Ledenmagazine van Bouwend Nederland | Zomer 2015
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
"MOND-TOT-MOND OF EEN GOEDE WEBSITE?" "BOUWERS MOETEN VEEL EERDER TECHNOLOGIELEVERANCIERS BETREKKEN" AB VAN DER TOUW, BESTUURSVOORZITTER SIEMENS NEDERLAND, OVER SMART CITIES
2 | BOUWENDNL | Zomer 2015 | INHOUD
in dit nummer THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
18
DE BESTE, NIET ALTIJD DE GOEDKOOPSTE GEMEENTE-INKOPERS OVER SCOREN IN GWW-AANBESTEDINGEN
22
BOEKSCHRIJVENDE BOUWGOEROES DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL… OF NIET? Van Kan Nie tot Lego en Bouwmakker | Meer ...>
‘Zo spannend is het eigenlijk allemaal niet’ | Meer ...>
BouwendNL is het verenigings
magazine van Bouwend Nederland.
In het magazine is informatie te vinden over
EN VERDER ...
activiteiten van de vereniging, ontwikkelingen in de sector en onderwerpen die van belang zijn voor de bedrijfsvoering van de leden. De inhoud geeft invulling aan de missie van de vereniging, namelijk het binden, boeien en verenigen van de leden.
4
BOUW IN BEELD
7
NIEUWS
13
DE AGENDA VAN MAXIME Omslag: Sontbrug, Groningen Foto: René van den Burg
15
CAO-UPDATE
16-29 THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
INHOUD | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 3
COLUMN MAXIME VERHAGEN
BOUWFEEST 2
29
ZEGT HET VOORT, ZEGT HET VOORT
MOND-TOT-MOND RECLAME WERKT VOOR KLEINE BOUWBEDRIJVEN. OOK ONLINE. Meer ...>
Voor u en mij is het elke dag Dag van de Bouw. Veel Neder landers staan echter zelden stil bij het kennen en kunnen van u en uw medewerkers. Dat hoeft ook niet. In de dagelijkse praktijk zou het alleen maar lastig zijn wanneer iedereen op elk moment wil zien wat we maken. Hoe trots velen van u ook zijn op het vak, er moet immers ook gewerkt worden, niet waar? Zaterdag 13 juni, tijdens de 10e editie van de Dag van de Bouw, hebben echter wel weer zo’n 90.000 mensen door het hele land een van de 175 opengestelde locaties bezocht. Op deze dag mochten we ook de miljoenste bezoeker verwelkomen. Dus
28
mocht u zich nog afvragen waarom deze column, net als in
de vorige BouwendNL, BOUW IN ‘bouwfeest’ BEELD heet, dan heeft u nu het antwoord.
31
FRIES IN GESPREK OVER… DE DAG VAN DE BOUW
32
MAXIME VERHAGEN EN ‘TALENT MET TOEKOMST’ BAS VAN LOENEN "‘INNOVATIE MAG IN DE PRIJS DIE DE OPDRACHTGEVER BETAALT TERUGKOMEN’"
36
BOUW IN BEELD
38
BIJEENKOMSTEN REGIO’S
In de week voor de Dag van de Bouw ben ik met een bus door het land gereden. Elke dag was ik in een andere regio en elke dag heb ik scholen bezocht om daar te praten met schoolbesturen en leerlingen. Ik heb me laten bevragen door studenten en heb geluisterd naar een spreekbeurt van een jongen die later misschien ook in de bouw wil werken. Daarnaast was ik bij de Bouw Inspiratiedagen in Veenendaal en heb ik verschillende infraprojecten bezocht, zoals de Sontbrug in Groningen en SAAone in Almere. Het waren lange intensieve dagen. Zes dagen bouwfeest achter elkaar! Maar wat een energie krijg je ervan en wat een feest om dit allemaal te mogen doen. Nu weer terug naar de dagelijkse praktijk. Op de bouw projecten wordt weer gewerkt zonder (al te veel) publiek en is het alleen voor u en mij alle dagen een ‘dag van de bouw’. En maken we er samen een feestje van.
<
DAG
VAN DE
BOUW
I N BE ELD
INSPIRATIE
Voorafgaand aan de Dag van de Bouw deed de Bouwbus vele locaties aan. Op vrijdag 12 juni werd Veenendaal aangedaan, waar burgemeester Wouter Kolff en M axime Verhagen samen de Bouwinspiratiedag openden. Aan de dag deden maar liefst 450 basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8 mee. De dag erna bezochten 90.000 mensen de Dag van de Bouw, waaronder de miljoenste sinds de start van het evenement, tien jaar geleden.
FOTO René van den Burg
6 | BOUWENDNL | Juni 2015 | ADVERTENTIE
CAT Phone – BuilT for iT Waar en in welke omstandigheden u ook bent, de CAT Phone kan het allemaal aan. Al is het koud, warm, nat, stoffig of vies met de dust-, drop -en waterproof CAT Phones hoeft u zich nergens zorgen over te maken.
% 5 2 g n i t r o k
De CAT Phones zijn makkelijk in gebruik en biedt maximale prestaties in de meest extreme omgevingen.
*
gratis
cat a utola der
BesTel nu oP WWW.sTn.nl/ACTie of inforMeer 0348-495041
CAT B100
iP67 gecertificeerd toestel 3.0 megapixel camera 128 MB intern (roM) 2G/3G netwerk ondersteuning Gewicht: 123 gram Afmeting 121x56x17 mm
ADviesPrijs € 140,-
ACTiePrijs € 105,-*
CAT B15Q
CAT s50
AnDroiD (4.4) Kitkat iP67 gecertificeerd toestel 5.0 megapixel camera 4 GB intern (roM) 2G/3G netwerk ondersteuning Gewicht: 170 gram Afmeting 125x69,5x14,95 mm
AnDroiD (4.4) Kitkat iP67 gecertificeerd toestel 8.0 megapixel camera 8 GB intern (roM) 2G/3G/4G netwerk ondersteuning Gewicht: 185 gram Afmeting 144,5x77x12,6 mm
ADviesPrijs € 305,-
ADviesPrijs € 425,-
ACTiePrijs € 228,75*
ACTiePrijs € 318,75*
* Korting op adviesprijs | Prijzen exclusief BTW en exclusief thuiskopieheffing
stn
Dienstencentrum
NIEUWS | Juni 2015 | BOUWENDNL | 7
IN MEMORIAM Hans Siep, voorzitter van Bouwend Nederland
Hij was een goede belangenbehartiger voor
In 2011 ontving hij een Koninklijke Onder
regio Oost, is donderdag 14 mei overleden.
de leden in het oosten van het land, maar hij
scheiding voor zijn vele maatschappelijke
Hans is vele jaren actief geweest als bestuurder
sprak ze ook aan op hun verantwoordelijkheid
activiteiten binnen en buiten de bouwsector.
binnen onze vereniging. Van 2002 tot 2010 was
om zich te blijven ontwikkelen en vernieuwen.
hij voorzitter van de afdeling Doetinchem en
Met Hans verliezen we een koploper. Een
Hans is overleden tijdens zijn verblijf in Italië,
omstreken. Hij was in die functie de stuwende
bestuurder met verstand van de materie en
het land waar hij zo graag vertoefde en waar
kracht achter de samenwerking tussen vijf
met aandacht voor de relatie. Een warme
hij altijd weer gesterkt van terug kwam. Wij
afdelingen in de Achterhoek en de Liemers.
persoonlijkheid.
wensen zijn vrouw Ans en hun kinderen alle sterkte om het verlies van hun man en vader te
Sinds 2007 was Hans voorzitter van regio Oost
Hans had zijn blik altijd gericht op de toekomst,
en in die hoedanigheid ook lid van het algemeen
dat gold niet alleen voor de toekomst van de
bestuur van Bouwend Nederland. In deze
bouwbedrijven in Oost-Nederland, maar dat
functies maakte hij zich sterk voor samen
gold ook voor hem persoonlijk. Ondanks zijn
werking en vernieuwing binnen de bouwsector
ziekte bleef hij optimistisch en bleef hij vooruit
en binnen de vereniging. Zijn lidmaatschap van
kijken.
dragen.
<
de Regieraad Oost Nederland getuigt hier van.
“Wie in 2015 nog een nieuwbouwwoning met energierekening koopt, koopt een kat in de zak”.
Kijk op bouwendnederland.nl/nieuws of http://ow.ly/Ou3s1
Ellen van Acht, directeur KUUB Centrum particuliere bouw en Duurzame Bouwvrouw 2014
PENSIOEN MOET JE DOEN Een goed pensioen tegen een aanvaardbaar kostenniveau voor de bouwsector. Dat is waar Bouwend Nederland zich de afgelopen jaren
Pensioenregeling bpfBOUW staat als een huis
hard voor heeft gemaakt. Een pensioenregeling waar de werknemers en werkgevers trots op mogen zijn. Door de constructieve inzet van Bouwend Nederland kent de bouw vanaf 1 januari 2015 een van de beste pensioen regelingen van Nederland. In de bij deze BouwendNL gevoegde flyer ‘Pensioenregeling bpfBOUW staat als een huis’ leest u er alles over. <
JUBILEUM Bouwend Nederland feliciteert Markus BV met de viering van hun 70-jarig jubileum.
8 | BOUWENDNL | Juni 2015 | ADVERTENTIE
Binnenkort:
Inloggen AMICE met eHerkenning niveau EH2+ (vanaf 17 juni 2015 verplicht) Inloggen TenderNed met eHerkenning niveau EH2 (vanaf 27 juni 2015 verplicht)
% 5 1 rting ko Nog geen eHerkenningsmiddel? Schaf nu een Z login eHerkenningsmiddel aan met 15% ledenkorting! Kijk voor meer informatie en aanvragen op www.zlogin.nl/bn-ledenvoordeel Voor een overzicht van alle overheidsdiensten aangesloten op eHerkenning ga naar: https://www.eherkenning.nl/inloggen-met-eherkenning/waar-kunt-u-inloggen/ eHerkenning op niveau EH4 nodig? Dit is binnenkort ook bij ons mogelijk. Kijk op www.zlogin.nl/eherkenning voor meer informatie. Voor het elektronisch ondertekenen van een tender van RWS heeft u een digitaal certificaat nodig. Nog geen certificaat? Bespaar ruim € 200,00! Kijk voor onze aanbieding op www.zlogin.nl/dc_actie
Z login eHerkenning is een dienst van ZET solutions b.v., erkend aanbieder in het eHerkenning netwerk.
NIEUWS | Juni 2015 | BOUWENDNL | 9
De FGH Bank heeft haar jaarlijkse Vastgoed bericht weer gepubliceerd, met daarin de volgens hen belangrijkste trends op het gebied van vastgoed.
Lees het hele rapport via: www.fghbank.nl of http://ow.ly/Ou69n
TRENDS VASTGOED OP EEN RIJ
“Bouw moet zelf met verdienmodellen komen voor verbouw leeg staande winkelpanden tot woningen of andere vormen van hergebruik.”
Op hoofdlijnen: • Gebouwen worden ‘slim’, delen informatie via internet en zijn duurzaam in gebruik. • Locatie alleen niet meer zaligmakend • Aanpak leegstand is collectieve opgave • Méér commercieel vastgoed is in veel gebieden niet nodig. Betere gebouwen zijn dat wél. • De grootste uitdaging voor vastgoedontwik kelaars zit in het verleggen van de aandacht. Die moet naar de achterkant van het proces: daar waar de vraag beweegt. • Vastgoedbeleggen verandert van passief stenenbezit in actief vastgoedondernemer schap. <
Kijk op bouwendnederland.nl/nieuws of http://ow.ly/Ou4S0
Jan Meerman, voorzitter winkelbrancheorganisatie INretail
MERKBELOFTE HEEMBOUW VIA YOUTUBE Eind mei heeft Heembouw uit Roelofarendsveen haar nieuwe merkbelofte geopenbaard. Niet alleen tijdens de jaarlijkse personeelsbijeenkomst, maar ook meteen via YouTube en aankondigingen op Twitter. Het idee: ‘wij bouwen plekken waar mensen graag willen zijn. Of we bouwen niet.’ <
Kijk op www.heembouw.nl of http://ow.ly/Ou14g
NIEUWE LEDEN Bouwend Nederland heet onderstaande nieuwe leden van harte welkom bij de vereniging. Organisatie
Vestigingsplaats Sectie
Altim CVK Bouw B.V. Max-Tech B.V. MetaDecor B.V. Pierrot Bouw Vinkeveen Timmermans Infra B.V. TK Bouw Urbanizer Aannemers & Architecten B.V. Vastheere C.V. Van de Water Bouw B.V.
Almere Siebengewald Baarn Kampen Vinkeveen Nuland Sint Willebord Utrecht Heiloo Nijmegen
Bouw klein Bouw klein Bouw klein Bouw klein Bouw klein Infra klein Bouw klein Bouw klein Bouw klein Bouw klein
10 | BOUWENDNL | Juni 2015 | NIEUWS
MET DE BOUWBUS DOOR HET LAND In de week voor aanvang van de Dag van de Bouw reed Maxime Verhagen in de speciaal voor de gelegenheid bestickerde ‘Bouwbus’ door Nederland. Samen met regionale leden, politici en afdelingen deed de bus tientallen bouw- en onderwijs projecten aan die als inspiratie gelden voor de bouw van nu én voor de toekomst.
1 ALMERE Deze etappe van de Bouwbus ging naar SAAone in Almere. Klas 1B van het Melanchton College uit Schiebroek werd hier uitgeroepen tot winnaar van de ‘Atlas van de Toekomst’-wedstrijd, waarbij brugklassen hun toekomstbeeld van
1
Nederland in 2040 moesten visualiseren. Naast een bokaal kreeg de winnende
ALMERE
klas de kans om samen met Maxime Verhagen en burgemeester Annemarie Jorritsma van Almere de Dag van de Bouw officieel openen.
2 ZOETERMEER Op de Koningin Wilhelminaschool gaf de elfjarige Thomas Walinga een spreek beurt over ‘de bouw’. Hij vertelde over alle rollen en taken in het bouwproces, logistiek, duurzaamheid en 3D-model
2 ZOETERMEER 3 ROTTERDAM
lering, waarbij een 3D-bril rondging in de klas. De klas werd door Verhagen beloond met een lespakket voor een model paalwoning. Een mooi voorbeeld van hoe techniek onder de aandacht kan worden gebracht op de basisschool.
4 TILBURG
3 ROTTERDAM Samen met studenten van de bouwtechnische opleidingen van de Haagse Hogeschool en Hogeschool Rotterdam bezocht het Bouwbus gezelschap De Admiraliteit in Rotterdam. Dit voormalige kantoorpand wordt door ABB omgebouwd naar huisvesting voor studenten en young professionals. De herbestemming voltrok zich dankzij de coöperatieve opstelling van de gemeente in recordtijd: een huzarenstukje effectieve transformatie van bestaande bouw.
4 TILBURG De Tilburgse Avans Hogeschool werkt al tien jaar intensief samen met BouwTalent en Bouwend Nederland. Verhagen schoof aan voor een collegetour met het thema ‘De ingenieur van de toekomst’. Hij gaf studenten mee om de wisselwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven op te blijven zoeken: “Bouwbedrijven zoeken met toenemende mate mensen met andere competenties dan alleen bouwen. Snuffel rond en laat zien wat je kunt!”
NIEUWS | Juni 2015 | BOUWENDNL | 11
6 OOSTERWOLDE Hoog op de agenda van de tour van de
7
Bouwbus stond de connectie tussen de
GRONINGEN
bouw en onderwijs. In Friesland lopen verschillende projecten die jongeren inspireren te kiezen voor een bouw carrière. Het Stellingwerfcollege in
6
Oosterwolde voert een pilot uit voor het nieuwe vmbo-onderwijsprofiel Bouwen,
OOSTERWOLDE
Wonen en Interieur. Hierbij kunnen leerlingen hun vakkenpakket deels zelf invullen, terwijl ze tegelijkertijd een brede bouwtechnische opleiding krijgen.
7 GRONINGEN De combinatie Van Spijker/Oosterhof Holman bouwt aan de vervanging van de Noordzeebrug. Verhagen sloot aan bij 120 enthousiaste vmbo-leerlingen en voormalig BNN-coryfee Filemon Wesselink voor een rondleiding. Ook ging
8 HENGELO 9 ENSCHEDE
hij in gesprek met André Andringa (BAM), wethouder Roeland van der Schaaf en afgevaardigden van de Hanzehogeschool, over hoe zij leerlingen, stages en vakkrachten die noodgedwongen thuis zitten, inzetten bij projecten.
8 HENGELO Een veelbesproken thema was duur
10
zaamheid: alle facetten die de bouw op een goede en verantwoorde wijze de
VEENENDAAL
toekomst inbrengen. Daar hoort ook het faciliteren van innovatie bij. Mooi voor beeld was de negentienjarige Lars ter Steege van het roc Twente, die dankzij het project ‘Bouwen aan de
5
Toekomst een versneld leertraject kon doorlopen. Vervolgens startte hij zijn
OSS
eigen onderneming in BIM 3D-modeling.
9 ENSCHEDE In Enschede bouwt de combinatie Haafkes/Plegt-Vos een moderne stads campus voor de Saxion Hogeschool: moderne technieken met veel respect voor de omgeving en historie. Drie studentenduo’s presenteerden hun ideeën voor de campus van de toekomst. De jury, bestaande uit Maxime Verhagen, architect Marko Matic, BNL-voorzitter Lucas en Saxion-bestuurder Hans Wichers-Schreur, beloonde alle studenten met het certificaat ‘innovatieve bouwer van de toekomst’.
5 OSS In Oss resulteert een bijzondere publiek-private samenwerking (PPS) tussen de gemeente, woningcorporatie Brabant Wonen en verschillende bouw bedrijven momenteel in een nieuwe
10 VEENENDAAL
Kijk op bouwendnederland.nl/ bouwbus voor meer informatie.
De laatste dag van de tour van de Bouwbus leidde naar de Bouwinspiratie dag in het centrum van Veenendaal. Lokale bouwbedrijven werkten samen om 450 basischoolleerlingen kennis te laten
invulling van het gat dat het vertrek van
maken met allerhande activiteiten die de
het Bernhoven Ziekenhuis sloeg. Maxime
bouw te bieden heeft: buis- en leiding
Verhagen werd ontvangen door de Osse
werk, elektra, timmeren, beton storten,
wethouder Gé Wagemakers, die vertelde
landmeten en nog veel meer.
over de enerverende periode waarin de
De dag werd feestelijk geopend door
partijen toewerkten naar de aanvang van
Maxime Verhagen en Veendendaalse
de bouw van de nieuwe projecten.
burgemeester Kolff.
12 | BOUWENDNL | Zomer 2015 | ADVERTENTIE
KRAAN Vrachtwagen NOx: -29% | CO: -18% Brandstofbesparing: 7-12%
VRACHTWAGEN Vrachtwagen NOx: -28% | CO: -20% Brandstofbesparing: 7-12%
GRAAFMACHINE Vrachtwagen NOx: -31% | CO: -21% Brandstofbesparing: 7-12%
Trading House verkoopt wereldwijd het innovatieve product Longbridge. Longbridge is een toevoeging aan de motorolie, gebaseerd op nanotechnologie. Het product vermindert de wrijving in het motorblok en zorgt zo voor een lager brandstofverbruik en voor minder slijtage. Door dat er een betere verbranding plaatsvindt, wordt de schadelijke uitstoot sterk verminderd.
SCHONERE LUCHT LAGER BRANDSTOFVERBRUIK LAGERE KOSTEN
www.longbridgetrading.com
M
D
W
D
V
M
D
W
D
M
D
W
M
D
M
M
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. 7 mei .................... ..............................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. 12 juni ................. .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
Z
Z
V
Z
Z
D
V
Z
Z
W
D
V
Z
Z
D
W
D
V
Z
Z
D
W
D
V
Z
Z
................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................
................................ .................23 mei ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ................................. .................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. ................................... ................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .....................11 juni
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. 12 juni .................... .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ........1 juni ............. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................... 12 juni ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
................................... ................................. .................................. 18 mei...................... .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ......................12 juni .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
DE AGENDA VAN MAXIME .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
.................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. ..................................
14 | BOUWENDNL | Zomer 2015 | ADVERTENTIE
EEN FLEXIBEL PERSONEELSBESTAND MET BEHOUD VAN KWALITEIT ! • Als specialist in de bouw helpen wij bouwbedrijven bij het flexibel inzetten van personeel met behoud van kwaliteit. • Wij beschikken over betrokken vakmensen (UTA- en bouwplaatspersoneel) en verlonen conform Bouw cao. • Wij verzorgen voor u de administratieve werkzaamheden en nemen werkgeversrisico’s (geen werk of bij ziekte) uit handen.
MEER WETEN OVER DE PERSONEELSDIENSTEN VAN FABER? OF CONTACT MET EEN VESTIGING BIJ U IN DE BUURT? WWW.FABERPERSONEEL .NL/CONTACT 033 489 23 80
VERENIGING | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 15
Tekst | George Raessens
COLUMN JOOST FIJNEMAN
MANAGER AANBESTEDINGSINSTITUUT
DE BOUW-CAO SLAAT DE BOUW EN EEN NIEUWE WEG IN! DE INFRA De werkgeversdelegatie kijkt terug op een periode van lange dagen onderhandelen waarin wij continu gekeken hebben naar de onderhandelingsruimte en de noodzakelijke vernieuwing. Het werk geversdelegatie team werd naast ondergetekende gevormd door onder nemers Ton Borst, Sjors Pol (namens Bouwend Nederland), Gijs Buijs (namens AFNL) en Joba van den Berg-Jansen, Gerard Werkhoven en Erik Tierolf van het bureau Bouwend Nederland. De opdracht aan de werkgeversdelegatie was het moderniseren van de bouw-cao. Alle punten die werkgevers wilden aanpakken zijn aange pakt: aanpassing arbeidstijden, verlaging leerling salarissen, afbouw seniorendagen, afbouw collectieve regelingen en fondsen, besparing op de reisurenregeling en het opheffen van Fundeon en Arbouw per 1 juli 2016. Daarbij hebben wij niet alle hervormingen zo kunnen doorvoeren zoals wij voor ogen hadden. Dat gaat zo met onderhandelingen: vragen is nog niet krijgen. Maar wij hebben grote veranderingen gerealiseerd en de
Het is alweer tien jaar geleden dat de Bouw en de Infra
Bouw-cao toekomstbestendig gemaakt.
samenkwamen. In één vereniging, Bouwend Nederland. Maar toch zijn Bouw en Infra nog echt andere takken van
Ik begrijp goed dat werkgevers verrast zijn door de loonsverhoging
sport. Andere culturen vooral. Het werd mij weer eens duidelijk
van 5,5 procent in 25 maanden plus het individuele keuzebudget (dit
tijdens een bijeenkomst vorige week. Bouw en Infra door
budget wordt o.a. gevuld met premievrijval en vijf bovenwettelijke
elkaar. We bespraken de risico’s bij kleinere Geïntegreerde
vakantiedagen). Daar hebben wij in de werkgeversdelegatie nadrukkelijk
Contracten. Tussen pakweg 1 en 20 miljoen. Over de algemene
over gesproken. Wij hebben een zorgvuldige afweging gemaakt of de
bevindingen waren ze het snel eens. De documenten zijn talrijk
loonsverhoging opweegt tegen de vernieuwing die wij hebben bereikt.
en zitten vol fouten. Bodemgegevens kloppen maar zelden.
Daarbij hebben wij een aantal zaken meegenomen. Zonder vernieu
En de functionele specificatie heeft vaak open einden.
wing zouden de kosten voor seniorendagen nu bijna verdubbeld zijn en
Maar wat er vervolgens mee gebeurt, is compleet verschil-
later naar 3 procent van de loonsom gaan. Zonder vernieuwing zouden
lend. In de Infra maken vijf partijen een prijs. Ondanks alle
opleidingskosten sterk stijgen. En zonder vernieuwing zou maatwerk
nduidelijkheid en tegenstrijdigheid in de stukken. Praten met
arbeidstijden erg duur worden. Een belangrijk winstpunt is dat de nieuwe
de opdrachtgever is er niet bij. Risico’s moeten dus maar
cao productiviteit stimuleert. De oude cao regelde vooral improductiviteit
worden afgeprijsd. Of niet, want je wil het werk toch hebben.
zoals de senioren dagen, eindejaarsuitkering arbeidsongeschikten etc. De
Met alle gevolgen van dien.
veranderingen die wij hebben kunnen doorvoeren zijn niet voor iedereen op dezelfde manier in waarde uit te drukken. Elk bedrijf is namelijk anders
In de Bouw begrijpen ze daar niks van. Daar krijg je toch
en elke orderportefeuille verschilt. Wij zullen dit onderhandelingsresultaat
geen blije opdrachtgever van? En dat levert toch veel te veel
in regionale bijeenkomsten verder toelichten. <
risico’s op? Daar wordt eerst getrechterd. Bijvoorbeeld door een aannemer te selecteren voor een bouwteam. Daarna wordt pas het contract erbij gehaald. En wordt gezamenlijk bekeken wat die opdrachtgever precies wil. En wat de aannemer daar precies voor nodig heeft. Tenslotte vinden prijsonderhandelingen plaats. Op het scherpst van de snede. Maar dan wel met de juiste uitgangspunten. En maar met één
George Raessens, voorzitter van de
aanbieder.
werkgeversdelegatie en werkzaam bij
Je kunt in verwondering naar de verschillen kijken. Dat is tot
Heijmans
op heden nog (te) vaak gebeurd. Of je kunt de kruisbestuiving opzoeken. Infraprojecten via Bouwteam aanbesteden. Met
Kijk voor actuele informatie
over de cao op: bouwcao.nl
een doordacht GC als uiteindelijke beloning. Daar gaat geen ProContract of UAV-GC 2015 voor zorgen. Dat begint bij aannemers onderling. En vervolgens via hun klanten. Wat mij betreft binnen Bouwend Nederland. Ben benieuwd waar Bouw
en Infra over tien jaar staan. Ten opzichte van elkaar...
<
16 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
Tekst | Kees de Vries
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
Technologiebedrijven en bouwers zullen meer en meer gaan samenwerken om tot slimme oplos singen in de infrastructuur en het stedelijk gebied te komen. Smart is de toekomst. Dat is de mening van Siemens bestuursvoorzitter Ab van der Touw. "Je ziet dat gezien de grote neergang in de bouw, er bij innovatieve bouwers behoefte is om dingen anders aan te pakken."
BIG DATA (IS) WORDT Het Lerend Netwerk Smart Cities is op 19 maart 2015
(gebruiks)gegevens verdelingsvoorstellen te halen voor
samen met Next Generation Infrastructures op zoek
bijvoorbeeld opslag of doorverkoop."
gegaan naar de organisatorische veranderingen die nodig zijn om de dienstverlening aan de Nederlandse stad van
Waar staat Nederland op SMART-gebied?
de toekomst optimaal te laten functioneren. De prangende
"Gegeven het hoge opleidingsniveau hebben we in
ruimtevraag, maar ook de eindigheid van energieconcepten
Nederland, net als in Duitsland en de stedelijke gebieden
vragen om oplossingen die Specifiek, Meetbaar, Acceptabel,
van San Francisco en Los Angeles een goede uitgangs
Realistisch en Tijdgebonden (SMART) zijn. "Technologie
positie. Daar waar in een stedelijke omgeving zaken
bedrijf Siemens," zo zegt bestuursvoorzitter Ab van der
onder druk staan, komt eerder de behoefte de schaarste
Touw, "heeft heel bewust tien jaar geleden gekozen voor
slim te verdelen. Echter, gebieden waar geen wet van de
de digitalisering van de infrastructuur, zonder dat we toen
remmende voorsprong geldt zoals China of de Baltische
de term SMART gebruikten. Wij doen dat inmiddels door
Staten kunnen sneller grotere slagen maken."
intelligentie op en aan de snelweg te brengen, op en aan het spoor en in en aan het rollend materieel van trein en
Siemens heeft een samenwerkingsverband met BAM en
tram, in gebouwen en medische apparatuur (Siemens is
installateurs Cofely en Van Dorp.
betrokken bij de productie van MRI- en CT-scans).
"Ontwerpers en bouwers zullen in hun ontwerpproces eigenlijk al veel eerder technologieleveranciers erbij
Wat verstaat Siemens onder SMART?
moeten betrekken. Hoe ontwerp en bouw ik het, hoe
"Bij SMART gaat het om de digitalisering en de tech
houd ik het operationeel en hoe zorg ik dat het meer
nologie om big data te genereren, te analyseren en op
waarde krijgt met bijvoorbeeld huisautomatisering en
basis daarvan slimme (smart) beslissingen te doen. Het
volledig geautomatiseerde klimaatbeheersing tegen
is sturing op basis van informatieverzameling op grote
de laagst mogelijke economische kosten. Wat we in de
schaal, real time. De afgelopen vijftien jaar is er door
praktijk merken is dat er een gebrek aan kennis is, en je
automatisering gemiddeld een vertienvoudiging van de
mensen dus moet vertellen wat de mogelijkheden zijn.
productiviteit opgetreden. Door intelligent om te gaan
Als je sensoren in dijken inbrengt, kunnen ze je vertellen
met big data ga je naar getallen tot verhonderdvoudigen
wanneer er onderhoud of versteviging nodig is. Als je
van de huidige productiviteit. Meer doen met minder
een quick scan doet van een bestaand gebouw met de
mensen, het is niet voor niets dat de Duitse overheid
technologie daarin, dan is het opmerkelijk hoe vaak niet
dergelijke smartmaatregelen verpakt in het beleid
goed onderhouden apparatuur leidt tot onnodig ener
Industrie 4.0, de vierde industriële revolutie."
gieverbruik. Verdiep je erin en praat met de industrie in de techniek en de onderzoeksinstellingen als TNO en de
En de Smart City?
universiteiten en hts'en en investeer ook in mensen die
"In de stad komen energievoorziening, mobiliteit, gezond
dat kunnen. Je moet als bouwer kunnen beoordelen wat
heidszorg en wonen en werk samen. Dat biedt kansen
zin en onzin is en met welke partijen je kunt samen
voor het grootschalig verwerken van data. Als je met
werken. Je zult verbaasd staan van het aantal gebouwen
observatoren en sensoren verkeersstromen in de gaten
waar de koel- en verwarmingsinstallatie vrolijk tegen
kunt houden en sturen, kom je tot een betere benutting
elkaar inwerken omdat er een of twee relais kapot zijn.
van de beschikbare infrastructuur. Er komt meer en meer
Wij merken dat ingenieursbureaus en industriële partijen
elektrisch vervoer in de steden. Burgers gaan zelf energie
zoals Siemens dichter tegen de bouw aankomen en
opwekken. Bij een zekere schaalgrootte, ontstaat een
dat wij eerder in het ontwerp en bouwproces mee gaan
surplus aan energie dat aan het net teruggeleverd kan
praten. En je ziet nu na de grote neergang in de bouw dat
worden om bijvoorbeeld de klimaatkoeling van super
er bij innovatieve bouwers ook een behoefte is om dingen
markten te ondersteunen: jouw stroom voor bonusvoor
anders aan te pakken. Meer te leveren voor hetzelfde
delen. Siemens levert de intelligentie om uit die brei van
geld. Dat is een mooie ontwikkeling."
<
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 17
BIG
BUSINESS
18 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
Tekst | Kees de Vries
GWW-AANBESTEDINGEN BIJ GEMEENTEN
DE BESTE,
NIET ALTIJD DE GOEDKOOPSTE
Jouke Karper Procesmanager project- en contractmanagement gemeente Schiedam
Tuurlijk wordt recht-toe-recht-aan werk ook door gemeenten in emvi uitbesteed. Maar als het werk ingewikkelder wordt, de bedragen hoger en er naast de techniek eisen worden gesteld aan het omgaan met de omgeving, dan is prijs allesbehalve het enige criterium. BouwendNL praatte met managers van Schiedam en Rotterdam. "Je nodigt voor een brug geen straataannemer uit."
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 19
Foto | René van den Burg
Inkopers hebben van nature een ingebakken voorzichtig-
Schiedam hanteert volgens het eigen inkoop- en aanbeste-
heid en discretie, en die worden alleen maar groter als er
dingsbeleid voor werken bij bedragen tot 150.000 euro een
een publiek belang in het spel is. Want je moet met alle
enkelvoudige, dan wel een meervoudige aanbesteding tot
bedrijven zaken kunnen (blijven) doen om je projecten
2 miljoen euro. Werken daarboven tot de Europese drempel
optimaal gerealiseerd te krijgen. En ondernemingen waar
gaan nationaal openbaar. Opdrachten voor werken groter dan
je niet tevreden over bent, kan en mag je nooit publiekelijk
5.186.000 euro vallen onder de Europese Aanbestedings
afvallen. Dus gemeente-inkopers vragen hoe zij uiteinde-
richtlijn. Steeds vaker wordt gebruik gemaakt van
lijk een aannemer selecteren in de gww is vragen naar de
geïntegreerde contracten. Met de komst van het nieuwe
bekende weg. "Zo spannend is het eigenlijk allemaal niet,"
inkoop- en aanbestedingsbeleid (2014) zijn in Rotterdam
zegt Jouke Karper, procesmanager project- en contract
de grensbedragen onder het Europese drempelbedrag
management bij de gemeente Schiedam. "Het beleid geeft
komen te vervallen. Rotterdam bekijkt per opdracht welke
de kaders en spelregels weer voor het inkopen van leve-
manier van aanbesteden het meest effectief is en maximale
ringen, diensten en werken. Daarbij willen we een integere
waarde voor de stad creëert. Zoveel mogelijk marktwerking
en betrouwbare opdrachtgever zijn die leveranciers, dienst-
(concurrentiestelling) is daarbij het uitgangspunt.
verleners en aannemers eerlijke en gelijke kansen biedt." De meeste openbare aanbestedingen die plaats vinden
Rechtlijnig
of plaats hebben gevonden publiceert Schiedam op www.
Zowel Rotterdam als Schiedam werken regelmatig met
tenderned.nl en zijn doorgaans tevens te vinden op het
dezelfde aannemers. Prestatiemetingen en past perfor-
twitterkanaal van de gemeente. Rotterdam, waar Ronald
mance zijn daarbij waardevolle instrumenten, die nog
Zandbergen, afdelingshoofd Waterbouw en Civiele Infra
verder in ontwikkeling zijn. Jouke Karper: "Wij hebben een
W&CI van het Cluster Stadsontwikkeling is, doet iets gelijk-
aantal aannemers met een raamcontract, de zogenoemde
soortig op rotterdam.nl/inkoopaanbesteding en tenderned.
regie-jaarbestekken waarin we elementen- en asfalt
Zandbergen: "Net als bij andere gemeenten bestaan veel
verhardingen voor klein- en middelgroot onderhoud om de
aanbestedingen bij ons uit werk aan de infrastructuur,
vier jaar aanbesteden." Wie denkt dat gemeenten voor-
zoals bestratings- en rioleringswerk. Daarbij hebben we
namelijk kijken naar de 'eigen' regio om werk uit te zetten
tientallen, zo niet honderd bedrijven in beeld. Op specifieke
moeten Zandbergen en Karper teleurstellen. Zandbergen:
werksoort wordt dat aantal een stuk kleiner, voor zeg een
"Voor ons is het wel belangrijk dat we in ons selectiebe-
gemaal, groot viaduct of metrolijn. Vanwege onze ervaring
leid goed kijken naar regionale- en mkb-bedrijven, maar
hebben en houden we zicht op wat er op de markt gebeurt."
niet uitsluitend. Op het moment dat je met een openbare aanbesteding werkt, kan heel Nederland reageren. Wie
Marktwerking
volgens de criteria als beste uit de bus komt, krijgt het werk.
De gemeente Rotterdam koopt jaarlijks voor zo'n 1,3 miljard
Daarin zijn we rechtlijnig." Karper: "Wij kijken ook verder
euro aan diensten en werken in, waaronder voor de open-
omdat we lokaal niet veel aannemers hebben."
bare ruimte, zo vermeldt de website rotterdam.nl/aanbesteding. Schiedam besteedt jaarlijks circa 30 miljoen euro
Positieve prikkel
aan de openbare ruimte. Hoewel de schaalgrootte afwijkt,
Maar met welke aannemer doe je wel zaken, en met welke
vertoont het aanbestedingsbeleid bij beide gemeenten
niet? "Je hebt natuurlijk je inschrijvingscriteria als eerste
opvallend veel overeenkomsten. Opmerkelijk is dat niet:
toets," zegt Zandbergen. "In Rotterdam worden projecten
gemeenten zijn gehouden aan het wettelijk kader van de
vanaf in ieder geval 1,5 miljoen euro openbaar aanbesteed
Aanbestedingswet (maar ook Europese wet- en regelgeving,
en vanaf 5 miljoen Europees openbaar. Op het moment dat
en laten we het Burgerlijk Wetboek en de Gemeentewet
je naar meervoudig onderhandse aanbestedingen gaat, dan
niet vergeten). De Aanbestedingswet geeft, afhankelijk van
komt het selectiebeleid nauwlettender aan bod. We willen
ramingsbedragen, verschillende soorten aanbesteding.
zelf meer het instrument prestatiemeting hiervoor gaan >
De kracht van PR… Positieve Resultaten
Zomaar langskomen bij een gemeente om jezelf als aannemer voor te stellen heeft weinig zin, zo beamen Ronald Zandbergen en Jouke Karper. Er moet immers maar net een aanbesteding spelen. Een goede website, actief zijn op sociale media en een goede naam en faam spelen op de achtergrond mee in de beeldvorming van een bedrijf, maar niet meer dan dat. Karper: "De aannemer is vaak direct in een wijk of straat bezig, dan is direct contact belangrijker dan hoe hij zich tot sociale media verhoudt." Maar hoe kom je er dan tussen? Karper: "Als je als bedrijf veel goede reclame hebt, en je hebt je bewezen, dan speelt dat wel een rol. Zo simpel werkt dat." Zandbergen: "En dat moet ook, want het gaat om serieus werk. Het informele pr'en en dergelijke speelt in feite geen rol." Karper: "De beste manier om in beeld te komen is in het verleden je werken zo succesvol en goed mogelijk te hebben afgesloten. Doen wat je belooft, dan kom je ook goed uit past performance- en prestatiemetingen."
20 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
inzetten. En dan kijken we niet sec naar het eindresultaat van het project, maar ook naar de hele procesgang van het project waarbij goede houding en gedrag kunnen leiden tot uitnodigingen voor inschrijvingen voor vervolgopdrachten. We willen positieve prikkels gaan toepassen in ons selectiebeleid, maar transparant, zorgvuldig en op een proportionele manier."
Bewezen Tips voor aannemers die in beide gemeenten willen inschrijven zijn opzienbarend vanzelfsprekend. Zandbergen: "Zorg dat je je zaken op orde hebt. Dat is het eigenlijk. Doe wat je belooft en wees bedacht op zaken als omgevings hinder. De aannemer heeft wellicht niet het idee dat het direct bijdraagt aan het project zelf, maar in een dichtbevolkt gebied als Rotterdam is het een belangrijk onderwerp." Karper: "We selecteren op reeds uitgevoerde werken en specialismen. Je nodigt voor de aanbesteding van een brug, geen bestratingsaannemer uit. We maken onder andere gebruik van een pool van bedrijven waarmee we goede ervaringen hebben opgedaan, maar nodigen ook iedere keer een vreemde, nog 'onbekende' aannemer uit. Wie goed werk heeft geleverd, kun je opnieuw uitnodigen in te schrijven. Vaak zijn naast prijs het omgaan met omgevingsfactoren of tijdsdruk belangrijk. Zo hanteert Schiedam een vrij uitgebreid participatieprotocol met b ewoners. Aannemers hebben
Ronald Zandbergen
daarin een redelijk belangrijke rol. Het is meer dan alleen een
afdelingshoofd Waterbouw en
briefje in een brievenbus stoppen, maar juist ook inloop
Civiele Infra W&CI van het
spreekuren en dergelijke. De burger wordt mondiger. De
Cluster Stadsontwikkeling
aannemers die meedoen, hebben zich op dat vlak bewezen." <
gemeente Rotterdam
ADVERTENTIE | Juni 2015 | BOUWENDNL | 21
De nieuwe Renault ESPACE Beleef uw moment
Vanaf
€42.990,Met de nieuwe Renault Espace introduceert Renault een nieuwe dimensie in rijplezier. Met het Renault Multi-SENSE®-systeem kiest u voor een van de 4 instellingen van ‘comfort’ tot ‘sport’. Een ongekende rijbeleving…
Ontdek meer op espace.renault.nl Partner ledenvoordelen Genoemde vanafprijs is incl. btw, bpm en excl. kosten rijklaar maken. Getoonde afbeelding kan afwijken van de werkelijkheid. Voor meer informatie en de voorwaarden, bel gratis 0800-0303 of kijk op www.renault.nl. Min./max. verbruik: 4,5-6,2 l/100 km. Resp. 22,2-16,1 km/l. CO2 116-140 g/km
13% ledenkorting op de Renault ESPACE
Sla 2 vliegen... De beste aanbieding in EMVI & BVP aanbestedingen Verhoog tevredenheid stakeholders van uw projecten
Dé realtime app voor omgevingscommunicatie www.debouwapp.nl /
[email protected]
22 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
Tekst | Kees de Vries
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
Gedachtenexperimenten, praktische tips, leidraden voor succes. Wie het zelf even niet meer weet kan zijn oor te luister leggen bij een veelheid aan experts, goeroes en andere bijgoochems. Managementboek.nl telt niet voor niets 265.002 boektitels die ons allemaal op een of andere manier op een nieuw, beter spoor willen zetten. Maar ook in de bouw geldt: het begin van grote wijsheid is zelfkennis (en klantkennis). Vier ‘marketinggoeroes’ helpen u daarbij op weg… of niet.
Er deugt weinig van de bouw-, installatie- en vastgoedsector. Tenminste dat is de indruk die je kunt krijgen als je de hoeveelheid oproepen bekijkt om het roer in meer of mindere mate om te gooien. Er groeit een hele adviesschil om de bouw op thema's als vernieuwing, klantgerichtheid, veranderend leiderschap en ketenbenadering met als boodschap: het kan en moet zoveel beter. De impliciete boodschap is: luister, ik ga je vertellen hoe het moet (koop mijn boek, boek mijn cursus, bezoek mijn seminar). Maar een enig zaligmakend concept bestaat niet, de bouw is er simpelweg te ingewikkeld voor. Als je als ondernemer de vraag kunt beantwoorden waarom je doet wat je doet, wat dat oplevert en dat aan je klant kunt uitleggen, ben je al een heel eind.
Bouwen met lego
WAT WE KUNNEN LEREN VAN
In zijn voorwoord noemt hoogleraar Methodisch en Integraal Ontwerpen aan de TU Delft en consultant Hennes de Ridder zijn eigen 'Legolisering van de bouw' niets minder dan 'een revolutionair boek'. En wie hem meegemaakt heeft in de collegezaal
IT'S THE CUST
of tijdens een van de vele lezingen in het land weet uit ervaring dat hij het mooi kan
vertellen, maar ook dat hij een eenmaal gekozen academisch geformuleerd pad blijft uitlopen tot het eind waar een 'En nu?' wacht. Het mantra van De Ridder is het Living
Building Concept. Zijn stelling: de bouw moet en kan uit duurzaamheidsoverwegingen veranderen. En wel van een sector van ambachtelijk maatwerk voor een opdracht gever, naar een branche die industrieel vervaardigd maatwerk voor eindgebruikers maakt. Want daar waar auto's, computers, televisies resultaat zijn van geaccumuleerde kennis en ervaring (met kostenbeheersing en kwaliteitsverhoging als resultaat), wordt in de bouw bij elk nieuw project opnieuw het wiel uitgevonden. De Ridder ziet de toekomstige bouw niet als aanbieder van eenmalige bouwwerken volgens door anderen vervaardigde tekeningen, maar als producent van bouwdozen waarmee niet alleen allerlei bouwwerken te realiseren zijn, maar ook aanpassingen en uitbreidingen. Bij verwijderingen kunnen de 'bouwstenen' bovendien nagenoeg compleet worden hergebruikt in dezelfde of in andere bouwwerken. In De Ridder's gedroomde bouw sector krijgen 'klanten', opdrachtgevers, ontwerpers, opdrachtnemers allemaal een andere rol. Vandaar het 'revolutionaire'. Alles moet anders, en liefst allemaal tege lijkertijd. En daar zit hem direct ook de kneep: alles is wel heel veel, en wat er gebeurt als je in een hervormingssprong van 'niets' naar 'iets' wilt, daar kan de Nederlandse politie over meepraten.
Jezelf Dus begin met jezelf, vanuit je eigen bezieling of 'passie'. Wie niet leuk vindt wat hij doet, zal niet slagen. Vroeger werd met 'passie' verwezen naar het lijden van Jezus. Inmiddels is de term gekaapt voor de omschrijving van de hartstocht graag te doen wat je leuk vindt, eerst in liefhebberij, maar nu ook in je loopbaan. Want stilstand is achteruitgang, en zonder passie komt de bouw-, installatie- en vastgoedsector niet in beweging aldus Marjet Rutten, auteur van het boek 'Van 'Kan Nie' naar Passie' uit
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 23
2013 (inmiddels uitverkocht, nog wel te vinden op issuu.com). Haar uitgangspunt: 'Verbeter de branche, begin bij jezelf.' Organisaties moeten flexibel worden om echte vernieuwing te realiseren, want niet vernieuwen is volgens Rutten geen optie. 'Eerst anders, dan beter'. De grondstoffen raken op, de afvalberg groeit en waar onderhoud en beheer voorheen los stonden van de bouw, zijn ze nu, samen met sloop, onlos makelijk met elkaar verbonden. Klantgericht versus klantvriendelijk, want je moet de klant geven waar hij blij van wordt. Je moet je dus verdiepen in de klant. Marketing wordt daarom een steeds belangrijker discipline die meedenkt over wat je organisatie aanbiedt, tegen welke prijs en wat dat betekent voor je bedrijfsvoering. Het bouwen van een sterk merk is driekwart van de verkoop, zoals Apple al lang weet. Doe een SWOT-analyse, of beter nog, een DYOB (Destroy Your Own Business). Want als je weet wat je op termijn nekt, kunt je het voorkomen.
Makker Je bent pas 'okee' als de mores in de bouw dat ook zijn. Daarvoor kun je je hard maken als 'makker' bij website Makkers.tv van Syto Goslinga (van De Bouwer & Partners) en de 2.919 leden tellende Makkers in de Bouw LinkedIn-groep. Of volgens Goslinga: van pand naar klant. De zeven geboden voor 'better business': makkers bouwen een omgeving en sector om trots op te zijn; ze creëren meerwaarde door te bouwen op, in
BOEKSCHRIJVENDE BOUWGOEROES
en aan vertrouwen; kiezen makkers om tot win-win samenwerking te komen; gaan uit van de ander, uit welbegrepen eigenbelang; stellen reputatie en relatie boven ruil; spreken elkaar aan op gedrag en erkennen de wetten van de vrije markt. Markt-, klant en resultaatgericht door ketensamenwerking en klantwaardecreatie. Ben je geen 'makker', dan ben je een 'rakker' en wil je de onderlinge relaties tot beider voordeel niet verbeteren. In dat geval heffen we het glas en blijft alles zoals het was.
OMER, STUPID* Au en Wauw
Daar waar zangeres Katy Perry (met 70,8 miljoen volgers in bezit van het grootste twitteraccount) nog wegkomt met het melden dat ze taco’s op het strand eet (20 mei), is het voor bedrijven belangrijk met wat meer substantie in constante dialoog met de markt en met de klanten te blijven. En geen beter middel dan online marketing. Inge Sijpkens & Sascha Murk schreven met 'Online Marketing in de Bouw' hierover een zeer lezenswaardig compleet stappenplan. De tijd van bureaubrochures is voorbij, marke ting van nu is relevant, oprecht en (daar is 'ie weer) klantgericht. Website, Facebook, Twitter, Pinterest, je kunt direct in gesprek met de markt en (potentiële) klanten. Maar voordat je kunt zenden, moet je eerst weten wie je zelf bent, wie je klant is, waar hij zich bevindt, welke media hij gebruikt en welke informatie hij zoekt. Je hoeft niet je doopceel te lichten, maar zorg in ieder geval dat je de 'Au's en Wauw's van je klant weet. Maak een plan met daarin waar, wanneer welke boodschap komt. Laat je even tueel ondersteunen. Ga in dialoog. En beloof niets, maar dan ook niets dat je niet waar kunt maken. Maar dat wist u natuurlijk al.
<
*Naar James Carville, adviseur van Bill Clinton en vader van diens uitspraak: "It's the economy, stupid". Besproken boeken Marjet Rutten 'Van Kan Nie naar Passie' Nog te vinden op issuu.com. Binnenkort verschijnt 'Van Maken naar Raken' over online marketing.
Prof. dr. ir Hennes de Ridder 'Legolisering van de bouw' Uitgeverij Mauritsgroen.mgmc. ISBN/EAN: 978-90-78171-15-7
Inge Sijpkens & Sascha Murk 'Online marketing in de bouw. ISBN: 978-90-822491-0-1
Makkers in de Bouw is te vinden op www.makkers.tv.
24 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
Tekst | Harm Dragt
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
ALLE SCHOLEN EN ZORGGEBOUWEN IN BEELD GEBRACHT
DATABASES BIEDEN CONCRETE Bouwend Nederland heeft voor haar leden twee databases vol met marktinformatie in de aanbieding. De database Scholen werd vanaf de lancering in 2013 al minstens 3.500 keer bekeken. Die voor zorggebouwen kent eenzelfde opzet en is sinds enkele weken ook exclusief voor de leden van Bouwend Nederland te raad plegen. De inhoud is in opdracht van Bouwend Nederland samengesteld door het Economisch Instituut Bouw. De reden om de databases aan te leggen heeft
Wij zien ook dat leden met ketenpartners de
zijn ouder dan 40 jaar en 5.000 zijn ouder dan
te maken met het enorme bouwproductie
samenwerking met gemeentes opzoeken. Uit
65 jaar - en welk energielabel zij hebben (van
potentieel. Relatief veel scholen en zorgge
vragen die in Zoetermeer binnen komen en ook
2.000 is het energielabel bekend). Via onze
bouwen zijn namelijk verouderd en rijp voor
op bedrijfsbezoeken merken wij dat er gewerkt
regio’s die weer de afdelingen informeren
kleine of grote ingrepen. Alle circa 10.000
wordt met de database. Onze waarneming is
zijn wij het bestaan van de database bekend
schoolgebouwen en ongeveer 25.000 zorgge
dat een acuut optredend onderhoudsprobleem
aan het maken. Maar wij richten onze pijlen
bouwen zijn, met hun bouwjaar, oppervlakte
,zoals een lekkend dak, wel aangepakt wordt.
natuurlijk ook op de opdrachtgevers. Hen
en al dan niet afgegeven energielabel, in de
Maar voor renovatie van het gebouw, dat iedere
treffen en praten wij bij op zorgbijeenkomsten
twee afzonderlijke databases opgenomen. Met
25 jaar echt nodig is, is er geen beleid en zijn er
die wij mede met de Kamers van Koophandel
zoekcriteria als uw eigen werkgebied of uw
geen gelden gereserveerd. Het is de kunst om
bouwspecialisme kunt u eenvoudig nagaan of
dat te doorbreken. De cijfers zijn in ons voor
gebouwen in aanmerking komen voor bijvoor
deel. Het gemiddelde schoolgebouw is zo’n 40
beeld transformatie, onderhoud en/of renovatie
jaar oud en veel schoolgebouwen hebben geen
dan wel verduurzaming. Met die belangrijke
energielabel. Gemeenten en scholen moeten
informatie kunt u gericht contact opnemen met
nú gaan samenwerken om afspraken te maken
de eigenaren of de gebruikers van de door u
over de bekostiging van renovatie. Bouwend
geselecteerde gebouwen.
Nederland gaat zich daar hard voor maken.”
Scholen database
Eén van de koplopers
Sinds 1 januari van dit jaar zijn schoolbesturen
Bouwend Nederland leden Heilijgers en Bouw
ook verantwoordelijk - voor het binnendeel
bedrijf A. Huurdeman hebben samen met Grontmij
waren ze dat al - voor het op orde houden
en Scholen voor Morgen een Deltaplan Scholen
van de buitenkant van hun schoolgebouw.
ontwikkeld. Remco Swaab van Huurdeman: “In
De gemeente die daar voorheen over ging is
het Deltaplan ondersteunen we de school
wel juridisch eigenaar gebleken. Dat maakt
besturen. In nauwe samenwerking met hen wordt
het volgens Bouwend Nederland medewerker
gekeken naar de, bij hun onderwijsconcept meest
Martijn Verwoerd ook gecompliceerd bij wie de
passende huisvesting die ook flexibel van aard is
aannemer moet aankloppen. “Schoolbesturen
vanwege onder meer mogelijke schommelingen
zijn over het algemeen geen deskundigen op
in hun leerlingaantal. Alle aspecten worden
het gebied van vastgoed. Een aannemer die er
meegenomen zoals exploitatie en onderhoud,
brood in ziet kan een schoolbestuur benaderen
een gezond binnenklimaat, de financiering en
om gratis of tegen lage kosten een inspectie
het beheersbaar houden hiervan.”
van het gebouw en een grove indicatie van het benodigde onderhoud de komende jaren aan
Zorggebouwen database
te bieden. Dan ben je in ieder geval in contact.
Volgens Bouwend Nederland medewerker
25.000
en Uneto-VNI organiseren.” <
10.000 38 scholen,
7 80
jaar is de gemiddelde ouderdom,
procent heeft een energielabel en 25 procent van dat percentage heeft label G,
procent heeft vanwege onder meer een slechte ventilatie en dito luchtkwaliteit een ongezond binnen klimaat. Verder laat de regeling van de temperatuur in veel scholen vaak te wensen over.
Mathieu van Rooij voldoet een kwart van al het zorggebouwen
zorgvastgoed niet meer aan de huidige, techni
Bekijk de database op:
sche, functionele en bouwkundige eisen en zou
bouwendnederland.nl/schoolgebouwen en
De database levert achtergrondinformatie van:
dus moeten worden vervangen.
• ongeveer 25.000 zorggebouwen.
“Daar ligt een enorme markt voor onze leden.
• 64 procent daarvan is ouder dan 40 jaar.
Naast de ouderdom van de gebouwen hebben
• 9.000 gebouwen met een zorg/woonfunctie,
de meeste geen of een laag energielabel. Met
• 400 ziekenhuizen en
onze net geïntroduceerde database waar alle
• 170 (privé)klinieken.
25.000 zorggebouwen in staan kan elk lid via de
• Totale oppervlakte 37 miljoen m2.
zoekfunctie kijken welke zorggebouwen in zijn
bouwendnederland.nl/zorggebouwen
werkomgeving staan, hoe oud zij zijn - 11.000 Hogeschool Windesheim, Zwolle >
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 25
MARKTKANSEN
26 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
"ALTIJD OP DE HOOGTE MET BOUWACTUEEL" 'Kennis biedt voorsprong', dat is zo ongeveer in een notendop wat de 'tool' Bouwactueel van Bouwend Nederland inhoudt. Het is een stelling van Alinda Boeve. Zij is enthousiast over Bouwactueel. Maar Bouwactueel is tegelijkertijd een middel voor benchmarking en geeft ook inzicht in de verwachte orders in een regio en geplande projecten. Bouwactueel is ontwikkeld door het Economische Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB). Boeve raadpleegt deze 'tool', minstens een paar keer per jaar. "Meestal als we een inschrijving willen gaan doen op een groot woningbouwproject, om te zien of er concurrerende projecten in de omgeving zijn. Maar ook om te zien hoeveel orders er in een regio zouden kunnen komen en ter ondersteuning van ons jaarplan." Alinda Boeve is bij N oordersluis Bouwgroep verantwoordelijk voor commerciële zaken en is daarbij een van de bestuurders binnen Bouwend Nederland. "Bouwactueel plaatst de gegevens in een context en is daarmee een mooie 'tool' om je visie te bepalen over waar je heen wilt met je organisatie in relatie tot wat de markt doet."
Benchmark Evenals al die andere handige hulpmiddelen die Bouwend Nederland inmiddels op de website heeft staan - ledendeel, tabblad 'Tools' - mag Bouwactueel zich in een groeiend aantal gebruikers verheugen. Toch is het nog niet af, dat kan ook niet. Het is pas 1 oktober 2014 operationeel geworden. Bouwactueel wordt gevoed met de cijfers en gegevens van het EIB maar ook vanuit de gebruikers, zij het dan uiteraard anoniem. "Vanuit de accountantsverklaring geven wij bijvoorbeeld aan wat onze omzet in de woningbouw is geweest. Aan de hand van de spreiding van de deelnemers is dan te zien hoe de verdeling is, per regio en over het land. Maar er wordt ook om gegevens gevraagd over je personeelsbestand, leeftijd opbouw en dergelijke. Daarmee krijg je weer betrouwbare productiviteitscijfers, die je als benchmark kunt gebruiken."
Nieuwe Markten De benchmark-mogelijkheid zal voor veel bedrijven een belangrijke reden zijn om het te gebruiken. Lachend beaamt Boeve dit. "Het gaat er toch ook om je zelf een rapport cijfer te geven. Blijf je achter bij het landelijk gemiddelde dan kun je je afvragen waarom dat zo is. Ligt het misschien aan je acquisitiesysteem? Zit je wel in de juiste markt?" De Noordersluis Bouwgroep heeft zich de laatste jaren meer gericht op de woning bouwsector. De nieuwbouwmarkt trekt weliswaar aan, maar Alinda Boeve zegt er wel bij dat de financierbaarheid van de projecten een lastig punt blijft. Om de portefeuille op niveau te houden begeeft Noordersluis zich inmiddels ook op de renovatie- en onderhoudsmarkt. "Een bewuste keuze, geënt op onderzoek waar we Bouwactueel voor gebruikt hebben. Met deze informatie kun je de markten, landelijk of per regio, goed in beeld brengen en je beslissing veel beter funderen." < Voor meer informatie: www.bouwendnederland.nl http://ow.ly/OqZIk
Tekst | Jos Haas
Foto | René van den Burg
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 27
Tekst | Jos Haas
TOOLS VOOR HET BOUWBEDRIJF 'Tools' ofwel gereedschappen, bouwers zijn
MVO
er bekend mee. Bouwend Nederland biedt
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is
haar leden 'tools' om de bedrijfsvoering te
'hot'. Opdrachtnemers vragen steeds vaker wat
verbeteren en ondersteunen. Hamer en troffel
bedrijven doen aan MVO. Wat doe je als bouw
De verschillende modules worden via de
voor het verbeteren van het beleid, visie op de
onderneming daar al in? Dat blijkt, zo laat Helen
website van Bouwend Nederland over
markt, acquisitie, maatschappelijk verantwoord
Visser, beleidsadviseur bij Bouwend Nederland,
zichtelijk gerangschikt aangeboden.
ondernemen (MVO), het weer, financiering en
weten, best veel te zijn. "Alleen weten bedrijven
nog heel wat meer.
het vaak zelf niet." De module MVO Zelf-scan
Alleen inloggen op het ledendeel van
helpt de ondernemers op basis van ISO 26.000
www.bouwendnederland.nl, klik op tabblad
Bouwend Nederland wil met deze 'tools' niet op
een inventarisatie te maken en biedt hand
'Tools' en je kunt er gebruik van maken.
de stoel van de ondernemer gaan zitten, maar
vatten voor verbetering. Milieu is een belang
hem zo praktisch mogelijke ondersteuning
rijke categorie en strekt zich volgens Visser uit
bieden bij zijn bedrijfsvoering. Het is dus
van energieverbruik tot en met bijvoorbeeld
meer dan een hamer en troffel wat Bouwend
de duurzaamheid van gebruikte bouwma
Nederland biedt: handige online hulpmiddelen
terialen en verbeteringen in het logistieke
langs databases met feiten en cijfers over
proces. En dat heeft weer direct effect op de
de verschillende sectoren, van prognoses tot
brandstofkosten. De MVO zelf-scan voorziet
cursussen en 'zelf-scans'. Benchmarken over
in een checklist die - al dan niet voorzien
hoe je het doet als bouwbedrijf.
van het bedrijfslogo en -profiel - gebruikt
Meer werk
kan worden bij aanbestedingen en contractonderhandelingen en om met
De cursus 'Meer werk' is bijvoorbeeld tot stand
de opdrachtgever het gesprek aan te
gekomen vanuit de vraag van kleinere bedrijven
kunnen gaan over maatschappelijk
binnen Bouwend Nederland. Met de crisis in het achterhoofd ontstond binnen deze groep de wens voor meer kennis over acquisitie en marktbewerking. Hieruit ontstond weer de cursus 'Meer werk' die voor aannemingsbedrijf Bijkerk in Burgh-Haamstede direct ook tot meer werk leidde, zoals eigenaar Pieter van Moort in de vorige BouwendNL schetste.
Hulpmiddelen Het aanbod aan 'hulpmiddelen' is groot. Toch blijft volgens beleidsadviseur van Bouwend Nederland, Joppe Duindam, de module 'Bouwweer' de meest gebruikte. En dat is logisch, want weten wat het weer gaat doen kan een hoop ellende voorkomen. 'Model contracten' is eveneens veel bezocht. De 'Financieringswijzer' is een 'geleend' instrument. Het maakt onderdeel uit van de vernieuwde Ondernemerskredietdesk (OKD) van MKB- Nederland, VNO-NCW en de Nederlandse Vereniging van Banken. Met deze module wordt de financieringsbehoefte in kaart gebracht en de ondernemer gericht op weg geholpen naar aanbieders van financieringsvormen. Het kent ook een meldpunt voor problemen bij de financiering.
verantwoord ondernemen. <
Waar te vinden?
www.bouwendnederland.nl/tools
28 | BOUWENDNL | Zomer 2015 | ADVERTORIAL
‘EXTRA OPBRENGSTEN WAAR WE NIET OP GEREKEND HADDEN’ Wat zijn de ervaringen van onze leden met Reclamehekken.nl en wat is de toegevoegde waarde? Wij vroegen het Fedor Batenburg, directeur Aannemersbedrijf Batenburg BV uit Bergschenhoek. “Ik vind het een mooi initiatief. Wij hebben inmiddels bij meerdere projecten samen gewerkt met Reclamehekken.nl en zijn hierover heel positief. Het zijn toch extra opbrengsten waar we geen rekening mee hadden gehouden. Met name voor onze eigen ontwikkelings projecten verliep alles soepel. De bouwhekken staan vol met advertenties van de lokale detail
ook als een alternatief voor ons bouwbord. Bij
bouwt of met leerlingen werkt.”
handel. Remco de Potter van Reclamehekken.
woningbouwprojecten maken wij reclame voor
“Er zijn wel zaken waar je als aannemer
nl heeft dit allemaal goed en snel geregeld. We
de te koop staande woningen en dit levert ons
rekening mee moet houden. Zo zul je zelf
zijn blij met een partij die ons dit uit handen
weer extra respons op.
vooraf moeten overleggen met de opdracht
neemt, zodat wij er geen omkijken naar hebben.
Ook zou een opdrachtgever voor wie je bouwt,
gever. Daarnaast moeten de hekken extra
Dat is maar goed ook, wij zijn ten slotte bouwers.”
voor zichzelf reclame kunnen maken of kun
geschoord worden, omdat bouwhekken met
“Ik zie naast reclame voor de lokale partijen nog
je je MVO- en SROI-boodschappen uitdragen
steigerdoek meer wind vangen. Maar dit laatste
andere mogelijkheden. Zo gebruiken wij het
als je bijvoorbeeld een energieneutrale woning
wordt ook geregeld door Reclamehekken.nl.’’
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 29
Tekst | Karl Bijsterveld
MOND-TOT-MONDRECLAME BELANGRIJK VOOR KLEINE AANNEMERS
"ZEGT HET VOORT, ZEGT HET VOORT" Een kleine aannemer die nieuwe opdrachten zoekt, moet het vooral hebben van mond-tot-mondreclame. Bestaande klanten zijn hierbij een onmisbare ambassadeur. Dat blijkt uit onderzoek van Team Vier in opdracht van opdracht van Bouwend Nederland. Toch is ook een goede website een nuttig uithangbord. In veel branches is de oriëntatie van de consu
werk bij hen af", stelt Frerichs. "Want tevreden
ment de afgelopen jaren sterk verschoven
bestaande klanten kunnen jouw bedrijf
naar het internet. Ook de consument met een
aanprijzen bij familie en bekenden. En de kans
bouwklus gaat online. Zeker in de inspiratie
is groot dat hij ook zelf weer bij je aanklopt als
fase als hij bijvoorbeeld zoekt naar fraaie
hij een nieuwe klus heeft."
afbeeldingen van keukens of badkamers. Bij het vinden van een aannemer is internet vooral
Folders en Facebook
een bevestiging van zijn keuze. De betekenis
Voor aannemers dus alle reden om de
van mond-tot-mondreclame is dan vele malen
bestaande klant als ambassadeur voor nieuwe
groter. "Betrouwbaarheid speelt bij de keuze
opdrachten beter en intensiever te benutten.
van een aannemer namelijk een belangrijke rol",
Bron
verklaart Remco Frerichs, directeur van onder
Het zijn belangrijke uitkomsten van een
op versterking van mond-tot-mondreclame.
zoeksbureau Team Vier. "Als familie, vrienden,
onderzoek in opdracht van Bouwend Nederland
Als eerste door folders te verspreiden in de
collega's of kennissen positieve ervaringen met
naar de motieven van consumenten om bij
buurt van de woning waar de aannemer recent
een aannemer hebben, is dat vaak doorslag
een kleine of grote verbouwing een aannemer
gevend."
in te schakelen. Het onderzoek biedt kleine aannemers handvatten om klanten slim te benaderen. Juist omdat de consument afgaat op het oordeel van zijn omgeving, zijn bestaande klanten een belangrijke bron van nieuwe opdrachten voor de aannemer. "Lever dus goed
Team Vier geeft twee suggesties, met nadruk
30 | BOUWENDNL | Zomer 2015 |
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET
een klus heeft afgerond. Frerichs: "Laat, met instemming van je klant, aan buurtbewoners weten dat jij bijvoorbeeld een nieuwe dakkapel
Geef je website een boost!
bij hun buren hebt geplaatst. Dat prikkelt
Een website is voor de consument een belangrijke ondersteuning als hij zich oriënteert op een
bewoners om het resultaat te bekijken en
aannemer. Maar hoe geef je het bezoekersaantal een boost? Waar moet een goede website aan
stimuleert mond-tot-mondreclame."
voldoen? Een paar tips:
Ten tweede adviseert Team Vier aannemers om een bedrijfsaccount op Facebook aan te maken,
•
Maak de website gebruiksvriendelijk voor zowel pc, tablet als smartphone.
met foto's van een recent geslaagde klus.
•
Zorg voor eenvoudige opbouw.
Door de persoon te taggen bij wie de klus is
•
Laat zien hoe prijzen voor verschillende soorten opdrachten tot stand komen, en uit welke onderdelen een offerte bestaat.
uitgevoerd, verschijnen de afbeeldingen ook op de tijdlijn van zijn vrienden. Ook dit stimuleert
•
tevreden klanten.
dan digitaal door iets te 'liken'.
Website Hoewel voor de consument mond-tot-mond
•
Zorg voor een goede vindbaarheid van de website. Bijvoorbeeld met SEO zoekmachineopti malisatie.
•
Stel de consument niet teleur met een website die 'under construction' is, met alleen maar contactgegevens.
reclame dus een grote rol speelt in de keuze van een aannemer, is een website wel een
Demonstreer de betrouwbaarheid van je bedrijf. Bijvoorbeeld door vermelding van het BouwGarant keurmerk met een toelichting, een portfolio van projecten en citaten van
mond-tot-mondreclame volgens Frerichs, maar
•
Houd de website actueel.
belangrijke aanvulling. Frerichs: "Hoe groter de klus, des te vaker bekijkt men (ook) de website van de aannemer. Voor de aannemer zelf is het een handig uithangbord, ter ondersteuning van
informatiebron", weet Frerichs. "Mogelijk
twee aannemers", vertelt Frerichs. "Doorgaans
de mond-tot-mondreclame."
winnen ze aan populariteit, maar op basis van
vraagt hij bij beiden een offerte op. De laagste
het onderzoek valt dat niet te zeggen."
prijs geeft meestal de uiteindelijke doorslag,
Minder lucratief zijn klussites als Vakklusser
Is een aannemer eenmaal bij een klant in het
al speelt ook de betrouwbaarheid van de
en Werkspot. "Die zijn voor slechts een klein
vizier, dan is de kans groot dat hij de opdracht
aannemer een zeer belangrijke rol."
deel van de consumenten de allerbelangrijkste
krijgt. "Gemiddeld overweegt de klant maar
509
Meer over het onderzoek
Steekproef onder
consumenten
Het onderzoek van Team Vier bestond uit een kwalitatief en kwantitatief gedeelte. Het kwalitatieve gedeelte bracht in kaart wat consumenten van kleine aannemers willen en verwachten. Vervolgens is een steekproef
8,5 Klanttevredenheid kleine aanemers
getrokken van 509 consumenten die het afgelopen jaar een verbouwing hebben laten verrichten. Hierin is onder andere gekeken naar hoe ze zich oriënteren op het vinden van een aannemer, en of ze tevreden zijn over de uitgevoerde klus. De kleine aanne mers komen naar voren als een beroeps groep met een uitzonderlijk goed imago: op klanttevredenheid scoren ze een 8,5.
THEMA | KANSEN, VERKOOP EN OMZET | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 31
Foto | René van den Burg
Martien Meulendijks
Marketingplan
Voor een betere zichtbaarheid plaatst Linders
Om meer klanten te werven, kunnen aannemers
voortaan vaker een reclamebord op de bouw
ook profiteren van een goed doortimmerd
plaats, ook bij kleine projecten. "Iets wat we
marketingplan. Neem Linders Bouwbedrijf uit
voorheen amper deden. Maar we merken dat
het Limburgse Hegelsom. Dit bedrijf is sinds
het onze naamsbekend toch vergroot", vertelt
1970 vooral actief op de particuliere woning
Meulendijks. Een LinkedIn-profiel ten slotte
markt en heeft negen man in dienst. Tot op
versterkt het zakelijk netwerk van Linders.
heden krijgt Linders overwegend opdrachten uit
Meulendijks: "Door het delen van de activiteiten
mond-tot-mondreclame. Voor een nog breder
die je bedrijfsmatig onderneemt blijft je bedrijf
bereik stelde een communicatieadviseur een
onder de aandacht."
marketingplan op met verschillende adviezen. Martien Meulendijks, mede-eigenaar van
Focus
Linders: "We hebben onze website nu verbeterd
Behalve voor meer klanten, zorgt het marke
met projectfoto's en 3D-filmpjes van nieuw
tingplan ook voor meer focus bij Linders.
bouwwoningen. Dat levert ook klanten op
Meulendijks: "We overwegen nu bewuster of
buiten de bekende kring."
een project aansluit op onze ambitie: namelijk meer nadruk leggen op het verzorgen van het gehele traject, vanaf ontwerp tot en met reali satie. Het marketingplan is een stok achter de deur om keuzes te maken, ook al zijn ze niet altijd het gemakkelijkst." <
32 | BOUWENDNL | Zomer 2015
Tekst | Aernout Bouwman-Sie
"INNOVATIE MOET
Voorzitter Maxime Verhagen van Bouwend Nederland en Bas van Loenen, in 2015 tijdens het ‘Gala van de Bouw’ onderscheiden als ‘Talent met Toekomst’, wisselen in de keet van bouwcombinatie A4all in Schiedam van gedachten over wat jonge mensen nodig hebben om tot innovaties en vernieuwingen te komen.
Zomer 2015 | BOUWENDNL | 33
Foto | René van den Burg
BOUWER UITEINDELIJK WAT OPLEVEREN" Maxime Verhagen: "Heb je bij dit project, de
aanleg van de A4 tussen Delft en Schiedam,
Bas van Loenen: "Het risico dat bij innoveren
voldoende ruimte gekregen voor innovaties?"
hoort zouden opdrachtgever en bouwer kunnen
Bas van Loenen: "Jazeker. Toen we met het idee
Bas van Loenen: "Vindt u dat de innovatie in de
delen door bij grote projecten een alliantie aan
kwamen om het Bouw Informatie Model (BIM)
bouw snel genoeg gaat?"
te gaan en samen een bedrag hiervoor te reser-
van het project door te ontwikkelen, hadden we
Maxime Verhagen: "Het gaat natuurlijk nooit
veren. Hoe denkt u hierover?"
aan een business plan van één A4’tje genoeg
snel genoeg. Vanuit Bouwend Nederland
Maxime Verhagen: "Ja, interessant. Daarmee
om projectdirecteur Jan Pols te overtuigen. Het
activeren wij onze leden, onder meer door de
krijgen opdrachtgever en aannemer een prikkel
3D-BIM-model hebben we hierdoor kunnen
organisatie van een Innovatie Boost Camp. Je
om op basis van innovatie en vernieuwing de
gebruiken voor de planning, de kostenbeheersing
ziet daar dan dat, hoewel de bouw als conser-
kosten te verlagen. En zij profiteren beiden.
en het snel kunnen raadplegen van documenten
vatief bekend staat, een heleboel bedrijven aan
Omdat er op prijs wordt gegund gaat het
en contracteisen. Die verregaande digitalisering,
nieuwe producten en diensten werken. Het is
financieel voordeel van innovatie vaak naar
we spraken van 4D, 5D, 6D en uiteindelijk nD,
belangrijk om te laten zien wat de voordelen
de opdrachtgever. Terwijl de risico’s bij grote
maakte het onder meer mogelijk om met
zijn. Want veel mensen vragen zich nog af: ‘Wat
projecten, bijvoorbeeld de verbreding van de A15
behulp van een App inspecties uit te voeren.
heb ik er aan?’ Tegelijkertijd houdt innoveren
door een consortium dat bestaat uit onder meer
Dat scheelde heel veel papierwerk. En naast een
de bereidheid in om risico te nemen. Soms lukt
Ballast Nedam, grotendeels bij de bouwer
forse kostenbesparing leverde het een aanzien-
het. Maar soms ook niet."
belanden. Maar innovatie, dat mag in de prijs die de opdrachtgever betaalt terugkomen. Uiteindelijk
lijke kwaliteitsverbetering op."
moet een bouwer er ook wat aan over houden."
Maxime Verhagen: "Bouwend Nederland werkt aan een Conceptenbibliotheek Nederland (CB-NL), die een bredere toepassing van BIM
Bouwcombinatie A4all
mogelijk moet maken door standaard definities
De aanleg van de A4 tussen Delft en
vast te leggen. Had zo’n conceptenbibliotheek
Schiedam wordt uitgevoerd door de bouw
bij dit project kunnen helpen?"
combinatie A4all, die bestaat uit Heijmans,
Maxime Verhagen: "Bouwend Nederland werkt
Bas van Loenen: "Het CB-NL kan voor de lange
VolkerWessels en Boskalis. Het project is
met hogescholen samen om mensen op te
termijn wel voordelen opleveren, bijvoorbeeld
door Rijkswaterstaat in ‘design&construct’
leiden voor het werken met BIM. Hoe heb jij dat
bij de uitwisseling van informatie tussen
voor 300 miljoen euro aanbesteed. De bouw
in jouw opleiding ervaren?"
bouwers en beheerders en het verzamelen en
combinatie haalde de opdracht binnen door
Bas van Loenen: "Goed dat er bij HBO’s en
vergelijken van informatie v
met een slim ontwerp een kostenvoordeel te
Bouwend Nederland aandacht is voor het
an verschillende bouwprojecten. Ik ben
realiseren van 150 miljoen euro. De bouw is
opleiden in BIM. Met name 3D-modelleurs zijn
echter sceptisch over het nut van de CB-NL
in 2012 gestart en wordt naar verwachting
hard nodig voor het maken van de digitale. Ik
op projectniveau. Je kunt bijvoorbeeld wel
eind 2015 afgerond.
heb zelf aan de TU Delft gestudeerd. In mijn
een standaarddefinitie voor bijvoorbeeld een
werk heb ik vooral veel aan de analytische
‘deur’ vastleggen, maar in de praktijk bedoelt
Bas van Loenen
iedereen daar toch wat anders mee. Wij hebben
Bas van Loenen (1986) studeerde aan de TU
is het jammer om te zien dat de TU Delft, net
het definitieprobleem, na veel praten, opgelost
Delft af op kostenbeheersing met behulp
als in Eindhoven trouwens, het BIM-onderzoek
door aan ieder onderdeel van het project een
van 5D-BIM en werkt als civiel ingenieur
heeft wegbezuinigd. Het BIMlab van de TU
unieke code toe te kennen."
bij Van Hattum en Blankevoort en Volker
Delft, dat wij als VolkerWessels zelf sponsoren,
InfraDesign, beide dochterondernemingen van bouwconcern VolkerWessels. Hij is bestuurslid van Stumico, een onafhankelijk ICT-platform voor de bouw, en als docent betrokken bij het postacademisch onderwijsprogramma van de TU Delft.
manier van denken die ik daar heb geleerd. Wel
is er gelukkig nog wel." <
34 | BOUWENDNL | Juni 2015 | ADVERTENTIE
Laat uw onderneming zien Gebruik Bouwnu.nl voor marketing
Bouwnu.nl helpt consumenten en zakelijke opdrachtgevers bij het vinden van een passende aannemer voor een bouwproject, of dat nu gaat om de bouw van een complete woning of de aanbouw van een garage. Bouwnu.nl biedt een compleet overzicht van alle aannemers en hun kwaliteiten.
Uw bedrijfsprofiel op Bouwnu.nl bestaat uit bedrijfsinformatie, uw werkgebied, specialisatie, certificeringen en keurmerken. Laat zien wat u bent en wat u kunt.
Het bedrijfsprofiel kan worden uitgebreid met vier foto’s van bouwprojecten. Deze foto’s zijn een referentie zonder woorden. Laat zien wat u in huis heeft met projectfoto’s.
Profiel = inzicht vaardigheden
Projectfoto’s = referenties
Review = persoonlijk advies
Social media = groot bereik
Uit onderzoek blijkt dat veel waarde wordt gehecht aan reviews. Kijk naar het succes van Iens.nl in de horeca en Zoover.nl voor de reisbranche. Bouwnu.nl is er voor de bouwsector.
Deel uw Bouwnu.nl bedrijfsprofiel, reviews en projectfoto’s via Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Deze kanalen zorgen online voor een groot bereik van een divers publiek.
www.bouwnu.nl |
[email protected] | 079 - 325 22 77
VERENIGING | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 35
Foto | Marc Blommaert / Heijmans
FRIES IN GESPREK OVER ... DE DAG VAN DE BOUW
DE WAUWFACTOR
De tiende Dag van de Bouw is net achter de rug. Met Fries blikken we vooruit…
Waarom is het eigenlijk belangrijk om een Dag
Zouden we de bouwplaatsen dan niet veel
De Dag van de Bouw is een echte ‘projecten
van de Bouw te hebben?
vaker per jaar open moeten stellen?
dag’. Zouden we dat niet breder kunnen
We proberen ieder jaar het publiek kennis te
De bouw wordt steeds transparanter, maar
trekken?
laten maken met de bouw. Het is niet alleen
we zijn er nog lang niet. Steeds sneller
Zeker. In de nabije toekomst moeten we
een feestje voor de bouwers, het is vooral
bouwen, tijdsdruk en scherpe veiligheidseisen
ook nog meer onze innovaties gaan tonen in
een feest voor het publiek. Alles wat we in
dragen niet bij om de bouwplaats vaker per
laboratoria of fabrieken openen waar complete
Nederland bouwen wordt al snel als vanzelf
jaar voor het publiek open te stellen. En het
huizen uit rollen. Of meer maatschappelijke
sprekend gezien. Een tunnel gaat open en
ligt niet alleen bij de bouwbedrijven. Ook
thema’s aan deze dag koppelen, zoals energie
je kunt er doorheen rijden, een appartement
opdrachtgevers bepalen of zij in een bepaald
verbruik, natuurontwikkeling of de zorg. De
wordt straks opgeleverd en mensen gaan ervan
stadium nog mensen op de bouwplaats willen
bouw gaat namelijk veel verder dan alleen de
uit dat alles het doet en naar wens is. Als een
ontvangen. Zonde, want je ziet dat bouw
bouwplaats. We moeten echter ook realistisch
gebouw of een tunnel gereed is, kunnen maar
vakkers van nature trots zijn op hun werk en
blijven. Veel bouwplaatsen hebben een echte
weinig mensen navertellen hoe het gemaakt is
graag willen laten zien wat ze aan het maken
wauw-factor waar mensen met open mond om
en welke bijzondere technieken er toegepast
zijn. We zouden het open karakter van de bouw
zich heen kijken. Mensen komen echt langs om
zijn. Dat kunnen alleen de vakmensen en die
wel meer permanent willen maken, maar je
dit unieke moment mee te pakken. Er heerst
moeten de verhalen doorvertellen. Die verhalen
ziet ook dat één keer per jaar een Dag van de
toch het gevoel dat je niet zo vaak zo’n mooie
worden verteld tijdens de Dag van de Bouw.
Bouw voor iedereen heel duidelijk is en veel
kans krijgt. We zullen dus moeten nadenken
PR oplevert. Het draagt echt bij aan het imago
hoe we diezelfde wauw-factor in een lab of
van de bouw dat steeds innovatiever wordt en nieuwe technologieën gebruikt om beter, sneller en duurzamer te bouwen. De nieuws waarde van de Dag van de Bouw is voor andere brancheorganisaties jaloersmakend.
fabriek kunnen overbrengen. <
Deelnemer
DE BOUW MAAKT HET… MOGELIJK De faculteit Technische Natuurwetenschappen is nu nog gevestigd in diverse gebouwen, verspreid over de Delftse universiteitscampus. De afdelingen BioTechnologie, BioNanoscience en Chemical Engineering nemen vanaf 2015 intrek in één modern gebouw, dat voldoet aan de strenge eisen voor geavanceerd en vooraanstaand onderzoek: o.a. trillingsarme fundering en zeer stabiele temperaturen. OPPERVLAKTE 30.000 m2
OPDRACHTGEVER Technische Universiteit Delft
BOUWERS Hurks-Kuijpers combinatie
INSTALLATIES ULC
LABORATORIA Waldner Benelux Foto René van den Burg
BO UW IN BEELD
38 | BOUWENDNL | Zomer 2015 | VERENIGING
BIJEENKOMSTEN
NOORD WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/REGIOS/REGIO-NOORD JUNI 30
Informatiebijeenkomst Drents Energieloket
AUGUSTUS 27 Thema avond JBN Kern Friesland
RANDSTAD NOORD
SEPTEMBER 8 Start Leergang Praktisch Personeelsbeleid 9 Woningmarktgroep Noord 10 Betonketen-seminar 15 Praktijkgroep Ketensamenwerking 22 Deel 2 Leergang Praktisch Personeelsbeleid 24-26 Meerdaagse excursie België, JBN Kern Friesland
JUNI 29
Bestuursvergadering afdeling IJmond-Kennemerland
OOST
JULI 7 10
Bestuursvergadering afdeling Zaanstreek-Waterland Jaarfeest afdeling Amersfoort
JUNI 29
Ledenvergadering afdeling Lingestreek
JULI 2 6
Ledenvergadering afdeling De Liemers Ledenvergadering afdeling Zuid-West Veluwe
WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/RANDSTADNOORD
AUGUSTUS 17 Bestuursvergadering afdeling Amsterdam 24 Bestuursvergadering afdeling West-Friesland SEPTEMBER 1 Bestuursvergadering afdeling Zaanstreek-Waterland 1 Bestuursvergadering afdeling Het Gooi e.o. 2 Marktdag Noord-Holland 3 Ledenvergadering afdeling Veenendaal 3 Bestuursvergadering afdeling Utrecht 5 Jaarfeest JBN West-Friesland 7 Bestuursvergadering afdeling IJmond-Kennemerland 7 Bestuursvergadering + commissies afdeling Midden-Holland 9 Training JBN West-Friesland 9 Bestuursvergadering afdeling Amersfoort 15 Ledenbijeenkomst afdeling Het Gooi e.o. 15 Ledenvergadering afdeling West-Friesland 22 Regiobestuursvergadering 24 Ledenvergadering afdeling Utrecht
RANDSTAD ZUID
WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/RANDSTADZUID JUNI 29 30 30
Rondetafel Waterschapbestuurders Bestuursvergadering afdeling Leiden Stuurgroep HBO Haagse Hogeschool
JULI 6 6 8 8
Algemene ledenvergadering en corporatiebijeenkomst afdeling Gouwe en Rijnstreek Gemeentelijk bouw- en infraoverleg gemeente Dordrecht Duurzaamheidsbijeenkomst Zuid-Holland Zuid Gemeentelijk bouw- en infraoverleg gemeente Leiden
SEPTEMBER 1 JBN Bestuur 8 Regiobestuur 8 Informeel platform 10 Stuurgroep MBO Rijnmond 15 Afdelingssecretarissenoverleg 18 Gemeentelijk bouw en infraoverleg gemeente Zoetermeer 21 Bestuursvergadering afdeling Gouwe en Rijnstreek 21 Landelijke vergadering JBN bestuur 21 Gemeentelijk bouw en infraoverleg gemeente Katwijk 23 JBN workshop: ‘Toon leiderschap’
WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/OOST
SEPTEMBER 17 Ledenvergadering en excursie 21 Ledenvergadering afdeling Noord-Oost Overijssel 21 Ledenbijeenkomst afdelingen Stedendriehoek/Salland 24 Bestuurdersoverleg regio Oost 24 Regiobestuursvergadering
ZUID WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/ZUID JULI 2
Excursie Infra Zeeland naar Ritchie Bros
SEPTEMBER 7 Werklunch met Maxime Verhagen in Bouwhuis voor winnaars ‘Innovatie op Locatie’ TU/e 8 Bestuursvergadering JBN regio Zuid 8 Bestuursvergadering Infra Limburg 10 Leergang Praktisch Personeelsbeleid 14 Contactgroep Personeel Brabant-West 15 Regiobestuursvergadering 15 Contactgroep Personeel Brabant Noord-Oost 17 Regieraad Bouw Brabant/Zeeland 17 Regieraad Bouw Limburg 17 Technische Excursie JBN 23 Workshop ‘Leren van elkaar’ afdeling Zeeland 24 Leergang Praktisch Personeelsbeleid
| COLOFON
XX
BouwendNL verschijnt zeven keer per jaar in een oplage van 5.000 exemplaren. De pdf van verschenen edities is te vinden op www.bouwendnederland.nl. Naast BouwendNL ontvangen de leden tweewekelijks de digitale nieuwsbrief met actuele informatie uit de vereniging, de markt en informatie die van belang is voor hun bedrijfsvoering. HOOFDREDACTIE
Theo Scholte COÖRDINATIE EN EINDREDACTIE
Havana Orange REDACTIONELE BIJDRAGEN
Harm Dragt, Robin van Essel, Jos Haas, Karl Bijsterveld, Kees de Vries VORMGEVING EN OPMAAK
René Hofman (Havana Orange) FOTOGRAFIE
René van den Burg | Marc Blommaerts/ Heijmans | 123-RF DRUK
Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf
5 VOORDELEN
VERENIGING | Zomer 2015 | BOUWENDNL | 39
VAN UW LIDMAATSCHAP VAN BOUWEND NEDERLAND
1
LOBBY EN BELANGENBEHARTIGING
Bouwend Nederland is de stem van de bouw- en infrasector richting de samenleving en de politiek, op alle niveaus. Via gemeentelijke bouw- en infra-overleggen in honderden gemeentes, in direct contact met Provinciale Staten en via directe b elangenbehartiging in politiek Den Haag.
2
FINANCIËLE LEDENVOORDELEN
We bieden een groot aantal collectieve financiële ledenvoordelen met kortingsrege-
REDACTIEADRES
lingen en betere voorwaarden en condities. Bijvoorbeeld de speciaal voor de bouw en
Bouwend Nederland T.a.v. redactie BouwendNL Postbus 340, 2700 AH Zoetermeer
[email protected] www.bouwendnederland.nl @BouwendNL
infra ontwikkelde unieke verzekeringsproducten. Met deze ledenvoordelen kunt u uw
ISSN
2214-7438 AANSPRAKELIJKHEID
Bij het samenstellen van de inhoud van deze publicatie streeft Bouwend Nederland naar de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bouwend Nederland sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van informatie die door deze publicatie beschikbaar is. COPYRIGHT
De informatie in deze publicatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commer cialiteit of exploitatie onder derden, tenzij voorafgaande toestemming van de auteur en/ of Bouwend Nederland. ADRESWIJZIGINGEN
Adreswijzigingen kunt u mailen naar:
[email protected]
contributie geheel of gedeeltelijk terug verdienen.
3
ACTUELE INFORMATIE EN BRANCHEONTWIKKELING
Met de handige en actuele informatie in onze nieuwsbrieven en op www.bouwendnederland.nl verbetert u sneller uw bedrijfsvoering. We ondersteunen de leden bij de verdere professionalisering van hun bedrijfsvoering door hen kennis en informatie te bieden, zowel collectief als individueel en hen zonodig te helpen bij de toepassing daarvan in hun bedrijf. Tevens kunt u via benchmarks uw prestaties vergelijken met die van uw collega’s in dezelfde omzetklasse.
4
DIENSTVERLENING: VRAGEN, ANTWOORDEN EN ADVIES
U kunt dagelijks terecht bij Bouwend Nederland Advies, ofwel de telefonische helpdesk, waar u snel en deskundig maatwerk-antwoord krijgt op vragen over arbeidszaken, cao, sociale verzekeringen en juridische aangelegenheden. Ook houden we bij u in de buurt spreekuren voor sociale zaken. Daar kunt u terecht met specifieke vragen op het gebied van arbeidszaken en sociale verzekeringen.
QR-codes Op verschillende plekken in BouwendNL vindt u ‘Quick Response’-codes. Zodra u met de QR-scanner van uw smartphone
5
ONTMOET ELKAAR, GROOT NETWERK Bouwend Nederland is de verbindende schakel tussen de leden en biedt faciliteiten
over de code gaat, wordt u automatisch
om elkaar te ontmoeten en kennis en ervaring te delen. Bouwend Nederland is voor
naar de juiste webpagina gelinkt.
lidbedrijven in toenemende mate de ‘groep’ waar men bij wil horen. Via onze lokale,
Meer info op:
regionale en landelijke bijeenkomsten krijgt u interactief meer kennis, u deelt daar
bouwendnederland.nl/qr
ervaringen met elkaar en zo haakt u aan bij ons brede netwerk.
Tip van Tim
elf z u m r che s e b , r deu e d r o ng. i o l v a r t t a s a UV r st e n e m g o e z t De ers k r e w e med w u n e
www.bouwendnederland.nl/ledenvoordelen