MONOPOLY Kampioenschap spelregels: DOEL is als enige speler over te blijven als alle anderen failliet zijn. Dit doe je door bezittingen te kopen en ander spelers die er eindigen huur te laten betalen. Verzamel complete kleurgroepen om de huur te verhogen en bouw huizen en hotels voor nóg meer huuropbrengst.
Opm. voor de scheidsrechter: Het spel is afgelopen als de toegestane speeltijd is verstreken of wanneer er nog maar één speler over is. Als er na afloop van de toegestane speeltijd meer dan één speler over is, wordt het totaal van het geld en de bezittingen per speler uitgerekend en ingevuld op een scoreblad.
VOORBEREIDING Leg het speelbord op tafel en leg de Kans- en Algemeen Fondskaarten met de goede kant omlaag op de daarvoor bestemde vakken op het bord. Elke speler kiest een pion om mee te verplaatsen over het speelbord.
Opm. voor de scheidsrechter: Spelers kiezen hun pion door de twee witte dobbelstenen te gooien. De speler die het hoogst gooit, kiest als eerste en zo verder tot alle spelers een pion hebben.
Elke speler krijgt geld in de volgende biljetten:
Er wordt gespeeld met de nieuwe Monopoly standaard editie : bij dit spel wordt gespeeld met de Geluksdobbelsteen en krijgt elke speler meer geld bij het begin van het spel. Voordat het spel begint moet iedere tafel beschikken over de volgende onderdelen: 1 spelbord 8 pionnen 28 Eigendomsbewijzen 16 Kanskaarten 16 Algemeen Fonds kaarten 32 groene huizen 12 rode hotels 2 witte dobbelstenen 1 geluksdobbelsteen
4 x 500, 4 x 100, 1 x 50, 1 x 20, 2 x 10, 1 x 5, 5 x1
Al het overige geld en de andere benodigdheden gaan naar de bank. Het geld van de bank wordt verdeeld over de compartimenten in de geldbak voor de bankier. De hoeveelheid geld in de nieuwe standaard MONOPOLY met de Geluksdobbelsteen is: 30 briefjes van 500 Monopoly dollar 30 briefjes van 100 Monopoly dollar 30 briefjes van 50 Monopoly dollar 30 briefjes van 20 Monopoly dollar 30 briefjes van 10 Monopoly dollar 30 briefjes van 5 Monopoly dollar 30 briefjes van 1 Monopoly dollar In een MONOPOLY spel zit in ’t totaal 20,580 Monopoly dollar. BANKIER Tijdens de eerste ronde en de halve finale is één
Het spel wordt van tevoren
van de deelnemers tevens bankier. Deze wordt aangeduid door het werpen met de dobbelstenen. Wie het hoogste gooit, wordt de bankier.
klaargelegd. De spelers kiezen voordat het spel begint een van de officiële pionnen. Enig bezwaar tegen de spelvoorbereidingen moet voorafgaand aan de eerste dobbelsteenworp van het spel worden opgenomen met de scheidsrechter.
De bankier steekt zijn/haar hand op als de tafel klaar is om te spelen. DE BANK Behalve het geld, beheert de bank ook de eigendomsbewijzen en de huizen en hotels tot deze door de spelers gekocht worden. De bank betaalt tevens startgeld en premies uit, verkoopt en veilt bezittingen en overhandigt de bijbehorende eigendomsbewijzen; verkoopt huizen en hotels aan de spelers en leent zonodig geld voor hypotheken. De bank int alle belastingen, boetes, aflossing van leningen en rente en de prijs van alle grond die verkocht of geveild wordt. SPEELTIJD De maximale speeltijd per ronde is 90 minuten. De scheidsrechters zijn verantwoordelijk voor het aankondigen van de "laatste beurt". Alle spelers hebben recht op een gelijk aantal beurten. HET SPEL Elke speler gooit om de beurt de dobbelstenen. Wie het hoogst gooit, mag het spel beginnen: zet je pion op "START", gooi voor deze eerste ronde over het bord enkel de 2 witte dobbelstenen en verplaats je pion het gegooide aantal vakjes in de richting van de pijl op het SART-vakje. Als je beurt voorbij is, geef je de dobbelstenen aan de speler links van je. Je pion blijft staan op het vakje dat je deze beurt bereikt hebt. Als je weer aan de beurt bent, verplaats je je pion weer vanaf dit punt. Er mogen twee of meer pionnen tegelijk op hetzelfde vakje staan. Afhankelijk van het vakje waarop je pion terecht komt, heb je wellicht het recht om grond kopen – of je moet huur of belasting betalen, een Kans- of
De speelvolgorde wordt bepaald doordat elke speler de twee witte dobbelstenen gooit. De speler die het hoogst gooit begint en de beurten gaan van daar af met de klok mee verder. De speeltijd gaat in bij de eerste worp van de startspeler.
Algemeen Fondskaart pakken, "Naar de gevangenis” gaan enz... Als je dubbel gooit, verplaats je je pion zoals gewoonlijk het totaal aantal vakjes van de twee witte dobbelstenen en je handelt de mogelijkheden/ verplichtingen af van het vakje waar je eindigt. Daarna mag je nog eens gooien en verplaatsen. Als je drie keer achter elkaar dubbel gooit, verplaats je je pion direct naar het "In de gevangenis" gedeelte van het vakje met "IN DE GEVANGENIS - SLECHTS OP BEZOEK" (zie GEVANGENIS). GELUKSDOBBELSTEEN Gebruik de Geluksdobbelsteen pas nadat je voor de eerste keer langs START bent gegaan. Daarna gooi je telkens wanneer je aan de beurt bent de Geluksdobbelsteen samen met de twee witte dobbelstenen. Doe nu – afhankelijk van je worp – het volgende: Je gooide : 1, 2 of 3: tel dit op bij je worp met de twee witte dobbelstenen en verplaats dienovereenkomstig. Een BUS: je mag kiezen of je je verplaatst aan de hand van één of beide witte dobbelstenen. Dus als je b.v. een 1 en een 5 hebt gegooid, mag je 1 vakje, 5 vakjes óf 6 vakjes verplaatsen (slechts 1 van de 3 mogelijkheden). Mr. MONOPOLY: verplaats je pion het totaal van de witte dobbelstenen en doe wat je moet doen op het vakje waar je eindigt. Dan ga je verder naar het eerstvolgende onverkochte vakje en je koopt het of laat het veilen. Let op ! Als er geen onverkochte vakjes meer zijn, ga je verder naar het eerstvolgende vakje van een andere speler en je betaalt huur.
De bankier en/of scheidsrechter moet bijhouden welke spelers Start voor het eerst passeren. Zodra een speler op of langs START is gekomen, mag hij/zij de geluksdobbelsteen gebruiken. En verder? Als je dubbel gooit, tellen alleen de witte dobbelstenen. Als je drie dezelfde gooit (alle drie de dobbelstenen tonen hetzelfde getal), mag je je pion verplaatsen naar een vakje naar keuze op het speelbord. Als je tijdens je beurt naar de gevangenis wordt gestuurd, is je beurt voorbij en je worp met de geluksdobbelsteen telt niet. Als je uit de gevangenis wil komen, gooi je alleen de witte dobbelstenen. Gooi alle 3 de dobbelstenen om de huur voor een nutsbedrijf te bepalen. De Bus en Mr. Monopoly tellen voor nul.
"START" Telkens wanneer je pion op of langs START komt (door een worp met de dobbelstenen of door een kaart), betaalt de bank je $ 200 startgeld.
Je krijgt deze $ 200 maar één keer per rondje over het spelbord. Maar als je langs START komt door een
dobbelsteenworp en 2 vakjes verder op Algemeen Fonds eindigt, of 7 vakjes verder op Kans, en je trekt een kaart met "Ga verder naar START", dan krijg je eerst $ 200 voor het gewone passeren van START en daarna nog eens $ 200 wanneer je het startvak n.a.v. de kaart nogmaals bereikt. GROND KOPEN Als je terecht komt op onverkochte grond, dan mag je deze grond voor de aangegeven prijs kopen van de bank. In ruil daarvoor krijg je het eigendomsbewijs van het betreffende vakje. Leg dit kaartje met de goede kant omhoog voor je op tafel. Als je besluit niet te kopen, moet de bank de betreffende grond direct bij opbod verkopen aan de hoogste bieder. De koper betaalt de bank het geboden bedrag en ontvangt het betreffende eigendomsbewijs. Alle spelers, ook degene die afzag van zijn kooprecht, mogen meebieden. Het bieden mag bij elke prijs beginnen. HUUR BETALEN Als je terecht komt op verkochte grond, dan heeft de eigenaar daarvan recht op huur. Hij/zij int het bedrag dat staat aangegeven op het betreffende eigendomsbewijs.
Tijdens een toernooi begint de bankier het veilen van grond altijd bij $ 1. Als een speler een veiling wint en de geboden som niet kan betalen, wordt de veiling nietig verklaard en volgt een nieuwe veiling waaraan deze speler niet mag meedoen. Als de Geluksdobbelsteen wordt gebruikt, gooi je alle 3 de dobbelstenen om de huur voor een nutsbedrijf te bepalen. De Bus en Mr. MONOPOLY tellen voor nul.
Wanneer de grond met hypotheek bezwaard is, mag er geen huur geïnd worden. Als een stuk grond met hypotheek bezwaard is, ligt het eigendomsbewijs met de goede kant omlaag op tafel. Het is een voordeel om alle straten van één kleurgroep in je bezit te hebben, omdat de eigenaar dan dubbele huur mag vragen (zolang de straten onbebouwd zijn). Deze regel geldt voor bezit dat niet met hypotheek bezwaard is, zelfs als een andere straat in dezelfde kleurgroep wél met hypotheek bezwaard is. Heb je dus een volledige kleurgroep in je bezit, en is er één van die eigendommen met hypotheek bezwaard, dan mag je toch wel nog dubbele huur vragen aan de speler die op een niet-gehypothekeerde
Als een speler op een vakje zonder hypotheek eindigt in een kleurgroep waar op een ander vakje wél hypotheek rust, dan mag er gewoon huur geïnd worden. Maar als een speler op het vakje mét hypotheek eindigt, dan mag er geen huur geïnd worden.
eigendom van die kleurgroep komt. Het is nog beter als je kleurgroep bebouwd is met huizen of hotels, want de huurprijzen voor bebouwd bezit zijn veel hoger dan voor onbebouwd bezit. De eigenaar mag geen huur innen als hij/zij er niet om vraagt voordat de tweede speler na hem (of haar) de dobbelstenen gooit.
MONOPOLY etiquette: andere spelers op huurplicht wijzen is onacceptabel en kan zelfs bestraft worden.
"KANS" EN "ALGEMEEN FONDS" Als je op een van deze vakjes terecht komt, pak je de bovenste kaart van de betreffende stapel. Volg de aanwijzingen van de kaart en leg de kaart met de goede kant omlaag onderaan de betreffende stapel. De kaart met "Verlaat de gevangenis zonder betalen" mag tot gebruik behouden worden en gaat dan onderaan de betreffende stapel. Als de speler die de kaart trekt hem niet wil gebruiken, mag hij/zij de kaart op elk gewenst moment aan een andere speler verkopen tegen een samen overeengekomen prijs (maar maximum $ 50).
Spelers mogen een kaart met "Verlaat de gevangenis zonder betalen" verhandelen voor een maximaal bedrag van $ 50.
"INKOMSTENBELASTING" Als je hier eindigt, moet je het op het bord aangegeven bedrag betalen aan de bank. "GEVANGENIS" Je komt in de gevangenis als (1) je pion eindigt op het vakje met "Ga naar de gevangenis" OF (2) je een Algemeen Fonds- of Kanskaart trekt met “Ga direct naar de gevangenis" OF (3) als je in één beurt drie keer achter elkaar dubbel gooit. Als je naar de gevangenis moet, is je beurt voorbij. Je krijgt geen $ 200 salaris (ook startgeld genoemd) omdat je niet langs “START” gaat, maar regelrecht naar de gevangenis. Als je naar de gevangenis wordt gestuurd, is je beurt direct voorbij. Als je niet naar de gevangenis "gestuurd" wordt, maar tijdens het verplaatsen op het gevangenisvakje terecht komt, ben je "slechts op bezoek". Bij je volgende beurt ga je gewoon verder.
Als de Geluksdobbelsteen in het spel is, tellen alleen de witte dobbelstenen voor dubbel gooien.
Je kunt weer uit de gevangenis te komen door (1) dubbel te gooien tijdens een van je volgende 3 beurten; als je dubbel gooit, mag je je pion meteen het gegooide aantal vakjes verplaatsen (je mag nu niet nog eens gooien - ook al gooide je dubbel) OF (2) een kaart met "Verlaat de gevangenis zonder betalen" te gebruiken (als je die hebt) OF (3) een "Verlaat de gevangenis zonder betalen" kaart van een andere speler te kopen en te gebruiken OF (4) een boete van $ 50 te betalen vóór je de dobbelstenen gooit in een van je volgende twee beurten.
Als je tijdens het verplaatsen naar de gevangenis wordt gestuurd, is je beurt voorbij en je gebruikt het resultaat van de Geluksdobbelsteen dus niet. Gooi alleen de witte dobbelstenen als je probeert uit de gevangenis te komen.
Als je in je derde beurt nog geen dubbel gooit, moet je de boete van $ 50 betalen. Dan mag je de gevangenis meteen verlaten en je pion het gegooide aantal vakjes verplaatsen. Als je in de gevangenis zit, mag je gewoon huur innen en bezittingen of huizen en hotels kopen of verkopen. "VRIJ PARKEREN" Een speler die op dit vakje eindigt, krijgt geen geld, geen grond of enige vorm van straf of beloning. Dit is gewoon een "vrij" rustvakje. HUIZEN Als je alle vakjes van een complete kleurgroep bezit, mag je huizen kopen van de bank en ze op de betreffende vakjes bouwen.
Als je één huis koopt, zet je dit op een van de straten van je kleurgroep. Het volgende huis dat je koopt, moet op een van de lege straten van dezelfde of een andere complete kleurgroep die je bezit, komen te staan. De prijs van een huis staat aangegeven op het eigendomsbewijs van de straat waarop je wilt bouwen. De eigenaar krijgt nog steeds dubbele huur van tegenstanders die op onbebouwde straten van een complete kleurgroep terecht komen.
Bij het kopen van huizen, moet je aan de bank vertellen hoeveel huizen je wilt kopen en op welke kleurgroep je ze gaat bouwen.
Aan de hand van bovenstaande regels mag je op elk gewenst moment zoveel huizen kopen en bouwen als je wilt en kunt betalen. Maar je moet je huizen steeds gelijkmatig verdelen, d.w.z.: er mag pas een tweede huis op een straat gezet worden wanneer alle straten van die stad met 1 huis bebouwd zijn. Dan komt er overal een tweede huis, gevolgd door een derde en een vierde. Je mag dus bijvoorbeeld niet drie huizen op één straat van een kleurgroep bouwen, als je maar één huis op een andere straat van deze stad hebt. Huizen verkopen gaat op dezelfde gelijkmatige manier (zie GROND VERKOPEN). HOTELS Als je vier huizen op elke straat van een complete kleurgroep hebt, mag je een hotel kopen van de bank en het op een straat naar keuze van de betreffende kleurgroep bouwen. Je levert de vier huizen van die straat in bij de bank en betaalt de op het eigendomsbewijs aangegeven prijs. Je mag maar 1 hotel per straat bouwen. Kijk voordat je een hotel bouwt of er wel genoeg huizen in de bank zijn. Je mag namelijk niet direct een hotel bouwen als er niet genoeg huizen zijn om eerst neer te zetten – dus er moeten voor elk hotel ten minste 4 huizen in de bank zijn. TEKORT AAN HUIZEN EN HOTELS Als de bank geen huizen meer heeft, moet je wachten totdat een andere speler huizen inwisselt of aan de bank verkoopt. Als er een beperkt aantal huizen of hotels beschikbaar is en er zijn twee of meer spelers geïnteresseerd, dan moet de bank ze bij opbod aan de hoogste bieder verkopen.
Bij het kopen van een hotel, moet je aangeven hoeveel hotels je wilt kopen en waar op welke kleurgroep je ze gaat bouwen.
De bankier leidt alle veilingen. Voordat het bieden begint, moeten de meebiedende spelers aangeven op welke straat ze (als ze het huis/hotel krijgen) willen bouwen. Het bieden begint op de huis/hotelwaarde van de goedkoopste straat die meedoet. De hoogste bieder zet het huis/hotel na betaling van het geboden bedrag direct op de door hem/haar aangegeven straat. Als er nog huizen/hotels over zijn en meer dan één speler ze wil kopen, dan gaat de veiling door en worden de resterende huizen/hotels één voor één geveild.
Dit gaat zo door tot er geen huizen/ hotels meer over zijn, of tot niemand meer wil kopen, of tot er nog maar één persoon wil kopen. In dit laatste geval mag hij/zij kopen zonder veiling. GROND VERKOPEN Spelers mogen onbebouwde grond, Stations en Nutsbedrijven (maar geen gebouwen) buiten de bank om aan elkaar verkopen voor een samen overeengekomen prijs. Er mag geen grond verhandeld worden aan een andere speler als er gebouwen op een van de vakjes van de betreffende kleurgroep staan. Als de eigenaar van bebouwde grond toch wil verkopen, dan moet hij/zij eerst alle huizen die erop staan aan de bank verkopen. Huizen en hotels mogen op elk gewenst moment aan de bank terug verkocht worden voor de helft van de prijs die er bij aankoop voor betaald werd. Alle huizen op één kleurgroep moeten één voor één gelijkelijk verkocht worden, op dezelfde manier als waarop de bebouwing geplaatst werd. Alle hotels op één kleurgroep mogen tegelijk verkocht worden, of één voor één worden omgeruild tegen vier huizen. HYPOTHEKEN Onbebouwde grond kan op elk gewenst moment met hypotheek bezwaard worden. Bij bebouwde grond moeten eerst alle gebouwen op alle straten van de kleurgroep tegen de halve prijs aan de bank verkocht worden. De hypotheekwaarde die de bank de eigenaar betaalt, staat aangegeven op ieder eigendomsbewijs. Er kan geen huur geïnd worden voor grond die met hypotheek bezwaard is. Er kan in dezelfde kleurgroep wél huur geïnd worden voor grond die niet met hypotheek bezwaard is. Om de hypotheek af te lossen, moet je het geleende bedrag plus 10% hypotheekrente aan de bank betalen. Als alle grond van een kleurgroep niet meer met hypotheek bezwaard is, mag de eigenaar (tegen de volle prijs) weer huizen kopen.
Een speler die grond met hypotheek bezwaart, blijft gewoon eigenaar. Een andere speler kan de hypotheek niet aflossen en vervolgens rechten op de grond doen gelden. De eigenaar kan zijn met hypotheek bezwaarde grond echter wel aan een andere speler verkopen tegen een samen overeen gekomen prijs. Als nieuwe eigenaar mag je de hypotheek als je dat wilt direct aflossen door het verschuldigde bedrag plus 10% rente te betalen aan de bank. Als de hypotheek niet direct wordt afgelost, moet je de bank 10% rente betalen wanneer je de grond koopt. Wanneer je later de hypotheek aflost, moet je naast het hypotheekbedrag opnieuw 10% rente betalen. FAILLISSEMENT Je wordt failliet verklaard als je de bank of een andere speler meer geld schuldig bent dan je kunt betalen, of bij elkaar kunt krijgen (door bezittingen te verkopen). Als je schulden hebt aan een andere speler, dan geef je alles van waarde wat je nog bezit aan deze speler en je trekt je terug uit het spel. Als je nog huizen of hotels hebt, dan worden deze voor de helft van de aankoopprijs gekocht door de bank. Je schuldeiser krijgt de opbrengst. Hij/zij ontvangt ook de bezittingen waar hypotheek op rust. De schuldeiser moet hierover direct 10% rente betalen en mag zelf kiezen of hij/zij de hypotheek wil behouden of direct aflossen. Wanneer de hypotheek later wordt afgelost, moet de nieuwe eigenaar de hypotheekwaarde plus opnieuw 10% rente betalen. Als je (b.v. door belastingen of boetes) de bank meer schuldig bent dan je kunt betalen – ook niet als je bebouwing verkoopt en hypotheek op je grond neemt – dan krijgt de bank al je geld en eigendomsbewijzen. In dit geval verkoopt de bankier de grond direct bij opbod aan de hoogste bieder. Een failliete speler moet zich onmiddellijk terugtrekken uit het spel. De laatste speler die overblijft, wint het spel.
EINDE VAN HET SPEL: Het spel is afgelopen als er nog maar één speler over is, of als de speeltijd is verstreken. De bankier noteert vervolgens de waarde van de bezittingen van de resterende spelers bestaande uit: (1) contant geld; (2) straten, nutsbedrijven en stations in bezit (tegen de op het bord aangegeven prijs); (3) evt. met hypotheek bezwaarde grond (tegen de helft van de op het bord aangegeven prijs); (4) huizen (tegen aankoopprijs) en (5) hotels (tegen aankoopprijs plus de prijs van de vier ingeleverde huizen).
Spelers en scheidsrechters controleren vervolgens de scorebladen en tekenen voor akkoord. OPMERKING
Een speler kan uitsluitend geld lenen van de bank en wel uitsluitend tegen onderpand : dus enkel door een eigendom met hypotheek te bezwaren. Geen enkele speler mag, onder wat voor omstandigheden dan ook, geld lenen aan of van een andere speler. DEALS Als spelers een deal willen sluiten, mogen de onderhandelingen (om het spel niet op te houden) niet langer duren dan 5 minuten. Ook mogen niet bij de deal betrokken spelers gewoon verder spelen om het spel gaande te houden.
