Van onderzoeken naar ondernemen "Hoe begin ik mijn eigen adviesbureau?" "Hoe bevorder ik het voortbestaan van mijn gedachtengoed?" Daan Schuurbiers ValorisatieParade FSW-UU, 26 maart 2014
Take home message De moeilijkste - en belangrijkste - stap voor onderzoekers naar ondernemerschap is de overgang van aanbod- naar vraaggericht denken: ‒ Wie heeft er eigenlijk behoefte aan mijn dienst of product? Wie zit er op te wachten? ‒ Welke vraag / welk probleem los ik op? ‒ Wie is bereid er de portemonnee voor te trekken?
Als je de toegevoegde waarde van je dienst of product voor de opdrachtgever kunt verwoorden dan komt de rest 'vanzelf'.
2
De proef op de som: waarmee kan ik u van dienst zijn? Heeft u vragen rond ondernemerschap / valorisatie / het starten van een adviesbureau die u het komende uur zou willen bespreken? ‒ Heeft u al concrete plannen? ‒ Praktische vragen? ‒ Specifieke interesses? 3
Van paper naar product: een zee van vragen ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒
Voltijd of deeltijd? Dienst of product? Alleen of met partners? Werknemers? Organisatievorm? Klanten? Concurrenten? Startkapitaal? Inkomen? IP / Patent? Marketing / verkoop? Boekhouding?
4
Een vlot in de zee van vragen: het ondernemingsplan ‒ Productomschrijving (elevator pitch) ‒ Implementatie ‒ ‒ ‒ ‒ ‒
De ondernemer(s) Marktverkenning Klanten Concurrentenanalyse Waardepropositie
‒ Organisatie en administratie ‒ Financiën Lastige vragen, maar voor academici niet ondoenlijk (lijkt op groot onderzoeksvoorstel). Moeilijkste punt: omschakeling van onderzoeksperspectief naar ondernemend denken. 5
Onderzoek vs advies – a different ball game altogether... 1. Aanbod- vs vraaggestuurd: – Academisch onderzoek gedreven door nieuwsgierigheid ‒ vragen van het moment, subsidiemogelijkheden, interesse van hoogleraar / academische achterban - maar vooral interne drijfveren...
–
Advies gaat uit van de vraag van de opdrachtgever.
2. Theorie- vs praktijkgeoriënteerd: – Academisch onderzoek: methodologie, conceptueel kader, literatuurstudie - productie van academische publicaties; – Advies: eclectisch, diverse onderzoeksgebieden - verbeteren van een praktijksituatie. 3. Probleem- vs oplossingsgericht: – Onderzoek is veelal gericht op het identificeren / uiteenrafelen van problemen; – Advies richt zich op het bieden van oplossingen. 6
Hoe onderzoekers ondernemers werden - enkele recente praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1: De Proeffabriek ‒ 2005 - 2010 - promotieonderzoek: Social Responsibility in Research Practice ‒ interdisciplinaire samenwerking sociaal- / natuurwetenschappers ‒ vraag naar toepassing buiten onderzoekscontext
‒ 2011 - haalbaarheidsstudie @ CSG: ‒ marktonderzoek: behoefte / waardepropositie
‒ 2012 - De Proeffabriek ‒ adviesbureau voor verantwoord innoveren – inzichten en methoden uit de academische context 'vertalen' naar technologische praktijken 8
De zoektocht naar toegevoegde waarde ‒ aanvankelijk de 'onderzoekersaanpak': ‒ ‒
"de maatschappelijke context moet nadrukkelijker in de toegepaste wetenschappen aan bod komen" "ik heb een methode" ‒
die duurt twaalf weken, we volgen een strakomlijnd protocol, het vergt intensieve samenwerking met deelnemende onderzoekers...
9
10
11
12
De zoektocht naar toegevoegde waarde ‒ aanvankelijk de 'onderzoekersaanpak': ‒ ‒
"de maatschappelijke context moet nadrukkelijker in de toegepaste wetenschappen aan bod komen" "ik heb een methode" ‒ ‒
‒
die duurt twaalf weken, we volgen een strakomlijnd protocol, het vergt intensieve samenwerking met deelnemende onderzoekers... ...en ik kan vooraf je niet precies vertellen wat eruit komt...
respons: heel interessant, maar voor ons nu even niet ‒
geen helder beeld van de toegevoegde waarde
‒ na vele gesprekken de 'Copernicaanse wending': ‒ ‒ ‒
welk probleem hebben mijn opdrachtgevers eigenlijk? En hoe kan ik ze daar bij helpen? integriteit, Responsible Research and Innovation, user involvement, interne communicatie, technological roadmapping, socio-technical scenarios 'methode' loslaten, maar van geval tot geval kijken wat er nodig is ('maatwerk'): en nuttige oplossingen bieden! 13
Opdrachtgevers
14
Voorbeeld 2: Douglas Robinson ‒ Promotieonderzoek innovatiestudies / Constructive Technology Assessment: socio-technical scenarios ‒ academische interesse: het onderzoeksveld verder brengen ‒ interesse deelnemers: onze besluitvorming ondersteunen ‒ "teQnode SARL (Limited) is at the forefront of technology analysis and innovation assessment. Dr. Douglas Robinson (CEO) and Prof. Arie Rip provide expertise in the analysis of science and technology ... Our mission is to provide joined-up analyses for our users to apply immediately in their decision making" 15
Voorbeeld 3: KENNIScoCREATIE - Femke Merkx ‒ Onderzoek: interdisciplinair onderzoek en kenniscocreatie ‒ PhD: socio-technical configurations of responsibilities in the introduction of medical genetics technologies in healthcare
‒ 2011: KENNIScoCREATIE ‒ teamcoaching, communicatie en faciliteren 16
Voorbeeld n+1: het hoeft niet bij zzp-schap te blijven ‒ beleidsonderzoekers (o.a. TNO); nu 70 mensen in 8 landen ‒ organisatieadviseurs, nu 80 mensen ‒ antropologen, nu 7 praktijkonderzoekers ‒ econoom (Frank Kalshoven), nu 20 mensen die 'denksessies' doen Ook de 'grote jongens' zijn begonnen met een (of twee) onderzoekers die de toegevoegde waarde van hun onderzoek helder hebben gedefinieerd ‒ (en vervolgens steeds de juiste keuzes maakten... ‒...en veel mazzel hebben gehad...)
17
De ivoren toren als vluchthaven ‒ Toegegeven: de 'vertaling' van onderzoeksresultaten naar de praktijk is niet altijd vanzelfsprekend ‒ maar vaak dichterbij dan verwacht! ‒ De "ik doe fundamenteel onderzoek"-reflex ‒ NanoNextNL / RATA cursus: lab-on-a-chip / membranen / nanomedicijnen ‒ CSG Academy ‒ Gezonde Voeding (!)
‒ Gapend gat tussen onderzoek en toepassing omdat de onderzoeker niet de kennis / vaardigheden / tijd / zin heeft om het nut inzichtelijk te maken. ‒ GEEN pleidooi voor valorisatiegekte / micro-management van onderzoek! ‒ maar als de onderzoeker niet nadenkt over de toepassing, wie dan wel?18
"Je hebt goud in handen!" Groeiende behoefte aan benutting van sociaalwetenschappelijke kennis om maatschappelijke trends te duiden: ‒ bedrijfsleven: ‒ MVO en duurzaam innoveren ‒ in- en externe communicatie ‒ concurrentenanalyse / scenario's / technology roadmapping ‒ universiteiten: ‒ maatschappelijke relevantie ‒ 3e geldstroom ‒ verantwoord innoveren ‒ overheid: maatschappelijke ontwikkelingen ‒ migratie, individualisering, privacy, gezondheidszorg, burgerschap
19
De toegevoegde waarde van uw onderzoek?
‒ Wat zouden mogelijke toepassingen van de resultaten van uw onderzoek kunnen zijn? ‒ In welke vorm? ‒ Welke opdrachtgevers? ‒ Financiering?
20
Het 'gat in de markt': tussen universiteit en consultancy ‒ Kortlopend, vraaggestuurd, toepassingsgericht advies ‒ i.t.t. aio- of postdoc-trajecten van 2-4 jaar... ‒ met junior onderzoekers... ‒ die uiteindelijk beoordeeld worden door de hoogleraar / promotiecommissie... ‒ die andere belangen hebben dan de opdrachtgever...
‒ Deskundig, academisch verantwoord advies – i.t.t. de quick fix / standaardmethodes van de grote adviesbureaus – uitwisseling met onderzoek, gedegen kennis van de onderzoekspraktijk (vakinhoudelijk en cultureel) is een unique selling point. 21
Tips voor wie de sprong wil wagen ‒ probeer de toegevoegde waarde scherp te krijgen ‒ praat met beoogde opdrachtgevers! ‒ probeer je elevator pitch uit op vrienden en kennissen
‒ begin een ondernemingsplan (hoeft nog niet af!) ‒ http://www.businessmodelgeneration.com/canvas
22
Adapted from business model generation - Alexander Ostewalder & Yves Pigneur
23
Tips voor wie de sprong wil wagen ‒ probeer de toegevoegde waarde scherp te krijgen ‒ praat met beoogde opdrachtgevers! ‒ probeer je elevator pitch uit op vrienden en kennissen
‒ begin een ondernemingsplan (hoeft nog niet af!) ‒ ‒ ‒ ‒
http://www.businessmodelgeneration.com/canvas lancelots.nl/starten www.ikgastarten.nl www.rabobankstartproof.nl
‒ beter goed gejat... Ga mysteryshoppen: zijn er bedrijven die een vergelijkbare dienst / product aanbieden? Hoe doen zij het? Hoe onderscheid ik mij van de concurrenten? 24
Concurrentenanalyse
Commercieel CogNexus
Schuttelaar
De Onderzoekspraktijk
The Learning Company
Squarewise
Technopolis
Twijnstra & Gudde
ISIS - ESSEC
Het Nieuwe Trivium TNO
CE Delft
Notten Fasotte Instituut voor Maatschappelijke Innovatie
Ad Prins
Femke Merckx
Lucien Hansen
Piet Schenkelaars
Huib de Vriend
The Dia-Logos Institute
Greenloop
ElroyCOM
KplusV
Involve Bettine Pluut
NPI Instituut voor organisatieontwikkeling
Dougy Robinson
Ineke Malsch
Kessels & Smit,
Berenschot
De Argumentenfabriek
Onderzoek
Schouten & Nelissen
Adam Kahane
Dialogic
Edinethics
De Baak
Cradle to Cradle Toepassing
MVO Nederland Bram Bos
ITIM
Dialogik KWALON
RIVM
Real Change
BTS – TU Delft
CSG
Athena Instituut – VU
LEGENDA ZZP
Social Venture Network
CML
The Natural Step
Organisatie
Communicatie Organisatie
Rathenau
Greenpeace
ELSA Duurzaamheid
Ideëel
25
Omdat ook de praktische vragen ingewikkeld kunnen zijn... ‒ kvk.nl ‒ ondernemingsvormen ‒ regels voor inschrijving / KvK-nummer / BTW-nummer ‒ Startersdag: 1e zaterdag van november
‒ belastingdienst.nl ‒ ondernemer voor de omzet- / inkomstenbelasting
‒ lancelots.nl ‒ zoek zsm een goede accountant (gespecialiseerd in starters) / advocaat / notaris! 26
Elk nadeel heb z'n voordeel Ondernemen Je bepaalt zelf wat je doet Je werkt wanneer je wil Je stelt je eigen salaris vast Elke dag is spannend Uit het keurslijf Onderzoeken Functie in een organisatie Collega's Baanzekerheid Nieuwsgierigheidsgedreven
...zolang de opdrachtgever betaalt ...in de praktijk is dat 24/7 ...je weet nooit wat je gaat verdienen Elke dag is spannend Uit de comfortzone Chain of command Debiteuren-crediteurenmentaliteit Smal carrièrepad Beperkt oog voor de praktijk 27
Contact e:
[email protected] t:
06 – 143 652 16
w: www.proeffabriek.nl
