Muziek hoort erbij!
Handleiding: Het educatieve product dat voor u klaar ligt, is een wervingsprogramma speciaal ontworpen voor de drumfanfare en is speciaal bedoeld om kinderen uit de onderbouw van het primair onderwijs kennis te laten maken met blaasmuziek. Het is geen lesmethode, maar een leuk, informatief project om kinderen op een speelse manier in aanraking te brengen met blaasinstrumenten zoals deze gebruikt worden binnen de drumfanfare. Bij het samenstellen van het educatief programma ben ik uit gegaan van de kinderen uit groep 3, maar het zeker ook goed te gebruiken in de andere groepen in de onderbouw van het primair onderwijs. De lessen bestaan uit diverse kijk- en luisteropdrachten, een verhaal voor de eindvoorstelling, samenwerkingsopdrachten inclusief werkblad, muzikale spelletjes, een werkblad om zelf instrumenten te maken en een lied die ook tijdens de eindvoorstelling uitgevoerd wordt. Voor de eindvoorstelling is er een draaiboek beschikbaar, alsmede draaiboeken voor de leden van de vereniging die de eindvoorstelling muzikaal ondersteunen. Voor een optimale invulling van het lesprogramma, heb ik als ondersteuning een website ontwikkeld: www.muziekhoorterbij.nl. Op de website vind u verwijzing naar: - De lesbrieven - Bijlagen per lesbrief (waaronder werkmaterialen) - Audio-opname van het lied - Audio-opname van het verhaal (zoals beschreven in het draaiboek) - Link naar videovoorbeeld - Fotomateriaal - Het verantwoordingsdocument die het educatief product onderbouwt
Om een duidelijk beeld te scheppen waar kinderen precies mee in aanraking komen tijdens de muzikale activiteiten is er in de bijlage van deze handleiding een schema toegevoegd. In dit schema wordt duidelijk vermeld welke didactische werkvormen er gebruikt worden en hoe de muzikale activiteiten worden weergegeven in domeinen volgens het KVB-model (klank, vorm en betekenis) uit 'Muziek Meester!' Door deze domeinen te gebruiken wordt er optimaal gebruik gemaakt van de kernbegrippen van het KVB-mode.l (zie verantwoordingsdocument, bijlage 6 en 7)
Deze handleiding is bedoeld om duidelijk beeld te geven wat per lesbrief het doel is, hoeveel tijd er per les nodig is en wat de benodigdheden zijn. Lesbrief 1: Inleiding & de trompet Doel: De kinderen maken kennis met de muziekdocent en krijgen uitleg over zijn werkzaamheden. Ze delen muzikale ervaringen. Ze luisteren naar muzikale voorbeelden,maar ook naar stilte. De kinderen kunnen verschillende orkestsamenstellingen herkennen en de daarin voorkomende instrumenten. De drumfanfare wordt uitgelicht. Doormiddel van 'het instrumenten spel' leren kinderen klankeigenschappen van instrumenten kennen. De kinderen maken kennis met het centrale lied en gaan deze oefenen. Er wordt een instrument uitgelicht en zal het instrument van de les zijn. Voorafgaand zal er een korte uitleg zijn over het instrument, waarna de kinderen persoonlijk mogen ervaren hoe het is om geluid uit het instrument te krijgen. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Lesbrief 1 als leiddraad - Bijlagen lesbrief 1 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief1 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano om het lied in fases te kunnen oefenen - Digibord - Trompet (via muziekvereniging) Lied: De trompet en de trombone (via de website bladmuziek en tekst uitprinten)
Lesbrief 2: Het verhaal & de trombone Doel: Het herhalen van lesbrief 1, wat weten we nog? Kennismaken met het verhaal en de kinderen uitleggen dat zij dit gaan uitvoeren tijdens de eindvoorstelling. Het lied oefenen in fases en herhalen. Coöperatief ritmes verzinnen en toepassen in het lied. Gezamenlijk ritmische oefeningen doen. Het instrument van de les uitleggen en laten ervaren. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Lesbrief 2 als leiddraad - Bijlagen lesbrief 2 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief2 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano om het lied en fases te kunnen oefenen - Digibord - Trombone (via muziekvereniging) Lied: De trompet en de trombone Verhaal: De eenzame trombone (via website uitprinten)
Lesbrief 3: Scene 1 & de trommel Doel: Het herhalen van lesbrief 2, wat weten we nog? Scene 1 van het verhaal oefenen en de rollen verdelen. Het lied oefenen in fases en herhalen. Coöperatief ritmes verzinnen en toepassen in het lied. Oefeningen doen ten behoeve van de motoriek. Het instrument van de les uitleggen en laten ervaren. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Lesbrief 3 als leiddraad - Bijlagen lesbrief 3 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief3 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano om het lied en fases te kunnen oefenen - Trommel (via muziekvereniging) Lied: De trompet en de trombone Verhaal: Scene 1 (via website uitprinten)
Lesbrief 4: Scene 2 & de bariton Doel: Het herhalen van lesbrief 3, wat weten we nog? Scene 2 van het verhaal oefenen en de rollen verdelen. Scene 1 en 2 oefenen. Het lied oefenen in fases en herhalen. Het instrument van de les uitleggen en laten ervaren. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Lesbrief 4 als leiddraad - Bijlagen lesbrief 4 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief4 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano om het lied en fases te kunnen oefenen - Bariton (via muziekvereniging) - Brief voor de ouders, met informatie over de eindvoorstelling (via website) Lied: De trompet en de trombone Verhaal: Scene 2 (via website uitprinten)
Lesbrief 5: Scene 3 & de saxofoon Doel: Het herhalen van lesbrief 3 en 4, wat weten we nog? Scene 3 van het verhaal oefenen en de rollen verdelen. Gehele verhaal oefenen volgens draaiboek. Het lied oefenen in fases en herhalen. Het instrument van de les uitleggen en laten ervaren. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Lesbrief 5 als leiddraad - Bijlagen lesbrief 5 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief4 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano om het lied en fases te kunnen oefenen - Saxofoon (via muziekvereniging) Lied: De trompet en de trombone Verhaal: Draaiboek (via website uitprinten)
Lesbrief 6: De eindvoorstelling Doel: Samen met de kinderen een fantastische eindvoorstelling presenteren, waarin het geleerde van de afgelopen 5 lesbrieven toegepast wordt. Tijd: ong. 45 minuten Nodig: - Een geschikte ruimte voor de eindvoorstelling, inclusief zitplaatsen - Bijlagen lesbrief 6 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbrief6 (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden) - Piano, 2 trombones, trompet, saxofoon, trommel - Geluidsinstallatie, groot genoeg om de verteller verstaan te kunnen maken - Foldermateriaal van de betrokken muziekvereniging - Muzikanten vanuit de muziekvereniging, zoals de instrumentatie aangeeft. (zie parts, website) Lied: De trompet en de trombone Verhaal: Draaiboek, instrumentsparts (via website uitprinten)
Lesbrief voor de groepsleerkracht: Mutsen & instrumenten maken Doel: Om tijdens de eindvoorstelling het geheel meer aan te kleden, kunnen de kinderen met hun groepsleerkracht mutsen en instrumenten maken. De mutsen kunnen de kinderen tijdens de voorstelling dragen en de instrumenten gebruiken op aangegeven momenten. Tijd: Tijdens het project vrij in te delen door de groepsleerkracht. Nodig: - Instrumentmutsen: - Afbeelding van een instrument (bijlage) - Materiaal voor het inkleuren - Schaar - Stevig papier voor de hoofdband - nietmachine - Shaker: - Toiletrolletje - Rijst - Papier - Schaar - Elastiekjes - Tambourijn: - Kroonkurken (ruim) - Draad (ijzerdraad) - Hamer en een spijker - Bijlagen lesbrief 6 via www.muziekhoorterbij.nl/bijlagen/lesbriefvoordegroepsleerkracht (Deze dienen voor aanvang van de les uitgeprint worden)
Ik hoop dat ik met mijn educatief product de blaasmuziek, in het bijzonder de drumfanfare, op een eigentijdse, gevarieerde kinderen warm kan maken voor blaasmuziek. Door op een speelse manier in aanraking te komen met verschillende instrumenten hoop ik dat kinderen zeggen: "Ik wil graag een instrument leren!" Dat is wat wij allen graag willen bereiken, binnen de wereld van blaasmuziek, Het is ons cultureel erfgoed en dat moet blijven bestaan! Maar ook kinderen moeten de gelegenheid krijgen de wereld van muziek te kunnen ontdekken.
Bijlage: Schema met een overzicht van de activiteiten, verwerkt met de domeinen van het KVBmodel.
Lesbrief 1
Wat doet de docent?
Wat doen de kinderen?
Op welk domein heeft dit betrekking?
Welke didactische Werkvorm?
Praten over muziek en vragen stellen
Praten over muziek
Spreken
Instructie Interactie
Luistervoorbeelden laten horen
Luisteren naar muziek
Luisteren
Instructie Interactie
Uitleg over orkest/instrumente n Vragen stellen
Luisteren naar verschil in klankkleur Praten over muziek Opdracht, luisteren
Spreken, luisteren
Instructie Interactie
Spreken
Zingen van het lied
Zingen
Zingen
Kinderen instrument laten proberen Het verhaal laten horen of vertellen
Spelen op het instrument
Maken
Luistern naar het verhaal
Luisteren
Instructie Interactie
Zingen
Zingen
Kinderen klappen mee, voor en na Ritme klappen
Maken
Interactie Samenwerken Opdracht Interactie Samenwerken Samenwerken Interactie
Instrumentenspel
Lesbrief 2
Lied oefenen in fases Ritme klappen
Ritme bedenken
Lesbrief 3
Instrument proberen Het verhaal oefenen/toneel Lied oefenen
Spelen op het instrument Het verhaal oefenen, toneel spelen Zingen
Luisteren
Maken (improviseren/componere n) Maken Luisteren
Zingen
Op de maat laten lopen
Kinderen lopen in een cirkel op de maat
Bewegen
Uitleg over lopen en zingen
Kinderen lopen op de maat tijdens het zingen Spelen op het
Zingen, bewegen
Instrument
Maken
Opdracht Spel Samenwerken Opdracht Samenwerken Interactie Instructie Opdracht
Instructie Opdracht Instructie Interactie Samenwerken Interactie Samenwerken Instructie Interactie Samenwerken Opdracht Interactie Samenwerken Opdracht Instructie
Lesbrief 4
proberen
instrument
Uitleg Zingen en klappen, voordoen
De kinderenklappe n op de aangegeven punten tijdens het lied Het verhaal oefenen, toneel spelen
Zingen, maken
Interactie Samenwerken Opdracht
Luisteren, bewegen
Instructie Interactie Samenwerken
Lied oefenen
Zingen
Zingen, bewegen,maken
Instrument proberen Lopen, klappen en zingen
Spelen op het instrument Lopen, zingen, ritme klappen
Maken
Verhaal oefenen/toneel
Het verhaal oefenen, toneel spelen
Luisteren, bewegen
Lied oefenen/herhalen
Lopen, zingen, klappen
Zingen, bewegen, maken
Instrument proberen Voorstelling uitvoeren
Spelen op het instrument Toneel spelen,spelen op het toegewezen instrument, uitbeelden van karakters Klappen, lopen zingen, bewegen
Maken
Interactie Samenwerken Opdracht Instructie opdracht Interactie Samenwerken Opdracht Instructie Interactie Samenwerken Spel Interactie Samenwerken Opdracht Instructie Opdracht Instructie Interactie Samenwerken Spel opdracht
Verhaal oefenen/toneel
Lesbrief 5
Lesbrief 6
Lieduitvoeren
Lesbrief voor de groepsleerkracht
Begeleiden maken instrument, begeleiden maken muts
Instrument en muts maken
Opdracht
Zingen, bewegen, maken
Maken, bewegen, luisteren
Bewegen, zingen, maken
Interactie Samenwerken Opdracht Opdracht
