Model Hygiëneprotocol voor de Arbocatalogus Vlees werkt Dit hygiëneprotocol draagt bij aan een gemeenschappelijk beleid van hygiënemaatregelen binnen de vleessector en vleeswarensector. De huidige hygiëneprotocollen zijn in veel gevallen primair gericht op productkwaliteit. Het aspect van persoonlijke hygiëne is hieraan soms ondergeschikt, en zou daarom meer structureel in de hygiëneprotocollen moeten worden doorgevoerd. Het hygiëneprotocol is bestemd voor allen die op de productieafdelingen werkzaam zijn, of hieraan een bezoek brengen. Centraal hierbij staan werknemers van de productieafdelingen, technische dienst, derden, chauffeurs en bezoekers.
1. Handhygiëne Handhygiëne wordt beschouwd als de belangrijkste maatregel om risico op overdracht van microorganismen te verminderen. Hierbij kan er onderscheid worden gemaakt tussen productveiligheid en de gezondheid van de mens. Bij een goede handreiniging (en waar nodig onderarmen) wordt vuil en (tijdelijke) micro-organismen van de handen verwijderd door de handen en onderarmen te wassen met water en vloeibare zeep. Op welke momenten is het handen wassen van groot belang? Product veiligheid
Gezondheid
Voor aanvang van de werkzaamheden
Na het beëindigen van werkzaamheden
Bij het wisselen van werkzaamheden
Voor het betreden van de pauzeruimte
Bij het verlaten van de pauzeruimte
Na het afspoelen en uittrekken van handschoenen
Na hoesten, niezen en snuiten van de neus
Voor het eten, drinken en roken
Na contact met de hoofdhuid of wondjes Na toiletgebruik Na het roken Bij bezoedeling (vuil, smeer, abcessen, etc.) Nadat iets van de vloer is opgeraapt of iets is vastgepakt wat contact heeft gehad met de vloer
Daarnaast kunnen de handen gedesinfecteerd worden. Bij handdesinfectie worden op de handen aanwezige micro-organismen gereduceerd of gedood, door de handen in te wrijven met een desinfectans. Maak bij voorkeur gebruik van desinfectans met terugvettende bestanddelen om kloofjes en uitdroging van handen als gevolg van handreiniging of –desinfectie te voorkomen.
1
Op welke momenten is handdesinfectie van belang? Handdesinfectie Handdesinfectie dient volgens het bedrijfsprotocol plaats te vinden. Daarnaast wordt aanbevolen om een dispenser met handalcohol in de kleedruimte en/of in de kantine te plaatsen. Handdesinfectie is in de meeste bedrijven een standaard onderdeel in de hygiënesluis om de productieruimten te kunnen betreden. Handdesinfectie wordt dan gedaan vanuit oogpunt van product veiligheid. Vanuit oogpunt van werknemers gezondheid is het goed wassen van de handen de belangrijkste handeling. Na het uittrekken van de werkkleding in de kleedruimte wordt sterk aanbevolen om opnieuw de handen te wassen of te desinfecteren.
2
1.1
Handhygiëne tijdens het dragen van handschoenen
Tijdens het dragen van handschoenen kunnen micro-organismen de buitenkant van de handschoenen besmetten. Het is daarom belangrijk dat er een goede handhygiëne wordt uitgevoerd bij het uittrekken van de handschoenen. Handschoenen
Wegwerphandschoenen
Handschoenen (aanhouden!) wassen
Overmouwen uittrekken en weggooien
Overmouwen uittrekken en weggooien
Handschoenen uittrekken en weggooien (zie ook bijlage 2 Techniek uittrekken wegwerphandschoenen)
Handschoenen uittrekken (zie ook bijlage 1 Techniek
Handreiniging (zie ook 1.2 Techniek handreiniging)
uittrekken handschoenen) Handreiniging (zie ook 1.2 Techniek handreiniging)
1.2 Techniek handreiniging Was de handen volgens de onderstaande instructie: -
Maak de handen goed nat onder de kraan en voorzie ze vervolgens van een laagje vloeibare zeep uit de dispenser.
-
Wrijf de handen gedurende 10 seconden goed over elkaar, waarbij de vingertoppen, duimen en gebieden tussen de vingers en de polsen goed moeten worden ingewreven.
-
Spoel de handen goed af.
-
Sluit de kraan zonder deze zelf aan te raken, bijvoorbeeld met sensor of elleboog- of voetbediening.
-
Droog de handen goed af met warme luchtblowers of eenmalige handdoekjes. Gebruik geen herbruikbare handdoeken! Vergeet hierbij niet de polsen en de huid tussen de vingers te drogen.
3
1.3 Techniek handdesinfectie Neem bij het desinfecteren van de handen met desinfectans de volgende instructie in acht: -
Neem uit de dispenser een hoeveelheid handalcohol passend in het kuiltje van de handpalm.
-
Breng het desinfectans op de droge handen aan.
-
Wrijf de handen zorgvuldig over elkaar totdat ze droog zijn. Ook de vingertoppen, duimen, gebieden tussen de vingers en de polsen moeten grondig met de desinfectans worden ingewreven.
1.4 Waterkraan Aan de waterkraan wordt de volgende eis gesteld: -
De waterkraan mag niet met de handen worden aangeraakt.
1.5 Zeepdispensers Aan zeepdispensers worden de volgende eisen gesteld: -
Alle vaste zeepdispensers moeten zijn voorzien van elleboogbediening, voetbediening of een infraroodsensor.
-
Ze moeten zo zijn geconstrueerd dat de inhoud niet kan worden besmet.
-
Geen systemen gebruiken met een navulbaar reservoir.
-
Systemen die gebruik maken van wegwerpbare flessen verdienen de voorkeur
-
Bij het vervangen van het reservoir wordt de dispenser gereinigd.
4
1.6 Afvalbak Aan de afvalbak worden de volgende eisen gesteld: -
De afvalbak is goed onderhouden en schoon.
-
De afvalbak voorzien van een pedaal voor het handvrij, hygiënisch openen van het deksel.
-
De afvalbak dient één keer per dag te worden geledigd.
-
Reinig de afvalbak na lediging.
-
Was de handen na het ledigen en reinigen van de afvalbak. 2. Nagels en handen
Aan de nagels en handen worden de volgende eisen gesteld: -
De handen zijn schoon en verzorgd.
-
De nagels zijn kort geknipt, er bevindt zich geen vuil onder de nagelranden.
-
Nagellak, kunstnagels en andere vormen van nagelversieringen kunnen een bron van besmetting vormen en zijn daarom niet toegestaan.
-
Horloges en alle sieraden en oorbellen zijn verboden. Ook gladde ringen zoals relatie/trouwringen zijn niet toegestaan. 3. Haar, baarden en snorren
Aan hoofdhaar worden de volgende eisen gesteld: -
Hoofdhaar is schoon en goed verzorgd.
-
Lang haar wordt bedekt onder een haarnetje.
-
Eventueel gezichtsbeharing is goed verzorgd, schoon en kort geknipt.
-
Haar dient in een haarnetje gedragen te worden. Dit haarnetje dient opgezet te worden, alvorens de beschermende kleding wordt aangetrokken. Zorg dat het haarnetje zodanig gedragen wordt dat al het hoofdhaar is bedekt (haarnetje over de oren).
-
Baarden en/of snorren dienen met een baardnetje bedekt te worden. 4. Kleding
Aan kleding worden de volgende eisen gesteld: -
Werkkleding en privékleding dienen gescheiden bewaard te worden.
-
Elke dag schone werkkleding aantrekken. Bewaar geen werkkleding in de kledingkast.
-
Voor het betreden van de pauzeruimte dient de werkjas te worden uitgetrokken. Een overall wordt alleen aan de bovenzijde uitgetrokken en met de mouwen opgeknoopt. Het wordt aanbevolen om ook de werkbroek of de gehele overall uit te trekken, in iedergeval als die
5
werkkleding sterk vervuild is. Indien dit niet mogelijk is wordt goede handreiniging of desinfectie voor het betreden van de pauzeruimte geadviseerd. -
Trek gedurende de dag schone werkkleding aan indien deze ernstig verontreinigend is
-
Ga niet naar buiten in werkkleding.
-
Draag de werkkleding met de sluitingen dicht.
-
Werkkleding wordt via het bedrijf gewassen en dus niet mee naar huis genomen.
-
Draag alleen werkkleding die heel is, laat gescheurde werkkleding repareren.
-
Draag alleen bedrijfsschoeisel. Het gaat hierbij om gesloten schoeisel met een glad, gemakkelijk te reinigen oppervlak. Schoenen met veters zijn niet toegestaan. 5. Overig
Verder worden de volgende eisen gesteld: -
Gebruik geen overmatige make-up en sterk geurende parfum of aftershave.
-
Gebruik alleen pennen die uit één deel bestaan en die door metaaldetector gesignaleerd kunnen worden. 6. Toiletbezoek
Voor toiletbezoek worden de volgende eisen gesteld: -
Voor en na toiletbezoek handen wassen en desinfecteren
-
Bij het dragen van jasjes/broek, het jasje uitdoen voor toiletbezoek.
7. Eten, drinken roken Omtrent het gebruik van eten, drinken en sigaretten worden de volgende eisen gesteld: -
Het is niet toegestaan te roken, eten en te drinken in de productieruimten (dus ook geen kauwgum). Enkel eten, drinken in de kantine.
-
Roken uitsluitend in de daarvoor bestemde ruimten.
-
Voor het betreden van de pauzeruimte dient de werkjas te worden uitgetrokken. Een overall wordt alleen aan de bovenzijde uitgetrokken en met de mouwen opgeknoopt. Het wordt aanbevolen om ook de werkbroek of de gehele overall uit te trekken, in iedergeval als die werkkleding sterk vervuild is. Indien dit niet mogelijk is wordt goede handreiniging of desinfectie voor het betreden van de pauzeruimte geadviseerd.
-
Werknemers van vuile slachterij, orgaanafdeling en stallen zoveel mogelijk apart.
6
8. Persoonlijke beschermingsmiddelen Zorg bij het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen dat deze altijd schoon zijn. Vervang de persoonlijke beschermingsmiddelen bij beschadiging. Doe elke dag schone handschoenen, overmouwen en schorten aan. Vermijd tijdens het dragen van handschoenen contact met deurknoppen, telefoon, apparatuur, etc. Handschoenen die uitwasbaar zijn, moeten in iedere pauze gewassen worden. Stoffen handschoenen mogen niet rechtstreeks met vlees in contact komen, draag hier kunststofhandschoenen over. In de vuile slachthal dient over een stalen handschoen een rubberen handschoen gedragen te worden. Draag wegwerphandschoenen, overmouwen en schorten niet buiten de productieruimten. Wegwerphandschoenen, overmouwen en schorten moeten na beëindigen van de werkzaamheden, bij pauzes of bij beschadiging direct vervangen te worden. Neem na iedere pauze nieuwe wegwerphandschoenen. Andere schorten voor iedere pauze reinigen en na einde werkzaamheden reinigen en desinfecteren. Alle beschikbaar gestelde materialen dienen of schoon te worden weggehangen /weggeborgen voor hergebruik of gedeponeerd te worden in de daarvoor bestemde afvalbakken. In het kader van voedselveiligheid kunnen onderstaande maatregelen genomen worden: -
In de stallen en vuile slachthal wordt een donkere kleur kleding gedragen. In de schone slachthal een lichtere kleur.
-
Indien dit voor de werkzaamheden niet noodzakelijk is, mag er niet op andere afdelingen worden rondgelopen. Loop waar mogelijk tegen de productiestroom in, van schone slacht naar vuile slacht. Indien toch van vuil naar schoon gelopen wordt, neem dan hygiënemaatregelen zoals bij binnenkomst in acht. Was en desinfecteer handen, schoeisel reinigen en waar mogelijk desinfecteren.
-
Vermijd het lopen vanuit ruimten met rauwe producten naar ruimten met producten die een conserverende behandeling (koken, fermenteren, etc) hebben ondergaan. Indien dit toch noodzakelijk is, neem dan hygiënemaatregelen zoals bij binnenkomst in acht. Was en desinfecteer handen, schoeisel reinigen en waar mogelijk desinfecteren.
7
9. Wondjes en ziekten Aan wondjes en ziekten worden de volgende eisen gesteld: -
Het is niet toegestaan te spugen, te snuiten of hoesten boven (onbeschermde) producten.
-
Behandel wondjes en schrammen direct en zorg dat ze geen contact maken met het product.
-
Maak gebruik van waterafstotende blauwe detecteerbare pleisters. Verlies van een pleister moet gemeld worden bij leidinggevende.
-
Draag bij wondjes aan de handen of onderarmen wegwerphandschoenen
-
Bij wratten altijd handschoenen dragen
-
In de productie mogen geen medicijnen worden meegenomen en/of gebruikt.
-
Gebruik papieren zakdoekjes en gooi deze na eenmalig gebruik weg. Was na afloop de handen.
Personen met infecties vormen een gevaar voor besmetting van anderen en het product. Het gaat hierbij om ontstekingen, eczeem, diarree en besmettelijke ziekten. Deze infecties bij medewerkers kunnen een signaal zijn voor de aanwezigheid van besmettingsrisico's. Infecties moeten door de medewerker aan de leidinggevende worden gemeld. Afhankelijk van de aard van de infectie en de dagelijkse werkzaamheden wordt door de leidinggevende beslist of de werkzaamheden al dan niet moeten worden aangepast of (tijdelijk) beëindigd. Meldingen worden vertrouwelijk behandeld.
8
Bijlage 1
Techniek uittrekken van handschoenen
Tijdens het dragen van handschoenen kunnen micro-organismen de buitenkant van de handschoenen besmetten. Het is daarom belangrijk dat de juiste techniek voor het uittrekken van handschoenen wordt toegepast en de handen goed worden gereinigd.
9
Bijlage 2
Techniek uittrekken van wegwerphandschoenen
Tijdens het dragen van handschoenen kunnen micro-organismen de buitenkant van de handschoenen besmetten. Het is daarom belangrijk dat de juiste techniek voor het uittrekken van wegwerphandschoenen wordt toegepast en de handen goed worden gereinigd.
10
