N E D E R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
L O G O P E D I E
SRO
Competentieprofiel Competentie
Compass Logopediestudent
N E D E R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
L O G O P E D I E
SRO
Compass een synthese van competentie passie assessment en kompas
Voorwoord Met gepaste trots presenteren wij de lezer het opleidingsprofiel Compass. Het opleidingsprofiel Compass (Competentieprofiel Logopediestudent) is projectmatig tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Opleidingen Logopedie in Nederland, de Werkveldadvies Commissies van de opleidingen Logopedie en de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF). Op 12 november 2004 is het opleidingsprofiel vastgesteld door de HBO-raad. Daarbij sprak de HBO-raad haar waardering uit voor de wijze waarop het profiel is opgesteld en de manier waarop het beschreven is : met dynamiek die past in een competentiegerichte leeromgeving. Wij hopen dat dit document een werkelijk kompas mag zijn voor studenten logopedie in de context van leren, reflecteren en werken. Namens het SRO-Logopedie B. Leijenaar Voorzitter Maart 2005
Projectbeschrijving In 2003 is het geactualiseerde beroepsprofiel logopedist verschenen. In dit profiel is er bewust voor gekozen de bestaande opsomming van taken die de logopedist in verschillende werkvelden uitvoert niet langer te handhaven en in plaats daarvan te komen tot een overzicht van kerncompetenties en deelcompetenties die de logopedist in staat stellen om in de verschillende werkvelden in wisselende contexten optimaal te functioneren. In het voorjaar van 2003 is de vertaling van het beroepsprofiel naar een landelijk competentieprofiel van de student gestart. Dit proces heeft in februari 2004 geresulteerd in Compass: Competentieprofiel Logopediestudent. Dit competentieprofiel wordt gedragen door alle opleidingen logopedie in Nederland. De opdracht tot de vertaling van het beroepsprofiel in een landelijke competentieprofiel van de student is verstrekt door het SRO-L (Studierichtingsleiders Overleg Logopedie). Het proces is begeleid door twee externe bureaus, BaumGarten Advies en Bureau Onderwijs Impuls, in nauwe samenwerking met alle opleidingen logopedie. In juni 2003 is een eerste vertaling van de kern- en deelcompetenties uit het beroepsprofiel naar competenties van de student voorgelegd aan representanten van het SRO-L en de opleidingen logopedie. In deze bijeenkomst is een keuze gemaakt voor de uitwerking van alle deelcompetenties in vijf beheersingsniveaus. In september 2003 is in een tweedaagse werkconferentie met vertegenwoordigers van alle opleidingen gezamenlijk gewerkt aan de vaststelling van de (deel)competenties van de student alsmede de invulling van vijf beheersingsniveaus. De werkconferentie en een interne revisieronde hebben geresulteerd in een eerste concept dat in de periode van november tot december 2003 bij alle opleidingen uitgebreid intern (docenten, studenten en stagebegeleiders) en extern (werkveldadviescommissies) is geëvalueerd. Het ontvangen commentaar is vervolgens door de procesbegeleiders in een tweede concept verwerkt. Dit concept is op 12 februari 2004 met representanten van alle opleidingen, het SRO-L, de NVLF en het werkveld in een finale discussieronde met enkele kleine wijzigingen vastgesteld. Deze versie is aangeboden aan de Algemene Vergadering van de HBO-Raad ter goedkeuring. Compass is gepresenteerd op de Landelijke Docentendag Logopedie aan de docenten van de betrokken opleidingen. Tevens is tijdens deze dag uitgebreid stil gestaan bij de factoren die een rol spelen bij een succesvolle implementatie van het competentieprofiel op de opleidingen in Nederland.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
3
Indeling in competentiegebieden, rollen en competenties In het beroepsprofiel is gekozen voor een beschrijving van de beroepscompetenties van de logopedist. Een (beroeps)competentie kan omschreven worden als een combinatie van kennis, vaardigheden, attituden en persoonskenmerken die een persoon gebruikt om te functioneren naar de eisen die gesteld worden in de specifieke logopedische context (arbeids- en opleidingscontext). Conform het beroepsprofiel is ook in het competentieprofiel voor de student deze indeling en beschrijving aangehouden. De beroepscompetenties zijn in het beroepsprofiel ingedeeld in een drietal competentiegebieden, met daarin gespecificeerde rollen, kerntaken, kerncompetenties en deelcompetenties van de logopedist. Het competentieprofiel student is als volgt ingedeeld: Competentiegebied I Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rollen: Zorgaanbieder / therapeut, trainer, adviseur en coördinator Competenties: 1 Aanbieden van preventieactiviteiten 2 a Verlenen van zorg b Trainen en adviseren 3 Coördineren van activiteiten rondom de cliënt(en) Competentiegebied II Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rollen: Manager, ondernemer en begeleider/coach Competenties: 4 Ondernemen 5 Beheren van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst 6 Coachen en begeleiden van collega’s en stagiaires
Competentiegebied III Beroep: Werken aan professionalisering Rollen: Beroepsbeoefenaar, innovator Competenties: 7 8 9
Ontwikkelen van beroepscompetenties Initiëren van programma’s Ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen
Voor elke competentie is een aantal deelcompetenties geformuleerd.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
5
Indeling in vijf beheersingsniveaus Per deelcompetenties zijn vijf beheersingsniveaus geformuleerd. Het onderscheid tussen de vijf niveaus komt tot uitdrukking in de mate van complexiteit, verantwoordelijkheid en transfer1.
Niveau 1
Complexiteit Standaard (deel) procedures
Verantwoordelijkheid Maakt eigen handelen zichtbaar en is hierop aanspreekbaar
Transfer Contextgebonden; herhaling in soortgelijke situaties
2
Standaardprocedures
Onderbouwt het eigen handelen en is hierop aanspreekbaar met betrekking Contextgebonden; herhaling in soortgelijke tot de gevolgen voor anderen van zijn handelen situaties
3
Standaardprocedures
Toetst het eigen handelen, legt verantwoording hierover af en spreekt anderen op hun handelen aan
Contextgebonden; herhaling in relatief beperkt aantal specifieke situaties
4
+ combinatie van
+ stelt het eigen handelen bij
standaardprocedures 5
+ nieuwe procedures
+ toepassing in beroepsspecifieke uiteenlopende situaties
+ stemt het eigen handelen af op dat van anderen
+ toepassing in sterk uiteenlopende beroepsoverstijgende situaties
1
Dit schema is tot stand gekomen tijdens een werkconferentie met afgevaardigden uit de opleidingen Logopedie Nederland. Bij het tot stand komen is gebruik gemaakt van de Dublin descriptoren (zie bijlage II).
Er is gekozen voor een uitwerking van elke deelcompetentie in vijf beheersingsniveaus om de student een hulpmiddel te bieden bij het bijhouden van zijn vorderingen in competentiegroei en om de opleidingen een hulpmiddel te bieden bij de vertaling van de deelcompetenties in onderwijs. De eerste vier niveaus zijn landelijk niet bindend. Dat betekent dat elke opleiding vrij is in het gebruik hiervan in haar eigen onderwijsprogramma. Niveau 5 is wel bindend in die zin dat dit het eindniveau is waaraan alle studenten bij het afstuderen moeten voldoen.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
7
Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol:
Zorgaanbieder/therapeut, trainer, adviseur
Competentie 1:
Aanbieden van preventieactiviteiten Om de kans op het optreden van stoornissen en/of beperkingen in activiteiten te verminderen biedt de logopedist cliënt(en) primaire, secundaire en tertiaire preventieactiviteiten aan.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… spoort gezondheidsproblemen en risicofactoren vroegtijdig op door middel van screening van risicogroepen en analyseert deze.
Ik zie het belang van de bijdrage die logopedisten leveren aan het in stand houden of bevorderen van de gezondheid van de cliënt op het gebied van (aspecten van de)
Ik voer een screening uit bij een gegeven risicogroep en verantwoord de uitvoering ervan.
Ik selecteer risicogroepen en screen deze met als doel de kans op het optreden van stoornissen en/of beperkingen in activiteiten te verminderen. Ik geef een prognose van
Ik beoordeel de effectiviteit van verschillende methoden om gezondheidsproblemen en risicofactoren vroegtijdig op
Ik stel een advies op voor de opdrachtgever, met daarin een analyse van de risicofactoren van een populatie en de screeningsgegevens.
communicatie of voorwaarden daartoe.
de risico’s die een cliënt loopt.
te sporen
… stelt vroegtijdig en proactief een preventieplan op en voert dit uit.
Ik inventariseer factoren die aanleiding kunnen zijn voor het opstellen van een preventieplan.
Ik anticipeer op mogelijkheden voor preventie in mijn omgeving en inventariseer de factoren die een rol spelen
Ik stel de behoefte aan en noodzaak van preventie van een bepaalde doelgroep vast en stel een preventieplan op.
Ik lever een bijdrage aan de uitvoering van een preventieplan en onderbouw de te verwachten effecten.
Ik lever een bijdrage aan een multiprofessioneel preventieplan.
bij het opstellen van een preventieplan.
Ik communiceer mondeling, Ik maak een keuze met schriftelijk en digitaal met betrekking tot de inhoud en
… geeft methodisch preventieve voorlichting,
Ik ken de factoren die een rol spelen bij effectieve
dat wil zeggen bewust, doelmatig, verantwoord en systematisch.
voorlichting en realiseer me een doelgroep en evalueer dat mijn gedrag effect heeft het proces. op de ander.
N E
D E
R L A N D S E
vormgeving van mijn voorlichtingsactiviteiten en ken het effect van mijn voorlichtingsactiviteiten op een doelgroep.
O P L E I D I N G E N
SRO
Ik geef methodisch Ik stem de inhoud en methode van voorlichting af preventieve voorlichting in op de behoeften van de multiprofessioneel verband. doelgroep zodat deze een eigen besluit kan nemen en gedragsverandering tot stand komt.
L O G O P E D I E
9
Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol:
Zorgaanbieder/therapeut
Competentie 2a:
Verlenen van zorg Om de last van stoornissen en/of beperkingen te verlichten en/of op te heffen biedt de logopedist cliënt(en) op een professioneel verantwoorde wijze logopedische zorg aan.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… voert een logopedische anamnese en onderzoek uit en stelt een diagnose conform het methodisch logopedisch handelen
Ik verzamel op methodische wijze gegevens op basis van een zorgvraag van een cliënt en zijn omgeving.
Ik verhelder de zorgvraag en voer delen van de logopedische anamnese en onderzoek uit . Ik verantwoord me aan de
Ik ben gericht op verantwoordingsbereid samenwerken met de cliënt en zijn omgeving tijdens het afnemen van een
Ik voer een logopedische anamnese en onderzoek uit op basis van een zorgvraag teneinde in overleg met de cliënt en
Ik voer een complete logopedische anamnese en onderzoek uit, breng de uitkomsten in een multiprofessioneel
hand van de logopedische standaarden van het betreffende werkveld. Ik orden, analyseer en interpreteer de verkregen informatie volgens de ICFsystematiek.
logopedische anamnese en onderzoek. Ik stel een diagnose volgens de ICFsystematiek.
zijn omgeving te kunnen beslissen over verder onderzoek, behandeling of verwijzing.
diagnoseteam in teneinde een gezamenlijk advies te formuleren met de zorgvraag van de cliënt als uitgangspunt.
Ik stel een behandelplan op voor een cliënt, voer delen van een behandelplan uit en verantwoord me aan de
Ik stem mijn behandelplan af op de mogelijkheden en omstandigheden van de cliënt en zijn omgeving. Ik
Ik voer mijn behandelplan flexibel, creatief en doelgericht uit. Ik evalueer het proces en
Ik lever maatwerk in het behandelplan en in de uitvoering van dit plan waarbij ik mijn contacten
(MLH)
… stelt een logopedisch behandelplan op, voert het behandelplan uit en evalueert conform het
Ik ken de factoren die een rol spelen bij gedragsverandering bij mezelf en bij anderen en
methodisch logopedisch handelen (MLH).
het belang ervan in een logopedische behandeling.
… handelt evidence based. Ik vertaal naar aanleiding van een gegeven probleem de eigen informatiebehoefte in (leer)vragen en ga op een effectieve manier om met informatiebronnen en selecteer hieruit de benodigde informatie.
N E
D E
hand van de logopedische standaarden van het betreffende werkveld.
verhelder de gemaakte keuzes in overleg met de cliënt en zijn omgeving. Ik voer mijn behandelplan uit.
het product van de logopedische interventie.
binnen en buiten de eigen organisatie benut ten behoeve van de cliënten en zijn omgeving.
Ik stel vragen ten aanzien van diagnose, prognose en behandeling bij een case en gebruik
Ik geef een kritisch oordeel over de geldigheid en bruikbaarheid van gevonden bewijzen, ook als
Ik maak op grond van mijn evidence based handelen keuzes ten aanzien van interventie aan individuele
Ik integreer evidence based handelen in mijn eigen professionele handelen waarbij ik steeds tot een
informatiebronnen om relevant onderzoek op het betreffende gebied te vinden en te gebruiken bij het oplossen van deze vragen.
het gaat om cliënten en verantwoord en wetenschappelijke evalueer deze. onderzoeksresultaten. Ik breng mogelijke oplossingen in verband met eigen praktijkervaringen.
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
afweging kom tussen het elders geleverd bewijs en mijn eigen ervaringen in het nemen van beslissingen over zorgverlening aan cliënten.
11
Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol:
Trainer, adviseur
Competentie 2b:
Trainen en adviseren Om cliënt(en) beter te laten functioneren biedt de logopedist op een professioneel verantwoorde wijze logopedische training en advies aan.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… inventariseert een scholings- en/of adviesvraag ten aanzien van (aspecten van de) communicatie of
Ik verzamel op methodische wijze gegevens op basis van een scholings- en/of adviesvraag.
Ik orden, analyseer en interpreteer de verkregen informatie over een scholings- en/of adviesvraag.
Ik kom in overleg met de cliënt/opdrachtgever tot de definitie van de scholingsen/of adviesvraag en stel een plan voor training of
Ik presenteer mijn plan aan de cliënt/opdrachtgever en beoordeel de haalbaarheid binnen de randvoorwaarden.
Ik creëer draagvlak voor mijn plan en zorg voor de herkenbaarheid van mijn plan in een samenwerkingsverband.
voorwaarden daartoe en stelt een plan voor training of advies op.
advies op.
… voert een (groeps)training/ -scholing gericht op (aspecten van de) communicatie of voorwaarden daartoe uit.
Ik ken de factoren die een rol spelen bij effectieve (groeps)trainingen/scholingen en zie het belang van mijn eigen
Ik voer een standaard (groeps-) training / scholing uit en evalueer deze, inclusief mijn eigen communicatief gedrag,
Ik beoordeel de effectiviteit van verschillende scholings- en trainingsactiviteiten.
Ik ontwerp een (groeps) training/-scholing op basis van een scholingsvraag en onderbouw mijn keuzes.
Ik ontwikkel een (groeps)training/-scholing op maat en pas de uitvoering aan op de aanwezige doelgroep.
communicatief gedrag in een trainingssituatie.
… adviseert een (groep)
Ik ken de factoren die van
Ik ontwerp een
Ik adviseer een (groep)
Ik evalueer mijn
Ik lever maatwerk in mijn
cliënt(en) ten aanzien van (aspecten van de) communicatie of voorwaarden daartoe en ondersteunt bij de uitvoering van deze adviezen.
belang zijn bij effectieve advisering en onderscheid de rollen die de logopedist daarbij kan vervullen. Ik reflecteer daarop.
adviestraject op basis van een adviesvraag en onderbouw mijn keuzes.
cliënten en evalueer het effect.
communicatief gedrag in mijn rol als adviseur en stel mijn eigen handelen bij.
advies en benut hierbij mijn contacten binnen en buiten de organisatie van de opdrachtgever.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
13
Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol:
Coördinator
Competentie 3:
Coördineren van activiteiten rondom de cliënt(en) Om de logopedische preventieactiviteiten, zorg, training en advies te laten verlopen als een continu en integraal proces coördineert de logopedist de afgesproken activiteiten rondom de cliënt(en) en doelgroepen.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… coördineert activiteiten ten behoeve van cliënt(en) en doelgroepen.
Ik zie het belang van de plaats die de logopedie binnen de ketenzorg inneemt.
Ik ben gericht op samenwerking. Ik zet mijn coöperatief, probleemoplossend, communicatief en sturend
Ik formuleer de noodzaak aan coördinatie rondom een cliënt in een samenwerkingsverband.
Ik initieer contacten met de relevante samenwerkingspartners (de omgeving van de cliënt en relevante gezondheids-,
Ik coördineer activiteiten rondom de cliënt in een samenwerkingsverband met de omgeving van de cliënt, collega’s en
welzijns- en onderwijsvoorzieningen).
professionals van andere disciplines.
vermogen in ten behoeve van de samenwerking.
Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol:
Manager, ondernemer
Competentie 4:
Ondernemen Om de continuïteit van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst te waarborgen, levert de logopedist een actieve bijdrage aan beleidsontwikkelingen en –uitvoering.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
… stelt een ondernemingsplan en/of beleidsplan op, voert dit (of delen ervan) uit en stelt dit bij.
Ik stel een plan op voor een Ik signaleer kansen en project, voer het uit en bedreigingen in mijn omgeving of de markt en evalueer. speel in een (beleids- of ondernemings) plan hierop in.
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
Ik anticipeer in een (beleids- of ondernemings)plan op de veranderende behoeften en eisen vanuit de markt.
Ik ga in een (beleids- of ondernemings) plan flexibel om met de verschillende eisen van diverse belanghebbenden en stel prioriteiten.
Ik lever een bijdrage aan de uitvoering van een (beleids- of ondernemings ) plan, evalueer de effecten van het plan in de (multiprofessionele) werkomgeving en stel het plan zonodig bij.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
15
Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol:
Manager, ondernemer
Competentie 5:
Beheren van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst Om een goede organisatie van de dienstverlening te kunnen garanderen, beheert de logopedist de praktijk, onderneming, afdeling of dienst op een professioneel verantwoorde wijze.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
… maakt een (jaar)plan voor de personele bezetting en inrichting van een logopedische praktijk, onderneming, dienst of afdeling.
Ik inventariseer de eisen die gesteld worden aan de inrichting van een logopedische praktijk, onderneming, dienst of afdeling, het onderhoud
Ik stel een samenhangend plan op voor het beheer van een praktijk, onderneming, afdeling of dienst.
Ik stem een (jaar) plan af op interne en externe omstandigheden van een praktijk, onderneming, afdeling of dienst.
Ik toets een (jaar) plan Ik lever een bijdrage aan op efficiëntie en effectiviteit een (jaar)plan van een en stel het plan zonodig bij. praktijk, onderneming, afdeling of dienst.
van apparatuur, instrumenten en materialen en het personeel.
Beheersingsniveau 5
… voert een praktijk- en cliëntenadministratie.
… voert kwaliteitszorg uit op praktijkniveau.
Ik leg gegevens op methodische wijze vast en maak verslagen (notulen) van werkoverleg.
Ik inventariseer de voor de logopedische praktijk, onderneming, dienst of afdeling relevante methoden en instrumenten van kwaliteitszorg.
Ik leg gegevens van cliënten op methodische wijze vast en beheer deze gegevens zorgvuldig.
Ik neem verantwoordelijkheid voor mijn eigen bijdrage aan kwaliteitsbevorderende activiteiten binnen de organisatie.
Ik beheer cliënt- en financiële gegevens volgens de voor de praktijkvoering geldende wet- en regelgeving met
Ik beheer op systematische wijze cliënt- en financiële gegevens waarbij gegevens beschikbaar gemaakt worden voor
Ik beheer op systematische wijze cliënt- en financiële gegevens waarbij gegevens beschikbaar gemaakt worden ten behoeve van
behulp van administratieve systemen.
gebruik binnen de praktijk, onderneming, afdeling of dienst (praktijkbeheer beleidsontwikkeling).
onderzoek van interne en externe partijen (onder andere jaarverslag, LLR).
Ik lever een bijdrage aan het ontwikkelen van kwaliteitscriteria, meetinstrumenten en verbeteracties binnen de organisatie.
Ik voer onderzoeken uit naar kwaliteitsaspecten binnen de organisatie met behulp van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden.
Ik lever een bijdrage aan het op systematische en cyclische wijze controleren van het niveau van diensten en producten zodat de kwaliteit van de dienstverlening binnen de organisatie kan worden gewaarborgd en verantwoord.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
17
Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol:
Begeleider/coach
Competentie 6:
Coachen en begeleiden van collega’s, teamleden en stagiaires Om ervoor te zorgen dat de beroepsrelevante taken binnen de organisatie op de juiste wijze worden uitgevoerd, coacht en begeleidt de logopedist collega’s, teamleden en stagiaires.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… coacht en begeleidt
Ik geef feedback aan
Ik geef en ontvang gerichte
Ik ken het effect van mijn
Ik stem de mate en wijze
Ik stimuleer en motiveer
collega’s en teamleden.
collega’s en teamleden over hun functioneren in een team. Ik ontvang feedback van collega’s en teamleden over mijn functioneren in een team.
feedback en adviseer collega’s en teamleden over het uitvoeren van (logopedische) taken.
rol als coach of begeleider op collega’s en teamleden en ben me bewust van de wederkerigheid in een coachings- of begeleidingsproces.
van begeleiding en collega’s en teamleden van uiteenlopende coaching af op de taakvolwassenheid van de disciplines. collega’s en teamleden en ik geef een waardeoordeel over hun handelen.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
19
Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol:
Beroepsbeoefenaar
Competentie 7:
Ontwikkelen van beroepscompetenties Om de kwaliteit van het beroep logopedist op het vereiste peil te houden, vervult de logopedist een actieve rol in het bevorderen van het beroepsbewustzijn en de beroepscompetenties van zichzelf en zet deze in voor de ontwikkeling van de beroepsgroep.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
Beheersingsniveau 5
… evalueert en maakt het eigen beroepsmatig handelen bespreekbaar door middel van toetsing en reflectie.
Ik zie het belang van en benut de mogelijkheden voor ontwikkeling van mijn beroepscompetenties.
Ik maak mijn beroepscompetenties en beroepsmatig handelen bespreekbaar.
Ik neem actief deel aan kwaliteitsbevorderende activiteiten. Ik toets mijn beroepsmatig handelen aan de kaders
Ik initieer kwaliteitsbevorderende activiteiten en stel op basis van de opgedane ervaringen mijn
Ik optimaliseer mijn beroepsmatig handelen door continu aandacht te besteden aan de ontwikkeling van mijn
van het beroep (beroepscode, wet & regelgeving).
beroepsmatig handelen bij.
beroepscompetenties.
…profileert het beroep en behartigt de belangen van het beroep bij externe instanties.
Ik verwoord mijn beroep in mijn directe omgeving.
Ik signaleer mogelijkheden om mijn beroep actief uit te dragen buiten mijn directe omgeving.
Ik profileer het beroep door te anticiperen op kansen, mogelijkheden en bedreigingen vanuit de maatschappij.
Ik speel flexibel in op ethische en maatschappelijke veranderingen en de consequenties ervan op het
Ik lever een actieve bijdrage aan kennisverspreiding over het beroep en het vakgebied.
beroep van logopedist.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
21
Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol:
Innovator
Competentie 8:
Initiëren van programma’s Om logopedische preventie, zorg, training en advies aan te laten sluiten bij actuele maatschappelijke vragen initieert de logopedist nieuwe programma’s.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
Beheersingsniveau 3
Beheersingsniveau 4
… initieert programma’s voor preventie, zorg, training en advies.
Ik sta open voor veranderingen en vernieuwingen in mijn omgeving.
Ik signaleer nieuwe kansen en mogelijkheden voor programma’s voor preventie, zorg, training en advies.
Ik stel een onderbouwd projectplan op voor een programma voor preventie, zorg, training of advies.
Ik initieer nieuwe Ik ga bij het initiëren van logopedische programma’s. nieuwe programma’s vraaggericht te werk.
Beheersingsniveau 5
Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol:
Innovator
Competentie 9:
Ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen Om logopedische preventie, zorg, training en advies optimaal te laten aansluiten op de actuele maatschappelijke vragen levert de logopedist een actieve bijdrage aan het ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen.
Deelcompetenties
Beheersingsniveau 1
Beheersingsniveau 2
…levert een actieve bijdrage aan de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe methoden, technieken en richtlijnen voor preventie, zorg, training en advies.
Ik ben geïnteresseerd in vernieuwend onderzoek binnen de logopedie.
Ik signaleer knelpunten in Ik evalueer nieuwe Ik zie het belang van de bijdrage die ik als lid van de bestaande methoden, methoden, technieken beroepsgroep kan leveren technieken en/of richtlijnen. en/of richtlijnen. aan de ontwikkeling van nieuwe methoden, technieken en/of richtlijnen.
N E
D E
R L A N D S E
Beheersingsniveau 3
O P L E I D I N G E N
SRO
Beheersingsniveau 4
L O G O P E D I E
Beheersingsniveau 5
Ik formuleer product- en procescriteria voor nieuwe methoden, technieken en richtlijnen.
23
Bijlage I Check generieke Kwalificaties HBO Bachelor
Na invulling van alle competenties, deelcompetenties en beheersingsniveaus is gecontroleerd of de generieke Kwalificaties HBO- Bachelor in voldoende mate zijn verwerkt in het profiel. Het gaat om de volgende vijf generieke kwalificaties: 1 2
3
Brede, multidisciplinaire basis: de afgestudeerde is toegerust met actuele en multidisciplinaire kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden ten einde de taken van een beginnend beroepsbeoefenaar zelfstandig te kunnen uitvoeren. Probleemgericht werken: de afgestudeerde kan relevante (wetenschappelijke) kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden toepassen bij het definiëren, analyseren en oplossen van complexe problemen in de beroepspraktijk. Methodisch en reflectief denken en handelen: de afgestudeerde is in staat relevante informatie te verzamelen en te analyseren ten einde projectmatig te werken en te reflecteren op het beroepsmatig handelen, mede vanuit ethische en maatschappelijke vragen.
4
Sociaalcommunicatieve bekwaamheid: de afgestudeerde kan intern en extern communiceren, teamgericht samenwerken en leiding geven aan projecten in een multidisciplinaire, multiculturele en internationale arbeidsomgeving.
5
Professionalisering: de afgestudeerde heeft de cognitieve vermogens ontwikkeld die hem/haar in staat stellen tot voortdurend professionaliseren van de eigen beroepsuitoefening en tot functioneren in uiteenlopende beroepssituaties.
Uit de analyse is gebleken dat de generieke kwalificaties in voldoende mate aan de orde komen. Opvallend is dat op enkele uitzonderingen na kwalificatie 1 (brede, multidisciplinaire basis) vanaf beheersingsniveau 1 aanwezig is, kwalificaties 3 (Methodisch en reflectief denken en handelen) en 4 (Sociaalcommunicatieve bekwaamheid) vanaf beheersingsniveau 2, kwalificatie 2 (Probleemgericht werken) vanaf beheersingsniveau 3 en kwalificatie 5 (Professionalisering) vanaf beheersingsniveau 4.
In kwalificatie 4 wordt verwezen naar een multiculturele en internationale arbeidsomgeving. Deze eisen kunnen worden bereikt door opdrachten aan te bieden binnen een multiculturele en internationale context.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
25
Vijfpuntsschaal conform de kwalificatie-indeling naar complexiteit, verantwoordelijkheid en mate van transfer
Niveau 1
Verantwoordelijkheid
Complexiteit
Effectief gedrag vertonen als de omgeving daar aanleiding toe geeft Standaard (deel) procedures
2
Transfer
Maakt eigen handelen zichtbaar en is hierop
Contextgebonden; herhaling in soortgelijke
aanspreekbaar
situaties
Effectief gedrag vertonen op basis van eigen initiatief Standaardprocedures
Onderbouwt het eigen handelen en is hierop
Contextgebonden; herhaling in soortgelijke
aanspreekbaar met betrekking tot de gevolgen situaties voor anderen van zijn handelen 3
Effectief gedrag van anderen in de directe werkomgeving versterken, in het bijzonder door voorbeeldgedrag Standaardprocedures
Toetst het eigen handelen, legt Contextgebonden; verantwoording hierover af en spreekt anderen herhaling in relatief beperkt aantal specifieke op hun handelen aan
4
Effectief gedrag van anderen binnen de organisatie/ beroepsgroep inspireren en daarmee binnen de organisatie (onderdeel) het niveau van de competentie verhogen + combinatie van
+ stelt het eigen handelen bij
standaardprocedures 5
situaties
+ toepassing in beroepsspecifieke uiteenlopende situaties
Effectief gedrag vertonen dat gericht is op vernieuwing en innovatie en anderen hiertoe inspireren + nieuwe procedures
N E
D E
+ stemt het eigen handelen af op dat van
+ toepassing in sterk uiteenlopende
anderen
beroepsoverstijgende situaties
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
27
Bijlage II Dublin descriptoren (HBO-competenties) 1
Kennis en inzicht De bachelor heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen. De bachelor functioneert doorgaans op een niveau waarop, met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is.
2
Toepassen kennis en inzicht De bachelor is in staat zijn/haar kennis op dusdanige wijze toe te passen dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien. De bachelor beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied.
3
Oordeelsvorming De bachelor is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten.
4
Communicatie De bachelor is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten.
5
Leervaardigheden De bachelor bezit leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan.
Verantwoording
In onderstaande matrix wordt aangegeven waar Dublin descriptoren expliciet aan de orde komen binnen het Competentieprofiel Logopediestudent. Telkens is aangegeven op welk niveau van het competentieprofiel wordt gestart met het ontwikkelen van 1 van de 5 Dublin descriptoren.
Uit de matrix wordt duidelijk dat bij alle beschreven competenties voor de student logopedie een beroep wordt gedaan op het ververven van kennis en inzicht, het toepassen van kennis en inzicht, het komen tot oordeelsvorming en communicatie. Het verwerven van leervaardigheden zit impliciet in de vier andere descriptoren en expliciet in competentie 7, 8 en 9: het ontwikkelen van beroepscompetenties, het initiëren van programma’s en ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen. We mogen dan ook concluderen dat indien een student voor alle competenties voldoet aan niveau 5, hij/zij ook in voldoende mate voldoet aan de Dublin descriptoren voor een HBO-bachelor.
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
29
Kennis en Inzicht
Toepassen kennis en inzicht
Oordeelsvorming
Communicatie
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
2a Verlenen van zorg
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
2b Trainen en adviseren
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 1
Dublin descriptoren:
Leervaardigheden
Competentieprofiel logopediestudent 1
3 4
Aanbieden preventieactiviteiten
Coördineren van activiteiten rondom de cliënt(en) Ondernemen
5
Beheren van een praktijk, onderneming, afdeling of dienst
6
Coachen en begeleiden van collega’s, teamleden en stagiaires
7
Ontwikkelen van beroepscompetenties
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 1
Vanaf niveau 2
8
Initiëren van programma’s
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 4
9
Ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 4
Vanaf niveau 2
Vanaf niveau 3
Vanaf niveau 4
N E
D E
R L A N D S E
O P L E I D I N G E N
SRO
L O G O P E D I E
31
Bijlage III Samenstelling werkgroep SRO-leden C. Cobben-Crefcoeur (Hogeschool Zuyd, Heerlen) H. Ebben (Fontys Hogescholen, Eindhoven) G. Janssen (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) I. van den Heuvel (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) B. Leijenaar (Hanzehogeschool, Groningen) H. Merkx (Hogeschool van Utrecht) A. Meulenberg (Hogeschool Rotterdam) Representanten opleidingen P. Berns (Hogeschool Rotterdam) P. Geerts (Fontys Hogescholen, Eindoven) G. de Haan (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) N. Hartgring (Hogeschool van Utrecht) R. van Heugten (Hogeschool Zuyd, Heerlen) A. Moers (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) E.J. van der Pol-Top (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) H. G. Priester (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) W. Voor in’t Holt (Hanzehogeschool, Groningen)
NVLF H. Grooten P. le Rütte Procesbegeleiders K. Baumgarten (BaumGarten Advies, Zuthpen) E.M. Meijers (Bureau Onderwijs Impuls, Westervelde) Lay out en vormgeving C. Cobben-Crefcoeur S. Barends Grafische verzorging
Drukkerij SchrijenLippertzHuntjens
© Deze uitgave mag verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, mits de bron wordt vermeld. U wordt verzocht dit kenbaar te maken bij het secretariaat van het Landelijk Studierichtingsleideroverleg Logopedie:
[email protected] (030-2585144)