NIEUWSBRIEF Jaarverslag 2013 Stichting tot Behoud van het Hinsz-orgel Roden
Jaargang 17 mei 2014
secretariaat: Klimop 22 9301 PK Roden tel. 050-5017779
[email protected] www.hinszorgel-roden.nl IBAN/SEPA: NL06 RABO 03558 57 057 ANBI-toewijzing per 01-01-2013
Er blijft voortdurend aandacht nodig voor het Hinsz-orgel, uiteraard met uw steun Om uw donatie/gift 2014 over te maken, is een acceptgiro bijgesloten
Van de bestuurstafel – Het Jaarverslag 2013 Voor u ligt onze jaarlijkse nieuwsbrief, waarin wij de medewerkers en donateurs een overzicht bieden van onze activiteiten van het afgelopen jaar en van onze planning voor het lopende jaar. Achtereenvolgens treft u verslagen en/of informatie aan over onze orgelconcerten, over de open dagen, de zondagmiddagconcerten van het afgelopen winterseizoen, het klimaat in de kerk, onze jaarlijkse wenskaart en – last but not least – een financiële verantwoording van deze activiteiten. Op enkele aspecten van onze werkzaamheden gaan we hieronder nader in. Ad van Nes
De aanvraag voor die status is inmiddels ingediend en zal ongetwijfeld worden gehonoreerd. De rompslomp die dat met zich mee bracht, hadden we er graag voor over. Allereerst hebben we ons beleid opnieuw geformuleerd en vastgelegd in Beleidsplan 2014. We zijn verplicht dit te publiceren op onze website, evenals de bestuurssamenstelling en de jaarrekening.
ANBI- status Omdat de stichting tot behoud van het Hinszorgel te Roden losstaat van de eigenaar van de Catharinakerk, de Protestantse Gemeente RodenRoderwolde, was het nodig een zelfstandige status aan te vragen als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Onze donateurs of begunstigers kunnen hun giften nu onder bepaalde voorwaarden bij de aangifte voor de inkomstenbelasting van hun inkomen aftrekken.
Daar is op zich niets mis mee. Maar we hebben ook onze statuten moeten wijzigen om vast te leggen dat ons batig saldo bij eventuele opheffing ten goede zal komen aan een eveneens algemeen nut beogende instelling. Dat had nogal wat voeten in aarde. Veel werk is verricht door kandidaatnotaris Mr. Johan Mulder van notariskantoor Holland en Van der Woude. De rekening is ons daarvoor niet gepresenteerd: klasse
1
Toiletgroep bij de Catharinakerk Bij onze concerten en Open dagen zijn er regelmatig bezoekers en ook musici, die een toilet willen bezoeken. Helaas ontbreekt dat in de Catharinakerk. Er is zelfs niet eens een gemakkelijk toegankelijk watertappunt! In de Middeleeuwen was dat kennelijk niet zo’n probleem. Maar nu is het toiletbezoek een hele onderneming, want dan moet er iemand met een sleutel mee om de deur van gebouw De Deel te openen. Niet alleen de kerkelijke gemeente ondervindt daarvan veel hinder; ook voor bezoekers van concerten en uitvaartdiensten is het heel vervelend.
Albertus Hinsz!) aanzienlijk uitgebreid. Het behoort tot de mooiste en grootste barokorgels van Europa. De titulair organist fungeert als ambassadeur van dit beroemde orgel en brengt dit instrument positief onder de aandacht in binnenen buitenland. Ook is de titulair organist de aangewezen persoon om het orgel te bespelen bij belangrijke gebeurtenissen in de Martinikerk, zoals de opening van het academisch jaar, het uitreiken van eredoctoraten of koninklijke bezoeken.
Het College van Kerkrentmeesters van de protestantse gemeente heeft het plan een sanitaire voorziening met kleedruimte aan te leggen in een aanbouw aan de achterzijde van de kerk met een doorgang naar binnen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, hoedster van onze cultuurmonumenten, gaat daar onder bepaalde voorwaarden mee akkoord. De gemeente Noordenveld moet ook toestemming geven, maar weigert die echter keer op keer. Een trouw bezoeker van onze concerten, tevens oudwethouder van de gemeente Roden, heeft intussen zijn bemiddeling aangeboden. Het College van Kerkrentmeesters zal daarom binnenkort een nieuwe poging doen in een gesprek met het College van B&W van onze gemeente om de weg voor deze zeer wenselijke voorziening vrij te maken.
De titulair organist heeft in Groningen geen kerkelijke taak, de begeleiding van de zondagse kerkdiensten van de Protestantse Gemeente te Groningen en van het Groninger Studentenplatform blijft in handen van Wim van Beek, Euwe Zijlstra en andere organisten. We zullen Erwin Wiersinga dus wellicht iets minder vaak zien, maar hij gaat gelukkig niet weg bij de Hinsz-stichting en bij de Catharinakerk! Tot slot Het Recreatieschap Drenthe en de Gemeente Noordenveld hebben nog steeds geen voorstel gedaan voor een nieuw informatiepaneel bij de kerk. (N.B. Het oude paneel met voor een deel onjuiste informatie over het Hinsz-orgel is door de gemeente verwijderd.) Een onbevredigende toestand. Ons bestuurslid Frits Bosman heeft daarom een tijdelijk bord vervaardigd en op een opvallende plek neergezet.
Erwin Wiersinga - titulair organist van de Martinikerk in Groningen Ons bestuurslid, en tegelijk vaste organist van de Catharinakerk, Erwin Wiersinga is – samen met zijn collega Leo van Doeselaar – benoemd tot titulair organist van de Martinikerk in Groningen. Graag wil ons bestuur de beide organisten daarmee van harte gelukwensen! Op 4 januari hebben zij in een bomvolle Martinikerk officieel de orgel-sleutels in ontvangst genomen en een gezamenlijk concert gegeven. Gevraagd worden (solliciteren kan niet) als titulair organist van de Martinikerk is een hele eer! Het orgel van deze kerk is één van de oudste instrumenten van Nederland. Het dateert al van vóór 1450, maar is in latere jaren (1542, 1692, 1730, deze laatste keer door onze “eigen” 2
Om de vergrijzing binnen ons bestuur tegen te gaan is in januari jl. de heer Arjan Schippers onze gelederen gaan versterken. Graag heten we hem van harte welkom en wensen hem veel succes in deze functie. Onder “Samenstelling bestuur” stelt hij zich aan u voor.
Onze vaste verkoper van wenskaarten en van kaarten voor de zondagmiddagconcerten, Boekhandel Daan Nijman, gaat voortaan informatie over aanstaande concerten vermelden in zijn wekelijkse nieuwsbrieven, waarvoor dank!
lange tijd bekend zijn. Annet en ik zijn opgegroeid in Foxwolde respectievelijk Leek, en hebben onze middelbare school mogen afronden aan de Waezenburg (huidige RSG de Borgen). Daar hebben wij elkaar ontmoet, en is het sprookje begonnen. Onze dochter zit op de Ronerborg, alwaar wij onze oud-docent Nederlands troffen, daarmee is de cirkel rond. Na afronding van de middelbare school hebben wij in Groningen mogen studeren. Aan de Oosterweg (buurt Oosterpoort) vonden wij onze eerste woning. Als afgestudeerd econoom en als afgestudeerd fiscalist kochten wij onze eerste woning in het bosrijke Exloo. Vanuit Exloo vetrokken naar het Friese Heerenveen waar wij een fijne tijd hebben gekend. Toch bleef de omgeving van Roden trekken… Gedurende de week ben ik als adviseur betrokken bij ‘bijzondere omstandigheden’ bij middelgrote ondernemingen. Op verzoek van onder andere banken mag ik bedrijven begeleiden naar een volgende fase, middels reorganisatie dan wel gereed maken voor verkoop. Annet werkt als fiscaal medewerker in Tynaarlo, ondernemers en particulieren ondersteunen bij de fiscale verantwoordingen.
Verder in dit blad: Samenstelling bestuur .............................. 3 Even voorstellen – Arjan Schippers ......... 3 Wenskaartenactie 2013 ............................ 3 Orgelconcerten 2013 – 2014 .................... 4 Klimaat in de kerk .................................... 4 Website ..................................................... 4 Zondagmiddagconcerten .......................... 5 Open Dagen en andere activiteiten ........... 6 Financieel jaarverslag 2013 ...................... 7 Activiteiten 2014 ...................................... 8
In mijn vrije tijd mag ik thuis nog graag achter het orgel of de vleugel springen. Ik heb orgelles genoten van Euwe de Jong en Erwin Wiersinga. Graag zou ik hier weer meer tijd in willen steken. Het verzoek om zo nu en dan de erediensten in de Catharinakerk te omlijsten is een grote eer. Het prachtige Hinsz-orgel (18e eeuw) is voor iedere organist een geweldige uitdaging. Werken van Bach komen geregeld voorbij, waarbij ik het aardig vind om de meer bekende stukken ten gehore te brengen.
In deze Nieuwsbrief vindt u weer een oproep voor het werven van vrijwilligers. Het bestuur overweegt ook actie te gaan voeren om het aantal donateurs uit te breiden. Wellicht gaan wij proberen u daarbij in te schakelen. U hoort nog van ons!
Wenskaartenactie december 2013
Samenstelling bestuur Ad van Nes, voorzitter Gera de Vries-de Jong, secretaris Louw Idema, penningmeester Frits Bosman, webmaster, klimaatcontrole Dirk van Hell, notulist Erwin Wiersinga, organisator concerten Arjan Schippers Hidde Boerema, coördinator vrijwilligers Even voorstellen – Arjan Schippers Wij, mijn lieve partner Annet en ik, hebben ons twee jaar geleden gevestigd op de “Vogeltjeshoeve” aan de Kokswijk te Zevenhuizen. En met onze twee kinderen (Merel-12 en Robin-6), hond (Buddy), pony’s, kippen en konijnen genieten wij van de prachtige omgeving, waarmee wij reeds
In opdracht van de stichting heeft Fokko Rijkens, kunstschilder in Roderwolde de grappige wenskaart “Winterlicht” voor ons ontworpen. De verkoop ervan heeft ons ruim 1200 euro 3
opgeleverd, mede dankzij de actieve verkoop bij Daan Nijman. Dank aan de kunstschilder, de kopers en de verkopers!
Op 18 juli mogen we zoals elk jaar weer een jonge aanstormende organist verwelkomen. Carl Visser is organist in Grou en studeerde na zijn Bachelor in Groningen een jaar in Parijs.
Orgelconcerten 2013 Vorig jaar werd het spits afgebeten door Jaco van Leeuwen uit Noordwijk, waar hij een prachtig Knipscheer orgel ter beschikking heeft. Jaco komt uit de Amsterdamse school van Piet Kee wat goed te horen was in zijn precieze aanpak van de gespeelde stukken. Als tweede speler was de pas afgestudeerde Jochem Schuurman uit Drachten aan de beurt. Jochem behaalde Cum Laude zijn Master of Music diploma aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen en is al goed op weg zich een plaats in de concertagenda`s te veroveren. Vervolgens speelde Stef Tuinstra, de adviseur van de restauratie van ons Hinsz-orgel in 2006 een concert, waaruit bleek hoe goed hij het orgel en de ruimte kent. Registraties en interpretaties waren perfect op elkaar afgestemd. Onze concertreeks werd afgesloten door onze huisorganist Erwin Wiersinga. Dit werd een waar hoogtepunt in onze serie. Er kwamen naar schatting circa 130 bezoekers op af. Een recordaantal!
Op 1 augustus zal ondergetekende een concert spelen waarin ook een Sonate van Carl Philip Emanuel Bach te horen zal zijn. Dit jaar is het het driehonderdste geboortejaar van deze geniale zoon van de grote Johann Sebastian. Op 15 augustus sluit Theo Jellema de rij. Theo is een van de meest vooraanstaande organisten van Nederland, organist van de Grote kerk in Leeuwarden en docent aan het Prins Claus conservatorium te Groningen. Alle concerten zullen worden gegeven op de vrijdagen, aanvang 20.00 uur, de toegang is vrij met een collecte bij de uitgang. Wij wensen u nu alvast veel plezier tijdens deze concerten. Erwin Wiersinga Het klimaat in de kerk. Een vervolgverhaal… In eerdere Nieuwsbrieven hebben we vermeld dat het klimaat in de Catharinakerk wordt gevolgd met behulp van dataloggers. De toen meest recente resultaten hebben we in mei 2013 in een korte notitie vastgelegd en met het College van Kerkrentmeesters besproken.
Orgelconcerten 2014
De problematiek is bekend en onveranderd: te lage luchtvochtigheid in winterse omstandigheden als er wordt gestookt en het comfort – een zekere mate van behaaglijkheid voor de kerkbezoekers - dat te wensen overlaat. Dit was aanleiding voor het College van Kerkrentmeesters om in overleg met de stichting het onafhankelijk ingenieursbureau Physitec de situatie in de Catharinakerk te laten onderzoeken. Het eindrapport van dit onderzoek kwam eind november 2013 gereed. Het vormt een goed uitgangspunt voor het nemen van maatregelen om het klimaat gedurende het stookseizoen te verbeteren. Hierover zijn we met het college in overleg.
In de maanden juli en augustus 2014 hebben we weer een gevarieerde serie voor u samengesteld: Op 4 juli met Taras Baginets een Russische organist uit Ekaterinenburg die daar organist is van de Filharmonie. Hij is verantwoordelijk voor het muzikale leven rond het enige orgel in deze stad in de Oeral.
Zoals ieder heeft ondervonden, was de winter 2013/2014 uitermate zacht. Het orgel is dus zonder problemen de winter doorgekomen. Frits Bosman
4
strooide Marjatta Rata-Iso een prachtig zandtapijt, dat daarna door ieder werd bewonderd. De bezoekers genoten van dit bijzondere concert!
De website: www.hinszorgel-roden.nl
Het Trio Divertimento, bestaande uit drie musici van het Noord- Nederlands Orkest, die ook nog grotendeels in Roden wonen, verzorgde het concert van 17 oktober. Met hun fluit, klarinet en fagot vertolkten ze prachtige arrangementen uit de muziekliteratuur van Bach tot Messiaen. De veel te weinige bezoekers beloonden Pamella Wallen, Joost van Rheeden en Leo de Jong na afloop met een langdurig applaus!
Voortdurende aandacht is vereist voor het bij de tijd houden van de website. Zoals reeds in de Nieuwsbrief mei 2013 is vermeld, heeft de stichting haar doelstelling verbreed, samen met de Culturele Kring Roden, zondagmiddag-concerten te organiseren. Deze krijgen nu speciale aandacht via het menu met een aparte pagina. Uiteraard vindt u informatie over de komende orgelconcerten in juli en augustus van dit jaar met – als deze ook bij ons bekend zijn – de programma’s van de concertgevers. Bij de tijd houden betekent ook het doorgaand sleutelen aan de site: er blijft altijd wat te wensen over om dit medium aantrekkelijk te houden voor de bezoekers. Een nieuwe versie (3.3) van Joomla! – het open source programma waarmee we werken - staat intussen in de wachtrij om ook bij ons te worden toegepast. Zo blijven we bezig… Frits Bosman
Voor het derde concert, op 15 december gegeven door het ensemble DeJongDeJong+ waren de kaarten al voor de aanvang uitverkocht. Na overleg met de gebroeders De Jong werd besloten de opstelling van de musici aan te passen, waardoor ook toeschouwers in het koor van het kerkgebouw konden plaatsnemen. Een stampvolle kerk genoot vervolgens van prachtige Christmas Carols. Deze werden gezongen door sopraan Lauren Armishaw en drie zangers van The Gents. Voor de begeleiding zorgden Sybolt en Euwe de Jong, ieder op een prachtig gerestaureerd harmonium. Pas na enkele toegiften liet het enthousiaste publiek het ensemble gaan!
Zondagmiddagconcerten winter 2013-2014 In samenwerking met de Culturele Kring Roden is er de afgelopen winter een vijftal zondagmiddagconcerten georganiseerd. Geheel tegen de verwachting in blijkt de Catharinakerk voor kleine ensembles een uitstekende locatie te zijn. De bezoekers tonen zich enthousiast over de intieme sfeer, waarin gemusiceerd kon worden. Bij situering van de muziekgezelschappen vóór de kansel is de akoestiek zelfs zeer bevredigend. Voor de zondagmiddag is onder meer gekozen omdat de kerk dan al verwarmd is en daardoor kosten kunnen worden bespaard.
Ook het vierde concert was een familieaangelegenheid: op 12 januari waren broer en zus van Amsterdam onze gasten. De nog zeer jonge Jeanine en haar iets oudere broer Vincent musiceerden op hoog niveau in een weinig gebruikelijke instrumentensamenstelling: respectievelijk viool en accordeon. Dit Van Amsterdam Duo bleek bij verschillende arrangementen van Bach tot Piazolli tot kwalitatief hoogstaand en perfect samenspel in staat. Daar zullen we in de toekomst ongetwijfeld meer van horen! Het vijfde en laatste zondagmiddagconcert op 2 februari is verzorgd door het ensemble Jong Vocaal Groningen. Deze groep bestaat uit geoefende zangers en zangeressen in de leeftijd van ca. 21 tot 31 jaar. Het ensemble staat onder leiding van de zangpedagoge en dirigente Nanny ter Wiel en wordt aan de piano begeleid door Lydia van Schaik. Het programma was een afwisseling van gedichten en liederen, De voordracht van de gedichten was prachtig, terwijl de zang van de liederen in een muzikale en uitstekende uitvoering resulteerde. Het aanwezige publiek heeft, gelet op het geweldige applaus, van het afwisselende programma van gedichten en liederen genoten. Dirk van Hell en Ad van Nes
Het eerste concert werd op 20 oktober gegeven door Focus Vocaal. Dit is een enthousiast, uit twaalf personen bestaand, koor. Geleid door Elzemien Brouwer en begeleid door een viool en een cello, voerde dit koor een programma uit van Scandinavische en uit de Baltische staten stammende volksliederen. Tijdens dit concert 5
Open dagen en rondleidingen in 2013 o Aantal open woensdag- en zaterdagmiddagen in juli en augustus: 18 o Totaal aantal bezoekers volgens het gastenboek: ca. 350 (incl. bijzondere open dagen) o Bijzondere open dagen: o Open orgeldag: 9 mei 2013 (aantal bezoekers vlgs. gastenboek: 10) o Fietsvierdaagse: 26 juli 2013 (aantal bezoekers vlgs. gastenboek: 86) o Open Monumentendag: 14 september 2013 (aantal bezoekers vlgs. gastenboek: 51).
Rondleidingen op aanvraag Op verzoek kunnen groepen worden rondgeleid. Van deze mogelijkheid wordt vaak gebruik gemaakt door scholen, verenigingen en excursies die Roden aandoen maar ook door mensen die iets hebben te vieren en hieraan graag een rondleiding door de Catharinakerk willen koppelen (bijv. tijdens familiedagen of een jubileum).
De totale opbrengst van de open middagen en bijzondere open dagen (incl. verkoop boekjes, kaarten en cd’s) was € 527,00. Dit bedrag komt geheel ten goede aan de instandhouding van het Hinsz-orgel. Inzetbare vrijwilligers De Stichting Hinsz-orgel kon in 2013 beschikken over in totaal 23 vrijwilligers. Voor de verkooptafel 3, voor de rondleidingen 15 en voor het bespelen van het orgel 5. De vrijwilligers zijn herkenbaar aan een badge van de Stichting Hinszorgel. Er is grote behoefte aan een aantal extra vrijwilligers voor de verkooptafel. Indien u een steentje wilt bijdragen aan de instandhouding van ons Hinsz-orgel, door twee à drie keer in de maanden juli en augustus op een woensdag- of zaterdagmiddag te assisteren bij de verkoop, dan kunt u dat kenbaar maken aan Hidde Boerema, coördinator Rondleidingen, tel. 050-5017865.
[email protected]
Een rondleider van de Stichting Hinsz-orgel gaat met u langs alle bijzonderheden van de Catharinakerk en vertelt over de ontstaansgeschiedenis en de wetenswaardigheden van kerk en orgel. Indien u dat wenst kan tijdens de rondleiding ook een kort orgelconcert op het Hinsz-orgel worden gegeven. De kosten van een rondleiding zijn € 1,00 per persoon met een minimum van € 25,00 per groep. De meerkosten van een orgelconcert (ca. 20 min.) zijn € 25,00.
Rondleidingen 2014 In de zomermaanden is de Catharinakerk op alle woensdag- en zaterdagmiddagen open voor bezichtiging en wel tussen 14.00 uur en 16.30 uur. Er zijn rondleiders aanwezig die u het een en ander van de geschiedenis van de kerk en het orgel kunnen vertellen. Ook kunt u met vragen bij hen terecht. Tijdens deze open middagen wordt het Hinsz-orgel bespeeld. De toegang is gratis, wel stellen wij een vrijwillige gift zeer op prijs.
Marius van Dokkum
Indien u graag een rondleiding wilt dan kunt u zich voor een afspraak wenden tot de coördinator voornoemd. E-mail:
[email protected] of telefonisch bij Hidde Boerema: 050-5017865.
Er is een verkooptafel waar u, als u dat wilt, een aandenken aan uw bezoek kunt kopen, in de vorm van een kaart, boekje of CD. De giften en de opbrengst van de verkoop worden gebruikt voor het onderhoud van het Hinsz-orgel.
6
Stichting tot Behoud van het Hinsz-orgel te Roden Financieel Jaarverslag 2013_4 februari 2014 Jaarrekening 2012 Baten Bijdragen van donateurs 1 Open dagen Verkoop wenskaarten Verkoop Cd’s Verkoop materiaal Concerten Boekjes Hinsz-orgel/Negen eeuwen Catharinakerk Rentebaten Totaal Baten
Jaarrekening 2013
1.239 491 1.347 126 65 1.597 383
1.203 462 1.254 29
401
398
5.750
4.721
1.001 374
Uitgaven Kamer van Koophandel
32
Kosten kerstkaarten Kosten concerten Bankkosten Bijdrage aan onderhoud orgel Overige kosten [nieuwsbrief, acties, reclame etc.] Reclame
654 1.666 161 310 406
Drukkosten boek ‘Negen eeuwen …’ Totaal lasten
1.866 5.095
5.175
655
-/- 454
25.057 517 99 2.261
25.457 1.427 99 1.700
27.934
27.480 1.203 28.683
Saldo Activa Spaarrekening Betaalrekening Kas Vorderingen Voorziening groot onderhoud Nog te betalen Totalen Louw H. Idema, penningmeester
1 2
27.934
846 1.559 162 1.803 494 311
2
Bij beschikking van 14 mei 2014 is de stichting als Algemeen Nut Beogende instelling ANBI aangemerkt van af 01-01-2013. Wilt u reageren op de Jaarrekening dan kunt u telefonisch contact opnemen met de penningmeester, tel. nr. 050-5016569.
7
Overzicht activiteiten in de Catharinakerk 2014
Orgelconcerten vrijdagavond 20.00 uur: 4 juli
Taras Baginets, Jekaterinaburg
18 juli
Carl Visser, Grou
1 aug.
Erwin Wiersinga, Roden
15 aug.
Theo Jellema, Leeuwarden
Toegang vrij, met een collecte bij de uitgang.
Voor de PR van onze orgelconcerten, het uitbrengen van programmaboekje, flyers en affiches werken we samen met de commissies van Veenhuizen en Anloo.
Kerkdiensten in de zomer op de volgende zondagen om 09.30 uur: 13 juli:
ds. Th. van Beijeren
27 juli:
ds. H.J. Meijer
10 aug.:
ds. A.B. Elbert
24 aug.:
ds. Th. van Beijeren
31 aug.:
ds. H.J. Meijer
8
