VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT ‘NOOTTOCHT’
Les 2
Muziek: betekenis en emotie
Groep
6/7/8
Doelstelling
Aan het einde van de les kunnen de leerlingen verschillende emoties in de muziek herkennen en onder woorden brengen.
Benodigd materiaal
Een computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.
Ruimte en opstelling
Een regulier klaslokaal waar elk kind een schrijfplek heeft en zicht op het scherm.
Organisatorische voorbereiding
Prezi-les starten. (De les die op het digibord getoond kan worden, wordt gestart door op de desbetreffende link te klikken op de website van het NNO: http://www.nno.nu/educatie/primair-onderwijs/pieterroelf-jeugdconcert-2014). Werkbladen vermenigvuldigen en uitdelen.
INLEIDING Organisatie: De leerkracht zit of staat voor de klas.
Tijd: 5-10 minuten.
Inhoud: Het verhaal (zie een na laatste pagina van dit document) wordt voorgelezen. In het verhaal komen drie gebeurtenissen voor, welk zijn dit? - Boze droomwereld, verdrietige Geuterbach, overwinning van Geuterbach Klik 1 keer op de prezi
KERN Organisatie: De 3 gebeurtenissen staan in de prezi
Tijd: 15-20 minuten.
Inhoud: Hoe zou de muziek van de boze droomwereld klinken? - Spannend, dreigend, hard Hoe zou de muziek van de verdrietige Geuterbach klinken? - Langzaam, zacht, zielig Hoe zou de muziek van de overwinning klinken? - Opgewekt, snel, vrolijk We gaan luisteren naar 3 fragmenten Klik 1 keer op de prezi voor de nieuwe pagina. Klik nogmaals voor fragment 1. Klik nogmaals voor fragment 2 etc. Let op! Niet alle fragmenten hoeven volledig afgespeeld te worden, per fragment ongeveer 1 minuut luisteren We hebben geluisterd naar 3 verschillende stukken. Wat viel je op? - Waren ze allemaal hetzelfde, zo niet, wat was er verschillend. - Waren ze allemaal snel/langzaam, hard/zacht etc. Op het bord staan de drie gebeurtenissen uit het verhaal. We gaan de stukken nogmaals beluisteren. Zie opdracht 1 op het werkblad Klik 1 keer op de prezi voor de nieuwe pagina. Klik nogmaals voor fragment 1. Klik nogmaals voor fragment 2 etc. Let op! Niet alle fragmenten hoeven volledig afgespeeld te worden, per fragment ongeveer 1 minuut luisteren Heeft iedereen de antwoorden kunnen noteren, zo niet, luister de fragmenten nog een keer.
Klik 3 keer terug voor het beluisteren van de geluidsfragmenten Klik op de prezi voor fragment 1. Klik nogmaals voor fragment 2 etc. Bespreek met de kinderen wat hun antwoorden zijn en toon deze op de prezi. Klik 1 keer op de prezi voor de antwoorden. Vergelijk de antwoorden met elkaar en maak opdracht 2 op het werkblad.
AFSLUITING Tijd: 5 minuten. Bespreek de antwoorden van opdracht 2.
Verhaal Noottocht Geuterbach zit alleen op zijn kamer. Aan de wand hangt het schilderij van zijn overleden vrouw Marie-Antoinette. Geuterbach zegt dat hij niet meer kan componeren sinds zij dood is. Als zij maar bij hem was geweest, dan was alles anders. Dan komt zijn huisbewaarder Klaverstein binnen. ‘Geuterbach, ik heb een brief voor je! Hierin staat dat je wordt uitgenodigd om een nieuwe compositie ten gehore te brengen op het beroemde Weense Componisten Concours.’ Klaverstein is door het dolle heen, maar Geuterbach wordt woest. ‘Ik kan niets meer zonder Marie-Antoinette, ik zal nooit meer componeren!’ Klaverstein schrikt en gaat de kamer uit, en Geuterbach valt huilend in slaap. Opeens schrikt Geuterbach wakker. De sfeer in zijn kamer is totaal veranderd. Het is duister, koud, en grijs. Tot zijn grote schrik is het schilderij weg. Geuterbach moet het schilderij vinden en hij stapt uit zijn bed. Hij loopt zijn huis uit en komt in de wereld van het orkest. Een spookachtig, duister bos, waarin hij nauwelijks kan zien waar hij is. Terwijl hij door het orkestenwoud loopt wordt hij plotseling van achter gegrepen door een groot instrument. “ Wat doe jij hier?!” buldert het. “Ben jij niet dat belabberde componistje dat niks kan?” Verschillende stemmen van verschillende instrumenten roepen hem toe dat hij geen muziek kan maken. Opeens hoort hij een ijzige gil van Marie-Antoinette. Een triangel komt tevoorschijn uit het bos en zegt met fluisterende stem: “Nog even en dan is ze voorgoed verloren. Ha ha ha!” Geuterbach rent struikelend door het bos, en komt bij de rand van een diep, donker moeras. Hier zijn geen instrumenten meer. Licht en geluid dringen nauwelijks tot deze streek door. Boven het moeras zweeft de kleine triangel. Ze lacht vals. Onder haar, op het moeras, drijft het gehavende schilderij van Marie-Antoinette. Langzaam zakt het schilderij verder weg. “Help”, vormen de lippen van Marie-Antoinette geluidloos. “Help…” Geuterbach vraagt aan de triangel wat ze gedaan heeft. De triangel antwoordt dat als MarieAntoinette er niet meer is, Geuterbach nooit meer muziek zal maken. Nooit mag de triangel meedoen. Niemand die haar ooit zag staan. Geen instrument dat niet op haar neerkeek. Als zij niet mee mag spelen, dan maar helemaal niemand! “En daarom moet Marie Antoinette voorgoed verdwijnen?” vraagt Geuterbach. “Dat heb je toch zelf gezegd?” antwoordt de triangel. “Zonder haar kun je niet componeren! Zonder composities geen muziek en zonder muziek geen instrumenten!” Geuterbach weet op een slimme manier de triangel letterlijk te bespelen. Er komen klanken uit haar die ze nooit had bevroed. Hij weet haar te overtuigen van het feit dat zonder haar het bos minder mooi is, zijn muziek minder mooi is en dat hij haar zeker veelvuldig zou gebruiken in een nieuwe compositie als ze Marie-Antoinette maar zou laten gaan… Dan zou hij direct aan zijn nieuwe muziekstuk beginnen. Zo gezegd, zo gedaan. Het schilderij komt nat en gehavend uit het moeras, maar MarieAntoinette lacht. Met het schilderij onder zijn arm loopt Geuterbach door het bos terug naar huis. De instrumenten die hij onderweg tegenkomt laten hem steeds stukken uit zijn symfonie horen en wensen hem veel geluk. Thuis gekomen installeert opnieuw zijn schilderij, poetst en vertroetelt het. Morgen ga ik aan mijn symfonie beginnen, liefste, fluistert hij tegen zijn schilderij. Het zit allemaal al in mijn hoofd. Hij laat zich weer achterover op zijn bed zakken en valt weer in een diepe slaap.
WERKBLAD bij les 2 - Muziek: betekenis en emotie Luisteren Opdracht 1 Welk fragment hoort bij welke gebeurtenis? Trek lijntjes tussen de fragmenten en gebeurtenissen Fragment 1
De boze droomwereld
Fragment 2
Het verdriet van Geuterbach
Fragment 3
De overwinning
Opdracht 2 Beantwoord de volgende vragen: 1. Hoe herken je de muziek van de boze droomwereld? __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 2. Hoe zou je zelf muziek maken die bij de overwinning hoort? __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 3. Wat valt je op bij de muziek bij ‘Het verdriet van Geuterbach’? Langzaam of snel Hard of zacht __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
