Missie Thús Wonen biedt mensen met een inkomen tot modaal een goede woning in een goede woonomgeving

1

2

3

Missie Thús Wonen biedt mensen met een inkomen tot modaal een goede woning in een goede woonomgeving. Ambitie De ambitie van Thús Wonen is om vanwege de betaalbaarheid van de woonlasten toe te groeien naar een situatie waarin de woonlasten van onze huurders maximaal inflatievolgend zijn. Volkshuisvestingsverslag en bestuursverslag In het onderhavige jaarverslag zijn overeenkomstig de aanbevelingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ645.401) de specifieke elementen van het volkshuisvestingsverslag en het bestuursverslag tot een stuk gecombineerd.

4

Inhoudsopgave Voorwoord Thús Wonen foar De Takomst

7

Hoofdstuk 1: Organisatie Klaar voor de toekomst

11

Hoofdstuk 2: Woningvoorraad/kwaliteit van het bezit We kunnen de toekomst aan

19

Hoofdstuk 3: Huurbeleid Verhuren is vooruitzien

31

Hoofdstuk 4: Betrekken bewoners bij beleid en beheer Samen richting bepalen

39

Hoofdstuk 5: Leefbaarheid Terug naar de basis

43

Hoofdstuk 6: Wonen, zorg en welzijn Doen waar je thuis in bent

47

Hoofdstuk 7: Financiën Kostenbewust acteren

51

Hoofdstuk 8: Verslag van de Raad van Commissarissen Prioriteiten stellen en slagen maken

57

Hoofdstuk 9: Jaarrekening Kengetallen

71 72

Geconsolideerd Balans Winst-en-verliesrekening

76

Enkelvoudig Balans Winst-en-verliesrekening

112

Controleverklaring accountant

128

5

Foto

6

Voorwoord

Thús Wonen foar De Takomst Welke kwaliteit verlangt de klant de komende tien à twintig jaar? Het antwoord op die vraag hebben we in 2011 verwoord. Daarvoor hebben we gedetailleerd ingezoomd op ons totale werkgebied. Rekeninghoudend met wat er speelt in onze wereld , hebben we belangrijke keuzes gemaakt voor ons woningbezit én voor onze organisatie. Keuzes die ervoor moeten zorgen dat Thús Wonen de toekomst aankan en het vertrouwen van de op haar diensten aangewezen klanten waarmaakt. Thús Wonen is een bijzonder vastgoedbedrijf dat de zorg heeft voor ca. 6.500 woningen en dus evenveel gezinnen. We werken in een gebied dat sociaaleconomisch niet bijzonder sterk is. Bovendien gaat de economische crisis, met als gevolg daarvan de crisis in de vastgoedwereld, ook aan ons niet voorbij. De huidige situatie vraagt van ons dat we sober, doelmatig en tegelijkertijd ook effectief functioneren. Die ingrediënten hebben we allemaal meegenomen in het bepalen van ons Strategisch Voorraadbeleid (SVB). Het uitwerken van dat SVB tot het jaar 2022 liep als een rode draad door het verslagjaar. Ons bedrijf Thús Wonen is in 2011 gevisiteerd door een onafhankelijke Visitatiecommissie van Ecorys Nederland BV over de periode t/m 2010. Dit op basis van de richtlijnen van de Stichting Maatschappelijke Visitatie Woningcorporaties en volgens het model 2011/4.0. Binnen dat vernieuwde beoordelingssysteem staat het rapportcijfer 7 voor "gelijk aan het behalen van de prestatienorm". Dit was voorheen een 8. Thús Wonen scoort een eindgemiddelde van 6,2. Een nette score voor een fusieorganisatie". Uit de visitatie is naar voren gekomen dat we als organisatie hard werken, maar onze activiteiten strakker kunnen organiseren. Dat willen we realiseren door nog beter te plannen, te zorgen voor goede sturingsinformatie en daarop zo nodig bij te stellen. De moderne ICT moet ons in staat stellen om dit nog beter vast te leggen. Ook hebben we in 2011 al de nodige stappen gezet om ons bedrijf beter in te richten. Zo is een start gemaakt met het renoveren en vergroten van ons pand in Dokkum. Daar vinden halverwege 2012 alle zestig medewerkers een werkplek binnen één kantoor in plaats van op drie locaties. Het nieuwe kantoor richten we in volgens het principe van flexibel werken. Dat betekent de opstap naar Het Nieuwe Werken. We faciliteren onze medewerkers om goed invulling te kunnen geven aan deze nieuwe werkwijze. Daarop vooruitlopend hebben we in 2011 de reorganisatie van de sector Klant & Markt in gang gezet. Sinds 1 januari 2012 werken we met een Klanten Contact Centrum (KCC) en gebiedsgebonden relatiebeheerders. Daarover leest u meer in ons jaarverslag. Op deze plek wil ik van de gelegenheid gebruikmaken om alle medewerkers te bedanken voor hun enorme inzet in het afgelopen jaar. Een reorganisatietraject na een fusiejaar is zwaar en vraagt heel veel rek van iedereen. De bereidheid om opnieuw zoveel te investeren in ons bedrijf, is veel waardering waard. Ons bezit Thús Wonen volgt de bewegingen van haar klanten en heeft dat zichtbaar gemaakt in haar beleid. We werken in een krimpgebied en hebben te maken met een veranderende bevolkingssamenstelling: vergrijzing en ontgroening. De gemiddelde leeftijd van de inwoners stijgt en de jeugd trekt weg. Door die afname van het aantal huishoudens kunnen we in de toekomst met ongeveer 10% minder woningen toe. Dat gegeven, gecombineerd met de gevolgen van de kredietcrisis, heeft ons duidelijk doen beseffen dat ingrijpende maatregelen nodig zijn. Om ons voortbestaan als organisatie veilig te stellen én om garant te staan voor onze basisdoelstelling: het huisvesten van onze doelgroep. Die conclusies hebben we vertaald in Strategisch Voorraadbeleid. We hebben gekeken naar waar mensen nu wonen en hoeveel mensen en huishoudens dat zijn, wat het voorzieningenaanbod is en wat er in de nabije toekomst met die voorzieningen gebeurt. Er is ook een analyse gemaakt van de bewegingen die we in de afgelopen periode in ons systeem van vraag en aanbod tegenkwamen.

7

Op basis van de behoeften en een realistische inschatting van de mogelijkheden hebben we drie soorten kernen getypeerd: met veel voorzieningen, met weinig voorzieningen en met nauwelijks of geen voorzieningen (alleen woonfunctie). We hebben ervoor gekozen vooral in te zetten op de grote, sterke kernen en minder op de kleine. De krimp of woningreductie zal dan ook, in lijn met de waarneembare trend, plaatsvinden in de kernen met alleen een woonfunctie. In de grote kernen gaan we investeren in verzorgd wonen (bijna verzorgingshuisniveau), gericht wonen (gezinnen en levensloopbestendig) en goed wonen (gericht op energiebesparing). Daarmee willen we alle woonwensen realiseren en ons bezit toekomstwaarde meegeven. In ons SVB hebben we daarvoor de komende 10 jaar 135 miljoen gereserveerd. Onze partners Met onze keuze om vooral te focussen op de grote kernen sluiten we aan op het beleid van rijk en provincie. Recente vragen in de Tweede Kamer van het Kamerlid Jacques Monasch over dit beleid aan de minister leverde een antwoord op waarin zij deze beleidslijn onderschrijft. Het krimpprobleem in onze regio is natuurlijk niet een probleem dat ons alleen raakt. Elke gemeente, instelling en organisatie die actief is in onze regio, heeft daarmee te kampen. En allemaal moeten ze hun beleid daarop aanpassen. Daarom is het ook belangrijk om beleid waar mogelijk op elkaar af te stemmen. In 2011 hebben we de colleges van de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland gesproken. Het waren pittige gesprekken over wat we over en weer van elkaar verwachten. In 2012 zullen we dat ook weer doen. Met alle drie de gemeenten hebben we in 2011 een traject gevolgd om tot prestatieafspraken of woonakkoorden te komen. Over de grote lijnen van de inhoud zijn we het al eens. De gemeenten vinden ook dat we een kleinere woningportefeuille moeten hebben en dat we de woningreductie niet moeten zoeken in de grote kernen. Dat dit logischerwijs impliceert dat die dus in de kleine kernen moet plaatsvinden, vindt nog niet overal even veel draagvlak en begrip. Ons antwoord daarop is steevast dat de klanten zich niet laten sturen en de leefbaarheid van een kern van veel meer afhankelijk is dan alleen het hebben van huurwoningen. Gelukkig zit er schot in de gesprekken. We hebben dan ook goede hoop dat er binnen afzienbare tijd prestatieafspraken liggen met alle gemeenten. Dan is in elke gemeente in Noordoost-Fryslân een veilig en stabiel investeringsklimaat ontstaan en kan Thús Wonen haar SVB optimaal uitvoeren. Thús Wonen foar De Takomst is daarmee gegarandeerd en het voldoen aan onze primaire doelstelling veiliggesteld.

Roelof Kuik Directeur-bestuurder

8

9

10

Hoofdstuk 1

Organisatie

Klaar voor de toekomst Woningcorporaties moeten sober, doelmatig en effectief functioneren. Thús Wonen heeft in 2011 als organisatie hard gewerkt om daaraan nog beter invulling te geven. Het nieuwe Strategisch Voorraadbeleid heeft daarin een sturende rol. Werken onze medewerkers nu nog vanuit drie locaties, in 2012 hebben we allemaal onze werkplek op één locatie in Dokkum: in een flexkantoor. Klaar voor de toekomst. Thús Wonen vindt het belangrijk haar medewerkers in staat te stellen hun verantwoordelijkheden te nemen. Een flexkantoor past daar wat ons betreft goed bij. In 2011 hebben we woorden omgezet in daden en zijn we gestart met de metamorfose van ons kantoor in Dokkum. Het nieuwe kantoor moet aan alle functies binnen onze organisatie een plek bieden, terwijl het maar tweederde van de oppervlakte heeft van een normaal kantoor met zestig medewerkers. Dat is direct ons startpunt om als organisatie daadwerkelijk invulling te geven aan Het Nieuwe Werken (HNW). Ons team gaat die uitdaging met open vizier aan. Als organisatie zorgen we ervoor dat we onze medewerkers zo optimaal mogelijk faciliteren. Samen cultuur maken In januari 2012 is het managementteam samen met een externe coach/trainer een traject ingegaan om de organisatiedoelstellingen voor de komende jaren concreter te benoemen. En vervolgens, als afgeleide daarvan, per sector/afdeling/team de persoonlijke doelstellingen te formuleren. Daarbij komen ook zaken aan de orde als samenwerken, vertrouwen op elkaars vakmanschap, het delen en nemen van verantwoordelijkheden en het benoemen van gewenst en ongewenst gedrag. De coach maakt daarbij gebruik van de ideeën van FranklinCovey (Insights: het optimaal gebruiken van de talenten binnen een organisatie). Dit traject is ook de opmaat naar HNW. Ge(re)organiseerd In 2011 heeft een reorganisatie plaatsgevonden van onze sector Klant & Markt. Dat heeft geresulteerd in een nieuw Klanten Contact Centrum (KCC) en een afdeling/team Relatiebeheer. De medewerkers van het KCC zijn in staat om 80% van de vragen die daar per telefoon, brief, mail of gewoon in levende lijve binnenkomen, af te handelen. De (gebiedsgebonden) relatiebeheerders hebben als taak om op de hoogte te blijven van hun regio en escalatie van overlastzaken te voorkomen. Bovendien spelen ze een belangrijke rol bij de organisatie van de herstructureringsprojecten. De nieuwe situatie is in 2012 officieel van start gegaan. We denken hiermee een flinke impuls te hebben gegeven aan de klantvriendelijkheid van onze organisatie. Minder in het oog springend is de begroting voor het jaar 2012. Deze is tot stand gekomen door per team/afdeling projecten en acties in beeld te brengen (bottom-up) en deze vervolgens op belang te ordenen. Vaststelling en goedkeuring hebben geleid tot een taakstellende begroting voor 2012 die doeltreffend budgetbeheer mogelijk maakt. En dat laatste past weer in de filosofie dat medewerkers eigen verantwoordelijkheden hebben, maar die ook moeten kunnen waarmaken. In 2011 is daarnaast gewerkt aan het opzetten van een zogenaamd economisch meerjarig sturingsmodel voor het bedrijf en een instrument voor waardesturing en financieel rendement van afzonderlijke vastgoedprojecten. Thús Wonen is een bijzonder vastgoedbedrijf dat moet sturen op langdurige rendementen en voldoende kasstromen. Adequate kennis daarvan en inzicht daarin is van essentieel belang om de continuïteit te kunnen bewaken. Deze veranderde wijze van sturen op waardeontwikkeling is nieuw voor de sector en de communicatie hierover is dus van belang. De maatschappelijke transparantie vereist dat ook stakeholders weten hoe de woningcorporatie werkt en welke afwegingen zij maakt. Thús Wonen kende in 2011 een Raad van Commissarissen, een directeur-bestuurder, de afdeling Control en de bedrijfsonderdelen Klant & Markt, Vastgoed en Middelen. De directeur Middelen was ook verantwoordelijk voor ons onderhoudsbedrijf Tsjnst BV.

11

Op 31 december 2011 zag het organogram van Thús Wonen er als volgt uit:

Door de reorganisatie en, als gevolg daarvan, een aantal verschuivingen binnen de organisatie, geeft ons organogram vanaf 2012 het volgende beeld te zien:

12

Onafhankelijke controle De onafhankelijke afdeling Control vormt intern de ogen en oren van Thús Wonen, is niet verantwoordelijk voor de uitvoering van beleid, maar adviseert daarover en toetst de uitvoering. Vertrouwen binnen de organisatie is een groot goed. Door het uitvoeren van interne audits tracht Control te bevestigen dat het gestelde vertrouwen terecht is. De interne audits worden ook gebruikt om verbeterpunten aan het licht te brengen. Control adviseert de directeur-bestuurder en, waar nodig, de Raad van Commissarissen. De controller is ook bij alle vergaderingen van de Raad aanwezig. Als daarvoor aanleiding is, kan en moet de controller rechtstreeks naar de Raad stappen. In 2011 is daarvoor opnieuw geen aanleiding geweest. De relatie tussen de directeur-bestuurder, de Raad van Commissarissen/auditcommissie en de controller is goed en gebaseerd op integriteit. In het integriteitsprotocol en de klokkenluidersregeling is een duidelijke rol voor de controller weggelegd. In 2011 zijn er geen incidenten gemeld. De bestuurder neemt pas een formeel bestuursbesluit nadat de controller advies heeft uitgebracht. In het kader van transparantie van het besluitvormingsproces worden genomen bestuursbesluiten, inclusief het door de controller uitgebrachte advies, ter informatie danwel ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad. Werken aan imago De afdeling Control heeft in 2011 onder meer acht interne audits gehouden. Het doel daarvan is te bekijken of de organisatie onder controle is, of gebeurt wat is afgesproken, of de organisatie beheersingsrisico s loopt, of er verbeteringen te realiseren zijn en daarover te rapporteren en te adviseren. Audits in 2011: Jaarrekeningcontrole externe accountant - eindejaarscontrole jaarrekening 2010 - follow-up managementletter 2010 - interim-controle jaarrekening 2011 Compliance audits - tijdelijke regeling DAEB TI volkshuisvesting Procesaudits: - inkoopfacturen Thús Wonen (follow-up) - inkoopfacturen Tsjnst - verhuurmutatieproces - planmatig en contractonderhoud Control is tevreden over de vervolgstappen die zijn gezet/gepland naar aanleiding van de bevindingen van de audits. Om te voorkomen dat Control vooral ervaren wordt als politieagent en als lastig, wat ten koste zou kunnen gaan van vertrouwen en transparantie, heeft Control gewerkt aan het eigen imago. Bij interne audits is vertrouwen een groot goed. Daarom is duidelijk geprofileerd dat Control weliswaar op zoek is naar fouten, maar alleen om de organisatie te verbeteren en niet om medewerkers daarop af te rekenen. Fouten maken mag, fouten verbergen mag niet. De positie van Control binnen de organisatie is door het verstrijken van tijd, door ervaring en door acceptatie steviger geworden. We zijn er niet in geslaagd in 2011 integraal risicomanagement te realiseren. Vanzelfsprekend brengen we de risico s wel in beeld, maar ze zijn nog niet vervat in een integraal systeem. We pakken dit in 2012 op. Voor 2012 staan dan ook audits op het programma over het beheersingssysteem en managementinformatie. Investeren in mensen Thús Wonen wil een professionele organisatie zijn. Daaronder verstaan we dat onze medewerkers de juiste kennis en competenties hebben. Die competenties zijn: resultaatgericht, klantgericht en organisatieloyaliteit. Daarnaast is het heel belangrijk dat onze organisatie gezond is en gezonde medewerkers bijdragen aan de doelstellingen van de organisatie. Human Resource Management (HRM) draagt daaraan in belangrijke mate bij. Deze visie hebben we nog niet vastgelegd in een strategisch beleidsplan voor HRM. We hebben daarmee in januari 2012 een start gemaakt. Uit deze visie moeten bijvoorbeeld actuele bedrijfsregelingen, een personeelshandboek, een passende beoordelingscyclus en heldere functieprofielen voortvloeien.

13

Bovendien moeten managers en teamcoördinatoren leren hoe ze moeten omgaan met verzuim en met beoordelings- en functioneringsgesprekken. 2012 kunnen we daarom nu al ook op HRM-gebied een ambitieus jaar noemen. In bedrijf Op 31 december 2011 telde Thús Wonen 58 medewerkers en Tsjnst BV 28 medewerkers (in 2010: in totaal 91). Dit staat gelijk aan 49,92 fte s bij Thús Wonen (28 mannen en 30 vrouwen) en 26,63 fte s bij Tsjnst (1 vrouw en 27 mannen). Thús Wonen is een organisatie in verandering, dus ook voor de medewerkers. Een van de leidende motieven in het personeelsbeleid is het bieden van een zeer duidelijk kader en het zo laag mogelijk leggen van verantwoordelijkheden in de organisatie met de daarbij behorende training en opleiding van medewerkers. In 2011 is daarvoor het procuratie&mandateringprotocol, het geven van volmachten, geëffectueerd en voor 2012 staat de eerste uitrol van een volwaardige HRM-cyclus gepland; Persoonlijke Ontwikkelingsplannen, Functionerings- en Beoordelingsgesprekken maken daarvan deel uit. Tot op heden zijn dit soort gesprekken wel gevoerd, maar niet altijd even integraal en niet tegen een eenduidige achtergrond. Gezien de bepalingen van de CAO Woondiensten zal eerst een proefjaar moeten worden ingelast en moet (initieel en evaluatie) overeenstemming zijn bereikt met de Ondernemingsraad. Balans zoeken Voor een gezonde organisatie zijn gezonde medewerkers van groot belang. Thús Wonen ziet het zeker als haar taak de voorwaarden daarvoor te creëren. De medewerkers die al wat langer in dienst zijn, hebben destijds meegedaan aan een werkplekonderzoek (WPO). We doen niet jaarlijks een WPO. We zetten dat nu voornamelijk in bij nieuwe medewerkers. Alle medewerkers hebben op basis van het WPO een persoonlijk ergonomiepaspoort ontvangen met de juiste stoel-, bureau- en computerstand en eventuele andere benodigdheden, zoals een aangepaste stoel. Als we in 2012 ons nieuwe pand betrekken, is een nieuw WPO weer opportuun. Heeft een medewerker een persoonlijk of professioneel probleem, dan kan een persoonlijke coach, een bedrijfsmaatschappelijk werker, een psycholoog of een andere hulpverlener worden ingezet. Vast item voor bijna iedereen is de driewekelijkse mogelijkheid om shiatsu (drukpuntmassage) te ondergaan. Tevens organiseert onze actieve personeelsvereniging elke drie maanden een uitje. Voor het derde kwartaal van 2012 staan op het programma het herijken van alle functieprofielen en een vrijwillig traject met als thema Plezier in je werk. Beide vinden plaats na de verhuizing. Werk aan de winkel Per 1 januari 2011 heeft Thús Wonen een nieuwe arbodienst: De Friesland Zorgverzekeraar. Reden hiervoor is dat we als organisatie ontevreden waren over de voorgaande arbodienst. Daarnaast zijn Thús Wonen en Tsjnst eigenrisicodrager geworden voor de WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Daarom zijn we op zoek gegaan naar een organisatie die ons kan ondersteunen bij het goed inrichten van het verzuimproces en bovendien gevraagd en ongevraagd kan adviseren over verzuimgevallen. De keuze is gevallen op Het Beterschap, gelieerd aan De Friesland Zorgverzekeraar. Er is bijna wekelijks telefonisch contact met de arbodienst om zaken toe te lichten en er heeft drie keer sociaal medisch overleg plaatsgevonden over individuele ziektegevallen. Waren we in 2010 nog trots op de lage ziekteverzuimpercentages (Thús Wonen 2,02% en Tsjnst BV 3,03%), 2011 laat een minder rooskleurig beeld zien. Bij Thús Wonen kwamen we in 2011 uit op een percentage van 4,83% en bij Tsjnst op 2,99%. Deze stijging heeft te maken met de verhoogde werkdruk en de veranderingen. Bovendien is een reorganisatie (van Klant & Markt) zo kort na het fusiejaar 2010 zwaar. Het eerste kwartaal van 2012 laat opnieuw een forse stijging van het ziekteverzuimpercentage zien. We realiseren ons dat er werk aan de winkel is om dat positief om te buigen. We hebben de verzuimcijfers besproken met de arbodienst en met elkaar van gedachten gewisseld over de onderliggende oorzaken. Vanzelfsprekend hebben we ook gesproken over maatregelen om het verzuim beheersbaar te houden en terug te dringen. Omdat we in 2012 verhuizen, heeft in 2011 geen risico-inventarisatie en -evaluatie plaatsgevonden.

14

Bedrijfshulpverlening Thús Wonen heeft de bedrijfshulpverlening conform de wettelijke eisen geregeld. Op alle kantoren zijn AED s aanwezig en per locatie zijn er twee of drie BHV-ers. Zodra we verhuizen naar het nieuwe kantoorpand roepen we een BHV-commissie in het leven die zelf gaat vaststellen wanneer BHV-ers op herhalingscursus gaan, wanneer ze oefenen en wanneer ze de pakketten controleren. In ontwikkeling Het is belangrijk voor een organisatie dat medewerkers zich kunnen en blijven ontwikkelen. Daarin investeren wij graag. In 2011 heeft een aantal afdelingen vakinhoudelijke kennis opgedaan over bijvoorbeeld communicatie, projectmanagement, legionella, vocht, Huurrecht en Bouwbesluit. Daarnaast hebben 34 medewerkers een individuele opleiding, training of cursus gevolgd, van EHBO en BHV, beleidsnotities schrijven tot aan Master of Real Estate. In totaal heeft Thús Wonen in 2011 loonsom.

88.046 besteed aan opleidingen. Dat is 4,2% van de totale

De Financiële Administratie heeft gedurende het verslagjaar tweemaal een stagiair van de Friese Poort uit Dokkum een plek geboden. Daarnaast is aan een studente een afstudeerplek voor SPD aangeboden met als opdracht de gevolgen van de herziene Woningwet te onderzoeken. De afdelingen Vastgoedbeheer en Projecten & Ontwikkeling hebben continu een (wisselende) stagiair. Deze technisch gevormde stagiairs worden geplaatst via Bouwtalent. Thús Wonen is erkend leerbedrijf voor de Stichting ECABO en voor Function. Actuele website In 2011 is de website van Thús Wonen gemoderniseerd; het actuele huuraanbod is direct zichtbaar en de klant kan online reageren. Daardoor is onze woonadvertentie in de lokale huis-aan-huisbladen niet meer nodig. Omdat niet iedereen toegang heeft tot internet, ontvangen circa 40 adressen het huuraanbod op papier. In 2011 is een nieuw tabblad aan onze website toegevoegd waar we in begrijpelijke taal het SVB op hoofdlijnen uitleggen met als thema Thús Wonen foar De Takomst . Huurders en belangstellenden kunnen het beleid en de gemaakte keuzes hier terugvinden. Het is de ambitie van Thús Wonen om uiteindelijk te komen tot een meer interactieve website die de primaire organisatieprocessen van onze organisatie waar mogelijk ondersteunt. In 2012 onderzoeken we hoe we dit insteken. Relationele sponsoring In 2011 hebben we besloten om de uitgaven op het gebied van sponsoring te verlagen. Ons beleid is om niet in te gaan op verzoeken, behalve als ze een directe relatie hebben met onze missie of onze huurders. Dit beleid hanteren we ook voor 2012. Verantwoording sponsorbeleid in 2011: - de Play-in in Dokkum is gesponsord met 795 (dit was op basis van een contract dat tot en met 2011 liep) - Habitat Fietstocht is eenmalig gesponsord met 1.000 - speeltuinvereniging It Boatersplakje in Broeksterwoude is gesponsord met 2.500 (oude afspraak met voormalig Thús wonen). Strategisch Voorraadbeleid (SVB) In oktober 2011 is voor het eerst extern gecommuniceerd over het SVB op hoofdlijnen. We hebben een brochure voor stakeholders en een bewonersblad voor huurders uitgebracht. Ook hebben we onze plannen gepresenteerd tijdens de EXPO Noordoost-Friesland in Dokkum. En zoals al vermeld, is onze website aangevuld met informatie over het SVB. De pilots zijn in 2012 een van de eerste concrete, zichtbare uitwerkingen van het SVB. De pilots geven antwoord op de vraag of Thús Wonen in de praktijk kan uitvoeren wat ze op papier heeft bedacht. Doel van de pilots is ervoor te zorgen dat de organisatie daarna de verdere uitvoering van het SVB ter hand kan nemen.

15

In de pilots worden het beleid, de bestaande beleidsdocumenten en de werkwijze getoetst. De communicatiemedewerker is hierbij nauw betrokken en faciliteert het opstellen van een communicatieplan. Klant- en lezersonderzoeken In 2011 hebben er geen klant- en lezersonderzoeken plaatsgevonden. Die staan wel voor 2012 op het programma. Te denken valt aan een onderzoek over de website. Een integraal onderzoek naar de klantenwensen in de kernen met uitsluitend een woonfunctie op grond van het SVB is in gang gezet. Intranet Thús Wonen heeft nog geen intranet waarmee ze haar medewerkers snel kan voorzien van actuele informatie. Medewerkers kunnen in intranet de stimulans vinden actief mee te denken over uiteenlopende onderwerpen en hun kennis en informatie met collega s te delen. Bovendien kan intranet bedrijfsprocessen en functionele informatievoorziening ondersteunen. Daarom kijken we in 2012 hoe we een modern sociaal intranet kunnen implementeren binnen Thús Wonen. Niet alleen het doel van intranet is belangrijk, maar ook de processen, het informatiebeheer en de informatiestromen zijn dat. Ondernemingsraad Het jaar 2011 was voor de Ondernemingsraad een druk jaar met onder andere een reorganisatie en een bestuurswijziging. De reorganisatie betrof de sector Klant & Markt, met uitzondering van het team Techniek. Hierover is meermalen overleg gevoerd met de betrokken medewerkers en de vakbonden. Per 1 januari 2012 zijn de wijzigingen vanuit de reorganisatie definitief doorgevoerd. De samenstelling van de ondernemingsraad is in 2011 niet gewijzigd. De rolverdeling is als volgt: Taeke van Kammen (voorzitter) Corrie Steringa (secretaris) Attie Osinga (vicevoorzitter) Wytske Venema (lid) Alie Zwetsloot-Boskma (lid) Gemiddeld vergadert de Ondernemingsraad een keer per maand. Daarnaast is er elke drie weken overleg met de directeur-bestuurder. Jaarlijks overlegt de OR met een delegatie van de Raad van Commissarissen. Met de achterban zijn er twee bijeenkomsten geweest. Het afgelopen jaar zijn onder meer aan de orde geweest: jaarrekening 2010 begroting 2012 reorganisatie sector Klant & Markt bedrijfsregelingen (beoordelingscyclus, opleidingen, bijzondere gebeurtenissen, werving, selectie en aanstelling) bestuurswijziging Het Nieuwe Werken verbouw kantoor. Lidmaatschappen Om de vinger aan de pols te houden, ook de eigen, is Thús Wonen in 2011 lid van: Aedes vereniging van woningcorporaties Vereniging Friese Woningcorporaties MKW Platform voor Woningcorporaties (beëindigd per 1 januari 2012) Stichting Platform Wonen in Kollumerland (bestuurslid vanuit Thús Wonen) Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties.

16

17

18

Hoofdstuk 2

Woningvoorraad/kwaliteit van het bezit

We kunnen de toekomst aan Bevolkingskrimp, vergrijzing en ontgroening zijn belangrijke ontwikkelingen waaraan Thús Wonen het hoofd moet bieden. En dat in een tijd waarin de krediet- en vastgoedcrisis ons behoorlijk in de tang heeft. Om betaalbare woonruimte voor iedereen mogelijk te maken, investeert Thús Wonen de komende tien jaar 135 miljoen in haar woningbezit. Met energiebesparende maatregelen, toekomstbestendige woningen en lagere onderhoudslasten is Thús Wonen klaar voor de toekomst. Een toekomst die we ook willen waarmaken! Eind 2011 bezit Thús Wonen 6.553 woningen verspreid over een groot aantal dorpen. De dorpen behoren tot de gemeenten Dantumadiel (2.453 woningen), Ferwerderadiel (41 woningen), Dongeradeel (2.806 woningen) en Kollumerland (1.253 woningen). Ruim 98% van het woningbezit is naoorlogs. Behalve woningen bezit Thús Wonen, 69 verzorgings- en verpleegplaatsen, 1 hospice, 456 garages, 6 ontmoetingsruimten, 14 commerciële eenheden, 2 logeerkamers, 8 strategisch aangekochte woningen en 8 overig vastgoed . We hebben 6 woningen voor derden in beheer. Woningen per kern/gemeente op bouwjaarperiode Totalen Gemeente/kern

Aantallen per bouwjaarperiode

Ultimo 2010

Ultimo 2011

116

115

1

92

22

0

36 181 204 173 158

36 181 204 173 158

0 13 0 0 0

0 37 178 153 43

36 111 26 20 0

0 20 0 0 115

752

752

13

411

193

135

191

191

0

63

118

10

4

4

0

0

0

4

Fûgelbuurt

257

257

0

257

0

0

Rondom Op 'e Hichte

283

283

0

263

0

20

Wijk

< 1945 19451975

19751990

19902012

Gemeente Dantumadiel Broeksterwâld Damwâld

Totaal Damwâld De Westereen

Bloemenbuurt Damwâld-West De Hale Rondom De Bron Rondom Nij Tjaerda Boustien De Westereen-Oost

Wiken

Totaal De Westereen Driezum Feanwâlden Bomenbuurt Claercamp Fûgelbuorren Oud-Feanwâlden

Totaal Feanwâlden Rinsumageast Wâlterswâld Totaal Dantumadiel

73

73

2

1

66

4

808 43

808 42

2 0

584 40

184 2

38 0

210

210

0

1

209

0

20

20

0

14

0

6

187

187

0

165

0

22

169

169

22

60

17

70

586 86 66 2.457

586 84 66 2.453

22 0 0 38

240 58 56 1.481

226 26 10 663

98 0 0 271

19

Totalen Gemeente/kern

Wijk

Ultimo 2010

Aantallen per bouwjaarperiode Ultimo 2011

< 1945

19451975

19751990

19902012

Gemeente Dongeradeel Anjum Brantgum Dokkum

Binnenstad De Trije Terpen Fonteinslanden Fûgellân Hoedemakerspolder Jantjezeepolder Stationsbuurt Watertorenbuurt Weeshuislanden Westerisse

Totaal Dokkum Ee Engwierum Hantum Hantumhuizen Holwerd Lioessens Metslawier Moddergat Morra Nes Niawier Oosternijkerk Paesens Raard Ternaard Wierum TOTAAL DONGERADEEL

104 7 130 9 607 440 298 172 29 89 90 98 1.962 40 31 28 6 210 30 78 16 7 43 11 50 14 9 100 34 2.780

103 6 130 9 607 439 298 172 29 89 90 128 1.991 40 31 28 6 212 30 78 15 7 43 11 50 14 9 99 33 2.806

0 0 41 0 43 0 0 0 0 0 0 0 84 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 84

77 6 5 0 532 423 297 0 0 49 0 55 1.361 24 24 25 4 152 25 57 12 0 36 6 35 6 6 73 21 1.950

26 0 74 0 0 16 0 172 29 0 66 20 377 13 7 3 2 39 2 3 3 7 7 5 15 8 3 10 12 542

0 0 10 9 32 0 1 0 0 40 24 53 169 3 0 0 0 21 3 18 0 0 0 0 0 0 0 16 0 230

41 41

41 41

0 0

25 25

7 7

9 9

Gemeente Ferwerderadiel Burdaard TOTAAL FERWERDERADIEL

20

Totalen Gemeente/kern

Wijk

Ultimo 2010

Aantallen per bouwjaarperiode Ultimo 2011

< 1945

19451975

19751990

19902012

Gemeente Kollumerland c.a. Burum Kollum

De Brink Zandbulten Zwagerveen Totaal Kollumerzwaag Munnekezijl Oudwoude Triemen Warfstermolen Westergeest Zwagerbosch Totaal Kollumerland

39 292 107 62 31 160 652 16 221 24 53 298 54 68 10 15 33 75 1.260

38 291 107 68 31 154 651 14 221 24 52 297 53 68 10 14 33 75 1.253

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1

37 186 107 68 0 20 381 11 198 24 45 267 46 39 0 12 30 47 870

1 43 0 0 31 109 183 3 23 0 6 29 7 11 10 2 3 20 269

0 62 0 0 0 25 87 0 0 0 0 0 0 18 0 0 0 8 113

Totaal Thús Wonen

6.538

6.553

123

4.326

1.481

623

Totaal Kollum Kollumerpomp Kollumerzwaag

Oranjebuurt Rondom Lauwers College Vogelbuurt Vosselanden Woonzorgzone

21

22

Dorpen

en

10

6

6

7

9

11

Feanwâlden Broeksterwâld Rinsumageast Wâlterswâld

Tr iem

14

14

14

15

28

115

42

66

84

100

33

38

30

31

33

40

43

200

W es te rg ee st Ko llu m er po m p W ar fst er m ol en

u En gw m ier Lio um es se n Ha s n M t um od de rg Pa at es en Ni s aw ier Ra ar d M or ra B Ha r an nt tgu um m hu ize n

W ier

Ee

586

600

53

68

50

700

Bu ru m

un ne ke zij l

Ne s

Damwâld

M

ou de

De Westereen

78

99

103

Aantal woningen

752

808

800

Ou dw

75

297

500 212

2000 1.991

2500

er zw aa g

700 600 500 400 300 200 100 0

651

Do kk u Ho m lw er d An ju Te m rn M aar et d Oo slaw ste ier rn i jk er k

Aantal woningen 900

Zw ag er bo sc h

Ko llu m

Ko llu m

Aantal woningen

Verdeling over de verschillende kernen

Gemeente Dantumadiel

500

400

300

0 Driezum

Dorpen

Gemeente Dongeradeel

1500

1000

0

Stad & dorpen

Gemeente Kollumerland c.a.

Alle woningen in de gemeente Ferwerderadiel liggen in het dorp Burdaard. Verdeling over de gemeenten in percentages

Woningbezit per gemeente Ferwerderadiel 1%

Kollumerland 19% Dongeradeel 43% Dantumadiel 37%

23

Cartotheek In het verslagjaar is de woningcartotheek ingericht in het automatiseringssysteem. Inmiddels is hij gedeeltelijk gevuld. De voltooiing hiervan staat op de planning voor 2012, in combinatie met de inwerkingtreding van de complexbeheerwijzer. De complexbeheerwijzer is een viewer die zijn informatie haalt uit de cartotheek en het primaire systeem. Die informatie moet uiteraard betrouwbaar zijn. Daarom updaten we de informatie continu, bijvoorbeeld bij mutatie. Het doel daarvan is zoveel mogelijk vragen te beantwoorden via het Klanten Contact Centrum (KCC). Deze informatie wordt al gebruikt bij de digitale aanbieding van woningen op onze website. Op termijn krijgt ook de klant een veilige toegang tot een de deel van deze databank via Mijn Thús. Thús Wonen foar De Takomst Om betaalbare woonruimte in een goede woonomgeving te kunnen blijven bieden, moeten wij inspelen op ontwikkelingen als bevolkingskrimp, vergrijzing, ontgroening, maar ook op de krediet- en vastgoedcrisis, waarvan het einde nog niet in zicht is. Om dit te kunnen realiseren, investeren wij de komende tien jaar 135 miljoen in ons woningbezit. Via een grootschalige vastgoedoperatie waarderen wij de kwaliteit van onze woningen op en stemmen deze af op de toekomst. Maatregelen op het gebied van energiebesparing, het toekomstbestendig indelen en bij de tijd brengen van woningen en het beter situeren van zorg- en welzijnsvoorzieningen maken een belangrijk deel uit van onze plannen. Daarnaast gaan wij uiteraard verder met sloop, verkoop en - mondjesmaat nieuwbouw en blijven wij aandacht besteden aan het verlagen van onze jaarlijkse onderhoudslasten en bedrijfskosten. Dit vooral vanwege het effect op de waardeontwikkeling van ons vastgoed. Voor Thús Wonen was 2011 het jaar waarin ons Strategisch Voorraadbeleid verdieping kreeg. Vanuit onze strategische uitgangspunten hebben wij de plannen voor onze woningportefeuille ontwikkeld. De volgende vragen stonden hierbij centraal: Hoe ontwikkelt een dorp zich? Wat zijn de kansen en bedreigingen? Wat kun je als verstandige woningcorporatie het beste doen in een dorp? Zo hebben we, in nauwe samenwerking met het Huurdersplatform en de huurdersverenigingen, goed naar alle dorpen en Dokkum gekeken en onszelf de volgende vragen gesteld: Wat willen we, wat betekent dit en wat laat de praktijk zien? Begin 2012 hebben we de uitkomsten van ons onderzoek doorgerekend in een overzicht, dat door de RvC is goedgekeurd. Een belangrijke keuze die we hebben gemaakt, is dat we met de mogelijkheden die we hebben, blijven investeren in de grote kernen, waar bijna alle voorzieningen aanwezig zijn en die een regionale functie hebben. We noemen dit de rode kernen. We zullen dus niet of alleen samen met andere partijen investeren in de kleine kernen met minimale voorzieningen en geen regionale functie. Dit zijn de blauwe (weinig voorzieningen) en groene (nauwelijks of geen voorzieningen) kernen. We gaan ervan uit dat deze kernen kunnen gebruikmaken van de voorzieningen die in de grote kernen aanwezig zijn. Een andere belangrijke keuze die we hebben gemaakt, is dat we de komende tien jaar ons woningbezit transformeren en beter en duurzamer laten aansluiten bij de te verwachten woonwensen van zittende en toekomstige huurders. In het Strategisch Voorraadbeleid hebben we drie typen woningen gedefinieerd: Geschikt wonen: dit zijn woningen die geschikt zijn voor mensen met een (lichte) fysieke beperking. Deze woningen hebben geen drempels en keuken, toilet, badkamer en minimaal één slaapkamer zijn vanuit de woonkamer zonder traplopen te bereiken. Verzorgd wonen: bij deze woningen kan de bewoner via een zorgsteunpunt verpleging of verzorging ontvangen. Verzorgd wonen bieden we in individuele woningen en in woningen in de buurt van zorgsteunpunten of woonzorgcomplexen waar zorg op afroep mogelijk is. Er is een duidelijke scheiding tussen wonen en zorg. Goed wonen: hieronder vallen alle woningen van Thús Wonen die niet tot de categorieën geschikt wonen en verzorgd wonen horen. De nadruk ligt hierop energiemaatregelen. Inmiddels zijn we beland in de fase waarin we de theorie moeten toetsen in de praktijk. Dit doen we aan de hand van pilots met 36 woningen in de rode kernen. In de pilots kunnen we oefenen met de beoogde woningverbeteringprojecten en toetsen of de aannames die we in eerdere fases hebben gedaan, reëel zijn: kunnen we voor het vastgestelde budget doen wat we willen doen? Dat moet de praktijk in 2012 en volgende jaren uitwijzen.

24

Nieuwe huisvesting Thús Wonen Na een positief besluit van het bestuur van Thús Wonen zijn wij eind 2011 gestart met de gedeeltelijke sloop van het kantoorpand in Dokkum. De verbouw en nieuwbouw van de nieuwe, centrale huisvesting - waar straks alle medewerkers van Thús Wonen een werkplek krijgen - is inmiddels in volle gang. De verwachte oplevering van het casco is medio 2012. Tot die tijd werken de medewerkers in Dokkum in tijdelijke units, de overige medewerkers werken in Broeksterwâld en Feanwâlden. Projecten Het verslagjaar stond in het teken van ons nieuwe Strategisch Voorraadbeleid. Evenals onze woningportefeuille hebben wij ook onze projectenportefeuille tegen het licht gehouden. Dit heeft ervoor gezorgd dat onder meer een aantal herstructureringsprojecten geen doorgang vindt. Bij nieuwbouw gaan we uit van de regel: als het goedkoper is om nieuw te bouwen dan om te renoveren, dan bouwen we nieuw. Onze beslissingen zijn gebaseerd op demografische ontwikkelingen. Met onze nieuwbouwprojecten spelen we in op het verwachte tekort aan woningen voor geschikt of verzorgd wonen. Gerealiseerd Dokkum/project De Twine: eind 2010 is gestart met de bouw van het complex met 30 appartementen. In 2011 is het project opgeleverd en zijn de appartementen verhuurd aan de JP van den Bentstichting en reguliere huurders. Holwerd/Fonteinstrjitte: in 2011 zijn vier seniorenwoningen opgeleverd en verhuurd. In ontwikkeling/in aanbouw Kollum/project Bleekerstraat: de bouw van achttien seniorenappartementen is na de zomer van 2011 gestart. De oplevering is gepland voor medio 2012. Dokkum/Hoedemakerspolder: de wijk Hoedemakerspolder is het speerpunt binnen de transformatieopgave van het woningbezit in de kern Dokkum en omstreken. In 2011 heeft een interne werkgroep de wijkvisie opgesteld en gepresenteerd aan het MT. Begrotingstechnisch staat het project gepland voor 2012. Damwâld/project De Wynbrekker: in 2011 is veel tijd gestoken in het onderzoeken hoe we de wensen van Talant en de strategische visie en gewenste vastgoedvisie in het dorp Damwâld op elkaar kunnen afstemmen. In 2012 verwachten we een doorbraak binnen dit project. Kollumerzwaag/project Brink appartementencomplex met zorg: dit project bestaat uit seniorenappartementen met de vestigingen van de eerstelijnszorg. Het project is in goed overleg met de gemeente en zorgverleners door Grontmij opgepakt. Speerpunt is overeenstemming bereiken met de zorgverleners; zij zijn de dragers van dit project in Kollumerzwaag. Is er overeenstemming, dan kan in 2012 worden gestart met het project. De Westereen/project zestien zorgwoningen Talant: in goed overleg is besloten dit project geen doorgang te laten vinden. Heroriëntatie Munnekezijl/locatie Geertsema: de locatie is voor 50% eigendom van Thús Wonen en voor 50% eigendom van de gemeente Kollumerland. De opstallen zijn volgens afspraak gesloopt en verwijderd door de voormalige eigenaar. Voorlopig zijn er geen ontwikkelingen op deze braakliggende positie. Het terrein wordt in een grondruil overgedragen aan de gemeente Kollumerland. Dokkum/project Fonteinslanden, fase 1b/1c: binnen de strategische heroverweging is besloten dat Thús Wonen een heroriëntatie doet op de oorspronkelijke planvorming in deze fasen. Dit scenarioonderzoek is begin 2010 opgestart en liep door in 2011. De herziene, stedenbouwkundige ontwerpen zijn gepresenteerd en onderzocht. Voor 2012 doen we verder onderzoek. Herstructurering Vanuit strategische heroverweging hebben wij besloten een deel van onze herstructureringsprojecten niet door te zetten. Dit betekent dat de herstructurering in Broeksterwâld (Auke Jansstrjitte en Ds. Feitsmawei) definitief is afgeblazen en de herstructurering in Kollum Zuid voorlopig, namelijk totdat duidelijk is wat hier de realistische mogelijkheden zijn. Daarvoor zijn woonakkoorden met de gemeenten nodig.

25

Onderhoudsbeleid In 2011 waren wij nog volop in de weer met de ontwikkeling van het Strategisch Voorraadbeleid. Eind 2011, begin 2012 werd de strategie concreter en heeft ook het onderhoudsbeleid vorm gekregen. We zijn gestart met een geautomatiseerd meerjarenonderhoudsprogramma. De strategie die we volgen voor ons bezit, is nu meer verweven met het onderhoud. We zijn hard op weg naar volledig SVBgerelateerd onderhoud eind 2012. Om te komen tot de beste onderhoudsoplossing voor de lange termijn werkt de afdeling Vastgoed meer samen met de aannemers. Bij de keuze van materialen en de onderhoudssoort gaan we uit van hun expertise. Aannemers moeten komen met een haalbare oplossing die past binnen de onderhoudsexploitatie van het gebouw. We werken met onderhoudscontracten voor bijvoorbeeld 20 jaar. Het gevolg is resultaatgericht onderhoud. We zoeken nu nog naar een logische koppeling tussen onderhoud en wat er daarnaast moet gebeuren in een woning. Nut, noodzaak, sober en doelmatig blijven de uitgangspunten van ons onderhoudsbeleid. Om beter zicht te krijgen op de doorwerking van de onderhoudslasten op het meerjarenperspectief zijn we bezig: scenario s te toetsen voor de komende 10 jaar waarin de effecten van verlaging van deze kosten worden geprognosticeerd in relatie tot de investeringen vanuit het SVB. een model verder te ontwikkelen dat ons in staat stelt de verschillende parameters, al naar gelang deze meer bekend worden, te verwerken in de meerjarige financiële huishouding, sturingsmodel Thús Wonen. intern bij de opstart van nieuwe projecten te werken met een nieuw afwegingsmodel van investeringen versus rendement. Jaarlijks terugkerend onderhoud (niet-planmatig onderhoud) Het dagelijks onderhoud en het serviceonderhoud worden op basis van een melding van de huurder ingepland. Ons onderhoudsbedrijf Tsjnst BV is verantwoordelijk voor de uitvoering. In het verslagjaar zijn 8478 reparatieverzoeken ingediend. Thús Wonen geeft het mutatieonderhoud door aan Tsjnst. De totale kosten bedroegen 1.535.000. Serviceonderhoud wordt op verzoek door Thús Wonen of door Tsjnst uitgevoerd, maar komt voor rekening van de huurder. Huurders kunnen het serviceonderhoud voor 5 per maand afkopen via het Serviceabonnement. In 2011 heeft Tsjnst 1912 serviceverzoeken binnengekregen. De kosten voor het serviceonderhoud bedroegen 156.900. Planmatig onderhoud In 2011 hebben wij ons planmatig onderhoud nog volgens de traditionele, historische cycli uitgevoerd, waarbij wij een cyclus van zes jaar volgen (met uitzondering van door de overheid voorgeschreven controles). In 2011hebben wij 4.103.200 besteed aan planmatig onderhoud. Hiervoor was 7,6 miljoen begroot. De onderhoudsbegroting was enerzijds ruim om tegenvallers dan wel meer werk in projecten te kunnen opvangen. Dit heeft zich echter maar in beperkte mate voorgedaan. De tijdelijke verlaging van de BTW van 19% naar 6% over de arbeidscomponent van de onderhoudslasten heeft een voordeel van ruim 300.000 opgeleverd. Daarnaast is een deel van de geplande werkzaamheden nog niet uitgevoerd vanwege de benodigde afstemming met het SVB. Daarnaast is een bedrag van 1.124.100 besteed aan kwaliteitsverbetering. Zo hebben we, ook op verzoek van bewoners, veel dubbelglas geplaatst. Van het bedrag dat wij aan kwaliteitsverbetering hebben besteed, is 433.500 geactiveerd, zodat een bedrag van 690.600 ten laste van het onderhoud komt. Contractonderhoud In 2011 hebben wij 678.600 uitgegeven aan ondermeer contractonderhoud, cv-ketels en liften. Sloop In 2011 hebben wij geen woningen gesloopt. Wel hebben wij het besluit genomen over de sloop van zes woningen in Lioessens in 2012.

26

Verkoop Rendement, passendheid binnen de portefeuillestrategie en verhuurbaarheid zijn factoren die we meewegen bij het al dan niet aanwijzen van woningen voor de verkoop. We hebben 644 woningen (maximaal 10% van ons bezit) in groene kernen (met nauwelijks of geen voorzieningen) gelabeld voor verkoop. Minimaal 25 woningen per jaar staan op de nominatie voor verkoop. Het gaat om zowel actieve als passieve (bij mutatie of op verzoek) verkoop. Hiervoor maken we voor de komende tien jaar een planning. Ongeveer 60 seniorenwoningen zijn voor een periode van vijf jaar ontlabeld . Ze zijn gedurende die periode dus niet beschikbaar voor verkoop. De reden is dat deze woningen goed te verhuren zijn. In 2012 werken we het verkoopbeleid voor de grote en middelgrote kernen verder uit. In 2011 zijn er twintig objecten verkocht, een commerciële ruimte en negentien woningen. Van deze negentien woningen is een woning verkocht aan de zittende huurder. De overige achttien woningen zijn verkocht na mutatie. In de begroting was een verkoop van 25 woningen opgenomen. Verkoop gebeurt minimaal tegen marktwaarde; twee taxateurs doen voor ons de taxaties. De nettoverkoopopbrengst bedroeg in het verslagjaar 1.807.000.

Verkoopprijs Boekwaarde Kosten Verkoopresulsultaat

Begroting Gemiddeld totaal 25 stuks 111.700 2.792.500 19.000 475.000 2.000 50.000 90.700

2.267.500

Realisatie bedrag totaal 20 stuks 110.318 2.206.366 16.423 328.468 3.541 70.829 90.354

1.807.069

Verschil bedrag totaal -1.382 + 2.577 - 1.541

-586.134 146.532 -20.829

-346

-460.431

De totale WOZ-waarde van de verkochte percelen bedroeg 2.435.000 en is gemiddeld ruim 11.000 hoger dan de gerealiseerde verkoopprijs. De bedrijfswaarde van de verkochte percelen bedroeg 540.000 Aankoop In het verslagjaar heeft Thús Wonen geen woningen of gronden aangekocht. Milieu- en energiebeleid Vanuit het Strategisch Voorraadbeleid spelen duurzaamheid en energie bij onze beslissingen een belangrijke rol. Met het oog op het verlagen van de woonlasten besteden wij veel aandacht aan energiebesparende maatregelen, zoals het plaatsen van dubbelglas en HR-ketels. Inmiddels hebben al onze woningen een energielabel; gemiddeld EPC-E-label. We presteren hiermee boven de wettelijke norm, maar we zijn er nog niet. We streven naar B-labels voor al onze woningen, dus meer dan een stap omhoog. Hoe we dat moeten gaan doen, gaan we in 2012 in pilots onderzoeken. Bij nieuwbouw streven we naar energieneutrale woningen. Uiteraard heeft Thús Wonen het Energieconvenant ondertekend. Bij renovatie en nieuwbouw maken wij zo veel mogelijk gebruik van duurzame en onderhoudsarme materialen. Is er een minder milieubelastend materiaal voorhanden, dan kiezen we daarvoor. En dat vragen we ook van de aannemers met wie we werken. We merken nu al dat er veel minder lood en zink wordt gebruikt in de bouw. Standaard gebruiken we FSC-gecertificeerd hout. Daarnaast houden we de afvalbeheersing in de bouw goed in de gaten en zijn we zuinig met land- en gebouwgebruik. Voor bestaande gebouwen zoeken wij altijd naar een herbestemming. We proberen het gebruik van natuurlijke grondstoffen en fossiele brandstoffen te beperken en gebruiken waar mogelijk bestaande materialen opnieuw.

27

Aantal woningen

Energielabels 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

Dongeradeel Dantumadiel Kollumerland Ferwerderadiel

A

B

C

D

E

F

G

Label

15%

20%

22%

25%

22%

23%

Energielabels in %

5%

5%

3%

10%

9%

15%

0% A

B

C

D

E

F

G

Energielabels in % per gemeente 120,0% G

Percentage

100,0%

F

80,0%

E

60,0%

D C

40,0%

B

20,0% A

0,0% Dongeradeel

Dantumadiel

Kollumerland

Ferwerderadiel Gemeente

28

Veiligheid Eind 2010 zijn we gestart met het keuren van de gas- en elektrotechnische installaties in ons bezit. In 2011 zijn we met die keuringen verdergegaan en ook in 2012 zal dat gebeuren. Inmiddels hebben we ongeveer 40% gekeurd. Herstelpunten pakken we of de bewoners zelf (in geval van eigen apparatuur) aan. Alle woongebouwen zijn eind 2011 getoetst op veiligheidsaspecten. Aan de hand van de uitkomsten treffen wij in 2012 maatregelen. Eind 2011 hebben wij een operationeel asbestbeleid vastgesteld dat we in 2012 verder uitrollen en in praktijk brengen. In geval van asbest volgen we het Aedes-protocol Asbestverwijdering. Ons vastgoed (woongebouwen en kantoorpanden) controleren we continu op de aanwezigheid van legionella. Ook de eigen veiligheid op bouwplaatsen krijgt veel aandacht. Van onze aannemers verwachten wij dat zij aan alle Arbo-regels voldoen. In 2012 krijgen onze medewerkers intern een opleiding over dit belangrijke thema.

29

30

Hoofdstuk 3

Huurbeleid

Verhuren is vooruitzien Thús Wonen wil haar huurders graag kwalitatief hoogwaardige en betaalbare woningen garanderen. We volgen daarbij de wensen en (financiële) mogelijkheden van deze primaire doelgroep. Zo krijgen al onze klanten volop kansen op een woning naar wens in een veilige en leefbare omgeving. Ons huurbeleid sluit daarop aan. Het huurbeleid van Thús Wonen is inflatievolgend. Ook in 2011 hebben we dat beleid gehanteerd. De huren van onze woningen zijn in 2011 daarom met maximaal 1,3% gestegen. Woningen die zijn gelabeld voor sloop en woningen met een zeer slechte onderhoudsstaat (waaraan meer dan regulier onderhoud moest gebeuren) hebben geen huurverhoging gekregen. Thús Wonen doet in zekere zin aan huurdifferentiatie. We hebben voor sommige woningen een hogere huurprijs vastgesteld dan voor andere. De gemiddelde huuropbrengst ligt op ongeveer 61% van de maximaal toelaatbare huurprijs volgens het formele woningwaarderingsstelsel. Vanaf 2012 gaat het energielabel van de woning meetellen. Dat kan consequenties hebben voor de huurprijs van sommige woningen. In ons huurbeleid voor 2011 hebben we, in overleg met de huurdersorganisaties, bepaald dat we mutatiewoningen in één keer ophogen naar 66% van maximaal redelijk, tenzij de markt dat niet toestaat. Dat doen we om de huurprijs van de woningen in overeenstemming te brengen met de kwaliteit. Het extra geld dat we daarmee genereren, hebben we hard nodig om onze plannen zoals verwoord in ons SVB te kunnen realiseren. Over ons huurbeleid 2011 hebben we een adviesaanvraag gedaan bij Huurdersplatform Ús Hierders. Dat Platform bestaat uit vertegenwoordigers van de huurdersverenigingen: De Bewonersraad Friesland (Kollumerland), Huurdersvereniging Dongeradeel en Ús Hierwenten uit Dantumadiel. De huurdervertegenwoordiging heeft positief ingestemd. Onze huurders hebben we onder meer op de hoogte gebracht over de huurverhoging 2011 via de huurverhogingsbrief. Drie huurders tekenden bezwaar aan, maar op onjuiste gronden. We hebben deze huurders een brief gestuurd met de juiste routing om hun bezwaar kenbaar te maken. Huur(ders)zaken Onze huurders betalen de huur voornamelijk via automatische incasso of per acceptgiro. Een enkele keer wordt aan de balie gepind of met contant geld betaald. Nog 21% van de huurders maakt geen gebruik van de mogelijkheid om te betalen via automatische incasso. Deze betalingswijze is voor de woningcorporatie kostenverhogend. We hebben in 2011 actie ondernomen om dit percentage naar beneden te krijgen, maar dat heeft nog niet substantieel iets opgeleverd. Een groot deel van onze huurders maakt gebruik van de regeling voor huurtoeslag. Thús Wonen heeft in 2011 niet structureel aan huurmatiging gedaan. Thús Wonen heeft nog altijd een Hulp & Informatiepunt (HIP) waar huurders met vragen terecht kunnen. Huurders maken niet vaak gebruik van deze mogelijkheid. de Huurders die hun huur niet op tijd hebben betaald, krijgen op de 5 van de maand een schriftelijke de herinnering. Komt daarop geen reactie, dan volgt op de 15 een tweede herinneringsbrief. De huurder die dan nog niet betaalt, sturen we de 23ste een hulpbrief , waarin we aanbieden te komen praten over een oplossing. Is ook die actie vruchteloos, dan geven we de zaak de 5de van de opvolgende maand uit handen aan de deurwaarder. Sommige huurders betalen hun huur consequent te laat. We noemen deze huurders slepers . Dat was ook in 2011 het geval. We proberen die achterstand op verschillende, op de persoon gerichte, manieren in te lopen. Dat heeft nog niet bij iedereen tot het gewenste resultaat geleid. Uiteindelijk is in 2011 aan 73 huurders ontruiming aangezegd en zijn 8 woningen ook ontruimd. Thús Wonen kent een Tweede Kansbeleid voor het eigen bezit. Omdat we de enige corporatie in de regio zijn, kunnen mensen die gedwongen hun woning moesten verlaten, opnieuw onderdak bij ons vinden, mits alle huurschuld is weggewerkt.

31

In euro s Op 31 december 2011 (geconsolideerde jaarrekening) was de totale huurachterstand 519.900 Dat is 1,63% van de totale jaaropbrengst). In geld is dit een stijging ten opzichte van 2010 (totale huurachterstand 514.000). Deze stijging komt door hogere huren. In procenten van de totale jaarhuur uitgedrukt spreken we over een lichte daling, nl. van 1,69 % naar 1,63 %. We verwachten dat we deze daling het komende jaar verder kunnen doorzetten met ons nieuwe incassobeleid waarin we aanmaningen sneller versturen en eerder telefonisch contact opnemen met de huurder met betalingsachterstand. Voor de huurachterstand van 519.900 is een voorziening getroffen van 258.900 Dit was 206.000. Echter, de kans van succesvol incasseren wordt kleiner geacht. De in de jaarrekening opgenomen post als vordering op huurdebiteuren is daarom 261.000. Thús Wonen besteedt relatief veel tijd en middelen aan bijzondere woonbegeleiding en schuldhulpverlening. Het is de vraag waar de feitelijke grens van dit maatschappelijk werk ligt (de meervoudige problematiek versus woongerelateerde problemen) en of de inzet van andere instanties hiervoor niet meer geëigend is. In 2011 namen we deze kwestie in heroverweging en zijn in gesprek gegaan met de gemeenten over deze kwestie en proberen te komen tot sluitende afspraken over wie doet wat en wanneer. Thús Wonen zag zich in 2011 nauwelijks geconfronteerd met structurele leegstand. Waar sprake was van leegstand, ging het om frictieleegstand of leegstand vanwege verkoop en sloop. In totaal stonden eind 2011 186 woningen leeg. Leegstand vanwege sloop komt het meest voor. Carex beheert 62 woning. Met frictieleegstand kunnen we te maken krijgen bij mutatie en bij een tekortschietend voorzieningenniveau, waardoor woningen niet populair zijn. Deze leegstand duurt het langst. We zien dit vooral in de kleine kernen. In de grote dorpen waar het voorzieningenniveau hoog is, zien we nauwelijks leegstand. Met ons SVB spelen we op die feiten in. De totale huurderving bedroeg in 2011 878.000; 788.000 door leegstand en 90.000 wegens oninbaar. Op zoek Begin 2011 adverteerden we ons huuraanbod nog tweewekelijks in het Nieuwsblad van NoordoostFriesland en de Nieuwe Dockumer Courant én op onze website. Vanaf halverwege 2011 bieden we onze woningen alleen nog aan via onze website. We hebben daarvoor gekozen omdat het advertentietraject arbeidsintensief was en duur. Per saldo besparen we 100.000 op jaarbasis. We zijn niet abrupt gestopt met adverteren. In de overgangsperiode hebben we steeds kleinere advertenties geplaatst en verwezen naar onze website. Huurders die geen toegang hebben tot internet, krijgen op verzoek een schriftelijke uitdraai van ons woningaanbod. Thús Wonen heeft geen specifiek urgentiebeleid. Wel krijgen mensen met een WMO-indicatie van de gemeente voorrang en huurders die vanwege herstructurering hun woning moeten verlaten. In het werkgebied van Thús Wonen is de wachttijd voor een woning heel divers. Wil een woningzoekende een huurwoning in Dokkum, dan moet hij ongeveer 2 jaar geduld hebben. In de kleine dorpen met weinig tot geen voorzieningen kan een woningzoekende direct terecht. In 2011 hebben we ruim 590 woningzoekenden blij kunnen maken met een woning. Voor het volledige werkgebied staan ongeveer 7.000 woningzoekenden geregistreerd. Het gaat om mensen die op korte of langere termijn andere huisvesting willen. We noemen dat de kwalitatieve vraag. Het aantal niet-zelfstandige huishoudens (urgent in de zin van de woningbehoefte) dat op zoek is naar huisvesting is heel klein. Dat wil zeggen dat de kwantitatieve vraag klein is. Het mutatiepercentage binnen ons bezit was in 2011 8,5% (in 2010: 10%).

32

Het overzicht geeft het aantal aangeboden woningen en de mutatiegraad per wijk en/of per kern weer. Aantal Totaal aantal Totaal aantal Gemiddeld Mutatiewoningen Aantal Gemeente/dorp woningen mutaties aantal reacties gepubliceerd graad reacties 1-1-2011 31-12-2011 per woning in krant Gemeente Dantumadiel Broeksterwâld

116

12

10.3

3

13

4.3

Damwâld

752

60

8.0

15

137

9.1

De Westereen

808

51

6.3

9

44

4.8

Driezum

43

7

16.3

1

3

3

Rinsumageast

86

3

3.5

0

0

0

Feanwâlden

586

46

7.8

9

86

9.5

Wâlterswâld

66

5

7.6

0

0

0

2457

184

7.5

37

283

7.6

Totaal Dantumadiel

33

Gemeente Dongeradeel Altenastreek Binnenstad/centrum Bonifaciusplein De Trije Terpen

98

9

9.2

7

186

26.6

130

11

8.5

11

226

20.5

59

10

17.0

7

241

34.4

9

0

0

0

0

0

29

2

6.9

1

38

38

Fonteinslanden

548

39

7.1

46

673

14.6

Hoedemakerspolder

298

35

11.7

29

543

18.7

It Fûgellân

440

28

6.4

33

309

9.4

Jantjeszeepolder

172

12

7.0

9

152

16.8

Omgeving Watertorenbuurt

90

5

5.6

6

109

18.2

Weeshuislanden

89

3

3.3

3

73

24.3

Totaal Dokkum

1962

154

7.8

152

2550

16.7

104

6

5.8

4

15

3

7

0

0.0

0

0

0

Ee

40

4

10.0

4

13

3.2

Engwierum

31

3

9.7

3

6

2

Hantum

28

4

14.3

4

20

5

6

0

0.0

0

0

0

210

23

11.0

14

54

3.8

Lioessens

30

5

16.7

6

18

3

Metslawier

78

14

18.0

9

37

4.1

Moddergat

16

3

18.8

1

3

3

7

2

2.9

1

7

7

Nes

43

8

18.6

7

13

1.8

Niawier

11

0

0.0

0

0

0

Oosternijkerk

50

8

16.0

7

22

3.1

Paesens

14

0

0.0

0

0

0

9

0

0.0

0

0

0

100

14

14.0

11

37

3.3

34

3

8.8

2

4

2

818

98

12.0

60

249

4.2

2780

251

9.0

D.R. Camphuysenstraat

Anjum Brantgum

Hantumhuizen Holwerd

Morra

Raard Ternaard Wierum Totaal dorpen Totaal Dongeradeel

34

Gemeente Kollumerland c.a. Burum

39

4

10.3

1

2

2

Kollum

652

51

7.8

6

62

10.3

Kollumerpomp

16

2

12.5

1

4

4

Kollumerzwaag

298

21

7.1

4

55

13.8

Munnekezijl

54

5

9.3

2

5

2.5

Oudwoude

68

6

8.8

2

25

12.5

Triemen

10

0

0.0

0

0

0

Warfstermolen

15

0

0.0

0

0

0

Westergeest

33

0

0.0

0

0

0

Zwagerbosch

75

8

10.7

0

0

0

1261

97

7.7

16

153

9.6

Burdaard

41

3

7.3

0

0

0

Totaal Ferwerderadiel

41

3

7.3

0

0

0

6538

535

8.2

165

3235

19.6

Totaal Kollumerland c.a.

Totaal Thús Wonen

35

Anders bijzonder Thús Wonen heeft geen strak omlijnde definitie van bijzondere doelgroepen. We haken daarin nagenoeg geheel aan op de definities van het Besluit Beheer Sociale Huursector. Natuurlijk rekenen we daartoe mensen met een lichamelijke handicap die gebruikmaken van de WMO, dak- en thuislozen en mensen die gebruikmaken van de voorzieningen van het Leger des Heils, Talant, GGZ, Zienn opvang en ondersteuning en Limor. Voor deze mensen worden in de meeste gevallen driehoekscontracten afgesloten tussen Thús Wonen, de klant en de betreffende hulpverleningsinstantie. Soms komen we in contact met mensen aan wie aan de buitenkant niets is te zien, maar die toch met problemen (al dan niet psychisch) kampen. Die kunnen zich uiten in de zin van het niet op tijd betalen van de huur tot gedrag dat anderen als bijzonder of afwijkend ervaren. In 2011 hebben we voor deze groepen ons Woonkansbeleid ontwikkeld. Daarin hebben we zaken geregeld voor degenen die een iets ander contract nodig hebben dan onze reguliere huurders. De gemeente Dongeradeel en Dantumadiel werken samen op het gebied van de huisvesting van vergunninghouders. Kollumerland werkt alleen. Thús Wonen stelt op aanvraag woningen beschikbaar. In 2011 zijn er 59 statushouders geplaatst in een woning. Hiermee is de vastgestelde taakstelling behaald. De eerder ontstane achterstand is hierdoor ook gedeeltelijk weer ingelopen. In de drie gemeenten is in totaal daardoor een achterstand van 24 plaatsingen ingelopen. Het werkgebied van Thus Wonen blijkt voor vergunninghouders minder aantrekkelijk. Toch zien we een stijgende lijn bij de statushouders waardoor de achterstand steeds verder wordt ingelopen.

Bel bij calamiteiten Thús Wonen heeft een calamiteitenprotocol. Tsjnst fungeert voor ons als 24-uursbereikbaarheidsdienst en krijgt vaak als eerste de melding van storingen en calamiteiten. Bij ernstige situaties schakelt Tsjnst brandweer, politie en/of ambulance in. Vraagt de situatie inmenging van Thús Wonen, dan vindt overleg plaats volgens de afspraken in het calamiteitenprotocol.

36

37

38

Hoofdstuk 4

Betrekken bewoners bij beleid en beheer

Samen richting bepalen Thús Wonen heeft uiteenlopende stakeholders, maar ziet haar huurders zonder meer als de belangrijkste. Zij zijn als geen ander onze graadmeter die laat zien of wij ons werk goed doen. Omdat een-op-een contact niet altijd mogelijk is, vinden de huurders hun spreekbuis in drie huurdersverenigingen. Die worden op hun beurt vertegenwoordigd door het Huurdersplatform Ús Hierders. Thús Wonen vindt het belangrijk de huurders bij haar beleid en de uitvoering van haar beleid te betrekken. Dat kan alleen als zij weet wat onder haar huurders speelt en wat hen bezighoudt. Aan persoonlijk contact met huurders hecht Thús Wonen veel waarde, maar dat is helaas niet altijd mogelijk. Om zo veel mogelijk feeling te houden met de doelgroep werkt Thús Wonen nauw samen met de drie huurdersverenigingen in het werkgebied. Dit zijn Huurdersvereniging Dongeradeel, De Bewonersraad Friesland en Huurdersvereniging Ús Hierwenten; alle drie vertegenwoordigd in het Huurdersplatform Ús Hierders. Huurdersplatform Ús Hierders Huurdersplatform Ús Hierders vertegenwoordigt de drie huurdersverenigingen op bestuurlijk niveau. Dit houdt in dat Ús Hierders namens de huurdersverenigingen met Thús Wonen praat over het algemene en bijzondere beleid. Zo geeft Ús Hierders Thús Wonen onder meer advies over het Strategisch Voorraadbeleid, het huurbeleid, de huurvoorwaarden en huurcontracten. Ook over het protocol bij herstructurering, de sociale pakketten bij sloop en renovatie, het onderhoudsbeleid, ZAV-beleid en overlastbeleid wordt advies uitgebracht. In het verslagjaar heeft de samenwerking tussen Huurdersplatform Ús Hierders en Thús Wonen vorm gekregen in een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Deze is in april 2011 door Thús Wonen en de leden van het Huurdersplatform Ús Hierders getekend. In de overeenkomst zijn de inspraak- en participatiemogelijkheden van huurders helder omschreven. Ook is in de overeenkomst opgenomen dat bij mutatie de huur naar 66% van maximaal redelijk wordt opgetrokken, tenzij het gebied dit niet toelaat. Dit was jarenlang 65% van maximaal redelijk met een absolute begrenzing van 45 stijging per mutatie.

Het Huurdersplatform vergadert minimaal drie keer per jaar met de directeur-bestuurder. In 2011 zijn de volgende onderwerpen besproken: samenwerkingsovereenkomst op grond van de Wet op het Overleg huurders verhuurder protocol Herstructurering sociale pakketten bij sloop en nieuwbouw sociale pakketten bij renovatie begroting 2011 jaarrekening 2010 huurbeleid nieuw SVB asbestbeleid serviceabonnement technisch en functioneel plan van eisen voor SVB-woningen We hebben dus de sociale pakketten bij sloop en renovatie vastgesteld. Vastgelegd zijn onder andere de wijze van overleg, de inbreng van de huurders en de verhuiskostenvergoeding. In 2012 gaan we pilots houden met de sociale pakketten en procesafspraken Zo kunnen we toetsen of de theorie klopt met de praktijk. Zo nodig kunnen we het protocol in overleg met het Huurdersplatform wijzigen. Naast het bestuurlijk overleg heeft Ús Hierders minimaal één keer per jaar overleg met de Raad van Commissarissen van Thús Wonen, dit als uitwerking van de Governance code.Tijdens dit overleg is gesproken over de wijze van samenwerken, actuele zaken die in Noordoost-Fryslân spelen, de bedrijfslasten en het SVB.

39

In 2011 ontving het Huurdersplatform Ús Hierders van Thús Wonen op grond van de samenwerkingsovereenkomst een bijdrage van 16.500. Huurdersverenigingen Thús Wonen heeft een constructieve en prettige samenwerking met de drie huurdersverenigingen in het werkgebied. Huurdersvereniging Dongeradeel fungeert als de spreekbuis van de huurders in de gemeente Dongeradeel. De Bewonersraad Friesland treedt op namens de huurders in de gemeente Kollumerland en Ús Hierwenten doet dit namens de huurders in de gemeente Dantumadiel. Thús Wonen overlegt minstens twee keer per jaar in een regionaal overleg met Huurdersverenigingen Dongeradeel en Ús Hierwenten over regionale, lokale en algemene zaken die de huurders aangaan. Met De Bewonersraad Friesland bespreken we deze zaken in het bestuurlijk overleg. In 2011 is onder meer gepraat over: nieuw SVB nieuwe klachtencommissie nieuw klachtenreglement tevredenheidsenquêtes Ook de huurdersverenigingen ontvangen een jaarlijkse bijdrage van Thús Wonen. Huurdersvereniging Dongeradeel ontving 6.078, De Bewonersraad Friesland 7.838 en Ús Hierwenten 4.061. Een op een met huurders Zoals gezegd vinden we het belangrijk om rechtstreeks te communiceren met onze huurders. In het verslagjaar hebben wij dat onder meer gedaan en via onze bewonerskrant die een keer is verschenen. Daarnaast is onze website een bron van informatie voor onze huurders. Hier kunnen zij terecht voor de interessante artikelen en de laatste nieuwtjes over onze activiteiten. Voor al onze stakeholders hebben wij een transparante en prettig leesbare brochure gemaakt over het nieuwe Strategisch Voorraadbeleid: Thús Wonen foar De Takomst. Daarnaast heeft Thús Wonen als gastspreker deelgenomen aan de Expo en het symposium Wat is er Dwaande in uw regio? in Dokkum, over de regio Noordoost-Friesland die bekendstaat als krimpregio. Serviceabonnement Huurders van Thús Wonen kunnen gebruikmaken van het Serviceabonnement. Hiermee kopen zij voor 5 per maand het wettelijk huurdersonderhoud af. Van onze huurders maakt 77,5% gebruik van deze dienstverlening. Onderhoudsbedrijf Tsjnst voert het onderhoud uit. Werkzaamheden die binnen het Serviceabonnement vallen, zijn onder meer het verwijderen van wespennesten, het bijvullen van cv-installaties, het schoonhouden en ontstoppen van dakgoten, het vastzetten van trapleuningen en het ontstoppen van gootsteenafvoeren. Het nieuwe reglement voor het Serviceabonnement is in 2011 door Huurdersplatform Ús Hierders goedgekeurd. ZAV-beleid Thús Wonen ziet graag dat haar huurders wonen in een woning waarin zij zich op hun gemak voelen. Een plek die volledig is ingericht naar hun eigen smaak. Om dit te realiseren voert Thús Wonen een ZAV-beleid, dat de huurders veel ruimte geeft om wijzigingen in en aan hun woning aan te brengen. Thús Wonen adviseert hen daar gratis bij. Bijvoorbeeld over de te gebruiken materialen en de beste werkwijze. Om te voorkomen dat de verhuurbaarheid of de constructie van de woning in gevaar komt, moeten huurders zich aan een aantal regels houden. Zo moeten zij Thús Wonen informeren over hun verbouwingsplannen voordat ze aan de slag gaan. Bij verhuizing moet de woning altijd in goede staat worden achtergelaten. Heeft Thús Wonen ingestemd met de verbouwing, dan hoeft de huurder de verbouwing meestal niet ongedaan te maken. Soms kunnen huurders aanspraak maken op een vergoeding voor de aanpassingen. Comfortverbeteringen Huurders kunnen bij Thús Wonen schriftelijk een aanvraag voor een comfortverbetering indienen. Comfortverbeteringen gaan altijd gepaard met een huurverhoging. Gaat de huurder hiermee akkoord, dan geven wij opdracht tot het uitvoeren van de werkzaamheden. Voorbeelden van comfortverbeteringen zijn het vernieuwen of luxueuzer maken van een keuken, het verbeteren van de badkamer, een nieuw toilet, dubbelglas, een nieuwe cv-installatie of het plaatsen van een dakraam. In 2011 hebben wij voor een bedrag van 1.124.100 aan comfortverbeteringen uitgevoerd.

40

Klachtencommissie Als een tevreden huurder een ontevreden huurder wordt, biedt de onafhankelijke klachtencommissie uitkomst. We brengen huurders van het bestaan van de klachtencommissie op de hoogte via de website en aan de hand van een informatiemap bij nieuwe verhuur. In 2011 heeft een nieuwe klachtencommissie haar intrede gedaan. Bovendien is een nieuw klachtenreglement opgesteld. De klachtencommissie bestaat uit drie leden. Om de onafhankelijkheid van de commissie te garanderen, mogen de leden niet in dienst zijn van de corporatie, geen huurder zijn van Thús Wonen, geen lid zijn van het toezichthoudend orgaan van Thús Wonen en niet werkzaam zijn voor een van de huurdersverenigingen of Huurdersplatform Ús Hierders. In 2011 zijn bij de klachtencommissie negen klachten binnengekomen. Vier klachten hebben geleid tot een zitting van de klachtencommissie. Een klacht (over geluidsoverlast) kwam binnen op 30 december 2011; het is nog onzeker of deze klacht tot een zitting leidt. Voordat de klachtencommissie een klacht kan behandelen, moet deze eerst bij Thús Wonen zijn neergelegd. Vier klachten werden dan ook terugverwezen naar Thús Wonen. Deze klachten waren: Ernstige overlast/bedreiging door jeugd en de wens om zo spoedig mogelijk te verhuizen Ernstige overlast door huisdieren van buurtbewoners Ernstige, uiteenlopende overlast met als gevolg psychische klachten van meerdere buurtbewoners; ook werd bezwaar aangetekend tegen het woningtoewijzingsbeleid Bezwaar tegen de nieuwe regeling woningtoewijzing: met een inkomen boven de 33.614 komen mensen in principe niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning. Het gevolg is onder meer dat ouderen niet naar een andere huurwoning kunnen verhuizen. Is een klager na de reactie van Thús Wonen niet tevreden, dan kan hij aankloppen bij de onafhankelijke klachtencommissie. Dit is bij bovenstaande klachten niet gebeurd. Vier klachten leidden tot een zitting: Een klacht is gegrond verklaard; het advies van de klachtencommissie is niet opgevolgd, maar er is een regeling getroffen. Een klacht is ongegrond verklaard Bij een klacht is sprake van een schikking; volgt inderdaad een schikking, dan geeft de klachtencommissie geen oordeel Een klacht is door de klachtencommissie deels gegrond en deels ongegrond verklaard. Ook andere Belangenhouders Natuurlijk heeft een woningcorporatie veel meer belangenhouders dan alleen haar huurders. Deze laatsten nemen echter een zeer bijzondere positie in en niet alleen omdat de Wet daarvoor het kader biedt. In het krachtenveld rondom de woningcorporatie werken allerlei instanties, instellingen en verenigingen. Het beeld lijkt daardoor diffuus te worden. Zeker omdat in het verre verleden de woningcorporatie nog een vereniging was met een algemene ledenraad en dagelijks bestuur, die veelal waren samengesteld op grond van een soort lokale of functionele spreiding. Daarnaast was er de bijzondere relatie met de gemeenten (als budgetbewaker) en het rijk als de toezichthouder. Al sinds 1995 is deze situatie drastisch gewijzigd door de komst van een nieuwe Besluit Beheer Sociale Huursector en de onafhankelijkheid van financiering (budget en leningen) door het rijk. Dit verleden lijkt nog steeds niet achter ons te liggen, omdat de rol en positie van de woningcorporatie ten opzichte van bijvoorbeeld de overheid nog steeds wordt geassocieerd met de situatie van voor 1995. In contacten met sommige stakeholders geeft die onduidelijkheid nog steeds aanleiding tot een voorkombare frictie. Eerst de huurders en dan de overige stakeholders is ons credo. De nieuwe Woningwet zal daarin nog duidelijker zijn, omdat deze woonakkoorden als overeenkomsten over prestaties verplicht gaat stellen. Daarmee worden de wederzijdse verwachtingen naar bijvoorbeeld gemeenten, en daardoor ook naar anderen, helder overeengekomen en vastgelegd.

41

42

Hoofdstuk 5

Leefbaarheid

Terug naar de basis In het verslagjaar heeft Thús Wonen de uitgangspunten van haar leefbaarheidsbeleid opnieuw vastgesteld. Voor ons was het duidelijk dat we terug moeten naar de basis en dicht bij onze kerntaken moeten blijven. Dit houdt in dat we ons vooral richten op de kwaliteit van onze woningen en de leefbaarheid in de directe omgeving van ons bezit. Met andere woorden: het (beheer van het) grijs en groen rondom ons bezit. Eigenlijk is leefbaarheid een verkeerd woord voor dit aspect van wonen en leven in een gebied of woonkern. Het is een containerbegrip waaraan bijna iedereen een verschillende uitleg geeft, afhankelijk van het facet waarnaar men kijkt. Dat geldt ook voor Thús Wonen. Met leefbaarheid hebben we het eigenlijk over de verblijfskwaliteit in brede zin. Het zou overigens niet best zijn als we onze regio als niet leefbaar zouden moeten bestempelen! Dat we ons leefbaarheidsbeleid onder de loep hebben genomen, wil niet zeggen dat we alle voorgaande beleidsuitgangspunten hebben losgelaten. Leefbaarheid betekent voor Thús Wonen nog steeds verantwoordelijk zijn voor een goede woonomgeving van onze woningen, waarbij de nadruk ligt op schoon, heel en veilig. Nieuw is dat we ons bij al onze leefbaarheidsactiviteiten afvragen: Hoe verhoudt dit zich tot het SVB en hoe kunnen we met minder middelen toch onze primaire taak goed doen? Om deze vragen te kunnen beantwoorden, heeft de samenwerking tussen het team Bewonersbegeleiding en Leefbaarheid en de afdeling Vastgoedbeheer in het verslagjaar een forse impuls gekregen. Hierdoor kunnen we leefbaarheidsproblemen binnen ons kader sneller signaleren en op elkaar afstemmen voor een beter resultaat. Samen werken we aan de primaire processen van Thús Wonen en blijven we dicht bij onze kerntaken: een leefbaar huis en een leefbare directe woonomgeving. Maatregelen die hierop betrekking hebben, treffen wij in goed overleg met de bewoners en de gemeente. Om bewoners te ondersteunen, bieden wij hun onder meer een serviceabonnement voor het tuinonderhoud aan. Bij het bouwen van nieuwe complexen gaan wij met bewoners in overleg over de tuinaanleg en het tuinonderhoud. Het onderhoud aan de gemeenschappelijke tuinen (openbaar en gemeenschappelijk groen) hebben wij uitbesteed in de vorm van contractbeheer. De afdeling Vastgoedbeheer sluit hiervoor de contracten af. Ook het onderhoud van braakliggende terreinen heeft steeds meer onze aandacht. In en rond drie complexen waarin veel ouderen wonen (Nij Tjaarda in Damwâld, It Sâneach in Damwâld en Swanneblom in Feanwâlden) zorgt een huismeester dat de leefbaarheid op peil blijft. Start Thús om hús Om de vinger aan de pols te houden, zijn we in 2011 het pilotproject Thús om hús gestart. Via dit project geven wij bewoners die een actieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid - bijvoorbeeld door een goed onderhouden tuin - een positieve prikkel. Dit doen wij in de vorm van een kaart met een lachende smiley en een compliment. Bewoners die het beduidend minder goed doen, proberen we ook te prikkelen. Zij ontvangen een kaart met een treurige smiley en de aanwijzing hoe het beter kan. Een belangrijk onderdeel van Thús om hús is het houden van buurt- of wijkschouwen. Samen met betrokken huurders, huurdersverenigingen, wijkraden en buurtverenigingen hebben wij in de drie gemeenten wijkschouwen met een positieve insteek gehouden. In 2012 gaan we kijken of we dit nog groter kunnen aanpakken. Een wijkschouw helpt ons om goed zicht te krijgen op de leefbaarheid in buurten en wijken. Bovendien zorgen we hiermee dat we zelf goed zichtbaar zijn voor de bewoners. Onze ervaring is dat het werkt. Momenteel is ongeveer 90% van de tuinen op orde. Hardnekkige bewoners krijgen een aanschrijving en meestal zorgt dit alsnog voor de gewenste verbetering. Nieuw overlastbeleid Het verslagjaar was een overgangsjaar , waarin Thús Wonen heeft gewerkt aan het formuleren van nieuw overlastbeleid. In 2012 is dit definitief vastgesteld en goedgekeurd door het Huurdersplatform Ús Hierders. Het beleid is vastgelegd in een folder en is ook na te lezen op de website. Daarnaast zijn er verschillende standaardbrieven die we in geval van overlast kunnen versturen.

43

In 2011 werkte het team Bewonersbegeleiding en Leefbaarheid aan overlastgerelateerde zaken; in 2012 zijn de werkzaamheden (evenals de mensen) ondergebracht in de nieuwe afdeling Relatiebeheer en het KCC. Vanwege deze veranderingen is in het verslagjaar de samenwerking met het Woonmaatschappelijk Werk beëindigd. Bijkomend voordeel hiervan is een kostenbesparing. Het nieuwe overlastbeleid zorgt voor een snelle aanpak van overlastsituaties. Zowel de klager als de veroorzaker krijgt binnen een bepaalde tijd bericht van het KCC. De afdeling Relatiebeheer onderzoekt de aard en omvang van de klacht en handelt deze af. Een medewerker richt zich vooral op overlast door huurders die behoren tot de speciale doelgroep: sociaal kwetsbare personen van wie wij inschatten dat ze zonder professionele begeleiding niet in staat zijn om zelfstandig een woning te bekostigen en te bewonen. Oorzaak en gevolg In het verslagjaar is de tijdsbesteding aan overlastgevallen ongeveer gelijk gebleven aan het voorgaande jaar (2010: 193 uur). In de zomer zien we over het algemeen meer overlastgevallen dan in andere seizoenen. Ook zijn er straten en gebieden - in zowel grote als kleine kernen - waar meer overlast voorkomt dan in andere. De oorzaak van overlast is voornamelijk terug te voeren op botsende leefstijlen. Verslaving, huisdieren, ernstige vervuiling, psychische problemen, cultuurverschillen, verwilderde tuinen en ernstige geluidsoverlast zijn enkele veelvoorkomende redenen. Overlast heeft een signaalfunctie. Vaak is sprake van een onderliggende, sociaaleconomische problematiek. Niet alle overlastzaken hebben een bevredigende afloop. Soms rest ons niets anders dan een dossier op te bouwen en tot ontruiming over te gaan. Sociaal Teams In gevallen van overlast staat Thús Wonen er niet alleen voor. In de drie gemeenten zijn drie Sociaal Teams (Signaal Team in Dongeradeel) actief. Behalve Thús Wonen maken Algemeen Maatschappelijk Werk, de gemeente, gemeentelijke schuldhulpverlening, GGD, GGZ, Stichting Welzijn Het Bolwerk, MEE, politie, reclassering, Sociale Zaken, Stichting Het Lichtpunt, Verslavingszorg Noord Nederland en Zienn deel uit van de Sociaal Teams. Nieuwe deelnemers in het Signaal Team van Dongeradeel zijn Limor en het Centrum voor Jeugd en Gezin. Per overlastgeval bepalen we wie van de deelnemers de regie voert. De Sociaal Teams hebben standaard iedere maand overleg. In bijzondere gevallen gebeurt dat vaker, maar dan in kleiner verband. Betreft de overlast meerdere mensen, bijvoorbeeld uit een straat, dan kan het voorkomen dat we ook omwonenden bij het overleg betrekken. Een gesprek met een maatschappelijk werker of een wijkagent kan ook uitkomst bieden. Hennepteelt Bij het ondertekenen van de huurovereenkomst ontvangen nieuwe huurders informatie over hennepteelt en wat de gevolgen zijn als iemand betrapt wordt op het kweken van hennep. In Kollumerland en Dantumadiel zorgt hennepteelt niet of nauwelijks voor overlast. In 2011 zijn dan ook geen meldingen van omwonenden bij ons binnengekomen. In Dongeradeel komt hennepteelt wel af en toe voor. Dit was in 2011 echter niet het geval. Woonfraude Thús Wonen heeft geen specifiek beleid voor woonfraude. De sociale controle in ons werkgebied is groot en de huurders tolereren het niet als een woning niet volgens de regels wordt bewoond. Onrechtmatige doorverhuur, onrechtmatig gebruik en overbewoning zijn hier dan ook nauwelijks aan de orde. In 2011 hebben we geen gevallen van woonfraude geconstateerd. Veilig wonen De veiligheid in en rond onze woningen draagt in belangrijke mate bij aan de leefbaarheid in de buurten en wijken in ons werkgebied. Al onze woningen voldoen aan de veiligheidseisen van het Bouwbesluit. Daarnaast zijn de meeste woningen voorzien van veilig hang-en-sluitwerk. Wij werken niet met het Politie Keurmerk Veilig Wonen, maar wel volgens de eisen van het keurmerk. Dit is een (kosten)bewuste keuze: de voordelen van het werken met het Politie Keurmerk Veilig Wonen wegen niet op tegen de kosten.

44

Energiek wonen in Kollumerland Thús Wonen maakt deel uit van het Platform Wonen in Kollumerland. Dit platform stimuleert bewoners, evenals wij dat doen, om hun woning energiezuiniger te maken voor lagere woonlasten en meer wooncomfort. In 2010 is het startschot gegeven voor de verkiezing van de energiekste woning in Kollumerland. De inwoners van de twaalf dorpen kunnen stemmen op de mooiste en duurzaamste woning in hun dorp. Een jury let vooral op energiebesparende maatregelen en duurzame investeringen die zorgen voor een comfortabel huis met een lagere energierekening. In 2012 maken we bekend welke woning tot de energiekste van de gemeente Kollumerland is gekozen. Eenduidig kader voor verblijfskwaliteit noodzakelijk Vanwege de breedte van dit begrip is het niet duidelijk wie op welke facetten van leefbaarheid aanspreekbaar is. Er is een uitgebreid pallet aan instellingen dat zich hiermee bezighoudt. Van sociaalculturele belangenorganisaties, gezondheids- en zorginstellingen, nutsbedrijven, commerciële instellingen, de woningcorporatie tot de overheid. Maar wie heeft of neemt de regie? Of wellicht beter: wie kan de regie nemen? Vanwege de breedte van dit vraagstuk is samenwerking waarschijnlijk de beste oplossing en Thús Wonen wil daarin graag actief participeren.

45

46

Hoofdstuk 6

Wonen, zorg en welzijn

Doen waar je thuis in bent Schoenmaker blijf bij je leest. Deze uitspraak is ons op het lijf geschreven. Thús Wonen vindt het belangrijk dat haar huurders kunnen wonen in een woning die bij hen past. Of dat nu zelfstandig of met ondersteuning is. Bouwen, verhuren en beheren van woningen behoren tot onze kerntaken, het verlenen van zorg niet. Daarom werken wij graag voor én samen met organisaties die daarin goed thuis zijn. In het werkveld wonen, zorg en welzijn werkt Thús Wonen samen met uiteenlopende organisaties. Deze samenwerking bestaat er meestal uit dat wij samen beleid ontwikkelen en dat Thús Wonen de zorglocaties bouwt en verhuurt aan haar zorgpartners. Zo kunnen wij, samen met onze partners, mensen helpen aan een passende woning al dan niet met bijpassende zorg. Onze samenwerkingspartners zijn o.a.: JP van den Bentstichting (dienstverlening aan mensen met een beperking) Talant/Alliade (zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking) Zorggroep Pasana en ziekenhuis De Sionsberg Thuiszorg Het Friese Land Eleos (stichting gereformeerde geestelijke gezondheidszorg) Stichting Het Lichtpunt (woonbegeleiding en herintreding) Hospice (in samenwerking met Zorggroep Pasana) Carex (tijdelijke huisvesting, antikraak) MEE (ondersteuning voor mensen met een beperking) GGZ Zorginstelling De Friese Wouden Noorderbreedte (woonzorgcentra en thuiszorg) Samenwerking met de sector Zorg Thús Wonen werkt intensief samen met meerdere zorginstellingen; Zorggroep Pasana, JP van den Bentstichting, De Friese Wouden en de Zorggroep Alliade/Talant. De condities waaronder deze samenwerking gestalte moet krijgen veranderen echter nogal drastisch. Regelgeving van het rijk maakt dat steeds meer cliënten van deze zorginstellingen geen beroep kunnen doen op volledige AWBZ-bekostiging. Dat wil zeggen de dekking van kosten voor huisvesting én zorg als gevolg van het rijksbeleid van het scheiden van de budgetten voor wonen en zorg. Daardoor ontstaan spanningen tussen de zorginstelling en de huisvester. Er ontstaan budgetproblemen. De zorginstelling rekent een bepaald bedrag voor passende zorg en er resteert een te laag bedrag voor adequate huisvesting. Thús Wonen ervaart dat als erg moeilijk en is gedwongen om de huisvesting van deze cliënten op eenzelfde manier te benaderen als van elke andere reguliere vrager uit de woningmarkt. Immers het rijk veronderstelt dat hier het mechanisme van de huurtoeslag zijn werk zal doen. Ondanks deze problematiek zijn we er samen met de JP van den Bentstichting wel in geslaagd in 2011 een goed sluitend project in Dokkum te ontwikkelen. De toekomst voor dergelijke combiprojecten is echter zorgelijk. JP van den Bent Stichting In 2011 hebben wij voor de JP van den Bentstichting op het terrein van de voormalige Beatrixschool en later van De Twine in Dokkum een appartementencomplex opgeleverd. Het complex bestaat uit 21 appartementen waar meervoudig gehandicapten begeleid zelfstandig kunnen wonen. Daarnaast biedt het complex negen appartementen voor de reguliere verhuur. Noorderbreedte Al in 2007 zijn wij in Kollum (locatie Bleekerstraat, omgeving Meckema State) gestart met de ontwikkeling van een appartementencomplex met achttien appartementen voor mensen met een zorgbehoefte. Wij werken in dit project samen met Noorderbreedte. In 2012 kunnen wij aan verzorgd wonen vormgeven in dit complex.

47

Talant In 2009 heeft Thús Wonen het gezinsvervangend tehuis De Wynbrekker in Damwâld aangekocht, verbouwd tot achttien (twaalf zelfstandige en zes onzelfstandige) appartementen en verhuurd aan Stichting Talant. De stichting vindt de appartementen echter te klein en niet meer voldoen aan de huidige eisen. In 2010 zijn wij met Talant om tafel gegaan om te bespreken of moet worden gekozen voor sloop en nieuwbouw of voor het aanpassen van de bestaande bouw. Het kostenaspect van de investering versus de verhuurbaarheid op de langere termijn blijkt een probleem; de oorspronkelijke planopzet en kostenraming zijn niet realistisch. In 2011 hebben wij op dit project geen actie ondernomen. Eveneens met Talant voeren we gesprekken over het ontwikkelen van zestien zorgappartementen in De Westereen (Dantumadiel). Hier is de vraag, naast een realistische en redelijke kosten-/ opbrengstenverhouding of er op de langere termijn voldoende cliënten zijn en of de bestaande huisvesting van cliënten niet beter het doel dient. In 2012 zal dit duidelijk worden. Eerstelijnszorgverleners In samenwerking met een aantal eerstelijnszorgverleners (huisarts, fysiotherapeut en apotheek) gaat Thús Wonen een zorgcomplex met veertien appartementen ontwikkelen in Kollumerzwaag, locatie Brink. Mogelijk vindt daar ook huisvesting plaats van een steunpunt van Zorggroep Pasana en/of een tandartsenpraktijk. Dit project start begin 2012. Toekomstvisie Omdat het voorzieningenniveau in ons werkgebied ons zorgen baart, vragen wij ons af hoe we met de huidige bevolkingsdaling, vergrijzing en leefbaarheidsproblemen voorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn voor alle bewoners in Noordoost-Friesland beschikbaar kunnen houden. Onder voorzieningen verstaan we onder meer ziekenhuizen, zorg- en steunpunten en servicecentra. Ons uitgangspunt is het ontwikkelen van een ruimtelijke structuur die hiërarchisch is qua grootte en voorzieningen (met Dokkum als zwaartepunt) en voorzieningen bereikbaar maakt voor iedereen. In 2010 hebben wij onze integrale visie op wonen, zorg en welzijn voorgelegd aan de wethouders van de verschillende gemeenten en onze stakeholders in Noordoost-Friesland. Helaas kreeg onze visie onvoldoende bijval. Vanuit de provincie Fryslân hebben wij het advies gekregen onze toekomstvisie op te nemen in het bestaande sociaaleconomische masterplan Friesland. Hiermee hebben wij in 2011 een start gemaakt. Dit masterplan is zeer wenselijk voor spreiding van dit soort voorzieningen over onze regio. Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) Met de gemeenten hebben wij in het kader van de WMO afspraken gemaakt: Thús Wonen voert aanpassingen tot 1.500 zelf uit, zonder voorafgaande toestemming van de gemeente. Boven 1.500 heeft Thús Wonen toestemming nodig van de gemeente. In 2011 hebben wij 68 woningen aangepast op grond van de WMO. Hiermee was in totaal 56.100 gemoeid. De aanpassingen bestonden onder meer uit het plaatsen van verhoogde toiletpotten, het verbreden van deuren en straten, trapliftonderhoud en één grote woningaanpassing. Kleine voorzieningen, zoals het aanbrengen van beugels en extra trapleuningen worden niet meer uit de WMO vergoed. In 2010 hebben wij al gemeld dat wij denken dat een forse voorinvestering vanuit de gemeentelijke WMO-budgetten in bouwen en/of renoveren voor de toekomstige behoefte winstgevend kan zijn voor alle betrokken partijen. Verder overleg hierover volgt in 2012. Elektronische sleutels We hebben onze appartementencomplexen uitgerust met elektronische sleutels. Op verzoek van bewoners voorzien wij hulp- en zorgverleners van een sleutel, zodat zij in noodgevallen altijd toegang tot het betreffende appartement hebben. Aan veiligheid hechten wij zeer veel waarde. Daarom wordt bij verlies van de elektronische sleutel de toegang tot het complex met de betreffende sleutel direct geblokkeerd.

48

Personenalarmering Hurende 65-plussers die in een specifiek seniorencomplex wonen, kunnen gebruikmaken van de service personenalarmering . Personenalarmering zorgt ervoor dat in geval van nood hulpverlening snel ter plaatse is. Omdat wij ons meer willen toeleggen op onze kerntaken, hebben wij in het verslagjaar de personenalarmering volledig overgedragen aan Thuiszorg Het Friese Land.

49

50

Hoofdstuk 7

Financiën

Kostenbewust acteren Het Strategisch Voorraadbeleid was in 2011 ook financieel gezien het belangrijkste investeringsproject . We moesten noodgedwongen wel plannen bijstellen en opnieuw doorberekenen. Na die exercitie kunnen we nu concluderen dat we al onze nieuwe SVBplannen nog steeds kunnen uitvoeren, mits we onze uitgaven zeer kritisch in de gaten blijven houden. Thús Wonen foar De Takomst is ook financieel gegarandeerd, mits de omstandigheden zich niet wijzigen! De boeken van Thús Wonen werden eind 2011 gesloten met een positief saldo van 3 miljoen, terwijl 12 miljoen negatief was begroot. Het resultaat is in het verslagjaar 15 miljoen minder negatief dan was voorzien. Dat komt omdat we dachten circa 8 miljoen meer uit te zullen geven aan onderhoud. Bovendien is een aantal nieuwbouwprojecten dat wel voor 2011 gepland stond, niet uitgevoerd als gevolg van het voortschrijdend inzicht in ons bezit, zoals beschreven in ons nieuwe SVB. Daardoor was de afboeking op de post overige waardeveranderingen circa 2 miljoen lager. Daarnaast was er een meevaller van 4,5 miljoen aan te verrekenen VpB wegens het toekennen van de ANBI status aan de wonincorporatie. Om ook in de toekomst alle investeringen te kunnen blijven doen, moeten we kostenbewust en kostenbesparend (blijven) werken. Sturingskader en begrenzingen Een woningcorporatie dient anno 2011 in elk geval te sturen op een aantal onderdelen van haar (financiële) huishouding: Kasstromen; minimaal 2% positief van de uitstaande leningenportefeuille (WSW-norm) Solvabiliteit, op grond van het Financieel Statuut minimaal 15% (interne CFV-norm) Rendementen en waardeontwikkeling Liquiditeiten, voldoende cashgeld om aan de lopende verplichtingen te kunnen voldoen, Budgetten (kosten en opbrengsten) als uitwerking van de begroting en het procuratie- en mandateringsprotocol Duration van haar leningportefeuille, gelijkmatige spreiding van circa 100 miljoen aan leningen Meerjarenscenario s van deze zes variabelen. Een woningcorporatie is daardoor een ingewikkeld (vastgoed)bedrijf geworden, waardoor de transparantie van het handelen er niet groter op is geworden. Dit terwijl de woningcorporatie er alle belang bij heeft om duidelijk te maken voor welke opgave zij als maatschappelijke onderneming staat en door derden op is aan te spreken. Mede door dit jaarverslag proberen we daaraan invulling te geven. Strategisch investeren In het verslagjaar heeft Thús Wonen zich als organisatie vooral beziggehouden met het bepalen van haar strategie voor de komende jaren. Een strategie die is vastgelegd in het SVB. Financieel gezien wordt dat beleid zichtbaar in het nog kostenbewuster acteren. Dat uit zich in het kritisch bekijken van alle uitgaven en ons steeds af te vragen: Zijn ze echt nodig? Bovendien lenen we nooit meer geld dan absoluut nodig is. Zo proberen we onze liquide middelen op ongeveer nul te houden. In 2011 hebben we bepaald dat de begroting vanaf 2012 op een andere manier tot stand komt. De jaarbegroting is taakstellend (budgetbeheer). De conceptbegroting is besproken in het managementteam, bijgesteld en daarna definitief gemaakt. We hebben de financiële haalbaarheid van de plannen voor het Strategisch Voorraadbeleid doorgerekend en de haalbaarheid beoordeeld op de ontwikkeling van de kasstroom en de solvabiliteit (op bedrijfswaarde). De begroting voor 2012 laat een beeld zien van 7,5 miljoen negatief. Dat komt deels door een bedrag van 4,7 miljoen aan onrendabele toppen. De rest is vooral het resultaat van uitvoering van het SVB (ruim 2,4 miljoen meer) en de vennootschapsbelasting die we vanaf 2012 moeten afdragen.

51

Sinds 2008 zijn corporaties formeel verplicht integrale vennootschapsbelasting te betalen. Op 13 januari 2012 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat woningcorporaties als ANBI (algemeen nut beogende instellingen) zijn te kwalificeren. Deze gunstige uitspraak impliceerde dat Thús Wonen tot en met 2011 geen vennootschapsbelasting hoefde af te dragen: een voorlopige besparing van 4,5 miljoen Door een aanpassing van de belastingregelgeving is dat belastingvoordeel vanaf 2012 verdwenen. Thús Wonen heeft in 2011 voor de laatste keer afgedragen voor de Vogelaarwijken. In 2011 ging het om een bedrag van 207.300. Daarnaast hebben we 157.900 gestort in de zogenoemde Stroppenpot van het CFV. Verder moeten we er (vanaf 2014) rekening mee gaan houden dat we als corporatie zullen moeten meebetalen aan de huurtoeslag. Volgens de huidige kabinetsplannen zal deze heffing al in 2013 ingaan. Meerjarenperspectief Door het nieuwe voorraadbeleid en het bijstellen van onze plannen creëren we voldoende investeringsruimte om de komende jaren gezond te kunnen investeren. Met de kennis die we nu hebben, ziet onze toekomst er dan ook goed uit. We zijn een gezonde onderneming die ook over tien jaar, als het Strategisch Voorraadbeleid is uitgevoerd, middelen heeft om aan haar doelstelling te voldoen. Om dit te kunnen bereiken, hebben wij een aantal principiële keuzes moeten maken. Zo moeten de ingrepen die wij in onze woningvoorraad doorvoeren voor de kwaliteit en de doelgroepgerichtheid vooral worden ingevuld met grootonderhouds- dan wel transformatie-ingrepen in plaats van sloop en vervangende nieuwbouwactiviteiten. Hiermee voorkomen wij grotere onrendabele investeringen, die afgeboekt moeten worden in onze bedrijfsreserve. Daarnaast hebben wij uiteraard nog geen rekening kunnen houden met mogelijk toekomstig overheidsbeleid. Te denken valt hierbij aan bijvoorbeeld de verwachte verplichting voor onder andere woningcorporaties in het structureel meebetalen van de huurtoeslag (verwachte structurele bijdrage van Thús Wonen is circa 1,5 miljoen per jaar). De grafiek geeft de prognose van de solvabiliteit de komende jaren.

3,5

MJB op basis onderhoudsnorm 1311 plus alg. beheer norm met HTS Ontwikkeling sturingskengetallen t.o.v. norm cfv en wsw

3,0 Operationele kasstroom : norm WSW

2,5

Solvabiliteit SVB : norm CFV

2,0

Norm WSW en CFV verhoogd met opslag conform financieel statuut

1,5 1,0 0,5 0,0 2012 2013 20142015 2016 2017 2018 20192020 2021 2022

Deze prognose is gebaseerd op de begroting 2012 en de doorrekening van de SVB plannen fase 3, rekening houdend met een negatiever rentescenario, namelijk een rente voor nieuwe leningen van 5.25% en een disconteringsvoet van 5.25%. De onderhoudskosten in de jaren 2013 en later zijn gebaseerd op 1311 (met indexatie 3%). Vooralsnog is deze norm niet toereikend.

52

Als deze norm niet wordt gerealiseerd, dan dalen zowel de kasstromen als de solvabiliteit. Op basis van deze prognose verwachten we geen problemen voor de solvabiliteit. Om te toetsen of de aannames van het SVB kloppen, is er in 2012 gestart met een aantal pilot projecten om te zien of de begrote bedragen ook kloppen met de praktijk. De uitkomsten van deze pilot projecten zullen gebruikt worden voor een definitieve planning. In totaal bedragen de beoogde investeringen voor het SVB circa 130 miljoen euro verdeeld over een renovatieen nieuwbouw budget de komende 10 jaar. Kengetallen In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de solvabiliteit. Liquiditeit en rentabiliteit weer gegeven op basis van waardering tegen historische kostprijs. Continuïteit Liquiditeit - Current ratio Solvabiliteit Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit totale vermogen Gemiddelde rente vreemd vermogen (leningen incl roll over)

2011

2010

0,65 23,8% 9,8% 2,3%

0,54 20% -18% -4%

4,4%

4,8%

Bedrijfswaarde: De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de toekomstige kasstromen uit de exploitatie. De gehanteerde normen/uitgangspunten staan in de waarderingsgrondslagen. Voor de continuïteit van Thús Wonen wordt gestuurd op bedrijfswaarde. De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting worden niet ingerekend in de bedrijfswaarde; De in het Regeerakkoord opgenomen structurele bijdrage aan de huurtoeslag vanaf 2014 is, conform het uitgangspunt van het Centraal Fonds Volkshuisvesting, niet verwerkt, omdat het wettelijk kader nog ontbreekt; het negatieve effect op de bedrijfswaarde bedraagt circa 20 miljoen. De totale bedrijfswaarde komt eind 2011 uit op 163 miljoen. Het eigen vermogen op bedrijfswaarde bedraagt dan 81 miljoen. Bij de berekening van deze bedrijfswaarde is geen rekening gehouden met toekomstige nieuwbouwprojecten waarvan de plannen nog niet definitief zijn. Rekening houdende met de voorgenomen nieuwbouwplannen in het SVB en de ingerekende verkoopopbrengsten van 41 miljoen zou het eigen vermogen op bedrijfswaarde uitkomen op circa 49 miljoen. Waaruit blijkt dat verkoop van essentieel belang is voor de nieuwbouwplannen. Het uitvoeren van een deel van de nieuwbouwplannen is dan ook gekoppeld aan de realisatie van de voorgenomen verkopen. Financieel statuut Thús Wonen heeft sinds 2010 een nieuw financieel statuut. Het financieel statuut geeft onder meer richtlijnen met betrekking tot treasury en investeringen. In 2012 wordt het financieel statuut gesplitst in een treasurystatuut en een investeringsstatuut. Treasurycommissie Thús Wonen heeft samen met woningcorporatie Wonen Noordwest Friesland uit St. Annaparochie, Woningstichting De Wieren uit Sneek en De Bouwvereniging uit Harlingen een treasurycommissie. Thésor, een bedrijf gespecialiseerd in treasury, begeleidt en ondersteunt deze commissie. Om de risico s te beperken heeft Thús Wonen een eigen treasuryjaarplan. Voor 2011 is vanwege het SVB geen nieuw plan opgesteld. Voor 2012 gebeurt dat wel weer. We doen dat samen met Thésor.

53

Centraal Fonds Volkshuisvesting Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) geeft een solvabiliteitsoordeel en een continuïteitsoordeel. Bij het solvabiliteitsoordeel 2011 wordt de solvabiliteit (verslagjaar 2010) getoetst en bij het continuïteitsoordeel de situatie t/m 2012 en t/m 2015. In beide gevallen beoordeelt het CFV het markt-, het macro-economische en het operationele risico. Solvabiliteit Per einde 2010 heeft het CFV het totale risico (inclusief Vpb-beklemming) berekend op 15,7%. Continuïteitsoordeel CFV Op basis van de door de corporatie verstrekte Prospectieve informatie heeft het Fonds het continuïteitsoordeel vastgesteld. Bij het oordeel wordt in principe verondersteld dat alle door de corporatie voorgenomen activiteiten op basis van het vermogen financierbaar zijn. Het CFV is van mening dat de voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie van de corporatie. De corporatie voldoet zowel aan de eis dat de continuïteit voldoende is gewaarborgd, als aan de eis dat ze haar middelen voldoende inzet in het belang van de volkshuisvesting. WSW Voor financiële continuïteit moet een corporatie permanente toegang hebben tot de geld- en kapitaalmarkt, tegen acceptabele condities. Voor deze toegang zijn wij afhankelijk van de borgingsfaciliteiten van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Sinds 2008 beoordeelt het WSW de corporaties op hun kredietwaardigheid aan de hand van een analyse van de kasstromen. Met andere woorden: hoeveel euro s komen binnen en hoeveel euro s gaan eruit en is het saldo daarvan voldoende om aan rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen? De operationele kasstroom (die ontstaat uit de exploitatie van het bestaande bezit) moet volgens het WSW voldoende zijn om aan een jaarlijkse aflossingsverplichting, fictief gesteld op 2% van de leningportefeuille, te kunnen voldoen. De interne eis van Thús Wonen bedraagt 2,5% van de leningenportefeuille. Daarnaast kijkt het WSW naar de verhouding van de leningenportefeuille ten opzichte van de bedrijfswaarde en de WOZ-waarde. Thús Wonen voldoet ruimschoots aan de door het WSW gestelde eisen. Het WSW oordeelt in zijn beoordeling Thús Wonen zonder voorbehoud of kanttekening als kredietwaardig. De leningen die wij moeten aantrekken voor de geplande investeringen voor de komende drie jaar heeft het WSW daarom al meegenomen in zijn borgingsvolume. Nieuwe leningen In 2011 heeft Thús Wonen twee nieuwe leningen afgesloten. Het ging om: een roll-overlening van 5 miljoen, per december afgelost en omgezet in een fixe lening met een looptijd van 10 jaar voor versterking van de liquiditeit een fixelening van 5 miljoen, storting in juni 2012, ter financiering van af te lossen leningen in 2011 en 2012. BV-structuur aangepast In 2011 is de BV-structuur van Thús Wonen aangepast. Een aantal BV s dat dateert uit het verleden van de twee rechtsvoorgangers van Thús Wonen, is opgeheven. Verkozen is de activiteiten te bundelen binnen de moederorganisatie. Het gaat om: Thús wonen planontwikkeling BV Ferbinning BV Colheim Vastgoed BV Efficio BV Aldona BV. Opgeheven zijn ook: Beheerstichting Dantumadeel Beheerstichting Patrimonium (januari 2012). Daarnaast zijn alle WCD-projecten afgewikkeld en de BV s leeggemaakt. Het gaat om: WCD Holding BV WCD Projecten BV: alle activa van deze BV zijn in 2011 overgeboekt naar Thús Wonen. Deze twee bv s zullen in 2012 worden opgeheven.

54

Thús Wonen neemt deel in: Tsjnst BV: opgericht om het dagelijks onderhoud voor de corporatie uit te voeren. Thús Wonen neemt voor 100% deel in deze BV. Het eigen vermogen bedroeg per 31 december 2011 323.148.. Het resultaat over 2011 was 58.684,=. Thús Wonen had per balansdatum geen vorderingen op Tsjnst BV. De schuld van Thús Wonen aan Tsjnst BV bedroeg per 31 december 2011 1.328.600. Tsjnst BV had op 31 december 2011 een schuld aan Thús Wonen van 1.261.500.

Stichting Thús Wonen

WCD Holding BV 100% deelname

Tsjnst BV 100% deelname

WCD Projecten BV 100% deelname

Verklaring van besteding van middelen De directeur-bestuurder van Thús Wonen verklaart het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening 2011 te hebben vastgesteld met inachtneming van de verklaring van de accountant Ernst & Young. Tevens verklaart hij dat alle uitgaven in het verslagjaar 2011 zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting. Dokkum, juni 2012

R. Kuik Directeur-bestuurder

55

56

Hoofdstuk 8

Verslag van de Raad van Commissarissen

Prioriteiten stellen en slagen maken De start van de nieuwe organisatie Thús Wonen heeft veel van de medewerkers gevraagd. Een woord van waardering en dank voor hun inzet is hier daarom op zijn plaats. Er is veel werk verzet. Processen zijn op elkaar afgestemd en ingevoerd. Omdat de investeringscapaciteit van de organisatie zwaar onder druk staat, zijn prioriteiten gesteld in de projectenportefeuille. Én er zijn grote slagen gemaakt om het Strategisch Voorraadbeleid vast te stellen. Cijfermatig bekeken, is het verslagjaar anders verlopen dan was voorzien in de begroting. Op volkshuisvestelijk vlak kunnen we spreken van een rumoerig jaar. De volkshuisvestelijke doelen zijn weliswaar grotendeels gehaald, maar dit neemt niet weg dat we voortdurend aandacht hebben besteed - en ook moeten blijven besteden - aan de stagnerende woningmarkt, krimp, de Vogelaarheffing, de gevolgen van de integrale vennootschapsbelastingplicht, het mogelijke overheidsbeleid rond de huurtoeslag en de nieuwe Europese wetgeving voor de inkomensregeling (90% van onze woningen moet worden toegewezen aan mensen met een inkomen onder 33.614). Een en ander leidt tot een meerjarenprognose die op langere termijn behoorlijk onder druk staat. Hoewel we nu al sturen op de komende ontwikkelingen, moeten we er rekening mee blijven houden dat dit we plannen regelmatig moeten bijstellen. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden De Raad van Commissarissen heeft de taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken bij Thús Wonen en de met haar verbonden ondernemingen. Ook staat de Raad het bestuur met raad en advies ter zijde. De Raad van Commissarissen houdt onder meer toezicht op: de realisatie van de doelstellingen van de corporatie; de realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven; de strategie en risico s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; de opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; het kwaliteitsbeleid; de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; het financieel verslaggevingsproces; de naleving van wet- en regelgeving. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn in artikel 11 van de statuten van Thús Wonen omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Commissarissen van 3 februari 2010. In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden in het verslagjaar. Voor het uitoefenen van zijn taken - het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en het bewaken van de realisatie van de corporatiedoelstellingen - heeft de Raad van Commissarissen in het verslagjaar gebruikgemaakt van: het BBSH; Governancecode; de Strategienota Scherp aan de wind zeilen ; het jaarplan; de begroting. De Raad heeft ook dit jaar weer als taak: de ontwikkelingen binnen de corporatie kritisch te volgen en daarover periodiek met het bestuur en incidenteel met leden van het managementteam, de Ondernemingsraad en externe adviseurs, onder wie de accountant, van gedachten te wisselen; als klankbord te fungeren voor het bestuur over het beleid en het functioneren van de corporatie; het zo nodig en gewenst, gevraagd en ongevraagd, advies uit te brengen over belangrijke, beleidsmatige zaken;

57

met het bestuur een evaluatie- en beoordelingsgesprek te hebben over functioneren en salaris; de jaarrekeningen van 2010 te beoordelen en goed te keuren; op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in volkshuisvestingsland in het bijzonder en de sociaal-maatschappelijke en sociaaleconomische ontwikkelingen in het algemeen; kritisch te blijven op het eigen functioneren en daarin voortdurend verbetering aan te brengen. De Raad heeft zijn taken verricht met de missie en visie van Thús Wonen de doelgroep beneden modaal goede woningen in een goede woonomgeving in Noordoost-Friesland bieden als uitgangspunt. Samenstelling Per 31 december 2011 is de Raad van Commissarissen van Thús Wonen als volgt samengesteld:

58

59

(*) Rooster van aftreden Gezien de bijzondere situatie die is ontstaan na het vertrek van drie leden in 2010, heeft de Raad van Commissarissen besloten om eind 2012 een nieuw rooster van aftreden vast te stellen met inachtneming van de regels van de codes. Gelijktijdig heeft de Raad besloten dat gedurende de periode 2012 tot en met 2015 het aantal RvC-leden afneemt tot vijf. Alle RvC-leden zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Vergaderingen Het vergaderschema van de Raad zag er in 2011als volgt uit: Datum 20 januari 10 februari 31 maart

18 mei 16 juni 14 september 16 november

Agendaonderwerpen SVB, Managementletter 2010, Begroting 2011 van Tsjnst, aanpassing

Procuratie & Mandateringprotocol Tsjnst Vaststelling vergoeding, excursies RvC + voorbereiden gesprekken met Colleges B&W Wijziging bestuursstructuur, SVB, Samenwerkingsovereenkomsten huurdersverenigingen, begrotingswijziging, Verbouw kantoor Kwartaalrapportage nr. 1, Beoordeling prestatie Tsjnst, Verbouw kantoor Jaarrekeningen 2010 + volkshuisvestelijk verslag 2010 Thús Wonen Procuratie & Mandateringsprotocol, Managementinformatie Begroting 2012, vergaderrooster 2012, evaluatie studiereis, stand van zaken IMI

De Raad heeft in 2011 zeven reguliere vergaderingen gehouden. Daarnaast vond nog een aantal vergaderingen plaats van de auditcommissie en de remuneratiecommissie. Ook heeft de Raad, verspreid over het jaar, diverse bijeenkomsten bezocht van Aedes, VTW (Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties) en VFW (Vereniging van Friese Woningcorporaties) over de ontwikkelingen op volkshuisvestingsgebied, de Corporate Governance en risicomanagement. De voorzitter van de Raad had maandelijks overleg met het bestuur, waarbij onder meer de vergaderingen van de Raad van Commissarissen gezamenlijk werden voorbereid. Geen van de leden van de Raad van Commissarissen is frequent afwezig geweest bij vergaderingen. Het bestuur was aanwezig bij alle genoemde vergaderingen. De vergaderingen zijn vastgelegd door een notulist. De controller is structureel bij de vergaderingen aanwezig. Incidenteel was een lid van het managementteam en/of een externe deskundige aanwezig. Het kader voor het handelen en de werkwijze van de Raad is ook dit verslagjaar gevormd door de Corporate Governancecode, het huishoudelijk reglement en de missie en visie van Thús Wonen Overleg met huurdersvertegenwoordigers De Raad van Commissarissen heeft op 14 september 2011 overlegd met het Huurdersplatform Us Hierders. In dit Huurdersplatform zijn de drie huurdersverenigingen die werkzaam in het werkgebied van Thús Wonen verenigd, te weten Huurdersvereniging Dongeradeel, Huurdersvereniging De Bewonersraad Friesland en Huurdersvereniging Us Hierwenten. In dit overleg zijn het Jaarverslag 2010, stand van zaken uitwerking fusie en ontwikkeling bedrijfslasten sector bij Thús Wonen besproken.

60

Overleg met drie gemeenten In maart 2011 zijn er overlegvergaderingen geweest met de drie colleges van Burgemeester en Wethouders uit het werkgebied. Daarin is onder andere gesproken is over de toekomstplannen en de grote lijnen van het Strategisch Voorraadbeleid 20112020, het landelijk volkshuisvestingsbeleid en de ontwikkeling van krimp. Ook heeft de voorzitter van de Raad een inleiding gehouden over de achterliggende periode en het door Thús Wonen te voeren beleid in de komende jaren. De Raad ervaart het overleg met de verschillende gemeenten als vruchtbaar. Afgesproken is deze vergaderingen jaarlijks te herhalen. Overleg met MT In de vergadering van de Raad van Commissarissen van november is van gedachten gewisseld met de leden van het managementteam. Gelet op het nut hiervan is besloten dit in 2012 voort te zetten. Zelfevaluatie In 2011 heeft de voorzitter beoordelingsgesprekken gevoerd met de individuele RvCleden. De evaluatie van het eigen functioneren van de Raad heeft op 7 oktober 2011 onder leiding van een derde plaatsgehad. Eind 2012 stelt de Raad een rooster van aftreden vast dat ingaat per 2013. Uitgesproken is dat de Raad vanaf dan geleidelijk teruggaat naar vijf leden. Portefeuilleverdeling Voor een goede uitoefening van zijn taken maakt de Raad gebruik van drie commissies: 1. Auditcommissie: deze commissie heeft in 2011 zes maal vergaderd en heeft (voorafgaand aan de behandeling in de voltallige Raad) de conceptjaarrekening en het accountantsverslag bestudeerd en besproken met het bestuur, de controller en de accountant. Ook de begroting 2012 is onderwerp van gesprek geweest. Daarnaast is gesproken over de rol van de auditcommissie en onderwerpen als managementinformatiesysteem/BSC, treasuryjaarplan, intern risicobeheersings- en controlesysteem, het Compliance Statuut en de rol van de controller. Eveneens is de rapportage interim controle met de accountant besproken. 2. De remuneratiecommissie heeft conform de bij de fusie gemaakte afspraak met behulp van een externe deskundige een nieuwe arbeidsovereenkomst voor de bestuurder opgesteld. Deze is goedgekeurd door de RvC en ondertekend. De beloning is vastgesteld conform de Aedes- en VTW-richtlijnen. Voorafgaand aan de nieuwe overeenkomst heeft de commissie een beoordelingsgesprek met de bestuurder gehad. Het beoordelingsgesprek van december is uitgesteld tot begin 2012. 3. OR-commissie: hoewel er een overleg met de Ondernemingsraad in oktober 2011 gepland stond, is deze door omstandigheden niet doorgegaan. Het overleg heeft inmiddels plaatsgevonden op 10 januari 2012, waarbij de ontwikkelingen binnen Thús Wonen zijn besproken. De RvC ervaart het overleg met de OR als open en positief.

61

Genomen besluiten In de hiervoor omschreven bijeenkomsten heeft de Raad van Commissarissen de volgende besluiten genomen: 1. Vergoedingen leden RvC 2. Instemming met het verzoek tot ontslag van de heer W.G.M. Megens als statutair directeur-bestuurder van de stichting Thús Wonen en benoeming van de heer W.G.M. Megens tot directeur Middelen 3. Goedkeuring nieuwe arbeidsovereenkomst van de heer R. Kuik als directeurbestuurder 4. Goedkeuring aan samenwerkingsovereenkomst met de drie huurdersverenigingen 5. Akkoord Verkooptarget 6. Goedkeuring voorstel huurverhoging 7. Goedkeuring Begrotingswijziging ten laste van voorziening voor afkoop contract NCCW 8. Akkoord Bestuursbesluit Verbouw kantoor 9. Zelfevaluatie RvC en het voeren van individuele gesprekken met RvC-leden 10. Goedkeuring van jaarrekening Thús Wonen en het verlenen van decharge aan de directeur-bestuurder 11. Goedkeuring jaarrekeningen 2010 van - Ferbinning BV - Tsjnst BV - Colheim Vastgoed beheer BV - Efficio BV - Aldona BV - WCD Holding - WCD Projecten - Thús Wonen 12. Goedkeuring volkshuisvestelijk Jaarverslag 2010 13. Goedkeuring begroting 2012 van Tsjnst 14. Goedkeuring begroting RvC 2012 15. Goedkeuring begroting 2012 Thús Wonen 16. Akkoord Compliance Statuut 17. Akkoord Auditproces 18. Akkoord erfpacht grond aan Stichting Nije Nijhof 19. Akkoord Woonkansbeleid 20. Akkoord Klokkenluidersregeling 21. Akkoord Besluit tot ontbinding van de Ferbinning BV, Colheim Vastgoed Beheer BV, Efficio BV en Aldano BV, Stichting Woningbeheer Dantumadeel, Beheerstichting Patrimonum Dantumadeel en ThúsWonen Planontwikkeling BV 22. Akkoord acquisitiebeleid en acquisitieproces 23. Akkoord grondruil Kollumerland 24. Akkoord verkoop kantoorpand Kollum 25. Akkoord Opheffen BV s 26. Akkoord sloopbeleid en sloopproces 27. Akkoord grondruil Fonteinslanden 28. Akkoord voorstel afboekingen 29. Akkoord verkoop woningen Er is nog geen integraal risicomanagementsysteem. Wel worden bij omvangrijke projecten risico-inventarisaties gedaan. De Raad van Commissarissen heeft zich op de hoogte gesteld van het belang van een integraal risicomanagementsysteem. Er zijn prioriteiten gesteld in de projectenportefeuille, waarbij is afgesproken om alleen de noodzakelijke projecten uit te voeren en de uitvoering van de overige projecten af te laten hangen van het nieuwe Strategisch Voorraadbeleid.

62

SVB Binnen de Raad van Commissarissen is meerdere malen gesproken over het Strategisch Voorraadbeleid met betrekking tot het proces, de financiële effecten en de consequenties hiervan voor de regio. Governancecode en vastgesteld beleid De Raad van Commissarissen waakt ervoor dat de meerderheid van zijn leden onafhankelijk is in de zin van de in de Corporate Governancecode Woningcorporaties (bepaling III 2.2) aangeduide criteria. Thús Wonen heeft een Integriteitsprotocol dat niet alleen voor de Raad, maar voor alle medewerkers van Thús Wonen geldt. Verder heeft de Raad een bestuursstatuut, financieel statuut en protocol Procuratie & Mandatering goedgekeurd. Thús Wonen kent ook een klokkenluidersregeling waarin de controller, gelet op zijn onafhankelijke rol, als vertrouwenspersoon is opgenomen. Visitatie Conform artikel V.3 van de Governancecode zijn corporaties verplicht zich eenmaal in de vier jaar te laten visiteren. De visitatie heeft eind 2011 plaatsgevonden. Het definitieve rapport is in het eerste kwartaal van 2012 ontvangen. De belangrijkste conclusie uit het visitatierapport is dat Thús Wonen haar PlanDoCheckAct-cyclus kan verbeteren en meer inzichtelijk moet maken. Thús Wonen doet heel veel, maar wat zij doet, is niet altijd te koppelen aan een vooropgesteld plan. Thús Wonen start in 2012 met de verbetering van de PDCA-cyclus. Belangenverstrengeling Thús Wonen heeft geen specifiek beleid voor het voorkomen van belangenverstrengeling anders dan het Integriteitsprotocol. Er zijn geen aanwijzingen dat belangenverstrengeling binnen de organisatie aan de orde is. De Raad staat als geheel en individueel in voor de onafhankelijkheid van de individuele leden van de Raad. Deskundigheid en samenstelling De Raad van Commissarissen werkt met een huishoudelijk reglement. Hieraan is een profielschets gekoppeld. De profielschets beschrijft de gewenste omvang, samenstelling, deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Commissarissen. Alle in het huishoudelijk reglement genoemde profielen zijn binnen de Raad vertegenwoordigd. Opleidingen In 2011 hebben leden van de Raad deelgenomen aan een door de VFW (Vereniging Friese Woningcorporaties) georganiseerde themabijeenkomst over risicomanagement, is de Noordelijke Woondag bezocht en heeft een aantal RvC-leden de presentatie Finance Ideas bij Wonen Noordwest-Friesland bijgewoond. Een aantal RvC-leden heeft ook bijeenkomsten van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties gevolgd. Daarnaast heeft een RvC-lid (voorzitter auditcommissie) samen met de controller een tweedaagse masterclass van Ernst & Young gevolgd. Studiereis Saksen In oktober heeft de Raad samen met de directie een studiereis van enkele dagen gemaakt naar de Duitse deelstaat Saksen. Het thema van de reis was de krimp . In bepaalde delen van het voormalige Oost-Duitsland is de bevolking sinds De Wende met tientallen procenten gekrompen. Dit geldt zeker voor Saksen. Allereerst is over deze en andere problemen gesproken met de koepelorganisatie van Wohnungsgenossenschaften: de VSWG. In de plaats Döbeln is vervolgens van gedachten gewisseld met de leiding van een Genossenschaft over de geschiedenis, de bevolkingsontwikkeling, sociale zorg, sloop, sanering en nieuwbouw. Daarna werd een aantal projecten bezocht.

63

In de stad Hoyeswerda werd gesproken met een vertegenwoordiging van het gemeentebestuur en van de Wohnungsbaugenossenschaft. Hoyeswerda had aan het eind van de DDR-tijd 70.000 inwoners, nu nog 35.000. Een verdere daling naar 28.000 wordt verwacht. Ook hier werden verschillende projecten bekeken. Er is veel gesloopt, niet alleen flats, maar ook wegen. Daarnaast is er veel geld besteed aan renovatie van flatgebouwen en ook aan de omgeving om de wijken aantrekkelijk te houden. Gesproken is over de krimpende woningmarkt, aspecten van de vergrijzing, het voorzieningenniveau en daarbij passende strategieën. In een relatief korte tijd is de kennis en het inzicht in deze materie bij de deelnemers aanzienlijk vergroot. Gelukkig is de problematiek in Noordoost-Friesland niet zo groot als in Saksen, maar er liggen wel veel aanknopingspunten.

Beloning bestuur Over 2011 heeft het bestuur de volgende beloning ontvangen: Naam

R. Kuik W.G.M. Megens

Pensioenlasten

Uitkeringen bij beëindiging dienstverband

127.158,00

0

32.061,24

0

Verstrekte leningen / voorschotten / garanties 0

21.098,56

0

3.870,66

0

0

Periodiek betaalbare beloning

Variabele beloning

tot 15 maart 2011

De heer W.G.M. Megens heeft een verzoek gedaan tot het nemen van ontslag per 15 maart 2011 als directeur-bestuurder (statutair directeur). Hij heeft vervolgens de functie van titulair directeur Middelen geaccepteerd. Onder hartelijke dankzegging en met respect voor de wijze waarop de heer Megens zijn werk heeft vervuld, onder andere voor de fusie van de twee organisaties, heeft de Raad van Commissarissen het ontslag geaccepteerd en de heer Megens gedechargeerd voor het door hem gevoerde beleid tot 15 maart 2011.

64

Honorering Raad van Commissarissen De honorering van de Raad van Commissarissen is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden van de Raad van Commissarissen en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De honorering is niet gekoppeld aan de prestaties van Thús Wonen.

Naam

Functie

L.J. Lyklema T. Raap S. Dijkstra J. van der Veen R. J. Boersma W. Knobbe D. Bouma

Voorzitter Vicevoorzitter Lid Lid

Reguliere honorering (per jaar) 12.488,18 8.315,05 8.311,80 10.078,94

Onkostenvergoeding

Honorering 2011

960,45 440,00 360,00 1.050,40

13.448,63 8.755,05 8.671,80 11.129,34

8.322,25 8.355,42 8.311,80

616,80 1.432,00 360,00

8.939,05 9.787,42 8.671,80

Lid Lid Lid

Met de leden van de Raad van Commissarissen zijn geen arbeidsovereenkomsten afgesloten. Wel ontvangen zij voor hun werkzaamheden een honorering per jaar (bovengenoemde bedragen zijn bruto). Deze honorering wordt gezien als de vergoeding voor alle vergaderingen van de Raad (inclusief voorbereiding), vergaderingen van eventuele commissies, themabijeenkomsten, werkbezoeken en andere bijzondere bijeenkomsten. De vergoedingen worden jaarlijks geïndexeerd. De beloning van de leden van de Raad van Commissarissen voldoet aan de aanbevelingen van de VTW. Budget In 2011 had de Raad van Commissarissen een budget tot zijn beschikking van bestaande uit:

Onderwerp Reis- en verblijfskosten Studiereis Opleiding en cursussen Advieskosten Vergaderkosten Verzekering bestuurdersaansprakelijkheid Overige kosten Totaal

38.000,

Budget

Uitgaven

7.000 7.000 7.000 0 5.000 5.000 7.000 38.000

2.601,20 28.047.67(*) 5.209,38 4.302.45 9.876,62 2.473,74 5.216,40 57.727,46

Functioneren externe accountant In 2010 heeft de Raad van Commissarissen, op basis van een selectieronde, gekozen voor de externe accountant Ernst & Young. Het functioneren van de externe accountant is onderwerp van gesprek geweest in de auditcommissie. De kritische houding van de accountant wordt positief gewaardeerd. Zowel de rapportage over de interim controle alsmede de rapportage bij de jaarrekening zijn uitvoerig besproken in de auditcommissie. Functioneren van de controller & compliance officer Sinds 1 januari 2010 beschikt Thús Wonen over een controller & compliance officer in de persoon van de heer J.S. (Hans) Galema. Deze functionaris heeft een bijzondere, nagenoeg onafhankelijke rol binnen het bedrijf en in de relatie naar de auditcommissie. Zijn functioneren is vastgelegd in een functieprofiel en zijn positie is geborgd in een, door de Raad van Commissarissen goedgekeurd, bestuursbesluit over het Integriteitprotocol.

65

Deze functionaris heeft daardoor de mogelijkheid van rechtstreekse toegang tot de Raad van Commissarissen. In de vergadering van de Raad functioneert hij als adviseur op adhocbasis. Hij is de eerstverantwoordelijke voor de werkrelatie met de auditcommissie. Decharge Het jaarverslag 2011 geeft in zijn totaliteit een goed beeld van de activiteiten en behaalde resultaten. Op basis van eigen waarneming, aangevuld met de bevindingen van de controller en de externe accountant Ernst & Young, heeft de Raad van Commissarissen decharge verleend aan de directeur-bestuurder voor het gevoerde beleid in het jaar 2011. Dokkum, 14 juni 2012 De Raad van Commissarissen

66

67

68

69

70

Jaarrekening 2011

Inhoud: * kengetallen

72

* geconsolideerde balans per 31 december 2011

76

* geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2011

78

* toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

79

* geconsolideerde grondslagen voor de bepaling van het resultaat

86

* geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011

89

* toelichting posten geconsolideerde balans

90

* niet uit de balans blijkende verplichtingen

102

* toelichting posten geconsolideerde winst-en-verliesrekening

104

* geconsolideerd mutatieoverzicht bedrijfswaarde

109

* enkelvoudige balans per 31 december 2011

112

* enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011

114

* toelichting op de enkelvoudige balans

115

* toelichting posten enkelvoudige winst-en-verliesrekening

122

* overige gegevens

127

71

KENGETALLEN

Aantal verhuureenheden (VHE)

2011

2010

Woningen en woongebouwen per 1-1 In het boekjaar: Bij: - Gekocht Bij: - Gereed gekomen Af: - Verkocht Af: - Gesloopt / onbewoonbaar Totaal mutatie woningen/woongebouwen

6.538

6.561

0 34 19 0 15

0 48 21 50 -23

Woningen en woongebouwen per 31-12

6.553

6.538

Garages begin boekjaar - Garages gesloopt/uit exploitatie

456 0

470 -14

Garages einde boekjaar

456

456

69 6 14 1 1 2 8 8 109

69 6 15 1 1 2 8 8 110

7.118

7.104

Overige objecten: -Verpleegeenheden/verzorgingsplaatsen -Ontmoetingsruimte -Commerciële ruimte -Uitrit -Hospice -Logeerkamer -Strategische aankopen -Overige aankopen

Totaal

72

2011 6

2010 6

Aantal woningen bezwaard met hypotheek

12

12

In aanbouw

18

30

17.110 4.673

18.064 4.225

5.138 4.798 572

5.021 4.930 643

Vastgoed Control Klant & Markt Directie Directiesecretariaat Middelen Sub-totaal Tsjnst BV Totaal

11,0 1,9 20,3 1,0 1,7 14,1 50,0 26,6 76,6

12,0 2,0 18,3 2,0 1,7 16,7 52,7 27,6 80,3

Ingeleend personeel

10,0

6,6

Woningzoekenden Toewijzigingen / verhuringen Leegstaande woningen

6.803 593 186

5.939 586 172

Huurprijzen: Goedkope woningen (tot 361,66) Betaalbare woningen ( 361,66 tot 554,76) Dure huurwoningen (vanaf 554,76)

2.463 3.995 95

2.545 3.973 20

1,63% 1,69% 0,95%

1,69% 1,79% 0,95%

In beheer voor derden

Financiële gegevens per VHE Boekwaarde per VHE Eigen vermogen per VHE

Totale opbrengsten per VHE Totale bedrijfslasten per VHE Financiële baten en lasten per VHE

Personeelsbezetting einde boekjaar

Verhuur en incasso

Huurachterstand in % jaarhuur Huurderving i.v.m. leegstand % Huurderving i.v.m. herstructurering %

73

2011

2010

0,65 23,8% 9,8% 2,3% 4,4%

0,54 20% -18% -4% 4,8%

Continuïteit Liquiditeit - Current ratio Solvabiliteit Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit totale vermogen Gemiddelde rente vreemd vermogen

74

Foto

75

GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2011 (na resultaatverwerking) (x 1.000) ACTIVA

31-12-2011

31-12-2010

1.1.1.Onroerende goederen in exploitatie 1.1.2.Onroerende goederen in ontwikkeling 1.1.3.Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

112.122 6.605 4.708

118.105 8.260 4.922

Totaal materiële vaste activa

123.435

131.287

0 295 956

12 347 1.027

1.251

1.386

2.1.Voorraden 2.2.Onderhanden projecten

1.089 0

383 74

2.3.Vorderingen: 2.3.1.Huurdebiteuren 2.3.2.Gemeenten 2.3.3.Belastingen/Premies soc.verzekeringen 2.3.4.Overige vorderingen 2.3.5.Overlopende activa Totaal vorderingen

261 24 2.184 195 185 2.849

308 132 52 200 42 734

357

2.235

4.295

3.426

128.981

136.099

1.Vaste activa 1.1.Materiële vaste activa

1.2.Financiële vaste activa 1.2.1. Deelnemingen 1.2.2. Belastinglatenties 1.2.3. Overige financiële vaste activa Totaal financiële vaste activa

2.Vlottende activa

2.4.Liquide middelen Totaal vlottende activa

Totaal-Generaal

76

PASSIVA

31-12-2011

31-12-2010

3.1. Algemene bedrijfsreserve

30.625

27.620

Totaal eigen vermogen

30.625

27.620

4.1. Voorziening onrendabele toppen 4.2. Voorziening jubileum-uitkering 4.3. Voorziening loopbaanbudget

2.213 109 258

2.905 108 264

Totaal voorzieningen

2.580

3.277

5.1. Leningen overheid 5.2. Leningen kredietinstellingen 5.3. Financial lease

23.454 65.470 189

29.214 69.399 208

Totaal langlopende schulden

89.113

98.821

6.1.Schulden aan leveranciers 6.2.Belastingen/ Premies soc. Verzekeringen 6.3.Schulden aan kredietinstellingen 6.4 Overige schulden 6.5 Overlopende passiva

2.309

1.854

531 1.427 52 2.344

1.791 0 398 2.338

Totaal kortlopende schulden

6.663

6.381

128.981

136.099

3.Eigen vermogen

4. Voorzieningen

5.Langlopende schulden

6.Kortlopende schulden

Totaal-Generaal

77

Geconsolideerde winst- en-verliesrekening over het jaar 2011 (x 1.000)

Omschrijving

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

30.464 520 81 1.807 797

29.753 529 140 1.782 621

33.669

32.825

7.434 4.799 4.780 1.034 6.889 6.503

7.283 4.684 5.074 1.083 7.184 6.924

31.439

32.232

2.230

593

499 4.246

350 4.555

3.747

4.205

-1.517

-3.612

4.522 0

-1.354 -1

3.005

-4.967

Bedrijfsopbrengsten 1. 2. 3. 4. 5.

Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende goederen Overige bedrijfsopbrengsten

Totaal bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten

6. 7. 8. 9. 10. 11.

Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen Lonen en Salarissen Sociale lasten Kosten onderhoud Overige bedrijfslasten

Totaal bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

12. 13.

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 14. 15.

Belastingen Resultaat deelnemingen

JAARRESULTAAT

78

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011. Activiteiten De activiteiten van Stichting Thús Wonen, statutair gevestigd aan de Holwerderweg 17 te Dokkum, bestaan uit: Bieden van huisvesting; Zorgdragen voor prettig leefklimaat in woonwijken; Bijzondere aandacht met betrekking tot wonen voor kwetsbare groepen; Realisatie en beheer van vastgoed. Regelgeving De jaarverslaggeving voor toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek 2 BW toe te passen behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor jaarrekeningen van woningcorporaties geldt de door de RJ uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans, winst-en-verliesrekening en het verloopoverzicht van de bedrijfswaarde opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Thús Wonen zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Stichting Thús Wonen. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. Resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen de reële waarden. Betaalde goodwill wordt geactiveerd en afgeschreven over de economische levensduur. Resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

79

De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootschappen zijn: Naam Statutaire zetel Aandeel geplaatste Activiteiten kapitaal Tsjnst BV Dokkum 100% Onderhoud Thús Wonen Planontwikkeling BV Kollum 100% Projectontwikkeling Colheim Vastgoed BV Kollum 100% Specifieke wisselwoningen Efficio BV Broeksterwoude 100% Projectontwikkeling Aldona BV Broeksterwoude 100% Projectontwikkeling WCD Holding BV Dokkum 100% Beheeractiviteiten WCD Projecten BV Dokkum 100% Projectontwikkeling

Datum liquidatie n.v.t. 30-12-2011 30-12-2011 29-12-2011 21-11-2011 n.v.t. n.v.t.

Overige deelnemingen, gewaardeerd op nettovermogenswaarde Naam

Statutaire zetel

Ferbining BV

Drogeham

Aandeel geplaatste Activiteiten kapitaal 50% Projectontwikkeling

Schattingswijzigingen In het kader van de bepaling van de bedrijfswaarde zijn schattingswijzigingen doorgevoerd die nader uiteengezet zijn in het mutatieoverzicht van de bedrijfswaarde. Geconsolideerde grondslagen voor de waardering van activa en passiva Activa en passiva worden, indien niets vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn verder ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Transacties verbonden partijen Met de meeste deelnemingen heeft Stichting Thús Wonen naast een aandelenbelang ook een zakelijke relatie, waarbij producten en/of diensten van de betreffende deelnemingen worden afgenomen of uitbesteed. Deze transacties zijn steeds gebaseerd op gebruikelijke contractuele afspraken waarbij marktconforme condities zijn overeengekomen. Financiële instrumenten Derivaten en hedge accounting Thús Wonen heeft een interest cap afgesloten. De interest cap maakt onderdeel uit van een leningovereenkomst. Voor de interest cap geldt geen zogenaamde bijstortingsverplichting en Thús Wonen loopt daarom geen aanvullende liquiditeitsrisico s op het (embedded) derivaat. Thús Wonen heeft ten aanzien van de verwerking van de interest cap gebruikgemaakt van de vrijstelling die geldt voor middelgrote rechtspersonen (RJ 290.828). Het is een middelgrote rechtspersoon toegestaan om een samengesteld instrument als één geheel te verwerken en het (embedded) derivaat niet afzonderlijk op te nemen. De premie voor de interest cap is verwerkt in de winst-en-verliesrekening in het jaar van afsluiten van het samengestelde instrument.

80

Datum liquidatie 24-11-2011

1.1 Materiële vaste activa 1.1.1 Onroerende goederen in exploitatie De onroerende goederen in exploitatie worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. Verrichte uitgaven in het kader van aangebrachte verbeteringen worden geactiveerd als de werkzaamheden een wezenlijke verandering aanbrengen aan de onroerende zaak en het pand naar inrichting, aard of omvang een wijziging heeft ondergaan. Of sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt jaarlijks getoetst op basis van boekwaarde versus bedrijfswaarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt. Dat wordt direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeveranderingen van materiële vaste activa. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekeninghoudend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op grond wordt niet afgeschreven. Bijzondere waardeverminderingen De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Deze waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De onroerende zaken in exploitatie kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op het begin 2011 intern vastgestelde Strategisch Voorraad Beleid (SVB), met uitzondering van de geschatte verkoopopbrengsten van voor verkoop aangewezen huurwoningen. Voorzichtigheidshalve zijn deze opbrengsten niet meegenomen in de bedrijfswaardeberekening. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Clustering van kasstroomgenererende eenheden sluit aan bij het interne beleid en bedrijfsvoering. Bij de bepaling van de minimumwaarde is, conform voorgaande jaren, gekozen voor een clustering op vhe-niveau. Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten (voor zover van toepassing is hierbij aangesloten bij de voorgeschreven parameters vanuit het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en het Centraal Fonds Volkshuisvesting in hele euro s): Huurverhoging 2012 van 2,3%; Jaarlijkse huurverhogingen van 2,0% (voorgaand jaar 2,0%); Jaarlijkse huurderving van 1,5% (voorgaand jaar 1,5%); Herstructureringsleegstand tot aan moment voorgenomen SVB-ingreep 100%; Genormeerde onderhoudskosten (bedrijfseconomische interne norm) van 1.395 per verhuureenheid (voorgaand jaar 1.236); Genormeerde overige exploitatielasten (OZB, verzekering en algemeen beheer) van 1.382 per verhuureenheid (voorgaand jaar 1.380); Jaarlijkse stijging van de onderhouds- en overige exploitatielasten van 3,0% (voorgaand jaar 3,0%). Investeringen nieuwbouw en investeringen inzake herstructurering/renovatie op basis van feitelijke verplichtingen in casu voorgenomen en goedgekeurde extern gecommuniceerd beleid (conform voorgaand jaar); Een restwaarde van 5.227 per woongelegenheid op basis van door het Centraal Fonds Volkshuisvesting aangegeven normatief bedrag verhoogd met 2,25% indexatie (voorgaand jaar 5.113); Een disconteringsvoet van 5,25% (voorgaand jaar 5,25%); De periode waarover contant gemaakt wordt, loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen/investeringen, in overeenstemming met het vastgestelde SVB (conform voorgaand jaar);

81

De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting worden niet ingerekend in de bedrijfswaarde; De in het Regeerakkoord opgenomen structurele bijdrage aan de huurtoeslag vanaf 2014 is, conform het uitgangspunt van het Centraal Fonds Volkshuisvesting, niet verwerkt, omdat het wettelijk kader nog ontbreekt; De kasstromen worden post numerando contant gemaakt. 1.1.2 Onroerende goederen in ontwikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie die worden gewaardeerd tegen historische kostprijs en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten onder aftrek van een bijzondere waardevermindering naar reële waarde. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post onderhanden projecten/voorraden, het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de post onroerende goederen in ontwikkeling. Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst-en-verliesrekening en naar rato van de voortgang verantwoord onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa. 1.1.3 Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van de aanschafwaarde of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen over de economische levensduur en bijzondere waardeverminderingen. Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbare activa worden gewaardeerd tegen verwachte directe opbrengstwaarde. Lease De materiële vaste activa waarvan de woningcorporatie en haar groepsmaatschappijen, krachtens een financiële leaseovereenkomst de economische eigendom heeft, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. De in de toekomstige leasetermijnen begrepen interest wordt gedurende de looptijd van de financiële leaseovereenkomst ten laste van het resultaat gebracht. Leasecontracten waarbij een groot deel van de voor- en nadelen verbonden aan de eigendom niet bij de woningcorporatie ligt, worden verantwoord als operationele lease. Verplichtingen uit hoofde van operationele lease worden, rekeninghoudend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst-enverliesrekening over de looptijd van het contract. Onderhoud Kosten voor periodiek grootonderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen.

82

1.2 Financiële vaste activa 1.2.1 Deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Stichting Thús Wonen. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Stichting Thús Wonen geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen dan wel voor de verwachte betalingen door Stichting Thús Wonen ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en, indien van toepassing, onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. 1.2.2 Belastinglatenties Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen nominale/contante waarde waarbij discontering plaatsvindt tegen de nettorente en hebben overwegend een langlopend karakter. De nettorente bestaat uit de voor stichting Thús Wonen geldende rente voor langlopende leningen onder aftrek van belasting op basis van het effectieve belastingtarief (25,5%). De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. De opgenomen latentie heeft betrekking op de langlopende schulden. 1.2.3 Overige financiële vaste activa Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, rekeninghoudend met mogelijk duurzame waardeverminderingen. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de vlottende activa. 2. Vlottende activa 2.1 Voorraden Voorraden materialen worden gewaardeerd tegen de laatst betaalde inkoopprijs. Hierbij wordt rekening gehouden met een voorziening voor mogelijke incourantheid. De voorraad gronden en woningen (opgeleverd en nog niet verkocht) wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere nettoopbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De nettoopbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop.

83

2.2 Onderhanden projecten De onderhanden projecten (onroerende zaken in aanbouw bestemd voor verkoop) in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit projectontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Onderhanden projecten waarvan het saldo een debetstand vertoont, worden gepresenteerd onder de vlottende activa. Onderhanden projecten waarvan het saldo een creditstand vertoont, worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. 2.3 Vorderingen De vorderingen en overlopende activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. 2.4 Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden. 4. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare en feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden ingeschat. Voorzieningen worden tegen nominale/contante waarde opgenomen. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd . Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de woningcorporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. 4.1 Voorziening onrendabele toppen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw (onrendabele toppen) worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus de aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde. Deze voorziening wordt gevormd op het moment dat de opdracht voor nieuwbouw is verstrekt aan een aannemer. De looptijd van deze voorziening hangt samen met de duur van de nieuwbouwprojecten. 4.2 Voorziening jubileumuitkering Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen tot betaling van jubileumuitkeringen aan personeel is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. Uitbetaalde jubileumuitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht. Deze voorziening heeft overwegend een langlopend karakter.

84

4.3 Voorziening loopbaanbudget Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen uit hoofde van de CAO Woondiensten 2009-2010 inzake individuele loopbaanbudgetten vanaf 1 januari 2010 is een voorziening gevormd. Bij de berekening van deze voorziening is rekening gehouden met de datum van indiensttreding van de medewerker, het deeltijdpercentage en de minimumbedragen, zoals opgenomen in de CAO. De bestedingen in het kader van het loopbaanontwikkelingsbudget worden ten laste van deze voorziening gebracht. Deze voorziening heeft overwegend een langlopend karakter. 5. Langlopende schulden De opgenomen rentedragende leningen en schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden.

85

Geconsolideerde grondslagen voor de bepaling van het resultaat Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in het jaar waarin deze worden gerealiseerd. Lasten worden verantwoord in het jaar waarin de prestaties worden geleverd. 1. Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2011 bedroeg dit maximumpercentage 1,3%. De opbrengsten uit hoofde van huur worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van opeisbaarheid daar bij tussentijdse beëindiging van het huurcontract geen terugbetalingsverplichting geldt. De huren zijn verantwoord onder aftrek van derving wegens leegstand en oninbaarheid. 2. Vergoedingen De bijdragen van huurders die zijn overeengekomen voor de levering van goederen en diensten. 3. Overheidsbijdragen Onder deze post zijn de volgende elementen opgenomen: Vrijval uit de egalisatierekening rijksbijdragen. Overige overheidsbijdragen. Voor zover de overige overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen, is de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen. 4. Verkoop onroerende goederen De post verkoop onroerende goederen betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten. Winsten worden verantwoord op het moment van economische levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouwkoopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Projectopbrengsten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. 6. Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Afschrijving van het actief vindt plaats tot de restwaarde is bereikt. De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek luiden als volgt: Onroerende en roerende zaken in exploitatie Grond (in eigendom) Bouw (casco/buitenschil) Comfortverbeteringen jaar Groot onderhoud / woningverbeteringen jaar Installaties 15 tot 25 jaar

geen afschrijvingen lineair 50 jaar lineair restant levensduur / 20 lineair

restant levensduur / 25

lineair

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Terreinen Bedrijfsgebouwen Installaties Kantoor- en werkplaatsinventaris/machines Automatisering Vervoermiddelen

86

geen afschrijvingen lineair lineair lineair lineair lineair

30 jaar 15 jaar 5 jaar 5 jaar 7 jaar

7. Overige waardeveranderingen De overige waardeveranderingen zijn de bedragen waarmee de boekwaarde van de onroerende goederen in exploitatie de bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt. 8. en 9. Lonen, salarissen en sociale lasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van arbeidsvoorwaarden en contracten verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers en uitzendkrachten. Pensioenen Voor de medewerkers van Stichting Thús Wonen geldt de zogenaamde toegezegde pensioenregeling. De pensioenen zijn ondergebracht bij pensioenuitvoerder SPW (bedrijfstakpensioenfonds). Stichting Thús Wonen verwerkt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening. Voor zover de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie nog niet is voldaan, wordt deze als verplichting op de balans opgenomen. Indien de reeds betaalde premiebedragen de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie overtreffen, wordt het meerdere opgenomen als een overlopend actief voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door de pensioenuitvoerder of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies. Jaarlijks beoordeelt Stichting Thús Wonen of, en zo ja welke verplichtingen naast de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie per balansdatum bestaan. Indien er sprake is van een tekort bij de pensioenuitvoerder, is stichting Thús Wonen niet verplicht aanvullende bijdragen te storten. Wel kan de pensioenuitvoerder de premies verhogen. Uit deze beoordeling vloeit voort dat geen voorziening dient te worden opgenomen. Per 31 december 2011 bedroeg de geschatte dekkingsgraad van SPW 101%. In 2009 heeft SPW een herstelplan opgesteld omdat de financiële positie van het fonds onvoldoende was. In dit herstelplan is vermeld hoe het SPW in 5 jaar tijd haar dekkingsgraad weer naar het minimaal vereiste niveau van circa 105% wil brengen. Dit plan is destijds goedgekeurd door de Nederlandse Bank. Uit een begin 2012 verrichte evaluatie blijkt dat de koers in het herstelplan nog steeds haalbaar is en het SPW naar verwachting tijdig uit het dekkings- en reservetekort zal komen. 10. Kosten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen. Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. De kosten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van waardeverhoging van het actief. Deze kosten hebben uitsluitend als doel het vastgoed in bruikbare staat te houden en de ingetreden achteruitgang weer op te heffen. De bestemming dan wel de aard en omvang van het betreffende vastgoed wordt door onderhoud niet gewijzigd. 11. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

87

12./13. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekeninghoudend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. 14. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekeninghoudend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van nietaftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Sinds 1 januari 2008 vallen de woningcorporaties integraal onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is er overeenstemming bereikt tussen Aedes en de belastingdienst betreffende de Vaststellingsovereenkomst 2 (VSO 2). De VSO 1 is eenzijdig in 2008 door de belastingdienst opgezegd. Stichting Thús Wonen heeft de VSO 2 getekend. Stichting Thús Wonen heeft op basis van de uitgangspunten van de VSO 2 en recente jurisprudentie de fiscale positie ultimo 2011 en het fiscale resultaat 2011 bepaald. Omdat momenteel nog verschil van inzicht bestaat over de interpretatie van onderdelen van de VSO2 tussen de belastingdienst en de grotere advieskantoren, kan de werkelijk te betalen of te verrekenen belasting afwijken van de in de jaarrekening opgenomen schatting. 15. Resultaat deelnemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de woningcorporatie toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Stichting Thús Wonen geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten. Buitengewone baten en lasten Onder buitengewone baten en lasten worden verstaan baten en lasten die voortvloeien uit gebeurtenissen of transacties die duidelijk te onderscheiden zijn van de activiteiten in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening en derhalve naar verwachting zelden zullen voorkomen.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Winstbelastingen en interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.

88

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 (x 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten: Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - Afschrijvingen - Overige waardeveranderingen - Mutatie voorzieningen - Veranderingen in werkkapitaal - Mutatie voorraden en onderhanden projecten - Mutatie operationale vorderingen - Mutatie operationele schulden

2.230

7.434 5.225 -697 -632 -2.115 -1.145

Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Ontvangen rente - Betaalde rente - Betaalde vennootschapsbelasting

8.070 499 -4.246 4.522

Kasstroom uit operationele activiteiten - Investeringen in materiële vaste activa - Desinvesteringen in materiële vaste activa - Mutatie financiële vaste activa

775 -6.720 1.913 135

Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Opname van langlopende schulden - Aflossingen van langlopende schulden

-4.672 10.000 -19.708

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-9.708

Mutatie geldmiddelen

-3.305

Mutatie geldmiddelen volgens balans Liquide middelen ultimo 2010 Liquide middelen ultimo 2011 Rekening-courant saldi activa balans Rekening-courant saldi passiva balans

2.235

357 -1.427 -1.070

Mutatie geldmiddelen

-3.305

89

Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans (x 1.000) ACTIVA 1. Vaste Activa 1.1. Materiële vaste activa 31-12-2011

31-12-2010

1.1.1. Onroerende goederen in exploitatie 1.1.2. Onroerende goederen in ontwikkeling 1.1.3. Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

112.122 6.605 4.708

118.105 8.260 4.922

Totaal

123.435

131.287

1.1.1. Onroerende goederen in exploitatie De onroerende goederen in exploitatie bestaan uit: - Woningen - Garages/Winkels Totaal

110.887 1.235 112.122

Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen Cumulatieve waaardeveranderingen

221.029 -81.651 -21.273

Boekwaarde 1 januari 2011

118.105

90

Mutaties in het boekjaar: - Investeringen in comfortverbetering - Opgeleverde woningen (vanuit onroerende goederen in ontwikkeling) - 30 woningen De Twine te Dokkum - kostprijs - afwaardering naar lagere bedrijfswaarde (onrendabele top)

531

5.011 -2.747 2.264

- 4 woningen Nijhof te Holwerd - kostprijs - afwaardering naar lagere bedrijfswaarde (onrendabele top)

691 -388 303

- Desinvesteringen (verkoop) - Afschrijvingen - Overige waardeveranderingen (afwaardering naar lagere bedrijfswaarde) - Overboeking naar onroerende goederen in ontwikkeling

-328 -6.799 -1.747 -207

Totaal mutaties

-5.983

Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen Cumulatieve waardeveranderingen

224.997 -88.128 -24.747

Boekwaarde

112.122

De totale bedrijfswaarde van de onroerende goederen in exploitatie bedraagt ultimo 2011 circa 163 miljoen tegenover 181 miljoen ultimo 2010. De (cijfermatige) onderbouwing van deze mutatie is opgenomen op bladzijde 37. De totale WOZ-waarde bedraagt ultimo 2011 circa 776 miljoen (ultimo 2010: circa 779 miljoen). De onroerende goederen in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand-, storm- en vliegtuigschade op basis van de herbouwwaarde. Door de verzekeringsmaatschappij is een garantie afgegeven tegen onderverzekering.

91

1.1.2. Onroerende goederen in ontwikkeling De onroerende goederen in ontwikkeling bestaan uit: - Complexen in aanbouw - Herstructurering De Wynbrekker te Damwâld - Herstructurering te Lioessens - Nieuwbouw Bleekerstraat te Kollum - Nieuwbouw De Brink te Kollumerzwaag - Nieuwbouw te Oudwoude - Overig

853 18 2.288 701 77 3 3.940

- Ingenomen grondposities Totaal

2.665 6.605

Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen

8.260

Mutaties in het boekjaar: - Investeringen - Opgeleverde woningen (overboeking naar onroerende goederen in exploitatie) - 30 woningen De Twine in Dokkum - 4 woningen Nijhof te Holwerd - Overige waardeveranderingen (afwaardering grondposities naar lagere reële waarde) - Afboekingen gemaakte kosten projecten no/go-besluit 2011 - Overboeking van onroerende goederen in exploitatie - Overboeking gronden ter verkoop naar voorraden

5.752 -5.011 -691 -343 -366 207 -1.203

Totaal mutaties

-1.655

Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen

92

6.605

1.1.3. Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie De onroerende goederen ten dienste van de exploitatie bestaan uit: Bedrijfspanden Bedrijfspand in aanbouw Kantoorinventaris Machines en gereedschappen Automatisering Vervoermiddelen

3.168 427 100 10 714 289 4.708

Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen

9.043 -4.121 4.922

Boekwaarde Mutaties in het boekjaar: Bij: - Investeringen Af: - Desinvesteringen - Afschrijvingen

437 -16 -635

Totaal mutaties

-214

Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen

9.464 -4.756 4.708

Boekwaarde Het bedrijfspand te Dokkum is bezwaard met hypotheek.

1.2. Financiële vaste activa

1.2.1. Deelnemingen 1.2.2. Belastinglatenties 1.2.3. Overige financiële vaste activa Totaal

31-12-2011

31-12-2010

0 295 956

12 347 1.027

1.251

1.386

93

1.2.1. Deelnemingen Thús Wonen had een samenwerkingsverband met VDM BV uit Drogeham waaraan beide partijen voor 50% deelnamen. Dit verband was ondergebracht in Ferbining B.V. Deze BV is in november 2011 opgeheven waardoor deze post per balansdatum nihil is.

1.2.2. Belastinglatenties De actieve belastinglatentie is gevormd voor tijdelijke verschillen in de fiscale waardering van leningen o/g (fiscaal disagio). Het verloop is als volgt: 31-12-2011 31-12-2010 Toevoeging per 1 januari Vrijval/toevoeging per 31 december

347 -52

330 17

Belastinglatentie per 31 december

295

347

De actieve belastinglatentie heeft overwegend een langlopend karakter. Verwacht wordt dat van dit bedrag op balansdatum een bedrag van 52.000 binnen een jaar wordt gerealiseerd.

1.2.3. Overige financiele activa 31-12-2011

31-12-2010

1. Vordering gemeente 2. Overige vorderingen

60 896

60 967

Overige vorderingen per 31 december

956

1.027

1.2.3.1 Vordering gemeente: Deze post heeft betrekking op aan de gemeente Ferwerderadiel verstrekte (langlopende) gelden ten behoeve van het verstrekken van startersleningen. De gemeente Ferwerderadiel heeft dit geld gestort in een zogenaamd revolving fund. Pas als in het geheel geen sprake meer is van deze startersleningen, dient de gemeente deze gelden terug te betalen. Er is geen sprake van een rentevergoeding. 1.2.3.2 Overige vorderingen: Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2011

31-12-2010

- Stand per 1 januari - Aflossing

967 -71

1.039 -72

- Stand per 31 december

896

967

Deze post heeft betrekking op een lening u/g aan de Nederlandse Waterschapsbank. De rentevergoeding hiervoor bedraagt 6,85%. De resterende looptijd van deze lening is 8 jaar.

94

2. Vlottende activa 31-12-2011

31-12-2010

2.1. Voorraden 2.2. Onderhanden projecten 2.3. Vorderingen 2.4. Liquide middelen

1.089 0 2.849 357

383 74 734 2.235

Totaal

4.295

3.426

31-12-2011

31-12-2010

181 -22 288 -302

173 0 267 -259

145

181

31-12-2011

31-12-2010

167 -167

492 -325

0

167

31-12-2011

31-12-2010

35 1.203 -294

0 35 0

944

35

1.089

383

- Onderhanden projecten Efficio bv

0

74

Totaal

0

74

2.1.1. Voorraden (magazijn)

- Waarde voorraad per 1 januari - Afwaardering voorraad wegens incourant - Bij: Inkopen - Af: Verbruik - Waarde voorraad per 31 december

2.1.2. Voorraden (koopwoningen)

- Waarde voorraad per 1 januari - Af: Verkoop - Waarde voorraad per 31 december

2.1.3. Voorraden (te verkopen kavels)

- Waarde voorraad per 1 januari - Bij: Overboeking vanuit activa in ontwikkeling - Af: Afwaardering naar lagere netto-opbrengstwaarde - Waarde voorraad per 31 december Totaal

2.2. Onderhanden projecten

95

2.3. Vorderingen 31-12-2011

31-12-2010

2.3.1. Huurdebiteuren 2.3.2. Gemeente 2.3.3. Belastingen en premies soc. verz. 2.3.4. Overige vorderingen 2.3.5. Overlopende activa

261 24 2.184 195 185

308 132 52 200 42

Totaal

2.849

734

31-12-2011

31-12-2010

234 286

248 266

520 -259

514 -206

261

308

31-12-2011

31-12-2010

- Gemeente Dongeradeel - Gemeente Dantumadeel - Gemeente Kollumerland

12 4 8

68 62 2

Totaal

24

132

31-12-2011

31-12-2010

0 2.184 2.184

52 0 52

2.3.1, Huurdebiteuren

- Zittende huurders - Vertrokken huurders Sub-totaal Af: Voorziening dubieuze debiteuren Totaal

2.3.2. Gemeenten

2.3.3. Belastingen en premies soc. Verz.

- Omzetbelasting - Vennootschapsbelasting Totaal De vordering vennootschapsbelasting is als volgt opgebouwd: Vennootsbelasting 2011 Vennootsbelasting 2010 Vennootschapsbelasting 2008

96

890 907 387 2.184

Voor deze jaren dient de (aanvullende) aangifte vennootschapsbelasting nog te worden ingediend bij de Belastingdienst, waarna wordt verwacht dat de reeds betaalde bedragen naar aanleiding van ontvangen voorlopige aanslagen zullen worden terugontvangen. Deze vordering is ontstaan doordat de Hoge Raad in januari 2012 heeft bepaald dat de zogenaamde "ANBI-status" ook geldt voor woningcorporaties. Door deze status kunnen woningcorporaties over de jaren 2008 tot en met 2011 de zogenaamde herbestedingsreserve toepassen in de aangifte vennootschapsbelasting. Hierdoor worden de fiscale winsten over deze jaren teruggebracht tot nihil. 2.3.4. Overige vorderingen 31-12-2011

31-12-2010

- Stichting Laurentius - Stichting Zorgcentra Dongeradeel - Overige debiteuren - Nog te factureren bedragen - Aedes - Collingastate, Gierzwaluw en Hoppemastate - Diverse overige vorderingen

2 19 101 68 0 4 1

7 17 108 0 6 11 51

Totaal

195

200

31-12-2011

31-12-2010

- Rente rekening-courant, deposito's en beleggingen - Overige overlopende activa

37 148

41 1

Totaal

185

42

31-12-2011

31-12-2010

- Kas - Rabobank - ING - BNG - ABN/AMRO-bank

2 0 142 195 18

4 160 894 1.159 18

Totaal

357

2.235

2.3.5. Overlopende activa

2.4. Liquide middelen

Deze liquide middelen staan geheel ter vrije beschikking van Thús Wonen.

97

PASSIVA 3. Eigen vermogen 31-12-2011

31-12-2010

1. Algemene bedrijfsreserve

30.625

27.620

Totaal

30.625

27.620

Saldo per 1 januari Resultaat boekjaar

27.620 3.005

32.587 -4.967

Saldo per 31 december

30.625

27.620

31-12-2011

31-12-2010

4.1. Voorziening onrendabele top 4.2. Voorziening jubileum-uitkering 4.3. Voorziening loopbaanbudget

2.213 109 258

2.905 108 264

Totaal

2.580

3.277

3.1. Algemene bedrijfsreserve

4. Voorzieningen

4.1. Voorziening onrendabele top Stand per 1 januari Af: correctie onrendabele top De Twine te Dokkum voorgaande jaren Af: overboeking onrendabele top De Twine te Dokkum naar activa Bij: toevoeging onrendabele top G. Bleekerstraat te Kollum Stand per 31 december

2.905 -158 -2.747 2.213 2.213

4.2. Jubileum-uitkering Stand per 1 januari Af: Uitkeringen i.v.m. jubilea Bij: Dotatie verslagjaar Stand per 31 december

108 -12 13 109

4.3. Voorziening loopbaanbudget Stand per 1 januari Af: Opname budget Bij: Dotatie verslagjaar Stand per 31 december

98

264 -11 5 258

5. Langlopende schulden 31-12-2011

31-12-2010

1. Leningen overheid 2. Leningen kredietinstellingen

23.454 65.470

29.214 69.399

Sub-totaal 3. Financial Lease

88.924 189

98.613 208

Totaal

89.113

98.821

1. Het verloop van de overheidsleningen is als volgt: Schuldrestant per 1 januari 2011 Mutaties in het boekjaar: 1. Nieuwe lening 2. Aflossingen

29.214

0 -5.760 -5.760 23.454

Saldo per 31 december 2011

2. Het verloop van de leningen van kredietinstellingen is als volgt: Schuldrestant per 1 januari 2011

69.399

Mutaties in het boekjaar: 1. Nieuwe lening 2. Aflossingen

10.000 -13.929 -3.929

Saldo per 31 december 2011

65.470

Rentevoet en resterende looptijden: De door geldgevers verstrekte leningen worden lineair danwel annuïtair afgelost. De gemiddelde rentevoet van de door geldgevers verstrekte leningen bedraagt 4,4%. Op basis van dit rentepercentage bedraagt de duration 5,74 jaar. Het aflossingsbestanddeel zal in het komende boekjaar circa 11,4 miljoen bedragen. Resterende looptijd leningen overheids- en kredietinstellingen: - Restant looptijd tot 5 jaar 19.469 - Restant looptijd 5 jaar en langer 69.455 88.924 Totaal

99

Zekerheden: Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) danwel de gemeenten Dantumadeel, Dongeradeel en Kollumerland staan borg voor de betaling van rente en aflossing van de leningen. Bij de gemeente Kollumerland is er ook rechtstreeks geleend op naam van de gemeente. 3. Het verloop van de Financial Lease is als volgt: Schuldrestant per 1 januari 2011 Mutaties in het boekjaar: 1. Nieuwe lening 2. Aflossingen

Saldo per 31 december 2011

208

0 -19

-19

189

T.b.v. de warmte-installatie van de Skûle is in 2003 een leasecontract afgesloten met een looptijd van 15 jaar. De restant looptijd is 7 jaar en de jaarlijkse termijn is groot 32.450. 6. Kortlopende schulden 31-12-2011

31-12-2010

6.1. Schulden aan leveranciers 6.2. Belastingen en premies sociale verzekeringen 6.3. Schulden aan kredietinstellingen 6.4. Overige schulden 6.5. Overlopende passiva

2.309 531 1.427 52 2.344

1.854 1.791 0 398 2.338

Totaal

6.663

6.381

31-12-2011

31-12-2010

- Schulden aan leveranciers

2.309

1.854

Totaal

2.309

1.854

31-12-2011

31-12-2010

- Omzetbelasting - Vennootschapsbelasting - Loonbelasting

398 0 133

1.030 623 138

Totaal

531

1.791

6.1. Schulden aan leveranciers

6.2. Belastingen en premies sociale verzekeringen

100

6.3. Schulden aan kredietinstellingen 31-12-2011

31-12-2010

- ING - Rabobank

1.383 44

0 0

Totaal

1.427

0

31-12-2011

31-12-2010

- Talma zorggelden - Premies ASW/SPW - Afkoop automatisering (NCCW/ITRIS) - Friese Land zorgpakket - Diverse overige schulden

2 0 38 1 11

8 12 361 4 13

Totaal

52

398

31-12-2011

31-12-2010

- Vooruit- ontvangen huren - Vooruit- ontvangen huurtoeslag - Nog niet vervallen rente leningen o.g. - Schuld vakantiedagen - Leveringen en diensten - Overige overlopende passiva

195 180 1.502 200 29 238

180 141 1.707 140 27 143

Totaal

2.344

2.338

6.4. Overige schulden

6.5. Overlopende passiva

101

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Aansprakelijkheid bij een fiscale eenheid Thús Wonen vormt met haar dochtermaatschappijen Tsjnst BV, WCD Holding BV en WCD Projecten een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn Thús Wonen en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de ter zake door de combinatie verschuldigde belasting. Investeringsverplichtingen Bijdrage dorpshuis de Pipegael te Broeksterwâld Thús Wonen heeft in het verleden richting de gemeente Dantumadeel aangegeven, onder voorwaarden, maximaal 225.000 beschikbaar te stellen voor de renovatie van het dorpshuis de Pipegael te Broeksterwâld. Begin 2012 is het nader overleg over de concrete invulling van deze voorwaarden opgestart. De werkzaamheden aan dit dorpshuis zijn maart 2012 gestart. De Kruisweg te Damwâld Thús Wonen heeft in 2011 met de gemeente Dantumadiel gesproken over een toezegging van 350.000 voor de nieuwbouw en verbouw van De Kruisweg te Damwâld. Een architectenbureau heeft inmiddels een conceptvisie voor deze nieuwbouw en verbouw ontwikkeld. De verdere uitwerking hiervan dient nog plaats te vinden. Herstructurering Kollum Thús Wonen heeft een herstructureringsproject uitgevoerd in Kollum, waarbij met de betrokkenen een sociaal plan is afgesproken. Dit sociaal plan is voor een groot deel al uitgevoerd. Mogelijk maakt een aantal betrokken huurders nog aanspraak op de afgesproken verhuiskostenvergoeding van 5.000. Dat zou voor Thús Wonen maximaal nog een aanvullende vergoeding van circa 60.000 betekenen. Borgstelling Vanuit het verleden staat Thús Wonen borg voor de volgende hypothecaire leningen:

Aantal 2

Totaal bedrag 61.260

Bedrag per borgtocht 30.630

Er worden geen nieuwe borgtochten meer verleend. Aangetrokken leningen In 2011 is een lening aangetrokken met stortingsdatum 1 juni 2012 van WSW Obligo verplichting De obligo-verplichting bij het WSW bedraagt per balansdatum circa

5,0 miljoen.

3,1 miljoen.

Doelstellingen risicobeheer In het treasurystatuut van Thús Wonen staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico s. De financiële instrumenten voldoen aan de kaders genoemd in hoofdstuk 5 Rentemanagement van het Treasury Statuut. In het vigerende statuut is het gebruik van de afschermende rente-instrumenten toegestaan ter beheersing van het renterisico op zekere kasstromen. Het aangaan van rente-instrumenten mag alleen worden overeengekomen met kredietwaardige partijen met een rating van minimaal very strong . Tevens voldoen de financiële instrumenten aan de richtlijnen van het WSW.

102

Renterisico Thús Wonen loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden. Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de woningcorporatie risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Thús Wonen risico s over de marktwaarde. Met betrekking tot vorderingen zijn geen financiële derivaten met betrekking tot de renterisico s afgesloten. Met betrekking tot een roll-overlening met een variabele rente heeft Thús Wonen een cap, zodat de maximaal te betalen rente wordt afgegrensd. Het totale risico dat Thús Wonen op deze lening kan lopen, is het verlies van de reeds betaalde premie ad 10.000. Het betreft hier een lening met een hoofdsom van 2,0 miljoen. De rente bedraagt 1 maands euribor vermeerderd met een liquiditeitsopslag. Deze lening zal geheel worden afgelost op 15 mei 2012. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan enkele kredietwaardigheidseisen (rating). Dit is opgenomen in het Treasury Statuut. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van Thús Wonen en haar tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. Thús Wonen heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar verplichtingen kan voldoen. Naast het aantrekken van langlopende en roll-overleningen, zijn kasgeld- en rekening-courantfaciliteiten beschikbaar. De omvang van de rekeningcourantfaciliteit bedraagt 5,0 miljoen. Daarnaast bedraagt de ruimte op de rolloverlening 3,0 miljoen. Valutarisico Thús Wonen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valutarisico. Marktrisico Thús Wonen heeft geen effecten en loopt daarom geen marktrisico s ten aanzien van de waardering van effecten.

103

Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde winst- en-verliesrekening (x 1.000) BEDRIJFSOPBRENGSTEN 1. Huren Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- (te) ontvangen huren - Af: huurderving (inclusief herstructureringsleegstand)

31.342 878

30.571 818

Totaal

30.464

29.753

De huren zijn verhoogd op basis van het beleidsplan binnen de door het Ministerie vastgestelde normen (zie ook volkshuisvestingsverslag en kerngegevens). In het verslagjaar zijn de huren verhoogd met 1,3%.

2. Vergoedingen Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Vergoedingen servicekosten - Af: derving

546 26

563 34

Totaal

520

529

De post "vergoedingen" is lager dan het voorgaande boekjaar doordat een aantal huurcomponenten in het verslagjaar zijn toegevoegd aan de kale huurprijs.

3. Overheidsbijdragen Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Bijdragen aanpassingen woningen - Bijdrage ineens inzake WMO - Subsidie BWS

3 53 25

8 105 27

Totaal

81

140

De posten "bijdragen aanpassingen woningen" en "subsidie BWS" zijn lager dan het vorige boekjaar doordat de overheid de toekomstige bijdragen tegen contante waarde heeft afgekocht.

104

4. Verkoop onroerende goederen Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

Opbrengst verkoop Af: Boekwaarde verkopen Af: Verkoopkosten e.d.

2.206 328 71

3.155 1.301 72

Totaal

1.807

1.782

In het verslagjaar zijn er 19 woningen verkocht en één commerciële ruimte (2010: 24 woningen). 5. Overige bedrijfsopbrengsten Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Administratiekosten - Landhuren - Detachering personeel - Doorberekende kosten - Pro rata vergoeding omzetbelasting (2006-2009) - Ontvangen vergoedingen naar aanleiding van brandschade - Overige vergoedingen

15 64 179 5 289 48 197

15 3 83 422 0 0 98

Totaal

797

621

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Onroerende goederen in exploitatie - Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

6.799 635

6.615 668

Totaal

7.434

7.283

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Afwaardering onroerende goederen in exploitatie (1.) - Afwaardering gronden onder activa in ontwikkeling (1.) - Afwaardering gronden onder voorraden (1.) - Onrendabele investeringen nieuwbouw (2.) - Nagekomen kosten afgesloten projecten

1.747 294 343 2.371 44

4.875 0 0 -191 0

Totaal

4.799

4.684

BEDRIJFSLASTEN 6. Afschrijvingen op materiële vaste activa

7. Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa

105

1. Dit betreft de afwaardering naar lagere bedrijfswaarde respectievelijk lagere reële waarde respectievelijke lagere directe opbrengstwaarde. 2. De onrendabele investeringen nieuwbouw zijn als volgt te specificeren: - Onrendabele investering Nijhof Holwerd 4 woningen - Onrendabele investering G. Bleeksterstraat Kollum 18 woningen - Onrendabele investering Kollum-Zuid, deelgebied 1 - Correctie onrendabele investering De Twine Dokkum voorgaande jaren - Correctie onrendabele investering Fonteinslanden Dokkum voorgaande jaren

388 2.213 101 -158 -173

Totaal

2.371

8. Lonen en salarissen Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Salarissen - Bruto vergoedingen Directeur-bestuurder

3.752 148

3.830 222

Sub-totaal Bij: - Ingehuurd personeel Af: - Ontvangen ziekengelden

3.900 910 30

4.052 1.048 26

Totaal

4.780

5.074

In de post "salarissen" is de bruto belastbare vergoeding van de leden van Raad van Commissarissen begrepen ten bedrage van 69.000 (2010: 58.000), welke als volgt is opgebouwd: - L.J. Lyklema Voorzitter 13 - T. Raap Vice voorzitter 9 - S. Dijkstra lid 9 - J. van der Veen lid 11 - R.J. Boersma lid vanaf juni '10 9 - W. Knobbe lid vanaf aug. '10 10 - D. Bouma lid vanaf aug. '10 9 lid tot 11 mei '10 - F. van der Bij - Mevr. B. Elgersma lid tot 11 mei '10 - S.K. Dijkstra lid tot 11 mei '10 69 Totaal De post "vergoedingen Directeur-bestuurder" bestaat uit: - R. Kuik - W. Megens Totaal

tot 15 maart '11

127 21 148

12 8 8 9 4 3 3 3 3 3 58

124 98 222

9. Sociale lasten Boekjaar 2011 - Sociale lasten - Pensioenpremie

325 709

1.034 Totaal In de post pensioenpremies zijn de volgende bedragen opgenomen voor de directeur-bestuurders: - R. Kuik 32 - W. Megens tot 15 maart '11 4 36

106

Boekjaar 2010 343 740 1.083 26 19 45

10. Kosten onderhoud Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

10.1 Jaarlijks terugkerend onderhoud 10.2 Contractonderhoud 10.3 Planmatig onderhoud 10.4 Kwaliteitsverbetering

1.796 679 4.091 323

1.939 679 2.909 1.657

Totaal

6.889

7.184

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

11.1 Overige personeelskosten 11.2 Huisvestingskosten 11.3 Kosten Raad van Commissarissen 11.4 Kosten automatisering 11.5 Kosten vervoermiddelen 11.6 Exploitatiekosten 11.7 Overige algemene kosten

634 174 58 825 198 2.993 1.621

673 171 70 1.270 168 2.930 1.642

Totaal

6.503

6.924

11.7 Overige algemene kosten In de post 11.7 overige algemene kosten zijn de volgende bedragen opgenomen aan accountantskosten inzake de controle van de jaarrekening: 2011 - Controlekosten Ernst & Young incl. voorgaande jaren 42 - Controlekosten 2009 0 42

2010 71 42 113

11. Overige bedrijfslasten

12. Rentebaten Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Rente rekening- courant/deposito's - Rente leningen u.g. - Toegerekende rente aan projecten (3,75%) - Heffingsrente vennootschaps- en omzetbelasting - Overige rentebaten

1 63 285 147 3

2 61 191 83 13

Totaal

499

350

107

13. Rentelasten

- Rente leningen o.g. - Rente rekening-courant - Betaalde heffingsrente vennootschapsbelasting - Overige rentelasten

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

4.212 9 0 25

4.477 22 24 32

4.246

4.555

Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

0 4.574 -52

-1.335 -36 17

4.522

-1.354

14. Belastingen

- Vennootschapsbelastinng boekjaar - Correctie vennootschapsbelasting voorgaande jaren - Mutatie latente vennootschapsbelasting

De correctie vennootschapsbelasting voorgaande jaren is als volgt opgebouwd: Vennootschapsbelasting 2010 Vennootschapsbelasting 2009 Vennootschapsbelasting 2008 Vennootschapsbelasting 2006/2007

1.326 1.630 1.531 87 4.574

De correctie voorgaande jaren is ontstaan doordat de Hoge Raad in januari 2012 heeft bepaald dat de zogenaamde "ANBI"-status ook geldt voor woningcorporaties. Door deze status kunnen woningcorporaties over de jaren 2008 tot en met 2011 de zogenaamde herbestedingsreserve toepassen in de aangifte vennootschapsbelasting. Hierdoor worden de fiscale winsten over deze jaren teruggebracht tot nihil. In het boekjaar 2010 was het uitgangspunt nog dat de herbestedingsreserve niet zou mogen worden toegepast. Hierbij moet worden bedacht dat de fiscale winsten in toekomstige jaren hoger zullen uitpakken doordat de onttrekkingen aan de herbestedingsreserve in mindering dienen te worden gebracht op de toekomstige fiscale afschrijvingen (voor zover dit past binnen de fiscale kaders). 15. Deelnemingen Boekjaar 2011

Boekjaar 2010

- Resultaat deelnemingen (Ferbining bv)

0

-1

Totaal

0

-1

108

Geconsolideerd mutatieoverzicht bedrijfswaarde (x 1.000) Omschrijving

Totale bedrijfswaarde verslagjaar Totale bedrijfswaarde vorig verslagjaar Mutatie verslagjaar ten opzichte van vorig verslagjaar Mutatie in procenten

Aantal Bedrijfswaarde Rentabiliteitswaarde 7.025 7.015 10 0,14

163.349 180.994 -17.645 -9,75

Specificatie verloop/effect per onderdeel: AUTONOME ONTWIKKELING vrijval kasstromen effect een jaar opschuiven

-13.383 10.637

Subtotaal autonome ontwikkeling VOORRAADMUTATIES verkoop sloop nieuwbouw aankoop Subtotaal voorraadmutaties

-2.746

-20 0 34 0

-493 0 3.020 0

14

2.527

PARAMETERWIJZIGINGEN wijziging verkoopopbrengsten levensduur huurstijging onderhoudskostenstijging inflatie/lastenstijging discontovoet

0 -371 -1.030 0 0 0

Subtotaal parameterwijzigingen

-1.401

NIVEAUWIJZIGINGEN huren onderhoudsuitgaven overige exploitatieuitgaven betaalbaarheidheffing verkoop verbetering subsidies/bijdragen restwaarde investeringen SVB overig niet gespecificeerd

1.718 -12.818 4.843 0 0 0 0 21 -10.598 809

Subtotaal niveauwijzigingen

-16.025

109

3.517 3.488 29 0,83

Omschrijving

Aantal Bedrijfswaarde Rentabiliteitswaarde

RENTABILITEITSWAARDECORRECTIE autonome ontwikkeling wijzigingen in lopende leningen (conversies en vva's) nieuwe leningen disconto Subtotaal rentabiliteitswaardecorrectie Totaal specificatie verloop bedrijfswaarde

110

-349 -6 384 0 29 -17.645

29

111

ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2011 (na resultaatverwerking) (x 1.000) ACTIVA

31-12-2011

31-12-2010

1.1.1.Onroerende goederen in exploitatie 1.1.2.Onroerende goederen in ontwikkeling 1.1.3.Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

112.122 6.605

116.228 4.578

4.184

4.210

Totaal materiële vaste activa

122.911

125.016

949 295 956

1.453 347 1.027

2.200

2.827

944

22

261 24 1.269 2.184 166 184 4.088

304 132 9.410 0 171 41 10.058

261

1.915

5.293

11.995

130.404

139.838

1.Vaste activa 1.1.Materiële vaste activa

1.2.Financiële vaste activa 1.2.1.Deelnemingen 1.2.2.Belastinglatentie 1.2.3.Overige financiële vaste activa Totaal financiële vaste activa

2.Vlottende activa 2.1.Voorraden 2.2.Vorderingen: 2.2.1.Huurdebiteuren 2.2.2.Gemeenten 2.2.3 Groepsmaatschappijen 2.2.4.Belastingen/Premies soc.verzekeringen 2.2.5.Overige vorderingen 2.2.6.Overlopende activa Totaal vorderingen 2.3.Liquide middelen Totaal vlottende activa

Totaal-Generaal

112

PASSIVA

31-12-2011

31-12-2010

3.1. Algemene bedrijfsreserve

30.625

27.620

Totaal eigen vermogen

30.625

27.620

2.213 0 73 167

2.905 2.618 78 178

2.453

5.779

5.1. Leningen overheid 5.2. Leningen kredietinstellingen 5.3. Financial lease

23.454 65.470 189

29.214 69.399 208

Totaal langlopende schulden

89.113

98.821

6.1. Schulden aan leveranciers 6.2. Belastingen/ Premies soc. Verzekeringen 6.3. Groepsmaatschappijen 6.4. Schulden aan kredietinstellingen 6.5. Overige schulden 6.6. Overlopende passiva

2.161 364 1.934 1.427 44 2.283

3.278 900 783 0 387 2.270

Totaal kortlopende schulden

8.213

7.618

130.404

139.838

3. Eigen vermogen

4. Voorzieningen 4.1. Voorziening onrendabele toppen 4.2. Voorzieningen deelnemingen 4.3. Voorziening jubileum-uitkering 4.4. Voorziening loopbaanbudget

5. Langlopende schulden

6. Kortlopende schulden

Totaal-Generaal

113

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over het jaar 2011 (x 1.000,=)

Omschrijving

Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

30.408 516 81 1.807 745

30.346 508 27 2.325 553

29.650 522 140 2.057 478

33.557

33.759

32.847

7.166 4.884 3.756 758 8.975 5.703

7.046 6.702 3.727 946 16.313 6.434

7.008 2.583 4.012 806 9.358 6.260

31.242

41.168

30.027

Bedrijfsresultaat

2.315

-7.409

2.820

12. Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 13. Rentelasten en soortgelijke kosten

514 4.246

233 4.881

568 4.582

Financiële baten en lasten

3.732

4.648

4.014

-1.417

-12.057

-1.194

14. Belastingen 15. Resultaat deelnemingen

4.522 -100

30 0

-1.280 -2.493

JAARRESULTAAT

3.005

-12.027

-4.967

Bedrijfsopbrengsten 1. 2. 3. 4. 5.

Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende goederen Overige bedrijfsopbrengsten

Totaal bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen Lonen en Salarissen Sociale lasten Kosten onderhoud Overige bedrijfslasten

Totaal bedrijfslasten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

114

Toelichting op de enkelvoudige balans (x 1.000,=) In de toelichting worden alleen de jaarrekeningposten die afwijken van de geconsolideerde jaarrekening weergegeven.

ACTIVA 1. Vaste Activa 1.1. Materiële vaste activa 31-12-2011

31-12-2010

1.1.1. Onroerende goederen in exploitatie 1.1.2. Onroerende goederen in ontwikkeling 1.1.3. Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

112.122 6.605 4.184

116.228 4.578 4.210

Totaal

122.911

125.016

1.1.1. Onroerende goederen in exploitatie Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen Cumulatieve waaardeveranderingen

217.425 -81.425 -19.772

Boekwaarde 1 januari 2011

116.228

Mutaties in het boekjaar: - Investeringen in comfortverbetering - Vanuit dochtermaatschappij opgeleverde woningen - 30 woningen De Twine in Dokkum - kostprijs - afwaardering naar lagere bedrijfswaarde (onrendabele top) - 4 woningen Nijhof te Holwerd - kostprijs - afwaardering naar lagere bedrijfswaarde (onrendabele top) - Vanuit dochtermaatschappij Efficio B.V. overgedragen woningen te Feanwâlden - Desinvesteringen (verkoop) - Afschrijvingen - Overige waardeveranderingen (afwaardering naar lagere bedrijfswaarde)

528

5.011 -2.747

2.264

691 -388

303 1.670 -329 -6.704 -1.838 -4.106

Totaal mutaties

115

Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen Cumulatieve waaardeveranderingen

224.997 -88.128 -24.747

Boekwaarde

112.122

1.1.2. Onroerende goederen in ontwikkeling Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen

4.578

Mutaties in het boekjaar: Bij: - Investeringen - Overname lopende projecten van dochtermaatschappij Projecten B.V. - Overname grond van dochtermaatschappij Efficio B.V. - Overname van dochtermaatschappij Colheim B.V. Af: - Afboekingen gemaakte kosten projecten no/go-besluit 2011 - Overige waardeveranderingen (afwaardering grondposities) - Overboeking gronden ter verkoop naar voorraden Totaal mutaties

2.015 1.229 199 207 -77 -343 -1.203 2.027

Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen

1.1.3. Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie De onroerende goederen ten dienste van de exploitatie bestaan uit: Bedrijfspanden 3.168 Bedrijfspand in aanbouw 427 Kantoorinventaris 85 Machines en gereedschappen 0 Automatisering 482 Vervoermiddelen 22 4.184

116

6.605

Het verloop van deze post gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen

7.937 -3.727 4.210

Boekwaarde Mutaties in het boekjaar: Bij: - Investeringen Af: - Afschrijvingen

435 -461 -26

Totaal mutaties Stand per 31 december 2011 Verkrijgingsprijzen c.q. vervaardigingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen

8.372 -4.188 4.184

Boekwaarde

1.2. Financiële vaste activa

1.2.1. Deelnemingen 1.2.2. Belastinglatentie 1.2.3. Overige financiële vaste activa Totaal

31-12-2011

31-12-2010

949 295 956

1.453 347 1.027

2.200

2.827

1.2.1. Deelnemingen In de B.V.'s Colheim, Aldona en TW Planontwikkeling had Thús Wonen een 100% deelneming. Bovengenoemde B.V.'s zijn eind 2011 opgeheven waardoor de deelneming per balansdatum nihil is. Thús Wonen had een samenwerkingsverband met VDM BV uit Drogeham waarbij beide partijen aan deelnamen voor 50%. Dit verband was ondergebracht in de opgerichte BV Ferbining. Deze BV is in november 2011 opgeheven waardoor deze post per balansdatum nihil is.

117

- Deelneming WCD Holding bv - Deelneming Tsjnst bv - Deelneming Colheim bv - Deelneming Aldona bv - Deelneming Thus Wonen Plantontwikkeling bv - Deelneming Ferbining bv

100% 100% 100% 100% 100% 50%

31-12-2011

31-12-2010

626 323 0 0 0 0

909 264 234 17 17 12

949

1.453

2. Vlottende activa 31-12-2011

31-12-2010

2.1. Voorraden 2.2. Vorderingen 2.3. Liquide middelen

944 4.088 261

22 10.058 1.915

Totaal

5.293

11.995

2.2. Vorderingen 31-12-2011

31-12-2010

2.2.1. Huurdebiteuren 2.2.2. Gemeenten 2.2.3. Groepsmaatschappijen 2.2.4 Belastingen en premies soc. verz. 2.2.5. Overige vorderingen 2.2.6. Overlopende activa

261 24 1.269 2.184 166 184

304 132 9.410 0 171 41

Totaal

4.088

10.058

31-12-2011

31-12-2010

234 286

244 266

520 -259

510 -206

261

304

2.2.1. Huurdebiteuren

- Zittende huurders - Vertrokken huurders Sub-totaal Af: Voorziening dubieuze debiteuren Totaal

118

2.2.3. Groepsmaatschappijen 31-12-2011

31-12-2010

- WCD Projecten bv - WCD Holding bv - Efficio bv - Colheim bv - Aldona bv - Tsjnst bv

0 7 0 0 0 1.262

1.927 6 4.939 65 1 2.472

Totaal

1.269

9.410

31-12-2011

31-12-2010

2 19 72 68 0 4 1

7 17 108 0 6 11 22

166

171

31-12-2011

31-12-2010

- Rente rekening-courant, deposito's en beleggingen - Kruisposten - Overige overlopende activa

37 46 101

41 0 0

Totaal

184

41

31-12-2011

31-12-2010

2 0 46 195 18

4 134 652 1.125 0

261

1.915

2.2.5. Overige vorderingen

- Stichting Laurentius - Stichting Zorgcentra Dongeradeel - Overige debiteuren - Nog te factureren overige debiteuren - Aedes - Collingastate, Gierzwaluw en Hoppemastate - Diverse overige vorderingen Totaal

2.2.6. Overlopende activa

2.3. Liquide middelen

- Kas - Rabobank - ING - BNG - ABN/AMRO-bank Totaal Deze liquide middelen staan geheel ter vrije beschikking van Thús Wonen.

119

PASSIVA 4. Voorzieningen 31-12-2011

31-12-2010

4.1. Voorziening onrendabele top 4.2. Voorziening deelnemingen 4.3. Voorziening jubileum-uitkering 4.4. Voorziening loopbaanbudget

2.213 0 73 167

2.905 2.618 78 178

Totaal

2.453

5.779

4.2. Voorziening deelnemingen Stand per 1 januari Af: Mutatie boekjaar Stand per 31 december

2.618 -2.618 0

De voorziening deelneming heeft betrekking op de 100%-deelneming Efficio B.V. Deze B.V. is eind 2011 opgeheven, waardoor deze voorziening geheel vrijvalt. 4.3. Jubileum-uitkering Stand per 1 januari Af: Uitkeringen i.v.m. jubilea Bij: Dotatie verslagjaar Stand per 31 december

78 -12 7 73

4.4. Voorziening loopbaanbudget Stand per 1 januari Af: Opname budget Bij: Dotatie verslagjaar Stand per 31 december

178 -6 -5 167

6. Kortlopende schulden 31-12-2011

31-12-2010

6.1. Schulden aan leveranciers 6.2. Belastingen en premies sociale verzekeringen 6.3. Groepsmaatschappijen 6.4. Schulden aan kredietinstellingen 6.5. Overige schulden 6.6. Overlopende passiva

2.161 364 1.934 1.427 44 2.283

3.278 900 783 0 387 2.270

Totaal

8.213

7.618

120

6.1. Schulden aan leveranciers 31-12-2011

31-12-2010

- Schulden aan leveranciers

2.161

3.278

Totaal

2.161

3.278

31-12-2011

31-12-2010

- Omzetbelasting - Loonbelasting - Bedrijfsvereniging

265 99 0

205 595 100

Totaal

364

900

31-12-2011

31-12-2010

- Efficio bv - Projecten bv - Tsjnst bv - Overige dochters

0 605 1.329 0

740 0 0 43

Totaal

1.934

783

31-12-2011

31-12-2010

2 0 38 1 3

8 12 361 4 2

44

387

31-12-2011

31-12-2010

- Vooruit- ontvangen huren - Vooruit- ontvangen huurtoeslag - Nog niet vervallen rente leningen o.g. - Leveringen en diensten - Schuld vakantiedagen - Overige

195 180 1.502 27 141 238

180 141 1.707 29 120 93

Totaal

2.283

2.270

6.2. Belastingen en premies sociale verzekeringen

6.3. Groepsmaatschappijen

6.5. Overige schulden

-

Talma zorggelden Premies ASW/SPW Afkoop automatisering Friese Land zorgpakket Diverse overige schulden

Totaal

6.6. Overlopende passiva

121

Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening (x 1.000,=) BEDRIJFSOPBRENGSTEN 1. Huren Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- (te) ontvangen huren - Af: huurderving (inclusief herstructureringsleegstand)

31.286 878

31.125 779

30.468 818

Totaal

30.408

30.346

29.650

De huren zijn verhoogd op basis van het beleidsplan binnen de door het Ministerie vastgestelde normen (zie ook volkshuisvestingsverslag en kerngegevens). In het verslagjaar zijn de huren verhoogd met 1,3%.

2. Vergoedingen Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Vergoedingen servicekosten - Af: derving

542 26

533 25

556 34

Totaal

516

508

522

De post "vergoedingen" is lager dan het voorgaande boekjaar doordat een aantal huurcomponenten in het verslagjaar zijn toegevoegd aan de kale huurprijs.

3. Overheidsbijdragen Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Bijdragen aanpassingen woningen - Bijdrage ineens inzake WMO - Subsidie BWS

3 53 25

15 0 12

8 105 27

Totaal

81

27

140

De posten "bijdragen aanpassingen woningen" en "subsidie BWS" zijn lager dan het vorige boekjaar doordat de overheid de toekomstige bijdragen tegen contante waarde heeft afgekocht.

4. Verkoop onroerende goederen Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

Opbrengst verkoop Af: Boekwaarde verkopen Af: Verkoopkosten e.d.

2.207 329 71

3.150 775 50

2.444 315 72

Totaal

1.807

2.325

2.057

In het verslagjaar zijn er 19 woningen verkocht en 1 commerciële ruimte (2010: 21 woningen).

122

5. Overige bedrijfsopbrengsten Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Administratiekosten - Landhuren - Detachering personeel - Doorberekende kosten - Pro rata vergoeding omzetbelasting (2006-2009) - Ontvangen vergoedingen naar aanleiding van brandschade - Overige vergoedingen

15 5 105 178 289 48 105

16 2 53 350 0 0 132

15 3 120 245 0 0 95

Totaal

745

553

478

BEDRIJFSLASTEN

6. Afschrijvingen op materiële vaste activa Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Onroerende goederen in exploitatie - Onroerende en roerende goederen t.d.v. de exploitatie

6.704 462

6.631 415

6.511 497

Totaal

7.166

7.046

7.008

7. Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Afwaardering onroerende goederen in exploitatie (1.) - Afwaardering gronden onder activa in ontwikkeling (1.) - Afwaardering gronden onder voorraden (1.) - Onrendabele investeringen nieuwbouw (2.) - Nagekomen kosten afgesloten projecten

1.838 343 294 2.371 38

0 0 0 6.702 0

844 0 0 1.739 0

Totaal

4.884

6.702

2.583

1. Dit betreft de afwaardering naar lagere bedrijfswaarde respectievelijk reële waarde respectievelijk directe opbrengstwaarde. 2. De onrendabele investeringen nieuwbouw zijn als volgt te specificeren: - Onrendabele investering Nijhof Holwerd 4 woningen - Onrendabele investering G. Bleeksterstraat Kollum 18 woningen - Onrendabele investering Kollum-Zuid, deelgebied 1 - Correctie onrendabele investering De Twine Dokkum voorgaande jaren - Correctie onrendabele investering Fonteinslanden Dokkum voorgaande jaren

388 2.213 101 -158 -173 2.371

Totaal

123

8. Lonen en salarissen Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Salarissen - Bruto vergoedingen Directeur-bestuurder

2.688 148

3.028 223

2.784 222

Sub-totaal Bij: - Ingehuurd personeel Af: - Ontvangen ziekengelden

2.836 950 30

3.251 488 12

3.006 1.031 25

Totaal

3.756

3.727

4.012

In de post "salarissen" is de bruto belastbare vergoeding van de leden van Raad van Commissarissen begrepen ten bedrage van 69.000 (2010: 58.000), welke als volgt is opgebouwd: - L.J. Lyklema Voorzitter 13 - T. Raap Vice voorzitter 9 - S. Dijkstra lid 9 - J. van der Veen lid 11 - R.J. Boersma lid vanaf juni '10 9 - W. Knobbe lid vanaf aug. '10 10 - D. Bouma lid vanaf aug. '10 9 - F. van der Bij lid tot 11 mei '10 0 - Mevr. B. Elgersma lid tot 11 mei '10 0 - S.K. Dijkstra lid tot 11 mei '10 0 69 Totaal

12 8 8 9 4 3 3 3 3 3 58

De post "vergoedingen Directeur-bestuurder" bestaat uit: - R. Kuik - W. Megens tot 15 maart '11 Totaal

127 21 148

124 98 222

9. Sociale lasten Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Sociale lasten - Pensioenpremie

231 527

334 612

247 559

Totaal

758

946

806

In de post pensioenpremies zijn de volgende bedragen opgenomen voor de directeur-bestuurders - R. Kuik 32 - W. Megens tot 15 maart '11 4 36

124

26 19 45

10. Kosten onderhoud Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

10.1 Jaarlijks terugkerend onderhoud 10.2 Kosten intake telefooncentrale Tsjnst 10.3 Kosten Cleanteam Zuid 10.4 Contractenonderhoud 10.5 Planmatig onderhoud 10.6 Kwaliteitsverbetering

2.848 479 176 679 4.103 690

2.540 479 178 660 7.600 4.856

3.613 438 62 501 2.909 1.835

Totaal

8.975

16.313

9.358

11. Overige bedrijfslasten Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

11.1 Overige personeelskosten 11.2 Huisvestingskosten 11.3 Kosten Raad van Commissarissen 11.4 Kosten automatisering 11.5 Kosten vervoermiddelen 11.6 Exploitatiekosten 11.7 Overige algemene kosten

538 148 58 675 108 2.920 1.256

702 187 38 734 110 3.366 1.297

534 148 70 1.128 106 2.881 1.393

Totaal

5.703

6.434

6.260

11.7 Overige algemene kosten In de post 11.7 overige algemene kosten zijn de volgende bedragen aan accountants kosten opgenomen inzake de jaarrekening. 2011 2010 - Controlekosten Ernst & Young incl. voorgaande jaren 42 45 - Controlekosten 2009 0 42 42 87 12. Rentebaten Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Rente rekening- courant/deposito's - Rente leningen u.g. - Toegerekende rente aan projecten - Heffingsrente vennootschaps- en omzetbelasting - Overige

1 63 286 147 17

0 61 172 0 0

1 61 370 83 53

Totaal

514

233

568

125

13. Rentelasten Boekjaar 2011 - Rente leningen o.g. - Rente rekening-courant - Betaalde rente vennootschapsbelasting - Overige

Begroting 2011

Boekjaar 2010

4.212 9 0 25

4.856 0 0 25

4.477 22 24 59

4.246

4.881

4.582

14. Belastingen Boekjaar 2011 - Vennootschapsbelasting boekjaar - Correctie vennootschapsbelasting voorgaande jaren - Mutatie latente vennootschapsbelasting

Begroting 2011

Boekjaar 2010

0 4.574 -52

30 0 0

-1.326 29 17

4.522

30

-1.280

De correctie vennootschapsbelasting voorgaande jaren is als volgt opgebouwd: Vennootschapsbelasting 2010 Vennootschapsbelasting 2009 Vennootschapsbelasting 2008 Vennootschapsbelasting 2006/2007

1.326 1.630 1.531 87 4.574

De correctie voorgaande jaren is ontstaan doordat de Hoge Raad in januari 2012 heeft bepaald dat de zogenaamde "ANBI"-status ook geldt voor woningcorporaties. Door deze status kunnen woningcorporaties over de jaren 2008 tot en met 2011 de zogenaamde herbestedingsreserve toepassen in de aangifte vennootschapsbelasting. Hierdoor worden de fiscale winsten over deze jaren teruggebracht tot nihil. In het boekjaar 2010 was het uitgangspunt nog dat de herbestedingsreserve niet zou mogen worden toegepast. Hierbij moet worden bedacht dat de fiscale winsten in toekomstige jaren hoger zullen uitpakken doordat de onttrekkingen aan de herbestedingsreserve in mindering dienen te worden gebracht op de toekomstige fiscale afschrijvingen (voor zover dit past binnen de fiscale kaders).

15. Deelnemingen Boekjaar 2011

Begroting 2011

Boekjaar 2010

- Resultaat deelnemingen

-100

0

-2.493

Totaal

-100

0

-2.493

126

Het resultaat is als volgt te specificeren: - Resultaat Holding bv (100% deelneming) - Resultaat Tsjnst bv (100% deelneming) - Resultaat Colheim bv (100% deelneming) - Resultaat Planontwikkeling bv (100% deelneming) - Resultaat Efficio bv (100% deelneming) Sub-totaal - Resultaat Ferbining bv (50% deelneming) Totaal

-283 59 -5 -1 132 -98 -2 -100

Overige gegevens Winst-en-verliesbestemming Het positieve resultaat ten bedrage van circa Bedrijfsreserve gebracht.

3,0 miljoen is ten gunste van de Algemene

127

128

129

Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Thús Wonen Teksten, redactie en opmaak Nestas communicatie, Almere Eindredactie Thús Wonen Foto s Fotografie Kees de Jong, Dokkum Datum Juni 2012

130

131

132