Naar een Sportieve Metropool Ruimtelijke borging van sportieve beweging in Amsterdam

Naar een Sportieve Metropool Ruimtelijke borging van sportieve beweging in Amsterdam

Het advies ‘Naar een Sportieve Metropool’ is op 5 juni 2009 verzonden aan Wethouder Sport, mevrouw drs. C.G. Gehrels en Wethouder Ruimtelijke Ordening, de heer M. van Poelgeest.

NAAR EEN SPORTIEVE METROPOOL


Inhoudsopgave 1. Aanleiding en vraagstelling

4

- Ruimtelijke toekomstplannen

4

- Sociale beleidsplannen

4

- Sportplan en ruimte voor sport

4

2. Sport als noodzaak en als kans voor Amsterdam - Sportief bewegen als noodzaak

7

- Sportief bewegen als kans

7

3. Laboratorium IJburg

12

Contactgegevens

15

Colofon: Vanaf 1952 is de Sportraad Amsterdam een onafhankelijk adviesorgaan van de Gemeente Amsterdam. De Sportraad adviseert de gemeenteraad, het gemeentebestuur, de stadsdeelbesturen en stadsdeelraden van Amsterdam. Het hoofddoel van de Sportraad Amsterdam is het bevorderen van sport en bewegen van Amsterdammers: ‘Alle Amsterdammers een levenlang actief’. Goed sportbeleid, doet goed sporten en bevordert het algemene welzijn en de leefbaarheid van een stedelijke omgeving. Daarom adviseert de Sportraad zowel gevraagd als ongevraagd over het totale sportbeleid in Amsterdam. De Sportraad vindt zijn denktankfunctie belangrijk. Om deze functie optimaal te kunnen uitoefenen streeft de Sportraad ernaar alle voor de sport en sportbeleid relevante sectoren in haar personele samenstelling vertegenwoordigd te hebben

2

6

3


1.


Aanleiding en vraagstelling

Ruimtelijke toekomstplannen Amsterdam is bezig met de structuurvisie 2040.

plezier, maar ook een belangrijk vehikel voor

toekomst voldoende ruimte voor sporten en

Centraal staat de ontwikkeling tot metropool

gezondheid, sociale cohesie en economische

bewegen in Amsterdam veilig gesteld worden?

met Amsterdam als kernstad. IJburg is de laatste

groei. Voor meer sporters en meer bewegen is

Deze vraagstelling heeft betrekking op de breed-

uitbreidingslocatie van Amsterdam. De stad heeft

echter ook ruimte nodig. Zolang een ruimtelijke

tesport en zal in dit advies in twee gedeelten aan

als ambitie om de woningvoorraad tot 2040 met

vertaalslag ontbreekt, komen belangrijke sociale

de orde komen. Ten eerste op het niveau van de

70.000 woningen uit te breiden. De stad moet

functies als sporten en bewegen in een verder

hele stad Amsterdam. Ten tweede toegespitst

verdichten. Op hetzelfde aantal vierkante meters

dichtgroeiende stad in de verdrukking.

op de wijk IJburg.

moeten meer bewoners gehuisvest worden, meer

Sportplan en ruimte voor sport

voorzieningen een plaats krijgen en meer activiteiten plaatsvinden. Tegelijkertijd moet het karakter van Amsterdam als gastvrij, duurzaam, recreatief,

Door ‘ruimte en infrastructuur’ op te nemen als

ondernemend, dienstbaar en bereikbaar versterkt

één van de vijf sterpunten doet het Sportplan

worden. Voorwaar geen eenvoudige opgave. De

recht aan het belang van deze beleidsterreinen

oplossing ligt – aldus de notitie – in het optimali-

voor de realisatie van de doelstellingen. Te-

seren van ruimtegebruik: multifunctioneel, meer-

gelijkertijd ontbreekt een gedegen ruimtelijke

voudig en flexibel gebruik van voorzieningen.1

onderbouwing van de hoofddoelstelling - meer

Sport en beweging worden ingepast in bredere

sporten en bewegen. Dit is door de Sportraad

– deels nog te ontwikkelen – concepten. Mono-

eerder al als zorgelijk aangemerkt.2 Daarnaast

functionele sportvoorzieningen hebben geen

is aan andere in het Sportplan aangekondigde

prioriteit. Bestaande sportparken moeten worden

ruimtelijke relevante acties nog geen gevolg

geoptimaliseerd en ruimte bieden voor recreatief

gegeven. Het huidige accommodatieplan (2006)

medegebruik.

is nog niet geactualiseerd en met de instelling van een stimuleringsfonds voor de sportieve

Sociale beleidsplannen

inrichting van de openbare ruimte is geen begin gemaakt. Ook de doelstelling meer bewegen in

Binnen deze ruimtelijke toekomstvisie hecht het

en rond scholen heeft nog geen adequaat ruim-

stadsbestuur veel waarde aan de sociale ontwik-

telijk eisenpakket opgeleverd.

keling van Amsterdam. Zowel het programmaakkoord “Kinderen Eerst” als het “Sportplan

De Sportraad constateert dat Amsterdam bezig

2009-2012” onderstreept deze ambitie. Zo moet

is met een opdracht tot verdere verdichting,

in het Amsterdam van de toekomst meer, en

waarbij de mogelijkheden voor sporten en be-

door meer mensen dan nu het geval is, gesport

wegen onvoldoende zijn veilig gesteld. Daarom

worden. Kinderen zijn daarbij een belangrijke

komt de Sportraad nu met een vervolgadvies dat

doelgroep. Sport is niet alleen een bron van

als vraagstelling heeft: hoe kan nu en in de

1 2

Vertrekpuntennotitie, 2008 Advies Sportraad dd. 28 maart 2008

4

5


2.


Sport als noodzaak en als kans voor Amsterdam

In Amsterdam is er gelukkig een algemeen besef

dientengevolge een onvolledig beeld van de

kinderen kunnen spelen en bewoners kunnen

dat sporten en bewegen belangrijk is. De inten-

daadwerkelijke tekorten.

sporten. Als daar geen antwoord op komt, kun-

ties van het sportplan zijn door de gemeente-

Sportief bewegen als kans

nen wijken gemakkelijk in een negatieve spiraal

In het verlengde van het Sportplan en de dis-

raad breed onderschreven. Maar in het sportplan

Het sportaccommodatieplan (2006) is in dit op-

terechtkomen van overlast en vandalisme. Het

cussies binnen de gemeente ziet de Sportraad

worden slechts zachte eisen gesteld als het gaat

zicht illustratief. Het schetst slechts een globaal

herstructureren van bestaande wijken heeft ons

kansen voor het integreren van sportief bewe-

om de benodigde vierkante meters. De doelstel-

beeld, waarbij kwaliteit, locatie en bereikbaar-

geleerd dat het simpel opknappen van woningen

gen in nieuw te ontwikkelen vrijetijdsmilieus. De

ling om meer mensen aan het sporten te krijgen

heid van de sportvoorzieningen niet zijn meege-

niet voldoende is om een ‘prachtwijk’ te worden.

vormgeving van vrijetijdsmilieus staat nog in de

kan echter zonder een adequate ruimtelijke

nomen. Dat leidt er toe dat op het niveau van de

Kortom: sociale doelstelling rond sporten en be-

kinderschoenen maar biedt daardoor kansen om

vertaling niet gerealiseerd worden.

stad Amsterdam nauwelijks tekorten worden ge-

wegen hebben een ruimtelijke vertaling nodig.

sociaal en ruimtelijk beleid gezamenlijk te laten

Bewegingsarmoede van kinderen kan niet wor-

signaleerd waar die lokaal wel degelijk aanwezig

De urgentie hiervan is groot.

optrekken. De inrichting van een sportieve open-

den bestreden zonder de benodigde ruimte te

zijn. Bovendien wordt geen aandacht besteed

reserveren om buiten te spelen, te sporten en

aan de gevolgen van andere recente beleids-

zich zelfstandig te verplaatsen.

ontwikkelingen. Zo neemt de behoefte aan

bare ruimte kan hieronder geschaard worden.

Sportief bewegen als noodzaak Dit alles leidt tot de volgende aanbevelingen:

sportaccommodaties door de herinvoering van

Het ontwikkelen van eigentijdse normen voor

Vierkante meters voor sport zijn nu geen kei-

bewegingsonderwijs in het mbo toe en groeit de

sport en bewegen is noodzakelijk. De Sportraad

signaal noodzakelijk dat pleit voor het

harde voorwaarden in de planontwikkeling.

vraag naar ‘schoolsport’ door de brede school.

acht het van belang dat dit uitgangspunt politiek

vroegtijdig en structureel betrekken van

Tegelijkertijd zien we dat de stad steeds voller

De gebruikte normen laten een gedateerd beeld

onderschreven wordt. Harde normen voor het

de sector sport bij de verdere ontwik-

bebouwd gaat worden. Nu al zijn tal van school-

zien van de bestaande ruimtelijke behoeften

reserveren van sportieve- en bewegingsruimte

keling van de structuurvisie ruimtelijke

pleinen bebouwd met opvangvoorzieningen,

voor sport en bewegen en zijn niet toepasbaar

zijn hierbij essentieel. Ook gezien de ruimtelijke

ontwikkeling.

zijn trapveldjes opgeofferd voor bouwlocaties en

op ongebonden sporten. Daar komt bij dat waar

ambitie van het Olympisch Plan 2028. Bovendien

ondergaan sportvelden een functieverandering

in de sociale sector (o.a. in het sportplan) ge-

moeten er naast normen voor bestaande sporten

de ruimtelijke vertaling van de sportieve

of worden niet aangelegd. Vrijwel alle stadsdelen

werkt wordt met doelgroepen (van allochtone

ook normen komen voor sportieve ruimten in en

doelstellingen uit het Sportplan alsnog

vrouwen tot peuters en bejaarden) dat in de

bij scholen en opvangfaciliteiten. Deze normen

gestalte krijgt.

ruimtelijke ordeningspraktijk minder gebruikelijk

behelzen niet alleen vierkante meters, maar

kampen met tekorten aan velden en zaalruimten,

is. In ruimtelijke plannen wordt in algemene zin

ook kwaliteitskenmerken waaronder de locatie

eerdere advies over de noodzakelijke

ongeschikte accommodaties en een gebrek aan

gesproken over bewoners, als er al een sociale

en bereikbaarheid. In het licht van de opdracht

actualisatie van het sportaccommodatie-

kwaliteit van de bestaande sportinfrastructuur.

paragraaf is opgenomen. Dit alles bemoeilijkt

tot verdichting zijn integratie van functies, zoals

plan. Naast de behoefte aan sportvelden

Ter illustratie van deze problematiek heeft de

niet alleen de communicatie tussen de sociale

sportvoorzieningen en kinderopvang, en vormen

en indooraccommodaties dient ook de

Sportraad een Quickscan (bijlage) uitgevoerd

en de ruimtelijke sector, het heeft ook tot gevolg

van medegebruik van sportvoorzieningen door

behoefte aan buitenruimten bij scholen

onder de stadsdelen. De uitkomsten zijn echter,

dat specifieke behoeften van doelgroepen geen

andere dan de traditionele sportverenigingen

en opvangvoorzieningen en de eventuele

net als bij recente vergelijkbare onderzoeken,

ruimtelijke vertaling krijgen.

gewenst.

behoefte van ongebonden sporten in

volledig gebaseerd op ambtelijk of door de bon-

Ondertussen blijkt steeds weer dat voor het reali-

kaart gebracht te worden. Het geactuali-

den geregistreerde tekorten. Deze achterhaalde

seren van een leefbare stad het stapelen van ste-

seerde accommodatieplan omvat behal-

meetsystematiek registreert de problematiek

nen niet genoeg is. Nieuwe wijken worden kort

ve vierkante meter normen ook locatie-

vanuit een eenzijdig perspectief en schetst

na oplevering geconfronteerd met de vraag waar

eisen en andere kwaliteitskenmerken.

6

a.

b.

c.

7

De Sportraad vindt een krachtig politiek

De Sportraad acht het van belang dat

Daarbij houdt de Sportraad vast aan het


d.


De Sportraad is van oordeel dat het geactualiseerde sportaccommodatieplan niet alleen mag bestaan uit een tabellenrapport van overschotten en tekorten, maar ook voorzien dient te worden van een uitgeschreven advies en onderbouwing van de implicaties van de overschotten en tekorten voor het gemeentelijk sportaccommodatiebeleid.

e.

De Sportraad deelt de ambitie van het Sportplan om de sport in het midden van het beleid te plaatsen en te verbinden met andere beleidsvelden en vraagt in het verlengde hiervan om het opstarten van een interdisciplinaire denktank over vernieuwing in de sport.

8

9



‘Kaart: Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling Amsterdam’

10

11


3.


Laboratorium IJburg

IJburg kent een ernstig tekort aan sportvoor-

bebouwde wijk waar de druk op de schaarse

sporters en tussen sporters onderling. De

sport onmiddellijk wordt betrokken bij

zieningen Op dit moment wonen ruim 13.000

openbare ruimte groot is. Speelplekken en trap-

Sportraad adviseert de instelling van een

de verdere uitwerking van het bestem-

mensen op IJburg, onder wie voor Amsterdamse

veldjes zijn schaars, tijdelijk, ongelukkig gesitu-

werkgroep van stakeholders die samen

mingsplan. Ten tweede moet bij het

begrippen heel veel kinderen. De eerste fase

eerd (overlast op binnenterreinen) en van een

met stadsdeel Zeeburg een planmatige

ontwerpen van de openbare ruimte in

van IJburg staat volop in de steigers; de tweede

te geringe omvang. Van een geslaagde spor-

her-inrichting van het Theo van Gogh-

de tweede fase een sportieve inrich-

fase is in ontwikkeling, maar zal veel later gereali-

tieve inrichting van de openbare ruimte is geen

park bewerkstelligen waarbij sportief en

ting centraal staan. Met dit laatste is in

seerd worden dan aanvankelijk gepland. Volgens

sprake.

recreatief gebruik naast elkaar geaccom-

Amsterdam nog weinig ervaring opge-

modeerd wordt.

daan. De Sportraad wil de tweede fase

De Sportraad dringt aan op het versneld

van IJburg als laboratorium gebruiken

IJburg gebeurt, is grotendeels te danken aan de

aanleggen van de sportvelden. Een situ-

voor een pilot die de inrichting van een

3

het Sportaccommodatieplan 2006 is voor IJburg Wat er op dit moment aan sport en bewegen op

vereist:

b.

•

9 kunstgrasvelden

inzet van groepen bewoners. Hoewel accommo-

atie van verenigingen zonder accommo-

sportieve openbare ruimte tot doel heeft.

•

3 hockey velden

daties ontbreken, zijn er een voetbalvereniging,

daties kan niet langer voortduren. Daarbij

Mogelijkheden van financiering van deze

•

22 tennisbanen plus hal

een hockeyvereniging, een basketbalvereniging

adviseert de Sportraad de gemeente om

pilot liggen er onder andere in het fonds

•

1 korfbalveld

en een tennisvereniging opgericht. Er wordt

kaderafspraken te (doen) ontwikkelen

Sportieve Inrichting van de Openbare

•

2 sporthallen en een sportzaal

inmiddels met veel improvisatietalent gesport

voor (recreatief) medegebruik van sport-

Ruimte.

in het Theo van Goghpark en het Diemerpark.

accommodaties door nieuwe groepen

Omkleedaccommodaties en andere faciliteiten

zoals, scholen, wijkbewoners en kinder-

De Sportraad hoopt met deze voorstellen een

Om allerlei redenen is tot nu toe slechts één

ontbreken. Momenteel geldt de regel: wie het

opvang.

constructieve bijdrage te hebben geleverd aan

tijdelijke sporthal uit bovenstaand rijtje gerea-

eerst komt, wie het eerst maalt. Dat zal in de

In een waterrijke wijk is het beslist nood-

de vormgeving van de sportieve metropool Am-

liseerd. Bovendien zijn de geplande sportvoor-

huidige setting en in zomerse tijden moeilijk te

zakelijk dat kinderen leren zwemmen.

sterdam. Wij gaan graag met u in gesprek over

zieningen voor de tweede fase ontoereikend om

handhaven zijn als naast pupillen en trainers ook

Daarom dringt de Sportraad aan op het

de verdere uitwerking van onze adviezen.

aan bovenstaande eisen te kunnen voldoen, laat

andere bewoners in het park willen verblijven. De

versneld toestaan van een tijdelijk zwem-

staan om de bestaande tekorten in IJburg en an-

ruimtelijke inrichting van het park is niet geëqui-

voorziening. Zwemaccommodatie is een

dere stadsdelen te compenseren. De summiere

peerd voor het huidige gebruik. Te veel wordt op

must, zeker als we in ogenschouw nemen

Hoogachtend,

aandacht die ten slotte in het bestemmingsplan

basis van ad-hoc ingrijpen een noodvoorziening

dat bestaande accommodaties in omrin-

Sportraad Amsterdam

tweede fase aan sport wordt besteed biedt in dit

gerealiseerd.

gende buurten ook met wachtlijsten kam-

•

4

1 overdekt zwembad

c.

steeds groeit.

De Sportraad maakt zich ernstig zorgen over de De Sportraad constateert dat op IJburg een

sportieve leefbaarheid van IJburg en doet de

generatie kinderen opgroeit die hier niet kunnen

volgende aanbevelingen:

d.

IJburg is het van belang dat de sportieve achterstand uit de eerste fase wordt

zwemles kunnen volgen. De motorische ontwik-

ingelopen. Dat vraagt om actie op twee De huidige druk op het Theo van Gogh

fronten. Ten eerste moet in de tweede

Basisscholen zijn niet of nog niet uitgerust met

park is groot. Conflicterende aanspraken

fase voorrang worden gegeven aan de

gymlokalen en schoolpleinen zijn krap bemeten

op de groene ruimte leiden gemakkelijk

verwezenlijking van sportvoorzieningen.

of afwezig. IJburg wordt een steeds dichter

tot botsingen tussen bewoners en

Het is hiervoor essentieel dat de sector

a.

keling van kinderen wordt weinig gestimuleerd.

4

Voorzitter

Bij de planning van de tweede fase voor

voetballen (competitie), tennissen of simpelweg

3

R.D. Geerlings

pen en de kinderpopulatie op IJburg nog

opzicht weinig reden tot optimisme.

27% van de inwoners van IJburg is jonger dan 10 jaar. (DRO: PlanAmsterdam 2, maart 2009, 17) Sportaccommodatieplan 2006, p. 40 12

13



Contactgegevens Sportraad Amsterdam Postadres: Postbus 1530 1000BM Amsterdam Tel: 020 – 251 8586 Fax: 020 - 251-8580 Email: [email protected] Website: www.sportraadamsterdam.nl Bezoekadres: Weesperstraat 101 1018VN Amsterdam Ledenlijst Sportraad Amsterdam: dhr. mr. drs. R.D. (Robert) Geerlings (voorzitter) dhr. drs. A.S.M. (Arnoud) Sterk (vice-voorzitter) mw. dr. ir. C.J.M. (Lia) Karsten mw. mr. M.D. (Maddie) Wisman dhr. J.P.A. (Peter) Jansen dhr. M. (Mounir) Dadi dhr. drs. Th.M.J.L. (Theo) van Uden mw. S.M. (Monica) Visser Bureau Sportraad Amsterdam: dhr. drs. J.O.R. (Julius) Egan (Secretaris) dhr. drs. G.J. (Gertjan) Dol (Beleidsmedewerker)

14

15

Naar een Sportieve Metropool Ruimtelijke borging van sportieve beweging in Amsterdam

Recommend Documents