Kanker Instituut
U heeft een afspraak op het gezamenlijke spreekuur van de afdelingen Dermatologie en Plastische Chirurgie. In deze folder vindt u informatie over het verwijderen van huidkanker door middel van zogenaamde Mohs’ chirurgie door de dermatoloog en het sluiten van de wond door de plastisch chirurg.
Mohs’ Chirurgie en Reconstructie (Operatieve verwijdering van huidkanker door de dermatoloog met aansluitend een hersteloperatie door de plastisch chirurg)
Huidkanker en Mohs’ chirurgie Kanker is een abnormale groei van cellen op een ongecontroleerde en onvoorspelbare wijze. Het kankerweefsel groeit ten koste van het omliggende gezonde weefsel. Er zijn meerdere vormen van huidkanker. In de huid zijn de meest voorkomende kankertypes (carcinomen) het basaalcel-carcinoom en het plaveiselcel-carcinoom. De dermatoloog zal met u bespreken welk kankertype bij u is aangetroffen. De groei van kankercellen begint in de bovenste laag van de huid. De kwaadaardige plek groeit naar beneden en maakt wortels en uitbreidingen (in de vorm van vingers) onder de huid. Sommige van deze uitlopers zijn zo klein dat je ze alleen met een microscoop kunt zien. De tumor die je op de huid ziet, is soms slechts een klein gedeelte van de totale tumor. Mohs’ chirurgie is voor de vorm van huidkanker die bij u is geconstateerd de beste behandelmethode. Met deze behandeling kan de huidkanker volledig chirurgisch worden verwijderd, zonder onnodig weefsel te verwijderen. Al tijdens de operatie wordt gecontroleerd of alle huidkanker is verwijderd. Is er nog huidkanker in de wondranden aanwezig, dan wordt opnieuw wat weefsel weggesneden. Dit gebeurt totdat bij microscopisch onderzoek geen huidkanker meer aanwezig is. Mohs’ chirurgie is vernoemd naar Frederick Mohs die deze techniek heeft ontwikkeld. Na de Mohs’ chirurgie zal een herstel (=reconstructie) van de wond plaatsvinden door de plastisch chirurg. Hierover wordt u later in deze folder geïnformeerd. Procedure 1. Voorbereiding. 2. Mohs’ chirurgie op de polikliniek Dermatologie. 3. Opname op de verpleegafdeling Plastische Chirurgie voor reconstructie van de wond. 4. Nazorg. 5. Mogelijkheden en verwachtingen. 6. Complicaties.
2
1. Voorbereiding Na het bezoek aan het gezamenlijk spreekuur van de dermatoloog en plastisch chirurg krijgt u een oproepbrief thuisgestuurd. In deze brief vindt u informatie over de data waarop beide ingrepen (Mohs’ en reconstructie) zullen plaatsvinden en waar u zich kunt melden. Ongeveer twee weken voor de operatie wordt een bezoek gepland aan de polikliniek anesthesie en het verpleegkundig Pre Operatieve Spreekuur plastische chirurgie en dermatologie (POS). Datum en tijdstip van deze bezoeken staan in dezelfde oproepbrief vermeld. Op beide spreekuren kunt u met uw vragen terecht. De verpleegkundige zal u op het verpleegkundig spreekuur met name informeren over de gang van zaken tijdens uw opname voor de reconstructie op de afdeling plastische chirurgie en de periode na ontslag. Als u geneesmiddelen gebruikt, meldt u dit dan al tijdens het eerste bezoek aan de dermatoloog en plastisch chirurg. Bepaalde medicijnen (zoals aspirine, Ascal, APC, Plavix en dergelijke) mag u een aantal dagen voor de ingreep niet meer slikken. Daarnaast raden wij u aan minstens zes weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten waardoor veel vaker problemen bij de wondgenezing optreden zoals weefselversterf en infecties.
2. Mohs’ chirurgie op de polikliniek Dermatologie U wordt vroeg in de ochtend op de polikliniek Dermatologie ontvangen. U hoeft niet nuchter te komen, omdat de operatie onder plaatselijke verdoving plaatsvindt. Het gebied waar de operatie plaatsvindt wordt gereinigd met een desinfecterend middel. Daarna wordt het operatiegebied met steriele doeken afgedekt. De dermatoloog tekent het te verwijderen gedeelte met een kleine marge af, waarna dat gebied wordt verdoofd. U voelt hierbij een prik en het inspuiten van de verdovingsvloeistof kan een branderig gevoel geven. Omdat de procedure lang kan duren, wordt een langwerkende verdoving gebruikt. Hierna wordt de aangetaste huid weggesneden. U blijft voelen dat de dokter bezig is, maar u behoort geen pijn te voelen. Na afloop wordt een verband aangelegd. Dit deel van de procedure duurt gemiddeld 30 tot 45 minuten. Hierna wordt u naar de rustruimte gebracht. Tijdens uw rust/wachtperiode wordt het weefselstukje ingevroren en in kleine plakjes gesneden. Deze plakjes worden onder de microscoop bekeken om te zien of er nog tumorcellen in de snijranden aanwezig zijn. Alle randen worden gemerkt met een kleur en er wordt een tekening gemaakt. Zo is precies te zien waar eventueel nog tumorresten zijn achtergebleven. Deze procedure duurt gemiddeld 60 minuten. Tijdens deze wachttijd heeft u een verband om en wacht u in de rustkamer op de uitslag van het microscopisch onderzoek. U mag iemand meenemen om u de hele dag te vergezellen. Er is koffie en thee beschikbaar. Uitsluitend voor u wordt een lunch verzorgd. 3
Zodra de uitslag van het microscopisch onderzoek bekend is, krijgt u dat gelijk te horen. Als er nog tumorcellen gezien worden, wordt er nog een stukje huid weggesneden. Aansluitend wordt dit weer onderzocht. Deze procedure wordt herhaald totdat de tumor weg is. Gemiddeld is dit na 2 tot 3 ronden, maar soms zijn er meer ronden nodig om de tumor volledig weg te halen. Dankzij deze methode bent u er zeker van dat de kanker geheel verwijderd is en kan zo veel mogelijk normale, gezonde huid behouden blijven. We begrijpen dat dit proces voor u zowel psychisch als lichamelijk belastend kan zijn en proberen u tijdens deze dag zo goed mogelijk te begeleiden. Na de Mohs’ chirurgie kunt u, zoals in uw oproepbrief is vermeld, óf weer naar huis óf u wordt opgenomen op de verpleegafdeling Plastische Chirurgie en Dermatologie. In de meeste gevallen valt de pijn mee. Als u pijn hebt, kunt u 2 tabletten paracetamol (= 1 gram) innemen. Wij adviseren u geen andere pijnstillers te gebruiken omdat deze pijnstillers vaak een bloedverdunnend effect hebben en er een nabloeding zou kunnen optreden.
3. Opname op de verpleegafdeling Plastische Chirurgie voor reconstructie Nadat de dermatoloog de Mohs' procedure heeft afgerond, kijkt de plastisch chirurg hoe het defect wat is ontstaan netjes kan worden gesloten. In de meeste gevallen vindt de reconstructie op de dag na de Mohs’ procedure plaats. U wordt hiervoor opgenomen op de verpleegafdeling Plastische chirurgie en Dermatologie (afdeling 7 Midden) in het hoofdgebouw van het Erasmus MC. De reconstructie vindt plaats op de operatiekamer en wordt in de meeste gevallen onder algehele narcose uitgevoerd. U dient daarom op de dag van de reconstructie nuchter te zijn. Op de verpleegafdeling worden de gegevens die al eerder zijn genoteerd tijdens het verpleegkundig preoperatieve spreekuur kort met u doorgenomen en gecontroleerd en wordt uw pols, bloeddruk en temperatuur gemeten. Als u thuis al medicatie gebruikt, wordt u verzocht deze voor de duur van de opname mee te nemen. Het is raadzaam om waardevolle sieraden/ voorwerpen thuis te laten. Kort voordat de ingreep gepland staat krijgt u een operatiejasje aan en neemt u plaats in bed. Vaak schrijft de anesthesist nog zogenoemde premedicatie voor: dit zijn vaak pijnstillers en eventueel kalmerende/rustgevende medicatie, die u voor de ingreep mag innemen. U mag geen sieraden of (gebit-)prothesen dragen. Zodra u op de operatieafdeling terecht kunt, wordt u met bed en al naar boven gebracht. Op het operatiecomplex moet u soms nog even wachten totdat u aan de beurt bent, voordat u naar de operatiekamer wordt gebracht. In de operatiekamer wordt u van uw bed op de operatietafel getild. Door anesthesiemedewerkers wordt een infuus ingebracht en worden hartbewakingselektroden op uw lichaam geplakt. Vervolgens wordt een veiligheidscheck uitgevoerd, de zogenaamde “Time Out Procedure (TOP)”. Hierna wordt u door de anesthesist onder algehele narcose gebracht en voert de plastisch chirurg de reconstructie uit. 4
Na de ingreep komt u via de uitslaapkamer, ook wel verkoever genoemd, weer terug op de verpleegafdeling. U hebt dan in de meeste gevallen nog verband over de wonden waarvoor u na ontslag vaak thuiszorg nodig hebt om de wonden voor u te kunnen verzorgen. Deze thuiszorg vragen wij voor u aan. Afhankelijk van uw conditie en van het feit of de thuiszorg voor u is geregeld, kunt u de dag na de operatie naar huis. Regelmatig, zoals bij een neusreconstructie met een voorhoofdslap, zijn meerdere ingrepen nodig om tot een goed eindresultaat te komen. Bij een neusreconstructie vinden de tweede en derde ingreep meestal ook onder algehele narcose plaats tijdens een aparte (dag)opname. De tweede ingreep wordt drie tot vier weken na de eerste uitgevoerd en de derde ingreep weer ongeveer een maand na de tweede. Soms is het noodzakelijk om nog een vierde ingreep uit te voeren om het resultaat verder te perfectioneren, meestal zes tot tien maanden later (zie foto’s).
4. Nazorg Na uw ontslag, zult u thuis dagelijks door medewerkers van de thuiszorg worden bezocht. Zij zullen uw wond verzorgen volgens een door ons meegeven richtlijn. Bij vragen kunt u of de wijkverpleegkundige altijd contact opnemen met -
de polikliniek plastische chirurgie op telefoonnummer (010) 704 01 37
-
met afdeling plastische chirurgie en dermatologie op telefoonnummer (010) 703 32 46.
Afhankelijk van het vervolgtraject krijgt u een polikliniekafspraak mee voor controle van de wond of krijgt u, zo nodig, een oproep voor een vervolgingreep.
5
5. Mogelijkheden en verwachtingen Het is meestal mogelijk de reconstructie zo uit te voeren dat het esthetische en functionele resultaat tot tevredenheid is, maar er zal nooit meer dezelfde situatie ontstaan zoals die was voor het verwijderen van de huidtumor. Vaak zijn één of meerdere nacorrecties noodzakelijk om het resultaat verder te perfectioneren.
6. Complicaties Ernstige complicaties waardoor opnieuw een operatie noodzakelijk is of een duidelijk slechter eindresultaat ontstaat, komen niet vaak voor. Zulke complicaties zijn: nabloeding, weefselversterf en een ernstige wondinfectie. Milde complicaties zoals een geringe wondgenezingsstoornis of milde wondinfectie die met goede wondzorg poliklinisch te behandelen zijn, komen wel af en toe voor. Doorgaan met roken rondom de ingreep verhoogt de kans op complicaties aanzienlijk. Andere risicofactoren voor wondgenezingsstoornissen zijn onder andere: bestraling, suikerziekte, en prednisongebruik.
Vragen Heeft u nog vragen, neemt u dan contact op met: - de polikliniek plastische chirurgie op telefoonnummer (010) 704 01 37 of met - de afdeling plastische chirurgie en dermatologie op telefoonnummer (010) 703 32 46.
6
Vragen en aantekeningen
7
www.erasmusmc.nl/kankerinstituut
0000214
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 02/12
Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend
