Namens de Stichting Geschiedschrijving Delft wil ik u allereerst van harte met uw verkiezing gelukwensen

G^ \^P\eR : Afd.

Kopie

Gemeente Delft "STICHTING GESCHIEDSCHRIJVING DELFT p.a. Julianalaan 147 2628 BG Delft 015 2570346

3 0 MRT 2010 Doc,/bljlage Produtinr.

Delft, 27 maart 2010

Geachte gemeenteraadsleden van Delft, Namens de Stichting Geschiedschrijving Delft wil ik u allereerst van harte met uw verkiezing gelukwensen. In verband met de komende collegevorming en de creatie van een nieuw collegeprogramma vraagt onze stichting uw aandacht voor het verzoek, waarop door B & W nog moet worden beslist, ons plan een geschiedschrijving van Delft te publiceren, te ondersteunen. Het project is beschreven en toegelicht in een bundel informatie, die vorig jaar aan het College van Burgemeesters en Wethouders van Delft door onze stichting is aangeboden en waarvan u hierbij een exemplaar aantreft. Zoals u kunt lezen in de toelichting bestaat, anders dan in alle andere grotere Hollandse steden, voor Delft nog niet een voor het grote publiek vervaardigde geschiedschrijving en daarvoor wil onze stichting zich nu inzetten. We hopen dat u als vertegenwoordiging van de Delftse bevolking het belang daarvan onderschrijft en ons hierbij wilt steunen. Onze stichting hoopt van harte dat de Delftse gemeenteraad ons verzoek aan B&W om financiële steun voor ons project zal onderschrijven. Bestaat er bij u behoefte aan nadere informatie, dan sta ik daarvoor gereed. Hoogachtend, W.E. Merens, Voorzitter

STICHTING GESCHIEDSCHRIJVING DELFT Secretariaat: Kanaalweg 10, 2628 EG DELFT

Aan Burgemeester en Wethouders van Delft Postbus 78 2600 ME DELFT Delft. 23 juni 2009

Betreft: geschiedkundige publicatie

Geacht College, Zoals in eerdere gesprekken met enkele leden van uw college al aan de orde is geweest, heeft de historische vereniging Delfia Batavorum het plan opgevat om in de komende jaren een geschiedschrijving van Delft te publiceren. Daartoe heeft de vereniging de Stichting Geschiedschrijving Delft in het leven geroepen. Voor de achtergronden van dit voornemen, en de wijze waarop wij dit willen realiseren, verwijzen wij u naar de bijgevoegde informatie. Deze informatie kan dienen voor de gesprekken die vertegenwoordigers van onze stichting zullen hebben met de wethouders Merkx en Vuijk. Voor deze gesprekken zijn of worden inmiddels afspraken gemaakt. Onzerzijds zullen aan de gesprekken deelnemen mevrouw G.D. van Walsum - Kieft en de heren mr. W.E. Merens en R. van Pelt RA, resp. lid van ons stichtingsbestuur, voorzitter en penningmeester. Wij zien uit naar een vruchtbare bespreking. Met vriendelijke groet.

R. van Pelt RA Penningmeester

Naar een Delftse stadsgeschiedenis Gerrit Verhoeven D e lacune Delft heeft een rijke geschiedenis, waarvan nog veel tastbare herinneringen bewaard zijn gebleven. Mede daardoor is de stad een belangrijke toeristische trekpleister. Zowel voor bewoners als voor bezoekers is het van belang dat het verleden op een verantwoorde en aantrekkelijke manier is geboekstaafd. Helaas bestaat er geen standaardwerk over de historie van Delft, ooit de derde van de zes 'hoofdsteden' van het voormalige gewest Holland. Over de andere vijf (Dordreeht, I laarlem. Leiden, Gouda en Amsterdam) verschenen recent prestigieuze stadsgeschiedenissen. Delft ontbreekt, terwijl het na Amsterdam ongetwijfeld de meest bekende stad uit dit rijtje mag worden genoemd. Overal ter wereld kent men het Delfts blauw, profiteert men van de kennis en ervaring van de Delftse ingenieurs of ziet men op televisie hoe de leden van het Koninklijk 1 luis worden bijgezet in de Delftse Nieuwe Kerk. Gekscherend is wel gezegd dat het laatste standaardwerk over de Delftse geschiedenis werd gepubliceerd in 1729 door Reinier Boitet. In feite was dit zelfs een uitgebreide heruitgave van het tweedelige boek van Dirck van Bleyswijck uit 1667-1680, een product van de stedelijke trots in de G o u d e n Keuw. Zoals de titels van deze werken al aangeven, zijn dit echter meer stadsbeschrijvingen dan -geschiedenissen. Afgezien van korte samenvattingen zijn er sindsdien eigenlijk maar drie pogingen ondernomen o m een min of meer compleet beeld van de geschiedenis van de stad te geven. - Het Prinsenhof organiseerde tussen 1979 en 1992 vier tentoonstellingen over evenzovele periodes van het Delftse verleden, maar dit project bleef onvoltooid: de expositie over de jaren na 1914 kwam er niet. Bij elke tentoonstelling verscheen een rijk geïllustreerde bundel met studies. Zoals de meeste bundels bieden deze echter geen samenhangend verhaal dat vanuit één visie is opgetekend. - Tussen 1984 en 1993 publiceerde de bekende onderwijzer D. Wijbenga in drie delen een populair-wetenschappelijke geschiedenis, maar de geplande boeken over de periode na 1795 zijn nooit verschenen. - Van weer andere aard is het seriewerk Ach Ueve Tijd, dat tussen 1995 en 1997 in negentien thematische afleveringen vele aspecten van de Delftse geschiedenis behandelde, op luchtige toon en slechts tot circa 1940. Al met al wordt degene die een min of meer volledig overzicht van de geschiedenis van de stad wil lezen, vooralsnog niet bediend.

De ambitie Binnen enkele jaren verschijnt er ook over Delft een standaardwerk dat op wetenschappelijk verantwoorde en tegelijk goed leesbare wijze het rijke verleden beschrijft. Niet alleen omdat Delft niet mag achterblijven in de groeiende stroom van stadsgeschiedenissen. Maar ook omdat een cultuurhistorische parel als Delft eenvoudigweg met zonder kan. Bewoners en bestuur hebben een boek nodig dat laat zien waarom zij trots kunnen zijn op hun stad. Het onderwijs heeft behoefte aan een degelijk overzicht van de Delftse geschiedenis, waarop lessen en excursies

kunnen worden gebaseerd. En bezoekers moeten de mogelijkheid hebben zich vooraf of achteraf te verdiepen in de geschiedenis van een van de mooiste steden van Nederland. I Iet werk aan een stadsgeschiedenis hoeft niet helemaal van de grond af aan te beginnen. Over tal van deelterreinen zijn inmiddels studies verschenen. Het tot nu toe gefragmenteerde beeld zal worden samengevat in één verhaal dat vanuit een heldere totaalvisie is geschreven. Het wordt bovendien aangevuld met de jongste geschiedenis, maar ook met de spectaculaire resultaten van recent archeologisch onderzoek. Ten slotte wordt waar nodig en mogelijk nieuw onderzoek verricht o m de meest noodzakelijke lacunes te vullen. De ervaring van andere steden leert dat soms moet worden geïnvesteerd o m feiten boven water te halen die niet mogen ontbreken in een overzichtswerk. Dit geldt bijvoorbeeld voor betrouwbare cijfers over de omvang van de bevolking of van migratiestromen of over de economische ontwikkeling in de loop der eeuwen. Het is een gegeven dat Delft laat is met het initiatief o m een stadsgeschiedenis te produceren. Dat hoeft geen nadeel te zijn, integendeel: hier geldt de wet van de stimulerende achterstand. Er kan worden geleerd van de elders opgedane ervaringen bij het opzetten, financieren en uitvoeren van zo'n groot project en bij het aan de man brengen van de resultaten. De invalshoeken T y p i s c h D e l f t - N u er zoveel geschiedenissen van andere steden zijn, is het relatief gemakkelijk de plaats van Delft in het urbane landschap te bepalen en vergelijkbare ontwikkelingen te signaleren en te duiden. Minstens zo belangrijk is dat beter kan worden aangegeven waarin Delft van andere steden verschilde. Zijn er typisch Delftse ontwikkelingen of omstandigheden geweest? Dan worden die uitgelicht. Denk aan de Oranjes, de plateelnijverheid of het technisch onderwijs. G e w o o n b e r o e m d — Een stad is een geografische ruimte met een bepaald juridisch statuut, maar ook en vooral een leefgemeenschap van een aantal bewoners. Centraal in de stadsgeschiedenis van Delft staan daarom de mensen die er woonden, gewone én buitengewone. Natuurlijk krijgen (leertruid van Oosten, Johannes Vermeer, Anthonie van Leeuwenhoek, Jacques van Marken en Agneta Matthes of Willem Schermerhorn de plaats die hun toekomt. Maar ook het alledaagse leven van gewone mensen in een doorsnee buurt is de moeite van het beschrijven waard. O p e n b e n a d e r i n g — [Izn stad als Delft kan niet los worden gezien van haar omgeving. Delft is al sinds de dertiende eeuw het centrum van het Hoogheemraadschap Delfland, en vroeger was het tevens de hoofdplaats van het baljuwschap, het rentmeesterschap, het dekenaat en de classis Delfland. Ook ten aanzien van de markt, de groenteveiling, het onderwijs en de gezondheidszorg had en heeft Delft een groot verzorgingsgebied, o m maar te zwijgen over de werkgelegenheid die de vele kennisinstituten bieden. Deze regiofunctie krijgt royale aandacht. Drie periodes De Delftse stadsgeschiedenis wordt gepubliceerd in drie boeken van elk circa 250 bladzijden. 1. Middeleeuwen tot 1572, inclusief prehistorie en Romeinse tijd. Dun bevolkt schorren- en veengebied - Ontginning in het kader van Hof van Delft - Derde stad van I lolland - Bestuurlijk centrum van I loogheemraadschap, baljuwschap, rentmeesterschap, dekenaat - Markt- en handelsplaats - Omvangrijke biernijverheid

- Bloeiende religieuze cultuur - Eindpunt: 1572, Delft sluit zich aan bij de opstand van de Nederlanden tegen Spanje 2. Nieuwe tijd, 1572-1795 - Centrum van de Opstand - Voorname plaats in het bestuur van het gewest I lolland - Bloeiende handel dankzij de V O C - Plateelnijverheid - Culturele hoogconjunctuur - Radicale breuk in de ontwikkeling rond 1672, het Rampjaar - Economisch verval, grote contrasten arm en rijk - Steeds sterkere invloed op het omringende platteland - Eindpunt 1795, de Bataafse Revolutie maakt een einde aan de Republiek 3. Negentiende en twintigste eeuw, 1795-2000 - Provinciestad, regionaal centrum - Industriële bloei (bedrijven van Van Marken, herleving Porceleyne Fles) - Koninklijke Akademie, Indische Instelling, Universiteit, studentenleven - T N O , I H E en andere kennisinstituten - Gemeentelijke herindelingen, buitenwijken, nieuwe bevolkingsgroepen - Internationale uitstraling (blauw. Oranje, TU) Zes thema's Binnen elk van de drie periodes wordt de stof behandeld in dezelfde zes thema's. Dit brengt structuur aan binnen de tijdperken en het zorgt per thema voor een doorlopend verhaal over de periodegrenzen heen. a. Stad en land Stad in relatie tot omgeving: ruimtelijk, politiek, demografisch, economisch etc. b. Macht en gezag Institutioneel, bestuurlijk, politiek, juridisch c. Markt en economie Middelen van bestaan: handel, nijverheid, dienstverlening d. Mens en maatschappij Sociale geleding, ethniciteit, onderwijs, zorg, maatschappelijke organisaties e. Geloof en ongeloof Religieuze ontwikkeling; kerken, kloosters en andere godshuizen; nieuwe religies f. Beeld en zelfbeeld Mentaliteit, zelfbeeld, architecmur, kunst, culmur De aanpak D e publicatie van de Delftse stadsgeschiedenis is een initiatief van de Stichting Geschiedschrijving Delft. Hierin participeren onder meer de historische vereniging Delfia Batavorum en Erfgoed Delft e.o.

De redactie is in handen gelegd van drie historici die hun sporen op het gebied van (Delftse) stadsgeschiedenis hebben verdiend. 1. Middeleeuwen - dr Gerrit Verhoeven (tevens hoofdredacteur) Historicus, van 1994 tot 2006 gemeentearchivaris van Delft, momenteel zelfstandig ondernemer. Promoveerde in 1992 op Devotie en negotie. De/ft als bedevaartplaats in de lute middeleeuwen. Was redacteur van het deel Middeleeuwen van de stadsgeschiedenis van Dordrecht (1996), voorzitter van de redactie van Ach Ueve Tijd Delft (1995-1997) en van het cultuurhistorisch bulletin Delf (1997 2006). 2. Republiek - dr Ingrid van der Vlis Historica met een eigen onderzoeksbureau. Promoveerde in 2001 op Lieven in armoede. Delftse bedeelden in de ^ventiende eeuw. Publiceerde studies over armen- en wezenzorg en over de geschiedenis van de Delftse buurten Poptahof, Stationsbuurt en Die Delfgaauwse Weye. 3. 19° en 20' eeuw - prof.dr Paul van de Laar I listoricus, hoofd collecties en plaatsvervangend directeur van het Historisch Museum Rotterdam, bijzonder hoogleraar stadsgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit. Promoveerde in 1991 op ]:inancieringsgedragin de Kotterdamse maritieme sector, 1945 I960. Schreef het tweede deel van de stadsgeschiedenis van Rotterdam over de 19° en 2()t eeuw (2000). De verschijning van de Delftse stadsgeschiedenis wordt omlijst met tal van activiteiten. Van lezingen tot voorpublicaties en van tentoonstellingen tot een cursus Delftkunde. De

financiering

D e geschiedenis van Delft wordt een standaardwerk dat iedereen die de stad een goed hart toedraagt, zal willen hebben. Hel wordt een set toegankelijk geschreven en mooi uitgevoerde boeken, die dankzij een vriendelijke prijs voor iedereen bereikbaar zullen zijn. Daarvoor is een professionele aanpak nodig, niet alleen bij het schrijven, maar ook bij het uitgeven. Zo'n project kost geld en daarvoor doen we een beroep op u!

E e n s t a n d a a r d w e r k over d e g e s c h i e d e n i s v a n Delft Presentatie jaarvergadering Delfia Batavorum, 19 mei 2009 Gerrit Verhoeven 2009 is een gedenkwaardig jaar voor Delft. Niet iedereen zal zich daarvan bewust zijn, maar onze stad herdenkt dit jaar maar liefst twee bijzondere gebeurtenissen uit het verleden. Een heel droevige en een heel feestelijke. Voor het eerste jubileum, het droevige, moeten we 650 jaar terug in de tijd. In mei 1359 stond Delft er bijzonder slecht voor. De stad was sinds 4 april omsingeld door troepen van hertog Albrecht van Beieren. Het beleg was een gevolg van de partijstrijd die Holland tot op het bot verdeelde: de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Dat was een onontwarbare kluwen van politieke conflicten, economische belangentegenstellingen en familievetes. Delft zat op dat m o m e n t in het verkeerde kamp: dat van de Kabeljauwen. Zij verzetten zich tegen hertog Albrecht, die sinds 1358 optrad als voogd voor zijn zieke broer, graaf Willem V van Holland. Delft herbergde een aantal van de felste tegenstanders van Albrecht en van hieruit werd in maart 1359 een overval gepleegd op de grafelijke gevangenis in Den Haag. Albrecht kon dit natuurlijk niet over zijn kant laten gaan. Hij sloeg het beleg voor Delft en binnen twee maanden moest de stad zich overgeven. D e gevolgen waren verschrikkelijk. D e vestingwerken, die nog niet eens waren voltooid, werden gesloopt. De aanvoerders van het verzet werden verbannen. D e stad moest een boete opbrengen van 60.000 Brugse schilden, een fenomenaal bedrag voor die tijd. En het meest vernederende: 1000 mannen en 500 vrouwen moesten barrevoets en blootshoofds de stad uitkomen en de hertog o m genade smeken; dat moet er ongeveer zo hebben uitgezien als in dit beroemde beeld van Auguste Rodin uit 1888 over een scene uit de honderdjarige oorlog: in 1347, dus slechts twaalf jaar voor het beleg van Delft, leveren zes burgers van Calais na een beleg van elf maanden hun stad over aan de Engelsen. Het beleg van 1359 is een dieptepunt in de geschiedenis van Delft. De stad was volop in de groei, zowel ruimtelijk als economisch als militair, maar werd nu hardhandig in haar ontwikkeling gestuit. Het duurde jaren voor Delft weer op goede voet met de landsheer verkeerde en de schade te boven was. Voor wie er meer van wil weten: in het komende nummer van Delf stunt een artikel over het beleg van Delft van de hand van Marion Claessens, medewerkster van Erfgoed Delft. En dat brengt me bij de tweede bijzondere gebeurtenis die Delft dit jaar mag herdenken, ditmaal een bijzonder heuglijke. Het gemeentearcliief bestaat 150 jaar! In 1859 werd Jan Soutendam benoemd als de eerste gemeentearchivaris van Delft. Is dat nou zo bijzonder, zult u zeggen? Ja, dat is het. Het is namelijk de uitdrukking van een toenemende belangstelling voor de betekenis van de geschiedenis en van de zorg voor het historisch erfgoed in de 19C eeuw. Archieven die voorheen achter slot en grendel lagen en waar bijna niemand de weg in wist, kregen nu een professionele beheerder, die een inventaris maakte en die belangstellenden inzage gaf in de stukken. Dat er behoefte aan was, blijkt wel uit de groei die het gemeentearchief in anderhalve eeuw heeft doorgemaakt. Het begon met één functionaris in deeltijd en een plekje op de zolder van het stadhuis. Het is nu een volwaardige erfgoedinstelling in een prachtig eigen pand aan de O u d e Delft. Niet alleen in de studiezaal, maar meer en meer via het internet kan iedereen gebruik maken van de openbaarheid van de Delftse archieven. Openbaarheid van bestuur en toegang tot informatie is een voorwaarde voor een goed functionerende democratie. Delft was 150 jaar geleden een van de eerste steden in Nederland die een gemeentearchivaris benoemde en dat zou best gevierd mogen worden - helaas bestaan er geen plannen, zo heb ik begrepen. Waar wel plannen voor bestaan, is o m dergelijke hoogte- en dieptepunten van de Delftse historie te gaan vastleggen in een nieuwe stadsgeschiedenis. U weet misschien dat sinds een jaar of tien

voor bijna alle steden van enig belang wel een nieuw standaardwerk over de geschiedenis is verschenen. Sommige steden kunnen dat in één dik boek, zoals Leeuwarden, andere produceren een hele reeks delen; hier ziet u bijvoorbeeld de eerste twee van in totaal vier delen cwer de geschiedenis van Leiden. Terwijl Delft een van de eerste Nederlandse steden was met; een eigen gemeentearchivaris, is het zo ongeveer de laatste die nog geen moderne stadsgeschiedenis heeft. E n dat is jammer, want we hebben zo'n rijk verleden! Ik zeg wel eens pochend dat men in verre buitenlanden naast Amsterdam maar één andere Nederlandse stad kan noemen, en dat is niet Dordrecht, Eindhoven, Haarlem, Zwolle of Groningen ... dat is Delft. O K , sommigen kennen Rotterdam van zijn haven of D e n Haag als regeringszetel, maar van Delft weet men meestal nog veel meer. We mogen ons er best wat meer van bewust worden dat we wereldberoemd zijn met ons Delfts blauw, de schilderijen van Vermeer, de ingenieurs van de T U en de altijd imponerende koninklijke uitvaarten. Vier dingen die verrassend veel buitenlanders weten over onze stad. N a Amsterdam is er ook geen stad in Nederland die zoveel toeristen trekt als Delft. Maar als zo'n toerist hier dan een boekhandel binnenstapt en vraagt o m een geschiedenis van de stad, wordt hij met lege handen naar buiten gestuurd. En ook Delftenaren zelf missen een betrouwbare, complete, actuele en vooral aantrekkelijke geschiedenis van Delft. U weet wel, zo'n boek dat je nog eens naslaat als je gasten de stad laat zien, of je nu burgemeester bent of stadsgids of gewoon een Delftenaar die vrienden uit het buitenland ontvangt. Zo'n boek dat je als leraar gebruikt bij het voorbereiden van je lessen, of als ambtenaar als je historische achtergronden zoekt bij hedendaagse plannen en ontwikkelingen. O f nog beter: dat je leest voor je plezier, omdat je interesse hebt in de geschiedenis van je woonplaats. Is er nu dan niets? O jawel, er is van alles kijk maar eens in uw boekenkast. Misschien staat daar wel de verzamelband van uitgeverij Waanders met 19 deeltjes over verschillende thema's uit de Delftse geschiedenis tot 1940. Deze serie werd uitgegeven bij gelegenheid van de viering van 750 jaar stadsrecht in 1996. O f misschien hebt u de tentoonstellingscatalogi van het Prinsenhof uit de jaren '80, met tal van lezenswaardige artikelen en heel veel beeldmateriaal, jammer genoeg allemaal in zwart-wit en helaas maar tot 1914. Of de bijzonder toegankelijke boekjes van de bekende Delftse schoolmeester Wybenga, een man die prachtige verhalen kon vertellen, maar die helaas niet verder kwam dan 1795. N o g veel ouder zijn de boeken van Dirck van Bleyswijck en Reinier Boitet, respectievelijk uit 1667 en 1729. Ik heb wel eens spottend opgemerkt dat deze auteurs respectievelijk de eerste en de laatste zijn geweest die de geschiedenis van Delft compleet hebben beschreven, vanaf het begin tot hun eigen tijd. Maar zelfs dat is niet helemaal waar, want hun boeken zijn eigenlijk geen stadsgeschiedenissen in de moderne betekenis van het woord, maar eerder stadsbeschrijvingen, zoals hun titels ook aangeven. Wordt er dan tegenwoordig niet meer gedaan aan Delftse geschiedenis? Jazeker wel, kijk maar eens naar onze eigen jaarboeken: elk jaar weer staan daarin artikelen over de meest uiteenlopende onderwerpen. En gelukkig verschijnen er van tijd tot tijd ook uitvoeriger studies, zelfs dissertaties over Delft. Maar waar we langzamerhand echt behoefte aan hebben, is een standaardwerk waarin de geschiedenis van Delft vanaf de oorsprong tot de huidige tijd wordt beschreven, op een moderne, wetenschappelijk verantwoorde en toch toegankelijke manier. Een werk met een kop en een staart, dat grote lijnen trekt en dat vanuit een heldere, samenhangende visie is geschreven. Hierin moeten de resultaten van losse, vaak heel specialistische studies op bevattelijke wijze worden samengevat. Want sommige van die deelstudies hebben spectaculaire resultaten opgeleverd. Een voorbeeld: de laatste jaren hebben archeologen geweldige ontdekkingen gedaan. In de Hamaschpolder zijn sporen van de vroegste bewoners van onze regio aangetroffen. En langs de Schie zijn behalve het klooster Koningsveld ook resten gevonden van de Hof van Delft, van waaruit onze stad is gesticht. Dergelijke vondsten verdienen bredere bekendheid, ze moeten in hun context worden geplaatst zodat duidelijk wordt dat ons beeld van de vroegste geschiedenis van Delft en zelfs de voorgeschiedenis van Delft drastisch moet en nu ook kan worden

bijgesteld. Dus: bestaand onderzoek moet worden samengevat in een samenhangend beeld. Daar staat tegenover dat we o m dat beeld te kunnen schetsen, misschien ook speciaal onderzoek moeten doen naar onderwerpen waar eigenlijk nog helemaal geen studie van is gemaakt. Wat bijvoorbeeld te denken van de meest recente geschiedenis van de stad. Als je wilt beschrijven hoe Delft zich heeft ontwikkeld na de Tweede Wereldoorlog, moet je bijna van de grond af aan beginnen, want er is nog vrijwel niets over gepubliceerd. Dat betekent beginnen bij de bron: originele documenten raadplegen, lezen wat er in de pers is verschenen, misschien mensen interviewen die bepaalde gebeurtenissen hebben meegemaakt. Terug naar het ambitieuze plan: wat er nu echt eens zou moeten komen is een standaardwerk over de Delftse geschiedenis. O p initiatief van Delfia Batavorum is de Stichting Geschiedschrijving Delft opgericht, die gaat proberen dit plan te realiseren. Het bestuur heeft een aantal uitgangspunten vastgesteld en mij gevraagd een redactie te vormen. Die redactie gaat de plannen inhoudelijk verder uitwerken. Ik kan daar nog niet al te veel over vertellen, maar een aantal dingen is al wel duidelijk. 1. We gaan niet proberen de geschiedenis van Delft in één boek te proppen. Daarvoor is er simpelweg te veel stof. We willen geen onhandelbare foliant, maar een aantal handzame delen, waarschijnlijk drie. 2. We nemen de tijd o m er iets goeds en iets moois van te maken, want het kan generaties duren voor er weer zo'n stadsgeschiedenis verschijnt. Het wordt dus een standaardwerk dat een tijdje meekan. Dat betekent overigens niet dat het bol zal staan van onverteerbaar wetenschappelijk proza. D e boeken moeten toegankelijk geschreven zijn, rijk geïllustreerd en betaalbaar, ledereen moet ze kunnen en willen aanschaffen en lezen. 3. Het wordt een verhaal met een kop en een staart, geen verzameling losse studies van specialisten op een heel beperkt terrein. O m een fout voorbeeld te noemen: de stadsgeschiedenis van Haarlem bestaat uit één deel, waaraan liefst 49 auteurs hebben meegewerkt. Er was bijvoorbeeld een redacteur voor de religieuze geschiedenis, maar die kreeg van meer dan tien mensen kopij aangeleverd. Bijna elk kerkgenootschap had wel een emeritus-predikant of een oudkerkbestuurder die over de eigen denominatie een gloedvol stuk schreef. Al die stukken waren natuurlijk veel te lang en gedetailleerd, en aan de redacteur de taak o m daar ten koste van een heleboel ruzies in te gaan schrappen en er één verhaal van te maken. Z o moet het dus niet! We willen geen verzameling losse 'clubgeschiedenissen', maar een samenhangend verhaal dat uitstijgt boven een bundel detailstudies. 4. In de Delftse stadsgeschiedenis moet plaats zijn voor de beroemdheden die iedereen kent, van Geertruid van Oosten tot Willem Schermerhorn, van Johannes Vermeer tot Jacques van Marken en Agneta Matthes, en van Pieter van Foreest tot Peter Tetteroo. Maar ook de gewone Delftenaar moet een plek krijgen: de middeleeuwse handwerksman die moeite had de eindjes aan elkaar te knopen, de dominee die in een nog grotendeels katholieke stad probeerde een gereformeerde gemeente op te bouwen, de weesjongen die met de V O C naar Indië werd gestuurd, de zwoegende arbeider in de Gistfabriek en de feestvierende student in sociëteit Phoenix. De redactie gaat de lijnen uitzetten voor de inhoud. Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor de organisatorische en de financiële kant van het project. O p dit m o m e n t wordt veel energie gestoken in het maken van een begroting. Welke kosten moet je ramen voor auteurs, illustraties en copyright? Wat kost het vormgeven, opmaken en drukken van de boeken? Ga je daarvoor in zee met een uitgever, of doe je dat allemaal in eigen beheer? Wat moeten de boeken straks gaan kosten? Verkoop je ze alleen via de boekhandel of ook bij voorintekening?

Allemaal vragen waarop je een antwoord wilt hebben voordat je goed en wel aan de slag gaat. En dan het lastigste karwei: de financiering. Delfia Batavorum kan dat natuurlijk nooit allemaal zelf bekostigen, dus er zullen subsidies moeten worden geworven. Dat is nooit gemakkelijk, maar zeker in deze economische mindere tijden is het een hele opgave. D e h o o p is daarom gevestigd op substantiële steun van de gemeente. D e meeste van de inmiddels talrijke stadsgeschiedenissen zijn immers voor het grootste deel gefinancierd door de plaatselijke gemeentebesturen, die het belang inzagen van een gedegen en aantrekkelijke geschiedschrijving. Laten we hopen dat ook het Delftse gemeentebestuur in actie komt en het initiatief niet alleen met woorden maar ook met daden steunt. D e eerste tekenen zijn gunstig: het initiatief is besproken met de wethouder cultuur en die is enthousiast. Dat mag ook wel, want ze heeft net een nieuwe stadsstijl gepresenteerd die precies in ons straatje past met als slogan: Delft Creating History. Als de gemeente dat waar wil maken, kan het niet anders of die Delftse stadsgeschiedenis gaat er komen!

CREATING HISTORY

D

Opzet

CREATING HISTORY

Standaardwerk dat iedereen wil hebben Drie delen 2009-2014 Oplage ca. 3.000 exemplaren Promotie: alle middelen Prijs: ca. € 35 per deel; diverse kortingen en acties Schrijfwerk door zeer deskundige redactie en auteurs Steunt op recente ervaring andere steden Uitgave door professionele uitgever Zie bijlage "Naar een Delftse stadsgeschiedenis" van dr. G. Verhoeven presentatie financiële opzet

Financiële oozet

De.. CREATING HISTORY

Onderscheid financiële verantwoorden kheid Schrijfwerk

: stichting

Productie en distributie : uitgever

presentatie financiële opzet

Kosten

^eljT: CREATING HISTORY

De totale kosten van de serie zijn ca. € 400.000, Stichting Geschiedschrijving Delft heeft op basis van de kwaliteit van haar plannen uitgevers bereid gevonden om op voorhand ca. € 150.000 in de uitgave te investeren!

presentatie financiële opzet

Schrijfwerk (1)

De.. CREATING HISTORY

Kosten: 1. 2. 3. 4.

Synopsis Honoraria auteurs en redactie Kostenvergoedingen Beeldmateriaal (fotowerk, copyright, publicatierecht) 5. Bestuurskosten 6. Promotie en marketing 7. Onvoorziene posten presentatie financiële opzet

Schrijfwerk (2)

De.. CREATING HISTORY

Opbrengsten 1. 2. 3. 4.

Subsidies Sponsoring Bijdragen in natura (facilitering, secretariaat, beeld) Garantieafname (bovenop geplande verkoop)

Tegenprestatie 1. Boek 2. Naamsvermelding 3. Evenementen, bijeenkomsten; flankerende activiteiten presentatie financiële opzet

gelfl

Totale kosten schrijfwerk Honoraria Beeldmateriaal y R en marketing • Bestuurskosten Totaa

€ € € € €

200.000 20.000 25.000 5.000+ 250.000

presentatie financiële opzet

CREATING HISTORY

81

Dekking kosten schrijfwerk i ^ Xj

m

CREATING HISTORY

Betrekken Delftse gemeenschap en dan • Bijdrage Gemeente Delft • Subsidies • Sponsoring: groot en klein

Bijzondere aandacht voor tempo financiering: de kosten gaan ver voor het boek uit! presentatie financiële opzet

Productiekosten(1)

De.. CREATING HISTORY

Kosten bedragen ca. € 50.000 per dee Risico bij uitgever, uitgave zonder exploitatietekort mogelijk Uitgever denkt 2.900 boeken per deel te verkopen; boekhandelskorting 40% Extra exemplaren voor Stichting met korting van 40% presentatie financiële opzet

Productiekosten^) Vormgeving (ook folder, banner, etc.) Druk en papier Bindwerk Opslag en distributie Publiciteit Professioneel ondersteunen schrijfwerk Present- en bewijsexemplaren presentatie financiële opzet

5e: CREATING HISTORY

Samenvatting Totale kosten nvestering uitgever Benodigde bijdrage

presentatie financiële opzet

e

i lj^

CREATING HISTORY

€ 400.000 € 150.000€ 250.000=

Flankerende activiteiten

Selft CREATING HISTORY

Tentoonstellingen, b.v. bij elk deel één - Delft Kloosterstad (handschriften!) - De Gouden Eeuw van Delft - Delft Kennisstad (vernieuwende industrie, universiteit)

Lezingencyclus (kijkje in de keuken) Voorpublicaties Serie op TV West Cursus Delftkunde Samenvatting, doelgroepversies. Andere talen. presentatie financiële opzet

11

-

^

i VS • • — z i — •?**•

• • •

iA-,

wp*\ *fm' •*'•

^ ^ y % ^ > i • • fis

'*Wf

4

M-,->

" W v

•»•- v

-^r^m'w^^'^

" & '

:

•'••••v

>-'.•. T- • *

*!

'^^t;

>Ci •^*-J

'•>•«