MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs
Colofon
Projectnaam: Datum: Status: Kenmerk: Contactpersoon: Ondersteunend adviesbureau:
MJA-monitoring Wetenschappelijk onderwijs 16 mei 2013 Eindversie 1235678/223/BHW/AB/157005 Boudewijn Huenges Wajer ARCADIS Nederland BV
Inhoud Hoofdstuk 1.
Inleiding .......................................................................... 1
Hoofdstuk 2.
Overzicht ontwikkeling energieverbruik ............................... 1
Hoofdstuk 3.
Verklaring verandering energieverbruik ............................... 2
Hoofdstuk 4.
Spiegeling aan het MJP...................................................... 3
Hoofdstuk 5.
Resultaten per pijler.......................................................... 4
Hoofdstuk 6.
Tabellen .......................................................................... 6
Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Wetenschappelijk onderwijs Aantal MJA-deelnemers in 2012 Aantal beschouwde bedrijven voor 2012 in dit rapport Aantal toetreders in 2012 Aantal uittreders in 2012 Werkelijk energieverbruik 2012 (TJ) Effecten van maatregelen Procesefficiencyverbetering Besparing in de keten [TJ] (intensivering) Duurzame energie [TJ] (intensivering)
2012 t.o.v. 2011 1,2% -25,7 1.151,7
14 14 0 0 6.402,3 2012 t.o.v. 2008 6,8% -6,2 1827,8
2012 t.o.v. 2005 10,9% 22,8 2.355,4
Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 6.402,3 TJ in 2012. Dit is ongeveer 2,1% hoger dan in 2011. Hieronder wordt ingegaan op het energieverbruik van 2012 in relatie tot dat van 2011. Dit kleine verschil is het gevolg van een klimaat effect t.w. een koudere winter (verwarming) en warme zomer (meer koeling). Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2012 tot een jaarlijkse besparing van 813,0 TJ leiden. Na vier jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 2.285,7 TJ. Hiermee is 281% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. Hoewel hiermee de totale gerealiseerde besparing ruimschoots het planniveau heeft overschreden blijft de cumulatieve proces-efficiency vanaf 2009 van 464 TJ achter bij de geplande procesefficiency van 589 TJ over de planperiode.
Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2012 hebben een extra besparing van 76,4 TJ opgeleverd. De belangrijkste nieuwe procesmaatregelen zijn: • Optimalisatie stook- en koellijnen • Groene IT strategie • Verhuizing naar nieuwe EE panden en renovatie
Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2012 een totale besparing van 22,8 TJ opgeleverd. Verweg de belangrijkste ketenmaatregel is de besparing primaire energie door co-generatie bij één instelling. De besparing van die maatregel is dit jaar echter aanmerkelijk lager is dan die in het vorig jaar en zelfs t.o.v. de totale ketenbesparingen in 2008 waardoor er ook een negatief ketenbesparingseffect in de planperiode van 6,2 TJ is opgetreden. I
Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 2.394,4 TJ in 2012, een verdere toename van de intensivering van het gebruik van duurzame energie met 1828 TJ. De belangrijkste duurzame energiemaatregelen zijn: • Inkoop groene stroom • Deelname in windmolenpark • Impact WKO
Vooruitblik (visie sector) Algemene ontwikkelingen In 2012 kwamen er iets minder studenten op de universiteit. Dit academisch jaar staan er ongeveer 240.000 studenten ingeschreven in het wetenschappelijk onderwijs. Het aantal ingeschreven studenten daalde met 1,65%. Het aantal medewerkers bleef gelijk. Er deden zich de volgende ontwikkelingen voor: •
Intensiever gebruik van de bestaande gebouwen. Door o.a. langere openingstijden leidt dit tot een hoger energiegebruik.
•
Op grote schaal renovatie en nieuwbouw deels ter vervanging van bestaande gebouwen. Nieuwbouw vindt veelal plaats in het kader van lange termijn huisvestingplannen, op basis van de toekomstvisie voor een duurzame campus.
•
Onverminderde behoefte aan nieuwe, technisch geavanceerde apparatuur voor onderzoeksdoeleinden. Deze apparaten hebben in de regel een zeer hoog elektriciteitsgebruik en dit is moeilijk te beïnvloeden.
•
ICT-voorzieningen gaan eveneens gepaard met een hoog energiegebruik. De sector is volop doende om op dit punt te komen tot besparingen die echter door de toename van die voorzieningen weer worden teniet gedaan.
Convenantactiviteiten Er is een aantal projecten die in het kader van het convenant binnen de sector in uitvoering zijn: 1. Workshopsessies diensten over: gedragbeïnvloeding, ICT, ESCO, installaties en LED verlichting. Deze kennisuitwisseling wordt eventueel ondersteund met gebruikersgroepen. 2. Doorontwikkeling www.duurzamecampus.nl door veel tools beschikbaar te stellen die bijdragen aan een duurzame onderwijssector. 3. Symposium Groene ICT voor het Hoger Onderwijs en UMCs.
II
Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: • • • •
de de de de
ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf 2005; verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) 2009-2012 van uw sector; ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2006.
Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van Agentschap NL.
Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2005 zien.
Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik
Aardgasverbruik
Verbruik overige brandstoffen
Warmteverbruik
Energieverbruik [TJ primair]
8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
* betreft energiegebruik van de aan de monitoring deelnemende instellingen
| Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 1 van 1
Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. 7.500
Energieverbruik verslagjaar 6.402,3
Onverklaard (besparend) 81,3
5.000
Overige invloedsfactoren (ontsparend) 425,7
5.500
Volume-effect (verlagend) 138,0
6.000
PE-maatregelen (besparend) 76,4
6.500 Energieverbruik vorig jaar 6.272,2
Energie [TJ primair]
7.000
4.500 4.000
Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. Voor deze rapportage geldt dat de grootste ontsparende invloed het klimaat was. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het verwachte energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het verwachte energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard.
| Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 2 van 2
Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van het EEP-basisjaar (meestal 2008). De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2012 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen.
Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling Doelstelling
Resultaat
40,0% Aandeel van energieverbruik
35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0%
2009
2010
2011
2012
De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van de situatie in het EEPbasisjaar.
Voortschrijdend resultaat per pijler PE
KE-productie
KE-product
DE-inkoop
DE-opwekking
Aandeel van energieverbruik
30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2009
2010
2011
2012
-5,0%
In de bovenstaande grafiek is zichtbaar dat de intensivering van de inkoop van duurzame energie de grootste bijdrage heeft geleverd aan de realisatie van de totale doelstelling.
| Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 3 van 3
Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2006 weer. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector.
PE-maatregelen (cumulatief vanaf 2006) 12,0%
PE-besparing
10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
* Ontwikkeling cumulatieve besparing vanaf 2006 (percentage is afgeleid van de index)
KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) KE-productieketen
KE-productketen
0,8% 0,7% KE-besparing
0,6% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
* Toename (t.o.v. 2005) ketenbesparing als percentage van het totale energiegebruik (+de procesefficiency-besparingen) in het betreffende jaar. Er zijn over de periode 2005 t/m 2007 geen KE maatregelen gerapporteerd.
| Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 4 van 4
DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) DE-inkoop
DE-opwekking
40,0% 35,0% 30,0% Aandeel DE
25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
* Toename (t.o.v. 2005) gebruik DE als percentage van het totale energiegebruik in het betreffende jaar.
| Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 5 van 5
Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf 2005. De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van het MJP-basisjaar 2008. Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2012 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2012 in dit rapport zijn meegenomen. Alle waarden zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers Resultaten per jaar [TJ] 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie
6.165 39 0 0 86 4
6.067 234 0 0 102 5
6.437 2 29 0 282 285
6.671 46 33 0 259 240
6.902 143 48 0 1.008 235
6.272 199 46 0 1.783 289
6.402 76 23 0 2.050 344
6.084
39 0
Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2012 Effect [TJ] ten opzichte van basisjaar 2008 Categorie
Subcategorie
Procesefficiency
Procesmaatregelen Installaties en gebouwen Energiezorg en gedragsmaatregelen Strategische projecten Subtotaal procesefficiency
Ketenefficiency
Maatregelen in de productieketen Maatregelen in de productketen Subtotaal ketenefficiency
Duurzame energie
Verwacht eindresultaat in 2012 (MJP)
Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar
41,0 399,0 124,0 25,0 589,0
20,8 250,7 179,9 12,7 464,1
3,0 0,0 3,0
-6,2 0,0 -6,2
Inkoop van duurzame energie
187,0
1.768,4
Opwekking van duurzame energie
34,0
59,4
Subtotaal duurzame energie
221,0
1.827,8
813,0
2.285,7
Totaal
Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders Status in 2012 Meegenomen in 2012? Bedrijfsnaam Erasmus Universiteit Rotterdam Open Universiteit Nederland Radboud Universiteit Nijmegen Rijks Universiteit Groningen Technische Universiteit Eindhoven TU Delft Universiteit Maastricht Universiteit Twente Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Universiteit van Tilburg Universiteit Leiden Vrije Universiteit Amsterdam Wageningen Universiteit
Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer Deelnemer
Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja
Toelichting Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden Geen bijzonderheden
*** | Eindversie | MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs |
Pagina 6 van 6
