Mokum Metropool. Overheid en bedrijfsleven nader tot elkaar Pagina 26. pagina 23

hét magazine voor de overheid

Overheid en bedrijfsleven nader tot elkaar Pagina 26

2 mei 2008

nr

8

Mokum Metropool pagina 23

INTERVIEW Diederik Zijderveld (TNO): ‘Je kunt niet zeggen dat je nooit aan klonen begint’ pagina 20 Rita Verdonk contra­ ­ e ambtelijke top­ d pagina 8

Wat er moet wijken voor windmolens pagina 16

Rijkspas versneld ingevoerd pagina 14

Diana Monissen, de nieuwe DG Curatieve Zorg pagina 28

vierde jaargang

debat, interviews, muziek, cabaret, film

Opening door staatssecretaris Frans Timmermans Interview met Frits Bolkestein Grote Europa Show o.l.v. Levy & Sadeghi.

Met: ‘Een cursus smokkelen’, ‘Hoe word ik actievoerder?’ en ‘De Biecht!’

Optredens van The Nits, Fixkes en Balkan Beatz Europagasten o.l.v. Leon Verdonschot Special Appearance OTPOR (Servische jongerenbeweging) Debatwedstrijd Taboes van Europa JW Roy (zanger), Wilfred Genee (RTL), Ben Woldring (Ben.com), Diederik Samsom (Tweede Kamerlid) en vele anderen! Kaarten 5 euro. Verkrijgbaar bij Uitburo Ticketshops of online www.uitburo.nl

inhoud

PM nummer 8 2 mei 2008

16 Vechten tegen windmolens

Landschap legt het af tegen energiehonger

20 ‘Je kunt niet anticiperen op het onbekende’

Diederik Zijderveld (TNO) breekt lans voor gentechnologie

23 Amsterdam lijft de Randstad in

16

Hoofdstad is wel bekend als merk

35 ‘Het rijk krimpt, maar BZK groeit’

Nieuw pand De Werkmaatschappij officieel geopend

NIEUWS 8 t/m 15

8 Rita Verdonk contra de ambtelijke top 9 Ministeries bezuinigen op Sociaal Fonds 10 Nederland gaat voor Olympische Spelen 2028 11 EZ, OCW en VenW gezamenlijk de ruimte in 13 China loopt warm voor poldermodel 14 Rijkspas dicht gaten in beveiliging 15 Lichaamsmateriaal heeft marktwaarde SPELERS 26 t/m 30

26

6 Overheid en bedrijven nader tot elkaar 2 27 Peter Pennekamp herziet inspectie SZW 28 DG Curatieve Zorg Monissen maant verzekeraars 30 Een werktuigbouwkundige op Justitie MENINGEN

9 Column Guikje Roethof: Klare taal 19 Column Ruben Maes: Knuffelen met de overheid SERVICE

32 Et cetera 34 Kameragenda en evenementen

35

Omslag: Rob Jongbloed

PM 2/5



lopende zaken > Algemene zaken KRANSLEGGING • Nu heel Nederland vakantie heeft, doet ook de

­ remier het wat rustiger aan. Los van de gebruikelijke verplichtingen p op 4 en 5 mei, de kranslegging op de Dam en het feest ter viering van de bevrijding, heeft Balkenende deze weken geen optredens in zijn agenda staan.

budget. Een kwart van het werk bestaat uit het doen van onderzoek in opdracht van de overheid, waarvoor subsidies worden verstrekt.

Economische Zaken

BZK GASTCOLLEGE • De bewindslieden van Binnenlandse Zaken nemen

even wat gas terug. Pas op woensdag 14 mei staan er weer externe ­activiteiten op het ­programma. De minister neemt die dag in de Haagse Pulchri Studio het advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur over grensoverschrijdende samenwerking in ontvangst. Staatssecretaris ­Bijleveld houdt die middag een gastcollege over bestuurlijke inter­ gemeentelijke samenwerking op de Universiteit Twente in Enschede.

Buitenlandse Zaken ESTLAND • Minister Verhagen heeft een paar rustige dagen voor de

boeg. In de week na Pinksteren vertrekt Verhagen naar Estland, ­vanwege het driedaagse staatsbezoek dat koningin Beatrix van 14 tot en met 16 mei aan de Baltische staat brengt. Verhagen heeft in Tallinn een gesprek met zijn Estse collega van Buitenlandse Zaken. MOZAMBIQUE • Minister Koenders is op 5 en 6 mei in Oslo voor een conferentie over duurzame vrede in de Soedanese regio Darfur. Als hij daarvan terug is, volgt op 6 mei in Den Haag een politiek café over duurzame bosbouw in de Democratische Republiek Congo. Van 12 tot en met 17 mei is Koenders in Mozambique voor een bijeenkomst van de African Development Bank. EUROPADAG • Maandag 5 mei maakt staatssecretaris Timmermans zijn opwachting bij de bevrijdingsfestivals. Eerst houdt hij een toespraak in Wageningen, waarna hij ook in Haarlem het podium betreedt. Twee dagen later brengt hij een werkbezoek aan het comité van de ministers van de Raad van Europa in Straatsburg. Woensdag 8 mei is hij aan­ wezig bij de Avond van Europa in Rotterdam. Vrijdag de 9e is hectisch, op Europadag moet de staatssecretaris natuurlijk overal zijn gezicht ­laten zien. Hij is onder meer bij de feestelijke bijeenkomst van de Europese Commissie in Den Haag en bij de Nacht van Europa in Amsterdam. ­Tussendoor woont hij de persconferentie bij van het Sociaal Cultureel Planbureau over het rapport Europese Verkenning. Dinsdag 13 mei brengt Timmermans een bezoek aan Ljubljana in het kader van het EUvoorzitterschap van Slovenië. De dag erna gaat hij met de koningin mee op staatsbezoek naar Estland. Beatrix is daar op uitnodiging van ­president Ilves.

Defensie

HERDENKING • Terwijl de rest van Nederland bij Dodenherdenking op 4 mei vooral denkt aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, zal minister Van Middelkoop stilstaan bij meer recente gevallenen, bijvoorbeeld tijdens de Nederlandse missie in Afghanistan. Hij woont in Den Haag een herdenkingsbijeenkomst bij. RUIMTEVAART • Op donderdag 8 mei brengt de staatssecretaris een werkbezoek aan het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR). Hier worden voor betalende klanten opdrachten uitgevoerd op het gebied van vliegtuig- en ruimtevaartontwikkeling. Dit commerciële deel van de werkzaamheden van het NLR beslaat 75 procent van het



PM 2/5

KAARSEN • Donderdag 8 mei houdt minister Van der Hoeven een

­redevoering op het jaarcongres van de Vereniging Bloemenveilingen Nederland. Het jaarcongres heeft als thema Nieuwe coalities. Op ­dezelfde dag is de minister aanwezig bij de viering van het 150-jarig bestaan van het Goudse bedrijf Uniqema. Het bedrijf produceerde ­vroeger kaarsen en specialiseert zich nu in chemische halffabrikaten. DIGITALE OMROEPEN • Staatssecretaris Heemskerk heeft op 13 mei een AO over de vergunninguitgifte voor digitale omroepen. Er is over dat ­onderwerp een consultatieronde geweest, maar de Kamer wacht nog op de brief van Heemskerk daarover. Op donderdag 15 mei spreekt de staatssecretaris met de Kamer over de internationale handelspositie van ­Nederland en de beleidsagenda internationaal ondernemen.

Financiën BRUSSEL • Van 13 tot en met 15 mei is minister Bos in Brussel voor een drietal bijeenkomsten. Dinsdagavond 13 mei neemt hij deel aan het maandelijkse informele overleg van de eurogroep, dat dit keer gaat over topbeloningen. De volgende dag ontmoet de PvdA-bewindsman zijn Europese collega’s tijdens de formele Ecofin. Bos sluit zijn bezoek aan Brussel af met een lezing bij het Economic Forum over het monetaire en economische beleid in Europa. XBRL • Staatssecretaris Jan Kees de Jager spreekt op 7 mei tijdens het jaarlijks congres van het Nederlands Taxonomie Project (NTP) in Eindhoven. Thema is Standard Business Reporting en de ­gegevensstandaard XBRL. Het NTP tracht door het gebruik van internationale open standaarden het uitwisselen van financiële rapportages te vereenvoudigen.

Justitie

WAPENS • Minister Hirsch Ballin heeft de komende twee weken geen

publieke optredens. Wel is de bewindsman op 14 mei in de Tweede Kamer tijdens het AO over de aanpak van illegale wapens en de ­verkrijgbaarheid van verboden slag-, steek- en stootwapens in ­Nederland. TAXONOMIE • Staatssecretaris Albayrak levert op 7 mei een bijdrage aan het Nederlandse Taxonomie Evenement in Eindhoven. Voorafgaand aan de lezing van collega De Jager, spreekt Albayrak over nieuwe ­mogelijkheden voor administratieve lastenverlichting door samenwerking met het bedrijfsleven. Op 15 mei spreekt Albayrak tijdens het ­congres van de International Bar Association (IBA) in het Victoria Hotel in ­Amsterdam. Het thema is ethiek in het juridisch bedrijf.

LNV BIESBOSCH • Op woensdag 7 mei opent minister Verburg samen met

kroonprins Willem-Alexander en staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat het natuurontwikkelingsproject Noordwaard in de

lopende zaken < ­ emeente Werkendam, waarmee de Biesbosch weer een ‘wetland’ g ­rijker is.

Tijdens het AO wordt in het bijzonder gesproken over het vervoer van LPG over de Betuwelijn. Dit onderwerp werd eerder geagendeerd ­tijdens het AO Gevaarlijke Stoffen op 16 april. Aansluitend aan het AO over de Betuwelijn komt de HSL-Zuid aan de orde.

Vrom VS • Van 13 tot 17 mei verblijft de LNV-minister in de Verenigde Staten. Op woensdag 14 mei spreekt ze in New York het comité voor duurzame ontwikkeling van de VN toe. Donderdag neemt de minister de trein naar Washington, waar ze de volgende dag haar Amerikaanse collegaminister Ed Schafer spreekt en de lunch gebruikt met Herman Wijffels van de Wereldbank. In Washington staat ook een ontmoeting gepland met de Amerikaanse onderminister van Gezondheid Tevi David Troy over voedselveiligheid.

OCW

LIBRIS • Dinsdag 6 mei is minister Plasterk aanwezig bij de uitreiking

van de Libris Literatuurprijs. Genomineerd zijn onder meer Jeroen ­Brouwers, Marjolijn Februari en Louise Fresco. Donderdag 8 mei is de viering van het 200-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse ­Academie van Wetenschappen (KNAW) waar Plasterk natuurlijk niet mag ontbreken. Een week later – op donderdag de 15e – woont hij in de ochtend het Nationaal Werkende Moederdagontbijt bij in ­Amsterdam. SEGREGATIE • Staatssecretaris Van Bijsterveldt gaat donderdag 15 mei op bezoek bij de Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem. ’s ­Middags is ze, samen met collega Dijksma, in de Tweede Kamer ­vanwege een AO over segregatie in het onderwijs. SPONSORING • De ochtend van 15 mei is Dijksma ook in de Kamer. Dan gaat het over sponsoring in het onderwijs. Eerder die week, dinsdag 13 mei, is ze nog aanwezig bij een bijeenkomst van de Rotterdamse ­afdeling van de PvdA.

DUURZAAMHEID • Minister Cramer moet op dinsdag 6 mei naar de ­ amer voor de plenaire behandeling van de nieuwe Wet op de ruimteK lijke ordening. Woensdag 7 mei heeft ze een werkbezoek in Zuid­Holland in het kader van Mooi Nederland, waarbij het zal gaan over de gebiedsontwikkeling Deltapoort, over bedrijventerreinen en duurzame woonmilieus in de Zuidplaspolder. Op donderdag 8 mei is er in Amsterdam een conferentie, een high level lunch en een paneldiscussie van het Global Reporting Initiative (GRI), de internationale organisatie die zich bezighoudt met verslaglegging inzake duurzaamheid door ­organisaties. Op 17 mei opent de minister het nieuwe gebouw van het Algemene Verbond voor Volkstuinders in Leidsche Rijn. STRAATVOETBAL • Minister Vogelaar is maandag 5 mei aanwezig bij de finale van het straatvoetbaltoernooi van Edgar Davids in de Haagse Transvaalbuurt. Donderdag 8 mei gaat ze op werkbezoek in Oss, waar het over inburgering zal gaan en met diverse taalaanbieders gesproken zal worden. Op 13 mei heeft ze een AO over de financiële problematiek van de inburgeringscursussen.

VWS TOOLKIT • Minister Klink gaat donderdag 8 mei op werkbezoek naar

Maastricht en Heerlen, waar de kwaliteit en veiligheid in de zorg ­centraal staat. Vrijdag neemt hij het eerste exemplaar van de toolkit zorginstellingen in ontvangst. Deze is ontwikkeld in opdracht van het Nationaal Register van Commissarissen en Toezichthouders om de ­toezichthouders een handleiding en handvatten te bieden. Op woensdag 14 mei bezoekt Klink een bijeenkomst van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) in Den Haag om zijn eerder neergelegde visie op de eerstelijnszorg toe te lichten. GEZINSZAKEN • Minister Rouvoet neemt op zaterdag 10 mei de herziene uitgave van het boek In Biddinghuizen in ontvangst. Op donderdag 15 mei is hij in Lelystad op een bijeenkomst in het kader van de Internationale Dag van het Gezin. Daarna gaat hij naar Zwolle om het 100-jarig bestaan van de Vereniging voor Jeugd- en Kinderzorg mee te vieren.

SZW GRIJS WERKT • Minister Donner zit vrijdag 9 mei bij het radioprogram-

ma Dingen die gebeuren, waar hij het over werken tot je 65e en daarna zal hebben. Op woensdag 14 mei heeft hij een AO over het advies van de taskforce Grijs Werkt. De taskforce heeft onder leiding van Ed Nijpels advies uitgebracht over hoe het imago van ouderen bij werkgevers is te verbeteren. Donner spreekt op zaterdag 17 mei op een congres van de Bedrijvenbond CNV over werkzekerheid. Het belang van scholing als je werkt zal daarin centraal staan. Inspiratie • Staatssecretaris Aboutaleb houdt op 16 mei een toespraak over integratie in de Haagse Ridderzaal, waar managementcentrum De Baak de ‘contest’ Inspiratie voor integratie organiseert. Op 21 mei heeft hij een congres van UWV in Almere over de Klantencontact Academie. Hij zal er de certificaten uitreiken aan medewerkers die aan deze ­academie een opleiding hebben gevolgd in de omgang met klanten.

Verkeer en Waterstaat

BEVRIJDINGSCONCERT • Staatssecretaris Bussemaker gaat op vrijdag 2 mei naar Berlijn, waar ze twee dagen blijft. Ze zal een bezoek brengen aan onder andere Ravensbrück, het voormalige concentratiekamp voor vrouwen dat zich op 100 kilometer van Berlijn bevindt. Op donderdag 4 mei is ze weer in Amsterdam, waar ze aanwezig zal zijn bij de herdenkingsbijeenkomst op de Dam. Ze opent bevrijdingsdag op maandag 5 mei in Rotterdam, vertrekt vervolgens naar Utrecht en gaat ´s avonds naar het bevrijdingsconcert in het Amsterdamse Carré. Op dinsdag 13 mei brengt ze een werkbezoek aan Almere, waar het over de WMO en huiselijk geweld zal gaan. ­´s Middags moet ze naar Amersfoort, om in het kader van de Dag van de Verpleging aanwezig te zijn bij een ­bijeenkomst van de Vereniging van Verpleegkundigen en Verzorgenden in Nederland (VBVM).

BETUWELIJN • Minister Eurlings vergadert woensdagmiddag 14 mei met

de Kamer over de Betuweroute. In april presenteerde het ministerie een positief gestemde voortgangsrapportage over de tweede helft van 2007. PM 2/5



roerende zaken >

Grote Financiënprijs

94,6

procent van de stemmers antwoordt instemmend op de vraag ‘Het is tijd voor verandering’, een van de peilingen op de website van Trots op Nederland. Verdonk is bezig met haar promotietournee. Op 16 mei is ze in Leeuwarden en op 23 mei doet ze Middelburg aan. Eerder was ze al in Rotterdam, Elsloo en Ede.

Zo’n dertig jonge scriptieschrijvers ­d ingen mee naar de Grote Financiënprijs, die dit jaar voor de zevende keer wordt uitgereikt, en wel op woensdag 7 mei. De scripties gaan vooral over sociaal­ economische en fiscale onderwerpen. Onder begeleiding van ervaren ambtenaren buigen de studenten zich tijdens het middagprogramma over actuele onderwerpen zoals de vliegtaks, Chinese staatsfondsen en de kilometer­heffing. De drie winnaars uit die workshops mogen in debat met minister Bos. Volgens de afdeling Recruitment is het geen uitzondering dat getalenteerde studenten met de ervaring van de Grote Financiënprijs in hun achterzak blijven hangen op het ministerie als stagiair of beleidsmedewerker. Maar Financiën hoopt ook dat de studenten met nieuwe ideeën komen ter inspiratie van het beleid.

“...Quotez...” ‘Alle ambtenaren vinden in hun postvak een vrijbrief om het vandaag rustig aan te doen.’ Presentator Elsbeth Gruteke bij aanvang van het EO-radioprogramma De ochtenden op de dag dat de postbodes in Den Haag staken.

‘Een ministerie? Wellicht. Het gevaar dat mensen die daarover beslissen mij te outspoken vinden, bestaat.’ PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem beantwoordt in Intermediair de vraag waar hij na deze kabinetsperiode, als hij stopt met het Kamerlidmaatschap, denkt te gaan werken.

‘Een beetje afslanken, er kunnen best wat grammen af, dat is goed voor je functioneren.’ Zo luidt de metafoor die SG voor de rijksvernieuwing Roel Bekker hanteert voor de taakstelling in een interview met het blad Inpublic.

‘Ik zou mijn godsdienstige opvattingen ‘s ochtends thuis moeten laten, en zeggen, tot vanavond dan, als ik terug ben uit Den Haag. Dat vind ik onheus, onhistorisch en onwerkelijk.’ SGP-fractievoorzitter Bas van der Vlies over de scheiding van kerk en staat, in een interview met de Volkskrant naar aanleiding van het negentigjarig bestaan van zijn partij.



PM 2/5

roerende zaken <

3 miljoen voor technische meisjes OCW wil het tóch nog een keer ­proberen. Te weinig jongeren kiezen voor een carrière in de techniek, vinden ze op het departement. Vooral het aantal meisjes blijft achter ten opzichte van j­ongens die bèta-opleidingen volgen. Om dat evenwicht te herstellen heeft minister Plasterk 3 miljoen euro uitgetrokken: 1 miljoen voor havo/ vwo en 2 miljoen voor het mbo. Maar het evenwicht dat de minister zoekt is er nooit geweest. Kent u deze nog? ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid!’ en ‘Kies exact!’ waren de campagnes waarmee OCW eind jaren tachtig meisjes de technische kant op probeerde te ­krijgen. Ondanks de wetenschappelijke bewijzen dat er geen aangeboren verschil is tussen de interesses van meisjes en jongens, slaan de ­campagnes nog geen deuk in een pakje boter. Sterker nog, minder meisjes kiezen voor bèta sinds de invoering van het tweedefasesysteem in havo en vwo in 1998. Wij zijn benieuwd welke slogan de ambtenaren op OCW nu weer hebben verzonnen.

Plasterk bij Zomergasten Eén naam mocht Bas Heijne, die dit jaar het televisieprogramma ­Zomergasten presenteert, alvast onthullen. En jawel, Ronald Plasterk, de minister van Onderwijs, is een van de gasten. Een fragment uit Être et avoir (2002) mogen we wel verwachten. In deze documentaire bestiert onderwijzer Georges Lopez in zijn eentje een school op het Franse platteland. Nicolas Philibert filmde hem tien weken lang, wat een prachtig document oplevert. Help de minister en laat ons weten welke fragmenten niet mogen ontbreken in het avond­vullende ­interviewprogramma. Mail uw suggesties aan [email protected].

Wie is de grondwetkenner van 2008? Het kabinet wees vorige week de voornaamste conclusies van het Burgerforum Kiesstelsel af. Er komt geen nieuw kiesstelsel, en daarmee lijkt dit erfgoed van D66, de initiatiefnemer van het forum, definitief afgedaan. Maar het kabinet is niet te beroerd om haar goede wil te tonen. Dat de grondwet, die dit jaar een kwart eeuw in haar huidige vorm bestaat, beter op het netvlies van de burger moet komen te staan, is een van de dooddoeners waar Balkenende IV mee komt naar aanleiding van het afgewezen advies van het Burgerforum. Hoe kan dat beter dan met een heuse quiz? Professor Wim Voermans uit Leiden en staatsrechtgeleerde Jan Willem Sap van de VU waren betrokken bij het opstellen van de vragenlijst. Uiteindelijk bleven er vijftien over, zoals: ‘Hoeveel wetten zijn er in Nederland?’, ‘Kan de grondwet worden gewijzigd?’, ‘Wat is het Koninkrijk der Nederlanden?’ en ‘Uit hoeveel leden bestaat de Staten-­Generaal?’. Zo’n 1.500 Nederlanders deden de quiz op internet, en 270 vulden de krantenversie in. Op dinsdag 20 mei spelen de tien winnaars tegen tien parlementariërs en tien parlementair ­journalisten om de titel ‘Grondwetkenner 2008’.

PM 2/5



nieuws > Tweede Kamer tegen voorstel Verdonk om ambtelijke top te politiseren

‘Twijfel van TON aan loyaliteit van topambtenaren is ongepast’ Het voorstel van Trots op Nederland om de ambtelijke top na iedere verkiezingsronde aan te passen aan de politieke kleur van de aantredende bewindslieden valt slecht in de Tweede Kamer.‘ Dit zou de overheid tientallen miljoenen euro’s kosten,’ aldus PvdA’er Pierre ­Heijnen. Meer kans maakt Rita Verdonk met haar wens te snijden in het aantal Kamerzetels. BZK • Met Rita Verdonk aan het roer gaat ook ambtelijk en bestuurlijk

recht hebt op een vaste baan als je drie jaar in vaste dienst bent geweest.’ Nederland woelige tijden tegemoet. Dat blijkt uit het beginselprogramma Volgens de PvdA’er is het ook bijzonder ongepast van Ton om vraagtekens van Trots Op Nederland (Ton). De ‘beweging’ stelt voor topambtenaren bij te zetten bij de loyaliteit van ambtenaren. ‘Daar is geen enkele indicatie voor,’ meent hij. ‘Integendeel, ambtenaren doen juist extra hun best hun rijk en gemeentes (de provincies kunnen wat Verdonk betreft worden loyaliteit te bewijzen als ze een andere politieke voorkeur hebben dan de opgeheven) na iedere verkiezingsronde te vervangen door ambtenaren bewindspersoon die zij dienen. Zo werden de bewindslieden van Balkevan de politieke kleur van de nieuwe bewindspersoon. Ook wil Ton 75 nende I trouw bijgestaan door veel topambtenaren met een PvdA-achtervan de 150 Kamerzetels schrappen. ‘Wat Verdonk beoogt met dit idee is de Amerikaanse manier introducegrond.’ ren in Nederland,’ aldus VVD-Tweede Kamerlid Brigitte van der Burg over Wat betreft de reductie van de Kamerzetels die Verdonk voorstaat is het idee van haar voormalige partijgenote. ‘Kennelijk vindt zij dat topambHeijnen iets positiever. ‘Zelf heb ik onlangs voorgesteld het aantal bestuurtenaren niet loyaal genoeg zijn aan hun bewindslieden, maar die ervaring lijke en vertegenwoordigende functies over de hele bestuurlijke linie te hebben wij niet. Het zou ook helemaal niet mogelijk zijn om ambtenaren verminderen met 10 procent. Nee, gezien de positie van het CDA zal dat om de vier jaar te ontslaan, dat druist lijnrecht in tegen alle principes van in deze kabinetsperiode waarschijnlijk niet vertaald worden tot beleid, het Nederlandse sociale zekerheidsysteem. Bovendien zou de continuïteit maar wacht maar af tot het volgende kabinet.’ erg in het gedrang komen als ambDe enige van de geraadpleegde ‘Het is blijkbaar een grote schande als je tenaren met specifieke kennis telkens fracties die net als Verdonk vraagteergens heel veel van afweet’ maar weer zouden moeten worden kens zet bij de ambtelijke loyaliteit is vervangen als er een nieuwe minisde SP. Fractielid Ronald van Raak ter aantreedt. Je moet er niet aan denken wat er was gebeurd met de signaleert een ‘toenemende politisering van de ambtenarij’. Van Raak: ‘Je afgelopen vier kabinetten Balkenende als die regel van Verdonk al ingang ziet steeds meer topambtenaren met uitgesproken politieke meningen, die had gevonden.’ Over het voorstel van Ton om de Tweede Kamer te halveze ook niet onder stoelen of banken steken. Dat is ongepast, want ze zijn ren is de VVD enthousiaster. Van der Burg: ‘De VVD heeft al voorgesteld niet gekozen en staan ook niet bloot aan controle van de kiezer. Je ziet een derde van de zetels van zowel de Eerste als de Tweede Kamer te ook steeds vaker dat politici en ambtenaren een kliekje gaan vormen, dat ze elkaar vinden in onderzoekscommissies en adviesbureaus, en in feite schrappen, dus op dat punt zouden we overeenstemming moeten kunnen veel te veel bij elkaar op schoot zitten.’ Voor het roulerend topambtenaarvinden.’ schap zoals Verdonk dat voorstelt voelt de SP niets. Van Raak: ‘Het is nu Ook de CDA-fractie betoont zich niet gecharmeerd van de suggesties van Ton. Vice-fractievoorzitter Liesbeth Spies: ‘Door de jaren heen is geal mode dat topambtenaren maar een paar jaar op een departement zitten bleken dat Nederland op alle niveaus een zeer loyale en betrokken amben dan verkassen naar een ander ministerie. Het is blijkbaar een grote telijke top heeft. Daar komt bij dat continuïteit, kennis en ervaring van een schande als je ergens heel erg veel van afweet.’ beleidsterrein en het netwerk dat daarbij hoort, van grote waarde kan zijn. GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent vindt de voorstellen van Ton Die waarde wordt groter naarmate de zittingsduur van de politieke be­‘oppervlakkig en ruig’. ‘Ik zie geen redenen om te twijfelen aan de l­oyaliteit stuurder korter is.’ Ook is het CDA er niet voor om het aantal Kamerleden van topambtenaren,’ aldus Van Gent. ‘Ik kan me wel voorstellen dat je als van 150 terug te brengen naar 75. ‘Minder volksvertegenwoordigers benieuw bewindspersoon een eigen voorlichter of assistent meeneemt, maar tekent minder mogelijkheden om de samenleving in te gaan en te horen verder zou het toch niet hoeven te gaan. Ambtenaren mogen van mij best en zien wat daar speelt. Het wordt voor kleinere partijen ook moeilijker zo hun eigen politieke opvattingen hebben.’ Het voorstel van de beweging niet onmogelijk nog een zetel te behalen. Om het voorstel uit te voeren is van Verdonk om de Tweede Kamer te halveren vindt Van Gent ‘ondemoherziening van de grondwet vereist. Dat lijkt op voorhand al onmogelijk cratisch’: ‘Dat zou automatisch betekenen dat de kiesdrempel omhoog en duurt zeker meer dan tien jaar.’ gaat, wat zou leiden tot minder diversiteit in de Kamer. ’ Pierre Heijnen van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer vindt het voorOok Alexander Pechtold van D66 toont zich sceptisch over het voorstel. ‘Politiek benoemde ambtenaren vind ik onwenselijk,’ laat hij weten. ‘Een stel van Verdonk ‘helemaal niks’. Heijnen: ‘Dit populistische idee zou de sterke minister heeft geen hofhouding nodig. Bovendien zijn Nederlandse schatkist bij doorvoering tientallen miljoenen euro’s kosten,’ profeteert hij. ‘Dat zou iedere arbeidsrechtdeskundige kunnen uitleggen. Je kunt mensen ambtenaren erg loyaal aan de politieke top. Dat zou Verdonk, die haar hele met een vast contract niet zomaar op straat zetten vanwege hun politieke leven als ambtenaar heeft gewerkt, toch moeten weten. Ik zie niet in welk kleur. We hebben in dit land ook nog zoiets als de Flexwet, die zegt dat je probleem hiermee wordt opgelost.’ < [René Zwaap]



PM 2/5

nieuws > Sociale Fondsen ministeries moeten bezuinigen

Meer ambtenaren met schulden Klare taal mensen in grote problemen door dramatische veranderingen in hun privéleven, zoals scheidingen.’ Het Sociaal Fonds van OCW krijgt te maken met steeds meer aanvragen van mensen met steeds ingewikkelder schulden. Van der Ende: ‘Schulden van meer dan 80.000 euro zijn geen uitzondering, en die kun je nooit in twee tot drie jaar terugbetalen, wat bij ons de stelreOCW • Nieuw op de markt voor hypotheken en gel is om voor een lening in aanmerking te kopersoonlijke kredieten: de ambtenarenlening. ‘Uit onderzoek bij banken is gebleken dat de men. In zulke gevallen moeten wij de aanvragers betalingsmentaliteit van ambtenaren over het doorverwijzen naar een schuldsaneringtraject.’ algemeen veel beter is dan gemiddeld in NederHet jongste jaarverslag van het Sociaal Fonds land,’ aldus de annonce van de kredietverstrekvan OCW, uit 2006, meldt dat er dat jaar in totaal ker in Lelystad die het product aanbiedt. ­Navraag 207.980,58 euro is uitgekeerd voor in totaal 41 aanvragen. In 37 gevalbij het bedrijf leert dat ambtenaren voor hun len ging het om bijdra‘meer mensen vallen voor het lening.nl-syndroom’ lening gemiddeld 1 gen aan schuldsanering, procent goedkoper uit in totaal goed voor zouden zijn, omdat hun kredietwaardigheid en 198.730,58 euro. In dat jaar verstrekte het fonds betalingsdiscipline beter worden geacht dan bij 41 leningen, waarvan 10 tussen de 5.000 en de rest van de werkende bevolking. Toch neemt 10.000 euro en 4 tussen de 10.000 en 25.000 ook onder ambtenaren het aantal mensen met euro. problematische schulden toe, zo melden de soDe sociale fondsen van de ministeries komen ciale fondsen van diverse ministeries. jaarlijks bij elkaar om zoveel mogelijk samenHet Sociaal Fonds van OCW, een stichting die werking te zoeken bij rijksbrede ontwikkelingen. aan het ministerie gelieerd is en waarop ambZorgwekkend voor de fondsen is dat ook zij niet tenaren een beroep kunnen doen als ze contriontsnappen aan de bezuinigingen van het kabutie (minimaal 90 eurocent per maand) betalen, binet. Het Sociaal Fonds van OCW kreeg te horen laat weten dat de schulden onder de achterban dat het straks niet meer toegankelijk zou mogen fors oplopen. ‘Steeds meer mensen vallen voor zijn voor personeel van universiteiten, musea en wat ik noem het lening.nl-syndroom,’ aldus andere instellingen, die nu nog bij het Fonds zijn voorzitter Pim van der Ende. ‘Daarnaast komen aangesloten. < [René Zwaap]

Yvonne Kroese

Ook de Sociale Fondsen van de ministeries lijken niet te ontkomen aan de bezuinigingen van het kabinet. Tegelijkertijd neemt het ­aantal ambtenaren dat voor hulp aanklopt bij deze stichtingen alsmaar toe en worden hun schulden steeds problematischer.

Waarom is Den Haag zo gehaat en wordt het imago van kabinet en overheid steeds maar slechter? De coalitie staat op een verlies van 28 zetels en de taakstelling die door dit kabinet is opgelegd is nog niet doorgevoerd, of de dames en heren politici dringen alweer aan op nieuwe bezuinigingen. Was ik maar cartoonist, dan kon ik nu een plaatje tekenen van Balkenende en Bos samen met Kuijken, Bekker, Van Maanen en Van der Steenhoven als drenkelingen op een afkalvende ijsschots, terwijl captain Verdonk in een beter klimaat haar overwinning tegemoet vaart. De verklaring ligt in het onvermogen van de Haagse elite om aan de verwachtingen te voldoen. Het beleidscentrum heeft zichzelf vastgezet in procedures, competenties en internationale afspraken. De uitvoering – denk aan de OV-chipkaart, of de TBSregeling – is aan de professionals in het veld overgelaten, die samen met lagere overheden in een permanent proces van afstemming worstelen om resultaat te behalen. Ministers worden door beunhazen van Geenstijl voor gek gezet, en de serieuze pers grossiert niet in complimenten. Net als Pim Fortuyn destijds, doet Verdonk het voorkomen alsof Nederland geregeerd wordt door incompetente nietsnutten met minachting voor het gewone volk. Haar jongste trouvaille om juryrechtspraak in te voeren past in dat beeld. Hoezo ingewikkeld? Veel zaken mislukken omdat het OM steken heeft laten vallen. Laat dan de stratenmaker maar uitmaken of een verdachte moet brommen. Drama in de rechtszaal, pathetiek in de politiek, Verdonk koerst af op Amerikaans verkiezingsvertier zonder zich zorgen te maken over de taaie, juridische inhoud. Rest de vraag: wat doe je ertegen? Ik ben dan wel geen spindoctor, maar doe toch graag een paar bescheiden suggesties. 1) Debatteer alleen over zaken die ertoe doen. 2) Laat ministers vaker optreden in serieuze nieuwsprogramma’s. 3) Begin eindelijk eens met dat politieke tv-kanaal waar nu al jaren over wordt gesproken. 4) Geef alleen nog echte antwoorden en geen uitvluchten waar de procedure nog eens in geschetst wordt. 5) Bind de strijd aan met het procedure-denken, het controle-denken en het ‘het lag niet aan mij’-denken. 6) Denk nooit meer in termen van mijn en dijn als het om competenties gaat. 7) Wees bereid alle vertrouwde dogma’s te verlaten. Je wint er geen medaille mee, maar misschien wel wat meer vertrouwen van de bevolking. [email protected] PM 2/5



nieuws > Ambtenaar nu al bezig met het aantrekken van de Olympische Spelen in 2028

‘De MP heeft ook zijn commitment uitgesproken’ Rob de Vries, voormalig directeur Sport, is programmamanager Rijksoverheid Olympisch Plan 2028. Hij is hét rijksaanspreekpunt voor NOC*NSF in de aanloop naar een eventuele kandidaatstelling van Nederland. ‘Zoveel tijd hebben we niet meer.’

ook om infrastructuur, openbaar vervoer en voldoende hotels om sporters en publiek te ­huisvesten. Het openbaar vervoer is goed, maar het is maar de vraag of het de grote stromen mensen aankan die er tijdens een dergelijk evenement gebruik van zullen maken.’

VWS • Op 21 mei is er een bijeenkomst met een

In 1992 is men er niet in geslaagd de Spelen naar Nederland te halen. Waarom zal het nu wel lukken? ‘Er zijn toen fouten gemaakt waar we van geleerd hebben. Zo zijn we destijds veel te laat begonnen met de voorbereidingen. Als ik het me goed herinner pas in 1983 terwijl het IOC [Internationaal Olympisch Comité, CC] al in 1985 een keuze maakte uit de kandidaatsteden. Daardoor was het bid onvoldoende. Het leek ook teveel een speeltje van de sport, waarbij andere partijen konden aansluiten als ze dat wilden. Er was te weinig commitment, ook ­onder de bevolking.’

delegatie van NOC*NSF waar alle secretarissengeneraal van de dertien ­departementen welkom zijn. Onderwerp van discussie: de Olympische ­Spelen in 2028. Bij wie komt het initiatief voor uw functie als programmamanager Rijksoverheid Olympisch Plan vandaan? ‘Na dertien jaar directeur Sport te zijn geweest, wat in ABD-termen vrij lang is, ben ik me gaan oriënteren op een nieuwe functie. Ik zocht iets waar ik mijn netwerk en expertise goed kan inzetten. In oktober 2007 had ik een gesprek met de directie van NOC*NSF waar dit toevallig ter sprake kwam. Zij gaven aan iemand nodig te hebben bij de rijksoverheid die de coördinatie tussen de departementen regelt en zorgt voor ingangen in het kader van het Olympisch Plan 2028.’ Want Nederland wil in 2028 de Olympische Spelen organiseren? ‘Dat klopt, althans, NOC*NSF werkt momenteel aan een businessplan dat eind dit jaar gereed moet zijn. Pas dan is officieel duidelijk of ­Nederland daadwerkelijk wil meedingen naar de organisatie van de Spelen in 2028, maar ik zie geen enkele reden waarom dit niet zou ­gebeuren.’

10

Met welke departementen zit u nu al om ­tafel? ‘Met Economische Zaken, Vrom en Algemene Zaken. Economische Zaken vanwege de ­Hollandpromotie en de economische belangen die met een dergelijk groot evenement worden gediend. Vrom is erbij betrokken vanwege de inrichting van de ruimte en de relatie tussen ruimte en groen. En AZ vanwege de ministerpresident die ook zijn commitment heeft uitgesproken.’

2028, dat klinkt nog ontzettend ver weg. ‘Zoveel tijd hebben we niet meer. 2028 is het mikpunt, maar in 2021 wordt al bepaald wie in dat jaar de spelen gaat organiseren. Dat betekent dat dan het bid, zo noemen we dat, moet worden uitgebracht. Om dit bid op te stellen, ben je wel een jaar of drie, vier bezig. Voordat je je kandideert, moet je dan al hebben laten zien dat je met enige regelmaat succesvol ­grote evenementen kunt organiseren. Wat dat betreft moet Nederland nog wel een paar stappen ­zetten. We moeten eerst laten zien dat we dat kunnen en nog wel het een en ander aan de voorzieningen doen.’

U hoopt met de bijeenkomst voor de SG’s op 21 mei ook andere departementen te ­enthousiasmeren? ‘Dat klopt. Zo is OCW op dit moment nog niet echt betrokken, maar in het kader van het mediabeleid zal er toch iets moeten gebeuren. Elk groot evenement heeft een host broadcaster nodig, een organisatie die de televisieregistratie verzorgt. Dat zal in veel gevallen een taak zijn voor de NOS die met een jaarlijks budget werkt waarin geen rekening wordt gehouden met een piek die de organisatie van de ­Olympische Spelen met zich meebrengt. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat is al wel geïnteresseerd, maar nog niet zichtbaar actief. Op dat departement wordt nagedacht over de Randstad in 2040, het zou goed zijn om ook bij die discussie aan te schuiven.’

U bedoelt sportfaciliteiten bouwen, zoals stadions? ‘Dat ook. Maar daarmee ben je er niet. Het gaat

Bent u deze zomer ook in China? ‘Ja, in de marge van de Olympische Spelen wordt een aantal expertmeetings georganiseerd

PM 2/5

ten behoeve van het businessplan waar NOC*NSF mee bezig is. Daar ben ik dan ook bij.’ Vindt u het niet gek dat de discussie rond China en de mensenrechten nu pas losbarst terwijl al zeven jaar duidelijk is dat zij de Spelen van 2008 gaan organiseren? ‘Nee, dat is niet vreemd. Als je er drie jaar van tevoren mee begint, dan is de attentiewaarde een stuk geringer. We moeten wel oppassen dat we de sporters geen boodschappers maken van een politieke boodschap, dat mag je niet van hen vragen.’ Als Nederland zich kandideert, moet ook een keuze worden gemaakt voor een stad. Dat zal nog wel wat heisa teweegbrengen. ‘De spelregels van het IOC zijn nu eenmaal zo, dat een stad zich moet kandideren en niet een land. We hebben afgesproken dat we het daar in deze fase van het traject niet over zullen hebben. Welke stad het ook gaat doen, het zal sowieso een uitstraling hebben op minstens de helft van Nederland. Maar goed, er komt een moment dat die keuze moet worden gemaakt. Communicatiedeskundigen zeggen dat het maar één stad kan zijn en dat is Amsterdam, omdat je moet uitgaan van de internationale aantrekkingskracht. Ik zeg dat maar na, maar aan mij is niet de keuze. We hebben nog een hele lange weg te gaan eer we op Olympisch niveau zijn.’ < [Cindy Castricum]

Rob de Vries (60) is sinds begin dit jaar programmamanager Rijksover­ heid Olympisch Plan 2028. In 1980 kwam hij bij VWS binnen als be­ leidsmedewerker op de directie Sport. Vervolgens is hij opgeklom­ men tot directeur Sport, de functie die hij tussen 1995 en eind 2007 bekleedde.

nieuws > ‘Nasa-variant’ in oprichting

EZ, OCW en VenW bundelen ruimtevaartbeleid Straks is er nog maar één gesprekspartner voor de overheid als het gaat om de ­ruimtevaart. Het nieuwe Netherlands Space ­Office moet zorgen voor grotere slagvaardigheid en meer synergie in het beleid. EZ/OCW/VENW • Met de oprichting van het

­ etherlands Space Office krijgt Nederland een N overkoepelende ruimtevaartorganisatie. ­Samenvoeging van diverse ruimtevaartprogramma’s van verschillende departementen moet het Nederlandse ruimtevaartbeleid efficiënter maken. Minister Van der Hoeven van Economische Zaken kondigde de komst van het NSO vorige maand aan. De belangrijkste taak van het NSO, een voorlopige naam, is het uitwerken van het ruimtevaartprogramma van de overheid. In de organisatie worden (onderdelen van) het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en ­Ruimtevaart (NIVR), het programmabureau ruimteonderzoek van het NWO/SRON en een klein gedeelte van het KNMI dat zich ­bezighoudt pleitten er destijds voor, omdat het ook in voor ESA. Van Baal hecht er wel aan toe te lichmet het nationale aardobservatiebeleid, ­andere landen zo werkt. Het is een stevig ten dat financiële participaties van Nederland in ­samengevoegd. De fusie moet leiden tot ­‘grotere ­fundament voor het ruimtevaartonderzoek en ESA geretourneerd worden in de vorm van opdrachten voor het Nederlandse bedrijfsleven. slagvaardigheid, meer synergie, een herken- de ruimtevaartindustrie in Nederland.’ baar gezicht en één gesprekspartner voor de De ontwikkeling naar een NSO staat niet op Bij de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA overheid’, aldus Van der Hoeven. Een woord- in Noordwijk wordt neutraal gereageerd op de zich. De Britten werken al langer met een overvoerder van het ministerie voegt daaraan toe organisatieplannen. ‘Het is aan de Nederlanders koepelende organisatie, het British National dat ‘de versnippering door belanghebbenden zelf om te bepalen hoe ze hun ruimtevaart Space Centre (BNSC). Het BNSC is een cluster van niet als transparant wordt ervaren’. ­organiseren, niet aan ESA,’ is de eerste reactie tien departementen en onderzoeksinstellingen. Het NSO is een gezamenlijk project van drie van woordvoerder Michel van Baal. Zijn reactie Van 2005 tot 2006 gaf de Britse overheid 207 ministeries. Economische Zaken doet mee heeft te maken met de manier van werken van miljoen pond (een kleine 260 miljoen euro) uit ­vanwege het grote economische belang van ESA, legt hij uit. De organisatie werkt met twee aan ruimtevaart. Ruimtevaarttechnieken spelen ruimtevaart, OCW vanuit wetenschappelijk oog- soorten programma’s: een wetenschappelijk een steeds grotere rol en het commercieel belang punt en Verkeer en Waterstaat vanwege het programma en een zogeheten ‘optioneel is groeiende, dus alle landen proberen hun Europese navigatiesysteem Galileo. Daarnaast ­programma’. Bij dat laatste onderdeel kunnen marktaandeel in de ruimtevaart te vergroten. is de Nederlandse Organisatie voor Weten- landen financieel meedoen aan een van de zes Ruimtevaarttechniek wordt gebruikt voor toepassingen als navigatiesysteschappelijk Ondermen en als airbags. zoek erbij betrokRuimtevaarttechniek wordt gebruikt voor ken. Er wordt nog Nederland is op betoepassingen als navigatiesystemen en airbags paalde aspecten koploeen convenant uitper, wat Van der Hoeven gewerkt over hoe de precieze taakverdeling en invulling van de specifieke programma’s. In dat geval heeft een uiteraard graag zo wil ­houden. Zo is er in ons plannen eruit moet komen te zien. Om die reden regering een vertegenwoordiger in de program- land veel expertise op het gebied van aardobis het ook nog niet bekend wat er met de werk- maraad. Tot nu toe kwam die vertegenwoordi- servatie en astronomisch ruimteonderzoek. De gelegenheid in de ruimtevaartbranche ging bij de overheid vandaan, soms van Nederlandse overheid pompte de afgelopen ­Economische Zaken, soms van Onderwijs, jaren ongeveer 100 ­miljoen euro per jaar in het ­gebeurd. ruimtevaartbeleid. Zo’n 80 procent was voor de Tweedekamerlid Luuk Blom van de PvdA ­afhankelijk van de inhoud van het programma. Als de NSO een feit is, zal die vertegenwoor- Nederlandse ­deelname in ESA en exploitatie ­reageert opgetogen op de plannen. Hij pleitte in 2005 al voor een dergelijke ‘Nasa-variant’. diger daar vandaan komen, maar voor ESA maakt van de Meteorologische Satellieten EUMETSAT. ‘Geweldig toch,’ zegt hij enthousiast. ‘We het niet zo veel uit, meent Van Baal: ‘Interne De omzet van het ruimtevaartprogramma ­vonden het toen al heel belangrijk om zo’n afstemming is vooral benefit voor Nederland.’ Als ­bedroeg in 2006 ruim 135 miljoen euro. Het ­bundeling te krijgen,’ zegt hij. ‘Het doet ons de Nederlandse ruimtevaart door die afstemming ruimtevaartbeleid is goed voor 950 fte. < bijzonder deugd dat we die nu hebben. We een extra duwtje krijgt, dan is het zeker goed [Rutger van den Dikkenberg]

PM 2/5

11

Hoort u wel alles?

Met PM blijft u op de hoogte van alle actuele informatie over publieke zaken. PM weet exact wat er speelt in de publieke sector en houdt beleidsmakers, uitvoerders, politici, belangenbehartigers en adviseurs hiervan op de hoogte. PM biedt elke twee weken actuele informatie van hoog niveau over publieke zaken. Dit doen we door de lopende zaken bij de overheid, in de Haagse politiek én in Brussel te volgen. Door de schijnwerper te zetten op ambities en prestaties van de overheid en daarbij de belangrijke spelers te identificeren. En door ons altijd te focussen op de inhoud.

3 maanden gratis proefabonnement!

Antwoordcoupon

Ja,

Organisatie: Naam en voorletters: Functie:

Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen

Adres:

in de publieke sector? Maak dan nu kennis met PM,

Plaats:

hét magazine voor de overheid, en ontvang PM 3 maanden gratis!

ik maak graag kennis met PM en ontvang een gratis kennismakingsabonnement van 3 maanden!!

E-mail:

Postcode:

Telefoon:

Stuur deze volledig ingevulde antwoordcoupon naar: PM, Antwoordnummer 10818, 2501 WB Den Haag.

www.pm.nl

Meer informatie vindt u op www.pm.nl of bel 070 - 3122770.

nieuws > Aboutaleb en Heemskerk spreken hoge adviseur Mohamed VI

Veel animo bedrijfsleven voor missie naar Marokko Maar liefst 45 bedrijven en instellingen ­tekenden in voor de economische missie naar Marokko die van begin juni plaatsvindt. De vertegenwoordiging wordt politiek geleid door de staatssecretarissen Heemskerk en Aboutaleb. EZ/SZW • Toen het Handels- en Investerings-

zegt Ruud Stevens, woordvoerder van staatssecretaris Heemskerk. Onderwijs is een ‘expliciet thema’ voor de missie, maar de meest uiteenlopende onderwerpen staan op de agenda. Zo bouwt Tanger momenteel aan een haven die de grootste van Afrika moet worden. Mogelijk kan Nederlandse expertise worden ingezet. De beide PvdA-politici bezoeken ook de steunpost van Agis. Deze zorgverzekeraar zit al vijf jaar in Marokko en biedt spoedzorg voor mensen uit Nederland die in het land op vakantie zijn of familie bezoeken. ‘Wij zijn de enige zorgverzekeraar die dat doet,’ ­aldus een woordvoerder. Ook ABN Amro, ­Philips, Unilever en Shell hebben een vestiging in

bureau (HIB) aangaf een reis naar Marokko te willen organiseren, hing de EVD al snel aan de telefoon. Of de staatssecretarissen Heemskerk ‘vanwege zijn kennis van het land en zijn ­goede en Aboutaleb ook mee mochten. Geen pronaam in Marokko’, aldus woordvoerder Stevens. bleem, want ‘je wilt de Marokkaanse overheid Hij kan zijn collega van EZ bijstaan in gesprekken met minister Benkhadra. ook laten weten dat je er bent’, aldus Hans Krielen van het HIB. Hoog op de agenda staat het nationale Het programma voor de economische missie, ­masterplan voor de Marokkaanse transport­ van 1 tot en met 4 juni, is erg breed. Aboutaleb sector. Het Nederlandse bedrijfsleven hoopt een (Sociale Zaken) en Heemskerk (Economische graantje mee te pikken van de ontwikkelingen Zaken) zullen bezoeken afleggen aan een hoogin Marokko. Het HIB ziet veel potentie in de geplaatste ­ adviseur markt voor alternatieve van koning Mohamed energie. De twaalf Nederland hoopt graantje mee te pikken van bouw grootste haven van Afrika VI, de Wali van Casaenergiebedrijven die blanca, maar ook aan met het HIB meegaan de minister van Energie Amina Benkhadra. ­Marokko. De bedrijven verzorgen hun eigen komen daar dan ook speciaal voor. Nu koopt Maar liefst 55 vertegenwoordigers van 45 be- programma. Tijdens het bezoek zal ook Marokko al haar energie nog in, maar de lange drijven en onderwijsinstellingen hebben zich ­g esproken worden over Maatschappelijk kuststroken, waar het altijd waait, bieden voor de missie aangemeld. ‘Een aantal Neder- ­Verantwoord Ondernemen (MVO), waarbij de ­ongekende mogelijkheden. De energiemarkt landse bedrijven zet zijn werknemers van Ma- multinationals worden betrokken. komt binnenkort vrij en buitenlandse investeerrokkaanse komaf in, speciaal voor deze missie,’ Dat staatssecretaris Aboutaleb meegaat is ders zijn welkom. < [ER]

SenterNovem exporteert convenant energiebesparing

China loopt warm voor poldermodel fors bijdraagt aan het milieuprobleem: ‘Ze ­realiseren zich dat ze grote problemen hebben. De enorme vervuiling, maar ook de stijging van de prijzen. Zeker in hun energie-intensieve industrie is het van levensbelang dat die zo EZ • Officieel hoeft China voorlopig nog niet te efficiënt mogelijk is,’ vertelt Kool. Hoewel de voldoen aan de strenge energienormen die de industriesector niet veel verschilt van die in het westerse landen zichzelf hebben opgelegd. westen, is een andere aanpak noodzakelijk. De Ondertussen gaan de ontwikkelingen er wel methode moet ‘Chineser’ ­worden: er moet op heel snel en kan een grotere schaal worbeetje besparing geen den gedacht. Kool: ‘Een van de deelnemende bedrijven is drie keer kwaad. Vorige week te‘Een van de deelnezo groot als het hele Botlekgebied’ kenden veertien ­Chinese mende ­ bedrijven is megabedrijven een convenant naar Nederlands Door zich te houden aan het convenant voldoen drie keer zo groot als het hele Botlekgebied.’ model. Binnen drie jaar dient de energie- de bedrijven automatisch aan een aantal miEZ was nauw betrokken bij het project, maar ­efficiëntie met ruim 10 procent te verbeteren lieueisen die de overheid aan hen stelt, zo is de SenterNovem krijgt subsidie uit een Europees en moeten de afvalstromen en emissies met ervaring in Nederland. Eventuele regelgeving potje genaamd Asia Pro Eco. Kool: ‘Het is goed ­minstens 9 procent afnemen. In 2010 moet dit en lastige vragen van inspectiediensten zijn dan voor het merk Nederland en natuurlijk wordt er een jaarlijkse besparing van 400 miljoen ku- niet ­nodig omdat alle gegevens al in kaart zijn minder CO2 uitgestoten. Wanneer China minder bieke meter aardgas opleveren. ­gebracht. Kool: ‘Het is veel makkelijker wanneer gaat verbruiken leidt dat ook tot minder ‘Dit past heel erg in de ondernemingsgeest de markt zichzelf reguleert.’ ­concurrentie op de wereldmarkt voor energie.’ De Chinezen snappen best dat hun industrie < [ER] van de Chinezen,’ zegt projectleider Rob Kool Steeds meer Chinese bedrijven ondertekenen Meer Jaren Afspraken waarmee de CO2­uitstoot in Nederland met succes is gereduceerd. SenterNovem doet zo goede zaken.

van SenterNovem. Zijn team draagt in China de Nederlandse Meer Jaren Afspraken (MJA) uit. De MJA zijn niet meer dan afspraken met de industriesector over efficiëntere bedrijfsvoering, maar ze lijken te werken. In Nederland nemen meer dan dertig branches inmiddels een verhoging van de efficiëntie met 2 procent voor hun rekening. Die efficiëntie wordt vooral afgeleid uit vermindering van uitstoot van CO2.

PM 2/5

13

nieuws > Nijmeegse hackers leggen zwakheden digitale bewaking bloot

Rijkspas moet gammel veiligheidssysteem verhelpen Een groep Nijmeegse wetenschappers toonde onlangs aan dat de toegangspassen van de ministeries en andere overheidsgebouwen makkelijk te vervalsen zijn. De nieuwe rijkspas, die minister Ter Horst in allerijl wil in­ voeren, moet daar verandering in brengen. BZK • Het was groot nieuws, twee maanden

miljoen toegangspassen, veelal van (rijks)over heidsgebouwen, als onveilig worden beschouwd, tegen 1 miljard passen wereldwijd. Eerder berichtte RTL Nieuws al dat door slordige beveiliging onbevoegden gemakkelijk de departementen binnenkwamen. Dat kwam doordat oud-medewerkers hun pasjes niet ­inleverden, aldus plaatsvervangend secretarisgeneraal van BZK, Philippe Raets. De maat is nu vol en in allerijl wil Ter Horst de rijkspas, waarbij van andere technologie gebruik wordt gemaakt, nu vervroegd invoeren. Het is, met de snelheid waarin de ict-sector zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld, veilig om te stellen dat de Mifare-technologie, ontwikkeld halverwege de jaren negentig, hopeloos is ver-

geleden. De toegangspassen voor overheids­ gebouwen waren gekraakt en de staatsveiligIctu, die de ontwikkeling van de pas in handen heid was in het geding. Op vrijdag 7 maart heeft. ‘De rijkspas fungeert primair als toelichtten onderzoekers van de Radboud Univergangspas,’ stelt het Ictu op haar website. Maar siteit in Nijmegen minister Ter Horst in. hoe veilig is de nieuwe pas dit keer echt? ‘Je Triomfantelijk poseerden de jonge wetenkunt niet met zekerheid zeggen dat de code van schappers van de Digital Security groep voor de de kaart die je nu maakt niet over honderd jaar gebroken wordt,’ verklaart hoogleraar compufoto in de persverklaring van de universiteit. In terbeveiliging Bart Jaheldere taal legden ze uit waarom we beter cobs. Samen met zijn ‘Zonder rijkspas kun je niets. Het is dus van groot belang dat je er snel aan went’ maar weer gewoon team, de Digital Security groep, staat hij het ­bewakers van vlees en Ictu bij in de ontwikkeling van de ­nieuwe pas. bloed naast de poort kunnen zetten. ouderd. De nieuwe, rijksbrede pas zal niet alDe toegangspasjes werken aan de hand van leen toegang tot de werkplek verschaffen, maar Hij vindt het daarom niet kies om er commeneen Mifare Classic-chip. Of de kaart veilig is, ook tot het intranet en de printer. ‘Zonder rijks- taar op te leveren. Ja, hij was ­betrokken bij het hangt af van de geheimhouding van het algo- pas kun je niets. Het is dus van groot belang hacken van de oude pas, maar het woord ritme op de hardware. Werknemers van een dat je er snel aan went,’ adviseert de Rijksge- ­hacken gebruikt hij liever niet, dit vanwege de gebouw waar de kaart wordt gebruikt, komen bouwendienst de ambtenaren die hun intrek negatieve klank. ‘Je moet nu heel goed binnen door een cryptografische sleutel. De nemen in het nieuwe Rijkskantoor Beatrixpark. ­nadenken over de pas die je wilt invoeren. Dan kaartlezer bij de ingang kijkt of de kaart over In het kantoor wordt op een flexibele manier is de veiligheid in praktische zin zeer goed te de juiste sleutel beschikt. Dat gebeurt door gewerkt: departementen kunnen er werkplek- regelen.’ Na de invoering van de nieuwe pas hebben ­berekeningen uit te voeren en de uitkomsten ken huren. De pas garandeert de veiligheid van met elkaar te vergelijken. De onderzoekers het werk van een beleidsambtenaar. Wie met werknemers niet meer allemaal dezelfde ­sleutel ­ontdekten dat het algoritme van de kaart ‘tot in staatsgeheimen bezig is, hoeft niet snel naar in hun kaart, maar heeft ieder zijn eigen code. detail’ te achterhalen was. Met deze kennis de printer te rennen uit angst dat een nietsver- Dat is een van de verbeteringen ten opzichte kunnen coderingen worden gekraakt, gebruik- moedende collega er met een geheim document van de oude Mifare-kaart. Anders dan de oude makend van zwakheden in het algoritme. vandoor gaat. Alleen met het bevoegde pasje toegangspassen kan de nieuwe rijkspas niet op Minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken kan het printje worden opgehaald. afstand worden gelezen met speciale apparastuurde direct een aantal AIVD’ers naar NijmeDe nieuwe kaart past in de plannen voor tuur. ‘De persoon van wie de identiteit gestolen gen. Hun conclusie: in Nederland moesten 2 flexibilisering van de overheid, stelt de stichting wordt, hoeft dat op dat moment niet eens te merken,’ aldus de Digital Security groep van Bart Jacobs in een persverklaring. Oplossingen advertentie lijken simpel: metalen hoesjes om je pasje in te bewaren bijvoorbeeld. Maar wanneer je het pasje bij de ingang tevoorschijn haalt, kan een verborgen antenne nog steeds contact maken en cijfercodes communiceren, net zo lang tot het centrale algoritme gevonden is. Het maken van een passende sleutel is dan kinderspel. Bij de ontwikkeling van de nieuwe pasjes is met dit soort zwakke plekken rekening gehouden. De Rijkspas wordt in het najaar als eerste op de ministeries ingevoerd en kan later door ­andere overheidsinstellingen worden overgew | www.posg.nl t | (073) 503 93 20 nomen. Het Ictu was niet bereikbaar voor ­commentaar. < [Eefje Rammeloo]

Mobiliteitsdienstverband

14

PM 2/5

> nieuws < Lichaamsweefsel heeft potentieel een marktwaarde

‘Toestemming donor moet uitdrukkelijker gevraagd’ VWS/JUSTITIE • Van wie is het menselijk

lichaam? Over de verhouding tussen lichaam en geest, denken en doen, en de menselijke wil (Schopenhauer) zijn bibliotheken volgeschreven. Nu confronteert de vooruitgang in de ­medische kennis ons met een minder filosofisch dilemma. Is ons lichaam met alle bestanddelen, zoals bloed, organen, stamcellen, weefsel en eicellen ons juridisch eigendom? Het Rathenau Instituut organiseert op 19 mei in de Rode Hoed ze zorg nodig hebben.’ Momenteel is het tegen ­Willem Coebergh fris van de lever. Als voorziteen debat over deze vraag. Lichaamsmateriaal betaling afstaan van een orgaan – bij leven of ter van de FMWV heeft Coebergh de laatste tien is van belang voor medisch onderzoek. Als een na de dood – wettelijk verboden. jaar gewerkt aan de totstandkoming van de patiënt een bijzondere aandoening heeft, kan Samen met André Krom van het Ethiek Code Goed Gebruik. ‘Ik ben tien jaar geleden al zijn lichaamsmateriaal bijdragen aan een nieu- ­Instituut van de Universiteit Utrecht schreef eens met spoed ontboden bij de KNAW om naar we geneeswijze waar vervolgens een (waar- Steegers eind vorig jaar een opiniestuk in het een wetsvoorstel te kijken en het is er nog devol) patent op kan worden aangevraagd. ‘Er dagblad Trouw onder de kop: ‘Geef donoren steeds niet.’ De ‘onwerkzame tekst’ die Coeis behoefte aan regels voor het nader gebruik zeggenschap over lichaamsmateriaal’. Hierin bergh toen te zien kreeg, was mede aanleiding van lichaamsmateriaal, zoals het bewerken, stellen zij dat de biobanken in opkomst zijn, tot de gedragscode. ‘Dat is in alle openheid opslaan, modificeren en opkweken ervan,’ zegt zodat het hoog tijd wordt voor een wet rond het gegaan. Gedurende het hele proces hebben we Chantal Steegers van het Rathenau Instituut. afgestane lichaamsmateriaal. De praktijk werkt vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen ‘Nu er verschillende markten ontstaan en het intussen op basis van zelfregulering. In 2001 en ambtenaren van VWS mee laten kijken.’ De code is een omvangrijk document van 50 materiaal verhandeld wordt, zou je explicieter heeft de Federatie van Medisch Wetenschaptoestemming aan de patiënt moeten vragen.’ pelijke Verenigingen (FMWV) een Code Goed pagina’s, waarin alle modaliteiten de revue Vroeger werd weefsel alleen weggenomen Gebruik ontwikkeld, met name van belang passeren. Coebergh: ‘We hebben de code eerst als het kwaadaardig was. Patiënt blij, arts ­vanwege het ‘nader gebruik’ van lichaams­ in werking gesteld in de 35 bij ons aangesloten ­tevreden en het gezwel kon worden weg­ materiaal dat in ziekenhuizen wordt afgenomen. verenigingen. Intussen hebben alle universigegooid. Het uitgangspunt in de gezondheids- Dat wil zeggen wanneer het voor een ander doel taire en vrijwel alle algemene ziekenhuizen zorg is volgens Steegers dan ook nog steeds dat wordt gebruikt dan waarvoor het is afgenomen. aangegeven dat ze met deze code kunnen werhet lichaam ‘niemands eiken. De klachtencommissie gendom’ is, het zogeheten ‘Voor de bloedbanken zie je dat bloed een marktwaarde die in 2001 is ingesteld, heeft gekregen, terwijl je als donor res nullus. ‘In Amerika kunheeft nog nooit een klacht altruïstisch bezig bent’ nen bloeddonoren 25 tot 30 gehad.’ Terwijl Steegers en dollar per keer ontvangen, Krom vrezen dat de Code bij ons mag dat niet. Spermadonoren krijgen In de meeste ziekenhuizen wordt de toestem- Goed Gebruik als basis dient voor het wetsvoorook geen geld, terwijl het aanbod is terug­ ming voor ‘nader gebruik’ bij de ­intake als een stel, acht Coebergh een Wet zeggenschap gelopen nu de donor niet meer anoniem mag administratieve handeling afgedaan. ­lichaamsmateriaal in het geheel niet nodig. ‘Ik blijven.’ Steegers is niet direct een voorstander De Nederlandse Patiënten en Consumenten klink misschien als een opstandige jongeling, van het betalen van donoren, maar vindt het Federatie (NCPF) is in permanente discussie met maar hier worden problemen gezocht die er belangrijk dat het principe aan de orde wordt het ministerie over de positie van de patiënt als bijna niet zijn.’ Als lichaamsmateriaal commergesteld. ‘Bij het debat in de Rode Hoed zal ook zorgconsument. Adjunct-directeur Atie cieel gebruikt wordt, moet er ook op basis van iemand van de bloedbank Sanquin aanwezig ­S chipaanboord zegt dat de omgang met de code expliciet toestemming gevraagd worzijn. In die bedrijfstak zie je dat bloed een ­lichaamsmateriaal nu nog geen aandachtspunt den aan de patiënt, betoogt Coebergh. ‘Maar marktwaarde heeft gekregen terwijl je als donor is, maar het lijkt haar een interessant issue waar het onderscheid tussen commercieel en nietaltruïstisch bezig bent.’ Ze refereert aan een de NCPF zeker aandacht aan zal besteden. Het commercieel is niet altijd haarscherp.’ ­Overigens rapport van de Raad voor Volksgezondheid en ministerie van VWS laat weten dat de Wet zeg- moeten we niet denken dat alle biotech­ Zorg (RVZ) dat vorig jaar november verscheen. genschap lichaamsmateriaal in voorbereiding bedrijven een gouden toekomst tegemoet gaan, ‘Daarin werd geopperd om mensen die een is en dat men er nu inhoudelijk niets over kan houdt de wetenschapper ons voor. ‘Er gaan veel ­orgaan doneren een financiële vergoeding te zeggen. ‘Wat is dat voor raar gedoe met bedrijven failliet hoor. Het is een tricky ­business.’ geven of bijvoorbeeld voorrang te verlenen als ­geheimhouding,’ reageert epidemioloog Jan < [Guikje Roethof] PM 2/5

15

achtergrond > Esthetische bezwaren leggen het meestal af tegen energiehonger

Vechten tegen windmol Het recente besluit van minister Cramer om het windmolenplan van Woerden te schrappen, betekent niet dat de tegenstanders van horizonvervuiling door turbineparken kunnen hopen op betere tijden. Nederland haalt de streefcijfers met gemak.

TEKST Rutger van den Dikkenberg Foto Rob jongbloed

Ondanks aanhoudend verzet onder de bevolking tegen windturbines, zet het kabinet hoog in op windenergie op land. Nadat de doelstelling uit 2001 ­­­– 1.500 megawatt vermogen in 2010 – vorig jaar al ruimschoots werd gehaald (eind 2007 stond de teller op 1.870 megawatt), verhoogde de overheid het streefcijfer naar 4.000 megawatt in 2011. Het gevolg? Meer en vooral grotere molens op het land en dus groeiend maatschappelijk verzet. In het Overijsselse Dedemsvaart, in de gemeente Hardenberg, weten ze er alles van. Volgens de oude doelstelling moet Overijssel aan het einde van 2010 30 megawatt opgesteld vermogen hebben. Een deel daarvan is gepland in het landelijke gebied tussen Dedemsvaart, Ommen en Rheezerveen. Een vrij kaal gebied, doorsneden door kaarsrechte ­wegen en een enkele boerderij. Het gebied, Dedemsvaart-Zuid, is uitermate geschikt voor windenergie, bleek uit onderzoek in opdracht van de ­provincie. De bevolking denkt daar anders over. ‘Wij vinden het een bijzonder landschap,’ zegt voorzitter Martin Koopman van de Stichting tot Behoud van het Open Landschap tussen Dedemsvaart, Ommen en Rheezerveen (Boldor). ‘Dat is een subjectieve kwestie, dat weten wij ook wel. Maar in Nederland is niet zo veel open landschap meer met oude veenderijen, zoals hier. We zouden dit landschap graag zo houden en niet ontregeld zien worden door die mastodonten die er misschien geplaatst gaan ­worden. Als je ergens in dat landschap staat, neem je ze altijd waar.’ voerder Jan-Jaap Eijkelboom was die ingreep echter een uitzondering. Boldor is niet de enige groepering die zich verzet tegen de komst van ‘Het komt zelden voor. De minister zei in dit geval te hechten aan de open windturbines in de achtertuin. Elders in Overijssel zijn ook turbineparken ruimte. Ze is tot de conclusie gekomen dat windturbines hier niet pasten. gepland en daar worden ze eveneens niet warm onthaald door Het is niet zo dat ze ingrijpt op elke locatie die is aangewezen voor wind­omwonenden. In de Betuwe tracht energie waar problemen rijzen. Er ‘Windenergie is zonder subsidie ­ de bevolking de realisatie van de in moet zoveel mogelijk megawatt genooit rendabel geweest’ hun ogen ‘dwaze plannen’ van de realiseerd worden.’ gemeente Buren tegen te gaan, zo lieten ze in februari optekenen in de Rhenense Betuwse Courant. Zelfs in BLOW Flevoland, toch het walhalla van de windenergie, groeit het verzet. Vijf In 2001 ondertekenden de rijksoverheid, alle provincies en de Vereniging grote windmolenparken zijn gepland op de dijken van de Noordoostpolder. van Nederlandse Gemeenten (VNG) de Bestuursovereenkomst Landelijke Daarmee zou het grootste turbinepark van Nederland worden gerealiseerd. Ontwikkeling Windenergie (BLOW). Per provincie staat hierin aangegeven Tegenstanders vrezen aantasting van het landschap. Veelgehoorde ­andere welke doelstelling in 2010 moet worden gerealiseerd. Dat varieert van argumenten tegen windturbines: vermeende waardedaling van onroerend 15 megawatt in Drenthe tot 220 voor Flevoland. Een aantal provincies goed en overlast door slagschaduw, lichtschitteringen en geluid. Dat heeft die doelstelling al gehaald, in enkele gevallen zeer royaal: zo zat de minister Cramer (Vrom) in Woerden ingreep – in februari trok ze een streep polderprovincie eind vorig jaar op ruim 600 megawatt. Dat geldt niet voor door een windmolenplan ten gunste van het behoud van het landschap Overijssel. Hoewel die provincie had getekend voor 30 megawatt in 2010, – geeft tegenstanders het idee dat hun protesten wel degelijk zin hebben, kwam de teller eind vorig jaar niet verder dan een schamele 6. ‘We zijn merken energiebedrijven en andere voorstanders. Volgens Vrom-woord- er nog lang niet,’ erkent gedeputeerde Theo Rietkerk (CDA), die onder

16

PM 2/5

ens

andere over ruimtelijke ordening gaat. ‘Alleen bij Staphorst zijn drie windturbines in beweging.’ Om de duurzame energiedoelstellingen kracht bij de zetten, ging op 1 april de nieuwe SDE-subsidieregeling (Stimulering Duurzame Energieproductie) in, de opvolger van de MEP (Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie), die in ­augustus 2006 werd stopgezet. Voor windenergie geldt dat de overheid de prijs van ‘grijze’ stroom aanvult tot maximaal 8,8 cent per kilowattuur (kWh). Voor 2008 gaat het ministerie van Economische Zaken uit van een grijsprijs van 6 cent per kWh: de subsidie ligt in dat geval op een verwachte 2,8 cent per kWh, boven op de grijsprijs. Op die manier hoopt het ministerie dat energiebedrijven de overstap naar duurzame energie zullen maken. De structurele uitgaven worden geschat op bijna 130 miljoen euro per jaar, uitgaande van de prognose van het windturbinevermogen in 2014. De subsidie geldt voor een duur van vijftien jaar, ongeveer gelijk aan de economische levensduur van de gemiddelde ­turbine. Jan Boorsma van Essent Wind is betrokken bij het windproject ­Westereems in de provincie Groningen. Hij geeft aan dat de SDE-regeling belangrijk is voor windenergieproducenten. ‘Zonder subsidie is op dit

moment geen windmolenpark rendabel, zelfs niet in een windrijk gebied. Windenergie is zonder subsidie nooit rendabel geweest.’ In het subsidieloze tijdperk tussen MEP en SDE zijn om die reden ook geen nieuwe ­investeringen gedaan, zegt Boorsma. ‘Op dit moment ben je verzekerd van een jaarlijkse bijdrage in de kosten voor vijftien jaar. Daarna kijken we hoe de wereld er dan uitziet. Zijn de energieprijzen gestegen, hebben we meer vermogen nodig? Dan kunnen we beslissen de turbines nog te laten staan of ze te verwijderen en nieuwe neer te zetten.’ In vakjargon heet dat repoweren: oude turbines slopen en ze vervangen door grotere broers. Een windmolenpark bouwen is een prijzige bezigheid, zeggen Boorsma en collega Ronald Kloet van Eneco. Totaalprijzen liggen tussen de 1,2 en 1,4 miljoen euro per megawatt. Het financiële rendement is beperkt en parken verdienen zich niet altijd terug. Kloet: ‘We praten over niet al te hoge winstpercentages tussen de 6 en 8 procent. Het zijn risicovolle investeringen, maar we doen het gewoon. We hebben stroom nodig en we willen ons laten zien.’ Boorsma: ‘We bouwen een windpark om er groene stroom mee te produceren.’

PM 2/5

17

achtergrond < Prijskaartje Boorsma schat dat zo’n 20 procent van de nieuwe windenergie komt uit vervangingsprojecten, de rest wordt opgebracht door Greenfield-projecten, zoals de nog lege locaties in Dedemsvaart-Zuid. Ontwikkeling van een turbinepark is een samenspel tussen provincie, gemeente, energiebedrijf en - bijna altijd - de omwonenden. Boorsma: ‘Het begint eigenlijk met de vaststelling of er op een locatie wel een park kan komen. Zijn er beleidsmogelijkheden bij provincie en gemeenten? En zijn er belemmeringen, op bijvoorbeeld het gebied van geluidsoverlast of natuurbescherming? Het is een heel checklijstje om te kijken of een locatie voldoet.’ Kloet noemt het een ‘mini-MER-rapportage’. Mocht dat allemaal in orde zijn, dan moet het energiebedrijf nog een regeling treffen met de eigenaar van de grond om turbines te plaatsen. Het kan zijn dat de grond wordt aangekocht, of dat er een gebruiksovereenkomst wordt gesloten met de eigenaar. ­Boorsma: ‘Daar hangt een prijskaartje aan.’ Als dat allemaal geregeld is, wordt een vergunningentraject opgestart. Een bouwvergunning dient te worden aangevraagd, en ook een vergunning in het kader van de Natuurbesschermingswet, en het bestemmingsplan moet meestal gewijzigd worden. Een goede verstandhouding met de betrokken overheden is daarbij cruciaal. Kloet: ‘We ­maken de gemeente deelgenoot aan die processen.’ Boorsma: ‘Het is goed om van meet af aan heel zorgvuldig contact met hen te hebben. Uiteindelijk verleent het bevoegd © Lachemann Producties gezag de vergunningen. Argumenten moet je zorgvuldig onderbouwen en we moeten van meet af aan optrekken met tot de provincie Overijssel aanklopte. Inmiddels rees het verzet bij de bewoners, en dat bracht de gemeente in een lastig parket. Brondijk: ‘De ­gemeenten.’ Dat hele traject duurt minstens vijf jaar, ook zonder bezwaren, zegt Boorsma. En als uiteindelijk alle vergunningen rond zijn, kan gemeenteraad kwam in een spagaat ­terecht. Enerzijds was er de ­provincie, het nog een jaar of twee duren eer er echt turbines staan: door de run op die graag windmolens wilde bouwen, aan de andere kant had je de protesterende bewoners.’ windenergie is er een tekort aan windmolens ontstaan en de levertijden Eind 2005 werd de beslissing over de turbines twee jaar uitgesteld, in zijn daarom lang. Provincies zijn bereid mee te werken aan de ontwikkeling van afwachting van nieuwe technieken, waardoor er minder turbines nodig ­turbineparken. Zij zitten vast aan de te realiseren doelstellingen en ­wijzen zouden zijn of de overlast zou verminderen. Inmiddels zijn de gesprekken gebieden aan om die doelen te ontwikkelen. Omdat gemeenten de tussen provincie en gemeente hervat. In Ommen rees een ander probleem: ­afspraken niet zelf hebben ondertekend – de VNG heeft hun belangen ook daar was in eerste instantie een meerderheid in de raad vóór het immers behartigd – werken niet alle gemeenten mee. En dan zijn er ook turbinepark, maar bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 werd het zittende college fors afgestraft. De nog de protesterende burgers of be‘Het zijn risicovolle investeringen, Lokale Partij Ommen werd prompt langenorganisaties, zoals Boldor en maar we doen het gewoon’ de grootste partij in de gemeente en sympathisanten, die volgens Essent blies het hele plan af. Het nieuwe en Eneco overal wel te vinden zijn. Het geplande windmolenpark in Dedemsvaart-Zuid ligt in twee ­college viel al snel, maar de opvolgers reppen ook niet over het park. ­gemeenten: Hardenberg en Ommen. Beide waren in eerste instantie, we Demonstrerende omwonenden maken overigens alleen kans een ­project ­tegen te houden wanneer steekhoudende argumenten worden ­gehanteerd, hebben het over een jaar of drie geleden, voorstander van de turbines, er aldus Essent en Eneco. Kloet: ‘Het argument “Ik vind het niet mooi” is zouden er acht tot twaalf moeten komen. Hardenberg had duurzaamheid sinds het Kyoto-verdrag hoog in het vaandel staan, zegt juridisch adviseur geen geldig bezwaar, want dat is subjectief. Er moet een hele duidelijke, Luit Brondijk van de afdeling Milieu van de gemeente. ‘We hadden een afgewogen ­onderbouwing plaatsvinden.’ Vaak gaan burgers op zoek naar ­procedurefouten, zegt Kloet. ‘Tegenwoordig gaan we in een vroeg ­stadium gedreven wethouder op dat gebied.’ Al in de oude plannen, die stammen al in gesprek met de omwonenden.’ Boorsma van Essent: ‘Bijna altijd uit het pre-BLOW-tijdperk, had Dedemsvaart-Zuid prioriteit. ‘Er waren oorspronkelijk een stuk of veertig turbines in Hardenberg lopen we tegen ­bezwaren op en komen we uiteindelijk bij de Raad van gepland,’ weet Boldor-voorzitter Koopman nog. ‘Allemaal particulier State, die moet uitwijzen of klagers een punt hebben of dat ze ­redeneren initiatief. Het waren geen gecoördineerde acties. Ze zouden nooit allemaal vanuit het not in my backyard-syndroom. Maar uiteindelijk, als wij alle gerealiseerd kunnen worden. Anders zouden ­sommige molens zelfs met stappen zorgvuldig hebben gezet, blijkt dat klagen eigenlijk geen of slechts de wieken in elkaar komen.’ Hardenberg wilde de aanvragen coördineren, in beperkte mate zin heeft.’ <

18

PM 2/5

Colofon PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 - 31 22 777 fax 070 - 34 56 925 www.pm.nl [email protected] [email protected]

Knuffelen met de overheid

Een van mijn opdrachtgevers uit de private sector organiseert de workshop Knuffelen met de overheid. Op de agenda staat: ­Waarom gaat alles altijd zo traag daar bij die ambtenaren? Waar zijn zij nou eigenlijk mee bezig? En hoe krijg je nu die ene ambtenaar mee, die je zo hard nodig hebt? Door het ­niveau van de vragen lijkt het alsof we hier te maken hebben met een groep studenten aan wie de werking van het openbaar ­bestuur moet worden uitgelegd, maar zo is het niet. De deelnemers zijn stuk voor stuk professionals met soms jarenlange ervaring, waarbij ze regelmatig met de overheid om de tafel zitten. Je vraagt je dan ook af hoe deze ­gesprekken in het verleden zijn verlopen. Een vergadertafel waaraan de gespreks­ partners voorzichtig schijnbewegingen ­maken om de ander niet te veel af te ­schrikken of weg te jagen? Je weet immers maar nooit hoe die ambtenaren reageren… In werkelijkheid denk ik dat veel van deze mensen best weten hoe de overheid werkt, maar het eigenlijk niet willen weten. Het komt ze niet uit. Inspraak, afstemming, ­democratie. Dat zijn handige begrippen als je buurman een serre aan zijn huis wil ­bouwen, maar verder kost het tijd. En tijd is geld. Dus om de zelf verkozen naïviteit in stand te ­k unnen houden worden de ­ambtenaren ­gestereotypeerd als grijs en traag. Dit ­natuurlijk in tegenstelling tot de private ­sector die kleurig en snel is. Met dit soort ­typeringen heb je gegarandeerd succes bij de borrel en het helpt om je nog minder te identificeren met ambtenaren. Het gaat ­namelijk om een ander soort mensen met ­andere gebruiken en onvoorspelbaar gedrag. Maar het grapje kan wel uit de hand lopen. Het ergste zijn de CEO’s die in dit beeld niet meer de weerspiegeling zien van hun eigen tunnelvisie, maar het ook werkelijk gaan ­geloven. ‘Ik heb met succes een bedrijf van duizend man geleid, dus als ik minister word, zal ik eens een bezem door het ­ministerie halen.’ De bekendste representanten van deze manier van denken waren ­destijds te vinden in de LPF. Bewinds­ personen van die partij werden gerekruteerd

tijdens de eerdergenoemde borrels. Het regelmatig knuffelen van de private ­sector met de overheid is daarom een heel goed idee. Het helpt de moedwillige ­vervreemding te voorkomen en het leert wat je van elkaar kunt verwachten. Hetzelfde ­bedrijf dat de knuffelworkshop heeft ­bedacht, wisselt ook regelmatig een dag van stoelen met een gemeente. Dan gaan de ­medewerkers een dag op het stadhuis ­werken en komen de ambtenaren een dag rondlopen in het bedrijf. Een groot succes waar iedereen graag aan meedoet. Zonder dat het direct ergens toe hoeft te leiden, ­elkaar ­verkennen en aanraken. Op dat ­moment wordt de vraag hoe je nu die ene ­ambtenaar meekrijgt, die je zo hard nodig hebt, interessant. In plaats van te proberen om snel te scoren, kan er gewerkt worden aan een langdurige relatie met erkenning van ­ieders rol. De noodzakelijke tijdspanne voor de ambtelijke besluitvorming is dan ­bijvoorbeeld integraal onderdeel van de ­projectplannen en hoeft niet pas achteraf ontdekt te worden. Dat scheelt veel frustratie en woede. Er kan zo ook een relatie ontstaan waarbij je elkaar aanspreekt op ieders verantwoordelijkheid en waarin je signaleert wanneer het knuffelen te ver gaat. Private partijen moeten daarin een belangrijkere rol spelen, door zich niet langer naïef op te stellen en te laten merken dat ze weten wat kan en wat niet kan. Zoals mij eens overkwam bij een ­gesprek met een wethouder van een grote stad waarin een projectontwikkelaar vroeg om de ambtenaren op zijn project te vervangen. Waarom? Ze waren te begaan met de uitvoering van de projecten die zij moesten controleren. Dat was voor de ontwikkelaar nu misschien handig, maar zou zeker tot ­problemen gaan leiden op de langere termijn. Hij had liever ambtenaren die zich aan hun rol hielden en hem scherp controleerden. Kijk, dat is pas echte liefde.

Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Eefje Rammeloo, Marloes Vreeburg, Chris van de Wetering, Rianne Waterval (projecten) en Rutger van den Dikkenberg (stagiair) Eindredactie Dirk de Rover, René Zwaap Medewerkers aan dit nummer Yvonne Kroese, Ruben Maes Vormgeving Rob Jongbloed (artdirector), Welmer Keesmaat Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Drukkerij Hollandia Printing, Heerhugowaard Advertenties Asha Narain, 070 - 31 22 770, [email protected] Verschijning PM komt 21 maal per jaar uit in een oplage van ruim 11.000 exemplaren Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Uitsluitend via [email protected] Een jaarabonnement op PM kost € 143,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. © 2008, Politieke Pers BV

Ruben Maes is partner van communicatie­ bureau Maes|Okhuijsen en werkzaam als ­strategisch adviseur en gespreksleider

PM 2/5

19

interview >

20

PM 2/5

TNO-directeur Kennis Diederik Zijderveld versus de overdreven vrees voor gentechnologie

‘Overheid geeft gas en remt tegelijk’ Per 1 april verruilde Diederik Zijderveld het Netherlands Genomics Initiative (NGI) voor TNO, waar hij directeur Kennis werd. In zijn nieuwe functie staat hij nog meer dan ­voorheen midden in het spanningsveld tussen pure wetenschap en de eisen van de markt. ‘Ik verzet me tegen de gedachte dat moraliteit zou zijn voorbehouden aan mensen die geloven.’ TEKST eefje rammeloo FOTO’s Rob Jongbloed

Vorig jaar kreeg Diederik Zijderveld een rapport uitgereikt waarin een panel onder leiding van Felix Rottenberg het beleid van het ­Netherlands Genomics Initiative (NGI) bekritiseerde. Wetenschappers die zoeken naar mogelijkheden van genetisch onderzoek zouden hun oren te veel laten hangen naar de markt. De publiek-private samenwerking dreigde voorbij te gaan aan de risico’s die aan het genetisch onderzoek kleven. ‘Felix heeft op vrij algemeen niveau gewaarschuwd,’ aldus Zijderveld. Als directeur van het NGI besteedde hij de afgelopen jaren veel aandacht aan zogenoemde valorisatie, het omzetten van onderzoeksresultaten in marktklare toepassingen. Per 1 april stapte hij over naar TNO om zich daar, nog veel meer dan bij het NGI, op het snijvlak van onderzoek en markt te ­begeven. ‘Wetenschap is onafhankelijk en uitkomsten mogen nooit worden bepaald door degenen die het onderzoek betalen. Aan dat uitgangspunt moet je vasthouden.’ En bedrijven houden zich altijd aan die afspraken? ‘Ik wil af van de karikatuur dat het bedrijfsleven alleen is gericht op onderzoeksuitkomsten die voor de korte termijn wenselijk zijn. Een bedrijf dat onderzoek laat uitvoeren naar effectiviteit van een bepaald procedé of product is heus niet gebaat bij conclusies die niet valide zijn. Ja, er zijn belangen en in het verleden is er absoluut wel eens iets fout gegaan, maar dat waren uitzonde‘Je mag er ringen.’

om de vleesproductie te stimuleren en het veel te gemakkelijk voorschijven van antibiotica aan mensen, zoals in sommige landen gebeurt. Daardoor raken steeds meer micro-organismen resistent tegen antibiotica. Over het algemeen pleit ik voor het voorzorgprincipe. Voor we aan een onderzoek beginnen moeten we goed nadenken, en studies doen om te kijken of de technologie schadelijk kan zijn. Ik zie wel eens dat dit principe wordt verabsoluteerd. Dat we niet beginnen aan een nieuwe ontwikkeling omdat we, ondanks alle studies die ­hebben aangetoond dat er geen gevaren zijn, nooit helemaal kunnen uitsluiten dat die er niet zijn. Dan zet je de vooruitgang op nul. Dat is niet zo erg voor al die ontwikkelde landen waar ­mensen het goed hebben, maar een drama voor een fors deel van de wereld waar het niet goed gaat.’ Moeten bedrijven niet alles doen wat in hun macht ligt om de risico’s van hun ­gemodificeerde product te beperken? ‘Zoals gezegd geloof ik niet in de karikatuur van het grote boze bedrijf, maar tegelijkertijd ben ik ook niet naïef. Je mag er niet vanuit gaan dat een bedrijf alleen het maatschappelijke belang tot doel heeft. De overheid heeft een zware verantwoordelijkheid. Voor zover ik kan overzien hebben de Nederlandse én de ­Europese overheid die heel stevig op zich ­genomen.’

‘Daar kun je op twee manieren naar kijken. Natuurlijk is het goed voor een leverancier als klanten ieder jaar terugkomen. Daar tegenover staat dat milieuorganisaties altijd kritiek ­hebben op gemodificeerde gewassen omdat ze oncontroleerbaar zijn. Er kan ­kruisbestuiving ontstaan met wilde gewassen en dan krijg je een onstuurbaar proces. Monsanto heeft ­ervoor gezorgd dat hun planten in het veld niet ­k ruisen, dus er vindt geen oversprong naar wilde gewassen plaats. Maar je moet wel ieder jaar nieuw zaaigoed kopen.’ Dus je moet een afweging maken tussen economisch belang en veiligheid? ‘Nee, die gaan samen op. Het is goed voor Monsanto…’ En slecht voor de boeren. ‘Wellicht. Dat zou je zo kunnen zien. Ik durf niet te zeggen hoe het zit in de economie van boeren in ontwikkelingslanden. In ontwikkelde economieën zoals Nederland is dit een goede techniek om toe te passen. Hier zie je dat boeren ieder jaar nieuw zaaigoed kopen omdat ze zeker willen zijn van de beste producten. Het is niet ­automatisch het grote boze Monsanto dat alleen de eigen winst voor ogen heeft en de rest van de wereld in onheil stort. Dat ligt genuanceerder.’

Het toont wel de ­risico’s die aan dit soort ontwikkelingen ­ kleven. Hoe gevaarlijk is de onvoorspelbaarheid niet vanuit gaan dat een bedrijf alleen van ­gen-­technologie? het maatschappelijke belang tot doel heeft’ ‘Ik ben er heilig van overHet chemieconcern tuigd dat wetenschap zal BASF ontwikkelde een aardappel die uiHet Amerikaanse bedrijf Monsanto, dat leiden tot maatschappelijke vooruitgang. termate geschikt is voor de papierinduhandelt in zaai- en pootgoed, heeft gene­Daarom vind ik, het voorzorgprincipe serieus strie. De plant is omstreden omdat het een tisch gemodificeerde zaden geproduceerd nemend, dat we ons moeten blijven ontwikgen bevat dat resistent is tegen bepaalde waarvan de planten geen zaden meer kelen. Je ziet rond dna-onderzoek al opbrengst ­geven. De Indiase boeren die normaal hun op het terrein van duurzaamheid, voeding en antibiotica. Dat lijkt ­risicovol. eigen zaden konden kweken moeten nu gezondheid. Ja, er zijn risico’s denkbaar en die ‘Wat betreft antibiotica-resistentie zijn er een ieder jaar opnieuw zaaigoed kopen. onderzoek je zo goed mogelijk. Als uit onderpaar grote gevaren: toepassing in de veeteelt PM 2 /5

21

interview < zoeken blijkt dat de risico’s die je van tevoren denkbaar acht niet of nauwelijks aanwezig zijn, moet je niet alsnog nee zeggen omdat er nog een risico zou kunnen zijn waar we niet aan hebben gedacht. Mijn pleidooi is om niet te anticiperen op onbekende, maar heel ­onwaarschijnlijke risico’s.’ Is de uitdaging van genomics niet vooral het kijken hoever je kunt gaan? ‘Voor wetenschappers is de wil om te weten hoe het zit absoluut een factor en ook een hele belangrijke motivatie. Tegelijkertijd moet je ook altijd nadenken over de maatschappelijke consequenties. Maar ik vind dat we daar niet te voorzichtig mee moeten zijn. Een oude leermeester adviseerde mij om in dit soort gevallen “intelligent af te wachten”. Dat betekent dat we de ontwikkelingen die gaande zijn een kans moeten geven, ze niet moeten afremmen omdat we niet alles weten, maar kennis moeten blijven nemen van wat er gebeurt en maatregelen nemen op het moment dat het moet.’ Vindt u in minister Plasterk een ­medestander? ‘Ronald is een briljant onderzoeker. Hij behoort tot de wereldtop. Een deel van mijn opvattingen deelt hij. Hij is ervan overtuigd dat de wetenschap iets heeft bij te dragen aan maatschappelijke vooruitgang. Dezelfde steun heb ik overigens ondervonden bij iemand als ­Maria van der Hoeven. Diepgelovig, ze stelt haar ethische en morele grenzen, maar is ook ­overtuigd van de potentie van wetenschap.’

wij veel beter dan 10, 15 jaar geleden weten hoe je suikers haalt uit afvalresten van landbouwgewassen. De eerste generatie biobrandstoffen is met controverse omgeven, de tweede veel minder. We staan op de grens van economische rentabiliteit daarvan. Is het energieprobleem dankzij genomics morgen ­opgelost? Nee, maar het levert wel een ­bijdrage.’ Kunnen we niet beter iets doen aan de ­oorzaak van het energieprobleem, het hoge verbruik? ‘Het mooie van biobrandstoffen is dat het een noodzakelijk onderdeel is van een gesloten kringloop. Je plant gewas, wint daar bio-ethanol uit, verbrandt het en de CO2-uitstoot slaat weer neer in de gewassen. Zouden we ook kunnen overleven door onze kantoren uit te gaan, ons weer te hullen in berenvellen en ons terugtrekken in holen? Ja, dat kan ook.’ En de oorzaak van overbevolking? ‘Ja, je kunt vinden dat de natuurlijke mens een organisme is waarvan er in de wereld enige miljoenen zijn, die 30 tot 35 jaar oud worden en lijden aan de meest vreselijke aandoeningen die niet te bestrijden zijn. Dat is goed, maar dan ben je dus tegen op vooruitgang gebaseerde wetenschap. Zonder de wetenschap waren wij nu niet met zijn zes miljarden op aarde geweest, en was het leven gevuld met akelige ziektes en aandoeningen.’ Het verbeteren van leefomstandigheden roept ook nieuwe problemen op. ‘Dat klopt, het is geen eendimensionaal juichverhaal, gezien de toenemende bevolking, de hogere leeftijd, en uitgeput rakende bronnen. Maar wat dat betreft ben ik eerder in te delen bij de wetenschapsoptimisten dan bij de cultuurpessimisten. De vindingrijkheid van mensen, met daarbij hun morele besef, zal dit soort problemen beheersbaar houden. Ik geloof niet in apocalyptische theorieën.’

Om welke wetgeving zit u te springen? ‘We mogen met de richting en de regelgeving in Nederland tevreden zijn. De enige wens is dat de overheid wat meer besef krijgt van het belang van continuïteit. De overheid heeft de behoefte om iedere paar jaar iets nieuws te verzinnen. Ik vind ook dat de overheid nog eens zou moeten kijken of ze niet soms remt en gas geeft tegelijk. Dan worden bepaalde routes gestimuleerd en via ­regelgeving weer ‘Plasterk behoort als onderzoeker tot de afgeremd. Het gaat om de ondoorzichtigheid van over elkaar buitelende ­regels.’ Maar waar legt u dan de grens? Afgezien van de sciencefiction: welke ‘Ik heb mezelf aangeleerd die grens niet ge­toepassingen zijn nu al mogelijk? neriek te trekken. Dat moet je per geval bekij‘Ooit claimden aanhangers van genetische ken. Je kunt niet zeggen dat je nooit aan modificatie dat als we die technologie zouden ­k lonen begint, er zijn ook goede spin-offs, omarmen, het voedselprobleem binnen vijftien maar ik ben wel tegen het reproductief klonen jaar zou zijn opgelost. Terecht krijg je na vijfvan mensen. Waar ik ook niet voor zou zijn is het maken van chimeren en die laten tien jaar de roep: lever maar! Dat is het type overspannen claims dat meer schade doet dan ­opgroeien.’ goed. Maar genomics en gentechnologie leiden tot maatschappelijke vooruitgang. De tweede Pardon: chimeren? generatie biobrandstoffen is mogelijk omdat ‘Dat is het mengen van ­genetisch materiaal

22

PM 2/5

Diederik Zijderveld (1963) studeer­ de een jaar in Amerika voor hij aan zijn studie biologie in Utrecht ­begon. Vervolgens promoveerde hij in de fysiologische chemie. Hij was onder meer adviseur kwaliteitszorg bij de VSNU en waarnemend directeur van de afdeling Universiteit Strategisch Programma Onderzoek in Utrecht. Voor hij op 1 april 2008 overstapte naar TNO was hij directeur van het Netherlands Genomics Initiative (NGI), dat onderzoek naar gen­ technologie coördineert.

van mensen en dieren en daar een organisme uit kweken. Godsonmogelijk, maar wie weet over ­duizenden jaren wel. Let op de ­termijn! Maar daar is totaal geen behoefte aan, en dat moet je ook niet ­w illen.’ wereldtop’ Praat u over uw werk op verjaardagen? ‘De meesten vinden het prachtig. Er is een moreel besef maar niet zo veel angst over. Ik hoef me zelden te ­verdedigen en mag tegelijkertijd veel over mijn werk vertellen.’ Bent u gelovig? ‘Ik ben niet gelovig. Het is de vraag of dat ­relevant is. Ook bij mensen die niet geloven kom ik een veelheid aan opvattingen tegen. Ik verzet me tegen de gedachte dat moraliteit zou zijn voorbehouden aan mensen die ­geloven.’ <

coverstory >

Amsterdam koestert metropolitaanse ambities

‘De Randstad is een achterhaald principe’



Als het aan de Amsterdamse oud-wethouder Duco Stadig ligt, gaat heel de Randstad op in de metropool Amsterdam. Goed voor de promotie in het buitenland, meent hij. Een typisch staaltje ­hoofdstedelijke arrogantie, of zit er wel iets in? En hoe kijken de Rotterdammers hier tegenaan? TEKST Cindy Castricum Beeld Lachemann Producties

‘Amsterdam heeft behalve een groot verleden ook een grote toekomst, uitspraken van zijn ambtenaar, is het oneens met Hemel, die hij ‘een mits er ook groot gedacht wordt,’ aldus PvdA’er Lodewijk Asscher, locoeigenwijze vlerk’ noemt. Volgens de GroenLinksbestuurder ligt het veel burgemeester en wethouder Economische Zaken te Amsterdam. Onder genuanceerder. ‘Amsterdam moet haar metropolitaanse ambities de noemer Amsterdam Topstad wil het rood-groene college de stad ­nastreven,’ vindt ook hij. Maar het gaat wat ver om te zeggen dat de internationaal weer op de kaart zetten. Daartoe vormen Amsterdam, hoofdstad wel zonder de Randstad en allerlei andere samenwerkingsde omliggende gemeenten (van Uitgeest tot Naarden en van Almere tot verbanden kan. Sterker nog, in een van de 33 projecten van het Zandvoort) en de provincies Noord-Holland en Flevoland sinds eind ­Urgentieprogramma Randstad werkt Van Poelgeest samen met de vorig jaar de Metropoolregio Haagse wethouder Marnix Norder ‘Hoe verder je weg gaat, hoe meer de ­A msterdam. Adjunct-directeur Zef en minister Jacqueline Cramer krachten moeten worden gebundeld’ Hemel van de Amsterdamse Dienst (Vrom) aan een langetermijnvisie op de Randstad. Daarover wil hij Ruimtelijke Ordening is de drijvende kracht achter dit samenwerkingsverband. ‘Amsterdam heeft de op dit moment nog niets zeggen. ‘We zitten midden in het proces.’ Voor toekomst,’ liet hij optekenen in het aprilnummer van het vakblad City de zomer moet de visie wereldkundig worden gemaakt. ‘Of dat gaat Journal, waarin hij zijn visie op de stad uit de doeken deed. Van lukken? Dat weet ik niet.’ ­samenwerking moet Amsterdam het niet hebben, meent hij. Hemel vindt de Randstad maar ‘een achterhaald principe’. En het rijk vormt, Topstad zo zegt hij, ‘het grootste obstakel’ op weg naar de ontwikkeling van Met het programma Amsterdam Topstad wil het Amsterdamse gemeenAmsterdam tot metropool. tebestuur de internationale concurrentiepositie versterken. Volgens het Wethouder Maarten van Poelgeest, politiek verantwoordelijk voor de college hoort de stad thuis in de top-5 van Europese vestigingssteden.

PM 2/5

23

Door regionaal samen te werken kan Amsterdam zich onderscheiden de Haarlemmermeer, Canon zit in Amstelveen, Albert Heijn in Zaanstad en dan heb je nog Forbo (Krommenie/Assendelft) en Corus (IJmuiden). van andere Europese metropolen, zo is de gedachte. ‘De ontwikkeling ‘Allemaal bedrijven die graag een 020-nummer hebben,’ zegt Luijten. van de stad Amsterdam tot de metropool Amsterdam is dan noodzakelijk,’ vindt het college. Angelique Lombarts, lector city marketing en ‘Amsterdam verkoopt gewoon goed.’ leisure management aan Hogeschool InHolland, wijst erop dat het wel Daarin vindt hij een medestander in Hans van Driem, directeur van in perspectief moet worden gezien. ‘Als Amsterdam wil concurreren het Holland Business Promotion Office (HBPO). Van Driem vindt het met Londen en Parijs, dan moet de scope breder zijn. Nu hebben we prachtig dat de voormalige noordvleugel van de Randstad zich tegenhet, qua inwoneraantal, over niet meer dan een kleine voorstad van woordig als Metropoolregio Amsterdam presenteert. In opdracht van New York.’ Oud-­wethouder Duco Stadig, tegenwoordig consultant bij de twaalf partners van het HBPO (de vier grote steden in de Randstad, makelaarskantoor Boer Hartog Hooft: ‘Je moet jezelf niet groter maker de vier Randstadprovincies, het ministerie van Economische Zaken en dan je bent. ­Amsterdam heeft met omstreken maximaal 3 miljoen indrie grote bedrijven in de regio: Schiphol, Havenbedrijf Rotterdam en de Vereniging van Bloemenveilingen Nederland) coördineert Van Driem woners, de regio komt op lijstjes met de grootste metropolen echt niet de promotionele activiteiten die elke partner individueel uitvoert. Het voor.’ De Randstad daarentegen (Stadig is ook voorzitter van de Deltametropool, de club waar onder meer de vier grote steden en Noord- en HBPO is eind 2006 opgericht nadat de burgemeesters Cohen (Amsterdam) en Opstelten (Rotterdam) vlak na elkaar een reis naar China Zuid-Holland deel van uitmaken) komt met 6,6 miljoen inwoners op de 38e plaats, benadrukt Stadig. Volgens Van Poelgeest is het gebruik van maakten. ‘Dat proberen we tegenwoordig te voorkomen,’ zegt Van het begrip metropool ook helemaal niet bedoeld om de concurrentie Driem. aan te gaan met metropolen als Londen en Parijs, maar moet het voorDe doelstelling van het HBPO is de Randstad in de top-5 van ­Europese al tot uitdrukking brengen dat de stad ‘een internationale oriëntatie vestigings- en investeringslocaties te brengen. Amsterdam hanteert heeft waar gastvrijheid en tolerantie de boventoon voeren’. Hij vervolgt: exact dezelfde doelstelling, maar dan voor de eigen regio. Levert dat ‘Het zegt ook iets over de schaal. De stad is veel groter dan de gegeen conflicterende belangen op? Nee, roept Van Driem uit. ‘Dat is juist meente ­Amsterdam.’ perfect!’ Sterker nog, Van Driem ‘In China is de haven van Rotterdam bekend, Oud-senator Paul Luijten (VVD) hoopt dat de steden in de zuid­ niet die van Amsterdam’ wil zich liever niet mengen in ‘een vleugel van de Randstad, Rotterdiscussie over allerlei structuren’. dam en Den Haag, een voorbeeld Naast het feit dat hij directeur corporate affairs van Schiphol is, is ­Luijten nemen aan Amsterdam. ‘Ook zij moeten hun krachten bundelen. Dat voorzitter van Amsterdam Partners, een organisatie die in opdracht van maakt mijn werk een stuk eenvoudiger.’ Lucas Bolsius, Rotterdams Amsterdam, Haarlemmermeer, Amstelveen en Almere de regio verkoopt wethouder Financiën, Sport en Buitenruimte, kan hem geruststellen. als interessante vestigingslocatie. ‘Amsterdam is een sterk merk,’ aldus ‘Wij werken hier in de regio al flink samen, onder andere met Den Luijten. Dat zie je aan het aantal bedrijven dat zich in de regio heeft Haag.’ gevestigd.’ Er volgt een opsomming: TNT in Hoofddorp, Schiphol ligt in

24

PM 2/5

coverstory < advertentie

Sterk merk Voorzitter Stadig van Deltametropool wil nog wel een stapje verder gaan: ‘Onder de naam Amsterdam zou je de hele Randstad moeten vatten.’ Het merk Amsterdam is ontzettend sterk, zo hoort hij vaak van buitenlandse deskundigen. ‘Zij scharen de molens in Kinderdijk er ook onder,’ zegt Stadig. ‘Weet je waar die helemaal liggen?’ Van Poelgeest, grinnikend: ‘De hele Randstad onder de vlag Amsterdam, daar kan ik alleen maar voor zijn natuurlijk. Maar ik weet niet of dat de oplossing is.’ Ook Bolsius moet lachen om de ambities van Stadig. ‘Duco is een wijs mens, hij weet heel goed dat het beeld van Nederland in het ­buitenland uit een aantal elementen bestaat.’ Volgens Bolsius heeft uiteraard ook Rotterdam zijn sterke punten. ‘We behoren tot de drie grootste havens ter wereld,’ zegt hij. ‘En wat te denken van het watermanagement, de petrochemische industrie en sportevenementen?’ Stadig: ‘In zeevaartkringen heeft Rotterdam inderdaad wel een eigen merk, maar of Den Haag zich alleen moet profileren? Ik weet niet of dat zinvol is.’ De global competition is zeer hevig aan het worden, vervolgt Van Driem. ‘Dat moeten we niet onderschatten. Wat we hier aan bedrijven op de Amsterdamse Zuidas hebben staan, zie je in tienvoud in Bangkok.’ Daarom vindt hij dat het onderlinge strijdgewoel tussen Amsterdam en Rotterdam maar eens afgelopen moet zijn. Van Driem: ‘Als we dat niet doen, dan leggen we het af tegen steden als Rio de Janeiro en San Francisco. Zelfs de luchthaven van Madrid heeft inmiddels al meer arrivals dan Schiphol.’ Paradoxaal genoeg juicht Van Driem tegelijkertijd de concurrentie tussen de steden toe. Hij legt uit: ‘Laat ze maar met elkaar strijden in dit werkgebied. Maar hoe verder je weggaat, hoe meer de krachten gebundeld moeten worden. De Amsterdamse ­Metropoolregio doet het heel goed op Europees niveau, maar inter­continentaal moet je tegen veel grotere entiteiten opboksen. Dan kun je je weer beter als Randstad profileren.’ ‘Het een sluit het ander niet uit,’ vindt ook Lombarts. ‘In China is de haven van Rotterdam bekend, niet die van Amsterdam.’ Lombarts, die overigens niet van voetbal houdt, vergelijkt het altijd met het Nederlands elftal. ‘Zowel Ajax als Feyenoord hebben bestaansrecht. Een speler doet zijn uiterste best voor zijn club, maar als Marco van Basten hem voor Oranje vraagt dan zet hij zich daar net zo goed voor in.’ Van Driem knikt instemmend: ‘We zetten in het buitenland Amsterdam in op het moment dat het over de creative city gaat en Rotterdam als we iets willen verkopen in de ­logistieke wereld.’ ‘Het is een illusie om te denken dat een stad het wel alleen kan,’ vindt Bolsius. Stadig is het met hem eens: ‘Dat een ambtenaar in ­A msterdam zegt het wel alleen af te kunnen, is natuurlijk pure zelfoverschatting.’ Rotterdam en Amsterdam werken wel degelijk op tal van terreinen samen. ‘We zijn het niet altijd eens, maar dat is logisch,’ zegt Bolsius. ‘Soms hebben we verschillende belangen. Als een toerist de Rotterdamse haven bezoekt, dan kan hij niet tegelijkertijd in ­A msterdam zijn. Dat wil overigens niet zeggen dat er geen sprake van concurrentie kan zijn. In de sport is er geen sprake van een wedstrijd zonder tegenstander.’ Van Driem komt aan het eind van het gesprek – hij staat op het punt om op het vliegtuig naar Peking te stappen – nog even terug op wat hij eerder zei: ‘Je moet het ook weer niet al te negatief bekijken. Er is meer eenheid tussen deze twee steden dan de buitenwereld denkt.’ Hij heeft het vorig jaar nog meegemaakt, tijdens een handelsmissie naar India van staatssecretaris Heemskerk. ‘De vier wethouders van de vier grote steden, allemaal jonge mannen, hebben daar perfect samengewerkt,’ zegt Van Driem. ‘Het kan dus wel.’ <

Wie wordt Overheidsmanager van het Jaar 2008? D

e jury, onder leiding van Hans Dijkstal, roept een ieder op kandidaten voor de verkiezing van de Overheidsmanager van het Jaar aan te melden. Met deze prestigieuze prijs worden de kwaliteiten van de overheidsmanager zichtbaar gemaakt. De breedte van de prijs strekt zich uit over de gehele publieke sector. Het gaat om managers met een grote maatschappelijke betrokkenheid, die een bijzondere prestatie hebben geleverd. De verkiezing vindt plaats op 18 november 2008 in De Ridderzaal te Den Haag.

Kandidaten kunnen tot 1 juni 2008 worden aangemeld via www.overheidsmanager.nl

ZKH de Prins van Oranje overhandigt de award 2007 aan Maureen Sarucco. In het midden presentator Kees Mijnten

DE VERKIEZING OVERHEIDSMANAGER VAN HET JAAR WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR: MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES BESTUUR & MANAGEMENT CONSULTANTS (BMC) GRAND HOTEL HUIS TER DUIN HET EXPERTISE CENTRUM PRICEWATERHOUSECOOPERS (PWC) HANDVESTGROEP PUBLIEK VERANTWOORDEN KRING VAN PROVINCIESECRETARISSEN VERENIGING VAN GEMEENTESECRETARISSEN (VGS) BINNENLANDS BESTUUR OVERHEIDSMANAGEMENT PM, HÉT MAGAZINE VOOR DE OVERHEID

spelers > Uitwisselingprogramma moet overheid en bedrijven nader tot elkaar brengen

Detachering bij de andere wereld Om managers bij de overheid en in het bedrijfsleven meer wederzijds begrip bij te brengen, entameerde de ABD een uitwisselingsproject. Caecilia Kroon (ABD) en Alfred van Delft (VNO-NCW) gaan op zoek naar ­ambtenaren en bedrijven die van elkaar willen leren. TEKST Cindy castricum foto welmer keesmaat

UITWISSELING • Onder de titel Bekend maakt bemind gaf de ­A lgemene Bestuursdienst (ABD) een paar jaar geleden een boekje uit over de relatie tussen politici en ambtenaren. Dezelfde slogan is van ­toepassing op een nieuw project van de ABD en werkgeversclub VNO-NCW: het programma Uitwisseling Overheid Bedrijfsleven. Caecilia Kroon, door ABD-Interim gedetacheerd bij de ABD, trekt het project van overheidszijde. Alfred van Delft, werkzaam bij VNO-NCW, ­vertegenwoordigt het bedrijfsleven. Samen hopen zij ‘meer begrip en respect’ tussen ­managers bij de overheid en in het bedrijfsleven te bewerkstelligen door bij elkaar in de keuken te kijken. Het is niet zomaar een ­snuffelstage waarbij een topambtenaar en een manager van een bedrijf een weekCaecilia Kroon en Alfred van Delft: ‘Het gaat om een win-winsituatie. De ambtenaar leert een marktomgeving kennen en de organisatie je van plek wisselen, benadrukt Van Delft. ‘Het gaat om een detachemaakt gebruik van zijn of haar expertise over hoe de hazen in Den ring van minimaal een half jaar of een jaar.’ Haag lopen.’ Het idee ontstond eind vorig jaar rondom de uitreiking van de prijs aan de beste overheidsmanager van het jaar. Bernard Wientjes van VNO-NCW maakt deel uit van de jury en de ABD is een van de sponNog voor de zomer wil het tweetal een aantal matches hebben gemaakt. Over de praktische kant van de zaak wordt nog hard nagedacht. soren van de prijs. Zij vroegen zich af waardoor het onbegrip tussen Want hoe gaat dat met de betaling van salarissen? En wat doe je met overheid en bedrijfsleven wordt gevoed en hoe dat op te lossen valt. ‘Het bedrijfsleven loopt vaak tegen zaken aan waarbij men zich afvraagt scheve gezichten als een ambtenaar die in het bedrijfsleven werkzaam of de overheid het wel goed begrepen heeft,’ zegt Van Delft. ­‘Andersom is, veel meer vakantiedagen heeft dan zijn collega’s? Volgens Kroon is dat ook het geval,’ vult Kroon aan. ‘In het bedrijfsleven bestaat vaak zal dat allemaal wel loslopen. ‘Bij ABD-Interim hebben we natuurlijk het beeld dat iets wel even zus of zo geregeld kan worden. Het veel ervaring met detacheren,’ zegt ze. ‘En iemand die gedetacheerd ­verwachtingspatroon komt niet overeen met de werkelijkheid.’ wordt, past zich vaak makkelijk aan de omstandigheden aan.’ Zijn Van Delft en Kroon niet bang voor misbruik van de situatie? Op dit moment verkennen Van Delft en Kroon de mogelijkheden van Zoals laatst in Duitsland, waar journalisten Sascha Adamek en Kim detachering naar ‘de andere wereld’. Om te beginnen willen zij overheidsmanagers bij bedrijven plaatsen. Omgekeerd kan ook, ‘maar laten Otto in het boek Der gekaufte Staat beweren dat het uitwisselingswe eerst maar eens kijken of dit gaat lukken’, zegt Van Delft. Kroon programma – in Duitsland bestaat iets dergelijks al sinds 2002 – heeft collega’s van ABD-Interim gepolst: hoe staan zij tegenover een ­a lleen het bedrijfsleven ten goede komt. Werknemers van de Dresdner Bank en de koepelorganisatie van detachering voor langere tijd naar het bedrijfsleven? ‘Deel­nemers aan investeringsbanken BVI schreven ‘Het bedrijfsleven heeft een beperkt beeld van wat een overheidsmanager deze pool hebben ­immers de knop volgens het tweetal mee aan het allemaal doet en kan’ ontwerp van een wet waarmee al omgezet om tijdelijk op een andere plek werkzaam te willen zijn, hun eigen sector moest worden gereguleerd. Zij zouden zich meer door de belangen van de werkgedaarom hebben we deze groep als eerste gevraagd.’ Het duurde nog ver dan door die van de overheid hebben laten leiden. ‘Ach,’ wuift geen 24 uur eer ze een groot aantal enthousiaste reacties kreeg. Met Van Delft het voorbeeld weg. ‘Het lijkt me duidelijk dat dit niet de een stuk of twintig geanonimiseerde cv’s togen zij en Van Delft naar een aantal grote bedrijven, zoals Shell, Philips en KLM, en naar bedoeling is van het programma. Zoals het ook niet zo moet zijn dat ­sectororganisaties die hebben aangegeven open te staan voor het iemand die gedetacheerd wordt door het bedrijf direct in vaste dienst tijdelijk plaatsen van een overheidsmanager, zoals Bouwend Nederland. wordt genomen.’ Kroon: ‘We hebben dit integriteitsvraagstuk wel Wat blijkt? ‘HR-managers in het bedrijfsleven hebben een beperkt besproken met de bedrijven. Er zijn natuurlijk opdrachten die je niet beeld van wat een overheidsmanager allemaal doet en kan,’ zegt Van moet doen. Als je in een bepaalde sector als opdrachtgever optreedt, Delft. Kroon vult aan: ‘Vooral de variatie in ervaring en de verantwoormoet je niet bij een bedrijf in die sector gaan werken als ­opdracht­nemer.’ delijkheden die een overheidsmanager heeft, verrast hen.’ <

26

PM 2/5

spelers >

Pennekamp herschikt taken inspectie SZW Als interim inspecteur-generaal Werk en Inkomen ontwikkelt Peter Pennekamp een toekomstvisie op de inspectietaken van SZW. De fusie tussen UWV en CWI kan ­ingrijpende gevolgen hebben, voorziet hij. SZW/BZK • Met gepaste trots liep Peter Pennekamp (56) rond op de opening van Schenkkade 100, het gebouw waar De Werkmaatschappij is gevestigd. Zijn benoeming tot interim inspecteur-generaal Werk en Inkomen was net wereldkundig gemaakt en hij had zojuist een ‘uitermate plezierig’ kennismakingsgesprek gehad met de 190 ­medewerkers van IWI. Op 15 mei start Pennekamp in zijn nieuwe functie, in principe tot 31 december 2008. ‘Dat zou eventueel nog kunnen worden verlengd, het is maar net wat beide partijen ­overeenkomen,’ zegt hij desgevraagd. Uiteindelijk zal er een ‘vaste’ IG worden aangesteld. Een dag in de week blijft Pennekamp hoofd van ABD-Interim, zijn huidige functie. ‘Er wordt wel versterking gezocht, maar het Bureau van de Algemene Bestuursdienst is, net als de hele rijksoverheid, aan het reorganiseren, dus het leek ons niet goed om ook nog eens iemand tijdelijk op mijn functie te benoemen.’

Als tijdelijk opvolger van Kete Kervezee, die in maart na slechts een jaar al vertrok, zal Pennekamp zich bezighouden met het ontwikkelen van een toekomstvisie op de inspectietaken en de gevolgen die dat heeft voor de organisatie. Dat is ook de reden dat eerst een interim wordt aangesteld. ‘Er spelen nogal wat zaken, denk aan de commissie-Oosting en de fusie tussen UWV en CWI, die ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor de taken van de inspectie.’ Heeft Pennekamp als hoofd van ABD-Interim eigenlijk zichzelf ­benoemd tot IG? ‘Het klopt dat wij van SZW de zoekopdracht naar een interim-IG kregen,’ zegt Pennekamp. ‘Buitenstaanders deden de suggestie of ik voor de functie in aanmerking wilde komen. Toen hebben we de opdracht overgedragen aan collega’s van Bureau ABD.’ < [CC]

advertentie

Werken bij een top organisatie!

Werken via P&O Services Groep Voor onze opdrachtgever, een gemotiveerde en geïnspireerde professional (M), zijn wij op zoek naar een vacature voor de functie van

Senior Beleidsmedewerker deskundig op de gebieden onderwijs, zorg en welzijn.

Uw vraag: U bent op zoek naar een senior beleidsmedewerker met brede ervaring als teamleider en projectleider, die goed kan netwerken en ervoor gaat om de beoogde doelen binnen de beschikbare tijd te realiseren. U zoekt een stimulator om de multifunctionele en complexe werkplannen uit te doen voeren binnen alle betrokken niveaus van uw organisatie. Het aanbod: Onze opdrachtgever is een omgevings- en resultaatbewuste overheidsprofessional, die weet dat effectief werken voortkomt uit het samengaan

van vakinhoudelijke kwaliteit en de acceptatie daarvan door collega’s en externe partners. Hij heeft zich bekwaamt op het snijvlak van beleidsinhoud en processturing. Onze professional is toe aan de volgende stap in zijn carrière. Interesse? Ziet u een plaats weggelegd voor deze gedegen geschoolde professional, neemt u dan contact op met Mischa van Baaijen, Manager Interim Professionals, op telefoonnummer 06-53424762. Een bericht per e-mail kan ook: [email protected]. P&O Services Groep biedt creatieve mobiliteitsoplossingen voor personeelsvraagstukken. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt zeker op prijs gesteld!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl PM 2/5

27

spelers >

Eerste baan Sectorhoofd bij trainingscentrum de Hunneschans in Uddel, voor mensen met een lichamelijke handicap

Woont in Bussum

Met Haar man Fred Kok. Haar zes kinderen zijn of gaan binnenkort het huis uit.

Leest op dit moment De regels en het spel, gesprekken met Morris Tabaksblat van Pieter Couwenbergh en Hein Haenen. ‘Om me nog meer te verdiepen in de governance in de zorg.’

28

PM 2/5

spelers > DG Curatieve Zorg Diana Monissen

‘Verzekeraars moeten veel zakelijker inkopen’ Diana Monissen is bijna een maand in dienst van het rijk als DG Curatieve Zorg. Ze wil dat de ­patiënt veel beter geïnformeerd wordt over de ­kwaliteit van zorg en behandelend arts. ‘Het wordt niet heel ­gemakkelijk dit echt open te gooien.’ TEKST Chris van de wetering foto rob jongbloed

VWS • Diana Monissen (53) gaf leiding aan verschillende zorginstellingen en ze werkte ook nog in de top van twee verzekeraars. Vanaf 1 april adviseert ze de minister van Volksgezondheid over onder andere de marktwerking in de zorg. Wat is uw eerste indruk van VWS? ‘Die is heel positief. De mensen hier hebben echt verstand van zaken. Heel plezierige mensen. Veel hoogopgeleiden ook. De omgeving is heel dynamisch. De uitdaging is om in de onvermijdelijke hectiek te zorgen voor duidelijke sturing en uitvoering van plannen. Al met al voel ik me hier vanaf dag één prettig en welkom.’

Waar is de zorg nu niet zakelijk in? ‘Ziekenhuizen moeten hun kostprijzen veel beter weten, transparanter worden, ook over de veiligheidaspecten van het ziekenhuis bijvoorbeeld. CZ maakte onlangs bekend het eigen risico te willen gebruiken om mensen naar zorgaanbieders van hele hoge kwaliteit te sturen. Dat is een zakelijke manier van kijken. Je verbindt zaken. Verzekeraars moeten veel zakelijker inkopen. Dus niet nieuwe heupen inkopen bij het ziekenhuis waarmee de contacten zo goed zijn, maar gedifferentieerd inkopen door prijs en kwaliteit te vergelijken.’ Welke positieve effecten heeft marktwerking opgeleverd? ‘Zorgaanbieders krijgen meer oog en oor voor de klanten. Je ziet dat zorgaanbieders zich meer willen verantwoorden, ook aan de consument. Patiëntenvereniging NPCF is bezig samen met verzekeraars zorg in te kopen voor bepaalde categorieën patiënten, mensen met kanker bijvoorbeeld. Ook zie je dat ziektekostenverzekeraars proberen zich te onderscheiden.’

En dat was wel eens anders? ‘Ja. Bij de Amsterdamse GGZ-instelling Mentrum, waar ik voorzitter van de raad van bestuur was, duurde het twee jaar voor ik me er thuis voelde. Daar was zo’n weerstand tegen wat er moest gebeuren na de fusie van twee Riaggs en een psychiatrisch ziekenhuis. Na een maand dacht ik: dit houd ik niet vol. Hoewel ik bij zorgverzekeraar Agis ook in Moet die marktwerking groter worden? de ellende binnenkwam, voelde ik me daar wel welkom; een kwart van de verzekerden had opgezegd na de stelselwijziging. Ik heb daar een ‘Ja. We moeten de schreden natuurlijk wel bedachtzaam zetten. De strategisch zorginkoopbeleid ingevoerd, waarbij veel partijen uit het veld stelselwijziging is uiteindelijk bedoeld om de patiënt de beste kwaliteit betrokken werden. Je kunt in de zorg namelijk niet eenzijdig bepalen te ­bieden tegen de beste prijs. En dit hangt sterk samen met ­goede hoe het moet. We zijn beter naar informatie voor de zorgconsument. ‘het is hier heel hectisch, onze cliënten gaan luisteren. Ook de Hij moet niet alleen kunnen kiezen dat mag best wat minder’ overheveling van de geestelijke gewat hij voor eten wil, maar hij moet zondheidszorg van de AWBZ naar de ook weten hoe een ziekenhuis Zorgverzekeringswet is heel goed verlopen. Ik heb ­psychiaters laten presteert op een bepaald gebied en welke dokter hij voor zich krijgt.’ vertellen aan Agis-medewerkers wat ze nodig hadden. Ook gingen medewerkers op werkbezoek.’ Het lijkt me nog niet zo gemakkelijk om dat open te gooien? ‘Nee, dat is helemaal niet gemakkelijk. Maar ik weet uit eigen ervaring Wat wordt uw belangrijkste opdracht als DG Curatieve Zorg? met ziekte hoe belangrijk informatie kan zijn. Ik ben zelf veelvuldig ‘De stelselherziening van de zorg in de gaten houden en verder brengen. aan rug en nek geopereerd. Via mijn netwerk vond ik de weg naar de Ik wil ervoor zorgen dat de actoren in het veld – patiënten, consumenjuiste informatie. Via onder andere de Wet cliënt en kwaliteit van zorg willen we bewerkstelligen dat ook mensen ­zonder zo’n netwerk goede ten, aanbieders en zorgverzekeraars – voldoende toegerust en gefaciinformatie krijgen. liteerd worden om hun rol goed te vervullen. Daarnaast moet ik waarborgen dat de kwaliteit verbetert. Belangrijk daarbij is dat de invloed van de cliënt versterkt wordt. Er komt ook een nieuwe wet, de Wet Uiteindelijk beslist natuurlijk de politiek. Hoe moeilijk vindt u het cliënt en kwaliteit van zorg, die daarin moet voorzien. Aanbieders iets uit handen te geven? moeten bewuster worden van de wensen van cliënten. Ze moeten ‘Dat vind ik niet zo heel moeilijk als ik de afgelopen weken na ga. In transparanter worden en meer gaan werken met kwaliteitsindicatoren eerdere banen had ik inderdaad wel altijd het laatste woord. Natuurlijk, en richtlijnen. Alles mag veel zakelijker. Via ­r ichtlijnen zullen we meer je weet als je aan deze functie begint: de minister is de politieke baas gaan sturen. We zullen ook alles doen om de rol van de inspectie in die de besluiten neemt, mijn opgave is om die inhoudelijk goed voor te het monitoren van de kwaliteit duidelijk te maken. En we willen via bereiden en partijen en uitvoeringskennis bij elkaar te brengen. Ik vind consumer-quality indexen ervaringen van cliënten monitoren.’ dat heel interessant. En je kunt inhoudelijk ook wel meesturen.’ <

PM 2/5

29

spelers <

Een ingenieur op Justitie VenW/JUSTITIE • ‘Misschien ben ik straks wel een van de weinige Goederenver voer en ingenieurs op het ministerie van Justitie.’ Bob Papenhuijzen is hoofd van een hoofdafvanaf 1 juni directeur Informatisering op het departement, na bijna deling bij het Rijksinstituut voor Kust en Zee, negentien jaar diverse functies vervuld te hebben op het ministerie klom hij op naar zijn van Verkeer en Waterstaat. Papenhuijzen volgde een opleiding tot werktuigbouwkundige, niet laatste functie, plaatsecht een richting die je verwacht op Justitie. ‘Collega’s keken mij ook vervangend projectdiwel verbaasd aan,’ zegt hij. ‘Zo van, “wat ga jij nu doen?”’ Maar recteur Kennis en Innoeigenlijk is de stap helemaal niet zo vreemd: in een van zijn eerdere vatie. Bij al die stappen speelde informatisering functies, bij het Rijksinstituut voor Kust en Zee, hield Papenhuijzen een steeds grotere rol. zich bezig met onder meer informatiesystemen. In zijn nieuwe functie wil hij ervoor zorgen dat de informatiestromen op het grote deNaast zijn functie op VenW, was Papenhuijzen actief bij Nederland partement ‘slim aan elkaar geOndernemend Innovatieland (NOI), een interdepartementaal project knoopt worden’. Papenhuijzen De laatste maanden was hij meer dat is opgesteld na de honderdgebr u i k t daa r de va k ter m op andere departementen te vinden, dagentoer van het kabinet. Deze ­‘keteninformatie’ voor: ‘het op dan op zijn thuishonk VenW orde brengen en houden van de functie legt hij nu neer. ­Vanwege informatiehuishouding van het departement,’ zo legt hij uit. het interdepartementale karakter, was Papenhuijzen de laatste tijd Papenhuijzen begon zijn werkzame leven bij TNO, waar hij zich meer op andere departementen te vinden dan op thuishonk VenW. bezighield met scheepvaartsystemen. Vijf jaar later, toen dat onder‘Als ik mij voorstelde, dan zei ik de laatste maanden niet dat ik bij Verkeer en Waterstaat werkte, maar dat ik rijksambtenaar was.’ < deel ‘op de fles ging’, maakte hij de overstap naar de overheid. Bij [RvdD] Verkeer en Waterstaat maakte hij al vlot carrière. Via afdelingshoofd advertentie

P&O Services Groep brengt mensen in beweging • Mobiliteitsdienstverband • Interim & Detachering • Assessment- & Developmentcenter • Werving & Selectie • Payrolling • Voor ambtenaren en bestuurders!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

30

PM 2/5

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl

spelers >

Wilt u ook

klare taal gebruiken? Klare taal is een grondrecht. Klachten van burgers en instellingen over duister Haags taalgebruik zijn bij mij welkom. Ik zal die signalen verzamelen en de schrijvers aanspreken op wat ze aanrichten. Maar vooral roep ik iedere ‘Haagse ambtenaar’ op om steeds klare taal te gebruiken. Alex Brenninkmeijer, Ombudsman

Ik wil het boek Zullen we zwaluwstaarten, staaltjes van ambtelijke (war)taal bestellen:

108 pagina’s met achtergrondverhalen, taaltips van de notadokter en bijna 1.000 woorden en uitdrukkingen, verzameld voor en door ambtenaren. PM bedankt alle ambtenaren die via www.km2taal.nl een top-10 hebben ingezonden. Inzenden naar [email protected] kan nog steeds; uw bijdrage verwerken wij in de volgende druk.

_______ exemplaren voor € 14,95 per stuk exclusief verzendkosten neem contact met mij op, ik ben geïnteresseerd in het bestellen van meer dan 10 exemplaren tegen een aantrekkelijke korting Organisatie: Afdeling: Naam (m/v): Straat:

Onder redactie van: Gert Riphagen, Henk Riphagen, Frank Willemsen, Pieter van Hofwegen, Leon Klinkers, Bert Kreemers en Guido Rijnja.

Postcode + woonplaats: Telefoonnummer: E-mail:

Zullen we zwaluwstaarten is een uitgave van Politieke Pers BV

Stuur deze volledig ingevulde antwoordcoupon naar: PM, Antwoordnummer 10818, 2501 WB Den Haag. Na betaling van de factuur, sturen wij het aantal bestelde exemplaren per post naar u toe. Meer informatie vindt u op www.pm.nl of bel 070 3122770.

PM 2/5

31

et cetera > Donald Macrae over risicomanagement

Geen reflex maar reflectie ‘De Britse benadering van risicomanagement is een van de ­beste ter wereld,’ aldus Donald Macrae, lid van de Britse Risk and ­Regulation Advisory Council. Op uitnodiging van het ministerie van BZK zette Macrae zijn visie op de beperking van juridische lasten uiteen tijdens een conferentie in het Kurhaus. Het grootste gevaar is overhaaste regelgeving. Donald Macrae, van huis uit jurist, is lid van het Britse Risk and ­Regulation Advisory Council (RRAC), de opvolger van de Better ­Regulation ­Council, dat in 2006 met het invloedrijke Risk report kwam. Belangrijkste ­aanbeveling uit dat rapport: ga niet in op de reflex om na een ramp een herhaling te voorkomen door meer regels in te stellen. In tegen­stelling tot de Nederlandse evenknie Actal, legt de RRAC de focus puur op ­risicomanagement. Want wanneer is dat een overheidstaak en wanneer moet de burger zelf risico’s inperken? ‘Risico moet op zo’n laag mogelijk level worden gemanaged,’ laat Macrae na afloop van de conferentie in het Kurhaus weten. ‘Maar we moeten wel omgaan met de mate van bezorgdheid onder de burgers en een geschikte manier vinden om dat te doen,’ vult hij aan. Het belangrijkste, valt op te maken uit Macrae’s presentatie, is om na een ongeluk of ramp een stapje terug te doen. Geen reflex maar reflectie. Macrae geeft een voorbeeld: toen in 1993 in Engeland bij een schooluitje naar een activiteitencentrum vier tieners verdronken, werd er een instantie ingesteld die dergelijke centra vergunningen moest gaan ­verlenen. Veiligheid boven alles. Bijna alle 1.500 vergunningaanvragen werden gehonoreerd, maar 600 centra moesten de deuren sluiten. De

waarschuwing: overhaast regels instellen kan gevolgen hebben die ­problematischer zijn dan het risico waarvoor de regels in eerste instantie zijn ingesteld. Een tweede advies: geef de burger meer verantwoordelijkheid. De staat kan en zou niet alles moeten oplossen. Goed Nederlands ­voorbeeld, meent Macrae, zijn de naked streets: snoeien in de overvloed aan ­verkeersborden zorgt ervoor dat de automobilist beter oplet bij het ­passeren van een kruising, waardoor het aantal slachtoffers daalt. Moet de overheid ingrijpen in gevallen waarin iemand alleen zichzelf in ­gevaar brengt? Macrae: ‘Dat is afhankelijk van waarden en normen. Persoonlijk denk ik dat de overheid niet in dat soort situaties moet ingrijpen.’ De Brit houdt wel een slag om de arm, want als een bergbeklimmer van een berg valt, kost het de gemeenschap wel geld: er moet bijvoorbeeld een reddingsoperatie op touw worden gezet. Macrae kwam dus om te leren, en dat heeft hij gedaan, laat hij na de conferentie weten. ‘Wat ik geleerd heb, is de manier waarop Binnenlandse Zaken luistert naar de burgers. Het is altijd lastig om erachter te komen wat zij willen.’ Dan keren we de vraag om: Wat kan Nederland leren van de Britten? Macrae: ‘De manier waarop onze regelgeving werkt. Ik denk dat wij op dat gebied nog veel kunnen leren aan andere landen. Het basisidee is dat we niet alles moeten inspecteren, maar meer vertrouwen op de wetenschap en bewijzen, evidence-based policy. We doen er goed aan dat te benadrukken bij onze trainingen. De Britse ­benadering van risicomanagement is een van de beste ter wereld. Dat vindt ook het OECD.’ < [RvdD]

Dag ­ van Europa groots gevierd Tussen Koninginnedag en Moederdag wacht nog de Dag van ­Europa, op 9 mei, ook wel Schumandag genoemd. Nederland pakt dit jaar weer uit met de viering. Zo verzorgt de Europese Commissie ­samen met het Europees Parlement een grootscheepse receptie in Den Haag.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman verklaarde op 9 mei 1950 dat de wereldvrede alleen kon worden gewaarborgd door de vorming van een supranationaal Europees instituut voor het ­ beheer van de elementaire industriële grondstoffen. Het was de aanzet tot de ­Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, die een jaar later werd ­opgericht. Daaruit groeide de Europese Unie zoals wij die vandaag de dag kennen. Ook dit jaar staan tal van instellingen stil bij de Dag van Europa. Een greep uit de landelijke activiteiten:

Avond van Europa Hebben Turkije en Europa elkaar eigenlijk wel nodig? Over deze vraag discussiëren jongeren in Rotterdam op de vooravond van Europadag. Naast het debat is er volop ruimte voor muziek, comedy en entertainment. Speciale gasten zijn Ebru Umar (columniste), Jandino Asporaat (cabaretier), Joost Lagendijk (Europarlementariër) en DJ Dyna.

32

PM 2/5

Wat Avond van Europa Wanneer Donderdag 8 mei, vanaf 19.30 uur Waar Thalia Lounge, Kruiskade 31, Rotterdam Toegang Gratis Info www.jeugdraad.nl

Interculturele dialoog De gemeente Den Haag heeft een grote groep studenten uit de Balkan op bezoek. Samen met de gemeenteambtenaren en studenten van de HEBO uit Den Haag gaan zij de interculturele dialoog aan. Een van de stellingen luidt: ‘The EU lacks a common intellectual framework to discuss the ­challenges of multiculturalism.’ Het panel bestaat uit Europarlementariër ­Cornelis Visser (CDA), Laura Grijns (SICA) en Anna Innocenti (GHDR). Wat Debat European Year of Intercultural Dialogue Wanneer Vrijdag 9 mei, 11.30-14.00 uur Waar Haagse Lobby, Stadhuis, Spui 70, Den Haag Taal Engels Info www.denhaag.com

et cetera <

Anonieme AIVD’ers aan het woord De Amerikaanse Jill Magid sprak met AIVD’ers en maakte er een kunstwerk van. Haar gesprekspartners kwamen regelmatig niet ­opdagen. Eigenlijk zijn AIVD’ers ook maar mensen. De ambtenaren die in aanraking komen met belangrijke staatsgeheimen spelen gewoon in een band, zijn geboren in de jaren zestig, zijn fotograaf of katholiek, beschikken over een Hotmailadres en hebben kinderen. De jonge, maar reeds gevestigde Amerikaanse kunstenares Jill Magid (1973), deels woonachtig in Amsterdam, sprak met achttien anonieme AIVD’ers in onopvallende barretjes en kroegen en verwerkte de uitkomsten van die gesprekken in een tentoonstelling met neonkunstwerken. Die opstelling vormt een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling Article 12 en is nu te zien in het Haagse kunstcentrum Stroom. De kunstwerken zijn intrigerend. Het geeft een klein inkijkje in het leven van de mensen in een niet-alledaagse organisatie als de AIVD. Het knisperende van de elektriciteit – neon werkt alleen onder hoge spanning – en het felrode licht in de vrij donkere ruimte geven de tentoonstelling een spannend effect. De expositie heeft haar wortels in 2005, toen het toekomstige hoofdkantoor van de AIVD in Zoetermeer werd gerenoveerd. Vanuit de percentageregeling voor beeldende kunst bij rijksgebouwen, kwam er via het Atelier Rijksbouwmeester geld voor kunst ter beschikking, dat de dienst zelf kon uitgeven. Jill Magid werd geselecteerd, een kunstenaar die gefascineerd is door thema’s van observatie en openbaarheid. Om het werk

Debatcompetitie Het Bureau Europees Parlement organiseert samen met het Nederlands Debat Instituut een serie debatwedstrijden rondom Europese thema’s. Studenten van verschillende vestigingen van Hogeschool InHolland leren in een debattraining alle kneepjes van het vak alvorens met elkaar de strijd aan te binden. De jury bestaat onder andere uit InHolland CvB-voorzitter Geert Dales en Europarlementariërs Thijs Berman (PvdA) en Corien Wortmann-Kool (CDA). De winnende delegatie ontvangt een trip naar het EP in Straatsburg. Wat Debatcompetitie studenten InHolland Wanneer Vrijdag 9 mei, 12.00-18.00 uur Waar InHolland, Boelelaan 1109, Amsterdam Info www.inholland.nl

Borrelen De Europese Commissie verzorgt samen met het Europees Parlement een grootscheepse receptie. Burgemeester Jozias van Aartsen spreekt over Den Haag als internationale stad voor vrede en veiligheid in het licht van de multi-etnische samenleving.

Article 12 is nog tot en met zondag 15 juni te zien in Stroom, Hogewal 1-9, Den Haag. De toegang is gratis. Meer info: www.stroom.nl

te maken, sprak ze in onopvallende kroegjes met AIVD’ers. De afspraken werden op een welhaast James Bond-achtige wijze gemaakt: Magid kreeg simpelweg de opdracht om op een bepaald moment ergens te zijn. De gesprekken verliepen anoniem. Het kwam regelmatig voor dat de tegenpartij niet eens kwam opdagen. Het is bijzonder dat Magid de kans kreeg zo persoonlijk met medewerkers van de AIVD te spreken. Om dat aan te geven zijn haar boeken met aantekeningen ook zo tentoongesteld: dichtgeslagen en achter glas, met de archiefdoos van de dienst erbij, want na de tentoonstelling gaan ook die het archief in. < [RvdD]

Wat Wanneer Waar Toegang Info

Receptie Vrijdag 9 mei, 16.00-18.00 uur Vertegenwoordiging van de EC, Korte Vijverberg 5, Den Haag Op uitnodiging www.eu.nl

Nacht van Europa De tweede editie van de Nacht van Europa kent een divers programma voor jongeren. Zo gaan politieke zwaargewichten (Timmermans, Kroes en Bolkestein) met elkaar in debat, verzorgen Jakhalzen Levi & Sadeghi De Grote Europa show en is er muziek uit alle windstreken van de EU. Wat Nacht van Europa Wanneer Vrijdag 9 mei, vanaf 19.00 uur Waar Felix Meritis, Keizersgracht 324, Amsterdam Toegang Vijf euro Info www.felix.meritis.nl

PM 2/5

33

service

PM hét magazine voor de overheid

Plenaire vergaderingen Tot 13 mei is de Tweede Kamer met reces. In de week van 13 mei vergadert de Kamer over onder andere een wijziging in de Wet op het kindgebonden budget, de instelling van een Speciaal Tribunaal voor Libanon en de dualisering van gemeenten en provincies wordt geëvalueerd. Commissievergaderingen

Dinsdag 13 mei

I]ZbV 9Z[aZm^WZaZ VbWiZcVVg ™6aaZhdkZgYZVbW^i^ZhkVcYZ iVV`hiZaa^c\ ™:ZghiV[hX]V[[Zc!YVcV[YVc`Zc ™L^ZkZgY^ZciZgVVcYZ kZgc^Zjl^c\kVc]Zig^_`4

13 t/m 15 mei

Kameragenda

16.00 – 18.00

VenW,





Algemeen Overleg

Algemeen Overleg





MIRT

Inburgeringscursussen

16.30 – 18.30

EZ, Algemeen Overleg

16.30 – 18.00

EZ, Algemeen Overleg



Jaarverslag NMa



16.00 – 18.00

WWI en OCW,











T-DAB

19.30 – 22.30

OCW, EZ en LNV

18.30 – 21.30

BZ, EZ en VWS,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg





Wetenschappelijk





China





Onderzoek



Donderdag 15 mei Woensdag 14 mei

10.00 – 12.00

OCW,

10.00 – 12.00

OCW, Jeugd en VWS,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg





Sponsoring





OJC-Raad

10.15 – 12.15

VWS,

10.00 – 13.00

SZW,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg





Masterplan Buitenland





‘Werkt grijs door?’

12.00 – 14.00

EZ, Financiën en

12.30 – 14.00

VenW,



SZW,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg







Ondernemerschap

Betuweroute



14.00 – 15.30

VenW,

13.00 – 17.00

VWS,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg







Modernisering AWBZ

HSL-Zuid



14.00 – 15.00

VWS en Jeugd,

15.00 – 18.00

OCW en WWI,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg







Gelijke Kansen

Zwerfjongeren



15.30 – 18.30

Justitie,

15.00 – 17.00

EZ, BZ en LNV,





Algemeen Overleg





Algemeen Overleg





Illegale vuurwapens





Internationaal





ondernemen

evenementen 7 en 8 mei >[jj^[cWl[hiY^_`dj_dFC/ef',c[_

Standard business reporting in de praktijk Nederlands Taxonomie Project Evoluon, Eindhoven www.sbrconference.nl

8 mei

L^aijVYkZgiZgZc4 D[[cYedjWYjefc[j7i^WDWhW_d j[b[\eed&-&#)'((--[#cW_bWi^W6fc$db lll#eb#ca

34

PM 2/5

Nationaal Communicatie Congres Euroforum Hotel Arena, Amsterdam www.euroforum.nl

14 mei Bijeenkomst Bijpraten over de pardonregeling Congres- en Studiecentrum VNG Sofitel Cocagne, Eindhoven www.cs-vng.nl

15 mei Interdepartementale kennisquiz Jazz (Jong AZ) Ridderzaal, Den Haag www.piazza.tv

15 mei New Campus Congres Euroforum UvA, Amsterdam www.newcampuscongres.nl

20 mei Filosofisch café: De ideeën achter het jeugdbeleid, met André Rouvoet Felix & Sofie Felix Meritis, Amsterdam www.felix-en-sofie.nl

beau monde Ruim 300 ambtenaren en opdrachtgevers waren ­donderdag 24 april getuige van de opening van het ­onderkomen van De Werkmaatschappij, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Philippe Raets (waarnemend SG): ‘Het rijk krimpt, maar BZK groeit.’

Kleurrijk Schenkkade 100 is af Wat: Opening gebouw van De Werkmaatschappij Waar: Schenkkade 100, Den Haag Wanneer: Donderdag 24 april, vanaf 15.15 uur

Ter Horst en Raets in gesprek met Sylvia Bronmans (P-Direkt) en Ab Warffemius (De Werkmaat­ schappij). De Werkmaat­ schappij moet een begrip worden in Den Haag, vindt de minister. ‘Jullie zijn ondernemers binnen de overheid.’

Ruud Claproth van FormatieAdvies houdt kantoor op de 5e etage. Marga Molleman en Annette de Ruiter (r) zijn HRMadviseurs van De Werkmaat­ schappij, maar zitten - helaas! op het departement aan de Kalvermarkt.

Minister Guusje ter Horst en waarnemend SG Philippe Raets brengen een toost uit op het nieuwe pand van De Werkmaatschap­ pij. Vanwege het grote aantal genodigden, dat zich van de brandweer niet allemaal in de hal mocht ophouden, moest er een tent worden neergezet. Op het moment dat de minister de openingshandeling verrichtte, had ze het gebouw nog helemaal niet van binnen gezien. ‘Ik hoop dat het beter is dan deze tent.’ Irene van den Brink (Expertise­ centrum Bedrijfsmaatschappe­ lijk werk, 6e etage) en Wouter van IJzeren (EC Arbeids­ juridisch, 3e etage). Wat vindt Van den Brink het allerfijnst aan het gebouw? ‘Dat de ramen open kunnen, zoals je minister ook al zei in haar speech.’

Drie dames van Flexchange (voor de inhuur van tijdelijk personeel). Vlnr Egberdina van der Woude, Nelly van Winden en Marianne Maagdelijn. Ook zij zitten niet hier, maar bij een van hun opdrachtgevers in huis, bij Vrom aan de Rijnstraat.

Kunstenaar Jan van der Ploeg ontwierp het diagonale kleurenpalet. Elke verdieping heeft een eigen kleur. ‘In de hal komen ze alle zeven samen, heb je dat wel gezien bij binnenkomst?’ Naast hem zijn ‘agent’ Claire Steinmetz van Aschenbach & Hofland Galleries te Amsterdam. De minister en de SG maken een rondje langs alle organisaties. Miriam Laurensse en Charlotte van der Grift (rechts) van EC Arbeids­ marktcommunicatie leggen uit dat de campagne Werken bij het rijk nog steeds succesvol is. Links Fred Meijer, de baas van de twee dames.

Heleen Zwaving (secretaresse van ‘baas’ Warffemius): ‘In het begin zaten we met zijn drieën in dit gebouw, nu met 300 man.’ Naast haar Wally van Maanen (Vrom). Ljubica Kojic (l) en Mainie Dewsaran van, jawel, P-Direkt. Vanaf 1 januari 2009 doen zij de salarisadministratie van alle departementen, ‘behalve Defensie’, zoals de minister teleurgesteld zei in haar speech eerder deze middag.

Ayten Zor (l) van Flexchange is in gesprek met Patrick Tiessen van software­leverancier Netive. Zor houdt kantoor bij Rijkswaterstaat, waar Flexchange een pilotproject doet. ‘Mooi uitzicht daar, over de Maas.’

Collega’s van EC Arbeidsjuridisch René Meijer Evelyn van den Boom en Jan Somers (vlnr). Welke kleur heeft hun etage? ‘Kleur? Welke kleur? Oh, geel!’ antwoordt Van den Boom. ‘Een afschuwelijke kleur die niet matcht met ons logo.’

PM 2/5

35

Instroom nieuwe medewerkers?

www. MensErgerJeNietLanger .nl Is het beheren van o.a.

aanmeldingen leaseauto’s laptops bij de personeelsvereniging leaseauto’s tekenbevoegdheid toegangspassen adres- en klantlijsten sleutels autorisaties creditcards PDA’s werken flexplekken mobiele telefoonsinlog ID’s passwords passwords bedrijfsuniformen bedrijfsinformatie sleutels mobiele telefoons autorisaties inlog ID’s vanflexplekken introductiecursussen het volgen adres- en klantlijstenbedrijfsuniformen werk- en tekenbevoegdheid PDA’s aanmeldingen bij de personeelsvereniging creditcards het volgen van introductiecursussen toegangspassen interne opleiding van nieuwe medewerkers interne opleiding van nieuwe medewerkers laptops bedrijfsinformatie ...een bron van ergernis? Of ergert u zich aan het feit dat middelen ongemerkt verdwijnen uit uw organisatie als medewerkers uit dienst gaan? Bezoek dan www.MensErgerJeNietLanger.nl Maak kennis met Prequest Proces Management. Integrale sturing van afdelingsoverstijgende processen. Ongeacht welke applicatie u ook gebruikt voor FM, ICT of HRM, met Prequest Proces Management werken afdelingen beter samen, haalt u meer rendement uit uw medewerkers en heeft u grip op alle middelen! Overtuig u zelf van de eenvoud en de toegevoegde waarde tijdens een vrijblijvend gesprek. Bel 030 - 659 7411 of kijk op www.MensErgerJeNietLanger.nl