NIEUWSBRIEF G E N D E R
augustus 2005 • nummer 2 redactie: Lisette van Zeijl, Hannie de Wilde, Martha Beuckens vormgeving: Marian Bouthoorn issn: 1871-1367
EINDPRESENTATIE BESTUUR EN BELEID Het leertraject 2004-2005 is gehouden in het kader van het project Samen Besturen en is bedoeld voor (allochtone) vrouwen en allochtone mannen. Het leertraject is een gedegen bestuursopleiding, die vrouwen en allochtonen in staat stelt te functionnneren in besturen van grotere maatschappelijke instellingen, zoals bijvoorbeeld zorgcentra, ziekenhuizen, thuiszorginstellingen, waterschappen, scholengemeenschappen en de politiek.
eel toegevoegd. Deze club allochtonen en vrouwen, die de leergang Bestuur en Beleid 2004-2005 hebben gevolgd, presenteerden op de eindbijeenkomst van de leergang hun essay, advies aan de gemeente of een scrip-
INHOUD
tie over een bestuurlijk onderwerp. Hiermee lieten de deelnemers voor een college van
Nummer 2 van de nieuwsbrief
externe deskundigen zien wat zij in hun mars
Gender heeft als thema 'Vrouwen in
hebben.
politiek en besturen'. Verder een ver-
Het college van externe deskundigen onder
slag van de eindpresentatie van cur-
leiding van mevrouw Donny Brandon, direc-
sisten van het Leertraject Bestuur en
teur van PJ PARTNERS, bestond uit:
Beleid en korte samenvattingen van
• Mevrouw A.A. Aeyelts Averink-Winsemius,
hun scripties, een overzicht van de
lid dagelijks bestuur Stadsregio Rotter-
regionale trainingen bestuursvaardig-
dam en wethouder gemeente Krimpen
heden, een aankondiging voor een
aan den IJssel
bijeenkomst van het Netwerk voor
• De heer drs R. Bhugwansing, adviseur Stichting Stimulans, Rotterdam • De heer J.G. Potharst, lid
Bestuurders, informatie over het project Gezonde balans werk en privé en de
themamiddag
Provinciale Staten Zuid-
WMO en mantel-
Holland en lid van de
zorg.
Commissie Samenleving.
Daarnaast ook aandacht voor nieuws
De leden van het college stelden kritische vragen, die op uitstekende wijze door de cursisten werden beantwoord. Hannie de Wilde, trainer en adviseur
Gezien het curriculum vitae van sommige deelnemers is aan enkele deelnemers vrij-
Het doel van het leertraject is te bevorderen dat meer vrouwen en allochtonen deelnemen aan besturen en invloed uitoefenen binnen besturen van maatschappelijke instellingen. In juni 2005 zijn er wat ons betreft weer 14 bestuurders aan het Zuid-Hollandse potenti-
stelling verleend voor het schrijven van een essay.
op gendergebied. Lisette van Zeijl
2 • Nieuwsbrief Gender
Onderstaand een indruk van de diverse bijdragen van de deelnemers aan de leergang Bestuur en Beleid.
Evenwicht Dualisme: werkt het in de praktijk naar burgers toe in Capelle aan den IJssel? Mildred Hart Mildred Hart: "Met de invoering van het dualisme is er veel overhoop gehaald. Vanuit mijn politieke achtergrond als raadslid in de Gemeente Capelle aan den IJssel, had ik grote interesse voor bestuurlijke vernieuwing. Het meemaken van de overgang naar het dualistische stelsel was voor mij een extra uitdaging bij college van externe deskundigen
mijn sociale en maatschappelijke betrokkenheid om mij opnieuw verkiesbaar te stellen.
een staat in de voormalige Sovjet Unie. In dat
Door de Leergang Bestuur en Beleid kreeg ik
land hadden mensen nooit vrijwilligerswerk,
de kaders aangereikt om onderzoek te doen
laat staan bestuurswerk, als hobby. Als journa-
naar de situatie in Capelle aan den IJssel en
list en als kinder-tvmaker vond ik alles wat ik
heb ik door mijn onderzoek een aantal aanbe-
tegenkwam interessant om waar te nemen. Bij
velingen kunnen formuleren."
de Stichting Omroep Rijswijk (SOR) heb ik voor het eerst de woorden 'bestuur, toezicht en raad'
Toezien of bemoeien? Toezicht vanuit de inhoud -
gehoord. Later was ik tot mijn enorme verba-
Marianne Waling-Huijsen
zing getuige van het botsen van groepen. Het
Marianne Waling: "Ondanks jarenlange erva-
conflict leidde tot het uiteenvallen van de orga-
ring in besturen en Raden van Toezicht (RvT)
nisatie. Tot mijn spijt werd er geen enkele
bleef er bij mij een gevoel van onbehagen zitten
oplossing gevonden, ja zelfs geen poging
rondom het invullen van die functies. Het toe-
gedaan om tot een constructief besluit te
zien en het toetsen van een RvT is te veel
komen. Dankzij het leertraject Bestuur en
gericht op de financiële onderbouwing en op de
Beleid heb ik de eerste stappen gedaan in het
organisatorische opbouw, maar te weinig op
kennis krijgen en besturen van de Nederlandse
wat de instelling werkelijk moet doen.
maatschappij."
Door het leertraject Bestuur en Beleid ben ik door gesprekken met ter zake kundige mensen
Schone Schijn? Hoe krijg ik voldoende aandacht
en literatuurstudie meer nuanceringen gaan
voor de positie van mantelzorgers? - Jeanne Ruigrok
aanbrengen op mijn visie en stellingname.
Jeanne Ruigrok: "Ik voel me betrokken bij de
Kortom het leertraject heeft mij de mogelijk-
mantelzorgers. Hoe dat heeft kunnen gebeuren
heid gegeven om als toezichthouder de betrok-
kan ik niet helemaal verklaren. Dat heeft ertoe
kenheid bij de inhoud te bewaren, zonder dat
geleid dat ik in het kader van het leertraject de
de distantie van de RvT gevaar loopt."
Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) als onderwerp voor mijn essay heb gekozen. In
Bestuur en Conflict Het concrete voorbeeld van de
de uitwerking van dit onderwerp heb ik
lokale omroep - Lena A. Sangin
getracht enkele knelpunten vanuit het perspec-
Lena Sangin: "Ik ben geboren in Azerbeidzjan,
tief van de mantelzorgers helder te krijgen. Van
Nieuwsbrief Gender • 3
daaruit heb ik aanbevelingen geformuleerd,
satie voor de Arabische student. Ik heb 13 aan-
zoals economische herwaardering voor mantel-
bevelingen voor het professionaliseren van het
zorgers; dienstverband en pensioenopbouw;
bestuur kunnen formuleren."
betaling aan mantelzorgers door de zorgverzekeraars; een groter belastingvoordeel voor de
Beter Charlois! Hoe komt het dat in Charlois het
mantelzorgers; een soepeler sollicitatieplicht
minder goed leven is dan in Rotterdam Noord? -
bij aantoonbaar leveren van mantelzorg; ver-
Irfan Ozcan
plichting aan gemeenten de WMO-gelden te
Irfan Ozcan: "Met mijn onderzoek heb ik willen
oormerken t.b.v. ondersteuning aan mantelzor-
nagaan waarom Charlois een specifieke achter-
gers en de mogelijkheid tot betaald (aantoon-
standsproblematiek kent. Een van mijn conclu-
baar) zorgverlof."
sies is dat in Charlois een slecht woonklimaat heerst door de komst van kansarme groepen,
Onderzoek naar de interne bestuursorganisatie van
die overlast veroorzaken. Door de lage huren
S.V. EURABIA - Malika Zerrou
van de huizen in deze wijk (en het slechte
Malika Zerrou: "Ter afronding van het leertra-
onderhoud van de woningen) zijn groepen met
ject Bestuur en Beleid is onder andere als ver-
weinig inkomen genoodzaakt om in Charlois
eiste gesteld het lopen van een stage en het
een woning te huren. Uit mijn onderzoek is
schrijven van een scriptie. De maatschappij
naar voren gekomen dat een slecht woonkli-
verandert in snel tempo en de complexiteit
maat niet afhangt van het percentage allochto-
neemt daarnaast verder toe. Om het hoofd
ne mensen, aangezien er in Rotterdam Noord
boven water te houden moeten ook studenten-
zelfs een hoger percentage allochtonen woont,
verenigingen blijven professionaliseren.
maar van het feit dat er meer aandacht is voor
Daarom was mijn probleemstelling van dit pro-
het stadsdeel Noord in de Gemeenteraad van
ject: 'Het analyseren van de studentenvereni-
de Stad Rotterdam."
ging Eurabia, met als doel om deze handvatten te geven ter professionalisering'. De vereniging
Vrijwilligerssteunpunt Waddinxveen in zicht -
is verbonden aan de Erasmus Universiteit
Janinka de Beer
Rotterdam en is een toonaangevende organi-
Janinka de Beer: "Als coördinator voor het vrijwilligerswerk en lid van de Stimuleringsgroep Vrijwilligerswerk Waddinxveen heb ik deelgenomen aan het leertraject Bestuur en Beleid. In mijn werk adviseer ik regelmatig bestuurders van organisaties. Ik kreeg dus de kans om mijn bestuurservaring verder te ontwikkelen. In het kader van het leertraject heb ik een advies aan Burgemeester & Wethouders geschreven. In Waddinxveen werkt een respectabel aantal mensen onbetaald: ongeveer 3.600 vrijwilligers en 3.000 mantelzorgers. Uit mijn onderzoek is een viertal aanbevelingen gekomen: 1. De mogelijkheden voor vrijwilligers om gebruik te maken van de digitale vrijwilligersvacaturebank moeten worden uitge-
Geslaagden Leertraject Bestuur en Beleid 2005
4 • Nieuwsbrief Gender
breid;
op
verschillende
locaties
in
onderzoek gedaan naar het effect van lobbyen
Waddinxveen dient een 'vrijwilligersspreek-
op de besluitvorming van de overheid. Na
uur' te worden gehouden, mede om belang-
bestudering van het onderwerp en gesprekken
stellenden te adviseren bij het zoeken naar
met lobbyisten, ben ik tot de conclusie geko-
vrijwilligerswerk.
men dat lobbyen hard nodig is. De gesprekken
2. Besturen van organisaties worden geadvi-
met de deskundigen hebben mij enorm gesti-
seerd om verzekeringen voor hun vrijwilli-
muleerd en geprikkeld. Sinds ik begonnen met
gers af te sluiten.
dit onderwerp is mijn netwerk duidelijk
3. Deskundigheidsbevordering aan vrijwilli-
gegroeid."
gers aanbieden. 4. Jaarlijks een vrijwilligersdag organiseren."
De toezichthouder nader bekeken!!! Toezicht houden is kunnen, durven en mogen -
Toezicht op toezicht Wie knipt de kapper? -
Ina de Jong-Nederveen
Maaike Veenvliet
Ina de Jong: "De Woningbouwvereniging waar-
Maaike Veenvliet: "Ik heb met veel plezier aan
van ik bestuurder ben heeft onlangs een
deze opdracht, in het kader van het afronden
opdracht gegeven aan een onafhankelijk
van het leertraject Bestuur en Beleid, gewerkt.
adviesbureau om een onderzoek te verrichten
De reden is dat mijn zoektocht naar toezicht op
naar een passende bestuursstructuur voor de
toezicht me veel inzicht heeft gegeven in hoe
komende decennia, waarbij een tweelaags
de verhouding tussen bestuurder en Raad van
bestuursmodel niet uitgesloten wordt. Als
Toezicht in het kader van 'corporate governan-
bestuurder wil ik uiteraard mijn eigen afwegin-
ce' vorm kan krijgen. En dat heeft weer bijge-
gen maken. Door het leertraject Bestuur en
dragen aan mijn eigen ontwikkeling als toe-
Beleid kreeg ik de kans om dit te realiseren."
zichthouder."
Levensloopbestendig welzijn in Moordrecht Joke Verdoold Joke Verdoold: "Het bejaardenhuis Huize Moerdregt in Moordrecht voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Kijkend naar de fysieke ruimte vallen met name de bouwstijl, inrichting en sfeer op. De eenpersoonskamers zijn 21 m², veel kleiner dan de huidige sociale woningbouwnorm voor levensloopbestendige woningen van 72 m². Ik besloot daarom mijn scriptie te wijden aan de vraag hoe ik zoveel mogelijk invloed op het besluitvormingsproces zou kunnen krijgen."
Lobbyen Een vak apart - Mustapha Igozoul Mustapha Igozoul: "Lobbyen is 'in'. De term gaf mij vroeger een nare bijsmaak. Ik associeerde het vaak met etentjes en omkooppraktijken. Binnen het kader van het leertraject heb ik
DANK AAN STAGEBEGELEIDERS EN DESKUNDIGEN
VROUWEN EN POLITIEK
Het was verrassend te merken dat zoveel be-
Tot 1972 lag het aandeel van vrouwen in politie-
stuurders uit ons Netwerk voor Bestuurders be-
ke organen nooit hoger dan 10% en een decen-
reid zijn geweest om als stagebegeleider op te
nium later was dit 15%. Vandaag de dag vormen
treden van een aantal deelnemers aan het
vrouwen 40% van de Tweede Kamerleden. In
leertraject Bestuur en Beleid. Graag zeggen wij
1993 was nog maar 9% van de burgemeesters
op deze plaats dank aan:
een vrouw, tien jaar later was dat percentage -
• Ada van der Meijden - Raad van Toezicht
dankzij een op diversiteit gericht benoemingsbeleid - 20%.
JSO Gouda • Elise Oosterwijk - Welzijnsorganisaties Leiden • Aldert Reinink - Ver. School met de Bijbel Dordrecht • Renée Lucas - Stichting Vluchtingenwerk Den Haag • Annemiek Koremans - Landelijk Steunpunt voor (Cliënten)Raden (LSR) Utrecht.
Foto: van Zeijl Photodesign
Nieuwsbrief Gender • 5
En alle anderen die de deelnemers hebben geholpen aan informatie, het invullen van enquêtes enz. Tevens willen wij mevrouw Elly Houtzager
(voorzitter
van
de
Stichting
Ouderenwerk Delft en lid van de Raad van Toezicht Zorginstellingen Pieter van Foreest) en
De ontwikkelingen kúnnen dus snel gaan – als
mevrouw Nina Benders (voorzitter van het
er maar werk wordt gemaakt van diversiteitbe-
Haags Vrouwen Netwerk) danken voor hun
leid. Want vanzelf gaat het niet. Op landelijk
bereidwilligheid om een - gratis - les te verzor-
niveau zijn er dus al redelijke vorderingen
gen in het kader van het leertraject. Hun des-
gemaakt. Maar hoe staat het op lokaal niveau?
kundigheid en enthousiasme waren een geweldige stimulans. Hannie de Wilde
GEMEENTEBESTUREN STAAN OP ACHTERSTAND Met name in gemeentebesturen valt een probleem te constateren. De uitslagen van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2002 laten landelijk een stagnatie zien in het percentage vrouwen in Gemeenteraden. Het percentage vrouwen in Gemeenteraden in Zuid-Holland bedroeg in 2002 22%, iets beneden het landelijk totaalbeeld van 23,3%. De Provinciale Statenverkiezingen in 2003 vertonen landelijk een daling van het percentage vrouwen. In Zuid-Holland is dat een daling van 34,9% naar 30,1%, meer dan de landelijke trend van 31,1 naar 28,4%. De ondervertegenwoordiging van
migrantenvrouwen in Gemeenteraden en
TRAJECT INSTROMERS IN DE POLITIEK
Provinciale Staten is daarbij nog ernstiger. Bij
Voor vrouwen die ambitie hebben om actief te
de vorige verkiezingen voor de Gemeenteraden
worden op het terrein van de politiek is in 2005
waren er in heel Nederland 55 allochtone vrou-
een traject gestart. Het traject Instromers in de
wen gekozen. Het moge duidelijk zijn dat de
Politiek is voor vrouwen die een functie in de
kwaliteit van de democratie in sterke mate
gemeenteraad ambiëren, maar ook voor vrou-
afhangt van de relatie tussen kiezers en geko-
wen die bestuurlijk in een politieke partij actief
zenen. Als er sprake is van een goede afspie-
willen zijn.
6 • Nieuwsbrief Gender
geling van de bevolking in de politieke organen, dan leidt dit tot een groter draagvlak voor de genomen besluiten en - in het ideale geval - tot een sterkere betrokkenheid bij het overheidsbestuur onder alle lagen van de bevolking. De eerste verantwoordelijkheid voor het bereiken van een grotere diversiteit in de politiek ligt bij de politieke partijen. Zij werven en selecteren immers de kandidaten voor de vertegenwoordiFoto: van Zeijl Photodesign
gende functies. Daarnaast echter kunnen de landelijke en lokale overheden faciliterend optreden. Zij kunnen de arbeidsvoorwaarden van politieke vertegenwoordigers verbeteren, of de werving van nieuwe kandidaten vergemakkelijken door mee te werken aan partijoverstijgende oriëntatiecursussen of toeleidingstrajecten tot de politiek. Het Provinciaal
TRAJECT DOORSTROMERS IN DE POLITIEK
bestuur Zuid-Holland heeft deze handschoen
Het traject Doorstromers in de Politiek is
opgepakt en PJ PARTNERS organiseert twee
bedoeld voor vrouwen die al een politieke func-
trajecten met een partijoverstijgend doel om
tie in de gemeenteraad of provinciale staten
meer (allochtone) vrouwen in de gemeentera-
hebben. Het traject is gericht op het bevorde-
den of Provinciale Staten te laten instromen.
ren van doorstroming én om vrouwen te behou-
Dit wordt gerealiseerd in samenwerking met:
den voor de politiek. Het doel van het traject is
• MIPP (Multicultureel Instituut voor Politieke
om vrouwen de 'tools' in handen te geven om
Participatie) • MEANDER (Regionaal Instituut Interculturele Ontwikkeling)
optimaal te kunnen functioneren in de politiek en/of door te stromen in hogere functies. Om succesvol in de politiek te zijn wordt veel van
• PSC (Politieke scholingscursus voor vrouwen)
mensen verwacht. Daarom ligt de nadruk -
• Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelan-
zowel in het traject Instromers in de Politiek als
gen, Vrouwenarbeid en gelijk staatsburger-
Doorstromers in de politiek - op de competen-
schap
tieontwikkeling van de deelnemers. In totaal
Dit Zuid-Hollandse initiatief om meer vrouwen
nemen 30 vrouwen deel aan beide trajecten.
in de politiek te krijgen wordt gesteund door de
Voor ambitieuze mensen is er een mogelijkheid
provincie Zuid-Holland én de verschillende poli-
nog mee te doen. Een intakegesprek is echter
tieke partijen. Alle grotere politieke partijen
vereist.
hebben een ambassadeur aangesteld.
Hannie de Wilde, cursusleider
AMBASSADEURS In december 2004 en januari 2005 zijn gesprekken gevoerd met zes politieke partijen
TE WEINIG VROUWEN EN ALLOCHTONEN IN MAATSCHAPPELIJKE BESTUREN
in Zuid-Holland. Alle zes hebben hun medewerking toegezegd in het project Vrouw en Politiek.
Diversiteit in maatschappelijke besturen komt
Elke partij heeft ook een contactpersoon aan-
steeds hoger op de politieke agenda. Dat het
gewezen die als ambassadeur optreedt van het
maatschappelijk middenveld bijna geheel in
project in zijn of haar partij. Drie ambassadeurs
handen is van witte mannen boven de vijftig,
geven hun verwachting van het project.
begint nu steeds meer de aandacht te trekken.
Elly van den Bosch-Damen, secretaris CDA Zuid-
Zo is maar 10% van de bestuurders van gesub-
Holland: "Ik verwacht dat het project Vrouw en
sidieerde culturele instellingen jonger dan veer-
Politiek een positieve bijdrage levert aan een
tig jaar. Allochtonen hebben slechts een aan-
evenwichtige verdeling van politieke functies
deel van 2% in schoolbesturen, terwijl een toe-
tussen vrouwen en mannen. Door het voordra-
nemend deel van de schoolpopulatie uit alloch-
gen van vrouwen voor politieke functies wordt
tone jongeren bestaat. In de besturen van
het openbaar bestuur verrijkt met hun kennis
woningcorporaties is het aandeel van allochto-
en ervaring. Bij een terugtredende centrale
nen een schamele 1,8%. Vrouwen vormen 80%
overheid worden zaken zoals maatschappelijke
van de werknemers in de zorgsector, maar in
ondersteuning, onderwijs en steun aan minder
besturen van ziekenhuizen komen ze niet ver-
draagkrachtigen steeds meer een taak van de
der dan 20%. Er is geen maatschappelijke sec-
lokale politiek. Dit vraagt om mensen die begrij-
tor te noemen waarin sprake is van evenredig-
pen wat hun stadgenoten bezighoudt."
heid. Overal ligt het aandeel van vrouwen ruim beneden de 30%, met uitschieters naar bene-
Martin Huls, fractievoorzitter PvdA Zuid-Holland:
den als de besturen van waterschappen met
"Als iedereen zich herkent in zijn volksver-
11% of de besturen van sportbonden met 16%.
tegenwoordigers zal de democratie beter functioneren en daar hebben we sterk behoefte aan. Daarom moeten onze politici bestaan uit mannen, vrouwen, hetero- en homoseksuelen, migranten, ouderen en jongeren." Ida Molenaar, secretaris Christen Unie ZuidHolland: "Mijn verwachting is uiteraard dat er meer, veel meer, vrouwen geïnteresseerd raken in de politiek en wel op een zodanige wijze dat ze zelf ook actief deel willen nemen aan het politieke proces. Dit hoeft niet per se in de gemeenteraad of iets dergelijks te zijn, want ook op bestuurlijk niveau zijn bij de meeste politieke partijen de vrouwen in de minderheid. Een goede mix van mannen en vrouwen op het brede vlak van de politiek is een betere weerspiegeling van de maatschappij."
Foto: van Zeijl Photodesign
Nieuwsbrief Gender • 7
Allochtonen komen nergens verder dan enkele procenten. Besturen en adviescolleges dreigen door deze eenzijdige samenstelling de aanslui-
NETWERK VROUWELIJKE BESTUURDERS WORDT NETWERK VOOR BESTUURDERS
8 • Nieuwsbrief Gender
ting te missen bij veranderingsprocessen in de samenleving. Met deze cijfers van het Instituut
Het werd tijd om de naam van het bestuurders-
voor Publiek en Politiek in de hand wordt nog
netwerk NVB (Netwerk Vrouwelijke Bestuurders)
eens duidelijk gemaakt dat coaching en speci-
te wijzigen. Na de laatste leergang Bestuur en
fiek gerichte bestuursopleidingen voor vrouwen
Beleid, waarbij we ons niet alleen richtten op
en allochtonen nog steeds hard nodig zijn.
vrouwelijke bestuurders, maar ook op allochto-
PJ PARTNERS gaat ervoor.
ne mannen en vrouwen, verwelkomen wij de
Bron: IPP, Vinden en Vasthouden, werving van politiek en
'afgestudeerden' in onze club. Evenals vrouwen
bestuurlijk talent, H. Gadesloot, 2005
hebben allochtone mannen te maken met ondervertegenwoordiging in besturen.
STUDIEDAG ALETTA JACOBS IN INDIË Aletta Jacobs staat bekend als eerste vrouwelijke arts in Nederland en als vurig pleitbezorgster van het vrouwenkiesrecht. Minder bekend is dat ze begin vorige eeuw een wereldreis maakte om de kiesrechtstrijd voor vrouwen ook buiten Europa te propageren. Tijdens deze reis verbleef ze geruime tijd in Indië. Haar ervaringen aldaar legde ze neer in een serie reisbrieven die in 1912 in De Telegraaf verschenen en in 1913 in boekvorm verschenen.
Morris Tabaksblat
Op 30 september wijdt het Indisch Huis
De eerstvolgende bijeenkomst is op woensdag
(Javastraat 2b, 2585 AM Den Haag) in samen-
21 september 2005 in Delft.
werking met het Internationaal Informatiecen-
De heer Morris Tabaksblat zal spreken over
trum en Archief voor de Vrouwenbeweging (IIAV)
'Corporate governance', een onderwerp dat
in Amsterdam en het Centrum voor Gender en
veel bestuurders interesseert. In december
Diversiteit in Maastricht een studiedag aan
2003 presenteerde de voorzitter van de Com-
Aletta Jacobs' ervaringen in Indië. In verschil-
missie Corporate Governance, de heer Tabaks-
lende lezingen en workshops wordt ingegaan op
blat, de definitieve versie van de Nederlandse
haar vooruitstrevende idealen. De studiedag
Corporate Governance Code (ook wel code
wordt afgesloten met een bezoek aan de ten-
Tabaksblat genoemd). De Code Tabaksblat
toonstelling 'Aletta Jacobs en het verlangen
heeft ervoor gezorgd dat toezichthouders en
naar de politiek’ in de Tweede Kamer in Den
bestuurders zich bewust moeten zijn van hun
Haag.
verantwoordelijkheid Informatie en inschrijving: 070 3462616 of
[email protected]
met
betrekking
tot
behoorlijk bestuur. De leden van het netwerk ontvangen een persoonlijke uitnodiging. Hannie de Wilde, secretaris NVB
Nieuwsbrief Gender • 9
OP WELKE TRAINING IS ER NOG EEN PLAATS VRIJ?
WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING In de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
HARDINXVELD-GIESSENDAM
(WMO) worden de Wet Voorzieningen Gehandi-
TRAINING ALGEMENE PRESENTATIE/SPREKEN
capten (WVG), de Welzijnswet, een deel uit de
IN HET OPENBAAR
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)
op woensdag van 09.00-12.00 uur
en een deel uit de Wet Collectieve Preventie
op 21, 28 september, 5, 12 oktober
Volksgezondheid (WCPV) opgenomen.
en 2, 9, 16 november 2005
Daarnaast wordt een aantal subsidieregelingen onder de WMO gebracht. De nieuwe taken betreffen de huishoudelijke verzorging en de
HELLEVOETSLUIS
subsidieregelingen.
TRAINING ALGEMENE PRESENTATIE/SPREKEN IN HET OPENBAAR
De WMO is niet zozeer een zorgwet, maar voor-
op maandag van 13.00-16.00 uur
al een wet die gemeenten de verantwoordelijk-
op 19, 26 september, 3, 10, 31 oktober
heid geeft om ervoor te zorgen dat iedereen
en 7, 14 november 2005
actief deel kan nemen aan de samenleving, ook mensen die dat op eigen kracht niet kun-
TRAINING VOOR VOORZITTERS
nen.
op maandag van 09.15-12.00 uur op 19, 26 september
EMANCIPATIE- EFFECTRAPPORTAGE WMO
en 3, 10 oktober 2005
De Tweede Kamer heeft op 28 juni de motie aangenomen om een Emancipatie-Effectrapportage (EER) toe te passen, om het effect van
SPIJKENISSE
de WMO te meten op het vrijwilligerswerk, de
TRAINING VOOR SECRETARISSEN EN
verdeling van arbeid en zorg en op het beroep
PENNINGMEESTERS
op de mantelzorgers. Het toepassen van een
op dinsdag van 09.00-12.00 uur
EER die de WMO systematisch toetst op de
op 20, 27 september
effecten voor emancipatie, vormde een van de
en 4, 11 oktober 2005
aanbevelingen uit de E-Quality-factsheet Een verdubbeling in belasting. De combinatie van
TRAINING CONFLICTHANTERING
mantelzorg en werk (op te vragen via
op dinsdag van 13.00-16.00 uur
www.e-quality.nl).
op 20, 27 september, 4, 11 oktober
Volgens de WMO, waarvan de invoering inmid-
en 1 november 2005
dels is uitgesteld tot op z'n vroegst 1 juli 2006, wordt van hulpbehoevenden verwacht dat zij
TRAINING SPREKEN VOOR GEVORDERDEN
eerst nagaan in hoeverre zij zorg uit de eigen
op dinsdag van 09.15-12.15 uur
omgeving kunnen betrekken. Vrouwen leveren
op 1, 8, 15, 22, 29 november
het grootste aandeel in de mantelzorg. Een gro-
en 6, 13 december 2005
tere inzet van mantelzorg kan een belemmering zijn voor de arbeidsdeelname en economi-
Informatie: Lisette van Zeijl,
[email protected]
sche zelfstandigheid van vrouwen. Zowel in het emancipatiebeleid als in het sociaal-econo-
10 • Nieuwsbrief Gender
misch beleid, streeft het kabinet er naar dat in
Daarover gaat het rapport Preventie WAO-
2010 de netto arbeidsparticipatie van vrouwen
instroom. Best practices van werkgevers in
is toegenomen van 55% naar 65% en dat hun
zorg en onderwijs. De andere kant betreft het
economische onafhankelijkheid is gestegen
verhaal van de werknemers. In de brochure
van 38% naar 60%. E-Quality constateert dat
Trainingen gezonde balans werk en privé wordt
de invoering van de WMO de positieve trend in
een scala aan trainingen aanbevolen om een
de arbeidsparticipatie van vrouwen negatief
gezonde balans tussen werk en privé te hervin-
kan beïnvloeden en in tegengestelde richting
den; van stresspreventie, coaching, timemana-
kan werken. Dit kan worden voorkomen door
gement tot loopbaanontwikkeling.
aandacht en beleid ter ondersteuning van de
Onderdeel van het project is de website
combinatie van mantelzorg en werk, op inter-
www.gezondebalanswerkenprive.nl. Sinds het
departementaal én gemeentelijk niveau (bron:
project van start ging geniet deze toegankelijke
persbericht E-Quality).
site een enorme belangstelling.
THEMABIJEENKOMST Op 4 oktober 2005 organiseert PJ PARTNERS
DISCUSSIEER MEE OP WWW.GEZONDEBALANSWERKENPRIVE.NL
een themamiddag WMO en mantelzorg in
In 2005 richt het project zich op 'irritaties op de
zalencentrum Delftstede, Phoenixstraat 66 te
werkvloer en grijs verzuim': het verborgen ver-
Delft. Doelgroep: besturen van vrouwen- en
zuim van werknemers die het allemaal niet
andere organisaties en geïnteresseerden.
meer geregeld krijgen en zich dan dus maar
Noteert u deze datum alvast in uw agenda.
ziek melden; het verzuim waarbij de werkgever
Informatie: Lisette van Zeijl,
[email protected]
zich afvraagt hoe ver ingegrepen mag worden in de privésfeer; kiezen voor verlof of kiezen voor een ziekmelding of voor zorgverlof.
GEZONDE BALANS WERK EN PRIVÉ Midden 2003 ging het project Gezonde balans werk en privé, jonge vrouwen en WAO-preventie van start. Inzet van het project is het terugdringen van de relatief hoge WAO-instroom van jonge vrouwen in met name de sector zorg en onderwijs in Zuid-Holland. De nadruk ligt op de preventie van WAO-instroom.
Steeds meer organisaties in zorg en onderwijs proberen paal en perk te stellen aan verzuim
De balans tussen werk en privé vraagt altijd om
en WAO-instroom. Immers, gezond personeels-
combineren en kiezen; zowel voor de werkne-
beleid loont voor werknemers én werkgevers.
mers als voor de werkgever. In de rubriek dis-
• Wat zijn knelpunten en dilemma's van orga-
cussie op de website worden hierover pittige
nisaties? • Wat zijn bruikbare adviezen en succesvolle strategieën voor werkgevers?
stellingen geponeerd en discussies gevoerd. Iedereen kan een bijdrage leveren aan de discussie.
• Wat is het geheim achter het succes van
Informatie:
zorg- en onderwijsinstellingen die een lage
www.gezondebalanswerkenprive.nl
WAO-instroom hebben?
Joke Broekhuis,
[email protected]
Nieuwsbrief Gender • 11
NIEUWS
van de reactie van het kabinet op de resultaten van de PaVEM, die 1 juli 2005 ophoudt te
WIE GEEN KANS KRIJGT, HEEFT GEEN KANS… Een project over jonge vluchtelingmoeders. Het
bestaan. Bron: Persbericht ministerraad 24 juni 2005
Albeda College, COS Rijnmond & Midden Holtholiek Centrum voor Welzijnsbehartiging,
DATABANK INSTRUMENTEN GENDER MAINSTREAMING (DIGMA)
Mieke Schlaman (fotografie), PJ PARTNERS, de
Beleidsmakers die beter rekening willen hou-
Rotterdamse Jongeren Raad en Scala hebben
den met de doelgroep van hun beleid, om zo de
zich verenigd in een zwaan-kleef-aan-project
kwaliteit en effectiviteit van beleid te verbete-
om aandacht te geven aan en te vragen voor de
ren, kunnen vanaf nu terecht bij de vernieuwde
problematiek van deze specifieke groep vluch-
databank DIGMA.
telingen.
Deze digitale Databank Instrumenten Gender
Tot en met juni 2006 is de expositie Wie geen
Mainstreaming bevat ruim honderd praktische
kans krijgt, heeft geen kans beschikbaar voor
instrumenten die beleidsmakers kunnen hel-
plaatsing in de provincie Zuid-Holland (en op
pen om bewust te kijken naar de effecten van
speciaal verzoek daarbuiten). De expositie is
hun beleids(voorstellen) op mannen én vrou-
uitstekend geschikt om activiteiten aan te
wen. De instrumenten variëren van checklists,
haken. U kunt daarbij denken aan: een ont-
zelfevaluaties en stappenplannen, tot audits en
moetingsbijeenkomst met leden van uw achter-
handboeken en cursussen. Instrumenten die in
ban, een rondetafelgesprek met ambtenaren,
alle fasen van het beleidsproces, op elk besluit-
politici en mensen uit het veld of een debat.
vormingsniveau en voor verschillende beleids-
Rode draad in de activiteiten: wat kunnen wij
terreinen bruikbaar zijn. Ook bevat DIGMA tal-
doen om de positie van jonge vluchteling-moe-
rijke concrete voorbeelden, gegevens van
ders te versterken?
emancipatie-experts uit heel Europa en verwij-
land, Jeugdwerkadviesbureau de Heuvel, Ka-
Informatie en boekingen: COS Rijnmond & Midden Holland, Yvonne Heygele 010 2755955,
[email protected]
zingen naar achtergrondinformatie. DIGMA is het resultaat van een Europees samenwerkingsverband
tussen
E-Quality,
Amazone (België) en Initielles (Frankrijk). Begin
KABINET STELT STUURGROEP 'ALLOCHTONE VROUWEN EN ARBEID' IN
2005 is de databank geactualiseerd en aangevuld met nieuwe instrumenten.
Het kabinet gaat via de instelling van een stuur-
Informatie:
groep stimuleren dat meer allochtone vrouwen
DIGMA is gratis toegankelijk via www.e-quality.nl/digma
aan het werk gaan. De stuurgroep Allochtone
Een folder over DIGMA is beschikbaar via 070 3659777
vrouwen en arbeid zorgt voor afstemming van tuut Werknemersverzekeringen (UWV) en Cen-
TRAINING 'INVLOED OP DUURZAAM WATERBELEID'
trum voor Werk en Inkomen (CWI) en het aan
Nederland heeft in principe water genoeg.
elkaar verbinden van netwerken van werkge-
Soms zelfs wat te veel, maar soms ook wat te
vers en allochtone vrouwen. De stuurgroep ziet
weinig. Om het aanwezige water - letterlijk - in
ook toe op de afspraken die de Commissie
goede banen te leiden, ontwikkelen verschil-
Participatie van Vrouwen uit Etnische Minder-
lende overheidsniveaus beleid. VeM, centrum
heidsgroepen (PaVEM) heeft gemaakt.
Vrouw en Milieu, organiseert in het najaar
De instelling van de stuurgroep is onderdeel
2005 de training Invloed op duurzaam water-
activiteiten tussen gemeenten, Uitkeringsinsti-
Nieuwsbrief Gender • 12
beleid. Na het volgen hiervan weet u waar duur-
Vanaf 21 september 7 woensdagen
zaam waterbeleid bepaald wordt en hoe u er
Training Algemene Presentatie/Spreken in het
invloed op uit kunt oefenen
openbaar - Hardinxveld-Giessendam Informatie:
VeM, centrum Vrouw en Milieu, 030 2321726
[email protected]
Vanaf 19 september 4 maandagen Training voor Voorzitters - Hellevoetsluis Vanaf 20 september 5 dinsdagen Training Conflicthantering - Spijkenisse
WORKSHOP 'STRATEGO VOOR VROUWEN'
Vanaf 20 september 4 dinsdagen
Op 1 november 2005 organiseert Gender
Training voor Secretarissen en
Dynamics de workshop Stratego voor vrouwen.
Penningmeesters - Spijkenisse
Deelnemers krijgen inzicht in de verschillende
24-25 september
oriëntaties van mannen en vrouwen en de uit-
Women Inc. - 300 vrouwen met lef
werking in de manier waarop we in organisaties
Amsterdam, Beurs van Berlage
met elkaar samenwerken. U gaat naar huis met
www.women-inc.nl
nieuwe inzichten over gender en strategie.
29 september
Informatie: www.intouchwrm.nl of 072 5054756 www.delahay.vanderpool.com of 020 4711827
E-quality Prinsjesdagborrel 2005 www.e-quality.nl 30 september Studiedag Alette Jacobs in Indië - Den Haag 070 3462616 of
[email protected]
AGENDA
Vanaf 1 oktober 7 dinsdagen Training Spreken voor gevorderden -
Vanaf 19 september 7 maandagen
Spijkenisse
Training Presentatie/Spreken in het openbaar
4 oktober
- Hellevoetsluis
WMO en de Mantelzorg - Delft
21 september Bijeenkomst Netwerk voor Bestuurders - Delft
Thurledeweg 95
• adviseert en ondersteunt professionele instellingen, vrijwilligersorganisaties
Postbus 11117
en gemeenten in Zuid-Holland op het brede terrein van jeugdbeleid,
3004 EC Rotterdam Tel: (010) 4362166 Fax: (010) 4366357 E-mail:
[email protected] www.pjpartners.nl
gendervraagstukken, diversiteit, sociaal beleid en cultuur • is gespecialiseerd in de integrale aanpak van maatschappelijke vraagstukken op lokaal en provinciaal niveau • biedt diensten aan in de vorm van procesbegeleiding, advisering, training, projectontwikkeling, onderzoek en informatieverstrekking.