M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
1
Marktpositie Mn Services staat voor daadkrachtige en effectieve ondersteuning in pensioenuitvoering en vermogensbeheer. Met een belegd vermogen van ruim 61 miljard euro, een breed pakket diensten en producten en 700 gedreven professionals zetten wij de trend. Onze aanpak is resultaatgericht en betrokken.
Ambitie Via waardecreatie en groei wil Mn Services de top in pensioenuitvoering en vermogensbeheer in Nederland bereiken. Wij zetten ervaring, deskundigheid en innovatie in om klanten de beste oplossingen aan te reiken en maximale betrouwbaarheid te bieden. Voor huidige en potentiële medewerkers willen wij de employer of choice zijn.
Kernwaarden Betrokkenheid: meedenkend en meewerkend naar medewerkers, klanten en sociale partners. Keuzevrijheid: wij assisteren en adviseren op maat en resultaatgericht, maar de klant kiest. Transparantie: maximaal inzicht leidt tot optimale efficiency en de sterkste oplossingen. Innovatie: vanuit ervaring, deskundigheid en daadkracht oplossingsgericht vernieuwen.
2
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Inhoudsopgave Woord vooraf
4
Dit is Mn Services
6
Kerncijfers
8
Betrokkenheid volgens...
Anna Volkova
13
Personalia
Betrokkenheid volgens...
9
Deborah Roffel
15
Bericht van de Raad van Commissarissen
19
Verslag van de Raad van Bestuur
21
Betrokkenheid volgens...
Machteld Aardse
29
De jaarrekening
33
Balans
34
Winst- en verliesrekening
36
Kasstroomoverzicht
37
Algemene toelichting
39
Toelichting op de balans
42
Toelichting op de winst- en verliesrekening
47
Toelichting op het kasstroomoverzicht
48
Overige gegevens
49
Ondertekening
49
Bestemming van het resultaat
49
Accountantsverklaring
50
Betrokkenheid volgens...
Wafae Ahalouch El Keriasti
Colofon
51 55
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
3
Woord vooraf Spil in een dynamische markt Terwijl de veranderingen in markt en samenleving ingrijpender en intenser dan ooit lijken, is de positie van Mn Services helder. Wij maken deel uit van de top in pensioenuitvoering en vermogensbeheer en geven in deze sector mede de toon aan. In 2007 hebben we actief beleid gevoerd om onze kracht, ambities en verantwoordelijkheden voor het voetlicht te brengen. Een sterke profilering, het aantrekken van kundige professionals en de verdere stroomlijning van de werkprocessen hebben onze organisatie stevig verankerd in zijn economische, sociale en maatschappelijke context. Een aantal cruciale acquisities, waaronder de acquisitie van het bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalektro, hebben de positie van Mn Services in 2007 nog verder versterkt. We leven in een tijd van grote marktdynamiek. Het economisch klimaat is gunstig, maar ingrijpende gebeurtenissen als de kredietcrisis van 2007 zijn nog alles behalve bedwongen. In grote delen van de wereld zullen we de gevolgen daarvan ook in 2008 voelen. Mn Services is er op voorbereid. Dankzij onder meer certificeringen kunnen we goed beantwoorden aan de aangescherpte wet- en regelgeving. En in bijvoorbeeld het verantwoord en duurzaam beleggen manifesteren wij ons al jaren met overtuiging. Mn Services blijft zich dan ook nadrukkelijk in het debat hierover mengen. Om adequaat te kunnen reageren op marktontwikkelingen en om bestuurders effectief te kunnen ondersteunen bij veelal gecompliceerde taken, doen we een groot beroep op de expertise, inventiviteit en oplossingsgerichtheid van onze mensen. Ook in het afgelopen verslagjaar hebben we ons daarom tot het uiterste ingespannen om onze mensen te voeden met kennis en vaardigheden, met uitdagingen en waardering, met boeiende klanten en een prettige bedrijfscultuur. Alles in onze strategie is er op gericht om de kwaliteit van onze mensen maximaal in te zetten voor onze klanten. Ik ben al onze medewerkers dan ook erkentelijk voor hun niet aflatende inzet voor Mn Services en voor onze opdrachtgevers. Dit jaarverslag legt verantwoording af over de wijze waarop wij in 2007 onze organisatie hebben vormgegeven, over de strategie die we daarbij naar de markt hanteerden en over de wijze waarop wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheid invullen. Dit jaarverslag biedt ons ook de gelegenheid om onze visie, ambities en kernwaarden te etaleren. We staan voor daadkracht, we hebben grote ambities, we voelen ons betrokken bij mens en maatschappij, en we doen de dingen waar we achter staan. Een voorbeeld is dit jaarverslag, waarin jonge kunstenaars de kans krijgen om hun talenten te tonen en verder te ontwikkelen. Mn Services werkt nadrukkelijk vanuit een visie: in ons ondernemingsplan onderbouwen we de uitgangspunten en de strategie, in de jaarlijkse planbrief geven we richting aan onze visie. Ruud Hagendijk, voorzitter Raad van Bestuur
4
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
De kunst om tot de kern te komen In de kunst zien wij een ‘platform’ om de signatuur van Mn Services vorm te geven. Aan vier jonge en veelbelovende kunstenaars hebben we de opdracht verstrekt om onze kernwaarde ‘betrokkenheid’ uit te beelden, om inhoud te geven aan een begrip dat de ziel van onze onderneming verwoordt. In meerdere opzichten zien we parallellen tussen wat deze kunstenaars creëren en ons werk. Maximale betrokkenheid bij je onderwerp (of je werk) is de voedingsbodem voor resultaat. De kunstenaars hebben in grote vrijheid hun keuzes kunnen maken. Vrijheid van denken is de sleutel die elke kunstenaar de mogelijkheid biedt te creëren. En daarmee zijn de parallellen met datgene wat bij Mn Services gebeurt talrijk. In dit jaarverslag presenteren we niet alleen vol trots de vier kunstobjecten. We brengen ook het wordingsproces in beeld, want ‘the making of...’ toont de bezieling, de drive die nodig is om topprestaties te kunnen leveren. Los daarvan is het prachtig om te zien hoe je van niets iets kunt maken, en hoe je van een eerste idee uiteindelijk tot de kern kunt komen.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
5
Dit is Mn Services
Organisatie In de financieel complexe wereldmarkt biedt Mn Services bestuurders krachtige en effectieve ondersteuning in pensioenuitvoering en vermogensbeheer. Mn Services heeft een achtergrond in de sociale sector en weet als geen ander wat belangrijk is voor werkgevers en werknemers. Onze oorsprong is Nederlands en dat vertaalt zich in onze cultuur: resultaatgericht, degelijk, nuchter, toegewijd, sociaal en open. In toenemende mate richten we het vizier op het buitenland en constateren daar een veelheid aan marktkansen.
In innovatieve daadkracht en productontwikkeling is Mn Services toonaangevend. Zonder onze maatschappelijke verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen, zetten wij voor de gehele markt de trend als het gaat om vernieuwing: in processen, systemen en producten. De aanpak van Mn Services is efficiënt en doelgericht. We onderscheiden ons ten opzichte van andere partijen in ervaring en betrouwbaarheid, maar meer nog in het oplossingsgericht toepassen van (nieuwe) kennis, in onze inzet voor de opdrachtgever, en in betrokkenheid.
6
Achtergrond In 2008 is het zestig jaar geleden dat de werkgevers- en werknemersorganisaties in de metaalnijverheid overeenstemming bereikten over een wettelijke pensioenregeling. Daarmee was de basis voor Mn Services een feit. Sinds in 1979 het Pensioenfonds Metaal en Techniek haar administratie uitbesteedde en er in 2001 een verdere ontvlechting plaatsvond, heeft Mn Services zich ontwikkeld tot full service dienstverlener voor werkgevers en werknemers in deze sector. In 2007 vertrouwden ruim 1,1 miljoen Nederlanders op Mn Services voor hun pensioen. Met een beheerd vermogen van 61 miljard euro behoort Mn Services sinds 2007 tot de topdrie pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders in Nederland.
Belegd vermogen door de jaren heen
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Belegd vermogen
Premie-inkomen
1948
7 miljoen gulden
4 miljoen gulden
1979
3 miljard gulden
317 miljoen gulden
2001
18,7 miljard euro
1 miljard euro
2007
61 miljard euro
1,7 miljard euro
Mensen Medewerkers van Mn Services hebben de kennis, de betrokkenheid en het inzicht om opdrachtgevers pro-actief bij te staan in pensioen- en vermogenskwesties. Onze business is ‘mensenwerk’, wij kapitaliseren in onze dienstverlening zwaar op ons human capital. Er is ons alles aan gelegen om (potentiële) medewerkers een uitdagend en boeiend carrièreperspectief te bieden. Voor medewerkers en potentiële collega’s zijn wij bij uitstek de werkgever waar nieuwe loopbaanmogelijkheden in de praktijk gerealiseerd worden.
Dienstverlening In de uitvoering van pensioenen en verzekeringen, maar ook in het beheer van institutioneel vermogen gaat het om het vinden van de juiste mix tussen de ambities van de opdrachtgever, de ontwikkelingen in de markt en de oplossingsgerichte aanpak.
Een breed pakket aan diensten en services vormt het materiaal waarmee wij maatwerk voor iedere opdrachtgever creëren. Gedegen beheer en financieel rendement zijn daarbij niet het enige doel: Mn Services kent haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als uitvoerder van pensioenen en andere producten op het gebied van inkomensopbouw en -bescherming. Daarmee zetten we ons elke dag in voor het financiële welzijn van meer dan één miljoen deelnemers, transparant en flexibel, professioneel en doelgericht. Tegelijk behoudt de opdrachtgever altijd zijn verantwoordelijkheid en regie: zijn keuzevrijheid is de voorwaarde voor succes. Mn Services is een innovatieve en doortastende speler in de markt. In zestig jaar is een schat aan ervaring en vakkennis opgebouwd: de basis voor constante en duurzame kwaliteit. Belangrijker nog dan die expertise, is de effectiviteit die daar het gevolg van is: Mn Services biedt de opdrachtgever kwalitatief en kwantitatief de best denkbare oplossingen in een competitieve kwaliteit-prijs-verhouding.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
7
Kerncijfers 2007 x J 1.000
2004 x J 1.000
Netto-omzet Performance fees Wijziging in onderhanden werk Overige opbrengsten
130.216 15.368 0 2.117
(88%) (10%) (0%) (2%)
118.862 22.405 0 4.052
(82%) (15%) (0%) (3%)
107.087 21.780 0 2.302
(82%) (16%) (0%) (2%)
99.509 225 -1.060 1.070
(100%) (0%) (-1%) (1%)
Som der bedrijfsopbrengsten
147.701
(100%)
145.319
(100%)
131.169
(100%)
99.744
(100%)
Personeelskosten Werkzaamheden derden
50.538 41.375
(44%) (36%)
44.277 46.304
(39%) (41%)
42.221 38.205
(41%) (38%)
38.895 24.926
(45%) (28%)
91.913
(80%)
90.581
(80%)
80.426
(79%)
63.821
(73%)
3.266 18.508
(3%) (17%)
3.515 18.790
(3%) (17%)
5.187 16.073
(5%) (16%)
9.541 13.662
(11%) (16%)
21.774
(20%)
22.305
(20%)
21.260
(21%)
23.203
(27%)
113.687
(100%)
112.886
(100%)
101.686
(100%)
87.024
(100%)
Afschrijvingen op materiële en immateriële vaste activa Overige bedrijfskosten
Som der bedrijfslasten
Resultaten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Resultaat na belastingen
35.279 26.834
33.052 23.978
30.358 20.898
13.503 9.107
Eigen vermogen Totaal vermogen
15.711 105.464
15.711 106.170
20.211 100.314
13.942 80.557
Personeel Aantal werknemers per 31 december (absoluut) Aantal werknemers per 31 december (in fte en exclusief WAO’ers)
688
648
635
638
651
612
599
598
1.776 60.809 1.768
1.666 35.552 1.728
1.605 31.969 1.641
1.528 24.194 1.563
Opdrachtgever gerelateerd *) Gefactureerde premieomzet x B 1 mln Belegd vermogen ultimo jaar x B 1 mln Aantal uitkeringen x 1.000
*)
8
2005 x J 1.000
2006 x J 1.000
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
e opdrachtgever gerelateerde kerncijfers betreffen voor opdrachtgevers gefactureerde premies respectievelijk het aantal d uitkeringen op het gebied van pensioenen en verzekeringen. Daarnaast wordt het belegd vermogen voor opdrachtgevers op het gebied van vermogensbeheer vermeld.
Anna Volkova
Ervaring en verwondering
Geboren: 1974, Leningrad
“Mijn vader tekende, ging later fotograferen en is nu regisseur. Voor mij zag hij een toe-
Opleiding:
komst als architect of animatietekenaar, ik
1992-1998
kon goed tekenen. Hij was teleurgesteld toen ik voor de richting keramiek koos, maar daar lag echt mijn hart. Klei is prach-
Academy Art & Design, St. Petersburg
tig materiaal. 1998-2001 De opleiding in Rusland was heel funda-
Gerrit Rietveld Academie,
menteel, een en al techniek. Eenmaal op
Amsterdam
de Rietveld was ik de weg kwijt. Technisch kon ik bijna alles, maar die vrijheid kon ik absoluut nog niet aan. In Rusland was alles onvrijheid. Nu moest ik alles zelf doen, projecten bedenken, ideeën verkopen, leraren kiezen. Ik voelde me diep on-
2005-2006 Sandberg Instituut
Prijs:
gelukkig in het begin. En ineens viel alles
2001
op z’n plek, kreeg ik vertrouwen en vond ik
Shell Young Art Award
mijn richting. Ik werk heel emotioneel, wil altijd een intens positief gevoel overbrengen. De combinatie van levenservaring en persoonlijke verwondering is belangrijk in mijn werk. Ik gebruik veel materialen. Klei, porselein, glas, plastic, tekeningen, oude dingen. Hoewel ik de visie in een kunstwerk belangrijker vind dan het materiaal, is het materiaal meer dan een instrument. Je kunt er ideeën mee accentueren. En met kleuren breng ik er contrast en zeggingskracht in.”
www.annavolkova.com
Door mij heen kijken “Betrokkenheid heeft twee kanten. Het heeft te maken met diepte, connectie en atmosfeer. Het object bij uitstek dat ruimtes verbindt, is het raam. En het verschaft tegelijkertijd structuur en interactie aan die betrokkenheid; binnen-buiten, privé-publiek. Dit transparante, kleurrijke, uit meerdere lagen bestaande driedimensionale beeld, is mijn visie. Mensen kunnen door mijn landschap – of beter nog: door mij – heen kijken. Ik sta tussen dat dubbele glas.”
Personalia Raad van Commissarissen
drs. Han Noten (50 jaar) President-commissaris sinds 28 januari 2006, vice-voorzitter sinds 29 maart 2001 en treedt af in 2009, lid remuneratie- en benoemingscommissie Arbeids- en organisatiepsycholoog Functie: Fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer der Staten-Generaal Relevante nevenfuncties: Commissaris Koninklijke Wegener N.V. (Voorzitter) Commissaris Smit Internationaal Commissaris UA Univé Verzekeringen (tot 31 december 2007) Commissaris RotoSmeetsDeBoer Voorzitter ActiZ Commissaris Oranjewoud (tot 31 december 2007) jhr. ir. József Jankovich (72 jaar) Vice-voorzitter sinds 28 januari 2006, lid sinds 29 maart 2001, treedt af in 2010 Scheikundig ingenieur Functie: Directeur Westerheide Holding B.V. Relevante nevenfuncties: Commissaris C-it B.V. Commissaris Exendis N.V. Commissaris Primagas te Hongarije
mw. Nelly Altenburg (55 jaar) Lid sinds 29 maart 2006, treedt af in 2010, voorzitter remuneratie- en benoemingscommissie Organisatieadviseur Functie: Directeur PMA Consult B.V. Relevante nevenfuncties: Commissaris KONI B.V. Commissaris MSD Commissaris Kunst en Cultuur Pensioen- en Levensverzekering Maatschappij N.V. Lid Raad van Toezicht Zuiderzeemuseum Voorzitter Bestuur Stichting Welzijn aan het IJ Voorzitter Commissie verstrekkings- en indicatiegeschillen van College van Zorgverzekeringen Vice-voorzitter NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) ir. Kees van Dongen (67 jaar) Lid sinds 19 december 2006, treedt af in 2010, voorzitter auditcommissie Elektrotechnisch ingenieur Functie: Informal investor Relevante nevenfuncties: Commissaris Eneco Holding N.V.
ir. Henk van der Kwast (54 jaar) Lid sinds 19 december 2006, treedt af in 2010, lid remuneratie- en benoemingscommissie Elektrotechnisch ingenieur/bedrijfskundige Functie: Directievoorzitter Stern Groep N.V. Relevante nevenfuncties: President-commissaris Bovemij Verzekeringen N.V. Commissaris Verzekeraars Hulpdienst Holding B.V. Penningmeester Johan Cruyff Foundation mr. Frans van Hove (58 jaar) Lid sinds 13 december 2007 en treedt af in 2011, lid auditcommissie Functie: Directeur/eigenaar van Soldev B.V. Relevante nevenfuncties: Vereffenaar Stichting DAF-pensioenfonds Non-Executive Director UC-Group Ltd. Extern Werkgeversbestuurslid bij de Stichting OPG Pensioenfonds
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
13
drs. Bert Vroon (59 jaar) Lid sinds 29 maart 2001 en treedt af in 2011, lid auditcommissie Bestuurskundige/interimbestuurder Functie: Voorzitter directieraad ad interim Openbaar Onderwijs Zwolle en Regio (tot 1 december 2007) Directeur/bestuurder Woningcorporatie deltaWonen (ad interim, vanaf 17 december 2007) Relevante nevenfuncties: Commissaris Woningcorporatie deltaWonen Voorzitter bestuur Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) Voorzitter bestuur Prof. Dr. Bernard Lievegoed Fonds, fonds voor antroposofisch wetenschappelijk onderzoek mw. drs. Kitty Roozemond (52 jaar) Lid sinds 13 december 2007 en treedt af in 2011 Functie: Directeur Interprovinciaal Overleg Relevante nevenfuncties: Monitoring Commissie Corporate Governance Code (Commissie ‘Frijns’) Commissaris woningcorporatie ‘Het Oosten’ Commissaris GVB Commissaris ASVB (bouwonderneming) Raad van Toezicht Schoren
Raad van Bestuur drs. Ruud Hagendijk (55 jaar) Voorzitter sinds 1 februari 2005 en lid sinds 29 maart 2001 Bestuurskundige Relevante nevenfuncties: Voorzitter van het bestuur van Mn Services Vermogensbeheer B.V. (qualitate qua) Directeur van Mn Services Fondsenbeheer B.V. (qualitate qua) Voorzitter van het bestuur Ondernemingspensioenfonds Mn Services N.V. (qualitate qua) Lid raad van advies Netspar drs. Walter Mutsaers (40 jaar) Lid sinds 1 februari 2006 Bedrijfseconoom drs. Roland van den Brink RBA AAG (50 jaar) Relevante nevenfuncties:
Lid sinds 4 juli 2007 Actuaris/beleggingsdeskundige Commissaris bij Applify B.V. te Delft Voorzitter Stichting Performance Vorsitzender der Gesellschafterversammlung der European Actuarial Academy GmbH (EAA)
De leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur hebben de Nederlandse nationaliteit.
Ondernemingsraad Tjeerd Haasbroek, voorzitter Folkert van Rijswijk, vice-voorzitter mw. Shirley Abspoel Eelco Dammers
Accountant Deloitte Accountants B.V.
14
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Fred van der Ham Pim Kasting Jos de Koning mw. Andrea Kuiper-van Kampen Ba
drs. Marc van Leuven mw. Kim ’t Hart Marcel de Wild
Deborah Roffel
Schoonheid, dynamiek en vervreemding “Eigenlijk wilde ik de modeacademie doen,
Geboren: 1982, Groningen
Opleiding:
maar ik was ‘te extreem, te theatraal’ volgens
2002-2006
de toelatingscommissie. Mijn keuze viel op
Academie Minerva,
theatervormgeving en fotografie. Geen spijt
Groningen
van. Masterclasses bij onder Ik doe veel commercieel werk, sportfotografie met name. Sportposes bieden mij inspiratie. Emotie, spanning, dynamiek, kracht.
meer Marcel van der Vlugt en Arjen Benning
Die beeldmomenten haal ik uit de context en zet ik in een nieuwe setting: andere lo-
Prijs:
catie, bijzondere kleding. Schoonheid en
2006
vervreemding spelen een grote rol in mijn
PANL Award Fashion
fotowerk. Wat ik wil uitbeelden, zit van te-
& Lifestyle
voren precies in mijn hoofd. Maar voor de modellen teken ik een pose eerst uit, het zijn vaak nogal ongebruikelijke houdingen. Ik ben met heel veel dingen tegelijk bezig. Als ik ‘s nachts wakker schiet – en dat gebeurt vaak – schrijf ik eerst mijn gedachte op. Stel je voor dat ik ‘m verlies. Soms wil ik te veel, maar als ik iets voor ogen heb moet het er ook zo uitkomen. Dat is lastig, want het weer werkt werkt niet altijd mee, en locaties veranderen vaak. Het is des te lastiger omdat ik vrij perfectionistisch ben. Er is altijd iets dat beter kan. (Denk ik.)”
www.deborahroffel.com
Blind vertrouwen “Betrokkenheid heb ik uitgebeeld in persoonlijk contact, intiem en met een zekere spanning. In de drie beelden kunnen de mensen niet zonder elkaar. Ze moeten blind op elkaar kunnen vertrouwen. Bij de foto van de acro-gymmers is dat zelfs heel letterlijk: de een vangt de ander op. In de eindeloze lucht is de zon het lichtpuntje. De foto van de twee mensen in het water symboliseert de weg die je samen aflegt, meeliftend met elkaar, van A naar B. In het water zit diepgang. De foto van de twee mensen in één trui laat zien dat je met z’n tweeën één kunt zijn, emotioneel, mentaal. Zij zijn letterlijk betrokken bij elkaar.”
Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van Mn Services legt de jaarrekening 2007 ter vaststelling voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De jaarrekening en het jaarverslag zijn onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur opgesteld. De jaarrekening is gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien door Deloitte Accountants B.V. U treft de accountantsverklaring aan op pagina 50 van deze jaarrekening. Het verslagjaar 2007 kan gekenschetst worden als een dynamisch jaar. Enerzijds werd deze dynamiek veroorzaakt door Mn Services zelf. Met het verwerven van een grote nieuwe opdrachtgever, het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalektro (PME), verkreeg de organisatie een vooraanstaande positie in het zich consoliderende Nederlandse pensioenlandschap. Het verwerven van opdrachten van andere opdrachtgevers, zoals de ondernemingspensioenfondsen van Nutreco en Cerestar, droeg daar bovendien nog aan bij. Aandacht verdient de overkomst van een omvangrijke pensioenportefeuille van Nationale Nederlanden naar PMT. Hierbij wordt de administratie en het vermogensbeheer door Mn Services uitgevoerd. Anderzijds veroorzaakte de onrust op de kredietmarkt de nodige turbulentie in de financiële sector en daarmee ook in de omgeving van Mn Services. In het verslagjaar kwam de Raad van Commissarissen zeven maal bijeen met de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen vergaderde eenmaal buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Buiten de regulier geplande vergaderingen is er regelmatig contact tussen de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur geweest. Een belangrijk onderwerp in de vergaderingen was de verlening van de opdracht door PME aan Mn Services en het verwelkomen van PME als aandeelhouder. Tijdens de vergaderingen zijn verder het nieuwe ondernemingsplan, bedrijfsresultaten en andere belangrijke aangelegenheden op het gebied van financiën, control, compliance en strategie meerdere malen als agendapunt behandeld. Daarnaast is de heer Vroon minimaal twee maal per jaar aanwezig bij de overlegvergaderingen van de Ondernemingsraad. Tijdens het financiële jaar zijn twee zogenaamde kerncommissies binnen de Raad van Commissarissen ingesteld. Het betreft een auditcommissie en een gecombineerde remuneratie- en benoemingscommissie. De instelling van deze commissies draagt bij aan de verdere structurering van de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen. Ook bieden de kerncommissies aansluiting bij de corporate governance code die instelling van kerncommissies in principe voorschrijft. In de auditcommissie hebben de heren Van Dongen, Van Hove en Vroon plaatsgenomen. De remuneratie- en benoemingscommissie bestaat uit mevrouw Altenburg en de heren Van der Kwast en Noten. Binnen deze commissies vindt voortaan de voorbereiding plaats van besluitvorming over onderwerpen op het gebied van financiën, beloningen en benoeming van bestuurders en commissarissen.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
19
De Raad van Commissarissen heeft in 2007 twee nieuwe leden mogen verwelkomen. In december zijn mevrouw C.E. (Kitty) Roozemond en de heer F.S. (Frans) van Hove op voordracht van de Raad van Commissarissen door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd tot commissaris. Binnen de Raad van Bestuur heeft zich eveneens een personele wijziging voor gedaan. In juli 2007 is de heer R.W.C. (Roland) van den Brink tot de Raad van Bestuur van Mn Services toegetreden. De heer Van den Brink heeft binnen de Raad van Bestuur Vermogensbeheer als aandachtsgebied. De goede financiële resultaten in 2007, investeringen in de organisatie, in capabel personeel èn het commerciële succes van Mn Services maken dat de organisatie de toekomst vol overtuiging tegemoet kan zien. De Raad van Commissarissen waardeert de constante inzet en ambitie van medewerkers en Raad van Bestuur van Mn Services. De goede gang van zaken bij de onderneming geeft de Raad van Commissarissen vertrouwen voor de toekomst van Mn Services.
Rijswijk, 6 maart 2008
20
Raad van Commissarissen drs. Han Noten, president-commissaris Jhr. Ir. József Jankovich, vice-voorzitter mw. Nelly Altenburg ir. Kees van Dongen ir. Henk van der Kwast mr. Frans van Hove drs. Bert Vroon mw. drs. Kitty Roozemond
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Verslag van de Raad van Bestuur Marktontwikkelingen in 2007
Internationale economie In economisch opzicht was 2007 een turbulent jaar. Medio 2007 ontstond er grote onrust op de financiële markten toen forse verliezen op de hypotheekleningen in de Verenigde Staten aan het licht kwamen. Het lenen van geld is sindsdien lastiger geworden omdat banken hun kredietrisico willen beperken. Deze situatie – die dus eigenlijk een vertrouwenscrisis is – heeft onder meer geleid tot een daling van de rente op de in populariteit stijgende overheidsobligaties. Renteverlagingen van de Amerikaanse Centrale Bank en liquiditeitsinjecties door de ECB hebben de onrust niet kunnen bezweren. Ook de aandelenkoersen fluctueerden in 2007 flink en lagen aan het eind van 2007 rond het niveau van het jaar ervoor. Last but not least boette ook de dollar door de dalende koersen ten opzichte van de euro fors aan vertrouwen in. Het in zeker opzicht positieve effect van de crisissituatie is dat de risicoperceptie is teruggekeerd; wie geld (uit)leent zal verantwoording moeten afleggen en zijn draagkracht moeten kunnen onderbouwen. In Europa zijn de gevolgen van de situatie in de Verenigde Staten voelbaar. De economische groei werd afgezwakt door de crisis, door de sterke euro en de vanuit Amerika teruglopende invoervraag. Niettemin was het economische tij in Nederland in 2007 nog altijd gunstig. Het herstel van de Nederlandse economie dat zich in 2006 aandiende, heeft zich in 2007 voortgezet.
Pensioenmarkt Een gunstige ontwikkeling in de pensioenmarkt is de voortgaande consolidatie. Kleine en middelgrote ondernemingspensioenfondsen zoeken vaker de aansluiting bij grote uitvoerders als Mn Services. Als zelfstandige entiteit wordt het voor dergelijke fondsen steeds moeilijker om adequaat te reageren op de snel veranderende wet- en regelgeving en de eisen ten aanzien van corporate governance en toezicht. Voor Mn Services zijn dit prachtige kansen om de groeidoelstellingen te realiseren. De keuze van PME, Cerestar en Nutreco in 2007 voor Mn Services past dan ook goed in deze ontwikkeling en versterkte de concurrentiepositie van ons bedrijf.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
21
Financiële gang van zaken
Bedrijfsresultaat Mn Services is er opnieuw in geslaagd de netto winst ten opzichte van het vorige jaar te verbeteren. Het resultaat na belastingen bedraagt 26,8 miljoen euro. Dit is 2,9 miljoen euro hoger dan in 2006. In de contracten voor vermogensbeheer is gekozen voor een verhoging van de structurele beloning ten koste van de resultaatafhankelijke beloning.
Omzet De som der bedrijfsopbrengsten is ten opzichte van 2006 met 2,4 miljoen euro gestegen. Het bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalelektro (PME) is sinds juli 2007 als belangrijke nieuwe opdrachtgever voor vermogensbeheer van Mn Services toegetreden. Door de toename van het gemiddeld belegd vermogen in 2007 is de daaraan gerelateerde omzet toegenomen. Er zijn geen grote projecten gerealiseerd ten behoeve van de opdrachtgevers in het pensioenbedrijf.
Bedrijfslasten De bedrijfslasten zijn, relatief gezien, minder hard gestegen dan de omzet. Mede door de groei van het eigen personeelsbestand zijn de kosten voor eigen personeel gestegen en zijn de kosten voor inhuur van derden lager dan vorig jaar.
Winst uit deelnemingen De gerealiseerde winst uit deelnemingen is lager dan vorig jaar. Desondanks vormt deze winst een nuttige bijdrage aan het resultaat.
22
Liquiditeitspositie Ten opzichte van vorig jaar is de liquiditeitspositie verder versterkt dankzij het goede resultaat. Een toename van 7,5 miljoen euro gedurende het jaar tot een uiteindelijke stand van 47,6 miljoen euro per ultimo 2007.
Voorstel resultaat- Volgens het voorstel resultaatbestemming wordt het volledige resultaat na belastingen aan bestemming dividend uitgekeerd. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt de resultaat bestemming vastgesteld.
Investeringen T er ondersteuning van de medewerkers, bedrijfsprocessen en verdere professionalisering van het productieapparaat zijn de investeringen in software en materiële vaste activa toe genomen van 2,8 miljoen euro in 2006 naar 5,5 miljoen euro in 2007.
Acquisities Mede als gevolg van de consolidatietrend, maar vooral door een proactief acquisitiebeleid heeft Mn Services in 2007 een forse groeispurt kunnen doormaken. Verschillende partijen hebben ons in 2007 gevraagd om een offerte (request for proposal) uit te brengen.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Cerestar en Nutreco kozen na een uitgebreide oriëntatie voor het onderbrengen van hun vermogensbeheer bij Mn Services. De geruchtmakendste acquisitie van 2007 was zonder meer die van PME, het bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalektro met een belegd vermogen van 21 miljard euro. PME koos Mn Services als fiduciair vermogensbeheerder en ging tevens met Mn Services in gesprek over de uitvoering van de pensioenadministratie. PME verwierf daarmee een aandelenbelang in Mn Services. Zulke grote verschuivingen in de markt vinden slechts zelden plaats. Gesprekken over de transitie van de PME-pensioenadministratie zijn in het najaar van 2007 gestart. Vervolgens is een aantal scenario’s uitgewerkt voor de aanpak van het migratietraject. De unit Pensioenen & Diensten is in het verslagjaar gestart met deze voorbereidingen. Mn Services heeft voor opdrachtgever Pensioenfonds Metaal en Techniek in 2007 afspraken gemaakt met Nationale Nederlanden over het overnemen van een portefeuille van circa 400 bedrijven met 20.000 deelnemers. De administratie van deze deelnemers en bedrijven is in handen gekomen van Mn Services als pensioenuitvoerder van de bedrijfstakregeling. Mn Services is een flexibele en innovatieve dienstverlener gebleken in deze complexe pensioen overdracht. En ondanks problemen bij de overdracht van gegevensbestanden en administraties, slaagde de organisatie er voor het eind van 2007 al in om bijna 15.000 van deze nieuwe deelnemers te administreren.
Internationale toppositie Klanten winnen en binden is een effectieve pijler van ons beleid. Mn Services is één van de grootste en meest succesvolle pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders. Voor het Pensioen fonds Metaal en Techniek (PMT) – de grootste opdrachtgever van Mn Services – hebben we in 2007 wederom bovengemiddelde rendementen gerealiseerd. Dankzij bestaande opdrachtgevers en door de acquisitie van onder andere PME bevindt Mn Services zich nu stevig in een internationale toppositie. De in de markt vrij ongebruikelijke combinatie van degelijkheid en innovativiteit maakt dat we vrijwel alle benchmarks verslaan. Uit onafhankelijk onderzoek is gebleken dat ons bedrijf na Barclays de grootste externe beheerder van Nederlands pensioengeld is in Nederland. In Europa staat Mn Services in de top tien. Dat is een des te interessanter gegeven in het licht van het feit dat de top van dit soort ranglijsten gedomineerd wordt door grote buitenlandse vermogens beheerders. Mn Services heeft niet alleen een puur Nederlandse achtergrond, maar is tevens een organisatie met een totaal eigen karakter dankzij de band met de sociale partners.
Stroomlijning organisatie In 2007 is de organisatiestructuur van Mn Services gewijzigd. Enkele afdelingen zijn samengegaan in de nieuwe business unit Pensioenen & Diensten. Dankzij deze bundeling van krachten kunnen we alerter reageren, en vooral ook anticiperen, op ontwikkelingen in de markt. Bovendien beantwoorden we hiermee aan de strengere toezichteisen en de nieuwe (pensioen)wetgeving. De roep om maximale transparantie juicht Mn Services toe. Sterker nog: in 2007 zijn verdere stappen gezet om onze organisatie te stroomlijnen en optimaal inzicht aan opdrachtgevers en toezichthouders te bieden. Naast het wat kille begrip ‘transparantie’ staan bij ons integriteit
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
23
en maatschappelijke verantwoordelijkheid hoog in het vaandel. Juist in de uitvoering van pensioenen en het vermogensbeheerder komt het aan op goed bestuur en het dragen van verantwoordelijkheid jegens opdrachtgevers en hun klanten. Het vinden van evenwicht tussen goed ondernemerschap, controle en risicobeheersing is een permanent agendapunt bij Mn Services. Wij zijn van mening dat we binnen die driehoek steeds dichter bij het optimum geraken. In 2006 verkreeg onze afdeling Vermogensbeheer het SAS 70 Type II statement, begin 2007 was die erkenning er ook voor de unit Pensioenen & Verzekeringen. Over de gehele breedte van ons bedrijf zijn hierdoor de processen op orde en voldoen we aan de strengste nationale en internationale beheersmaatregelen. En toch vinden we het nog niet genoeg. Eind 2007 vond de kick off plaats van het In Control Statementprogramma (ICS) dat is gericht op de interne beheersing van de risico’s bij het realiseren van onze operationele bedrijfsdoelstellingen. Er is een aantal werkgroepen geformeerd die alle aspecten van ICS onderzoeken en onderbouwen.
Dienstverlening
In nauwe samenwerking met bestaande en nieuwe opdrachtgevers slagen wij er telkens in het hoge peil van onze dienstverlening vast te houden. Mn Services beschikt over een breed palet diensten en producten, variërend van producten die onze opdrachtgevers in staat stellen te voldoen aan hun wettelijke verplichtingen of ondernemingsdoelstellingen (Pensioenwet, WIA, levensloopregeling) tot en met het één-op-één en doelgericht adviseren over specifieke aspecten in de financiële bedrijfsvoering van onze opdrachtgevers. De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) vervangt sinds 1 januari 2006 de WAO. In de nieuwe wet ligt de nadruk op wat mensen nog wel kunnen, en niet op wat ze niet meer kunnen. In 2007 heeft Mn Services haar expertise in het toepassen van diverse WIA-producten ingezet voor opdrachtgevers.
Pro-actieve betrokkenheid Naast de min of meer intrinsieke dienstverlening, zien wij het als onze verantwoordelijkheid om klanten bij te staan in tijden van onrust. Zo heeft Mn Services naar aanleiding van de internationale kredietcrisis de mogelijke risico’s grondig geanalyseerd. Aan de hand van impact analyses en verschillende scenario’s zijn de implicaties voor de vermogenspositie van onze opdrachtgevers in kaart gebracht. Onze conclusie is dat geen nadelige gevolgen zijn opgetreden, hetgeen niet wegneemt dat we nauwlettend de ontwikkelingen blijven volgen.
24
Verantwoord beleggen Mn Services heeft een heldere visie op verantwoord beleggen, gebaseerd op de Principles of Responsible Investment (PRI) van de Verenigde Naties. Wij zijn van mening dat milieuaspecten, sociale vraagstukken en good governance grote invloed uitoefenen op het beleg-
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
gingsbeleid. Wij zien het als onze taak om opdrachtgevers op dit vlak niet alleen te faciliteren, maar vooral ook te adviseren en in overleg met hen beleid te ontwikkelen. Verantwoord beleggen wordt nog vaak als strijdig met de best haalbare rendementen gezien; onze visie is dat het integraal en structureel betrekken van milieu-, sociale en governance-factoren in het beleggingsbeleid het risico- en rendementsprofiel juist kan verbeteren. Bij de uitvoering van verantwoord beleggingsbeleid maken onze opdrachtgevers, elk met hun eigen unieke signatuur gebruik van de kennis- en schaalvoordelen van onze organisatie. Partnership is in onze visie veelal maatwerk. Met andere woorden: voor elke opdrachtgever bieden we een passende beleggingsstrategie.
Verantwoord beleggen volgens Mn Services Mn Services heeft op basis van de Principles of Responsible Investment van de Verenigde Naties een raamwerk voor een verantwoord beleggingsbeleid geformuleerd, op basis waarvan opdrachtgevers adequaat geadviseerd kunnen worden. Het raamwerk rust op vier pijlers: 1. Beleggingsprocessen (incorporatie van ESG – Environment, Social & Governance – in het beleggingsbeleid). 2. T hematisch beleggen (zoeken naar investeringsmogelijkheden die rendement bieden maar ook ‘ESG-proof’ zijn). 3. Uitsluitingsbeleid (randvoorwaarden formuleren bij het overtreden van de standaarden of internationale verdragen). 4. A ctief aandeelhouderschap (een belangrijk instrument om invloed uit te oefenen op de bedrijfsvoering van ondernemingen).
Fiduciair management Fiduciair vermogensbeheer is al meer dan tien jaar één van onze kernactiviteiten. In het verslagjaar is daar actief op ingezet naar bestaande en potentiële opdrachtgevers. De teams bij Mn Services bestaan uit goed gekwalificeerde en ervaren medewerkers die hun sporen (inter)nationaal hebben verdiend op het gebied van portefeuillebeheer, managerselectie en monitoring. Binnen het fiduciair management van Mn Services worden beleid, het integraal beheren en beleggen van vermogen, administratie, verslaggeving, performancemeting en risicomanagement verzorgd en op elkaar afgestemd. Fiduciair management gaat bij Mn Services verder dan het nakomen van contractverplichtingen. Onze verwachting is dat door nieuwe regelgeving en toegenomen complexiteit steeds meer institutionele beleggers op zoek gaan naar een partner die het fiduciair beheer op zich neemt. Die groeimarkt voor fiduciair management heeft ook minder ervaren intreders bewogen om zich aan te dienen. Dankzij onze schaalgrootte en ervaring hebben wij een voorsprong op de concurrentie, hetgeen door het succesvolle acquisitiebeleid in 2007 is aangetoond.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
25
Pensioenfonds Per 1 januari 2007 is de Pensioenwet (PW) van kracht geworden. Deze Pensioenwet stelt Metaal en Techniek en strikte voorwaarden aan de communicatie over het pensioen. Zo heeft de wet een zogede Pensioenwet naamde ‘startbrief’ voor nieuwe pensioendeelnemers en een ‘eindbrief’ voor vertrekkende deelnemers verplicht gesteld. Daarnaast worden nieuwe eisen gesteld aan informatieverstrekking over pensioenbeleggingen en dient er een uniform pensioenoverzicht te worden verstrekt aan alle mensen die pensioen opbouwen. Samen met het Pensioenfonds Metaal en Techniek heeft een ‘projectgroep Pensioenwet’ zich gericht op alle noodzakelijke wijzigingen en op heldere communicatie naar pensioendeelnemers van het pensioenfonds. Communicatiemiddelen zijn aangepast naar nieuwe wetgeving en enkele administratieve processen zijn anders ingericht om aan de voorwaarden te kunnen voldoen.
Medewerkers De gespannen situatie op de arbeidsmarkt heeft onze continue aandacht. De vraag naar hoog gekwalificeerde medewerkers was in het verslagjaar al groot en zal naar verwachting de komende jaren verder stijgen. Mn Services zet alle zeilen bij om goede mensen binnen te houden en nieuwe professionals en high potentials aan te trekken. Niet de door het CPB voorspelde snelle loonstijging is daarin voor ons een breekpunt, wel de continuïteit van onze dienstverlening; dat het behoud van kwaliteit meer gaat kosten is acceptabel, het niet kunnen vinden van voldoende deskundig potentieel is onacceptabel.
Human capital Het instandhouden van de hoge kwaliteit van onze dienstverlening verschaft ons de opdracht een boeiende en prikkelende werkomgeving voor onze medewerkers te creëren. Tegelijkertijd moeten we ons tot het uiterste inspannen om nieuw talent aan te trekken. De uitstroom van ouderen, de groeiende behoefte aan hoger opgeleiden en de schaarste aan academici in voor ons relevante studierichtingen, veroorzaken een ware jacht op de arbeidsmarkt. Niettemin hebben we in 2007 kunnen voorzien in onze behoefte aan nieuwe gekwalificeerde collega’s.
Omdat onze dienstverlening ‘mensenwerk’ is, is het van het allergrootste belang dat we ervoor zorgen dat onze mensen zich thuis voelen bij Mn Services. Dat zij beschikken over relevante kennis en vaardigheden, dat ze inventief en daadkrachtig handelen, en dat zij hun kwaliteiten oplossingsgericht en betrokken kunnen toepassen. Het is onze stellige overtuiging dat als wij onze medewerkers de juiste randvoorwaarden kunnen bieden, zij in staat zijn om het beste uit zichzelf te halen en in te zetten voor klanten.
26
Opleiding en Het is onze ambitie om de beste mensen aan te trekken en hen on the job te laten werken persoonlijke groei aan hun inhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling. Elke medewerker doorloopt gerichte vakmatige opleidingen en vaardigheidstrainingen. Daarin bieden we de medewerkers zoveel
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
mogelijk maatwerk, gericht op persoonlijke sterktes, wensen en ambities. Bovendien stimuleren we de interne mobiliteit indien mensen zich in kennis willen verbreden. Door goede coaching en begeleiding te bieden beperken we de uitstroom zoveel mogelijk.
Arbeidsvoorwaarden en In beloningsstructuur en carrièremogelijkheden kan Mn Services de concurrentie met voorzieningen vergelijkbare bedrijven prima aan. We betalen marktconforme salarissen plus toebehoren, we hebben de beschikking over een breed pakket secundaire arbeidsvoorwaarden, hanteren flexibele werktijden binnen een 36-urige werkweek, en bieden onze mensen rondom de werkplek desgewenst fysieke ondersteuning, zoals sportfaciliteiten en massages. Dankzij een actief gezondheidsbeleid is het verzuimpercentage in 2007 verder gedaald tot onder de vier procent. Daarmee heeft Mn Services een mijlpaal bereikt die landelijk gezien als een topprestatie mag worden aangemerkt. Het vinden van de balans tussen werk en privé is een belangrijk actiepunt bij Mn Services. Flexibiliteit in arbeidsomstandigheden betekent: invloed hebben op wat je doet, op hoe je het doet, en op wanneer je het doet. In de toekomst zal hier meer beleid op worden gemaakt.
Wervingscampagne Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt is Mn Services in 2007 in staat geweest om voldoende gekwalificeerde nieuwe medewerkers aan te trekken. Dat succes is mede te danken aan de in dit verslagjaar gelanceerde arbeidsmarktcampagne ‘Hoe hard durf jij te gaan?’. De campagne (die ook in 2008 nog doorloopt) kende uitingen in onder meer dagbladen en vakbladen, op banners en ansichtkaarten en heeft een aparte wervingssite.
Wat deze campagne bijzonder maakt, is dat die tot stand is gekomen dankzij de medewerking van onze eigen mensen. De snelle groei – van onze organisatie, maar vooral van onze mensen – is het centrale thema. En passant brengen we de bedrijfscultuur, de werkwijze, de innovatieve en oplossingsgerichte aanpak en de ruime mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling over het voetlicht. De campagne richt zich niet alleen op het invullen van actuele vacatures, maar vooral ook op een duurzame profilering van Mn Services in de arbeidsmarkt.
Ondernemingsraad De Ondernemingsraad van Mn Services is een proactieve en constructieve ‘denktank’ waar onze organisatie veel profijt van heeft. De OR stelt zich geregeld kritisch op om situaties die beter kunnen, openlijk aan te kaarten. In 2007 zijn onder meer de volgende zaken in overleg met de Raad van Bestuur behandeld:
- de organisatieontwikkeling van de unit Pensioenen & Diensten - onze acquisitie van het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Metalektro - de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Bestuur - onze strategie in maatschappelijk verantwoord ondernemen - een reglement over ongewenst gedrag op het werk
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
27
Vooruitblik 2008
Economie Voor 2008 wordt een afvlakking van de groei verwacht. Het CPB verwacht voor Nederland geen 3% maar hooguit 2,25%. Voor wat betreft het eurogebied zou de groei afzwakken van 2,75% naar 2%. Het CPB maakt bij de raming de kanttekening dat er grote onzekerheid bestaat over deze prognose vanwege de onrust op de internationale financiële markten. Die onrust heeft nog geen grote invloed op het functioneren van de (inter)nationale economie, maar wij verwachten dat de gevolgen in de zin van vertrouwen en investeringsbereidheid voelbaar zullen zijn in 2008. Het CPB verwacht overigens dat de groei van de particuliere consumptie zal standhouden, in ieder geval in Nederland, maar tekent daarbij aan dat een deel van die groei voortkomt uit het feit dat de zorgverzekering is gewijzigd en het dus eerder een administratief gegeven is.
Strategie Mn Services In dit enigszins getemperde optimisme is Mn Services positief gestemd over de toekomst. Dankzij de succesvolle groeistrategie van 2007 bevindt Mn Services zich in de top van de sector pensioenuitvoering en vermogensbeheer. Die positie brengt onze organisatie volop in de spotlights en creëert – terecht – hoge verwachtingen bij onze opdrachtgevers. Het is precies de situatie waarnaar we de afgelopen jaren gestreefd hebben. Het is ook de situatie die ons in staat stelt verder te groeien en ons te versterken.
Mn Services werkt vanuit een heldere visie op markt en maatschappij. Ons ondernemingsplan en de daaraan gekoppelde planbrief zijn er de weerslag van en sturen daarom krachtig aan op een stevige verankering van onze positie in 2008, zodat wij in staat blijven om de hoge kwaliteit van onze dienstverlening te waarborgen, een toonaangevende rol in ons vakgebied te blijven spelen en – last but not least – goede mensen te behouden en aan te trekken. Mn Services is de grootste uitvoerder in de markt. Onze omvang en de klanten die wij vertegenwoordigen verschaffen ons een maatschappelijke verantwoordelijkheid die wij met overtuiging dragen. Meer dan ooit zullen we ons laten horen in de debatten over pensioenen, over verantwoord beleggen, over duurzaam ondernemerschap. Qua vaardigheden kunnen we hierin overigens nog enkele stappen zetten; hoe goed we ons vak ook beheersen, in zaken als relatiebeheer, communicatie en public affairs willen we ons verbeteren. Voor 2008 blijft Mn Services een tweepijlerstrategie hanteren: groei en waardecreatie. Aan de ene kant zullen we een actief acquisitiebeleid blijven voeren en mogelijk de blik meer op Europa richten, aan de andere kant is het onze nadrukkelijke intentie om renderende groei te bewerkstelligen door waardetoevoegende proposities voor bestaande en nieuwe klanten op de markt te brengen. Het mag duidelijk zijn: Mn Services staat er goed voor, beschikt over een grote dosis slagkracht, en ziet met vertrouwen de toekomst tegemoet. Rijswijk, 6 maart 2008 drs. Ruud Hagendijk drs.Walter Mutsaers drs. Roland van den Brink RBA AAG
28
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Machteld Aardse
Regisseur in mijn werk
Geboren: 1972, Eersel
“In mijn schilder-, teken-, film- en installatiewerk zit een terugkerende fascinatie
Opleiding:
voor het tekenen. Een tekening is voor mij
1992-1998
meer dan een afbeelding van de wereld; een tekening is een ingreep in de wereld. In veel van wat ik zie of voel, zoek ik naar
Kunstgeschiedenis, UVA, Amsterdam
spanningsvelden door middel van inter actie met het materiaal en de omgeving.
1999-2004 Gerrit Rietveld Academie,
Sinds mijn jeugd teken en schilder ik. Daar-
Amsterdam
in ben ik gestimuleerd en begeleid door grote kunstenaars, zoals de Franse schilder Lapoujade. Inspiratie vind ik in de verhoudingen tussen mensen en in de natuur. Mijn stijl van werken en het proces waarin
2002 Academia di Belle Arti, Milaan
mijn werk vorm krijgt zijn vrij direct. Een tekening is daarbij altijd het uitgangspunt.
2005-2007
Van daaruit ontstaan de verhalen. Ja, het
Dutch Art Institute,
zijn verhalen die ik creëer.”
Enschede
2007+ Moving Academy for Performing Arts
www.machteldaardse.nl
Warme veelzijdigheid “Betrokkenheid is niet eenduidig, maar kent vele humane kanten. Het wordt zeer persoonlijk ervaren en komt tot uitdrukking in contact, empathie, of bijvoorbeeld in een houding. Ik heb veel gesproken met medewerkers van Mn Services over betrokkenheid. Bij de één blijkt het vanuit de genen, de hersenen of het hart te komen, bij de ander vanuit de onderbuik, de houding of de handen. Deze warme veelzijdigheid verpersoonlijkt de verhouding tot de medemens en daarmee tot de cliënt. En bij Mn Services zie ik dat persoonlijke betrokkenheid zich ook manifesteert in heldere afspraken. Dit beeld laat al die vormen van betrokkenheid zien: licht gevat in een metalen lijn van een humane tekening met een solide basis van gouden contractuele afspraken.”
Jaarrekening Mn Services N.V.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
33
Balans per 31 december Na winstbestemming (bedragen x B 1.000,-)
Activa
31-12-2007
31-12-2006
Vaste activa Immateriële vaste activa 1) Software
1.522
1.231 1.522
Materiële vaste activa 2) Inventarissen Andere vaste bedrijfsmiddelen
2.297 4.466
1.231 992 3.963
6.763 Financiële vaste activa 3) Deelnemingen in groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Latente belastingvordering
346 1.687 291
4.955 279 1.146 0
2.324
1.425
10.609
7.611
Vlottende activa Vorderingen 4) Opdrachtgevers Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen en overlopende activa
10.598 497 21.626
8.144 55 26.337 32.721
Liquide middelen 5) Vrij ter beschikking staande gelden Gelden van derden
Totaal
47.656 14.478
40.117 23.906 62.134
64.023
94.855
98.559
105.464
106.170
De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans.
34
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
34.536
Passiva
31-12-2007
Eigen vermogen 6) Geplaatst aandelenkapitaal Wettelijke reserve deelnemingen Overige reserves
31-12-2006
9.076 1.226 5.409
9.076 524 6.111 15.711
Voorzieningen 7) Voorziening personeel gerelateerd
0
15.711
305 0
Langlopende schulden 8)
3.392
305 3.675
3.392 Kortlopende schulden 9) Crediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Schulden ter zake van pensioenen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva Te betalen dividenden Af te dragen gelden van derden
Totaal
3.675
22.479 216 266
17.010 0 0
14.018 8.070 26.834 14.478
9.400 7.685 28.478 23.906 86.361
86.479
105.464
106.170
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
35
Winst- en verliesrekening (bedragen x B 1.000,-)
2007
Netto-omzet Performance fees Overige opbrengsten
130.216 15.368 2.117
Som der bedrijfsopbrengsten Personeelskosten 10) Werkzaamheden door derden 11) Afschrijvingen op materiële en immateriële vaste activa Overige bedrijfskosten
2006
118.862 22.405 4.052 147.701
50.538 41.375
44.277 46.304
3.266 18.508
3.515 18.790
Som der bedrijfslasten
113.687
112.886
Bedrijfsresultaat
34.014
32.433
Financiële baten en lasten
1.265
619
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
35.279
33.052
Resultaat uit deelnemingen
548
710
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 12)
8.993
9.784
Resultaat na belastingen
26.834
23.978
De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de Winst- en verliesrekening.
36
145.319
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Kasstroomoverzicht (bedragen x B 1.000,-)
2007 Bedrijfsresultaat Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen
2006
34.014 738 2.528 -305
32.433 1.366 2.149 -1.036 36.975
Mutaties in werkkapitaal Vorderingen op opdrachtgevers Overige vorderingen en overlopende activa Schulden aan crediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen en sociale premies (exclusief winstbelasting) Overige schulden en overlopende passiva
-2.454 4.269 2.425 216
-3.785 3.446 -4.674 0
195 -5.733
573 -3.805
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Vooruitontvangen langlopende bedragen Ontvangen interest Betaalde interest Betaalde winstbelasting
-8.245
35.893
26.667 3.675 684 -65 -8.010
-3.879
-3.716
32.014
22.951
-1.029 -4.487 151 -649 589
-418 -2.351 259 -269 935 -5.425
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Betaalde dividenden
-1.082
-283 1.344 -79 -4.861
Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Verwerving deelnemingen Ontvangen agio-uitkering
34.912
-28.478
-1.844 -14.629
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-28.478
-14.629
Netto kasstroom
-1.889
6.478
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
37
2007
Vrij ter beschikking staande gelden Per 31 december Per 1 januari
2006
47.656 40.117
40.117 27.978 7.539
Gelden van derden Per 31 december Per 1 januari
Mutatie liquide middelen in het boekjaar
38
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
14.478 23.906
12.139
23.906 29.567 -9.428
-5.661
-1.889
6.478
Algemene toelichting
Grondslagen voor De presentatie van deze jaarrekening is in duizenden euro. De rubricering van de posten in balanswaardering en de balans en winst- en verliesrekening, alsmede de grondslagen voor waardering en resultaatresultaatbepaling bepaling, zijn overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW. De activa en passiva zijn, voor zover niet anders vermeld, opgenomen tegen de nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben, ongeacht of zij in dat boekjaar tot ontvangsten of uitgaven hebben geleid. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Financiële instrumenten Resultaten met betrekking tot valutatermijncontracten bestemd ter afdekking van valutakoersrisico’s worden tijdsevenredig over de contractduur ten gunste/laste van de winst- en verliesrekening gebracht.
Omrekening vreemde valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta’s gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden, rekening houdend met eventuele dekkingstransacties, opgenomen in de winst- en verliesrekening.
Immateriële vaste activa D e immateriële vaste activa worden gewaardeerd op historische kostprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend als een percentage van de aanschafwaarde, gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
Materiële vaste activa D e materiële vaste activa worden gewaardeerd op historische kostprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair berekend als een percentage van de aanschafwaarde, gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
Financiële vaste activa De niet-geconsolideerde deelnemingen in groepsmaatschappijen, waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de netto-vermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
39
Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en hebben overwegend een langlopend karakter.
Vorderingen en De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk overlopende activa geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.
Voorzieningen De overige voorzieningen worden opgenomen tegen de nominale waarden van de in de toekomst verwachte uitgaven.
Langlopende schulden Schulden die niet binnen één jaar vervallen worden aangemerkt als langlopend.
Kortlopende schulden Schulden die binnen één jaar vervallen worden aangemerkt als kortlopend.
Netto-omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de aan derden gefactureerde dan wel te factureren bedragen inzake financiële en zakelijke dienstverlening, exclusief omzetbelasting.
Performance fees Onder deze post zijn de opbrengsten verantwoord welke samenhangen met contractuele vergoedingen voortvloeiende uit de gerealiseerde beleggingsresultaten.
Overige opbrengsten Onder overige opbrengsten worden opbrengsten verantwoord die samenhangen met incidentele bedrijfsactiviteiten.
Financiële baten en lasten Als financiële baten en lasten worden de naar tijdgelang aan het verslagjaar toe te rekenen rentebaten en -lasten opgenomen.
40
Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten, geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare posten en permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Verbonden partijen Mn Services N.V. is bestuurder van de volgende stichtingen en besloten vennootschappen, alle gevestigd te Rijswijk tenzij anders aangegeven: - Stichting Mn Services Aandelenfonds Europa - Stichting Mn Services Aandelenfonds Europa II - Stichting Mn Services Aandelenfonds Europa III - Stichting Mn Services Obligatiefonds Europa - Stichting Mn Services Obligatiefonds Europa II - Stichting Mn Services Obligatiefonds Europa III - Stichting Mn Services Langlopende Obligaties Europa - Stichting Mn Services Inflatieobligaties Europa Fonds - Stichting Mn Services Onroerend Goed Aandelenfonds Europa - Stichting Mn Services Onroerend Goed Europa Fonds - Stichting Mn Services Aandelenfonds Verre Oosten - Stichting Mn Services Geldmarktfonds - Stichting Mn Services Geldmarktfonds II - Stichting Mn Services Aandelenfonds Emerging Markets - Stichting Mn Services Obligatiefonds Emerging Markets - Stichting Mn Services US High Yield Fonds - Stichting Mn Services Aandelenfonds Noord-Amerika - Stichting Mn Services Hedgefunds Fonds - Stichting Mn Services Global Tactical Asset Allocation Fonds - Inflation (Vastgoed) I B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Mercurius B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Deimos B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Neptunus B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Saturnus B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Callisto B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Uranus B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Pluto B.V. - Inflation Exchange Fund (Vastgoed) Jupiter B.V. - Stadshart Zoetermeer Holding B.V. te Amstelveen - B.V. Beleggingsmaatschappij Stadcentrum Zoetermeer te Zoetermeer De door Mn Services N.V. voor deze verbonden partijen verrichte werkzaamheden bestaan voornamelijk uit het voeren van vermogensbeheer, waarvoor een vergoeding tegen marktconforme tarieven wordt ontvangen.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
41
Toelichting op de balans Activa (bedragen x B 1.000,-)
Vaste activa
1. Immateriële vaste activa Een overzicht van de immateriële vaste activa is onderstaand opgenomen.
Software
Historische kostprijs Stand per 1 januari 2007 Investeringen Desinvesteringen
18.147 1.029 -873
Stand per 31 december 2007
18.303
Boekwaarde Boekwaarde per 1 januari 2007 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen
1.231 1.029 0 -738
Boekwaarde per 31 december 2007
1.522
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2007
16.781
Afschrijvingspercentages
25% of 33 1/3%
Afschrijvingsmethodiek
Lineair
Over aanschaffingen in het kalenderjaar wordt naar tijdgelang afgeschreven vanaf de maand volgend op ingebruikname.
42
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
2. Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen.
Inventarissen
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Totaal
Historische kostprijs Stand per 1 januari 2007 Investeringen Desinvesteringen
4.923 1.708 -525
13.868 2.779 -802
18.791 4.487 -1.327
Stand per 31 december 2007
6.106
15.845
21.951
Boekwaarde per 1 januari 2007 Investeringen Boekwaarde afgestoten activa Afschrijvingen
992 1.708 0 -403
3.963 2.779 -151 -2.125
4.955 4.487 -151 -2.528
Boekwaarde per 31 december 2007
2.297
4.466
6.763
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2007
3.809
11.379
15.188
Afschrijvingspercentages
20%
25% of 33 1/3%
Afschrijvingsmethodiek
Lineair
Over aanschaffingen in het kalenderjaar wordt naar tijdgelang afgeschreven vanaf de maand volgend op ingebruikneming.
3. Financiële vaste activa De deelnemingen in groepsmaatschappijen betreffen: - Mn Services Vermogensbeheer B.V., gevestigd te Rijswijk - Mn Services Fondsenbeheer B.V., gevestigd te Rijswijk
Overige deelnemingen: - Combinatie Bovemij Mn Services B.V., gevestigd te Rijswijk - IT2SHARE B.V., gevestigd te Amsterdam - UNETO-VNI Verzekering Service B.V., gevestigd te Zoetermeer
50% 50% 49,44%
Daarnaast participeert Mn Services in de Stichting Bewaarder Mn Services Levensloop, gevestigd te Rijswijk en handelt zij als mede-commanditaire vennoot in de commanditaire vennootschap IT2SHARE C.V., gevestigd te Amsterdam. Gezien de geringe betekenis in het totale beeld van de jaarrekening blijft consolidatie van bovengenoemde entiteiten achterwege.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
43
Groepsmaatschappijen
Andere deelnemingen
Stand per 1 januari 2007 Verwerving Ontvangen agio-uitkering Aandeel in het resultaat Afrekening dividend Aanvulling fondsenbeheer
279 0 0 -553 0 620
1.146 29 -190 1.101 -399 0
Stand per 31 december 2007
346
1.687
Latente belastingvordering In 2007 is een latente belastingvordering ontstaan doordat commercieel andere afschrijvings termijnen worden gehanteerd dan fiscaal.
Vlottende activa
44
4. Vorderingen Onder de post Overige vorderingen en vlottende activa zijn vooruitbetaalde bedragen en de vorderingen uit hoofde van perfomance fees verantwoord.
5. Liquide middelen De onder de liquide middelen opgenomen gelden van derden hebben te maken met de vanaf 1996 bestaande gecombineerde premieheffing ten behoeve van opdrachtgevers. De desbetreffende gelden zijn ultimo 2007 ontvangen en begin 2008 aan opdrachtgevers afgedragen. De ontvangen c.q. betaalde rente wordt verrekend met de opdrachtgevers. De saldi staan niet ter vrije beschikking aan de vennootschap. Aan de creditzijde van de balans zijn deze gelden opgenomen onder af te dragen gelden van derden.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Toelichting op de balans Passiva (bedragen x B 1.000,-)
6. Eigen vermogen
Geplaatst aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bestaat uit 40 miljoen aandelen van één Euro, waarvan 9.075.606 aandelen zijn geplaatst (2006: 9.075.604) en volgestort. In 2007 zijn 2 aandelen geplaatst en volgestort.
Wettelijke reserve Op grond van wettelijke bepalingen wordt voor het cumulatieve resultaat deelnemingen, deelnemingen verminderd met het ontvangen dividend, een wettelijke reserve gevormd ten laste van de overige reserves. Het verloop van deze reseve is als volgt:
2007 Stand per 1 januari Resultaat deelnemingen Ontvangen dividenduitkeringen
524 1.101 -399
Stand per 31 december
2006 0 524 0 702
524
1.226
524
Overige reserves De statutaire resultaatbestemming is weergegeven bij de overige gegevens.
2007 Stand per 1 januari Resultaat boekjaar Voorgestelde dividenduitkering Voorstel additionele dividenduitkering
2006 6.111
26.834 -26.834 0
11.135 23.978 -23.978 -4.500
Toevoeging/onttrekking overige reserves
0
-4.500
Mutatie wettelijke reserve deelnemingen
-702
-524
Stand per 31 december
5.409
6.111
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
45
7. Voorzieningen De voorziening personeel gerelateerd was getroffen in verband met verplichtingen uit hoofde van de wet Pemba. In verband met gewijzigde wetgeving is de grondslag voor deze voorziening geheel komen te vervallen. Het verloop van deze post is als volgt:
Voorziening personeel gerelateerd Stand per 1 januari 2007 Vrijval
305 -305
Stand per 31 december 2007
0
8. Langlopende schulden Onder deze post zijn vooruitontvangen bedragen verantwoord welke in de komende 13 jaar zijn toe te rekenen aan het resultaat.
9. Kortlopende schulden Het voorstel tot winstbestemming is opgenomen onder de post te betalen dividend. Het dividend over 2006 is geheel conform voorstel uitgekeerd.
Niet in de balans Mn Services heeft lopende huurcontracten voor drie panden tot een bedrag van 4,1 miljoen opgenomen verplichtingen euro. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: Binnen 1 jaar: Tussen 1 en 5 jaar:
1,4 miljoen euro 2,7 miljoen euro
De rechtspersoon en de 100%-deelneming Mn Services Vermogensbeheer B.V. maken deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting op het niveau van Mn Services N.V. en zijn uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel. Per ultimo 2007 liep een valutatermijncontract van 6,4 miljoen dollar en 121 miljoen Yen. Dit contract liep eind januari 2008 af en was gesloten ter dekking van het valutarisico op crediteuren.
46
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Toelichting op de Winst- en verliesrekening (bedragen x B 1.000,-)
10. Personeelskosten De personeelskosten bestaan uit: 2007 Lonen en salarissen Pensioenlasten Sociale lasten Overige personeelskosten
2006 37.565 3.794 3.589 5.590
33.339 3.407 2.189 5.342
50.538
44.277
99 448 116
57 474 106
663
637
Aantal werknemers
688
648
Aantal fte’s
651
612
Gemiddeld aantal werknemers Raad van Bestuur en staven Pensioenen en Diensten Vermogensbeheer
De bezoldigingen, met inbegrip van de pensioenlasten, van de Raad van Bestuur in 2007 bedragen 1,0 miljoen euro (2006: 0,7 miljoen euro). De Raad van Bestuur bestaat sinds 4 juli 2007 uit drie personen. In 2006 bestond de Raad van Bestuur nagenoeg het gehele jaar uit twee natuurlijke personen. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen bedraagt 0,1 miljoen euro (2006: 0,1 miljoen euro). Mn Services heeft pensioentoezeggingen gedaan aan haar personeelsleden die zijn ondergebracht bij Stichting Ondernemingspensioenfonds Mn Services. Hierbij is sprake van een toegezegde pensioenregeling. Op basis van de inhoud van de met het Ondernemingspensioenfonds gesloten financieringsovereenkomst en de inhoud van het pensioenreglement kan worden geconcludeerd dat Mn Services geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bedragen in het geval van een tekort bij het pensioenfonds dan wel recht heeft op een premiekorting in het geval van een overschot.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
47
Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan de pensioenregeling worden als last in de Winsten verliesrekening verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben.
11. Werkzaamheden Deze lasten betreffen hoofdzakelijk ingehuurde ICT-diensten en kosten in verband met het inhuren van externe asset managers in het kader van de uitvoering van het vermogensbeheer. Koersverschillen inzake vreemde valuta respectievelijk afdekking hiervan worden ten gunste of ten laste gebracht van de werkzaamheden door derden.
12. Belastingen Het fiscale resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening is niet gelijk aan het commerciële resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen. Dit wordt veroorzaakt door het ontstaan van een belastinglatentie door het hanteren van afwijkende afschrijvingstermijnen ten opzichte van hetgeen fiscaal is toegestaan. De toegepaste belastingtarieven over 2007 zijn conform de in 2007 geldende wettelijke tarieven. Het nominale belastingtarief over 2007 bedraagt 25,5%.
Commercieel resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
35,3 miljoen euro
Fiscaal resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
36,6 miljoen euro
De belastinglast uit gewone bedrijfsuitoefening kan als volgt worden berekend:
25,5% over fiscaal resultaat
9,3 miljoen euro
Mutatie latente belastingen
-0,3 miljoen euro
Belastingen volgens winst- en verliesrekening
9,0 miljoen euro
Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit kasmiddelen, tegoeden op bankrekeningen en deposito’s.
48
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Overige gegevens Ondertekening Rijswijk, 6 maart 2008 Raad van Bestuur drs. Ruud Hagendijk, voorzitter drs.Walter Mutsaers drs. Roland van den Brink RBA AAG
Raad van Commissarissen drs. Han Noten, president-commissaris jhr. ir József Jankovich, vice-voorzitter mw. Nelly Altenburg ir. Kees van Dongen ir. Henk van der Kwast mr. Frans van Hove drs. Bert Vroon mw. drs. Kitty Roozemond
Bestemming van het resultaat In artikel 35 van de statuten is met betrekking tot de resultaatbestemming het volgende geregeld: De winst staat ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Voorstel bestemming Voorgesteld wordt het resultaat over het boekjaar volledig aan de aandeelhouders als dividend van het resultaat uit te keren.
Vooruitlopend op daadwerkelijke besluitvorming hieromtrent in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is bovenstaand voorstel reeds in de balans per 31 december 2007 verwerkt.
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
49
Accountantsverklaring
Verklaring betreffende Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 33 tot en met 48 opgenomen jaarrekening 2007 de jaarrekening van Mn Services N.V. te Rijswijk bestaande uit de balans per 31 december 2007 en de winsten- verliesrekening over 2007 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van De Raad van Bestuur van Mn Services N.V. is verantwoordelijk voor het opmaken van de het bestuur jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van de accountant onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de Raad van Bestuur van Mn Services N.V. heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Mn Services N.V. per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
erklaring betreffende andere wettelijke voorschriften V en/of voorschriften van regelgevende instanties
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Deloitte Accountants B.V. Was getekend: J.G.C.M. Buné
50
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
Wafae Ahalouch El Keriasti Niet alles is wat het lijkt ‘Ik heb veel getekend op school. Stripfiguurtjes, kleding, fantasiewerelden, alles. Van huis uit heb ik niks creatiefs meegekregen.
Geboren: 1978, Tanger
Ik kende die wereld ook niet, mijn teken leraressen waren mijn kennismaking ermee.
Opleiding:
Ik vond ze erg stoer. Door hen kwam ik op
1997-2001
het idee me in te schrijven voor de docenten-
Hogeschool
opleiding aan de kunstacademie. Dat kon
voor de Kunsten,
ik thuis verkopen: docent worden in plaats van kunstenaar. Maar na de eerste stage wist ik dat ‘tekenjuf’ niets was voor mij. Al die ongeïnteresseerde pubers, vreselijk.
Utrecht
2001-2003 De Ateliers,
Tijdens die docentenopleiding heb ik het
Amsterdam
belangrijkste geleerd: kijken. En communiceren: wat wil jij laten zien, wat brengt het over? Bij de masteropleiding De Ateliers ben ik twee jaar lang alleen met mijn eigen kunstontwikkeling bezig geweest. Dat was mijn redding.
2006 Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam
Ik verzamel beelden, verhalen, maak col-
Prijs:
lages, totdat ik de verhaallijn, het concept,
2003
helder heb. Daarna vertrouw ik op mijn
Koninklijke Prijs voor
gevoel. Dat komt niet vanzelf, daar heb ik onrust voor nodig en gek genoeg op een
de Schilderkunst
bepaald moment ook rust. Ik werk vaak in series; tekeningen of schilderijen. Mijn werk is erg gelaagd. Realiteit en fantasie gaan vaak samen. Thema’s die terugkomen zijn religieuze verhalen, politiek, sprookjes en familierelaties. Daarmee wil ik mensen triggeren, roep ik emoties op, wil ik stof tot nadenken bieden. Bij langer kijken zie je veel meer dan bij die eerste onschuldige indruk. Niet alles is wat het lijkt.’
www.wafae-ahalouch.com
Niks hoeft, alles mag “‘Mijn beleving van betrokkenheid binnen Mn services laat ik zien door middel van een schilderij. Het mooie is dat men werkt aan een goede oudedagvoorziening voor heel veel mensen. Het leven bestaat in mijn optiek uit drie fasen: leren, werken en daarna rusten en genieten. De laatste fase is de pensioenperiode, eindelijk hoeft niks en mag alles. De drie fasen laat ik symbolisch zien in drie verschillende schilderijen die aan elkaar vastzitten. De heilige drie-eenheid. Ik neem hierbij het Paradijs als uitgangspunt. Dat symboliseert voor mij de derde fase en staat voor rust, groen en groei.”
Colofon Tekst Mn Services, Communicatie Ruud Slierings, Heemstede
Concept Mn Services, Communicatie Ruud Slierings, Heemstede
Realisatie Taalent Tekstschrijvers, Utrecht
Kunst Art Partner, Amstelveen
Fotografie Ruud Slierings, Heemstede Eiko Waleson Photography, Amsterdam
Druk Den Haag offset, Rijswijk
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7
55
Mn Services N.V. Burgemeester Elsenlaan 329 2282 MZ Rijswijk Postbus 5210 2280 HE Rijswijk
Telefoon (070) 31 60 160 Fax (070) 31 60 475 www.mn-services.nl
56
M n S e r v i c e s I F i n a n c i e e l j a a r v e r s l a g 2 0 0 7