STECR Werkwijzer
MODERN WERKNEMERSCHAP
‘Een actuele kijk op werknemerschap’
v ersie 1
FeBrUAri 2010
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
2
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
3
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
4
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
1
v ersie 1
FeBrUAri 2010
5
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
2
1 Evers, G. en T. Wilthagen (2007). De toekomst van d de arbeidsrelatie. Een essay over wederkerig risicomanagement. Assen: Van Gorcum, p. 7-9. 2 Ester, P. R. Muffels en J.J. Schipper (red) (2006). Dynamiek en levensloop. De arbeidsmarkt in transitie. Assen: Van Gorcum, p. 182. 3 P.F. van der Heijden (1999), Revolutie in het arbeidsrecht: privatisering. ArbeidsRecht, nr. 8/9, p.4 e.v.). Rasking signaleert deze laatste trend ook, maar noemt deze ‘weisure’, een combinatie van work (werk) en leisure (ontspanning). In: Rasking, Johan (2009). Werk plus privé geeft 'weisure'. De Standaard 9 september.
v ersie 1
FeBrUAri 2010
6
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
4 Schmid, G. (2002). Transitional labour markets and the European social model: towards a new employment compact. Geciteerd in: Evers, G. en T. Wilthagen (2007). De toekomst van de arbeidsrelatie. Een essay over wederkerig risicomanagement.
v ersie 1
FeBrUAri 2010
7
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
De De Commissie Arbeidsparticipatie kreeg in december 2007 van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid opdracht voorstellen te formuleren die ertoe leiden dat in Nederland meer mensen aan het werk gaan en de werking van de arbeidsmarkt verbetert. Deze commissie, onder voorzitterschap van Peter Bakker, bestuursvoorzitter TNT, publiceerde op 16 juni 2008 het advies ‘Naar een toekomst die werkt.’ 6 Tijd voor een nieuw sociaal contract. Leni Beukema, Jeroen de Glas, Hans Kamps e.a., Volkskrant 1111-2009.
v ersie 1
FeBrUAri 2010
8
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
3
Goed werknemerschap Keuzes maken Werk is erg in beweging. Vroeger was werken veel meer: na een periode van school gaan werken, na een periode van werken pensionering. ng. Nu zijn deze sferen niet meer zo afzonderlijk aanwezig. Het is belangrijk om de overgangen tussen deze verschillende sferen makkelijker te maken (af en toe moet je vanuit de sfeer ‘werken’ naar ‘scholing’ en weer terug kunnen; of van ‘werken’ naar ‘zorg’). ibiliteit en meer eigen verantwoordelijkheid Sleutelwoorden in deze ontwikkeling zijn: flexibiliteit en (vooral ook) het verdwijnen van traditionele zekerheden. lusie, dat voor oplossing van hedendaagse De kenniskring trok in dit verband de conclusie, vragen rond werk vooral antwoord moet worden gezocht op de vraag hoe om te gaan met de nieuwe onzekerheden die de genoemde ontwikkelingen met zich meebrengen. Deze Werkwijzer neemt vooral als vertrekpunt, dat gestimuleerd moet worden dat werknemers zich bewust zijn (of worden) van de nieuwe risico’s die zij lopen en dat daarbij keuzes gemaakt kunnen worden: Wat kun je zelf doen als werknemer? Deze Werkwijzer richt zich dus op de werknemer die keuzes te maken heeft. Vanuit het besef dat veel vangnetten wegvallen, is het uiteindelijk belang voor de werknemer dat hij gezond blijft, liefst tot ver na zijn pensionering. Dat betekent: keuzes maken en antwoord zoeken op vragen als: Wat is mijn belastbaarheid? Wat kan ik aan? Hoe kan ik dat regelen? En ook: Realiseer je, dat als je blijft roken, te zwaar werk blijft doen etc., dat dan de gevolgen niet (meer) voor het bedrijf zijn, maar voor jezelf? Denk vooruit, want dit zijn de gevolgen! Ons vertrekpunt is het besef, dat mensen veel meer dan vroeger in verschillende sferen (scholing, werk, zorg, pensioen) actief zijn. Dit is een besef dat met name vertaald moet worden naar de werknemer met het besef van ‘toen’: bijvoorbeeld de ‘levenslange’ bouwvakker, die – met inmiddels een vaste baan en een eigen huis – niet meer verder kan in zijn oorspronkelijke vak. Of: de in het bedrijf opgegroeide manager, die na een fusie geen vervolg meer kan vinden. Dit zijn situaties (die overigens sterk per sector kunnen verschillen) die niet alleen zijn op te lossen met acties gericht op het voorkómen ervan. Wij staan in deze Werkwijzer stil bij verschillende momenten in het werkende leven en bij de keuzes die je op deze momenten kunt maken. Dit alles vanuit de gedachte dat iedere werkende zelf te maken krijgt met de gevolgen van die keuzes en daarom ook zelf verantwoord met die keuzes om moet gaan. Je doet het voor jezelf! In iedere fase opnieuw zijn d doordachte keuzes nodig: Waar sta ik? Waar moet ik op letten? Waar kan ik uit kiezen? Het gaat er vooral om ervoor te zorgen dat de werkende zich eerder dan vroeger bewust is van de gevolgen van zijn keuzes, en dat je aan je loopbaan moet werken vóór je in de problemen zit. Goed kiezen maakt goed werknemerschap! In deze Werkwijzer staan in 10 boxen voorbeelden van de keuzes waar het dan om kan gaan.
v ersie 1
FeBrUAri 2010
9
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
10
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
4
Guurtje van Sloten en Joyce van der Wolk: Goed voorbeeld doet goed volgen. De baten van goed werkgeverschap en goed werknemerschap. In: Gids voor Personeelsmanagement jrg. 86 nr. 6 - 2007 7
v ersie 1
FeBrUAri 2010
11
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
5
v ersie 1
FeBrUAri 2010
12
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
• • • • • • •
v ersie 1
FeBrUAri 2010
13
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
6
v ersie 1
FeBrUAri 2010
14
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
15
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
7
v ersie 1
FeBrUAri 2010
16
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
17
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
8
8 In: Naar een toekomst die werkt. Advies Commissie Arbeidsparticipatie. Den Haag 2008.
v ersie 1
FeBrUAri 2010
18
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
9
v ersie 1
FeBrUAri 2010
19
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
20
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
v ersie 1
FeBrUAri 2010
21
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
10
• • • • • • • • • •
•
9 Zie www.sterknaarwerk.info. 10 Welder, voorheen Breed Platform Verzekerden en Werk. Welder is een landelijk, onafhankelijk kenniscentrum dat zich bezighoudt met werk, uitkeringen en verzekeringen in relatie tot gezondheid en handicap. 11 NVAB: Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskundigen
v ersie 1
FeBrUAri 2010
22
s TeCr WerkWijzer MODerN WerkNeMersCHAP
11
v ersie 1
FeBrUAri 2010
23
Kenniskring ‘Goed Werknemerschap’ Deze Werkwijzer is samengesteld door de STECR-kenniskring ‘Goed Werknemerschap’. Gezien de aard van dit onderwerp is – anders dan bij veel andere kenniskringen – de le leden uit de kringen van werkgevers- en gebruikelijke samenstelling uitgebreid met enkele werknemersorganisaties. De kenniskring is prof. dr. A.C.J.M. (Ton) Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg, zeer erkentelijk voor de inspirerende bijdragen tijdens de voorbereiding van deze Werkwijzer. Leden van de kenniskring Hans Burggraaf (bedrijfsarts NS), Mariet Feenstra (secretaris sociale zaken MKBNederland), Maarten Koster (jurist De Unie), Cheyenne Lacroes (beleidsmedewerker DIV), Marlies Leentvaar (arbeidsdeskundige NvvA), Mark Lindeboom (bedrijfsarts MKBasics.nl), Will Mossink (beleidsmedewerker/onderzoeker Welder), Johannes van der Wal (arbeidsdeskundige NvvA).
Als 'moderne' werkenden dreigen om of uit te vallen, is van groot belang dat zij weten wat ze kunnen doen en zelf regie nemen over hun leven en hun werk. Uiteindelijk zijn zij zelf verantwoordelijk. Binnen Ui ‘Sterk naar Werk. Ziek en mondig in de 1e lijn’ geven Welder en NVAB concreet invulling aan een actieve rol van de werkende én de professional in de 1e lijnszorg.
opleidingen op MBO- HBO- en Masterniveau” “Dé specialist in rijkserkende opleid
Postadres: Postbus 10089 7301 GB Apeldoorn www.stecr.nl
[email protected] ISBN NUR
978-94-90727-02-4 807