen te stimuleren. • Kennismaken met verschillende organisatievormen met aandacht voor de verticale opbouw doorheen de school. • Kennismaken met verschillende mogelijke werkvormen om leerinhouden tijdens een contract aan te bieden. • De mogelijkheden verkennen om leergebiedoverschrijdende vaardigheden en attitudes bij kinderen te ontwikkelen via contractwerk. Je krijgt de kans om zelf verschillende soorten van activiteiten uit te proberen voor alle leeftijdsgroepen. Je bestudeert

74 | Donche 2015-2016

praktijkvoorbeelden, videofragmenten … en je gaat op zoek naar een organisatievorm waar jij je het best bij voelt. We helpen je concreet op weg om op zoek te gaan naar inhouden uit jouw methode(s) die je kan implementeren in je contractwerk en spelen in op vragen die leven binnen het eigen schoolteam. Na de workshop krijg je ook toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website. Hier vind je materiaal en achtergrondinformatie terug bij de gevolgde workshop. Leiding Jurn Van den Meerssche is onderwijzer en heeft na zijn ervaring in de klas gewerkt als stafmedewerker bij het Centrum voor ErvaringsGericht Onderwijs. Momenteel is hij coördinator basisonderwijs bij Vla jo, Vlaamse Jonge Ondernemingen. Datum woensdag 13 januari 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 124

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN Breder en anders evalueren! Hoe? Zo! Doelgroep: ook voor zorgcoördinatoren en directeuren Inhoud Tijdens deze workshop verkennen we verschillende mogelijkheden om breder en anders te evalueren. Heel wat vaardigheden en attitudes kunnen we ‘gelukkig maar’ niet beoordelen met punten. Toch behoort het tot één van onze taken om deze bij kinderen te ontwikkelen en de ontwikkeling ervan ook verder op te volgen. Tijdens deze workshop komen volgende inhouden aan bod: • Ervaren welke invloed organisatievormen hebben op de wijze waarop geëvalueerd kan worden. • Kennismaken met alternatieve evaluatievormen om (leergebiedoverschrijdende) vaardigheden en attitudes bij kinderen te evalueren. We gaan praktisch aan de slag, passen enkele actieve werkvormen toe en verkennen mogelijkheden die zich aanbieden om breder te evalueren. De leergebiedoverschrijdende eindtermen (vooral leren leren en sociale vaardigheden) staan hierbij centraal. Verschillende evaluatievormen worden ook verkend om leerlingen actief te betrekken bij de evaluatie en er vooral wat uit te kunnen leren.

Na het volgen van de workshop krijg je toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website waar je talrijke tips en opdrachten terugvindt. Leiding Jurn Van den Meerssche is onderwijzer en heeft na zijn ervaring in de klas gewerkt als stafmedewerker bij het Centrum voor ErvaringsGericht Onderwijs. Momenteel is hij coördinator basisonderwijs bij Vla jo, Vlaamse Jonge Ondernemingen. Datum woensdag 25 november 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 125

Doe het eens op mijn manier! Differentiëer in stijl ! Inspelen op de kwaliteiten van de kinderen.

Doelgroep: ook voor zorgcoördinatoren en directeuren Inhoud Iedereen heeft een voorkeurstijl om het leerproces te starten, een manier van omgaan met leerstof en leeractiviteiten. Sommigen leren eerst door veel vragen te stellen. Anderen gaan liever meteen aan de slag en leren door het te doen. Laten we de uitdaging aangaan om vanuit jouw eigen stijl een aanpak te vinden waarin de leerstijlen van jouw leerlingen zoveel mogelijk aangesproken worden. Tijdens deze workshop komen volgende inhouden aan bod: • De uitdaging bestaat erin om als leerkracht de verschillende kwaliteiten van jouw leerlingen te interpreteren en te nuanceren. • Hoe ga ik in de dagelijkse praktijk om met de verschillende kwaliteiten van kinderen en wat levert dit op? • Wat is de leercirkel? • Wat is mijn eigen leer(kracht)stijl ? Wat zijn de kwaliteiten en de valkuilen? • Hoe kan ik ondernemingszin bij kinderen stimuleren? • Hoe kan ik als leerkracht kinderen ondersteunen rekening houdend met de leercirkel?

Op een actieve manier zoeken we samen met jou naar antwoorden op al deze vragen. We werken met de leercirkel van Kolb en gaan er vooral praktisch mee aan de slag. Na het volgen van de workshop krijg je toegang tot het leerkrachtgedeelte van de website waar je talrijke tips en opdrachten terugvindt. Leiding Fabienne Geuens is onderwijzeres en interne zorgbegeleider van opleiding. Na jarenlange ervaring in het basisonderwijs, is zij coördinator bij Vla jo, Vlaamse Jonge Ondernemingen. Datum woensdag 21 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Module 126

Donche 2015-2016 | 75


Dominantieprofielen en leerstijlen in kaart brengen: Hoe elk kind leert vanuit de eigen breinorganisatie “Hoe kan dat? Gisteren lukten alle oefeningen, kon ik alles, en nu, op deze toets lukt er niets meer. Het lijkt wel of mijn hoofd op slot zit!” Je hoort dit kinderen nog al eens zeggen en in deze navorming ga je niet alleen dit leren begrijpen, maar ook herkennen en aanpakken. Om goed te leren, informatie goed op te kunnen nemen, is een optimale samenwerking tussen je ogen (visuele input), oren (auditieve input), handen (fijn- en sensomotorische input), voeten (grootmotorische sensomotorische input) én je brein van het allergrootste belang. We weten dat iedereen aangeboren dominanties heeft. Elk kind en elke leerkracht heeft een oog, oor, hand-, voeten breinvoorkeur. Deze dominanties geven je kansen, maar kunnen je ook erg hinderen in het opnemen, verwerken en weergeven van informatie, vooral als er stress bij komt kijken. In ontspannen situaties, zoals wanneer je je hobby beoefent, werken alle input-, verwerkings- en outputkanalen links en rechts samen en komen we dankzij een grote informatieuitwisseling tot ongekende mogelijkheden. Maar … onder stress werkt alles nog, alleen niet meer optimaal samen! Je valt terug op je dominanties en dus op de ‘helft’ van je capaciteiten… of minder! In deze studiedag leren we je om de dominanties te weten te komen van jou en je kinderen, dominantieprofielen op te stellen én van hieruit te redeneren om beter te begrijpen wat er met kinderen gebeurt die onder stress komen te staan. Je krijgt de kans om van elk van de 32 mogelijke combinaties te leren aangeven wat de kracht is van deze kinderen, wat de valkuilen zijn onder stress, hoe ze het beste tot leren komen en waar de echte aandachtspunten zitten. Tussendoor maken we tijd vrij voor zeer sterke breinvriendelijke bewegingstussendoortjes die het verschil kunnen maken voor kinderen. Ook de invloed van jouw dominantieprofiel op je eigen manier van lesgeven komt aan bod. Leerrijk en verhelderend.

76 | Donche 2015-2016

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Brein en bewegen” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 14 januari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 127

PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN

Donche 2015-2016 | 77


78 | Donche 2015-2016

Gedrag / werkhouding / sociale vaardigheden Van concentratieproblemen tot ADHD Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, directeuren en CLBmedewerkers Inhoud Sommige kinderen zijn wel eens verstrooid in de klas of hebben moeite met iets af te werken. Ze tonen weinig belangstelling, zitten er zo maar wat bij of storen soms andere kinderen. Maar er zijn ook kinderen die voortdurend storen, die ontzettend veel moeite hebben om de aandacht erbij te houden of die ook in de omgang met andere kinderen vastlopen. Wat is nu het verschil en welke zijn de consequenties naar aanpak? In deze nascholing komen de volgende vragen aan bod: • Wanneer spreekt men bij kinderen van een gewone verstrooidheid, een concentratieprobleem of over een concentratiestoornis zoals ADHD? • Bestaat er een onderscheid tussen AD(D) en ADHD?

• Hoe vaak komt ADHD voor? • Hoe kan je als leerkracht het onderscheid maken? • Hoe kan je als leerkracht met dit kind omgaan? Leiding Maurits Wysmans, opleidingshoofd Sociale Readaptatie wetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn - UCLeuvenLimburg. Deskundige opvoedings-en gedragsproblemen. Datum vrijdag 23 oktober 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 128

Omgaan met opvoedings- en gedragsproblemen in de klas en op school Moeten leerkrachten vandaag therapeuten worden? Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, directeuren en CLBmedewerkers Inhoud Een leerkracht vandaag heeft het niet altijd onder de markt. In de klas ontmoet hij leerlingen die het hem knap lastig maken. Ze storen de les, negeren regels en afspraken en moeten voortdurend tot de orde worden geroepen. Maar er zijn anderzijds ook de stille, angstige en teruggetrokken leerlingen waar hij zich zorgen over maakt. Het zou ook kunnen dat enkele leerlingen kampen met een dipje, gepest worden of lijden onder de situatie thuis. Nog andere leerlingen gedragen zich erg bijzonder of opvallend zonder dat dit gedrag meteen verklaard kan worden. Over al deze leerlingen wordt er in scholen gepiekerd en overlegd in multidisciplinaire teams. Ouders horen dat de school met de handen in het haar zit en krijgen het warme advies buitenschoolse hulp in te schakelen. Dikwijls is dit het begin van een reeks observaties, testen en gesprekken. Op het einde van de rit belandt de leerling terug in de klas waaruit hij eigenlijk nooit is weggeweest. Deze nascholing handelt over deze leerlingen. In plaats van een opsomming van recepten en tips voor de begeleiding van leerlingen, kiezen we voor een kader dat leerkrachten en schoolteams helpt om perspectief te brengen in schijnbaar

vastgelopen onderwijsleersituaties. Dat is een bewuste keuze. In plaats van ons af te vragen wat er met de leerling mis is, gaan we na hoe interacties tussen leerkrachten, leerlingen en ouders verbeterd kunnen worden. Daarom vertrekken we van een beschrijving van opvoedingsen gedragsproblemen in de klas en geven we stap-voor-stap aan hoe je die moeilijkheden systematisch in kaart brengt en verheldert. Verder leer je hoe je de ernst en de complexiteit van deze situaties in de klas kan taxeren en welke ondersteuning de leerling binnen en buiten de klas nodig heeft. Leiding Maurits Wysmans, opleidingshoofd Sociale Readaptatie wetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn - UCLeuvenLimburg. Deskundige opvoedings-en gedragsproblemen. Datum vrijdag 2 oktober 2015, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 129

Aanpak van (cyber)pestgedrag in klas- en schoolcontext Een praktijkgerichte opleiding

Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders en directeuren Inhoud Pesten. Zo oud als de straat en waarschijnlijk een blijvend probleem dat nooit voor 100% zal verdwijnen. Er valt veel over te vertellen, maar gelukkig ook heel wat aan te doen. We willen in eerste instantie het fenomeen ‘pesten’ grondig uit de doeken doen. Wat is het verschil met ‘plagen’? Wat maakt pesten tot een probleem? Welke aanpak is het meest aangewezen bij melding van pesterijen? Hoe betrekken we best alle betrokken partijen? Deze sessies zijn meer praktijk- en trainingsgericht opgevat. Tijdens deze nascholing zal de aandacht vooral gaan naar communicatie, methodieken, pestpreventie, het pestactieplan en communicatie binnen het schoolteam. De bedoeling is dat deze opleiding leerkrachten en directies in staat stelt om nadien zelf concreet aan de slag te kunnen in de eigen school.

Leiding Maurits Wysmans, opleidingshoofd Sociale Readaptatie wetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn - UCLeuvenLimburg. Deskundige opvoedings-en gedragsproblemen. Datum vrijdag 8 januari 2016, van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 130 Donche 2015-2016 | 79

leraren lager onderwijs Moeilijk leerlingengedrag aanpakken en voorkomen Inhoud Moeilijk leerlingengedrag kost je heel wat energie, zeker als het vaak voorkomt én als het niet meteen lukt om er goed op te reageren. Met deze cursus willen we je helpen meer greep te krijgen op dit moeilijke gedrag. We starten bij de vraag waar moeilijk gedrag vandaan komt, en bieden een eenvoudig kader aan dat duidelijk maakt met welke maatregelen je moeilijk gedrag kan aanpakken en voorkomen. We staan ook stil bij de impact die moeilijk gedrag heeft op jou als mens en zoeken manieren om hier op een gezonde manier mee om te gaan. Het aangeboden materiaal helpt je met wat meer afstand kijken naar moeilijke situaties, en laat misschien nieuwe mogelijkheden zien in situaties die voorheen vast leken te zitten. Zowel startende leerkrachten als mensen die al jaren voor de klas staan, kunnen in deze cursus heel wat inspiratie opdoen. Na deze cursus, heb je een duidelijker inzicht in het ontstaan van ‘moeilijk’ leerlingengedrag en de factoren die je al dan niet kan beïnvloeden. Je beschikt over een werkbare visie op aanpak en preventie van ‘moeilijk’ gedrag en je kan deze visie vertalen in concrete aandachtspunten voor de eigen klaspraktijk. Daarenboven kan je reflecteren over je eigen sterke kanten en valkuilen in confrontatie met ‘moeilijk’ leerlingengedrag. In deze module komen volgende inhouden aan bod: • Het ontwikkelen van een werkbare visie op “moeilijk” leerlingengedrag: de betekenis van gedrag, oorzaken en uitlokkende factoren. • Het voorkómen van lastig gedrag: verschillende sporen voor preventie, tips die iedere leerkracht binnen de eigen klas kan toepassen.

• Reageren op storend gedrag, zowel van individuele leerlingen als van een groep. • Gedrag veranderen: mogelijkheden en grenzen van het werken met beloning en straf, aanleren van nieuw gedrag, met leerlingen in gesprek over hun gedrag. • Hoe zorg ik als leerkracht goed voor mezelf? Hoe ga ik om met mijn eigen onmacht? Hoe kan ik mijn eigen kwaliteiten beter uit de verf laten komen? Korte stukjes theorie en oefeningen wisselen elkaar af. We werken in een kleine groep, zodat er heel wat ruimte is voor het bespreken van eigen casussen a.h.v. het aangereikte kader. Uitwisseling met collega’s (intervisie) helpt het aangereikte materiaal vertalen in concrete handvatten. Leiding Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in omgaan met en voorkomen van moeilijk gedrag van kinderen en jongeren en het versterken van de sociale vaardigheden. Data dag 1: maandag 12 oktober 2015 dag 2: maandag 26 oktober 2015, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 131

‘Gast, da ’s ni gepast ! ‘ - ‘Meis, da’s ni wijs!’

Over gepast en ongepast seksueel gedrag bij kinderen in de lagere school Doelgroep: ook voor leraren buitengewoon zorgbegeleiders en CLB-medewerkers

onderwijs,

Inhoud Een groepje tieners spelen op de speelplaats het spelletje ‘Waarheid, durven of doen? ‘ Eén van de jongens krijgt de opdracht een meisje haar borstjes aan te raken. Het zijn dingen die gebeuren, is het onschuldig spelgedrag of is het seksueel grensoverschrijdend gedrag? We zullen niet noodzakelijk allemaal hetzelfde antwoord geven. Het vlaggensysteem van Sensoa is een manier om samen met opgroeiende kinderen vanuit verschillende criteria als gelijkwaardigheid, zelfrespect, wederzijdse toestemming, vrijwilligheid, … te gaan praten over seksueel gedrag. De bedoeling is dat we in deze studiedag aanknopingspunten vinden om ergens tussen onverschilligheid en paniek ‘gepast’ te reageren op ‘gepast’ en ‘ongepast’ seksueel gedrag door kinderen.

Aansluitende thema’s in deze studiedag zijn: de seksuele ontwikkeling van kinderen, de aankomende puberteit, de verschillen tussen jongens en meisjes, het ontwikkelen van seksuele identiteit, genderdiversiteit, het ontwikkelen van weerbaarheid om kinderen te wapenen tegen ongepaste benaderingen. Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Datum donderdag 21 april 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 132

Samen spelen, hoe doe je dat?

Het opzetten van een sociale vaardigheidstraining bij kinderen. Doelgroep: ook op maat van leraren buitengewoon onderwijs, zorgbegeleiders en CLB-medewerkers Inhoud Sociale vaardigheden zijn nodig om met andere kinderen te kunnen spelen, om vrienden te maken, om samen te leven … Bij sommige kinderen verlopen die contacten niet zo vlot, waardoor ze meer en meer ‘alleen’ komen te staan. Hoe kan je deze kinderen ‘sterker’ maken? Door hun zelfvertrouwen te versterken en hen sociale inzichten in relaties bij te brengen … We gaan praktijkgericht aan de slag met speelse en creatieve spelletjes en opdrachten, uit diverse sociale vaardigheidsmethoden. We kunnen deze inzetten om te werken aan groepsvorming, om bepaalde kinderen meer vaardigheden bij te brengen of om zo de mogelijkheid te hebben om in de school een SOVA-training te kunnen aanbieden. Het opzet van zo’n training is vooral om kinderen doorheen spelletjes, rollenspel, tekeningen, kleien, verbeelden en fantasieoefeningen nieuwe sociale vaardigheden aan te leren.

80 | Donche 2015-2016

Na deze training gaan deelnemers naar huis met een boel materialen om zelf aan de slag te kunnen. (kinderboekje, ouderboek, draaiboek van het trainingstra ject, …) Leiding Lies Ledegen, kindertherapeut Data sessies 1 & 2: donderdag 21 januari 2016 sessies 3 & 4: donderdag 18 februari 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Terugkomsessie woensdag 20 april 2016 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45 per sessie; syllabus, koffie en lunch (op de hele dagen) inbegrepen Makkelijk zittende kledij is gewenst!

Module 133

Gedrag / werkhouding / sociale vaardigheden Leer kinderen positief denken! Eigen baas over je gedachten Positief denken is realistisch denken. Het is de vaardigheid om de goede kanten van het leven te zien en bij moeilijke gebeurtenissen niet negatiever te denken dan nodig is. De voordelen van positief denken zijn in vele onderzoeken inmiddels beschreven. Optimistische mensen zijn gelukkiger waardoor ze beter om kunnen gaan met vervelende gebeurtenissen. Ze hebben meer vrienden, presteren beter en kunnen beter tegen stress. Een kind dat goed leert omgaan met tegenslag, zal zich ook in zijn latere leven gelukkiger voelen. Als je in staat bent om positief te denken, leg je immers de basis voor een goed zelfbeeld. Eigen baas over je gedachten! is een wetenschappelijk onderbouwd en bewezen effectief preventieprogramma voor de lagere school. In zes klassikale lessen leren kinderen van het derde en vierde leerjaar de baas te worden over negatieve gedachten, gevoelens en gedragingen. Ze leren positief te denken en problemen actief aan te pakken. Uit onderzoek blijkt dat deze training het zelfbeeld van kinderen verhoogt en zorgt dat ze beter om kunnen gaan met negatieve emoties. Kijk op www.leerpositiefdenken.be om meer te vernemen over het onderzoek, uitgevoerd door Drs Wendy De Pree in vijf Vlaamse scholen. Tijdens deze cursus maakt je kennis met positieve psychologie en cognitieve gedragstherapie en krijgt je inzicht in het

trainingsprogramma. Met het werkboek voor de leerling, de handleiding voor de trainer en het praktische werkmateriaal kun je nadien meteen zelf aan de slag in je klas. Leiding Wendy De Pree, ontwikkelingspsycholoog en gedragstherapeut Data Reeks 1 dinsdag 6 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Reeks 2 vrijdag 23 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; koffie en lunch inbegrepen + € 15 voor werkboek en handleiding Extra Een set werkmaterialen (€ 25) om met het project in de eigen klas aan de slag te gaan, is niet inbegrepen en kan bij de lesgever besteld worden.

Module 134

Donche 2015-2016 | 81


82 | Donche 2015-2016

MUZISCHE VORMING Muzische vorming, een uitdaging en oh zo belangrijk ! Doelgroep: ook voor directeuren Inhoud Er is nog heel veel misvatting over wat muvo/muzo nu eigenlijk echt is. Het woord bestaat ook enkel in onze taal. Dat het veel meer is dan creatieve opvoeding, esthetische opvoeding … Dat het veel meer is dan aanleren van techniekjes. Dat het gaat om de ziel van het kind … Het initiëren in de muzische talen beeld, muziek, drama, media, beweging met als uitgangspunt de eigen beleving van het kind en zijn interpretatie van de werkelijkheid. De eigenheid van het kind staat centraal en de onderwijzer is een begeleider in het proces (van impressie naar expressie). Wat ons in de muzische vorming boeit is de “ziel” van het kind. In wezen is elk kunstwerkje dat het maakt een zelfportret. In de eerste sessie hebben we het over: • de essentie van muzische vorming. • het belang van zelf creëren én van beschouwen. • de 4 basispijlers van muzische vorming • hoe begeleid ik als leerkracht het muzisch proces in de klas ? • waarover gaan we in een proces reflecteren ? • hoe gaan we het proces evalueren ? • hoe en wat gaan we aan de ouders en collega’s rapporteren ? Deze sessie geeft een diep inzicht in de echte waarde van MUVO/ZO en stelt leerkrachten gerust: iedereen kan MUVO/ZO aanbieden en voor boeiende activiteiten zorgen ook al ben je zelf niet creatief. De vraag is enkel: hoe creëer ik kansen voor de kinderen om creatief te zijn. Elke leerkracht is daartoe in staat. Er zijn geen handboeken MUVO/ZO (en als die er zijn gaan ze in tegen de essentie van het muzisch denken) en dus zijn leerlijnen moeilijk uit te schrijven. Toch is het belangrijk dat er geen overlappingen en tevens geen hiaten zijn gedurende 9 jaar basisonderwijs. Het is ook belangrijk dat er een opbouw, een groei zit in technieken, inzichten, attitudes. Het is van belang dat de verschillende domeinen (beeld, muziek, drama, bewegen, media) echt aan bod komen.

Men dient binnen MUVO/ZO telkens verder te bouwen op wat de anderen deden en steeds opnieuw te vertrekken vanuit de impressies van de kinderen. Daarom is het nodig een goed instrument te hebben dat bijhoudt wat er is gebeurd. In de tweede sessie hebben we het over de horizontale en verticale samenhang: • welke zijn de domeinen binnen de muzische vorming ? • wat dient er in elk domein zeker aan bod te komen ? • hoe kan ik bewaken dat ik alle domeinen aan bod laat komen in mijn klas ? • ik maak kennis met het systeem “MUVO/ZO à la carte (een gps binnen muvo/zo) • ik maak kennis met de verschillende MUVO/ZO-gerechten en leer MUVO/ZO - menu’s opstellen (weekmenu, maandmenu, projectmenu) • ik leer hoe je MUVO/ZO zinvol agendeert • ik maak kennis met het GROEIBOEK MUVO/ZO om de verticale samenhang te vrijwaren binnen de school. (= agenda en jaarplan in één) • ik leer hoe ik dat GROEIBOEK met de collega’s bespreek en de hiaten die er zijn in het curriculum van de kinderen ontdek en opvul. Dit is een hele praktische sessie die tools aanbiedt om elke school in staat te stellen alle elementen van MUVO/ZO zinvol te integreren. Leiding Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming en vreemdetaleninitiatie Datum sessie 1: woensdag 30 september 2015 sessie 2: woensdag 14 oktober 2015, telkens van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 45; per sessie; koffie en syllabus inbegrepen

module 135

Wereldoriëntatie muzisch gezien Doelgroep: leraren lager onderwijs eerste, tweede en derde leerjaar Inhoud Bij sommige WO-thema’s kan je heel makkelijk enkele muzische verwerkingen bedenken, maar soms liggen deze niet zo voor de hand. Hoe kan je drama, beweging (dans), muziek en media koppelen aan wereldoriëntatie? Via verschillende opdrachten gaan we eerst allerlei thema’s muzisch uitwerken. We gaan dansen vanuit het thema geld, we maken muziek vanuit het thema techniek, we spelen toneel vanuit het thema gezondheid. Op het einde van de navorming bekijken we samen hoe we nog andere thema’s wereldoriëntatie muzisch kunnen uitwerken. Voorbeelden zijn samen zingen voor dierendag, een fimpje maken voor carnaval…

Leiding Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming Datum woensdag 23 september 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus inbegrepen

module 136

Donche 2015-2016 | 83

leraren lager onderwijs Joepie media! Hoe je het leerplan media kan omzetten naar de muzische praktijk Doelgroep: leraren lager onderwijs (1ste – 6de leerjaar) Inhoud In deze sessie gaan we aan het werk met het leerplan media. Media staat nooit los van de andere muzische disciplines. We bekijken eerst kort theoretisch wat er in het leerplan staat en gaan dan zelf aan de slag. Via korte en iets langere oefeningen rond opnames bespreken, maken, gebruiken, …, zien we wat voor welke klas / leeftijd mogelijk is. Zo komen we tot een mogelijke, flexibele uitwerking van het leerplan. De deelnemers brengen best hun leerplan media mee. Ze mogen ook een fototoestel, camera, opnameapparatuur … meebrengen.

Leiding Juf nOortje, leraar lager onderwijs, freelancer muzische vorming Datum woensdag 13 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus en CD inbegrepen

Module 137 Boeken komen tot leven Doelgroep: leraren lager onderwijs eerste, tweede en derde leerjaar Inhoud Boekpromotie is een belangrijk onderdeel van het taal- en leesonderwijs. In deze sessie laten we ons muzisch inspireren door boeken. Eerst gaan we verschillende losse activiteiten doen vertrekkend vanuit boeken. We gaan zingen, dansen, toneel spelen, knutselen, fotoverhalen maken,… Naast de losse activiteiten gaan we in deze sessie ook na hoe we met de kinderen een korte voorstelling kunnen maken waarin verschillende muzische facetten worden gecombineerd. We bekijken hoe we klasoverschrijdende projecten kunnen opstellen vanuit de gekozen boeken aan de hand van een aantal voorbeelden. Op het einde van de sessie krijg je de losse activiteiten mee in een syllabus met verschillende tips voor voorstellingen en projecten.

84 | Donche 2015-2016

Leiding Juf nOortje, leraar lager onderwijs, freelancer muzische vorming Datum woensdag 25 november 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 40; koffie en syllabus inbegrepen

Module 138

MUZISCHE VORMING

Met de bewegingstas meer bewegen in de klas Wil je meer korte bewegingsmomenten in je klas? Wil je kinderen nieuwsgierig maken voor beweging? Wil je een tussendoorbewegingsparcours of soort van haalbare fit-o-meter in je klas of op de gang? We leren je dat met de bewegingstas in een handomdraai voor elkaar te krijgen. Van een oude tas of koffer maak je in een handomdraai een bewegingstas die de kinderen van alle leeftijden aanspreekt en ze zullen vanzelf vragen om nog iets met de bewegingstas te doen in de klas. Je zoekt zelf een oude koffer of grote tas met een rits en in deze navorming leer je de tas vullen en heel veel ideeën te krijgen om met de tas aan de slag te gaan. Daarna kan je je eigen tas samenstellen. We maken gebruik van zoveel mogelijk vindmaterialen en voorwerpen die je eenvoudig zelf kan maken. We ontdekken de bewegingstas spelenderwijs. We gaan veel doen en bewegen deze dag. Op het einde van de dag krijg je de lijst met voorwerpen uit de demokoffer mee en kan je eenvoudig zelf alle opdrachtkaarten maken. Je kan de hele dag door zelf aan de slag met de demobewegingskoffer (uitgebreide versie van de bewegingstas van de lesgever) in bewegingshoeken, -tussendoortjes, een opdrachtenparcours … We leren je ook de motoriek van je kinderen goed te observeren en na te gaan wat ze bijwinnen door het oefenen met de bewegingstas. Elke oefening die we doen is gekoppeld aan de decretale ontwikkelingsdoelen bewegingsopvoeding en van daaruit kan je meteen nagaan welk eerplandoel er geoefend wordt en dat in eender welk net. Bij deze studiedag krijg je werkmaterialen en de samenvattende dia’s van de PP-voorstelling. In het boek ‘Remedial Teaching en psychomotoriek’ uitgegeven bij Lannoo campus kan je de uitgebreide inhoud van deze studiedag, aangevuld met heel wat extra informatie en afbeeldingen nalezen. De auteur zelf geeft deze nascholing.

Met de mogelijkheid een begeleidende cd “Beweging in de klas” met extra materialen, oefeningen, spelletjes, observatiematerialen, didactische tips en heel veel informatie, specifiek bij deze studiedag te krijgen als bedankje voor een contante gift van 20 euro t.v.v. vzw OSJOSMA via de nascholer. De nascholer zelf is lid van de RvB van deze Limburgse vzw en reist regelmatig naar het weeshuis in Saint-Michel (Haïti), waar de vzw 32 Haïtiaanse weeskinderen tussen 2 en 18 jaar opvangt. Met de giften kan zij opvoeders en leerkrachten in het weeshuis materieel ondersteunen en vergoeden en zo samen met u zorgen voor een onbezorgde, speelse en pedagogisch ondersteunde jeugd. Meer info, foto’s en mogelijkheden om dit project op te volgen: www.osjosma.be, Facebookgroep: OSJOSMA Good to help these kids en neem een kijkje op de website voor de mogelijkheden tot peteren meterschappen. Leiding Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen Datum donderdag 26 november 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 139 Donche 2015-2016 | 85

leraren lager onderwijs Ontspannings-en bewegingstussendoortjes in de klas Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang of buitenschoolse opvang en opvoeders Inhoud Vanuit haar ervaring in het onderwijs, haar kennis en ervaring als yoga-/dansdocente en eutoniepedagoog, werkte Chantal een praktijkgerichte vorming uit. Jonge kinderen moeten zich steeds meer concentreren en worden overladen met prikkels. De tussendoortjes reiken hen hulpmiddelen aan om zich te focussen in de hoeveelheid aan informatie. De tussendoortjes zijn erop gericht om via korte spelmomenten de aandacht van de kinderen opnieuw te wekken of om hen tot rust te brengen. De tussendoortjes kunnen gebruikt worden in de klaspraktijk, maar evenzeer in de kinderopvang

Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www. wannadance.be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 18 november 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen.

Na afloop ontvang je een syllabus met een korte weergave van alle tussendoortjes.

Module 140

Yoga in de klas: een kennismaking Doelgroep: ook voor zorgbegeleiders, begeleiders uit de kinderopvang of buitenschoolse opvang en opvoeders

Na afloop ontvang je een syllabus met een korte weergave van alle ontspanningsmomenten.

Inhoud Vanuit haar ervaring in het onderwijs, haar kennis en ervaring als yoga-/dansdocente en eutoniepedagoog, werkte Chantal een praktijkgerichte vorming uit.

Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www. wannadance.be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente.

Eenvoudige spelen ontspanningsmomenten met de daarbij horende inzichten en methodieken worden aangereikt, die direct toepasbaar zijn in de (klas)praktijk. Alle momenten zijn erop gericht om tot rust te komen en zelfbewuster te worden. In de praktijkgerichte workshop kan je al deze ont span ningsvormen ook zelf ervaren. Met de geleerde technieken kunnen de kinderen zichzelf tot rust brengen, zichzelf focussen en zich zekerder voelen in hun kunnen en manier van aanwezig zijn. Dit kan toegepast worden als voorbereiding op de toetsenperiode, maar is bovenal bruikbaar op eender welk moment. Tussendoor is er de kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus!

Datum woensdag 17 februari 2016, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie gemakkelijk zittende kledij, we werken op sokken of blote voeten. Breng een matje en/of handdoek mee + een deken en eventueel een kussen voor eigen comfort

Module 141 Bodypercussie: muziek maken met je eigen lichaam Doelgroep: ook voor leraren bewegingsopvoeding, begeleiders uit de kinderopvang en opvoeders Inhoud Bodypercussie is muziek maken met je eigen lichaam, zonder muziekinstrumenten. Denk aan de voorstellingen van STOMP. In een praktijkgerichte sessie worden kanten klare combinaties aangeleverd die je direct kan uitproberen met de kinderen van jouw doelgroep. Vanuit haar ervaring als klasleerkracht en dansdocente geeft Chantal bruikbare tips om de geziene combinaties vlot over te brengen. Na afloop van de sessie ontvang je alle uitgeschreven combinaties.

86 | Donche 2015-2016

Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www. wannadance.be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 28 oktober 2015, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen

Module 142

MUZISCHE VORMING

Dans en spel als opwarming in de turnles of breekmoment in de klaspraktijk/turnles Ook voor leraren bewegingsopvoeding, begeleiders uit de kinderopvang en opvoeders Zeer eenvoudige danscombinaties met een hoog fungehalte. Doel van deze dansmomenten is plezierbeleving en sociale interactie. De spelmomenten zijn erop gericht de volledige groep actief te betrekken, ook met een hoog fungehalte! Alle activiteiten kunnen ofwel als opwarming tijdens de turnles gebruikt worden of als breekmoment in de klas/turnles. Tijdens deze workshop kan je • kennismaken met ritmegevoel, coördinatie, plezierbeleving en sociale interactie • ervaren hoe je aangepast op niveau van de kinderen de oefenstof amusant kan aanreiken • leren aanvoelen wanneer welke activiteit of dans het meest geschikt is Je krijgt tips & tricks om van elke activiteit een succeservaring te maken

Na afloop ontvang je alle dansbeschrijvingen Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www. wannadance.be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 17 februari 2016, van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen.

Tussendoor is er kans om in een open gesprek ervaringen met elkaar te delen of vragen te stellen. Een interactieve workshop dus!

Module 143

Schoolfeestdansen in de lagere school Ook voor leraren bewegingsopvoeding, begeleiders uit de kinderopvang en opvoeders. Voor elke graad van de lagere school een kant-en-klare danscombinatie i.f.v. het schoolfeest. Na deze nascholing kan je deze direct aanleren aan de doelgroep. Bij elke combinatie worden suggesties gegeven voor thema’s die linken aan de dans. Tijdens deze workshop kan je: • kennismaken met ritmegevoel, coördinatie en plezierbeleving • ervaren hoe je aangepast op niveau van de kinderen de oefenstof kan aanreiken • ervaren, inoefenen en herhalen van elke dans in het programma Je krijgt tips & tricks om een les amusant en dansant te maken Je ontvangt een uitgeschreven neerslag en kan via de website van de nascholer filmbeelden bekijken om de combinaties verder in te oefenen.

Leiding Chantal Bols, gaf vijf jaar les in het basisonderwijs en leidt nu een eigen dansen yogastudio ‘Wannadance!?’ (www. wannadance.be). Ze volgde de opleiding tot eutoniepedagoog en is sinds 2009 erkend Zumba docente. Datum woensdag 13 april 2016, van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; koffie en syllabus inbegrepen Voorzie sportieve kledij en indoorsportschoenen

Module 144 Donche 2015-2016 | 87

leraren lager onderwijs Er is veel meer dan wasco! - workshop tekenmaterialen Doelgroep: ook voor begeleiders uit de kinderopvang (of buitenschoolse opvang) en opvoeders

Zelf meebrengen schort en een grote tas voor de gemaakte werkjes

Inhoud Meer doen met bordkrijt en wasco? Nieuwsgierig naar oliepastel? Of op zoek naar nieuwe en verfrissende manieren om pastel te gebruiken? In deze workshop maak je kennis met het brede palet pastelsoorten en test je – stap voor stap - vijf materialen uit: soft pastel, bordkrijt, oliepastel, aquarelpastel en houtskool. Je ontdekt hoe je er de knapste kunstwerken mee maakt – op net een andere manier dan je gewend bent. En je pikt simpele weetjes voor nieuwe ervaringen op. Wist je, bijvoorbeeld, dat bordkrijt, gemengd met suiker of melk, andere eigenschappen en resultaten geeft? We werken rond vijf muzische opdrachten die gemakkelijk en haalbaar zijn – voor jou én je leerlingen Onze inspiratie? De liefde, een oude letterkast en natuurlijk kunst! Om wat je leert echt te integreren, krijg je een syllabus mee naar huis - met uitgewerkte klasvoorbereidingen naar doelen, stappen en kunstenaars.

Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 8 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus, gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 145

Muziek en beeld, een ideale combinatie workshop ‘rap’ schilderen en graffiti Doelgroep: ook voor begeleiders uit de kinderopvang (of buitenschoolse opvang) en opvoeders Inhoud Masseer je oor met heerlijke geluiden en laat muziek je oog voeden. Muziek bevat ritme en herhaling, maar wist je dat het ook beeldaspecten zijn? We vertalen klanken in beelden en zetten muziek om in een schilderij. Eerst kijken we naar kunstenaars en beleven we hun beeldende muziektaal op het doek. Dan geven we de sfeer weer met het juiste materiaal, lijnenspel, textuur en vorm. Vervolgens worden we hiphoppers. Je krijgt een eenvoudige raptekst die je met een eigen ritme personaliseert. En bij rap hoort graffiti! Je eigen tag ontwerpen wordt kinderspel. Hoe kun je op verschillende manieren je naam in 3D-letters schrijven? Ontdek airbrushstiften die het resultaat geven van een spuitbus, en ervaar hoe simpel het is om een sjabloon te gebruiken. Je krijgt een kijkwijzer met een lesvoorbereidingsplan mee naar huis met basistechnieken, tips, toepassingen en veel inspiratie om in je klas muziek om te zetten tot beeldende vormen.

Zelf meebrengen schort, een voorwerp dat geluid maakt en een grote tas voor de gemaakte werkjes Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus. Datum donderdag 6 oktober 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus en gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 146

Dat kan een aap schilderen, maar kan jij een aap schilderen? Doelgroep: ook voor begeleiders uit de kinderopvang (of buitenschoolse opvang) en opvoeders

Zelf meebrengen schort en een grote map of tas voor de gemaakte schilderijen

Inhoud Welke schilders ken je? Wat schilderden ze? Welke technieken gebruikten ze? En hoe kunnen wij daar onze eigen draai aan geven? Allemaal vragen die de basis vormen van deze opleiding, geïnspireerd uit het boek; ‘Dat kan een aap schilderen, maar kan jij een aap schilderen’ uitgeverij Lannoo. Hier leer je hoe je jouw eigen penseel maakt en hoe je kunt schilderen met én zonder penseel. Je leert ook alles om zelf een schilderexpert te worden: kleuren mengen, kleuren aanbrengen, overgangen maken, actief schilderen … En je ontdekt hoe je als toeschouwer kleur ervaart en hoe je dat in je eigen werken kunt gebruiken. Kortom: na deze opleiding geef je jouw leerlingen creatieve en fantasierijke input, zodat ze originele, kleurrijke en prachtige schilderijen kunnen uitwerken. En wat neem je mee naar huis? Een vijftal schilderijen, een frisse kijk op schilderkunst en nieuwe inspiratie. Je krijgt een syllabus met nieuwe technieken en manieren om out of the box te denken.

Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied ‘beeld’. Zij helpt jou te differentiëren naar alle leeftijden en niveaus.

88 | Donche 2015-2016

Datum donderdag 19 november 2015, van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus en gebruikte materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 147

MUZISCHE VORMING Kunst onder de loep!

Workshop rond kunst onderwijzen Doelgroep: leraren lager onderwijs derde graad Inhoud Kijken naar kunst om je kleine kunstenaars te leren kijken, ervaren en creëren. We bespreken kunstvormen als schilderen, beeldhouwen, grafiek en conceptuele kunst. Je krijgt een helder zicht op stromingen als het impressionisme, expressionisme, dadaïsme, realisme. En je ‘ontmoet’ kunstenaars als Van Gogh, Monet, Panamarenko, Giacometti, Dürer … Die kennis vertalen we naar kinderniveau – zodat jij je leerlingen boeiend de essentie van de kunst bijbrengt. Maar we gaan ook zelf aan de slag. We verwerken elke kunstvorm in een eigen opdracht, en werken zowel op papier, als op doek als in de ruimte! Je krijgt digitaal een cursus vol concrete tips en toepassingen doorgestuurd waarmee je met jouw kinderen in de klas gemotiveerd en eenvoudig aan de slag gaat. Je krijgt een syllabus die is uitgeschreven voor kinderen, in kleur met de kunstwerken en uitleg in vermeld.

Zelf meebrengen schort en een grote tas voor de gemaakte werkjes Leiding Inge Vanhoof is een creatieve duizendpoot die haar ideeën en technieken graag met jullie deelt. Zij leidt een eigen atelier Bazarts (www.bazarts.be) Ze volgde een opleiding tot

muzocoach en verdiepte zich in het muzische met als vakgebied Data maandag 14 maart 2016 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 95, syllabus, materialen, koffie en lunch inbegrepen

Module 148

Donche 2015-2016 | 89

WiWeter WiWeTe® = Wiskunde, Wetenschappen, Techniek en Onde®nemingszin De techniekacademie Wiweter club tracht via doesessies kinderen in het basisonderwijs vanaf 6 jaar leergierig en gepassioneerd te maken voor wetenschap en techniek. Zo hopen we de instroom in technische en wetenschappelijke richtingen te vergroten en stimuleren we de ondernemingszin van jonge kinderen die later kunnen bijdragen aan de productiviteit, innovatie en groei van ondernemingen Doelgroep leraren lager onderwijs derde graad en leraren secundair onderwijs eerste graad. Na elke workshop krijgen de cursisten de gebruikte ‘hands-on’ waarbij het gebruikte materiaal en de aangeleverde inhoud rechtstreeks bij de doelgroep kan worden gebruikt. Zowel de ‘tips en tricks’ bij het vervaardigen van het experimenteermateriaal als de didactische achtergrond komen in de sessies aan bod. WiWeTe® on tour De docenten achter het project zijn ook bereid om een beperkt aantal teamgerichte nascholingen rond dit project te verzorgen. Misschien in jouw eigen school? Voor meer informatie, contacteer je ons via [email protected] Volg dit project ook op Facebook

90 | Donche 2015-2016

WiWeter STEM - didactiek Inhoud Hoe bouw je een techniek- of wetenschapsles op, zodat de leerlingen van begin tot eind geboeid blijven? Je leert de wetenschappelijke werkwijze kennen aan de hand van een concreet fysisch voorbeeld: het maken van een windmolen. Waarom hebben de meeste windmolens trouwens 3 wieken? Het antwoord mag je verwachten op het eind van de sessie. Leiding Erwin Van de Put, docent Techniek / WiWeTe® Lerarenopleiding Thomas More

Datum woensdag 16 september 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; koffie, syllabus en alle gebruikte materialen inbegrepen

van de

Workshop 1

Leren programmeren met en zonder robot Inhoud Aan de hand van een robotje in een doolhof leer je ‘denken’ zoals een computer dat doet. Spelenderwijze geef je de robot commando’s en voor je het weet heb je een heus computerprogramma gebouwd. Je gebruikt hierbij zowel een virtuele robot als een levensecht exemplaar. Gebruikte software: Blockly en Robomind. Leiding Erwin Van de Put, docent Techniek / WiWeTe® Lerarenopleiding Thomas More

Datum woensdag 28 oktober 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; koffie, syllabus en alle gebruikte materialen inbegrepen

van de

Workshop 2

1000 bommen en granaten Inhoud Je leert kanonnen maken die op verschillende manieren projectielen kunnen afvuren. Daarna ga je op zoek naar de optimale instelling van het kanon, waarbij het projectiel (onder de vorm van een marshmallow) zo ver mogelijk raakt. Het opstellen van wiskundige grafieken zal je hierbij ‘verder’ helpen. Leiding Erwin Van de Put, docent Techniek / WiWeTe® Lerarenopleiding Thomas More

van de

Datum woensdag 25 november 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; koffie, syllabus en alle gebruikte materialen inbegrepen

Workshop 3

De brug naar de chemie Met behulp van snoepjes, tandenstokers, kranten en kleefband kan je levensechte bruggen en andere constructies maken. Op zoek naar de meest stabiele constructie kom je structuren tegen die ook bij de kleinste kristallen en moleculen bestaan. Je maakt je eigen model van een diamant en leert meteen waarom diamant zo sterk is. Leiding Erwin Van de Put, docent Techniek / WiWeTe® Lerarenopleiding Thomas More

van de

Datum woensdag 9 december 2015 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; koffie, syllabus en alle gebruikte materialen inbegrepen

Workshop 4

Veiligheid is kinderspel Welke machines kan je door kinderen laten hanteren en wat zijn de veiligheidsaspecten die daarbij horen. Op de juiste manier kunnen kinderen met behoorlijk wat apparaten overweg! Leiding Erwin Van de Put, docent Techniek / WiWeTe® van de Lerarenopleiding Thomas More

Datum woensdag 6 januari 2016 van 14u00 tot 17u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 50; koffie, syllabus en alle gebruikte materialen inbegrepen

Workshop 5

Donche 2015-2016 | 91

directeuren, zorgbegeleiders en beleidsondersteuners

92 | Donche 2015-2016

directeuren, zorgbegeleiders en beleidsondersteuners Samen werk maken van een sterke leescultuur via een sterk leesbeleid! Lezen en literatuur geven zin en glans aan het leven, lezen biedt kansen. Een recht voor ieder kind. Goed kunnen lezen is van groot belang. Als kinderen kunnen lezen, kunnen ze informatie verwerken en hun wereld vergroten. Daarnaast is het in het dagelijks leven van het grootste belang dat mensen vlot kunnen lezen, omdat heel veel communicatie met geschreven tekst gebeurt. Om een lees- en boekenbeleid in een (multiculturele) schoolcontext te kunnen ontwikkelen, is het belangrijk om de succesfactoren van een goed leesbeleid te kennen en uit te diepen. In deze sessie krijg je een rode draad voor een leesbeleid, goede praktijkvoorbeelden, tips en er is ruimte om te leren van elkaar. Deze concrete vragen komen o.a. aan bod: Soms kunnen kinderen technisch lezen maar begrijpen ze inhoudelijk de teksten niet. Hoe kan je deze kloof dichten? Effect van leesplezier op woordenschat, spelling- en wiskunde prestaties? Taal- en rekenachterstand gaan vaak hand in hand. Hoe kan je preventief én effectief werken.

Vind jij lezen ook belangrijk? Denk en doe mee! Leiding Daniëlle Daniëls, zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid, procesbegeleider van kinderen met leesproblemen, adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken, jurylid Beste Boekenjuf/meester Datum vrijdag 25 september 2015 van 9u00 tot 15u30 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 90; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Module 149

‘De kracht van Whole Brain Thinking in een schoolteam’ Deze training is gebaseerd op werk van Dr. Kobus Neethling en de Neethling Brain Instruments, een psychometrisch instrument dat de acht denkvoorkeuren in linker- en rechterhemisfeer identificeert. Onze dominante denkvoorkeuren beïnvloeden hoe wij informatie verwerken, communiceren, leren, besluiten nemen, gemotiveerd worden, omgaan met verandering en creativiteit ... Het NBI Profiel is het ideale vertrekpunt voor elke directie die de effectiviteit van zijn schoolteam en zijn leiderschap wil vergroten. Jij bevindt je als directie in een positie om werknemers effectief en vakkundig te coachen en in te zetten volgens hun individuele denkvoorkeuren. Dit heeft een onmiddellijk effect op zowel het welbevinden van de leerkracht als de effectiviteit van het lesgeven. Er wordt ons vaak gezegd dat we moeten leiden volgens voorbeeld. Daarom is het essentieel dat de ‘leider-directie’ van de 21ste eeuw een ‘Whole Brain Leader’ is, een leider die de verschillende denkvoorkeuren van zijn team kent en begrijpt, en die individuen leidt op een manier die hen maximaal inspireert. Het startpunt van deze uitdagende reis is om je persoonlijke denkvoorkeuren te begrijpen en bewust te zijn van hun impact op de leerkrachten die je leidt. ‘Whole Brain Thinking’: het oneindige potentiaal van mijn denken • Je ontvangt je persoonlijke NBI Profiel en ontwikkelt bewustzijn van je eigen denkvoorkeuren als directie en hun invloed op jouw leiderschap • Je verwerft inzicht in hoe een school een plek kan zijn waar leerkrachten voldoening, effectiviteit en productiviteit kunnen genereren. Dit omdat elke persoon zich kan focussen op wat voor hen/haar het meeste energie geeft. • Je verwerft inzicht in hoe collega’s aangemoedigd worden om verschillen te aanvaarden en te begrijpen en hoe er kansen gecreërd worden voor elke leerkracht om zijn volle potentiaal te bereiken.

• Je wordt bewust van de essentie van struikelblokken in de samenwerking en je leert hoe deze onmiddellijk en effectief aan te pakken • Je leert strategieën ontwikkelen om creativiteit en positief denken te behouden en te doen groeien in een schoolteam. • Je leert de dynamieken kennen die aan de basis liggen van stress in ons denken en leert concrete hulpmiddelen om deze stress te vermijden en te hanteren. Praktisch De NBI Profielen worden voor de training opgemaakt d.m.v. een vragenlijst via het internet. Hiervoor is het nodig dat u een e-mailadres opgeeft waarop u persoonlijk bereikbaar bent. Leiding Tania Draulans, dramadocent en regisseur, voormalig lector agogiek en muzische vorming aan de lerarenopleiding KH Kempen – campus Vorselaar; verhuisde in 2006 naar ZuidAfrika waar ze zich specialiseerde in Whole Brain Thinking. Als erkend Whole Brain Practitioner ontwikkelde ze een unieke lerarenopleiding in Whole Brain Education in Zuid-Afrika i.s.m. de Belgische NGO Cunina. Daarnaast geeft ze bijscholingen voor leerkrachten en directies. Haar werk als trainer en docent bij Canon Cultuurcel, Kunst in Zicht, Wisper, Mooss, Het paleis en De Warande zijn slechts een greep uit haar rijke ervaring. Datum maandag 22 februari 2016 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Bijdrage € 85 ; syllabus, koffie en lunch inbegrepen (De bijkomende kost voor het opmaken van het NBI-profiel bedraagt 20 euro en wordt cash betaald aan de nascholer op de eerste dag)

Module 150

Donche 2015-2016 | 93

Coaching en zelfzorg

94 | Donche 2015-2016

Coaching en zelfzorg Waarderend coachen - basis Doelgroep: leraren, medewerkers ….

opvoeders,

hulpverleners,

vormings

Vooraf Onze aanpak is gebaseerd op Inspirerend coachen, Appreciative Inquiry, talent in actie en zelfdeterminatie Inhoud Je collega’s, leerlingen, patiënten, leidinggevenden, partner, vrienden, enz. coachen? Dat kan, en het is niet eens zo moeilijk! Dit merk je in deze interactieve opleiding waarbij je concrete vaardigheden en inzichten leert waarmee je direct aan de slag kan gaan én verschil mee maakt. Coaching is meer dan het voeren van een goede babbel: het is gericht op echt resultaat, op enthousiasme (bij diegene die je coacht, en bij jou) en op zelfinitiatief (“ondernemer” worden van je dromen, verlangens, daar gaat het om). Je kunt coachen op dingen die niet goed lopen (die de gecoachte graag anders had willen zien), maar het kan ook gaan over dingen die wel goed lopen: over bijvoorbeeld succesverhalen, waarbij je nagaat hoe het komt dat het daar wel goed lukte en hoe je die inzichten in andere situaties kan inzetten. We kijken vooral naar de ‘gewenste situatie’ (we kijken vooruit) en blijven niet plakken bij waarom het niet goed liep (de ‘verwenste situatie’). Verloop In deze 4-daagse opleiding geven we je inzichten en oefenen we op de basisvaardigheden van coaching. Centraal staat het oefenen met feedback. De opleiding is gestructureerd, dynamisch en erg leerrijk. Aanpak Onze aanpak is ‘no-nonsense’, eerlijk, spontaan, plezant en best wel eenvoudig. Het gebeurt niet op basis van ‘coach’-truckjes en techniekjes, dat voelt de gecoachte gelijk aan.

Leiding Hans Mennes is lector aan de lerarenopleiding Thomas More en is coachen coachtrainer in Thomas More. Hij volgde o.a. de opleidingen Inspirerend coachen (basis- en vervolgtraining en persoons- en zijnsvragen Jef Clement), Kernreflectie (Korthagen), ervaringsleren (outward boundschool), Sherborne (Dialoog), Axenroos & bejegeningsmethode (N. Cuvelier), rots en water (basis- en vervolgtraining) en tal van workshops appreciative inquiry, talentontwikkeling en zelfdeterminatie. Data: reeks 1 dag 1: donderdag 17 september 2015 dag 2: dinsdag 29 september 2015 dag 3: vrijdag 9 oktober 2015 dag 4: donderdag 22 oktober 2015, telkens van 9u00 tot 16u00 reeks 2: dag 1: dinsdag 1 maart 2016 dag 2: dinsdag 15 maart 2016 dag 3: dinsdag 12 april 2016 dag 4: donderdag 28 april 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 95 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Coaching 1

Donche 2015-2016 | 95

Coaching en zelfzorg Waarderend coachen - vervolg Doelgroep: leraren, opvoeders, hulpverleners, vormings medewerkers, …. In deze 6 daagse vervolgtraining bouwen we verder op je vaardigheden uit de basisopleiding en verbreden & verdiepen we je coaching. Vooraf Onze aanpak is gebaseerd op Inspirerend coachen, Appreciative Inquiry en zelfdeterminatie. Inhoud In deze interactieve opleiding verdiepen & verbreden we je persoonlijk coachwerk. Dit doen we door verder in te gaan op de gespreksstructuur en de vaardigheden die coaching krachtig maken. We zitten aan elkaars vel en we dagen je uit om te groeien (en de coach te worden) die je wilt zijn. Thema’s Een greep uit de thema’s: • we oefenen op meer uitdagend en ontspannen hanteren van de GRROW en basisvaardigheden, • we leren je coachen op overtuigingen en waarden • we geven meer inzicht in de dynamiek van gevoelens en vertalen dit naar je coachwerk • we bekijken het coachen op een evaluatie (op een beoordeling van buitenaf zoals een stage-score, evaluatie uit een functionerings- en evaluatiegesprek, enz.) • we kijken naar bestaansrecht, identiteit en relaties. • we oefenen op andere methodieken van coaching (die ons coachwerk kunnen ondersteunen)

Leiding Hans Mennes is lector aan de lerarenopleiding Thomas More en is coachen coachtrainer in Thomas More. Hij volgde o.a. de opleidingen Inspirerend coachen (basis- en vervolgtraining en persoons- en zijnsvragen Jef Clement), Kernreflectie (Korthagen), ervaringsleren (outward boundschool), Sherborne (Dialoog), Axenroos & bejegeningsmethode (N. Cuvelier), rots en water (basis- en vervolgtraining) en tal van workshops appreciative inquiry, talentontwikkeling en zelfdeterminatie. Data dag 1: dinsdag 26 januari 2016 dag 2: donderdag 18 februari 2016 dag 3: donderdag 3 maart 2016 dag 4: donderdag 17 maart 2016 dag 5: vrijdag 15 april 2016 dag 6: dinsdag 10 mei 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 95 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Coaching 2

Waarderend coachen voor leidinggevenden - basis Doelgroep: voor leidinggevenden uit het basis en secundair onderwijs Vooraf Onze aanpak is gebaseerd op Inspirerend coachen, Appreciative Inquiry, talent in actie en zelfdeterminatie. Inhoud Coaching vanuit waardering is een krachtig instrument om medewerkers te stimuleren, resultaten te verbeteren, communicatie en samenwerking te optimaliseren, dynamiek en enthousiasme te bevorderen, ideeën te genereren, een andere aanpak te ontwikkelen, meer werkplezier te creëren ... Coaching is meer dan het voeren van een goede babbel: het is gericht op echt resultaat, op enthousiasme (bij diegene die je coacht, en bij jou) en op zelfinitiatief (“ondernemer” worden van je dromen, verlangens, daar gaat het om). Je kunt coachen op dingen die niet goed lopen (die de gecoachte graag anders had willen zien), maar het kan ook gaan over dingen die wel goed lopen: over bijvoorbeeld succesverhalen, waarbij je nagaat hoe het komt dat het daar wel goed lukte en hoe je die inzichten in andere situaties kan inzetten. We kijken vooral naar de ‘gewenste situatie’ (we kijken vooruit) en blijven niet plakken bij waarom het niet goed liep (de ‘verwenste situatie’). Verloop In deze 4-daagse interactieve opleiding leer je concrete vaardigheden en inzichten waarmee je direct aan de slag kan gaan én waarmee je echt verschil maakt. We leren structuur brengen in het gesprek (en een tra ject) en oefenen stapsgewijs vaardigheden in die coaching krachtig doen verlopen. Centraal in onze aanpak staat het oefenen met het geven van feedback.

Aanpak Onze aanpak is ‘no-nonsense’, eerlijk, spontaan, plezant en best wel eenvoudig. Het gebeurt niet op basis van ‘coach’-truckjes en techniekjes, dat voelt de gecoachte gelijk aan. Leiding Hans Mennes is lector aan de lerarenopleiding Thomas More en is coachen coachtrainer in Thomas More. Hij volgde o.a. de opleidingen Inspirerend coachen (basis- en vervolgtraining en persoons- en zijnsvragen Jef Clement), Kernreflectie (Korthagen), ervaringsleren (outward boundschool), Sherborne (Dialoog), Axenroos & bejegeningsmethode (N. Cuvelier), rots en water (basis- en vervolgtraining) en tal van workshops appreciative inquiry, talentontwikkeling en zelfdeterminatie. Data: reeks 1 dag 1: dinsdag 20 oktober 2015 dag 2: dinsdag 17 november 2015 dag 3: dinsdag 1 december 2015 dag 4: donderdag 10 december 2015, telkens van 9u00 tot 16u00 reeks 2: dag 1: dinsdag 12 januari 2016 dag 2: donderdag 4 februari 2016 dag 3: vrijdag 19 februari 2016 dag 4: donderdag 10 maart 2016, telkens van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 95 per dag; syllabus, koffie en lunch inbegrepen

Coaching 3 96 | Donche 2015-2016

Coaching en zelfzorg Zelfzorg voor leerkrachten Doelgroep: leraren, opvoeders, hulpverleners, vormingsmede werkers, ….

Vervolg

In de introductie leren we hoe we kunnen blijven voldoen aan verwachtingen zonder onszelf daarbij te verliezen. We gaan na hoe we kunnen blijven (les)geven zonder ons energiepeil uit het oog te verliezen. Via eenvoudige oefeningen ontdekken we hoe we denkfouten maken en daardoor energievreters creëren. Door valkuilen te benoemen en te leren kijken naar het onzichtbare onderscheiden we interpretatie van feiten.

In de vervolgopleiding gaan we na hoe we de geleerde kaders kunnen toepassen op dagdagelijkse situaties. We leren een onderscheid te maken tussen het proces (de weg er naartoe) en het product (het resultaat/de verwachting). Door zorg te hebben voor het eigen proces, leren we van verandering een uitdaging te maken. We gaan op zoek naar onze comfortzone en leren angsten te doorprikken om zo grenzen te verleggen. We leren voor onszelf en voor anderen een veilige basis te creëren. Resultaat: inspiratie en uitdaging i.p.v. strijd en onzekerheid

Datum woensdag 30 september 2015 van 14u00 tot 17u00

Datum dinsdag 10 november 2015 van 9u00 tot 16u00



Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Bijdrage € 90; syllabus; koffie en lunch inbegrepen

Basis

Leiding Annemie Wolfs is docente aan de lerarenopleiding van Thomas More. Zij helpt bij zelfsturing en actieonderzoek, coacht, begeleidt studenten individueel, maar steeds met het oog op het individu, en niet vanuit een theoretische “kant-en-klare” oplossing. “Je blijven koesteren in je eigen problemen” staat niet in Annemie’s handleiding ; ze neemt je mee naar een nieuwe start, nieuwe inzichten, nieuwe dynamiek, nieuwe horizonten! Haar aanpak is no-nonsense, daadgericht, actiegericht en empatisch. Annemie houdt van de inzichten en principes van: F. Korthagen en A. Vasalos (kernreflectie, kernkwaliteiten en reflectieprocessen), F Cuvelier (relatiestudio Gent : bejegeningsmethode / axenroos), L. Bormans (100 % positief / geluk) en J. Clement (coaching)

Introductie

In de basisvorming leren we hoe je verwachtingen als een uitdaging kan zien i.p.v. een beproeving. Door te leren omgaan met de eigen imperfecties en kwetsbaarheid niet langer te beoordelen komt er ruimte voor mildheid. Je leert uit te gaan van eigen kracht en nuchter te kijken zonder beïnvloeding van emotie. We leren omgaan met verwachting en oordeel. Datum dinsdag 13 oktober 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; syllabus; koffie en lunch inbegrepen

Zelfzorg 1 Zelfzorg voor leidinggevenden Doelgroep: voor directeuren, zorgbegeleiders, beleidsonder steuners, ….

Introductie

Als eindverantwoordelijke gaat de zorg vaak naar de anderen. In de introductie leren we hoe we kunnen blijven voldoen aan verwachtingen en leren we omgaan met weerstand van anderen zonder onszelf daarbij te verliezen. We gaan na hoe we kunnen blijven staan zonder ons energiepeil uit het oog te verliezen. Via eenvoudige oefeningen ontdekken we hoe we denkfouten maken en daardoor energievreters creëren. Door valkuilen te benoemen en te leren kijken naar het onzichtbare onderscheiden we interpretatie van feiten. Datum woensdag 14 oktober 2015 van 9u00 tot 12u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 45; syllabus en koffie inbegrepen

Basis

In de basisopleiding kijken we naar frustratie bij onszelf en de anderen en gaan na, wat maakt dat we steeds op gelijkaardige situaties leeglopen. We gaan aan de slag met praktische tricks om het begrenzen te bewaken. We leren communiceren vanuit beleving (hoe is het voor mij/voor jou) i.p.v. vanuit inhoud (de handeling). We leren omgaan met verwachting en oordeel. Datum donderdag 19 november 2015 van 9u00 tot 16u00

Vervolg

In de vervolgopleiding gaan we na hoe we de geleerde kaders kunnen toepassen op dagdagelijkse situaties. We leren een onderscheid te maken tussen het proces (de weg er naar toe) en het product (het resultaat/de verwachting). We creëren een veilige sfeer om te komen tot openheid en ervaren dat kwetsbaarheid een hefboom is om te ‘leren’ We gaan op zoek naar comfort-zones en leren angsten te doorprikken. Datum donderdag 3 december 2015 van 9u00 tot 16u00 Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; syllabus; koffie en lunch inbegrepen Leiding Annemie Wolfs is docente aan de lerarenopleiding van Thomas More. Zij helpt bij zelfsturing en actieonderzoek, coacht, begeleidt studenten individueel, maar steeds met het oog op het individu, en niet vanuit een theoretische “kant-en-klare” oplossing. “Je blijven koesteren in je eigen problemen” staat niet in Annemie’s handleiding ; ze neemt je mee naar een nieuwe start, nieuwe inzichten, nieuwe dynamiek, nieuwe horizonten !Haar aanpak is no-nonsense, daadgericht, actiegericht en empatisch. Annemie houdt van de inzichten en principes van: F. Korthagen en A. Vasalos (kernreflectie, kernkwaliteiten en reflectieprocessen), F Cuvelier (relatiestudio Gent : bejegeningsmethode / axenroos), L. Bormans (100 % positief / geluk) en J. Clement (coaching)

Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Bijdrage € 90; syllabus; koffie en lunch inbegrepen

Zelfzorg 2 Donche 2015-2016 | 97

mentoropleiding

98 | Donche 2015-2016

mentoropleiding Mentoropleiding voor stagiairs en beginnende leraren Doelgroep: De cursus richt zich in het bijzonder op leraren kleuteronderwijs van scholen waarmee de opleiding samenwerkt in het kader van ‘Samen opleiden’.

• Samen opleiden: begeleiding en beoordeling van stage, rolinvulling en functieomschrijving van de partners binnen ‘Samen opleiden’, begeleidingsinstrumenten.

Visie Stage is een essentieel onderdeel van de opleiding tot professionele bachelor in het kleuteronderwijs. De opleiding kleuteronderwijs van Thomas More Kempen wil de studenten alle kansen geven om te leren door ervaring in de praktijk om zo uit te groeien tot competente leraren kleuteronderwijs. Sinds 2010 volgen wij de stages van onze studenten op volgens de principes van ‘Samen opleiden’. Een goede samenwerking met het werkveld is daarvoor erg belangrijk. Wij zijn ervan overtuigd dat het opleiden van de kleuteronderwijzers van de toekomst enkel samen kan … met directies, (hoofd)mentoren … Voor onze studenten is de klasmentor een centrale figuur in hun leerproces op de stageplek. De mentor zorgt voor de dagelijkse werkbegeleiding (concrete feedback en tips) en leerbegeleiding (reflectiebegeleiding) van de student. Hij is ook medebeoordelaar van het stageleerproces en een belangrijke brugfiguur tussen de stagewerkplek, de student en de opleiding. Toekomstige leraren constructief begeleiden in hun groei naar kwaliteitsvol leraarschap is echter niet vanzelfsprekend en vereist een aantal specifieke vaardigheden. Daarom biedt de opleiding kleuteronderwijs van Thomas More Kempen deze basiscursus aan.

Leiding An Severeyns, pedagoog en lector in de opleiding kleuter onderwijs, campus Vorselaar

Inhoud Volgende thema’s kunnen onder andere aan bod komen: • De betekenis van het mentorschap voor uzelf als mentor, de studenten, de school en de collega’s. • Trainen van begeleidingsvaardigheden: reflectie op de eigen onderwijspraktijk, gesprekstechnieken voor begeleidingsgesprekken, geven van feedback, grondhoudingen en communicatieve basisvaardigheden. • Recente evoluties in de lerarenopleiding: nieuwe visies op leren en stagebegeleiding, competentiekaders, reflectie en supervisie.

Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Data Reeks 1: maandag maandag maandag maandag Reeks 2: dinsdag dinsdag dinsdag dinsdag

22 februari 2016 7 maart 2016 21 maart 2016 18 april 2016, telkens van 9u00 tot 15u00

23 februari 2016 8 maart 2016 22 maart 2016 19 april 2016, telkens van 9u00 tot 15u00

Kostprijs De prijs voor de volledige cursus bedraagt 250 euro, syllabus, koffie en lunch (op de hele cursusdagen) inbegrepen. De cursus is gratis voor scholen die samenwerken met de opleiding in het kader van ‘Samen opleiden’. Inschrijven kan uitsluitend via www.donche.be Contactpersoon Coördinator Professionele Bachelor Kleuteronderwijs [email protected], 014/50 81 75

Module M1

Mentoropleiding voor stagiairs en beginnende leraren Doelgroep: De cursus richt zich in de eerste plaats op leraren lager onderwijs (ook leraren lichamelijke opvoeding en begeleiders uit educatieve en culturele organisaties waar de studenten keuzestages doen, kunnen deelnemen). Visie Als lerarenopleiders zijn we er ons van bewust dat we in onze opdracht om goede en bekwame leraren te vormen slechts slagen als we dat doen in nauwe samenwerking met het werkveld. De stage is een essentieel onderdeel van de bacheloropleiding. Wij willen onze studenten alle kansen geven om te leren door ervaring in de praktijk en zo – doorheen de verschillende stages – uit te groeien tot competente leraren. De begeleiding van stagiairs en van starters, door mentoren op de werkplek, is één van de hefbomen om te komen tot professionals die bereid zijn om levenslang te leren en te werken aan kwaliteitsverbetering. De mentor zorgt voor de dagelijkse werkbegeleiding (concrete feedback en tips) en leerbegeleiding (reflectiebegeleiding) van de student. Hij is ook medebeoordelaar van het stageleerproces en een belangrijke brugfiguur tussen de stagewerkplek, de student en de opleiding. Toekomstige leraren constructief begeleiden in hun groei naar kwaliteitsvol leraarschap is echter niet vanzelfsprekend en vereist een aantal specifieke vaardigheden. Daarom biedt de opleiding Lager onderwijs van Thomas More Kempen deze basiscursus aan. Inhoud Volgende thema’s komen hierin onder andere aan bod: • De betekenis van het mentorschap voor uzelf als mentor, de studenten, de school en de collega’s. • Trainen van begeleidingsvaardigheden: reflectie op de eigen onderwijspraktijk, gesprekstechnieken voor begeleidingsgesprekken, geven van feedback, grondhoudingen en communicatieve basisvaardigheden.

• Recente evoluties in de lerarenopleiding: nieuwe visies op leren en stagebegeleiding, competentiekaders, professioneel ontwikkelingsplan (POP). Data Reeks 1: dinsdag dinsdag dinsdag dinsdag

13 oktober 2015 20 oktober 2015 17 november 2015 24 november 2015, telkens van 9u00 tot 16u00

Leiding Carin Smolderen, praktijkcoördinator, pedagoog en lector in de opleiding lager onderwijs Plaats campus Turnhout, Blairon 800 Reeks 2: dinsdag dinsdag dinsdag dinsdag

1 maart 2016 22 maart 2016 12 april 2016 26 april 2016, telkens van 9u00 tot 16u00

Leiding lesgever nog niet gekend Plaats campus Vorselaar, Lepelstraat 2 Kostprijs De prijs voor de cursus bedraagt 250 euro, syllabus, koffie en lunch inbegrepen. De cursus is gratis voor scholen die in het academiejaar 2015-2016 samenwerken met de lerarenopleiding. Inschrijven kan uitsluitend via www.donche.be contactgegevens [email protected] – 014/806 101 [email protected] – 014/508 160

Module M2 Donche 2015-2016 | 99

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS

100 | Donche 2015-2016

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS PRAKTISCHE INFORMATIE Beste directeur Hierna volgt een beknopte voorstelling van het nascholingsaanbod voor uw schoolteam: de eerste thema’s zijn gericht op de didactische of pedagogische professionalisering van de leerkracht, daarna volgen de themanascholingen gericht op het ontwikkelingsproces van het team als team. Hopelijk vindt u in de voorgestelde thema’s een zinvol aanknopingspunt voor een nascholing op maat van uw schoolteam. Ook voor vorming gericht op het ontwikkelingsproces van het schoolteam als team of voor een teamcoaching op maat kan je een beroep doen op het Donchecentrum, evenals voor langlopende professionaliseringstra jecten (bijvoorbeeld als opvolging van een doorlichtingsverslag). Tal van schoolteams doen jaarlijks beroep op het Donchecentrum. Voor een vlotte planning vragen we u om ons tijdig te contacteren. Aanvraag voor een teamgerichte vorming 1. U kan een aanvraagformulier invullen bij het gekozen thema via onze website: www.donche.be of u kan telefonisch contact opnemen (014/508 169) of via mail ([email protected]) met het Donchecentrum. Vermeld hierbij volgende gegevens: • thema van de vorming • voorstel datum/data waarop u de vorming wenst in te richten • aantal deelnemers (maximum 20 deelnemers) • per bijkomende deelnemer 25 euro • gegevens van de school • plaats waar de vorming zal doorgaan (indien verschillend van de schoolgegevens) 2. De verantwoordelijke van het Donchecentrum overlegt met de nascholer over de mogelijkheid van inrichting van de vorming. 3. Er wordt opnieuw contact met u opgenomen om de aanvraag al dan niet te bevestigen. 4. Het Donchecentrum maakt een overeenkomst op met de school in tweevoud. Deze wordt u ter ondertekening opgestuurd. 5. De betaling van de schoolteamvorming gebeurt na afloop. Afspraken i.v.m. de kosten voor teamgerichte nascholing 2015 - 2016 Voor een sessie van 3 uren: € 500 Voor een coaching-sessie: € 250 De verplaatsingskosten van de nascholer en eventuele kopieën zijn niet inbegrepen.

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS

Donche 2015-2016 | 101

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS Stimuleren van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen bij de jongste kleuters Als we met de jongste kleuters aan het werk zijn horen we vaak: ‘Ikke zelf doen’. ‘Ik wil nu … dat hebben …’ Ze zitten volop in hun ik-fase , ze onderzoeken wat ze zelf kunnen en zelf willen kunnen. Hoe kunnen we jonge kinderen laten plezier beleven aan de ontdekkingstocht van dingen zelf doen en hoe kan dat gegeven bijdragen tot zelfvertrouwen? Wat kunnen we concreet doen en onder welke omstandigheden kunnen kleine kinderen die ervaringen opdoen die tot vaardigheden leiden? We hebben het dan niet alleen over de vaardigheden om doe-dingen zelfstandiger aan te pakken, maar evengoed over vaardigheden die hun emotionele en sociale welzijn zullen versterken. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

Thema 1

Kinderen en echtscheiding Ook vaak bezorgd over de vele kinderen die opgroeien in een gebroken nest , over de vele nieuwe gezinssamenstellingen en hoe deze kinderen de scheidingen van hun ouders kunnen verwerken? We gaan dieper in op de rol die we als leraar kunnen hebben in het proces van het kind dat met (echt)scheiding te maken krijgt. We gaan aan de slag met werkvormen en oefenen in woorden geven, we wisselen uit hoe we met bepaalde feesten als Moederdag, Vaderdag, Nieuwjaar,… omgaan. Hoe kunnen we het kind steunen in het ‘mogen loyaal zijn’ aan beide ouders? Scheiden doet wel degelijk pijn, niet eventjes maar langdurig, en alle gezinsleden zullen het er moeilijk mee hebben. Kinderen begrijpen de veranderingen in hun leven vaak niet en vragen zich angstig af wat er met hen gaat gebeuren. En al zijn ouders zich er vaak niet van bewust, kinderen piekeren ook over het welzijn van hun ouders, die nu zo boos en verdrietig lijken. Als wij het kunnen opbrengen om ons niet veroordelend op te stellen naar de ouders, dan scheelt dit, ook in het contact met het kind. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

Thema 2

Als de dood voor dood op school Hoezeer we ook zouden willen dat jonge kinderen in hun leven gespaard blijven van grote verliezen, de realiteit is anders. Kinderen worden soms geconfronteerd met de dood van een dierbaar persoon, maar even goed kan de dood van hun lievelingsdier hen heel erg raken. En het wordt hoe langer hoe ingrijpender, de cijfers over zelfdodingen in Vlaanderen zijn hoog. Het verdriet komt je klas, je school binnen, en je voelt het appèl van de ouders en de kinderen en je wil ondersteunend zijn maar hoe doe je dat ? Wat zeg je wel, wat zeg je niet? We gaan op zoek naar welke handvatten we als leraren kunnen aanreiken in dit proces. We bekijken welke rouwtaken er zijn en hoe we ondersteunend kunnen werken. Hoe kunnen wij als leraren nabij zijn in rouw en verdriet? Welke concrete materialen : prentenboeken, klei, verf , verhalen, symbolen, … kunnen ons hierbij helpen? Tegelijk kan dit thema ook opengetrokken worden naar het thema ‘omgaan met verlies’ in al zijn contexten. Er kan immers niet afgebakend worden waar kinderen allemaal wel of niet om kunnen rouwen. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

Thema 3

Praten met kinderen, hoe doe je dat? Meer oog voor de binnenwereld van kinderen

Als leerkrachten willen we zo graag dat kinderen zich goed in hun vel voelen en dat ze komen vertellen wanneer hen iets dwars zit. Maar hoe kan je kinderen uitnodigen tot praten en wat als een kind jou iets ‘moeilijk begrijpbaar’ komt vertellen? Zolang je niet precies weet wat er in het hoofd van het kind omgaat, kan je er immers niet achter komen wat zijn gedrag stuurt. Hoe kan je het kind aanzetten om door te gaan in zijn/haar verhaal? Kinderen komen niet vanzelf tot communiceren, ze hebben er onze hulp bij nodig. Uit onderzoek blijkt dat het kunnen woorden geven en afstand nemen van je gedrag, je voelen, je denken een zeer belangrijke vaardigheid is om vanuit zelfvertrouwen in de wereld te staan. In de training gaan we praktijkgericht aan de slag en leren we een aantal communicatietechnieken die makkelijk hanteerbaar zijn in je contact met kinderen. Ze zijn erop gericht om de achterliggende gevoelens en reacties van het kind beter te begrijpen en tegelijk het gedrag te begrenzen waar nodig. De technieken komen uit de kindertherapeutische communicatie zoals die gebruikt worden in de Integratieve Kindertherapie. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

Thema 4

Begeleiding van kinderen met faalangst Als we het hebben over faalangst, dan gaat het letterlijk om bang zijn om te falen. Faalangst is die angst die niet zozeer slaat op wat je nu moet doen, maar op de kans of de zekerheid dat, dat zal mislukken. Faalangst is dus een vorm van angst die optreedt bij het leveren van te beoordelen prestaties, waarbij de concentratie op een mogelijke mislukking de aanwezige kennis en vaardigheden blokkeert. Op school zijn we heel erg bezig met het nastreven van eindtermen, ontwikkelingsdoelen en daarvoor moeten we af en toe meten. Is dit meten van de kinderen nu slecht of niet in het licht van faalangst? Een eenduidig antwoord lijkt niet te bestaan, het is immers belangrijk dat kinderen weten wat er van hen verwacht wordt, en dat kinderen zichzelf als kundig kunnen ervaren. Te veel vrijheid kan leiden tot onduidelijkheid. Te veel structuur en tijdsdruk kan leiden tot stress. Het is dus belangrijk om een juiste tussenweg te vinden. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

102 | Donche 2015-2016

Thema 5

SOCIO-EMOTIONELE ONTWIKKELING Hoe vrije teksten en vrije tekeningen een hulpmiddel kunnen zijn als kinderen het emotioneel moeilijk hebben. Doelgroep: leraren laatste kleuterklas en lagere school Reeds in de laatste kleuterklas, maar zeker ook in de lagere school, dreigen kinderen soms hun ‘eigenheid’ wat te verliezen in het willen hun ‘best’ doen voor de juf of meester. Zo worden expressie-momenten soms ook prestatiemomenten waar kinderen willen voldoen aan een bepaalde opdracht. Toch zijn er op school veel leermomenten mogelijk waarbij kinderen kunnen ervaren dat het erom gaat hoe zij zich voelen, wat zij tot uitdrukking willen brengen, wat zij te zeggen hebben. In het werken met kinderen is het omgaan met vrije teksten en vrije tekeningen een mooi en dankbaar gegeven om mee aan de slag te gaan. In de sessie wordt er heel concreet gewerkt vanuit praktijkvoorbeelden zowel vanuit de ervaring van de nascholer in het onderwijs, als in haar kindertherapeutische praktijk. Nascholer Lies Ledegen, kindertherapeut en kleuterleidster

Thema 6

Kinderen leren conflicten hanteren Conflicten horen bij het leven. Kinderen worden er van jongs af aan mee geconfronteerd. Al snel ontwikkelen ze hun eigen strategieën om ermee om te gaan. Toch geraken ze er niet altijd zélf uit. Leerkrachten uit de basisschool besteden dikwijls een groot deel van hun tijd aan het oplossen van ruzies tussen kinderen. Hoe kan je met concrete conflicten tussen kinderen zo omgaan, dat hun eigen competenties op dit vlak verstevigd worden? Wat kan je in de kleuterschool van kinderen verwachten en hoe bouw je daar in de lagere school op verder? Beeldmateriaal en enkele concrete methodieken stofferen de zoektocht naar antwoorden op deze vragen. (maximum 2 sessies) Nascholer Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in ‘voorkomen van’ en ‘omgaan met’ moeilijk gedrag van kinderen en jongeren.

Thema 7

Reageren op agressie-incidenten Op school kunnen heel diverse vormen van agressief gedrag voorkomen: vernederende opmerkingen, eisend gedrag, spullen kapotmaken, een vechtpartij … tot (kleine) criminele feiten. Hier als leerkracht weerbaar op reageren, veronderstelt het vaardig hanteren van verschillende reactiestrategieën én het beheersen van je eigen angst, onmacht en kwaadheid. Beide aspecten krijgen aandacht in onderstaand programma. Ook afronding en herstel ná een agressie-incident komen aan bod. (niet voor kleuterschoolteams, minimum 2 - maximum 4 sessies) Nascholer Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in ‘voorkomen van’ en ‘omgaan met’ moeilijk gedrag van kinderen en jongeren.

Thema 8

Een positief klasklimaat, het hele jaar door Hoe komt het dat de ene klas een leuke bende wordt en in een andere groep al na enkele weken een ongezellige en grimmige sfeer hangt… ook al zijn de leerlingen elk apart best wel sympathiek? In deze cursus staan we stil bij wat zich afspeelt tussen leerlingen onderling en hoe dat hun functioneren als groep beïnvloedt. Samen zoeken we handvatten voor de leerkracht om: een nieuwe groep te helpen om een leuke groep te worden; een slecht functionerende groep terug op de rails te krijgen. We vertalen deze inzichten in werkvormen die meteen inzetbaar zijn in de eigen klasgroep. Wonderen bestaan niet, wel een aantal remedies met grote kans op slagen. Nascholer Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in ‘voorkomen van’ en ‘omgaan met’ moeilijk gedrag van kinderen en jongeren.

Thema 9

Kinderen stap voor stap leren opkomen voor zichzelf Groepsdruk, pesten, misbruik, een vechtpartij,… kinderen belanden dagelijks in situaties waarin anderen dingen doen die zij niet leuk vinden. Weerbaarheid is het vermogen om in dit soort situaties op een voor jezelf én anderen acceptabele manier te reageren. In de praktijk is dit voor veel leerlingen geen eenvoudige opdracht. In deze cursus sta ik stil bij de mogelijkheden die iedere leerkracht heeft om de weerbaarheid van leerlingen een duwtje in de rug te geven. Ik stel ook enkele oefeningen en materialen voor waarmee je in de klas (als leerkracht) of individueel (als zorgbegeleid(st)er) aan de slag kan gaan. (maximum 2 sessies) Nascholer Hilde Leonard, zelfstandig nascholer, gespecialiseerd in ‘voorkomen van’ en ‘omgaan met’ moeilijk gedrag van kinderen en jongeren.

Thema 10

Donche 2015-2016 | 103

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS Wereldoriëntatie: muzisch gezien Voor leraren lagere school Bij sommige WO-thema’s kan je heel gemakkelijk enkele muzische verwerkingen bedenken, maar soms liggen deze niet zo voor de hand. Hoe kan je drama, beweging (dans), muziek en media koppelen aan wereldoriëntatie? Hoe gaan we te werk? Stap1: het leerkrachtenteam geeft vooraf verschillende WO-thema’s door (min. 1 maand vooraf) Stap 2: juf nOortje komt een muzische workshop geven op school waarin de verschillende WO-thema’s aan bod komen. Stap 3: de leerkrachten krijgen nadien een syllabus van de workshop (eventueel CD met liedjes) Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 11

Muzisch project uitwerken naar toonmoment/voorstelling Voor leraren kleuteren lager onderwijs Samen met de leerkrachten wordt er aan een muzisch project gewerkt dat zal uitmonden in toonmomenten of een voorstelling. Hierbij zijn volgende opties mogelijk: • juf Noortje werkt enkel met de leerkrachten en de leerkrachten zetten het om naar de leerlingen • juf Noortje werkt eerst met de leerkrachten en werkt nadien ook (gedeeltelijk) alles uit met de leerlingen • er kunnen links gelegd worden naar andere leergebieden (sociale vorming, taal, wo, …) Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 12

Kunst, wat kan je ermee doen? Voor leraren lagere school Wat is kunst? Het blijft een moeilijke vraag. Het lijkt soms zo ver van ons dagelijks leven te staan. Maar dat is niet zo. Je kan samen met de kinderen kunst ontdekken en er van genieten. In deze sessie laten we ons inspireren door kunst. We kijken naar voorbeelden en bespreken die kort. Daarbij maken we gebruik van enkele basisvragen: Wat zie ik?, Wat voel ik?, Wat hoor ik? Wat ruik ik? Daarna gaan we zelf aan het werk en creëren we zelf “kunst”. • Een schilderij van Mondriaan brengt ons tot een sketch. • Een muziekstuk van Nicholas Lens kan ons inspireren tot een dans. • Bij een filmpje maken we een eigen klankband. Via korte, eenvoudige opdrachten rond dans, muziek, drama en media komen we tot onze eigen kleine kunstwerken. Deze opdrachten zijn ook makkelijk te gebruiken in de klas. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 13

Joepie drama! Of hoe je het leerplan drama kan omzetten naar de praktijk Voor leraren lager onderwijs In deze sessie gaan we aan het werk met het leerplan drama. Wat staat er allemaal in? Hoe kan je dit in de klas aan bod laten komen op de korte tijd die je hebt. We bekijken het eerst kort theoretisch en gaan dan zelf aan de slag. Via korte en iets langere oefeningen rond inleving, spelplezier, expressie …, zien we wat voor welke klas / leeftijd mogelijk is. Zo komen we tot een mogelijke, flexibele uitwerking van het leerplan. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 14

Joepie media! Of hoe je het leerplan media kan omzetten naar de muzische praktijk Voor leraren lager onderwijs In deze sessie gaan we aan het werk met het leerplan media. Media staat nooit los van de andere muzische disciplines. We bekijken eerst kort theoretisch wat er in het leerplan staat en gaan dan zelf aan de slag. Via korte en iets langere oefeningen rond opnames bespreken, maken, gebruiken …, zien we wat voor welke klas/leeftijd mogelijk is. Zo komen we tot een mogelijke, flexibele uitwerking van het leerplan. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

104 | Donche 2015-2016

Thema 15

MUZISCHE VORMING (beeld, muziek, drama, dans) Joepie muziek! Of hoe je het leerplan muziek kan omzetten naar de praktijk Voor leraren lager onderwijs Hoe begin je er aan? Het leerplan muziek is heel uitgebreid en toch moet je proberen om het helemaal gezien te krijgen. In deze navorming gaan we samen in het leerplan snuisteren. Wat staat er allemaal in? Hoe kan je dit in de klas aan bod laten komen op de korte tijd die je hebt. We bekijken het eerst kort theoretisch en gaan dan zelf aan de slag. Via korte en iets langere oefeningen rond ritme, kinderpartituren, opnames maken en beluisteren, zingen , …, zien we wat voor welke klas/leeftijd mogelijk is. Zo komen we tot een mogelijke, flexibele uitwerking van het leerplan. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 16

Dansen met kinderen Zet muziek op en veel kinderen beginnen spontaan te bewegen. Ze doen danspassen na van televisie of ze bedenken er zelf. Bij dansexpressie kan iedereen meedoen. Er wordt geen beroep gedaan op een specifieke aanleg. Iedereen kan er zijn eigen natuurlijke drang tot bewegen in kwijt. In deze sessie zoeken we naar eigen dansbewegingen en laten we ons inspireren door voorwerpen, verhalen, muziek, … . In kleine groepen maken we dan een eigen choreografie. Zo zal je zien dat je ook met je eigen klas snel korte dansjes kan maken, zonder dat je als leerkracht een danser hoeft te zijn. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 17

Zingen, en dan? Spelen met de stem en liedjes Voor leraren 1ste, 2de en 3de leerjaar Wat kan je allemaal doen met de stem en met een liedje? We beginnen met speelse oefeningen rond ademhaling en stem. Daarna zingen we enkele liedjes voor kinderen van de onderbouw. Deze liederen werken we dan creatief uit. We maken er een eigen tekst bij, brengen het expressief, maken er een klanktapijt bij … . Als laatste stap proberen we samen bij gekende kinderliederen creatieve opdrachten te vinden. Nascholer Juf nOortje, leerkracht lager onderwijs, freelancer muzische vorming

Thema 18

Donche 2015-2016 | 105

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS Omdat muzische vorming zoooo belangrijk is ! Voor leraren kleuteren lager onderwijs Tijdens een intakegesprek wordt in samenspraak met de lesgever gekozen welke elementen er worden aangeboden en uitgediept. Algemene inzichten MUVO/ZO • de essentie van muzische vorming. • het belang van zelf creëren én van beschouwen. • de 4 basispijlers van muzische vorming • hoe begeleid ik als leerkracht het muzisch proces in de klas ? Reflecteren, evalueren, rapporteren MUVO/ZO • waarover gaan we in een proces reflecteren ? • hoe gaan we het proces evalueren ? • hoe en wat gaan we aan de ouders en collega’s rapporteren ? Horizontale en verticale samenhang: agenderen en groeiboek • welke zijn de domeinen binnen de muzische vorming ? • wat dient er in elk domein zeker aan bod te komen ? • hoe kan ik bewaken dat ik alle domeinen aan bod laat komen in mijn klas ? • hoe bewaken we de horizontale en verticale samenhang ? • kennis maken met het systeem “MUVO/ZO à la carte (een gps binnen muvo/zo) • kennis maken met de verschillende MUVO/ZO-gerechten en leren MUVO/ZO- menu’s opstellen (weekmenu, maandmenu, projectmenu) • leren hoe je MUVO/ZO zinvol agendeert • kennis maken met het GROEIBOEK MUVO/ZO om de verticale samenhang te vrijwaren binnen de school. (= agenda en jaarplan in één) • leren hoe je dat GROEIBOEK met de collega’s bespreekt en de hiaten die er zijn in het curriculum van de kinderen ontdekken en opvullen. In één sessie kan heel veel aangeboden worden. Er kan ook een tra ject uitgewerkt worden met meerdere sessies (studiedagen en personeelsvergaderingen), eventueel over meerdere jaren. De prijs daarvoor is te bespreken. Nascholer Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming

Thema 19

Zingezangezong: Iedereen kan mooi zingen! Voor leraren kleuteren lager onderwijs Na deze sessie gaan de kinderen maar ook de leerkrachten beter zingen. We ontwikkelen de stem en werken aan de durf vanuit het geloof dat iedereen echt wel kan zingen. In deze sessie geven we allerlei tips om de stemklank van de kinderen te verbeteren. We werken rond zanghouding, ademhaling, stemplaatsing en articulatie. Het gevolg is een vollere en mooiere stemklank bij alle kinderen. Tientallen tips om de stemmen steeds weer te verbeteren en het zingen heerlijker te maken. We bekijken ook hoe we een lied best aanbrengen en met dat lied creatief aan de slag gaan. We leren allerlei zangspelletjes en ontdekken hoe we liedjes ritmisch kunnen begeleiden. We leren ook hoe je van die begeleiding een eenvoudige beeldpartituur maakt. Een leuke praktische sessie met tientallen tips om de kinderen meer en beter te doen zingen, maar vooral de leerkrachten te motiveren om meer en beter te zingen. Nascholer Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming

Thema 20

Klinge Klange Klong - experimenteren – spontaan componeren met stemen lichaamsklanken, rommelinstrumenten en zelfgemaakte instrumenten Voor leraren kleuteren lager onderwijss In deze sessie tonen we aan hoe we op een heel eenvoudige manier met stemklanken, lichaamsklanken, rommelinstrumenten, zelfgemaakte instrumenten muzikaal kunnen experimenteren en leuke composities maken met kinderen. Alles vertrekt vanuit wat de kinderen aanbrengen. We exploreren klanken, experimenteren met die klanken en maken er op een creatieve manier muziekstukjes mee. We bouwen een heus orkestje met de klas. We leren ook hoe we op een eenvoudige manier beelden andere partituren kunnen bouwen wat betekent dat we de kinderen leren hoe je eenvoudig “muziek vastlegt”. Een toffe doe-sessie met heel wat praktische tips die je in staat stellen om onmiddellijk aan de slag te gaan en heel veel creatieve muziekmomenten in je klas te organiseren. Nascholer Hans Schmidt, rijke ervaring als pedagogisch begeleider OVSG - muzische vorming

106 | Donche 2015-2016

Thema 21

ZORG/GELIJKE ONDERWIJSKANSEN Een zorgthema voor het ganse schoolteam toegelicht ... Een thema gevonden in het uitgebreide aanbod onderwerpen opgenomen in het open aanbod ‘individugerichte’ nascholingen onder leiding van Wendy Peerlings waarmee jullie als schoolteam aan de slag willen? Dat kan, vermeld wel duidelijk het thema en de doelgroep. Nascholer Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen

Thema 22

Een zorgthema implementeren? Makkelijker gezegd dan gedaan ... Begeleiding door Wendy Peerlings op maat van het schoolteam is mogelijk om het gekozen onderwerp in je team te implementeren. Het aantal begeleidingsuren kan worden afgesproken, in blokken van 3 uur (aangeraden is minimum 2 X 3 uur aanwezigheid in de school), dagen en uren worden afgesproken met Wendy Peerlings en kan telkens over meerdere klassen/leerkrachten verdeeld worden. Extra begeleidingsmomenten kunnen met haar worden afgesproken. Wendy gaat met de directie én het team op zoek naar de krachten en de mogelijkheden die jullie school biedt, de materialen die aanwezig zijn en zal het team leren om kansen te zien om kwaliteitsverhogend te werken. Ze helpt je de expertise binnen het gekozen onderwerp verder uit te bouwen. In volledig overleg met directie en/of kernteam wordt een begeleidingsprogramma op maat opgesteld. Bij elke begeleiding is er één vaste contactpersoon voor je school, met een ruim ondersteunend multidisciplinair netwerk indien nodig. Voorbeelden van begeleidingsvragen die vorig schooljaar succesvol zijn aangepakt: • Hoe kunnen we met het hele team één leerlijn krijgen, haalbaar voor elke klas, om te werken aan schrijfvaardigheden en schrift? • Vanuit de inspectie moeten we werken aan wiskunde in de kleuterklassen, maar er is geen budgettaire ruimte voor dure aankopen. Hoe kunnen we met onze mensen en middelen de wiskundige initiatie naar een speels maar hoog niveau brengen? • We willen meer beweging in de klassen en werken aan een betere aandacht en concentratie, maar hoe maken we een keuze uit allerlei mogelijkheden waarin het hele team zich kan vinden? • Kinderen zelfstandiger leren werken en meer tijd krijgen voor remediëring in de klas. Als we een frisse kijk krijgen op wat onze mogelijkheden zijn, moet het lukken. (En het is gelukt!) • Het is niet evident voor elke leerkracht om de stress in de omgang en aanpak van zorgkinderen te verminderen. Welke tips kunnen jullie elke leerkracht geven om de draagkracht van leerkracht en klas te verhogen, zonder de (plan-)last te vergroten? En uw vraag? Laten we het samen bekijken, dan weten we of een teambegeleiding op maat iets kan betekenen voor uw school. Nascholer Wendy Peerlings is psychomotorisch therapeut, leraar lager onderwijs en auteur; deskundige op vlak van leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen

Thema 23

Donche 2015-2016 | 107

NASCHOLING VOOR SCHOOLTEAMS Optimaal functioneren in een team via waarderend coachen Vooraf Onze aanpak is gebaseerd op Inspirerend coachen, Appreciative Inquiry, talent in actie en zelfdeterminatie. Coaching is meer dan het voeren van een goede babbel: het is gericht op echt resultaat, op enthousiasme (bij diegene die je coacht, en bij jou) en op zelfinitiatief (“ondernemer” worden van je dromen, verlangens, daar gaat het om). In deze navorming komt het accent te liggen op inzichtverwerving in zichzelf als lid van een team en op het eigen teamfunctioneren. We leren hoe je optimaler deel kan uitmaken van een team en kwaliteitsvoller kan functioneren (via het aanboren van eigen, soms onvermoede, krachten). Ook het omgaan met weerstand is een onderdeel van deze vorming. Doel is individuen meer teambekwaam te maken door hen inzicht te geven in zichzelf (flexibiliteit versus authenticiteit) om volop de eigen competenties efficiënt te kunnen inzetten en zo ook het team tot ontwikkeling/verandering te kunnen brengen. Nascholer Hans Mennes is lector aan de lerarenopleiding Thomas More en is coachen coachtrainer in Thomas More.

Thema 24

Begeleiden van innovaties op de werkvloer Vooraf Onze aanpak is gebaseerd op Inspirerend coachen, Appreciative Inquiry, talent in actie en zelfdeterminatie. Coaching is meer dan het voeren van een goede babbel: het is gericht op echt resultaat, op enthousiasme (bij diegene die je coacht, en bij jou) en op zelfinitiatief (“ondernemer” worden van je dromen, verlangens, daar gaat het om). We richten ons in deze sessies naar leerkrachten die willen werken aan of bezig zijn met innovaties op de werkvloer. Het leren ondernemer worden van je eigen idee en hier zelf verantwoordelijkheid voor opnemen is de insteek. In deze navorming komt het accent te liggen op het coachen in functie van een ontwikkelingsproces gericht naar een individuele product. Ondernemen en ontwikkelen vanuit je passie via het aanleren van coachingsvaardigheden komen aan bod. Doel daarbij is individuen veranderingsbekwaam maken. Ook bekijken we hoe jij de anderen kan meenemen in een veranderingsproces. Cursisten leren actief het eigen proces in handen nemen en werken gericht naar een (eind)resultaat. Bundelen van krachten boort immers nieuwe energiebronnen aan en anderen bezig zien in hun ontwikkeling werkt inspirerend. Nascholer Hans Mennes is lector aan de lerarenopleiding Thomas More en is coachen coachtrainer in Thomas More.

Thema 25

Energieverlies – roep het een halt toe ! ‘Negatieve vibes’ zijn besmettelijk en worden vaak aangewakkerd aan ‘het koffiemachine’….. terwijl we net daar moeten bijtanken om er terug te staan. Een personeelsteam is steeds een verzameling van verschillende persoonlijkheden. Vaak voeden we onbewust de onzekerheid bij onszelf of de anderen en creëren we zo een sfeer van onveiligheid. Frustraties, een gebrek aan respect en waardering, zorgen spijtig genoeg vaak voor een ongezonde werkomgeving. Omdat de communicatie systematisch is fout gegroeid, door oordeel en verwachting, verandert elke uitdaging in een strijd. In deze sessie kijken we naar het onzichtbare en leren we communiceren met zorg voor onszelf en de andere. Door onszelf beter te begrijpen, krijgen we perspectief om hier constructief mee aan de slag te gaan. We leren dingen uit te spreken, eerlijk te kijken naar wat handelingen van anderen met ons doen en voorkomen zo interpretaties en negativiteit. We gaan aan het werk met alle betrokken partijen en kijken wat we nodig hebben om een positieve sfeer te creëren die uitnodigt om te leren en te mogen ‘zijn’. Resultaat een veerkrachtig team met ‘goesting’, energie en kracht. Nascholer Annemie Wolfs is lector en studentbegeleider aan de lerarenopleiding van Thomas More.

Thema 26

108 | Donche 2015-2016

Specifiek gericht op het ontwikkelingsproces van het team Kernkwaliteiten Ga in je uitdaging staan en leer omgaan met je valkuilen en allergieën. Kernkwaliteiten. Iedereen bezit ze. Je loopt er echter niet mee te koop (onze Vlaamse aard?). En toch is het waardevol om ze onder ogen te zien. Dankzij Daniël Ofman kunnen we deze talenten, die zo natuurlijk aanvoelen, in een ruimer kader plaatsen. Het kernkwadrant. Via dit kwadrant krijg je zicht op jouw valkuilen en allergieën. Plots zie je duidelijk waarom je tegen bepaalde mensen (leerlingen, collega’s, ouders) aan loopt en zij tegen ons. Door het vervolledigen van jouw kernkwadranten krijg je niet alleen inzicht. Je kunt door dit inzicht ook streven naar een evenwicht. Dat kun je doen door op zoek te gaan naar de ideale vorm van jouw kernkwaliteit. Eens we deze gedefinieerd hebben, kunnen we concrete stappen uitwerken om deze zogenaamde uitdaging aan te gaan. Door met collega’s op zoek te gaan naar elkaars kernkwaliteiten ontstaat er een ruimer beeld van het team. Zo krijg je een figuurlijke landkaart van de talenten in de groep. Nascholer Carin Smolderen, lector aan de lerarenopleiding van Thomas More

Thema 27

Kennismaking met het Enneagram Ontdek jouw eigen type en de overige acht waarmee je samenwerkt. Maak zo een röntgenfoto van je team. Alhoewel iedereen uniek is, vertonen wij wel gemeenschappelijke kenmerken. Het enneagram is een systeem dat ordening geeft in de veelheid van menselijke kenmerken. Het helpt ons om tot inzicht te komen hoe het komt dat we doorgaans op deze of gene manier denken, handelen, reageren. De negen types, zijn in feite negen verschillende gezichtspunten van hoe mensen naar de werkelijkheid kijken. Tijdens deze workshop leren we het enneagram kennen en gaan we op zoek naar het type waar we het dichtst bij aanleunen. We gaan na wat de kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën van jouw type zijn. Let wel, welk type je bent is niet het belangrijkst. Maar wel de manier waarop je jouw type beleeft. Zo kun je jouw type op een gezonde, gemiddelde en ongezonde manier beleven. We hebben twee belangrijke doelstellingen voor ogen met deze workshop : Je ontdekt je eigen type en wordt bewust van je groeimogelijkheden. Je ontdekt de typeringen van de collega’s. Je krijgt hierdoor een beter begrip van het onderling functioneren. Zo biedt het enneagram mogelijkheden om de samenwerking tussen collega’s te verbeteren. We werken met verschillende interactieve werkvormen en nemen de tijd voor persoonlijke reflectie. Nascholer Carin Smolderen, lector aan de lerarenopleiding van Thomas More

Thema 28

Donche 2015-2016 | 109

Welkom op campus Turnhout en campus Vorselaar

Nascholing Campus Turnhout Blairon 800, 2300 Turnhout tel. + 32 (0)14 80 61 01

Nascholing Campus Vorselaar Lepelstraat 2, 2290 Vorselaar tel. + 32 (0)14 50 81 60

Parkeren in Turnhout

Parkeren in Vorselaar

Nabij de campus in Turnhout is parking Syntra, Kempenlaan 36 gelegen met 200 gratis parkeerplaatsen. Vanop deze parking is het 10 min. wandelen naar de campus.

De campus Vorselaar ligt vlakbij de Markt in Vorselaar. Men bereikt Vorselaar via de E313 (Antwerpen – Hasselt – uitrit Herentals West / Grobbendonk), richting Grobbendonk centrum, daarna richting Vorselaar volgen. Het centrum van Vorselaar is blauwe zone! Er zijn twee centrumparkings die kunnen worden gebruikt en vlakbij de campus zijn gelegen. De eerste parking bevindt zich in de Nieuwstraat, naast de bibliotheek. De andere parking is gelegen aan de Oostakker (sportcentrum). Deze parkings zijn aangeduid met nieuwe infoborden. Van op deze parkings is het slechts 3 minuten wandelen naar de campus.

Adres voor GPS-gebruikers: Lokerenstraat 110, 2300 Turnhout.

De parking van de campus is strikt voorbehouden voor personeelsleden. Met dank voor uw begrip.

Donche 2015-2016

Nascholing en professionalisering in onderwijs campus Turnhout en campus Vorselaar

Recommend Documents