NIEUWSBRIEF 2 0 10 NV Stadsherstel Breda wenst al haar relaties prettige feestdagen en een succesvol 2011. Wij danken u voor alle steun in het afgelopen jaar. Pelmolen/IJsfabriek.
In 2009 is de NV Stadsherstel Breda in het bezit gekomen van twee prachtige industriële panden, namelijk graanpakhuis De Pelmolen en IJsfabriek De Noordpool. Een toekomstig gebruik als kantoorpand was vanaf het begin voor beide panden de meest logische bestemming. De Pelmolen en De Noordpool hebben dankzij artikelen in BN De Stem belangstelling gewekt bij diverse potentiële gebruikers. Een aantal daarvan zijn rondgeleid en daardoor nog enthousiaster geworden. Begin 2010 is het bouwhistorisch onderzoek van beide panden gereed gekomen. Het is duidelijk geworden welke kenmerkende elementen behouden moeten blijven. Zo is de interne opbouw van De Pelmolen geheel van hout en de fraaie houten balken en leggers dienen absoluut bewaard te worden.
Het herbestemmen van een rijksmonument is een lastige opgave omdat de wensen tot behoud van historische elementen soms botsen met de noodzaak tot aanpassingen om een toekomstig gebruik mogelijk te maken. Stadsherstel Breda wil voor elk van haar panden een toekomstvaste bestemming creëren want alleen op deze wijze kunnen we er zeker van zijn dat een pand ook naar de toekomst toe optimaal behouden kan blijven.
In de afgelopen maanden zijn in nauw overleg met de gemeente en toekomstige gebruikers plannen uitgewerkt. Een aanvraag in het kader van de nieuwe Wabo regeling is in voorbereiding en de gemeente heeft zich bereid verklaard mee te werken aan de noodzakelijke bestemmingsplan wijziging. De Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) is erop gericht om het complex aan vergunningen dat tot 1 oktober 2010 noodzakelijk was te vervangen door één omgevingsvergunning. De nieuwe werkwijze zou moeten leiden tot een snellere en meer gecoördineerde afgifte van de noodzakelijke vergunningen maar of hiervan ook sprake zal zijn bij Rijksmonumenten zullen we komende maanden ervaren. Op korte termijn zullen noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden plaats vinden. Stadsherstel hoopt dat medio 2011 alle vergunningen verleend zijn en dat begonnen kan worden met de restauratie. In 2010 heeft er in de Pelmolen een bijeenkomst voor obligatiehouders plaats gevonden. Deze geanimeerde bijeenkomst, waarbij ook een rondleiding door de Pelmolen en IJsfabriek de Noordpool, werd enthousiast bezocht.
Nieuwe folder Obligatielening. Het restaureren van monumentale panden is een financieel kostbare aangelegenheid en één van de financieringsbronnen van Stadsherstel is de obligatielening die in 2004 uitgeschreven is. Deze obligatielening wordt nog steeds afgenomen, maar bij Stadsherstel bestond de behoefte om de obligatielening wat te moderniseren. De twee grote restauratieprojecten waarmee Stadsherstel nu actief is (Annastraat/Stadserf en Pelmolen/IJsfabriek) geeft een extra impuls om de obligatielening actief onder de aandacht te brengen van Bredanaars die een liefde hebben voor het historisch erfgoed. In de bijgesloten folder vindt u alle details van deze vernieuwde obligatielening. Een groot aantal van u heeft al één of meerdere obligaties aangekocht en deze blijven vanzelfsprekend gewoon doorlopen. Stadsherstel zou het buitengewoon waarderen indien u één of meerdere nieuwe obligaties wilt aankopen. Natuurlijk kunt u de bestaande obligaties ook omzetten in de vernieuwde obligaties.
Huismussen op het Stadserf. Bij een binnenstad horen tjilpende huismussen en gierzwaluwen die ’s avonds boven de terrassen zwieren. Door alle ontwikkelingen rondom de inrichting van gebouwen, straten en parken verarmt de biodiversiteit in binnensteden in een rap tempo. Deze verschraling doet afbreuk aan het woongenot in de binnensteden en acties zijn noodzakelijk om deze trend tenminste te kunnen stoppen. Acties niet alleen van de overheid maar ook van de individuele pandeigenaren en gebruikers van de binnenstad. Het zou toch jammer zijn dat het hele binnenstedelijk dierenleven zich zou gaan beperken tot duiven, muizen en ratten.
Waar eerst in de hele binnenstad de huismus te horen was, komen in het Bredase stadshart alleen op het Stadserf nog een groep huismussen voor. Dit blijkt duidelijk uit het boek ‘Vogels houden van Breda” uitgegeven door de West Brabantse Vogelwerkgroep in 2009. Deze uitgave is gebaseerd om omvangrijke vogel inventarisaties tussen 2002 en 2008. Deze unieke positie die het Stadserf ook in dit opzicht inneemt geeft ook een extra verantwoordelijkheid aan de gebruikers en bewoners van dit gebied. De gemeente Breda heeft Stadsherstel geattendeerd op het huismussen fenomeen. Van mussen werd gezegd dat ze niet uit te roeien zijn en als cultuurvolger is het de enige vogelsoort die op de hele wereld voorkomt. De huismus was tot voor kort de meest algemene vogelsoort. Helaas is de teruggang in de laatste 20 jaar dramatisch geweest en is de huismus door deze teruggang zelfs beland op de lijst van bedreigde vogelsoorten. Het leven van de huismus staat in het teken van de drie “V’s “: voedsel, veiligheid en voortplanting. Voedsel voor de volwassen huismussen is in het stadshart voldoende te vinden omdat ze voornamelijk plantaardig voer nodig hebben. De jongen zijn echter sterk afhankelijk van dierlijk voedsel als insecten en de beschikbaarheid hangt sterk samen met een goede inrichting van stadsparken en tuinen. Veiligheid hangt samen met voldoende schuilgelegenheid in dicht struikgewas en bomen. Op het Stadserf is hier nog wel wat van te vinden.
Voor de voortplanting is een toereikend aanbod van nestgelegenheid essentieel. Voor zover momenteel bekend broeden de huismussen op het Stadserf voornamelijk onder de dakpannen van het oude stadshuis. De restauratie door Stadsherstel Breda van het pand Stadserf 6 biedt de kans om het aanbod van nestgelegenheid te versterken door onder de onderste dakrand zogenaamde mussenvides aan te brengen. Voorkomen moet natuurlijk worden dat mussen zich onder het hele dak gaan nestelen, maar een vogelvide geeft hiervoor de oplossing. Juist omdat we het aanbrengen van deze voorziening samen laten vallen met het restauratieproject zijn de extra kosten beperkt. Stadsherstel Breda staat voor het duurzaam gebruik van haar panden en wil om een milieuverantwoorde wijze omgaan met haar restauratieprojecten. Hierbij past vanzelfsprekend ook het rekening houden met flora en fauna en in dit specifieke geval met de bevordering van het vóórkomen van de huismus.
Interview met de architect van het project: St. Annastraat-Stadserf: Arjan Eland. In 2010 heeft de NV Stadsherstel Breda de panden Sint Annastraat 17, 19 en 21 en Stadserf 6 kunnen verwerven. Arjan Eland is als architect betrokken bij de ontwikkeling van deze panden. Reden voor Stadsherstel om met Arjan Eland in gesprek te gaan, Mieke Janssen vroeg hem naar zijn achtergronden en visie op het restaureren van erfgoed.
Ir. Arjan Eland is in 1993 als architect afgestudeerd aan de Technische Universiteit (TUD) te Delft. Tijdens zijn studietijd raakte Eland betrokken bij de Stadsvernieuwing in Tuinzigt en de complexgewijze renovatie van panden aan de Tramsingel in Breda. Vanuit die ervaring is hij na zijn afstuderen parttime aan de slag gegaan als bewonersondersteuner- en adviseur in de wijkontwikkeling van Breda. De werkzaamheden vonden hoofdzakelijk plaats in de wijken Tuinzigt, de Heuvel en Breda Noord-Oost. Daarnaast is hij sinds 1994 ook werkzaam als zelfstandig architect. Als architect startte hij aanvankelijk vanuit huis aan de Tramsingel in Breda, en later weer vanuit huis in Etten-Leur. Sinds 2000 is Eland fulltime werkzaam als architect. Het kantoor van Arjan Eland architecten en ingenieurs is nu gevestigd aan de Hoeksteen 18a te Breda. Het architectenkantoor richtte zich aanvankelijk voornamelijk op renovatie van winkel- en woonpanden. Sinds de tweede helft van de negentigerjaren vormt de renovatie van panden in de binnenstad van Breda een belangrijk onderdeel van zijn portefeuille. Deze projecten worden vaak uitgevoerd in het kader van het gemeentelijk project Wonen Boven Winkels, waarbij het wonen in de binnenstad van Breda wordt gestimuleerd. Ook de panden aan de St. Annastraat en het Stadserf vallen hier onder. Sinds 2000 wordt er naast renovatiewerkzaamheden binnen het bureau ook gewerkt aan nieuwbouwprojecten. Deze variëren van woningcomplexen, en vrijstaande woningen tot bedrijfshuisvesting. Op de vraag wat Arjan Eland vindt van het werken met monumenten: Het leuke van het werk aan monumentale panden in de binnenstad van Breda is de kleinschaligheid en de directe contacten met opdrachtgever, omwonenden en werklieden. Daarnaast is de geschiedenis van een pand altijd bijzonder. Geen pand is gelijk. Als architect kun je – met respect voor het verleden – een nieuw stukje geschiedenis toevoegen. Daarin raak je altijd het spanningsveld tussen respect voor de geschiedenis en hoe ver je mee gaat in de eisen van de toekomst. Eland is ervan overtuigd dat een monument het langst mee gaat als het goed gebruikt wordt; daarom is het van belang dat een monument na verbouwing zoveel mogelijk voldoet aan de huidige eisen van gebruik. Het is iedere keer weer een uitdaging om de juiste balans te vinden. Eland is bij de panden aan de St. Annastraat en het Stadserf aanvankelijk betrokken door de vorige eigenaar. Na de verkoop van de panden aan Stadsherstel bleef Eland betrokken als architect. In eerste instantie werd gestart met de panden St Annastraat 17 en 19 en Stadserf 6 en na verloop van tijd werd St Annastraat 21 aan het project toegevoegd.
Deze toevoeging maakt het project completer. Doordat nummer 21 bij het project betrokken is ontstond er de mogelijkheid om in het steegje tussen nummer 19 en 21 een meer open karakter te geven. Dit door toevoeging van gebruiksfunctie met ramen voorzien van toegangsdeuren in de steeg.
Het kantoor van Arjan Eland is een klein kantoor. Eland is de architect, daarnaast zijn er een tekenaar/projectleider en een tekenaar werkzaam. Het geheel wordt compleet gemaakt door de inzet van Eugénie Stade, de vrouw van Arjan Eland, voor administratieve ondersteuning. Eland is blij dat het bureau van oudsher actief is in binnenstedelijk gebied en herstructurering, renovatie en verbouw. In de huidige economische situatie zie je dat met name in de grootschalige (woning)bouw het werk fors minder is geworden. De gevolgen van de teruglopende bouwproductie zijn bij ons beperkt maar dat wil niet zeggen dat we geen tijd hebben voor nieuwe projecten, aldus Arjan Eland. Eland was in Breda o.a. betrokken bij eerdere restauratie/renovatie van diverse (rijks)monumenten, o.a. bij ’t Sas aan Rijksmonument: “De Vogel Struys” waar nu Grandcafé Brooklyn gevestigd is en het woon- en winkelpand aan de Lange Brugstraat 20. Het voormalig pand van Dela aan de Wilhelminasingel 3 is verbouwd tot nieuwe kantoorruimte voor fullmanagementsupport. Recent is de reconstructie uitgevoerd van de gevel van het hoekpand aan de Wilhelminasingel-Wilhelminastraat 3. In de jaren ‘60 was een deel van het pand voorzien van een strakke moderne gevel. Deze is nu vervangen door een gevel in historische stijl.
Wonen Boven Winkels (WBW). Op 4 november 2010 organiseerde de Gemeente Breda in de “Pelmolen” een themabijeenkomst over wonen boven winkels georganiseerd. Om 11.00 uur werden de leden van de landelijke vereniging Wonen boven Winkels welkom geheten door de heer Piet Juten, coördinator WBW, van de Gemeente Breda. Daarna volgde een stadswandeling, waarna in de Pelmolen een lunch werd gebruikt. De themabijeenkomst, bijgewoond door ongeveer 60 personen, werd geleid door de heer Arno van den Hurk, directeur Ruimtelijke Ordening gemeente Breda.
Mevr. Monique Eerden hield een boeiende lezing over het “Nationaal Programma Herbestemming” en de heer Vincent Buitenhuis over de noodzaak van Studentenhuisvesting. De heer Bob Bergkamp, wethouder van Wonen en Leven Gemeente Breda, sprak over de ambities van de Gemeente Breda betreffende Wonen Boven Winkels. Door de Gemeenteraad Breda is een bedrag van 1 miljoen euro beschikbaar gesteld om bovenwoningen van ongeveer 65 panden weer bewoonbaar te maken.
De periode waarin dit moet gebeuren is bijna verstreken. De taakstelling is nagenoeg volbracht, hoewel de uitvoering nog wel enige tijd vergt. De aandacht en financiële steun van de Gemeente Breda was méér dan de moeite waard en moet gecontinueerd worden. Een kwalitatief gezond centrum, dynamisch en met een goed woon- en leefklimaat is belangrijk voor Breda. Daar wil men wonen, investeren en werken. “Daar moet je zijn“. Tenslotte sprak de heer Jan Latten van de universiteit Amsterdam over kansen bij “Demografisch Ontwikkelen”. Na afloop was er, onder het genot van een hapje en een drankje, nog een gezellig samenzijn. Alle aanwezigen waren enthousiast over de locatie van deze themabijeenkomst in ons rijksmonument “de Pelmolen”.
Raad van Commissarissen
Frank Vrij - voorzitter Ton Buuron Eloi Koreman Henk Pennings Hans Meynen
Aandeelhouders
ABN-AMRO Breda Amvest-Vastgoed Ballast Nedam Ontwikkelingsmaatschappij N.V. Brim BVR Projectontwikkeling BV Gemeente Breda Rabobank Breda Rabobank Hagebeek Vesteda Project BV Allee Wonen Singelveste
Stadsherstelteam
Kees den Bieman - directeur Ad Meulemans Henk van Harssel Mieke Janssen
Huisstijl
Mommersontwerp
Accountant
Mazars Accountants
Website
www.stadsherstelbreda.nl
Administratie
Administratiekantoor Roovers BV
Notaris
Claassen Leenders – Netwerk Notarissen
