Inspectie LeeFomgeving en Transport Ministerie van lnfrastrucuutr en Milieu
>
Retouradres Postbus 107 3740 AC Boom
L0176 Bra ba ntWonen t.a.v. het bestuur Postbus 151 5340 AD OSS
Inspectie Leefomgeving en Transport Autoriteit woningcorporaties
Oude Utrechtseweg 19 Boom Postbus 107 3740 AC Baarn www. leo t. nl Contactpersoon F.H. Oosting freek oosti ngi i lent. nI .
Ons kenmerk FB2015-AW-2 144-LO 176
Datum Betreft
28 oktober 2015 Toezichtbrief 2015
Geacht bestuur, Sinds 1 juli 2015 valt zowel het financiële als het toezicht op rechtmatigheid, governance en integriteit onder de verantwoordelijkheid van de Autoriteit woningcorporaties (Aw). Op grond van artikel 61 lid 3 van de Woningwet 2015, beoordeelt de Aw jaarlijks uw corporatie en stuurt u dit oordeel toe. De Aw heeft onderzoek gedaan op basis van uw ingediende prognosegegevens 2015 2019, uw verantwoordingsgegevens 2014 en andere informatie ten aanzien van deelactiviteiten -
In deze toezichtbrief treft u de resultaten van het financiële onderzoek en de deelactiviteiten bij uw corporatie aan. De beoordeling op rechtmatigheid, governance en integriteit ontvangt u separaat. 1. Financiële beoordeling De financiële beoordeling richt zich op een zestal toezichtterreinen die van invloed kunnen zijn op de financiële continuïteit van een corporatie. Deze terreinen zijn: kwaliteit financiële verantwoording; behoud maatschappelijk gebonden vermogen; fjnancieel risicobeheer; liquiditeit; solvabiliteit; draagkracht vermogen. -
-
-
-
-
-
Het financiële onderzoek door de Aw vindt plaats aan de hand van signalen. In de Beleidsregels 2015 van de Aw staan de signalen per toezichtterrein vermeld. Voor een toelichting op de toezichtaanpak en de gehanteerde normen kunt u terecht op onze website (www.ilent.nl/autoriteitwoningcorporaties).
Pagina 1 van 3
Inspectie Leefomgeving en Transport Ministerie van Infrastructuur en Milieu
>
Retouradres Postbus 107 3140 AC Baarn
Beoordeling 2015 De financiële beoordeling van
Inspectie Leefomgeving en Transport Autoriteit woningcorporaties UW
corporatie leidt tot de volgende opmerkingen:
Beheerlasten Uw beheerlasten per vhe zijn in 2014 aanmerkelijk gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. Echter, ze liggen nog wel boven het landelijk gemiddelde. U verwacht dat door de fusie met ZorgGoedBrabant en het ‘platter’ worden van uw Organisatie, de lasten nog verder zullen dalen. De Aw monitort het verloop van uw beheerlasten en gebruikt daarvoor onder meer uw kwartaal rapportages. Op basis e van uw 1 kwartaal rapportage 2016 zal ik dit onderwerp dan ook agenderen voor ons eerstvolgend bestuurlijk overleg in de eerste helft van 2016.
Contactpersoon F.H. Oosting
[email protected] Ons kenmerk FB2015-AW-2144-L0176 Datum 28 oktober 2015
Kwaliteit woningbezit Brabant Wonen maakt voor de meting van de kwaliteit van het woningbezit en planning van de onderhoudsuitgaven gebruik van een intern beheersingssysteem. U maakt geen gebruik van een conditiemeting op basis van NEN normering. Inmiddels is een dergelijke normering al voor 4O°/o van het landelijke corporatiebezit bekend, U heeft aangegeven te overwegen een dergelijke methodiek van conditiemeting volgens NEN normering in 2016 / 2017 in te willen voeren. De Aw wenst geïnformeerd te worden over uw concrete acties op dit gebied. Ik zal dit onderwerp dan ook agenderen voor ons eerstvolgend bestuurlijk overleg in de eerste helft van 2016. Fusie met ZorgGoedBrabant en Zorg GoedBrabant 2 Brabant Wonen is voornemens met ZorgGoedBrabant en de stichting ZorgGoedBrabant 2 (geen TI) te fuseren. Deze fusie dient plaats te vinden per 30 december 2015.
Wij spraken al een aantal maal over deze fusie en hebben u er onder meer op gewezen dat de Aw naast de gebruikelijke wettelijke toetsing vooral zal kijken naar de afspraken welke u maakt aangaande mogelijke financiële verevening met de zorginstelling Brabant Zorg. Belangrijk uitgangspunt voor de Aw is dat geen weglek van maatschappelijk vermogen mag plaatsvinden als gevolg van de fusie. Inmiddels heeft de Aw uw formele fusieverzoek ontvangen en zal u binnen de wettelijke termijnen over de uitkomst informeren. Interventies 2015 De financiële beoordeling 2015 geeft geen aanleiding tot het doen van interventies. 2. Toezicht deeactiviteiten Naast de hiervoor genoemde onderzoeken houdt de Aw ook toezicht op deelactiviteiten van corporaties zoals: het gebruik van derivaten; de exploitatierisico’s ten aanzien van het zorgvastgoed; het gehanteerde beleggingsbeleid. -
-
-
Pagina 2 van 3
Inspectie Leefomgeving en Transport Ministerie van Infrastructuur en Milieu
>
Retouradres Postbus 107 3740 AC Baarn Inspectie Leefomgeving en Transport Autoriteit woningcorporatIes
De in 2015 bij uw corporatie opgevraagde informatie heeft niet tot een selectie voor specifiek onderzoek geleid. Voor nadere informatie kunt u met mij contact opnemen. Ik zal verder UW raad van commissarissen (RvC) informeren over de eerdergenoemde resultaten van mijn onderzoek en de beoordeling. De Aw maakt het oordeel openbaar. Ik verzoek u de voor uw Organisatie relevante stakeholders hierover te informeren.
Contactpersoon F.H. Oostirig
[email protected] Ons kenmerk FB2015-AW-2144-L0176 Datum 28 oktober 2015
DE MINISTER VOOR WONEN EN RIJKSDIENST, namens deze, DE INSPECTEUR ILT/AUTORITE1T WONINGCORPORATIES,
F. H. Oosn.
Bijlage: Kengetallen
Pagina 3 van 3
) 3 Û/
buffer (xC 1.000,-)
6)
Buffer totaal
Marktrislco Macro-economisch risico Operationeel risico Totaal risico Opslag marktwaarde_versus volkshuisvestelijke exploitatiewaarde Vpb-beklemming
Specificatie
Volkshuisvestelijk vermogen (x€ 1.000,-) Suffer totaal (x € 1,000,-) Volkshuisvestelijk vermogen per gewogen verhuureenheid (in Buffer per gewogen verhuureenheid (in 6)
Toezichtveld solvabiliteit en draagkracht vermogen
Nominale schuld per gewogen verhuureenheid (x € 1.000,-) Marktwaarde langlopende schulden per verhuureenheid (x € 1.000,-) Modified duraton leningen (jaren) Modified duration vastgoed (jaren)
LTV_(volkshuisvestelijke exploitatiewaarde, in LTV (marktwaarde, in %) LTV (leegwaarde, in %)
DSCR-CFV
DSCR-WSW
1CR
Toezichtveld_liquiditeiten_financiering_(in%)
Ratio’s
BrabntWonen (10176) te Oss
Bijlage 1
97.839
-
-
49.977 71.242 44.713 97.839
2014
276.562 97.839 17.682
2014
18,0 15,4 4,4 12,4
-
-
-
35,3 45,2 8,9 11,4
2014 sector
14,6
2014
13,1
12,8
21,7
1,8 51,6
3,3
2,5
corporatie
2017
25,1
35.7
63,1
1,3
1,4
2,0
Sector
128.232
-
-
62.891 87.883 69.027 128.232
2017
362.949 128.232 22.447
prognose periode
corporatie
19,4
19,5
48,9
1,9 48,2
3,6
2,5
2014
2,4
3,2
2013
-
135.218
-
-
66.652 91.582 73.877 135.218
2019
387.121 135.218 23.792
2019
40,0
55,0
85,0
1,0
1,0
1,4
prognoseperiode
signaleringsnorm
___________ ___ ___ __________ -
2014
.
2015
—BuFfer
--
—-
2017
—
2018
—Volkshuisvestehjk vermogen
2016
-
(mc)
—-
2019 2014
—4
1.787 1.383
Als % van portefeuille_DAEB Als % van de gemiddelde WOZ-waarde DAEB woongelegenheden________________ __________________________ Verkoopprijs per eenheid (x 8 1.000-)
1.595 1.335
— --
-
2315 —8e
2,79 4,01
3,69
2011
3,1 3,2 130
1,5 142
71.167 1,4
3,9 154
88.731
sector
1 248
1.688
1 703 1235
1 714 1234
kasstroomprognose (prijspeil 2014) 2016 2017 2018
212
172
7,8
1.175
prognose periode corporatie
2015
2,91
1.629 1.293
2015
2014
1.486 1.330 1.600
2014
2017
—‘dclkshseste; vermogen
2016
2019
___________ ___________ ______ __
Volkshuisvestelijk vermogen en buffer, sector
attentie voor eventueel verschil in schaal
0
10
115
20
25
30
35
40
45
kasstroomrealisatie 2012 2013
Bruto verkoopprijs DAEB woongelegenheden per eenheid DAEB bestemd voor bewoners Aantal eenheden
Als 0/ van portefeuille DAEB 2014 Stichtingskosten per eenheid (x € 1.000,-)
Bruto stichtingskosten_nieuwbouw woongelegenheden per eenheid DAEB Aantal eenheden
Direct rendement (in %) Marktwaarde niet-DAEB-bezit corporatie Marktwaarde niet-DAEB-bezit sector
Per gewogen verhuureenheid corporatie Per gewogen verhuureenheid sector Signaleringsnorm
Netto bedrijfslasten
—
Ontwikkeling Volkshuisvestelijk vermogen en buffer
Toezichtveld behoud maatschappelijk gebonden vermogen
0
t1o
20
S
_30
40
60
__
1.761 1.236
2019 1.249 1.513
1.699
gemiddeld
—
—
-
-
Gewogen score energielabels Gewogen score conditiescore Aantal_woongelegenheden
Score (%)
NEN 2767 Conditiescore
Score (%)
Energielabels
-_______
Prognosejaar 2011 Prognosejaar 2012 Prognosejaar 2013 Realisatie_nieuwbouw
Toezichtveld kwaliteit verantwoording Realisatie-index
Levensduur bezitJandelijk Index aantal eenheden (2012=100)
Index aantal eenheden (2012=100)
Levensduur bezit, corporatLe Ontwikkeling aantal gewogen_verhuureenheden
Levensduur bezit
Toeziclitveld risicobeheer
1,00
A+
2,6 -
671 432 329
283
2013
100,0
231
2012
15 .3 5 1
-
-
2014
3,5
-
30,00 2
C
99,0
24,0
103,9
5,0
0,50
921 190 744
193 132
0,69 0,59
0,57
index corporatie
60,0
1.304
totaal
2402,355
2,1
26,2
2017
0,80 0.75
0,79
0,66
sector
-
12,03 3
0
98,8
24,0
105,1
15.99016.169
26,4
2016
sector onbekend (%)
-
27,00 1
8
99,1
23,9
102,2
15.722
26,6
2015
-0,9
-0,6
0,0 0,0
-0,3
-0,0
-0,0
sector
402 489
2014
21,00
A
99,7
100,3
101,7
101,8 23,8
15.641
15.659 23,5
26,5
2014
-1,9 -1,8
-12.101
-
-11.346
-
-
-
0,2
1.200 -
-0,1
-445
als °k balanstotaal resultaat corporatie
26,2
2013
corporatie onbekend (%)
-
23,5
26,2 15.3S4
2012
2014
opgave corporatie
c. Waardeverandering van financiele vaste activa en van effecten d. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen_vastgoedportefeulle verkocht onder voorwaarden eNiet-gerealiseerdewaardeveranderingeri_vastgoedportefeuille bestemd voor verkoop f. Overige_waardeveranderingen vastgoedportefeuille Totaal
a. Netto-resultaat verkocht vastgoed in ontwikkeling b.Resultaat deelnemingen
Verliezen in jaarrekening
BrabantWonen (10176) te Oss
___ ______
-
6,60 4
E
98,6
24,0
105,9
16.298
25,8
2018
-
2,03 5
F
98,3
23,8
105,8
16271
25,4
2019
G
-
6
1,00
2016
Kasstroom a. Totaal Kasstroom Kasstroom b. Totaal Kasstroom Kasstroom c. Totaal
operationeel 2014 (dVi 2014) fva-desirivestering 2014 (dvi 2014)
-
operationeel 2014 (dPi 2014) fva-desinvesterinci 2014 (dPi 2014)
fva-desinvesterinci 2014 (dPi 2013)
Kasstroom operationeel 2014 (dPi 2013)
Raming van operationele- en (des)investeringskasstroom 2014
Prognose en realisatie 1CR (in Q/o) 1CR 2014 (dPi 2013) 1CR 2014 (dPi 2014) 1CR 2014 (dVi 2014)
Prognose lasten per gewogen vhe gemiddeld over 2014 Stijgingsfactor van prognose t naar t4-1 Gewogen stijgingsfactor Stijgingsfactor gesommeerd -
Prognosejaar 2011 Prognosejaar_2012 Prognosejaar 2013 Realisatie verkopen
.-Z
Stabiliteit prognose netto-variabele lasten
BrabantWonen (L0176) te Oss
7.589 -57.698 -50.109 15.507 -23.295 -7.788 15.471 -23.263 -7.792
nominaal Cx € 1.000,-)
3.907
Corporatie
1,01
-
3.954 1,01
verslagjaar 2012
27
2
2011
42 46
2013
21
2012
2,81
-
3.606 0,94
2014
105 90 61 149
totaal
2,74 -20.S6 -18,12 5.61 -8,42 -2,82 5,59 -8,41 -2,82
-9,51 -4,63 5,51 -4,14 1,37 5,72 -4,18 1,54
488
sector Wo van vhv-vermogen
1,94
-
3.845 0,97
2013
42 44 61 120
2014
1,65 2,52 2,52
corporatie
5,77
index corporatie
0,58 0,37 0,03 0.33
index corporatie
1,63 1,72 1,71
sector
5,93
sector
0,87 0,55 0,49 0,64
sector
activa
Totaal activa
Vlottende activa Totaal voorraden Onderhanden projecten Totaal vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal vlottende activa
Totaal vaste activa
Financiele vaste activa
Vastgoedbelegciingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed_in exploitatie_gekwalificeerd als vastgoedbelegging Onroerende zaken verkocht onder_voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Totaal vastgoedbeleggingen
MateriËle vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd vooreigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiële vaste activa
Totaal immateriële vaste activa
Vaste
Activa
Enkelvoudige balans 2014
BrabantWonen (L0176) te Oss
-
842.715
5.772 19.757
-
5.220 1.039 7.726
822.953
101.456
27.637 5.067 90.983
-
636.143
5.772 19. 757
5.220 1.039 7.726
616.3S6
1.628.635
5.772 19.757
5.220 1.039 7.726
1.608.878
101.456
85.916
71.854 45.203
27.637
58.279
1.421.506
22.142 S 230
1.394.134
marktwaarde
27.637
44.217
22.142 5.230 499.323
58.279
471.951
17.075 5.230 630.519
-
vhv-exploitatie
608.214
opgave
-
-
Qss
-
Geüniformeerde bedrijfswaarde per gewogen vhe (x € 1.000) Marktwaarde per gewogen vhe (x 6 1.000)
Op_volkshuisvesteiijke exploitatie waarde! marktwaarde Marktwaarde DA6B bezit Marktwaarde_DAEB bezit (inclusief compensatie) Op rentabiliteitswaarde/ nominale schuld Op volkshuisvestelilk.vermogen/ marktvermogen
Direct rendement (in %)
Opgegeven bedrijfswaarde Discontering Verkoopportefeuille Parameters Levensduur Restwaarde Lastenniveau Verhuurdersheffing Geüniformeerde bedrijfswaarde
Bedrijfswaarde van opgegeven naar geüniformeerd
Solvabiliteit (in %)
Totaal passiva
Kortiopende schulden totaal
Overig
6igen vermogen Voorzieningen en egalisatierekening Lanpipoende schulden Leningen Overheid en kredietinstellingen VOV-verplichtingen Overige schulden (inclusief aan groepsmaatschanoiien Langlopende schulden totaal Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
Passiva
BrabantWonen (1.0176) te
-
-
1.080 516.168
-
-19.586 -26.017 -58.879 -22.773
-
642.344
—-
31 93
DAEB corporatie
4,1 6,1
5,4
corporatie
53,5
842.715
sector 45 90
4,4 6,4
5,3
76 100
niet-DAEB corporatie
1,9 1,8 2,0 3,6 1,5
corporatie
43,5
636.143
16.863 23.728
sector
123 134
sector
2,8 2,8 3,1 4,1 2,0
1.628.635
6.865 16.863 23.728
268.233
6865
300841
241.8S5 26.348
274.493 26.348
6.865 16.863 23.728
274.493 26.348
276.562 67.620
450.526 67.620
direct rendement Sector
______
1.236.446 67.620
__ _
