BRP-krant 05 Over de Basisregistratie Personen
02
03
Pacheco Römer neemt afscheid van PIVA-platform
november 2014
04
05
06
Minister reikt eerste certificaten NBP uit
Terugmelden: hoe kan het beter?
Samenwerking in fraudebestrijding loont
Partners in crime doen fraudetoer langs gemeenten In een half jaar tijd bezoeken Kurt Isik en Kim Boermans maar liefst 120 gemeenten. De twee adviseurs Fraudebestrijding van Agentschap BPR hebben een dubbele opdracht: het ‘brengen’ van kennis en goede voorbeelden en het ‘halen’ van dilemma’s rondom de bestrijding van adresfraude. Einddoel: een toolkit voor gemeenten én een rapportage met aanbevelingen om adresfraude nog beter aan te pakken.
Feest én een nieuwe naam “Het is tijd voor een feestje! Dit jaar vieren we dat onze digitale Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA), inmiddels Basisregistratie Personen (BRP), twintig jaar bestaat. Natuurlijk gaat onze geschiedenis verder terug: vanaf 1796 legde het toenmalige Franse regime al geboorten, huwelijken en sterfgevallen vast. In 1850 gingen gemeenten een doorlopende bevolkings administratie voeren. Begin 20e eeuw werd de overstap gemaakt van boeken naar een losbladig kaarten register. En in 1994 gingen we van papier naar digitaal. En dat mag gevierd worden, want het belang van de BRP groeit met de dag. Sinds 2010 zijn alle overheidsorganisaties wettelijk verplicht om voor de uitvoering van hun taken gebruik te maken van de BRP. Dat gaat niet vanzelf. De organisaties moeten daarop hun processen (her)inrichten. We gaan de komende tijd onderzoeken bij wie het eigendom ligt van de gegevens. Nu is de overheid eigenaar, maar misschien moeten burgers wel (meer) zeggenschap krijgen? Ook kijken we voortdurend hoe we het proces van autoriseren kunnen vereenvoudigen.
“Het belang van de BRP groeit met de dag”
Kurt Isik (links) en Kim Boermans (rechts) van Agentschap BPR
Wat doen jullie op bezoek bij een gemeente? Isik: “We kijken wat de gemeente allemaal doet tegen adresfraude. Met een vragenlijst brengen we structuur aan in het gesprek: hoe signaleren jullie adresfraude? Wat doe je bij een vermoeden? Hoe ziet jullie proces eruit? En hoeveel medewerkers houden zich bezig met onderzoeken of huisbezoeken?” En wat zijn jullie bevindingen tot nu toe? Boermans: “Sommige gemeenten vinden het lastig om fraude te herkennen. Of weten niet hoe ze moeten omgaan met verdachte signalen. Dan proberen wij te helpen, met best
practices van anderen, met tips en kennis. Voor sommige dilemma’s waar gemeenten tegenaan lopen, hebben we niet direct een oplossing. Die nemen we dan mee. Veel gemeenten zijn al goed bezig. Die doen bijvoorbeeld adresonderzoeken aan huis.”
naar het buitenland alleen op basis van post die niet beantwoord wordt. Voor een goede beoordeling moet je echt langsgaan.”
Wat zijn andere zaken die opvallen? Isik: “Het inschrijven op briefadressen krijgt steeds meer aandacht van Doet niet elke gemeente dan gemeenten. Dit kan omlaag door adresonderzoeken aan huis? scherper te zijn op ‘tijdelijke’ briefBoermans: “Nee, dat is in 81 procent van adressen. We letten trouwens ook op alle gemeenten, maar eigenlijk zou het het tegen betaling aanbieden van 100 procent moeten zijn. Het college stelt brief- dan wel inschrijfadressen via niet altijd middelen ter beschikking.” internet. Sommige websites hebben Isik: “Soms moet je gewoon op een hun advertentiebeleid op dit gebied adres gaan kijken! Natuurlijk moet je nu aangepast. Het is belangrijk dat eerst achter je bureau alles doen binnen gemeenten zelf ook in de gaten je bevoegdheden. Maar je kunt niet houden of het speelt.” iemand uitschrijven als geëmigreerd (vervolg op pagina 2)
Het Agentschap BPR blijft zich inzetten voor een steeds betrouwbaardere persoonsregistratie. Maar wel onder een nieuwe naam: de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens. Die nieuwe naam is niet alleen nodig vanwege de naamsverwarring met de BRP, maar ook vanwege onze bredere focus: we beheren niet alleen persoonsgegevens, maar werken aan een betrouwbare identiteitsinfrastructuur waarin reisdocumenten en identiteitsmanagement een plaats hebben. Ik hoop dat alle organisaties die de BRP gebruiken zich realiseren hoe belangrijk zij zélf zijn. De gegevens in de BRP zijn alleen betrouwbaar als we samen zorgen dat deze kloppen. Dus kom je fouten of onduidelijk heden tegen? Meld ze! Dan mag je van ons verwachten dat wij er samen met gemeenten bovenop zitten. Want zeg nu zelf: een foutloze BRP, dat is pas écht reden voor een feestje.” Gerdine Keijzer-Baldé, directeur Agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR)
BRP-krant - 2
(vervolg van pagina 1) Wat willen jullie doen met alle uitkomsten? Boermans: “We gaan een toolkit voor gemeenten uitbrengen en een eindrapportage met aanbevelingen voor het Agentschap, beleidsmakers en andere partijen. Daarnaast gaan we gegevens aanleveren aan een dataanalyse-team. Zij kunnen statistisch onderzoek doen, kijken welke zaken opvallen en trends achterhalen door op
basis van een patroon de gehele BRP te doorzoeken. Op die manier kun je fraude ook achterhalen.” Waarom zijn gemeenten zo belangrijk bij bestrijding van adresfraude? Isik: “Zoveel regelingen hangen af van iemands adres. Denk aan toeslagen, een uitkering. Adresfraude lijkt onschuldig, maar het gaat om de fraude die erachter zit. Om adresfraude succesvol te bestrijden is het belangrijk dat alle
gemeenten even streng zijn en dezelfde processen hanteren. Met 402 gemeenten bepaalt de zwakste schakel de sterkte van de keten. Daarom stimuleren wij dat alle gemeenten gebruik maken van circulaires en dezelfde goede voorbeelden.” En hoe reageren gemeenten op jullie bezoek? Boermans: “Ze reageren allemaal positief. Ze zijn blij dat wij er aandacht
aan besteden. Het is ook zo mooi dat ze ‘met de billen bloot’ durven gaan. Ze laten al hun processen zien en erkennen soms ook dat het beter kan. Ze vragen dan ook: help ons daarbij.” Hebben jullie vooruitlopend op de toolkit alvast een tip voor gemeenten? Isik: “Ga niet alleen te werk, maar werk samen met alle afdelingen! Adresfraude kun je alleen integraal aanpakken. Daarnaast is het cruciaal dat iedereen
aan de balie zich ervan bewust is dat adresfraude en aan het adres gerelateerde fraude bestaat. Ook in jouw gemeente. En dat is denk ik ons belangrijkste resultaat tot nu toe: dat we het fraudebewustzijn bij gemeenten versterken.” ■
Pacheco Römer neemt afscheid van PIVA-platform Eind jaren negentig was Pacheco Römer (69) betrokken bij de start van de Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba (PIVA). Sindsdien is hij voorzitter van het PIVA-platform, waar de zes eilanden elkaar halfjaarlijks treffen. In november 2014 stopt hij als voorzitter. In gesprek met een man die aan de basis stond van een betere bevolkingsadministratie in het Caribisch deel van ons Koninkrijk. De Nederlandse bevolkingsadministratie (toen nog GBA) werd in 1994 gedigitaliseerd: voor het Caribisch gebied aanleiding om kritisch naar de eigen systemen te kijken. Elk eiland had
nog zijn eigen papieren administratie. Römer hield zich als onderdirecteur van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op Curaçao onder andere bezig met de tienjaarlijkse volkstelling.
Pacheco Römer voor het kantoor voor Burgerzaken op Curaçao
De deelnemers aan het Piva-platform, juni 2014
BZK bedankt de heer Römer Pacheco Römer heeft vijftien jaar richting gegeven aan het PIVA-platform op zijn eigen, innemende wijze. Door met constante gedrevenheid ieder half jaar opnieuw bijeenkomsten te organiseren, heeft hij gezorgd voor een gremium waar alle deelnemers naar uitkijken. Waar de hoofden Burger zaken elkaar op de hoogte brengen van ontwikkelingen en voorgenomen verbeteringen. Waar ze hun vragen en problemen voorleggen aan PIVAleverancier Centric en aan BZK. En waar BZK hen op de hoogte brengt van de ontwikkelingen rond de BRP en de reisdocumenten. Het PIVA-platform dat zo is ontstaan, kunnen we niet meer wegdenken. Met het vertrek van Pacheco Römer wordt een tijdperk afgesloten. Het is zijn verdienste dat hij tijdig de toekomst van het PIVA-platform op de agenda heeft gezet. Dit wordt ook het thema van het laatste platform onder zijn voorzitterschap: hoe moet het PIVA-platform vanaf 2015 worden ingericht en wie moet het platform gaan voorzitten? Daarbij speelt een rol dat de minister van BZK de openbare lichamen wil laten overgaan op de BRP. De Caribische landen houden waarschijnlijk voorlopig hun PIVA-administraties. BZK zal het geduld en de vasthoudendheid van Pacheco Römer missen bij de uitdaging die er ligt om de samenwerking tussen de zes eilanden en Nederland verder te versterken en de bestuurlijke betrokkenheid te vergroten. Om met zijn eigen woorden te spreken: ‘het was intensief, maar bon’. Dank je wel, Pacheco.
Daarom was hij geïntereseerd in de kwaliteit van de bevolkingsadministratie. “Ik stuurde aan op een gezamenlijke automatisering van de bevolkingsadministraties op alle eilanden, gebaseerd op de Nederlandse GBA. Dat was het begin van de PIVA.” Als voordelen van een digitaal systeem noemt Römer: “Betere controle, makkelijker te onderhouden en actualiseren én een beter inzicht in problemen.” Hij wijst bovendien op de voordelen van de burgerlijke stand module en de reisdocumentenmodule: “Geautomatiseerde benutting van gegevens voor verschillende doeleinden voorkomt fouten en werkt efficiënt.” Het PIVA-platform Nadat de PIVA in 1997 op alle eilanden was ingevoerd, waren betrokkenen het erover eens dat zij contact met elkaar moesten onderhouden. Daarom werd in 1998 het PIVA-platform opgericht, met Römer als voorzitter. Sindsdien komen elk halfjaar vertegenwoordigers van Bonaire, St. Eustatius en Saba (Caribisch Nederland) en Aruba, Curaçao en Sint Maarten bij elkaar. “Het doel van het platform is betere communicatie tussen de eilanden én een gezamenlijke aanpak van technische en inhoudelijke problemen met de PIVA.” Römer vindt het belangrijk dat het ministerie van BZK altijd aanwezig is bij de ontmoetingen. “Op die manier blijven we goed op
de hoogte van de ontwikkelingen in Nederland. Er speelt veel, zoals besluiten rond paspoorten of de nieuwbouw van de BRP. Daarop moeten wij kunnen inspelen.”
“Een tip aan mijn opvolger? Bewaar je neutraliteit.” Uit elkaar groeien Het feit dat Bonaire, Sint Eustatius en Saba ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland zijn, en de overige drie eilanden zelfstandige landen binnen het Koninkrijk, heeft gevolgen voor de samenwerking. “De drie administraties van Caribisch Nederland worden bijvoorbeeld op termijn opgenomen in de BRP. Voor de andere drie eilanden is dit niet voorzien.” Het gevaar bestaat dat ze daardoor uit elkaar groeien, meent Römer. Voor het volgende PIVA-platform zet hij daarom de samenwerking op de agenda, toegespitst op de uitwisseling van gegevens. “Er moet een juridische en technische oplossing komen voor het uitwisselen van persoonsgegevens, ook in de toekomst. Omdat burgers in het
Caribisch gebied vaker migreren, is het risico op dubbele inschrijvingen groter.” Eigen data-distributiesysteem Enkele jaren geleden is Curaçao zelf begonnen met het invoeren van een data-distributiesysteem. Ook dit was op initiatief van Römer. “We willen alle basisregistraties op Curaçao met elkaar verbinden en zo een eigen stelsel van basisregistraties creëren. Daarmee voorzien we bijvoorbeeld alle gebruikers van de bevolkingsadministratie op Curaçao van persoonsgegevens. Zij krijgen ook een terugmeldverplichting, zodat vooral ook de adreskwaliteit van de PIVA echt beter wordt.” Meedenken in ruste Hoewel Römer een bijdrage blijft leveren aan het Curaçaose stelsel van basisregistraties, stopt hij als voorzitter van het PIVA-platform. “Ik heb met mijn familie afgesproken dat ik stop als ik 70 ben en dat is volgend jaar. Wel ben ik altijd bereid mee te denken. Ik heb er alle vertrouwen in dat er een goede opvolger komt. Het aantal goede krachten dat werkt aan een betere PIVA neemt steeds meer toe. Een tip aan mijn opvolger? Bewaar je neutraliteit. En zorg dat de communicatielijnen tussen de partijen helder zijn. Soms kunnen meningsverschillen hoog oplopen, maar uiteindelijk kunnen we in dialoog alle zaken oplossen.” ■
3 - BRP-krant
In oktober 1994 trad de Wet GBA in werking. Daarmee ging ook de digitale Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) van start. Sindsdien is de GBA uitgegroeid tot dé basis voor veel overheidsdienstverlening. In onderstaande infographic ziet u de ontwikkeling van de GBA (inmiddels BRP) in woord en beeld.
1 april 1985 Start van het GBA-project. Eerste locatie GBA-projectbureau (nu Agentschap BPR): Herenstraat 23 in Den Haag.
1985
1986
1 september 1995 Initiële vulling sofinummer.
1995
1994
Praktijkproef. Test van het nieuwe concept: decentrale administratie, verplichte automatisering, GBA-netwerk voor gegevensuitwisseling.
1987
1 oktober 1994
De Wet GBA treedt in werking: alle gemeenten zijn aangesloten, evenals een groot deel van de afnemers.
1986-1987
1 mei 1992
1988
Gemeente Wehl wordt als eerste aangesloten op het GBA-netwerk.
1989
1 juni 1990
1993
1990
1992
1 januari 2000 De GBA doorstaat de millenniumbug.
1996
Logisch Ontwerp GBA versie 1. Dit is de basis voor de invoering van de GBA.
1991
Voorjaar 2001
Commissie Snellen brengt rapport uit over modernisering van de GBA.
1997
2000 Verhuizing naar andere locatie: Lange Vijverberg 11.
2001
2002 2003
1 februari 2004
1999
1998
2004
1 april 2001
Homohuwelijk en homoadoptie gelegaliseerd. Dit betekende een grote wijziging van het Logisch Ontwerp.
1 januari 2010
2005
2006
2009 2010
Verplicht gebruik van de GBA als basisregistratie.
Start van de Landelijk Raadpleegbare Deelverzameling (LRD). Die maakt het mogelijk centraal een basisset gegevens uit de GBA te bevragen.
2008
2007
10 oktober 2010 (10-10-’10)
Nederlandse Antillen opgeheven. (Drie landen: Sint Maarten, Aruba en Curaçao. BES-eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba als openbaar lichaam binnen het Koninkrijk).
1 april 2007
2011
1 november 2009 Koppeling van de GBA met de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).
De Terugmeldvoorziening gaat online. Hiermee kunnen afnemers verschillen melden tussen de eigen gegevens en GBA-gegevens.
26 november 2007
Invoering burgerservicenummer (BSN).
Nieuwste locatie: Turfmarkt 147.
2012 2013
2014
6 januari 2014
1 oktober 2014
Wet basisregistratie personen (BRP) treedt in werking.
20 jaar GBA (BRP).
BRP-krant - 4
Bij herindeling is kwaliteit van BRP aandachtspunt Als gemeenten samengaan, heeft dat uiteraard ook gevolgen voor de BRP. Het is belangrijk dat gemeenten in de aanloop naar een gemeentelijke herindeling de juiste dingen doen, zodat de kwaliteit van de BRP alleen maar beter wordt. Twee betrokke nen vertellen over de noodzakelijke stappen. Wim de Waard, applicatiebeheerder bij gemeente Spijkenisse: “Per 1 januari 2015 gaan Spijkenisse en Bernisse samen verder als gemeente Nissewaard. Dat betekent dat de persoonslijsten van de twee gemeenten moeten worden samengevoegd in één bestand. Daarom hebben we in het voorjaar het Agentschap BPR benaderd om te vragen wat daarvoor moet gebeuren. We kregen van hen een stappenplan en hebben alle noodzakelijke stappen besproken.”
Wim de Waard, gemeente Spijkenisse
verschillen uit komen, gaan we die eerst oplossen. Denk aan verschillen met betrekking tot het verwijderen van de reisdocumentgegevens na elf jaar. Deze gegevens mochten verwijderd worden volgens Logisch Ontwerp 3.7, maar het was nog niet verplicht om hiervan een bericht te sturen naar de GBA-V.”
“Na de synchroniciteitscontrole vindt de proefconversie plaats. Alle persoonslijs“Een belangrijke stap is de synchroniciten worden nu samengevoegd in één teitscontrole. Beide gemeenten leveren bestand. Dit sturen wij weer naar het dan een cd aan met alle persoonslijsten uit Agentschap, dat dit bestand opnieuw de BRP. BPR vergelijkt deze bestanden met vergelijkt met de GBA-V. De uitkomst dezelfde selectie uit de GBA-V. Als hier hiervan bekijken we: zijn de verschillen
inhoudelijk of ligt het aan de software? Als we ook dan de bevindingen hebben opgelost, zijn we klaar voor de echte conversie.” “Gelukkig hebben Spijkenisse en Bernisse dezelfde softwareleverancier. Daarom denk ik dat we voor weinig verrassingen komen te staan. Er moet wel veel gebeuren voor 1 januari. Daarom is het fijn dat we ondersteuning krijgen van het Agentschap BPR. Als zich problemen voordoen, kunnen we altijd direct bellen.”
Paul Hoogzaad, adviseur Stelselkwaliteit bij het Agentschap BPR: “Het Agentschap BPR bewaakt de kwaliteit van de BRP tijdens de herindeling. Vroeger verstrekten gemeenten zelf de mutaties in de GBA aan de afnemers. Sinds de invoering van de GBA-V doen wij dat centraal. Dat betekent dat wij nu meer een regierol hebben bij een herindeling. Het gaat om goede afspraken tussen BPR, de gemeente en de softwareleverancier.”
Paul Hoogzaad, Agentschap BPR
“Voorafgaand aan een herindeling help ik gemeenten met een uitgebreid stappenplan. Omdat er zowel een
synchroniciteitcontrole als een proefconversiecontrole plaatsvindt, is de doorlooptijd langer, maar wordt de kwaliteit hoger. Voor BPR ligt de meeste nadruk op de controles.” “Als de synchroniciteit tussen de BRP en GBA-V 100 procent is, kan de proefconversie goed gecontroleerd worden. De proefconversie levert vaak bevindingen op. Bijvoorbeeld: de adreshistorie komt soms niet goed over. Alle zaken die we tegenkomen geven wij aan, zodat de gemeente of de softwareleverancier die
Cursisten project NBP ontvangen certificaat van minister Plasterk De eerste veertig cursisten van het project Naar Betrouwbare Persoonsgegevens (NBP) zijn klaar met hun opleiding. Zij hebben hun certificaat ontvangen uit handen van minister Plasterk. NBP is een initiatief van het ministerie van BZK en de NVVB. Vanuit dit project, uitgevoerd door ICTU, worden opleidingen ontwikkeld voor medewerkers Burgerzaken. Er zijn nu zes opleidingen op mbo-niveau en twee op hbo-niveau. Later dit jaar komen er nog eens zes opleidingen bij.
kan oplossen. De proefconversie is ook van belang om te weten hoeveel mutaties afnemers kunnen verwachten. Afnemers willen graag weten of er grote wijzigingen in aantocht zijn, zodat zij maatregelen kunnen treffen voor de definitieve conversie op 1 januari.” “Een goede planning is erg belangrijk, want als de definitieve conversie die dag mislukt, is dat erg vervelend. Dat betekent dat de gemeente voorlopig niet op het GBA-netwerk is aangesloten. Intergemeentelijke verhuizingen en
Tips: overige wijzigingen Ook in twee andere gevallen zijn de synchroniciteitscontrole en de proefconversie van belang: • Bij een leverancierswijziging. • Het voordeel is dat die niet op 1 januari klaar hoeft te zijn. En: als het goed is, heeft de wijziging geen gevolgen voor afnemers. • Bij grote infrastructurele wijzigingen, zoals naamswijziging van woonplaats of gemeentedeel. In dit geval krijgen afnemers soms wel grote hoeveelheden wijzigingen te verwerken. Voor deze gevallen is ook een stappenplan beschikbaar. Hoogzaad benadrukt dat het Agentschap BPR graag een melding ontvangt als dergelijke wijzigingen plaatsvinden in een gemeente. Meer weten of wijziging doorgeven? Neem contact op met het Agentschap BPR:
[email protected] of tel. 088-900 1000.
dergelijke kunnen voorlopig niet meer worden doorgegeven. Mutaties in de gemeente gaan dan niet automatisch naar de afnemer. Terwijl: als een kind geboren wordt, regelt het RIVM dat binnen enkele dagen na aangifte de hielprik plaatsvindt. De gevolgen zijn groot, dus het is essentieel dat gemeenten op 1 januari klaar zijn voor de overstap. En daar helpen wij hen graag bij.” ■
Ervaringen van twee geslaagden:
Joyce Jempormiasse, medewerker KlantContactCentrum gemeenten Veendam/Pekela: “Mijn werk is aan de frontoffice, maar om meer werkzaamheden te kunnen verrichten, moesten we meer inhoudelijke kennis hebben. Daarom mochten we met een groep van vijf collega’s modules volgen binnen het project NBP. We hebben er vier gedaan. Vooral die over afstamming en nationaliteit waren lastig, omdat we daarover één examen moesten afleggen. Daardoor moesten we in korte tijd twee modules leren.” “We hebben veel geleerd, bijvoorbeeld over eerste inschrijving, het aanleggen
van een persoonslijst, migratie, en de kenmerken van brondocumenten. Ik kijk nu mee bij de backoffice als zij een eerste inschrijving doen, zodat we het in de toekomst ook zelf kunnen. De opleiding was erg leuk om te doen, hoewel het lastig was om weer te studeren na al die tijd. Nu zijn andere collega’s aan de beurt, maar als het mogelijk is, meld ik me graag weer aan voor andere modules. Vooral de docenten waren erg goed, die hebben ons veel bijgebracht.”
Liane van der Schaal, medewerker KlantContactCentrum gemeente Schagen:
Cursisten van het project NBP ontvangen certificaat uit handen van minister Plasterk.
“Mijn leidinggevende stond er positief tegenover dat ik een module ging volgen om mezelf te ontwikkelen. Omdat veel collega’s ook wilden meedoen, hebben we allemaal één module gevolgd. Ik deed de module migratie. Hierin heb ik bijvoorbeeld geleerd wat je nodig hebt voor een eerste vestiging, hoe het zit met de RNI en hoe het berichtenverkeer werkt. Erg fijn, want het is niet alleen praktisch, maar je krijgt ook veel achtergrond informatie. Daardoor weet je beter
waarom je sommige dingen moet doen. Ik voel me nu zekerder van mezelf.” “Ik wil me graag blijven ontwikkelen. Nu doe ik alleen het aannemen van een eerste vestiging, maar als ik kan doorgroeien, mag ik die misschien ook verwerken. Tijdens het volgen van de module heb ik dit al een paar keer geprobeerd. Ik ben blij dat ik de module mocht volgen. Ook omdat je andere mensen ontmoet van andere gemeenten. Door het uitwisselen van ervaringen leer je ook weer van elkaar.” ■
5 - BRP-krant
Terugmeldingen gebaat bij meer samenwerking en meer delen Het terugmelden is nog niet effectief genoeg. Volgens Gerrit Gerritsma van de gemeente Leeuwarden en Peter van den Bosch van de Matching Autoriteit van de Justitiële Informatiedienst komt dat vooral door een gebrek aan ketensamenwerking en informatie-uitwisseling tussen betrokken organisaties. Gerritsma en Van den Bosch proberen op kleine schaal de samenwerking te verbeteren. “Maar er valt nog een wereld te winnen.” Gerritsma werkt op de afdeling Burgerzaken van de gemeente Leeuwarden, waar een Penitentiaire Inrichting (PI) is gevestigd. Hij ontvangt regelmatig een terugmelding van de Matching Autoriteit (MA). “Mensen die hier in detentie zitten, laten zich inschrijven in de gemeente Leeuwarden”, aldus Van den Bosch. “Maar een adreswijziging doorgeven bij vertrek uit de PI doen ze vaak niet. Als wij vernemen dat iemand meer dan drie maanden geleden ontslagen is, terwijl als adres de PI nog genoemd staat in de BRP, doen wij een terugmelding aan de gemeente.” Gerritsma zit met deze terugmeldingen danig in zijn maag. “Het nieuwe adres van de ex-gedetineerde is erg lastig te achterhalen. En adresonderzoeken vergen heel veel tijd en capaciteit.” Veel meer samenwerking Het oplossen van een terugmelding loopt volgens Gerritsma vaak vast op de
gebrekkige communicatie onderling. Meer ketenoverleg op grote schaal en meer toegang tot informatie is dan ook de oplossing. “Ik wil bijvoorbeeld wel samenwerken met de PI zelf, met het Veiligheidshuis in Leeuwarden of met de reclassering. Zij hebben meer bronnen om aan te boren.” Van den Bosch is het daarmee eens en ziet ook mogelijkheden voor bijdragen vanuit zijn eigen dienst. “Natuurlijk mogen we buiten de strafrechtketen niet alle (identiteits)gegevens verstrekken. Maar vanuit onze verantwoordelijkheid en de mogelijkheden die we hebben, willen we graag bijdragen aan een grotere effectiviteit van een terugmelding”. Niet mogen of niet durven Organisaties kennen elkaar vaak niet goed en weten niet wie welke informatie tot zijn beschikking heeft. Daardoor ontsluiten ze de beschikbare informatie niet genoeg. Gerritsma: “Er is veel
Over de Matching Autoriteit Hoofdtaak van de Matching Autoriteit (MA) is het beheren van identiteits gegevens en het matchen van identificerende persoonsgegevens ten behoeve van de strafrechtsketen. Aan de hand van de door ketenpartners aangeleverde persoonsgegevens stelt zij vast of er sprake is van een unieke (nieuwe) identiteit binnen de Strafrechtsketendatabank (SKDB). De Matching Autoriteit registreert, signaleert (vermeende) fouten in persoonsregistraties, bewaakt foutafhandelingen en de kwaliteit van de SKDB en coördineert onderzoeken naar de identiteit van verdachten.
Gerrit Gerritsma, gemeente Leeuwarden (links) en Peter van den Bosch, Matching Autoriteit (rechts)
(adres)informatie beschikbaar bij afnemers en bij gemeenten, ook intern bij andere afdelingen van gemeenten. Dat weten we vaak niet, of we durven of kunnen uit privacyoverwegingen geen informatie uit te wisselen. Ik denk dat we de samenwerking kunnen uitbreiden. Eerst met de afnemers die vaak terugmeldingen bij de gemeenten neerleggen. Als we kwaliteitsgroepen stichten met afnemers en elkaar begrijpen, is dat een belangrijke aanzet tot een kwalitatieve verbetering van de terugmeldingen.” Contact op kleine schaal Op kleine schaal proberen Gerritsma en Van den Bosch de samenwerking tussen gemeente en afnemer al te verbeteren. “Wij bekijken dan steeds de informatie die de een al heeft en de ander nodig heeft. Binnen de wettelijke mogelijk heden bedenken we slimme manieren om informatie te ontsluiten en uit te wisselen”, aldus Van den Bosch. “Als we zien dat iemand na detentie niet op een nieuw adres wordt ingeschreven, doen we een terugmelding. Later komen we zo iemand misschien weer tegen bij de reclassering. Die informatie is waardevol voor het onderzoek dat de gemeente uitvoert. Hoe we de gemeenten en de strafrechtsketen dan het beste kunnen helpen is een gezamenlijke opgave.” Werk wordt leuker Het belangrijkste is volgens beide heren dat de afnemer met de gemeente
BRP is solide basis voor volkstelling Bij de volkstelling in Duitsland over 2011 bleken onze oosterburen anderhalf miljoen minder ingezetenen te hebben dan gedacht. De kans dat zoiets zich in Nederland voordoet is klein, zegt projectleider Volkstelling Nederland Eric Schulte Nordholt van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In Duitsland gaan enquêteurs voor de volkstelling huizen langs.
Tijdens de volkstelling in Duitsland bleek het aantal ingezetenen anderhalf miljoen lager dan gedacht op basis van de bevolkingsadministratie. Het verschil heeft te maken met de manier waarop in Duitsland wordt geteld, legt Schulte Nordholt uit. “Deelstaten hebben een grote mate van autonomie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland, dat centraal wordt geleid. Een verhuizing van de ene naar de andere deelstaat kan tot dubbeltellingen leiden.” Daarnaast is in Duitsland enkele jaren geleden de
meedenkt over het vervolg van een terugmelding en probeert meer informatie uit te wisselen. Gerritsma: “Als we beter samenwerken, wordt het werk op de afdeling Burgerzaken ook
nog eens leuker. Dat betekent namelijk dat je vaker en sneller wijzigingen en correcties kunt doorvoeren, waardoor je bijdraagt aan een betere kwaliteit van de BRP.” ■
UITNODIGING: Bijeenkomst Fraudebestrijding & Kwaliteitsverbetering BRP Gemeenten en afnemers zijn van harte welkom op de landelijke bijeenkomst ‘Fraudebestrijding & Kwaliteitsverbetering BRP’. Die vindt op 27 november 2014 plaats in het Van der Valk hotel ‘De Witte Bergen’ in Hilversum. Komt u ook? De afgelopen tijd zijn er veel nieuwe initiatieven ontwikkeld die gemeenten en afnemers helpen om fraude te bestrijden en de kwaliteit van de BRP te verbeteren. Met presentaties en workshops willen we deze ervaringen graag met u delen. De bijeenkomst is een initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Programma De bijeenkomst duurt van 09.00 uur tot 16.30 uur. In diverse workshop rondes wordt aandacht besteed aan onder andere de methodiek Adresonderzoek (huisbezoeken), de pilot Gekwalificeerd terugmelden, het project Naar Betrouwbare Persoonsgegevens (NBP) en de aanpak fraudebestrijding. Na afloop is er ruimte voor een borrel. Deelnemen? De workshops zijn gericht op medewerkers burgerzaken van gemeenten en afnemers. Deelname is gratis.
U kunt zich aanmelden via www.bijeenkomstbrpenfraude.nl. Let op: er vindt slechts één bijeenkomst plaats. Wacht niet met aanmelden, want het aantal plaatsen is beperkt en de animo groot. U kunt zich met maximaal twee personen per gemeente/afnemer aanmelden.
zogenaamde ‘Abmeldepflicht’ afgeschaft, waardoor emigranten niet verplicht zijn zich uit te schrijven. Registertelling Volgens Schulte Nordholt is de kans klein dat zich bij een volkstelling in Nederland zulke grote verschillen voordoen. “In Nederland voeren we de Europees verplichte volkstelling uit als ‘registertelling’: in plaats van enquêteurs langs alle deuren te sturen, verzamelen we de gevraagde gegevens door registraties aan elkaar te koppelen.” Ook hier afwijkingen Ook in de BRP staan mensen ingeschreven die in werkelijkheid naar het buitenland zijn vertrokken. En er zijn mensen die wel in Nederland wonen, maar hier niet staan ingeschreven.
“Het is lastig in te schatten om hoeveel mensen het precies gaat”, zegt de projectleider. “Het aantal inwoners van Nederland in de Volkstelling 2011 is daarom gelijkgesteld aan het aantal ingeschrevenen in de bevolkingsadministratie. De Volkstelling brengt de inwoners van Nederland niet alleen demografisch in kaart, maar ook op vele andere gebieden zoals beroep, economische activiteit, opleidingsniveau en woonsituatie.” Blijk van vertrouwen Schulte Nordholt meent dat de manier waarop volkstellingen in Nederland plaatsvinden, op zich niets zegt over de kwaliteit van de bevolkingsadministratie. “Maar je kunt het wel zien als een blijk van vertrouwen dat de Nederlandse volkstelling mede is gebaseerd op de BRP.” ■
BRP-krant - 6
Samenwerking in fraudebestrijding loont Samenwerking is cruciaal om fraude gerelateerd aan de BRP effectief te bestrijden. Zowel binnen de gemeente als met organisaties daarbuiten. Gemeenteambtenaren Ellen de Milliano (Bergen op Zoom), Reiner Brink (Eindhoven) en Harrie Balke (Enschede) zijn zich daarvan zeer bewust. In een Utrechts café deelden ze hun kennis en ervaringen over samenwerking. Een gesprek over bevoegdheden, Burgerzaken en bloemen. Partners onbekend Iedereen die werkt met de BRP weet wel dat samenwerking belangrijk is. Balke: “Maar wat samenwerking lastig maakt, is dat veel partners elkaar niet kennen. Partijen zoals de Belastingdienst en verschillende afdelingen van gemeenten weten onvoldoende over welke gegevens de ander beschikt. Of wat elkaars taken zijn, of wat een ander juridisch wel of niet mag. Dat is echt een probleem, omdat ze zich daardoor niet bewust zijn van de meerwaarde van
Ellen de Milliano Gemeente Bergen op Zoom, teammanager Handhaving:
“De teams publieksdiensten, handhaving en de Intergemeen telijke Sociale Dienst werken samen bij het aanpakken van onrechtmatigheden in de BRP. Signalen van fraude of fouten in de BRP kunnen immers bij alle drie de teams binnenkomen. De toezichthouder BRP, die in september is begonnen, vormt de schakel tussen de drie teams en zorgt dat informatie aan elkaar wordt gekoppeld. Zo kan handhaving van de BRP effectiever en doelgerichter worden ingezet.”
de ander. Of juist denken dat die ander het probleem wel oplost, terwijl die de bevoegdheid niet heeft. Communiceren over je beperkingen en mogelijkheden is zo belangrijk.” Een en een is drie De drie aanwezigen werken hard aan die communicatie. De Milliano vertelt: “Alleen al door samen de vacaturetekst voor de toezichthouder BRP op te stellen, kregen de drie teams in Bergen op Zoom meer inzicht in elkaars
Reiner Brink
Manager van het RCF Kenniscentrum Handhaving Zuidoost Nederland en programma manager interventieteams: “Wij brengen voor gemeenten interne afdelingen en afnemers zoals de Belastingdienst samen binnen de structuur van de landelijke interventieteams. Zij vergelijken informatie over adressen die ze niet vertrouwen en gaan vervolgens op huis bezoek. Zo ontdekken we fouten in de BRP, maar we stuiten ook op onterechte toeslagen of uitkeringen. Als ons project eindigt, gaat de gemeente altijd op een soortgelijke wijze door, want iedereen ziet de meer waarde.”
Ellen de Milliano (Bergen op Zoom), Reiner Brink (Eindhoven) en Harry Balke (Enschede) in gesprek.
Harrie Balke
Gemeente Enschede, voorzitter Werkgroep Tegengaan Identiteitsfraude: “Ik ben door de gemeente vrijgemaakt voor de werkgroep. Daarin werken 81 gemeenten van de Politieregio Oost-Neder land samen met ketenpartners zoals het Openbaar Ministerie (OM) en de Inlichtingen- en Naturalisatie Dienst (IND). Samenwerking leidt tot het delen van kennis en ervaringen, tot meer uniform werken en tot meer begrip voor elkaars positie.”
werkzaamheden en werd duidelijk waar we elkaar konden versterken.” Brink: “Een en een is drie. Samenwerking kost tijd en energie, maar het levert veel op want je bent ook de oren en ogen van de andere partij. Zo leidt één huisbezoek binnen onze aanpak vaak tot het oplossen van meerdere misstanden. We ontdekken dan bijvoorbeeld niet alleen een fout in de BRP, maar ook onterechte verstrekkingen van uitkeringen of toeslagen.” Angst voor de rechter Angst voor een rechtszaak beperkt soms het delen van informatie. Brink: “Maar juridisch is er veel mogelijk, dus dat is een slap excuus.” Een jurist in het team van De Milliano heeft vorig jaar onderzocht hoe informatiedeling mag
Tips voor samenwerking • Ken de rol, taken en bevoegd heden van je partners; • Zorg voor steun van de top; • Koppel altijd terug aan de melder; • Bundel (juridische) kennis; • Wees niet bang, maar pak door bij vermoedens van fraude; • Ga van samen zijn, naar samen weten, naar samen werken, naar samen uitvoeren.
Colofon De BRP-krant gaat over het verbeteren van de kwaliteit van de Basisregistratie Personen en is een uitgave van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Konink rijksrelaties (BZK). De krant verschijnt twee keer per jaar.
Deze krant kunt u downloaden op: http://www.bprbzk.nl/BRP/Kwaliteit
Teksten en interviews Leene Communicatie, Gouda
Fotografie Arenda Oomen
Twitter De verbetering van de kwaliteit van de BRP is ook te volgen op twitter via @identiteitBZK en #kwaliteitBRP.
Eindredactie Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Vormgeving Optima Forma bv, Voorburg Druk Opmeer Drukkerij bv, Den Haag
plaatsvinden. “Nu weten we dat we vaak informatie mogen delen, intern en met bijvoorbeeld de politie of het OM. Voordeel hiervan is dat we casussen integraal oppakken en in een vroeg stadium verbanden leggen. Niet zelden blijkt er dan een relatie tussen criminaliteit en fraude gerelateerd aan de BRP.” Balke noemt ook de kracht van het convenant, dat alle gemeenten in zijn werkgroep hebben getekend: “Dat is goedgekeurd door B&W. Als uitvoerder voel je je daardoor gesteund. Je moet gewoon durven. Je mag ook best eens een zaak verliezen, dan is het tenminste duidelijk.” Brink knikt instemmend en De Milliano voegt toe: “Als je fraude wilt aanpakken, moet je soms doorpakken.” Opleiden en bloemen De afdeling Burgerzaken is van groot belang bij het tegengaan van fraude. Brink: “Handhaven begint al aan de poort. De nieuwe rol van ambtenaren bij de afdeling Burgerzaken vergt andere competenties. Ze zijn geselecteerd op dienstbaarheid, maar moeten nu ook fraude ontdekken. Daarom moeten we daarop selecteren, hen opleiden en certificeren.” En belonen. Zo kreeg een baliemedewerker in Bergen op Zoom een bos bloemen toen een signaal leidde tot ontmaskering van fraude. Dat stimuleert medewerkers om alert te zijn. Balke: “En om de samenwerking met andere partijen te zoeken. Een fraudegeval is tenslotte niet het probleem van één gemeente of organisatie, maar een probleem van de BV Nederland.” ■
Vragen en opmerkingen Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Agentschap BPR Postbus 10451 2501 HL Den Haag Telefoon: 088 900 1000 (lokaal tarief) E-mail:
[email protected] November 2014
