Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy Inleiding Op 9 maart 2015 zijn, tijdens het middagprogramma van de tweedaagse, 3 verschillende scenario’s besproken voor de gemeenschappelijke invulling van bachelor Accountancy, te weten: Voor de bachelor-fase: Variant A: Common Body of Knowledge afronden in bachelor-fase Variant B: Optimaliseren vrije ruimte in bachelor-fase per hogeschool Variant C: Landelijke profilering AC-opleidingen (deels op vrijwillige basis). Voor de post HBO fase: Post HBO / Master Variant I: Common body in de bachelor-fase Post HBO / Master Variant II: Theoretische variant met optimale vrije ruimte in de bachelor-fase Post HBO / Master Variant III: Landelijke profilering bachelor AC-opleiding met ondersteuning praktijkopleiding De meerderheid van de leden die hebben deelgenomen aan die discussie gaf aan een voorkeur te hebben voor meer vrije ruimte in de bachelorfase en sprak zich uit voor Variant B met een uitbreiding van Belastingrecht van 5 naar 10 EC in de bachelorfase. De grotere opleidingen gaven aan meer flexibiliteit te willen in de verdeling van de EC’s tussen de bachelor en de post- bachelor fase. Post HBO / Master Variant II hangt samen met de keuze voor variant B en is hierna ook in aangepaste vorm weergegeven Disclaimer bij de varianten De voorstellen zoals hieronder weergegeven zijn gebaseerd op de voorstellen zoals die in het rapport Dassen zijn geformuleerd. Hoewel het rapport Dassen nog steeds het uitgangspunt vormt voor het ontwikkelen van de nieuwe eindtermen is het goed denkbaar dat de definitieve invulling van de eindtermen met name voor de accountancy variant af gaan wijken van dit voorstel.
Gewijzigde Variant B:
Huidige CEA eindtermen in de bachelorfase handhaven voor zover ze terug komen in de common body van de nieuwe eindtermen aangevuld met 5 EC belastingrecht uit de specialisatie. (146 EC) OAT handhaven als landelijk examen voor afsluiting Bachelor AC Oriëntatie Audit en MKB Advies voor 55 EC in post Bachelor / Master fase. 14 (12) EC ruimte die vrijkomt door vervallen eindtermen komt beschikbaar als vrije ruimte per hogeschool.
Common Body Dassen vs. Huidige Bachelor Common Huidige Voorstel Body Dassen Bachelor Audit en Assurance 24 18 18 Accounting info. systems 18 22 18 Financial Accounting 18 20 18
Wijziging 0 -4 (zie ICT) -2
Finance Management Accounting Strategie Leiderschap en Organisatie
15 18 12
16-18 16-18 8-10
15 18 9
-2 +1 0
Economie Recht Belastingrecht Boekhouden Statistiek Ethiek Filosofie Sociologie Psychologie
5 10 5 10 5 5
4-8 10-14 12-16 16-18 6-10 0
5 10 10 10 5 2
-1 -2 -4 -7 -3 +2
Maatschappelijk rol Acc. ICT Corporate Governance
6 6 6
0 0 0/4
2 6 0/6
+2 +6 (Zie AiS) 0 / +2
Totaal
163
160 /(164)
146 /(152)
-25 / + 11 (-25 / + 13)
Voordelen: Beperkte omvang van nieuw te ontwikkelen modules op bachelor niveau. Meer vrije ruimte in bachelorfase voor eigen profilering dan wel verdergaande integratie met verwante opleidingen als de BE opleiding. OAT kan in haar huidige vorm nagenoeg gehandhaafd blijven. De student maakt in de bachelorfase kennis met de vakgebieden rondom houding en gedrag. Verdere verdieping van de eindtermen betreffende houding en gedrag vindt plaats wanneer de student in de praktijk werkzaam is. Nadelen: Grotere druk van de eindtermen in de post bachelor fase. (tot 60 EC) Kleiner draagvlak voor bekostiging onderwijsontwikkeling nieuwe vakgebieden.
Post HBO / Master gewijzigde variant II: Theoretische variant met optimale vrije ruimte in de bachelor-fase Optimale vrije ruimte in Bachelorfase (Variant B) Eindtermen Bachelor Voorstel Huidige Dassen Variant B + Post HBO Post HBO 5 EC / BL AA AA Audit en Assurance 30 18 12 12 Accounting info. systems 18 18 0 8 Financial Accounting 18 18 0 10
Wijziging
0 -8 -10
Finance Management Accounting Strategie Leiderschap en Organisatie
21 18 18
15 18 9
6 0 9
0 0 0
+6
Economie Recht Belastingrecht Boekhouden Statistiek Ethiek Filosofie Sociologie Psychologie
10 10 15 10 5 10
5 10 10 10 5 2
5 0 5 0 0 8
0 0 0 0 0 0
+5 0 +5 0 0 +8
Maatschappelijk rol Acc. ICT Corporate Governance
6 6 6
2 6 0 (6)
4 0 6/0
0 0 0/4
+4 0 +6 / (-4)
Totaal
201
146 (152)
55 (49)
30 (34)
-18 / +43 (-22 / + 37)
+9
Voordelen: (zie ook variant B bachelor fase)
Grootste deel van de onderwijsvernieuwing vindt plaats in de post bachelorfase. Implementatie en overgangsregelingen zijn op relatief korte termijn te implementeren. Betere aansluiting mogelijk tussen theorie en praktijk voor de gedragsgerichte vakken en de adviesfunctie van de MKB accountant.
Nadelen: (zie ook variant B bachelor fase)
Kosten van de onderwijsontwikkeling drukken eenzijdig op de post bachelorfase Beperkte vrije ruimte (5 EC) voor pilot ondersteuning praktijkopleiding.
Gevolgen van de keuze voor variant B in aangepaste vorm: De keuze voor variant B leidt tot de volgende afspraken en beslispunten: A. De bachelor opleidingen AC bieden tenminste 146 EC gemeenschappelijke (nieuwe) eindtermen aan B. De keuze om corporate governance aan te bieden in de bachelorfase dan wel in de post bachelorfase blijft gehandhaafd. C. De OAT blijft in marginaal aangepaste vorm gehandhaafd als landelijk examen waarmee de common body voor de kernvakken Assurance vakken wordt afgerond. D. De post HBO opleiding omvat tenminste 60 EC conform de uitgangspunten van Vakbekwaamheid Verzekerd. E. De grotere opleidingen kunnen, met inachtneming van de randvoorwaarden zoals genoemd onder de punten A, D, en G kiezen voor een andere verdeling van de eindtermen tussen de bachelor en post bachelor fase. F. De landelijke Post-HBO examens Bestuurlijke Informatieverzorging en Externe Verslaggeving en Audit en Assurance A verdwijnen als landelijke examens voor de Accountancy variant. G. Voor de beroepstaken Assurance en Advies die centraal staan in de accountancy variant worden gemeenschappelijke landelijke exameneisen geformuleerd. H. Het vakgebied Assurance (Gericht op het MKB / Bijzondere onderzoeken) wordt afgerond met een schriftelijk examen vergelijkbaar met het huidige Audit en Assurance B) I. Het vakgebied Advies wordt afgerond met een adviesrapport dat moet voldoen aan landelijk geformuleerde kwaliteitscriteria qua omvang en complexiteit gevolgd door een Assessment waarbij tenminste één examinator van een andere hogeschool aanwezig is. J. Hogescholen die besluiten om de Assurancevariant aan te blijven bieden zullen daarvoor een Masteropleiding moeten ontwikkelen. K. Afspraken moeten worden gemaakt over het uitfaseren van de post HBO vakken EV, BIV en A&A-A en de bekostiging daarvan bij dalende studentenaantallen. Toelichting bij punt I. Aan het voorstel om de beroepstaak Advies af te ronden met een beroepsproduct en een assessment liggen de volgende uitgangspunten ten grondslag:
Geïntegreerd toetsen van de adviesvaardigheden in de vorm van een landelijk examen is, gegeven de complexiteit en samenhang tussen de verschillende vakgebieden waaraan de kennis moet worden ontleend kostbaar en qua afbakening van de leerstof erg complex. De nieuwe eindtermen maken geen onderscheid meer tussen de theoretische en de praktijkopleiding waardoor geïntegreerd toetsing ook meer voor de hand ligt. Het eindproduct kan tevens deel uitmaken van het portfolio voor het praktijkdeel van de opleiding. Tijdens een Assessment kan het toepassen van PKI en vakkundige oordeelsvorming beter getoetst worden dan bij een schriftelijk examen. Het examineren door een examinator van een andere hogeschool past goed in het landelijke HBO beleid van “Vreemde ogen dwingen”.
