Ledenmagazine van de Fietsersbond Driemaandelijks tijdschrift nr. 75 september – december 2013 P708377 | Afgiftekantoor Antwerpen X | V.U. Jan Treunen, Oude Graanmarkt 63, 1000 Brussel
Nieuwsbrief
03
Bent Van Looy
07
Fietsend ondernemen
04
Met de fiets
naar school
Editoriaal Inhoud 03 Passie voor de fiets
Bent Van Looy: “Fietsen is een normale zaak”
Trend
Hou het droog
04 Reportage
Met de fiets naar school
06 In de buurt
Klaar voor ultieme demarrage Vertrekkensklaar voor de eerste schooldag. Mijn kleurrijke fiets, met goed afgestelde versnellingen en remmen en een toffe fietstas, wacht nog enkel om bestegen te worden door de trotse eigenaar. Na een eerste opwippertje om op het fietspad te geraken, fiets ik een honderdtal meter zorgeloos. Plots moeten alle remmen dicht voor een takkenconstructie op het fietspad. Vlot trek ik terug op. Gezwind licht ik mijn fiets van de grond om de volgende horde te nemen. Door het kiezelgruis op het fietspad moet ik mijn sliptraining in de praktijk uittesten. Tegen topsnelheid, volop claxonnerend, raast een auto voorbij. Zijn zij nu de supporters van de toekomstige wereldkampioen veldrijden? Vlaanderen wil het potentieel als fietsregio verder uitbouwen. We gaan vooruit, maar het gaat te traag. De Fietsersbond drijft de snelheid op. Voor elke jongere verwachten wij een fietsroute die tot de verbeelding spreekt en in Europa tot voorbeeld strekt. Fietsen Vlaanderen en Brussel het gat dicht? De Fietsersbond zit al jaren in het koppeloton en is klaar voor de ultieme demarrage. Samen met duizenden jongeren willen we vlot door het nieuwe schooljaar fietsen.
Fietsersbond Deinze organiseert fietsexamen
In het wild
07
Schoolstraten
Fietsend ondernemen
Elektricien op de fiets
08 Iedereen op de fiets
Zo mobiel! De efficiëntste weg naar kantoor? De beste fietsroute naar de cinema? Er bestaan heel wat apps voor smartphones die fietsroutes kunnen uitstippelen. Met bijvoorbeeld Google Maps wordt er in een handomdraai een combinatie gemaakt tussen de snelste en de meest fietsvriendelijke route. Je kan ook zelf je route uitstippelen met bijvoorbeeld de knooppunten op Fietsnet of met RouteYou en vervolgens de route exporteren als gpx-bestand. Nadien kan je de rit importeren op je smartphone met apps als EveryTrail.
Win een van de tien Minoura smartphonehouders. Bevestig je smartphone op je stuur en raak nooit meer de weg kwijt. Mail het antwoord op onderstaande vraag voor 30 september 2013 naar
[email protected]. Welke school in Brakel legt zelf een fietspad en fietsbrugje aan nadat gemeente en gewest het dossier jarenlang liet aanslepen?
De Fietsersbond is de belangenvereniging voor fietsers in Vlaanderen en Brussel en maakt van de fiets een logische keuze voor iedereen, van individu tot politicus. Word lid: schrijf 30 euro (voor het hele gezin) of 23 euro (voor één persoon) over op het rekeningnummer BE34 7895 8364 6590, BIC: GKCCBEBB met vermelding ‘nieuw lid’. Je vindt alle ledenvoordelen op www.fietsersbond.be/ledenvoordelen Word schenker: stort je bijdrage op het rekeningnummer BE25 5230 8048 1682, BIC: TRIOBEBB met vermelding ‘gift’. Giften vanaf 40 euro zijn fiscaal aftrekbaar. Meer info op www.fietsersbond.be/giften Wil je deze nieuwsbrief enkel digitaal ontvangen? Mail
[email protected] met vermelding ‘nieuwsbrief digitaal’ en je lidnummer.
Colofon
i
De Fietsersbond ijvert hard voor samenhangende fietsroutes zonder zwakke schakels. Volg ons op www.fietsersbond.be/fietsroutes.
2
Concept en coördinatie: Fietsersbond vzw Redactie: Fietsersbond vzw Fotografie: Stefan Dewickere Fietsersbond vzw Vormgeving: Kliek Creatieve Communicatie Druk: drukkerij Perka Oplage: 8.000 ex. Beeld cover: © Fietsersbond Nederland/Ronald Bakker V.U.: Jan Treunen, Oude Graanmarkt 63, 1000 Brussel -
[email protected] - tel. 02 502 68 51 Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of geciteerd mits bronvermelding ‘Fietsersbond Nieuwsbrief’. Deze uitgave werd gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Passie voor de fiets
Trend
Bent Van Looy:
“ Fietsen is een normale zaak
Hou het droog Regenweer is een slechte uitvlucht om niet te fietsen. Het regent in België maar 7 procent van de tijd (evenveel als in fietsland Nederland) en er zijn tal van accessoires die je droog houden. Dankzij creatieve ontwerpers over de hele wereld worden regenaccessoires voor op de fiets bovendien steeds mooier en praktischer.
”
> Naam: Bent Van Looy Leeftijd: 37 Woonplaats: Parijs Beroep: muzikant
O
p 17 oktober kunnen fietsers voor de helft van de prijs naar het concert van Bent Van Looy in de Ancienne Belgique. Het is een initiatief van de concertzaal en Brussels staatssecretaris voor Mobiliteit Bruno De Lille, die zo fietsen in Brussel willen promoten. Maar ook Van Looy zelf koestert een passie voor de fiets.
Dankzij het initiatief van De Lille en AB ben je plots gebombardeerd tot fietsactivist. Wat vind je daarvan? Bent Van Looy: “Toen ik er voor het eerst over werd aangesproken, was ik wat verbaasd. De fiets gebruiken om naar je werk, naar concerten en dergelijke te gaan was voor mij een heel normale zaak. Maar in Brussel blijkt er nog heel wat werk aan de winkel. Ik ben erg blij om deel uit te maken van dit initiatief en hoop dat het een signaal is om vaker te kiezen voor de fiets.”
Je woont nu al enige tijd in Parijs. Hoe is het daar fietsen? “Sinds de huurfietsen hun intrede deden, wordt er massaal gefietst. Dat is een goede zaak, maar heel wat Parijzenaren sukkelen wat onderweg. Ik heb een snelle rijstijl. Vroeger kon ik me overal vlotjes tussenwringen, maar nu gaat dat dus al een pak moeilijker.” (lacht)
Fietsen moet minder “levensgevaarlijk worden Als muzikant komt je overal ter wereld. Welke stad is het fietsvriendelijkst?
”
“Zurich is echt een voorloper op vlak van levenskwaliteit. Amsterdam is natuurlijk de fietsstad bij uitstek, maar daar is de situatie wat doorgeslagen. Door het drukke fietsverkeer is het er soms bijna gevaarlijk om te fietsen. In New York daarentegen kan je tegenwoordig ongestoord enorme afstanden afleggen met de fiets. Heerlijk!”
Hoe krijgen we volgens jou nog meer mensen op de fiets in België? “Om te beginnen moet het minder levensgevaarlijk worden om te fietsen. Infrastructuur moet aangepast worden om conflicten met auto’s te vermijden, maar automobilisten moeten ook hun rijgedrag wijzigen. Gelukkig is er al heel wat veranderd. Toen ik 14 was, moest ik me op weg naar school tussen de auto’s wurmen. Nu wordt het steeds normaler om je fiets te gebruiken, elk dag en voor al je verplaatsingen.”
Opspattende modderregen is geen pretje. Alles begint bij goede spatborden. Voor sportieve fietsen is de Ass Saver erg handig. Het spatbord bevestig je in een handomdraai en zonder materiaal aan je zadel. Ook hippe fixies ontbreekt het vaak aan een degelijk spatbord. Daar speelt het eigentijdse Musguard handig op in met een erg minimalistisch ontworpen spatbord. Menig fietser heeft zich al met de paraplu in de hand proberen beschermen tegen de regen. Maar het is erg gevaarlijk en dus verboden. Nu bestaan er echter verschillende handenvrije modellen. De Numbrella bijvoorbeeld (foto) lijkt op een opgerolde rups. Veltop is dan weer een heus fietsdak met zijschermen die je beschermen tegen regen en wind. Zweer je toch bij de klassieke paraplu, dan is de parapluhouder van DryBike in combinatie met een aerodynamische paraplu van Senz een goed idee. Een klassieke regenjas en –broek biedt natuurlijk nog steeds de beste bescherming. Vind je die maar niks? Een Bikebrella is een jas met een soort rok die aan je stuur bevestigt. Zo wordt er een tent gevormd die je boven- en onderbenen drooghouden. Rainlegs bedekken op hun beurt enkel de bovenkant van de bovenbenen maar bieden wel een vrij goede bescherming tegen licht regenweer. Voor nog meer originele regenkledij kan je terecht bij onder meer Georgia Rainwear en Bearcat. Van hoesjes voor fietsmandjes, over hoeden tot regenrokken … Allemaal in een leuk design met opvallende kleuren en motieven. Waar je ook voor kiest: ga voor lichte, waterdichte, ademende en flexibele kledij. Anders loop je het risico alsnog nat aan te komen op je bestemming – van het zweet.
3
Reportage
Met de fiets naar school
Begin september. Een nieuwe lading scholieren staat te trappelen van ongeduld om voor het eerst alleen met de fiets naar school te vertrekken. Ze legden met glans het Grote Fietsexamen af en hun ouders zijn gerustgesteld door het fietsbrevet dat thuis op de koelkast hangt. Tijdens de Week van Mobiliteit van 16 tot 22 september halen vele scholen het onderste uit de kan om kinderen en jongeren een week lang warm te maken voor een duurzamere mobiliteit. Alle toeters en bellen worden bovengehaald voor een veiliger verkeer. Maar is dat wel wat we nodig hebben om jongeren op de fiets te krijgen?
S
inds fietseducatie concreet werd opgenomen in de eindtermen van het lager onderwijs, merken we een duidelijk toegenomen aandacht voor fietsen. Aan het einde van vorig schooljaar namen bijna 8.000 leerlingen uit 450 klassen deel aan het Grote Fietsexamen, georganiseerd door de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Zulke projecten zijn toe te juichen omdat ze kinderen de kans geven om de drempel te overwinnen. Ze merken dat het kan, met de fiets naar school komen, en met een beetje geluk tonen ze dat ook aan hun ouders.
Er is amper “fietseducatie voor tieners
”
Voor kinderen blijft mobiliteit echter vaak een keuze die hun ouders maken. Projecten rond duurzame mobiliteit hebben dan ook pas een blijvend effect als er ook een blijvende, continue stimulering wordt aangeboden en als ook ouders betrokken worden. Na het informeren en experimenteren, dat vaak in eenmalige fietsprojecten aan bod komt, is het be-
4
langrijk het fietsen te implementeren in het leven van alledag. Katrien Van kerkhoven van de Fietsacademie: “Kinderen moeten op school, thuis en bijvoorbeeld in de jeugdbeweging zien dat fietsen de beste keuze is voor heel wat trajecten in verschillende omstandigheden. Voor woon-schoolverkeer, maar ook voor uitstappen en voor het vervoeren van bagage.”
Eenzijdig
Daarnaast wordt er bij fietseducatie al te vaak eenzijdig op behendigheid en veiligheid gelet. “Opvallend is dat er een ongevallenpiek is bij jonge tieners”, weet Katrien. “Zij komen net van de lagere school, waar ze alle behendigheid geleerd hebben die ze nodig hebben. En toch loopt het blijkbaar nog veel te vaak mis.” Stuurvaardigheid en het kennen van de wegcode blijkt onvoldoende. Veilig fietsen in het verkeer komt vooral aan op juiste keuzes maken en risico’s correct inschatten. Tieners hebben deze reflexen nog niet opgebouwd en gedragen zich soms net iets roekelozer. Katrien: “Dit gedrag moet goed opgevangen worden, maar precies
© David Legrève - VSV
Hoe krijgen en houden we jongeren op de fiets?
voor tieners ontbreekt fietseducatie compleet!”
Gewoontegedrag
Dagelijkse fietservaring in verschillende situaties heeft een enorme impact op
45 procent In Denemarken kunnen de meeste kinderen al fietsen lang voor ze naar school gaan. Het is er vanzelfsprekend dat ouders hun kinderen leren fietsen (evenwicht houden en sturen) zodat de school verder kan gaan. Naast verkeerslessen komt de fiets ook aan bod in de lessen geschiedenis, fysica, technologie en zelfs design. Door de fiets te belichten in al zijn facetten, wordt fietsen een dagelijkse gewoonte. Maar liefst 45 procent van de Deense kinderen en jongeren fietst elke dag naar school.
i
De website www.bicycleinnovationlab.dk verzamelde inspirerende fietsprojecten voor jongeren.
> Opvallend is dat er een ongevallenpiek is bij jonge tieners. Nochtans kregen zij net alle behendigheid aangeleerd die ze nodig hebben.
veiligheid. “Om het opbouwen van deze ervaring te stimuleren, moet de kaart van de gewoonte getrokken worden”, meent Katrien. De overheid moet dit gewoontegedrag stimuleren. Goede en aangename fietsroutes zorgen er voor dat je overal veilig en makkelijk kan fietsen. “Maar het kan ook goedkoper: door bijvoorbeeld autovrije zones rondom scholen in te richten of verkeerslichten
meer fietsvriendelijk af te stellen.” Ook scholen en ouders dragen een grote verantwoordelijkheid. Zij moeten het goede voorbeeld geven. “Naast goede fietsroutes en –stallingen zijn een goede fiets en bijvoorbeeld degelijke regenkledij ontzettend belangrijk om jongeren op de fiets te krijgen en te houden. Het klinkt banaal, maar het maakt een wereld van verschil”, besluit Katrien.
Tot het uiterste Sommige scholen gaan tot het uiterste om hun leerlingen een comfortabele fietsomgeving aan te bieden. De gemeente Brakel krijgt budget van het gewest om fietspaden aan te leggen langs gewestwegen. Helaas laat de gemeente die dossiers al tien jaar aanslepen.
© David Legrève - VSV
Eén van de te realiseren fietspaden ligt langs een belangrijke schoolroute. Het Sint-Franciscusinstituut is voor fietsers tot op heden niet bereikbaar op een veilige manier. Daarom besloot de school zelf in te staan voor een fietspad en een fietsbrugje. Daarvoor moet ze wel diep in de buidel tasten: de kostprijs bedraagt 15.000 euro.
> Ervaring is cruciaal en daarom moet de kaart van de gewoonte getrokken worden.
Het Sint-Franciscusinstituut verdient een pluim. In tegenstelling tot gemeente en gewest, toont de school aan dat ze echt werk wil maken van een duurzame mobiliteit.
5
In de buurt
Fietsersbond Deinze organiseert fietsexamen 300 leerlingen nemen deel aan Haal je fietsrijbewijs! In Deinze organiseert de Fietsersbondafdeling al negen jaar een fietsexamen voor de leerlingen van het zesde leerjaar. De ouders van alle deelnemers gaan het engagement aan om samen met hun kind te oefenen. Bovendien doet het parcours alle middelbare scholen van Deinze aan. Zo stimuleert de Fietsersbond kinderen om naar school te blijven fietsen, ook na de overstap naar de middelbare school. Waaruit bestaat het fietsexamen? Eddy Donné: “Er is steeds een infomoment waarop de wegcode voor fietsers wordt toegelicht. Daarnaast zijn er twee oefenmomenten. Soms trekt de politie vooraf ook naar de school met een behendigheidspiste. Op de dag van het fietsexamen zelf krijgen we hulp van de politie, de civiele bescherming, ouders en vrijwilligers. De fietsbehendigheid wordt dan getest op de parking van een sportcomplex. Ten slotte leggen we een parcours af langs alle middelbare scholen van Deinze. Dat vinden we belangrijk, omdat we de kinderen willen stimuleren om ook in het middelbaar naar school te blijven fietsen.”
> Eddy Donné: “Twaalf scholen nemen deel en volgend jaar vieren we de tiende editie.”
overgestoken worden. Daarnaast kochten we zelf kegels, balken, touwen, stokken, verkeersborden en zelfs enkele verkeerslichtjes aan. Daarvoor kregen we 500 euro subsidie van VTM Levenslijn.”
hopen dat “ Wefietsen een
gewoonte wordt
”
Heb je veel materiaal nodig?
Is het examen verplicht?
“Onze Fietsersbondafdeling maakte een kleine cursus met de beschrijving van het fietsexamen. We leggen er duidelijk in uit hoe kruispunten veilig kunnen
“Het examen kadert in de eindterm 6.13: ‘de leerlingen beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie en ze kennen de
In het wild
verkeersregels voor fietsers en voetgangers, om zich zelfstandig en veilig te kunnen verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route’ van het zesde leerjaar basisonderwijs. Ouders moeten hun kinderen echter wel toestemming geven om deel te nemen aan het fietsexamen. Tegelijkertijd gaan ze het engagement aan om samen met hun kind te oefenen. Op die manier hopen we dat fietsen een gewoonte wordt.”
Is het een succes? “Zeker! Volgend jaar vieren we de tiende editie. Twaalf scholen nemen deel. Dat is goed voor 300 leerlingen per jaar. Slechts één kleine lagere school in Deinze doet niet mee.”
Schoolstraten Locatie: Gent
6
Schoolstraten worden voor en na schooltijd een halfuur afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Gent voerde vorig jaar als experiment de eerste schoolstraten in. Er blijkt minder chaos te zijn aan de schoolpoort. Door de aangenamere sfeer is er meer contact tussen de ouders en het schoolpersoneel en de ouders onderling. De deelnemende scholen, de ouders, de kinderen en de buurtbewoners toonden zich allen erg tevreden met het project. Voor de Fietsersbond zijn schoolstraten een mooie opstap naar woon-schoolroutes die zo veel mogelijk autovrij zijn. Zo kan er niet alleen in schoolomgeving, maar op de volledige route prettig en veilig gefietst worden.
Fietsend ondernemen
Elektricien op de fiets
© Simon Verschelde
Mathias Roelandt verkiest fiets boven bestelwagen
> Mathias Roelandt: “De cargofiets en de huidige communicatiemogelijkheden zijn de perfecte instrumenten om snel en efficiënt te kunnen werken in de stad.”
Steeds meer ondernemers maken van de fiets hun beroep: fietskoeriers, mobiele fietsherstellers … Maar ook bij de klassieke beroepen doet de fiets zijn intrede. Elektricien Mathias Roelandt (33) stapte over van de bestelwagen op de vrachtfiets. Evelo was geboren en Mathias ontdekte het potentieel van de fiets. “Ik voel me gezonder en de tijdswinst en het economische voordeel zijn enorm.” “Inschatten hoe lang een klus zal duren, is geen probleem. Maar door de verkeersdrukte en wegenwerken weet je met een bestelwagen nooit hoe laat je thuis zal zijn”, zucht Mathias. “Je met de wagen verplaatsen is erg stresserend. Je moet op een bepaald tijdstip bij een klant zijn, maar je staat vast in de file en het gaat niet vooruit … Om gek van te worden!” Bovendien meent Mathias dat je verplaatsen met een bestelwagen ontzettend duur is geworden. “Aankoop, verzekering, taks, onderhoud, parkeren, brandstof … De meeste opmerkingen van klanten gaan dan ook over de verplaatsingskosten. En het zal enkel duurder worden. Parkeren is helemaal een ramp: een bestelwagen raak je niet makkelijk kwijt en staat overal in de weg.”
Geen rationele keuze
“Voor een technieker die werkt in stedelijk gebied, is een eigen bestelwagen geen rationele keuze meer”, vindt Mathias. “Zeker als je weet dat steeds meer groothandels zich ook logistiek engageren. Materiaal kan tegenwoordig rechtstreeks bij de klant worden geleverd.”
De zaken gaan “goed. Binnenkort wordt Evelo mijn hoofdberoep
”
En dus zocht en vond Mathias een oplossing: de fiets. De overstap verliep vlot, maar vroeg wel wat voorbereidingstijd. “Je moet de geschikte fiets en materiaal zoeken en nadenken hoe je alles gaat vervoeren. Samen met de administratie voor het opstarten van een nieuwe zaak, ben ik zes maanden bezig geweest. Nu is Evelo nog mijn bijberoep, maar de zaken gaan goed. Daarom kan ik er binnenkort mijn hoofdberoep van maken.” Verplaatsingskosten rekent Mathias niet meer aan. “Een fiets is ontzettend veel goedkoper dan een bestelwagen. Bovendien heb ik zelf heel wat gezondheidsvoordeel door vaak te fietsen.
Het wegvallen van de verplaatsingskosten is zeker een extra verkoopargument!”
Sociaal contact
Omdat Mathias dichter bij huis werkt, heeft hij heel wat nieuwe klanten. “Het werk varieert van het vervangen van lampen tot het ondersteunen van zelfbouwers of bedrijven. Mensen begrijpen zeer snel waarvoor ze bij mij terecht kunnen. En blijkbaar vul ik een gat in de markt, want veel mensen vragen zich af bij wie ze anders terecht kunnen voor herstellingen of aanpassingen aan hun elektriciteit.” Communicatie en service draagt Mathias hoog in het vaandel. Zijn laptop met draadloze internetverbinding via 3G vormt daarin een trouwe partner. “De cargofiets en de huidige communicatiemogelijkheden zijn de perfecte instrumenten om snel en efficiënt te kunnen werken in de stad. Bovendien stelt een fiets me in staat om veel vaker een korte babbel te hebben met mensen. Ik word vaak aangesproken aan het rode licht en bij klanten komen buren of passanten soms vragen stellen. Dat sociaal contact draagt bij tot een grotere naambekendheid van Evelo.”
7
Iedereen op de fiets
Bezoek fietsstad ‘s Hertogenbosch
© Bob MacInnes
In 2011 werd ’s Hertogenbosch door de Nederlandse Fietsersbond bekroond met de eretitel Fietsstad. De afgelopen jaren heeft de stad met veel ambitie, creativiteit en geld het fietsen een enorme stimulans gegeven. Het aandeel fietsverkeer bedraagt nu maar liefst 37 procent. Bovendien wil de stad dat aandeel tegen 2015 laten stijgen tot 44 procent. Voor een stad in het zuiden van Nederland is dat best bijzonder: in die regio wordt er een stuk minder gefietst dan in de rest van het land. Op zaterdag 19 oktober brengen we een bezoek aan de stad om te ontdekken hoe het fietsbeleid er door de jaren heen is opgebouwd en geëvolueerd. Daarnaast springen we natuurlijk zelf op de fiets. De Fietsersbond nodigt haar leden uit om mee te gaan. De plaatsen zijn echter beperkt, dus daarom horen we graag van jou waarom jij kandidaat-deelnemer bent.
i
www.fietsersbond.be/uitstapdenbosch
Week van de Mobiliteit ITEIT.BE
BIL WEEK VAN DE MO
Van 16 tot 22 september is er naar jaarlijkse gewoonte de Week van de Mobiliteit. Dit jaar organiseert de Fietsersbond voor de eerste keer de City Cycle Challenge. Aalst en Kortrijk gaan de uitdaging aan om zo veel mogelijk ritten met de fiets te maken. Met de burgemeester op kop zetten de stadsdiensten de race in. Een week lang worden alle fietsritten geregistreerd. Op het einde van de week is de winnaar van de City Cycle Challenge-trofee bekend. www.ccc13.be In Brussel kan je op autoloze zondag gratis meefietsen met De Binnenband. Dat is een volledig bewegwijzerde fietsroute voor klein en groot, recreatieve of sportieve fietsers (tussen 1 en 74 km), langs de 22 Brusselse gemeenschapscentra. www.cultuurcentrumbrussel.be Ten slotte trachten zo veel mogelijk werknemers op Car Free Day hun auto thuis te laten en tijdens de Strapdag gaan duizenden kinderen al stappend of trappend naar school. www.weekvandemobiliteit.be (Vlaanderen) en weekvanvervoering.irisnet.be (Brussel)
‘Ik maak altijd een flink ontbijt met alles erop en eraan’ Stichting Vrienden op de Fiets is een netwerk van overnachtingadressen voor sportievelingen die meerdaagse tochten maken. Gastadressen zoals de familie Deckers uit Limburg bieden fietsers en wandelaars een warm onthaal, een gespreid bed en een stevig ontbijt. Lees het hele verhaal van de Familie Deckers op de website, en meld u aan.
www.vriendenopdefiets.nl
13
16-22 SEPTEMBER 20
