Bio-energie cluster Oost Nederland
Samenwerking overheid en bedrijfsleven ontwikkeling en realisatie van bioenergieprojecten
Inhoud 1. inleiding 2. bioenergie in Oost Nederland 3. rol van gemeente 4. samenwerking met bedrijfsleven 5. afsluiting
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 2
Bioenergiecluster Oost Nederland CCS Biomass Technology Group Technologie Kring Twente Plegt Biodiesel KIWA Gastec
Stimuland Borgman Beheer Projecten LTO Noord Bruins & Kwast
landbouw, bos- en groenbeheer Universiteit Twente Saxion Hogeschool
technologieontwikkeling
kennisinstellingen exploitatie energie systemen
ROVA Twente Milieu, Twence Raedthuys, DVEP, Bieleveld Waterschap Regge & Dinkel Enexis Cogas
systeem leveranciers HoSt KARA Stork Thermeq Tubro ProLeiT R&WE
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 3
de doelstellingen meer bio-energie in Oost Nederland
maatschappelijke partner voor de lokale overheden
ontwikkelen van nieuwe bio-energie technologieen
voedingsbodem voor innovaties met internationale marktpotentie
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 4
Food Valley Food Valley
projectgroep
bioenergiestimulator
provincie
gemeenten
bedrijven Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 5
Food Valley Bioenergieprogramma
Initiatieven • •
welke initiatieven lopen er? wat kunnen die verder worden geholpen?
Doelstellingen: - realisatie van mestvergistingsinstallaties - realisatie van houtgestookte installaties - meer groenafval richting bioenergie
Voedingsbodem • •
hoe kunnen we het aanbod van brandstof verbeteren? hoe kunnen we de afzet van energie verbeteren?
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 6
Bioenergie in Oost Nederland huidige situatie
1. inzet afvalhout in Hengelo en Goor (160 kton/j) voor electriciteitsproductie
2. inzet GFT in Wilp, Zwolle, Hengelo (120 kton/jaar) voor groen gas en electriciteitsproductie 3. inzet schoon hout in kleine en middelgrote stookinstallaties (Ede 20 kton/j), straks naar torrefactie en pyrolyse plants (totaal 100 kton/j). En naar Electrabel (470 kton/j). 4. inzet mest en co-substraten in mestvergisters voor electriciteitsproductie , mestopwerking en warmte Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 7
de observaties houtvoorraden snoeihoutafval, afvalhout en GFT goeddeels benut (binnenkort) maaisel, hout uit landschap en mest nog nauwelijks benut, gespannen markt co-substraten
De laag hangende appels zijn geplukt, De resterende appels zitten bovenin de boom
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 8
SDE beschikkingen 2008 - 2010 18 16 14
SDE beschikkingen 2008 - 2010 Electriciteit bron: Agentschap NL
12
MW
10
8 6 4 2 0
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 9
SDE beschikkingen 2008 - 2010 3500
m3 groen gas per uur
3000
2500
SDE beschikkingen 2008 - 2010 Groen Gas Bron: Agentschap NL
2000
1500
1000
500
0
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 10
de ontwikkelingen groen gas vergister(s)
gasopwaardering
biomassa
SDE+ regeling
biogas
electriciteit
warmte
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 11
de ontwikkelingen boerderijvergisters
Alle mest moet direct de vergister in!! Zonder co-substraten!!
HoSt
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 12
de ontwikkelingen grote belangstelling voor schoon hout
Bouwen, installeren en bedrijven van kleinschalige houtgestookte verwarmingsketels voor middelgrote gebruikers
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 13
de ontwikkelingen de tussenstap
biomassa
productie
hoogwaardige biobrandstof
vast, vloeibaar of gas
toepassing
lokale productie van duurzame energie
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 14
de ontwikkelingen pyrolyse olie
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 15
de ontwikkelingen meer hout uit bos Meer biomassa uit het bos onder verantwoord bosbeheer
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 16
de belemmeringen bioenergie heeft ruimte nodig lastige ruimtelijke ordeningstrajecten
lange RO en vergunningstrajecten de afval/ geen afval issues
hoge biomassa(verzamel)kosten dan wel hoge conversiekosten hoge investeringen met stevige financiële risico’s
Volop technische en organisatorische uitdagingen om Bioenergie efficient en goedkoper te maken
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 17
rol van de gemeente de eigenaar van biomassa (groenafval) een belangrijke energiegebruiker (gebouwen) de vergunningverlener (Wabo) een grondeigenaar/ ontwikkelaar (woonwijken/ bedrijventerreinen) verantwoordelijk voor gezond werk- en leefklimaat
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 18
Verdeling in energieopbrengst
Biomassastromen
Geacreerd = reeds aangewend voor energie
voorbeeld Amersfoort
knip- en snoeihout part hout van landschap knip- en snoeihout gem
biogas uit regio
A- en B-hout particulieren A- en B-hout bedrijven
sloot- en dijkmaaisel bermmaaisel GFT
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 19
Gemengd groenafval
houtachtig
Groenstromen - particulier - gemeente
lage houtfractie, veel blad en groen, veel zand, soms verontreinigingen Bio-energie Cluster Oost Nederland
slide 20
Boomsnoeihout
Snoeihout - particulier - gemeente - landschapsbeheer
hoge houtfractie, weinig blad, weinig zand, enkele conifeer
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 21
Strategie van de gemeente hoe beschikbaar te maken?
de eigenaar van biomassa (groenafval)
een belangrijke energiegebruiker (gebouwen)
de vergunningverlener (Wabo)
een grondeigenaar/ ontwikkelaar (woonwijken/ bedrijventerreinen)
verantwoordelijk voor gezond werk- en leefklimaat
energievraag?
Strategie Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 22
Strategie van de gemeente voorbeeld Amersfoort
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 23
Samenwerking met marktpartijen voorbeeld Amersfoort
Provincie – Gemeente – waterschap - sociale werkvoorziening – energiebedrijf – afvalorganisatie - afvalbedrijf
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 24
Schep ruimte voor bio-energie algemeen
oppassen voor: “het zal niet meer kosten dan fossiele energie” “het zal geen impact hebben op de omgeving” “de installatie zal volledig geurloos zijn”
Bio-energie de Vallei Vathorst Twee installatie van vergelijkbare energiecapaciteit
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 25
Schep ruimte voor bio-energie houtketels
opletten bij vergunningverlening: - hanteer geen onnodig hoge normen (NER F7 is de maat voor houtketels); - controleer of brandstof past bij ketel - schrijf inspectie voor: - voor ingebruikname - periodiek - schrijf brandveilige maatregelen voor - houtsnippers is geen afval Afvalbrief Minister aan Tweede Kamer 25 augustus 2011 slide 26
Bio-energie Cluster Oost Nederland
Schep ruimte voor bio-energie algemeen
Wacht niet op betere oplossingen: - het beste is vaak de vijand van het goede - kijk naar wat nu realiseerbaar is; - een half duurzaam systeem is ook winst
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 27
Schep ruimte voor bio-energie samenwerking
Werk samen met bedrijfsleven:
overheid
marktpartijen
Zorg voor de samenleving nu en in de toekomst
Duurzame groei van economische activiteiten
- afval - energievoorziening - wonen - economie - ruimtelijke ordening
Gespecialiseerde partijen voor: - productie van bio-energie - installatie van energiesystemen - dienstverlening - technologische ontwikkeling
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 28
Schep ruimte voor bio-energie samenwerking
Werk samen met bedrijfsleven: – geef vertrouwen aan goede initatiefnemers met gevoel voor samenwerking – houd rekening met hoge ontwikkelkosten voor bedrijfsleven door regelgeving overheid – houd rekening met grote risico’s => geef lange termijn commitment
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 29
Einde presentatie
[email protected] www.bioenergieclusteroostnederland.nl
[email protected] www.regiofoodvalley.nl
Bio-energie Cluster Oost Nederland slide 30