Minigids
5
mei 2012
Televisie kopen
Trends
televisiekijken in 2012 Modelnummering: de naam van je tv Internet op tv Kooptips: waar je op moet letten in de winkel
www.consumentenbond.nl
Word lid van de Consumentenbond De Consumentenbond test uiteenlopende producten, van huishoudelijke artikelen en autokinderzitjes tot zorgverzekeraars, airco’s en internetproviders. Onafhankelijk en betrouwbaar. Bij een lidmaatschap ontvangt u: • online toegang tot alle testresultaten • 11 x de Consumentengids met actuele testinformatie, uitgebreide achtergrondartikelen en handige tips • ledenvoordeel • telefonisch advies
11x
per jaar
Hoofdredacteur Consumentengids
Mark Friederichs
2 Inhoud
(070) 445 45 45
Inhoud
Media Nieuwe media juich ik van harte toe. Als hoofdredacteur van een tijdschrift natuurlijk niet in plaats van ‘oude’, maar ernaast. Als er ergens ter wereld iets écht belangrijks gebeurt, krijg ik wel een nieuws-alert. Minder belangrijke dingen zie ik op Teletekst voorbijkomen, maar dan wel op m’n smartphone. Zondag 29 april was een dag waarop ik alle nieuwe media zoveel mogelijk probeerde te mijden. Ajax kon die dag kampioen worden, en om de zo belangrijke tweede plek werd nog volop gestreden door maar liefst vijf clubs. Via sms-alerts, radio of een betaalzender kon ik live op de hoogte blijven van de ontwikkelingen. Maar ik koos ervoor om ’s avonds gewoon naar Studio Sport te kijken, dat alle hoogtepunten netjes voor me op een rijtje had gezet. Gelukkig hebben we tegenwoordig ook veel om uit te kiezen. Maar het groot aantal mogelijkheden kan er ook voor zorgen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Daarom hebben we deze Minigids voor u gemaakt, met tips, trends en testen. Want televisie kijken moet natuurlijk wel leuk blijven. Volg ons op Twitter twitter.com/consumentenbond
Lid worden? www.consumentenbond.nl/lidworden
03
Praat mee op Facebook facebook.com/consumentenbond Bekijk onze filmpjes op YouTube youtube.com/consumentenbond
04
Nu op tv: internet
Zonder computer internet bekijken
10
9 TIPS
Televisie kopen
14
Verkooppraat
Het advies dat je krijgt in de winkel
20
Sportzomer
Test tv’s
22 PRODUCTVERGELIJKER CONSUMENTENBOND
24
Trends 2012
De nieuwste snufjes en techniek
27
Boek: Alles over digitale video
28
TV’s ontcijferd
De betekenis van naam van tv’s in 2012
30
Spel van lichtjes
De techniek achter je tv-scherm
32
Beeldinstellingen
Aanpassen op de situatie thuis
34
9 X 3D en 100 Hz (of meer)
36
Zonder kastje
Ingebouwde digitale tuner
www.consumentenbond.nl
www.consumentenbond.nl
04 Internet op tv
05
Nu op tv:
internet Informatie van internet bekijken op je televisie zonder de computer aan te zetten. Al een paar jaar is het de belangrijkste trend voor televisies. Wat is er allemaal mogelijk? Met steeds meer tv’s is informatie te bekijken die rechtstreeks van internet gehaald wordt. Zo kun je het laatste nieuws lezen en de weersvoorspelling bekijken, en ook contacten bijhouden via sociale media als Facebook, Twitter en Hyves. Leuker nog is het rechtstreeks kijken van YouTubefilmpjes op de tv. Het is zelfs mogelijk om gemiste televisieprogramma’s te bekijken en online films te huren. Internet op televisie is niet te vergelijken met internet op de computer. Via een overzichtspagina bezoek je op de televisie aangepaste versies van de websites. Welke je kunt bekijken, is afhankelijk van de televisiefabrikant. Elke fabrikant heeft zijn eigen aanbod aan websites en toepassingen, ook wel ‘apps’ genoemd. De apps zelf zijn gratis te gebruiken en te bedienen met de afstandsbediening of via een smartphonewww.consumentenbond.nl
applicatie. De tv zelf moet draadloos of bekabeld verbonden zijn met internet.
Eigen apps De populairste Nederlandse omroepen hebben elk een eigen app waarmee televisieprogramma’s die tot een week geleden zijn uitgezonden, gratis te bekijken zijn. Niet alle tv-programma’s zijn beschikbaar. De beeldkwaliteit van de gemiste uitzendingen is redelijk, al is het vaak wat korrelig. MovieMax, Pathé Thuis en Videoland On Demand hebben apps om films te huren. Je kunt kiezen uit een paar honderd films: een mengeling van recente bioscoopfilms en minder bekende films. Echte klassiekers ontbreken vaak. Het kost meestal €5 om een film twee dagen te huren. Films huren en gemiste tv-programma’s bekijken kan ook met interactieve tv van sommige televisie-
Alles op een rij?
De tabel op pagina 7 laat de mogelijkheden van de internet-tv’s zien.
www.consumentenbond.nl
Philips Net TV
x
Samsung Smart TV
x
LG Smart TV
Sharp AquosNet+
x
Bij LG zijn de apps te vinden in het algemene menu van de televisie. Dit is handig, al is het niet direct duidelijk hoe de apps te openen zijn. LG heeft het aanbod aan apps de afgelopen jaren flink uitgebreid, ook met Nederlandse websites zoals Tvgids. nl en TomTom. De videaoapps noemt LG ‘Premium apps’. Je kunt films huren via Videoland on Demand en journaals terugkijken met de app van de NOS. Er is alleen programma gemist van de RTL-zenders. Bediening gaat met de gewone afstandsbediening of met de Magic Motion Remote Control (€50). Daarmee is het menu te bedienen door te wijzen en te klikken, net als met een muis. Dit gaat sneller dan met de normale afstandsbediening, maar je moet wel goed mikken. Er is ook een app voor smartphone- en tabletbediening.
Sony Entertainment Network
x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
Philips Net TV
+ programma gemist van alle zenders
Met Net TV zijn tv-programma’s van de publieke omroepen en de RTL-zenders terug te kijken. Net TV biedt sinds medio apil ook programma gemist aan van SBS 6, Net 5 en Veronica. Philips is daarmee de eerste fabrikant die alle populaire Nederlandse zenders heeft. Via Videoland on Demand en Pathé Thuis zijn films te huren. Hiervoor is wel een geheugenkaartje van 4 GB nodig. Net TV heeft veel apps van Nederlandse websites, zoals Buienradar, Nu.nl en actuele vertrektijden van de NS. Het menu is overzichtelijk met een beperkt aantal apps in het hoofdscherm. Extra apps zijn via de eigen app store van Philips toe te voegen. De navigatie met de afstandsbediening is wat traag. Met de Philips MyRemote app kun je ook met de smartphone of tablet Net TV bedienen.
+ films huren
+ bediening van de apps allemaal hetzelfde - geen films huren
+ veel apps van Nederlandse websites
- geen programma gemist
- alleen programma gemist van RTL
- geen Nederlandse sites
x
x
Dit voorjaar komt Panasonic met een vernieuwde internetportal. Een goede zet, want de oude portal op eerdere televisies stelde teleur. Er zijn slechts een paar apps, waarvan Facebook, Euro-sport en YouTube het bekendst zijn. En er zijn geen apps voor Nederlandse sites. Met VieraConnect is het niet mogelijk om gemiste programma’s te zien en films te huren. Panasonic gaf aan hier wel mee bezig te zijn. Het gebruik van VieraConnect is eenvoudig: alle apps zijn op dezelfde manier te bedienen, maar het gaat allemaal wat traag. Er is een smartphoneapplicatie om de tv te bedienen.
+ films huren mogelijk
www.consumentenbond.nl
Programma gemist
Panasonic VieraConnect
+ apps geïntegreerd in tv-menu
SBS Gemist
x
RTL XL
Panasonic VieraConnect
Films huren
Uitzending gemist
x
Overige
x
LG Smart TV
YouTube
Apple TV
Pathe Thuis
Wat bieden de tv’s?
aanbieders. Zij hebben veel meer keuze in films en televisieprogramma’s. De apps op de televisie zijn een aardig alternatief voor wie geen interactieve tv heeft via de televisieaanbieder. Let wel op het app-aanbod van de televisiefabrikant. Bij Panasonic en Sharp is het niet mogelijk online films te huren. Philips is de enige die gemiste programma’s van alle populaire Nederlandse tv-zenders aanbiedt.
MovieMax
07
Videoland On Demand
06 Internet op tv
+ veel apps van Nederlandse websites - bediening verschilt per app
Sharp AquosNet+ Sharp heeft de internetdienst Net TV van Philips overgenomen onder de naam AquosNet+. Toch ziet het overzicht met alle apps er iets anders uit. De bediening is wat traag, zeker omdat dit alleen met de afstandsbediening kan: een smartphone of tablet als afstandsbediening is niet mogelijk. Wel werkt AquosNet+ met een app store, waarmee je zelf apps kunt toevoegen op de startpagina. AquosNet+ heeft iets minder apps dan Philips Net TV. Apps om films te huren ontbreken en er zijn ook geen plannen om programma gemist van www.consumentenbond.nl
08 Internet op tv
SBS 6, Net 5 en Veronica toe te voegen. Uitzending Gemist van de publieke omroepen en RTL XL zijn er wel. Handige Nederlandse apps, zoals Buienradar en TVGids, heeft Sharp ook van Philips. En een paar regionale omroepen hebben een app met nieuws en video’s. + RTL XL en Uitzending gemist + veel Nederlandse apps - geen films huren - geen smartphone app beschikbaar
Sony Entertainment Network Sony zet in op video-apps. Geen nieuwswebsites, maar wel You-Tube, programma gemist en videokanalen van bijvoorbeeld de NOS. Helaas biedt Sony alleen programma gemist van SBS 6, Net 5 en Veronica. Enkele programma’s die tot een week geleden zijn uitgezonden, zijn gratis te zien. Films huren kan via de MUBI-app (vooral arthousefilms en documentaires). Sony maakt in de zomer zijn dienst Video Unlimited toegankelijk via de tv, om recente bioscoopfilms te huren en te kopen. Wel is nu al de muziekdienst Music Unlimited actief. Sinds begin dit jaar worden de verschillende apps in een apart scherm getoond. + bediening is snel en eenvoudig + gericht op videotoepassingen - programma gemist, maar niet van alle zenders - nog geen populaire bioscoopfilms
www.consumentenbond.nl
09
Met internet-tv bekijk je YouTube-filmpjes zonder de computer aan te zetten
Samsung Smart TV Samsung is hard bezig met het toevoegen van nieuwe apps. Films huren kan al via MovieMax en Pathé Thuis. Er zijn geen apps voor programma gemist. Wel zijn NOS-journaals later terug te kijken en Facebook, Hyves en Twitter zijn present. In juni komt de NOS Sport-app om livebeelden van grote sportevenementen te zien en later terug te kijken. Het menu van Smart TV is ook met een smartphone en tablet te bedienen, maar Samsung gaat nog wat verder met de ‘swipe-it’ app. Hiermee kun je met een vingerbeweging foto’s en video’s naar de televisie sturen, waardoor ze direct op het tv-scherm te zien zijn. De apps worden overzichtelijk getoond, en de populairste apps zijn direct toegankelijk. Via enkele menuknoppen kun je nog meer apps gebruiken. + werkt snel + films huren + alle social media - geen programma gemist
Apple TV Een vreemde eend in de bijt tussen alle tvfabrikanten is Apple met Apple TV. Geen televisie, zoals de naam doet vermoeden, maar een mediaspeler. Met dit apparaatje verbind je de tv en het internetnetwerk thuis. Met Apple TV kun je direct online films huren en kopen (recente en enkele klassiekers). Dit is erg eenvoudig, maar veel beschrijvingen zijn in het Engels en
niet alle films hebben Nederlandse ondertitels. Een film kopen kan voor ongeveer €15, huren kost €5 voor twee dagen bekijken. Apple TV heeft ook nog apps van onder andere YouTube en Flickr om respectievelijk video’s en foto’s te bekijken. Ook kun je radio luisteren via internet. Films, muziek en foto’s die op de computer in iTunes staan, zijn met Apple TV direct op de televisie af te spelen. De computer moet dan wel aanstaan. + werkt eenvoudig en snel + groeiend filmaanbod - niet overal Nederlandse ondertiteling - geen programma gemist
En verder Loewe biedt op zijn televisies toegang tot internet via MediaNet. Het aanbod is beperkt, met onder meer apps van eBay en Picasa. Er zijn geen Nederlandse apps. Ook Toshiba is van plan in 2012 internet op zijn tv’s aan te bieden onder de naam Toshiba Places, om zo films te huren, muziek te luisteren en sociale media te gebruiken. Met welke partners Toshiba gaat samenwerken is nog onbekend. Met de spelcomputers PlayStation 3 en Xbox kun je ook online films huren (meestal €5). Er is keuze uit veel films. Sinds 2010 is in de VS Google TV op de markt. Door het besturingssysteem beginnen deze tv’s op een computer te lijken. Je kunt ermee op internet en in tv-kanalen zoeken naar een tvprogramma. Google TV komt tegen de herfst naar Nederland. www.consumentenbond.nl
10 9 tips
9 x tv kopen
Ga je een tv kopen, dan zal je merken dat termen als LCD-, LCD-LED, plasma, HD-ready en Full-HD je om de oren vliegen. Waarop moet je letten bij de aanschaf?
1
LCD en LCD-LED Naast LCD-schermen met reguliere achtergrondverlichting zijn er sinds een paar jaar ook LCDschermen met LED-achtergrondverlichting op de markt. De LED-lampen verbruiken minder energie. De groepen van LED-lampen in duurdere tv’s worden aan- of uitgezet afhankelijk van het beeld dat de televisie laat zien. Bij donkere beelden is geen achtergrondverlichting nodig. Omdat de LED-lampen dan daadwerkelijk uit zijn, oogt zwart beeld zwarter dan bij een televisie met reguliere achtergrondverlichting. LCD-LED tv’s zijn ook platter dan gangbare modellen.
11
3
HD-tv HD staat voor ‘High Definition’ en wil zeggen dat het beeldsignaal meer beeldpunten en dus meer detail heeft dan het traditionele televisiesignaal (‘Standard Definition’ of SD). Het normale signaal dat voor analoge en digitale televisie wordt gebruikt heeft een resolutie van 720 x 576 beeldpunten. Het HD-signaal in Nederland bevat meestal 1920 x 1080 beeldpunten, wat ongeveer vijf keer meer detail kan bevatten. HDtv is dus superscherp.
2 4 www.consumentenbond.nl
Plasma
De kijkhoek van plasma-televisies is meestal groter dan die van LCD-televisies. Aan de andere kant reflecteert het scherm van een plasmatelevisie meestal meer. Zwart lijkt op een plasmatelevisie zwarter dan het zwart op een LCD(-LED)-televisie, maar voor wit geldt soms het omgekeerde: dat lijkt witter op een LCD(-LED)-televisie. De beelddiagonaal van plasmatelevisies begint meestal pas vanaf 42 inch (107 centimeter), maar kan oplopen tot 60 inch (152 centimeter) en meer. Een plasmatelevisie verbruikt meer energie dan een LCD-televisie.
HD-logo’s Ga je een tv kopen, dan zul je verschillende HDlogo’s tegenkomen. Het HD-ready-logo geeft aan dat een tv HD-beelden correct kan weergeven. Dit is een officieel logo dat aangeeft dat het toestel aan bepaalde eisen voldoet. Zo moet het scherm bijvoorbeeld minimaal 720 beeldlijnen hebben in breedbeeldformaat. Ook het HD-ready 1080p is een officieel logo. Een televisie moet een beeldscherm hebben met een resolutie van 1920 bij 1080 pixels om aan de eisen voor dit logo te voldoen. Het Full-HD logo is geen officieel logo, maar is door fabrikanten zelf bedacht. Van televisies die dit logo dragen, weten we alleen dat ze een schermresolutie van 1920 bij 1080 pixels hebben. Het logo zegt verder niet of de televisie alle verschillende HD-signalen ook wel aankan. Let wel dat al deze logo’s niets zeggen over de beeldkwaliteit van de televisie. www.consumentenbond.nl
12 9 tips
5
Type beeldsignaal
7
13
dat de televisie ook in de ‘uitstand’ nog energie verbruikt – al is ook dit minimaal.
8 6 9 Hou rekening met het type beeldsignaal dat je gaat gebruiken want in winkels zul je op de uitgestalde televisies waarschijnlijk HD-beelden zien: vraag dit na bij het winkelpersoneel. Als je thuis geen HD-beelden ontvangt, is de beeldkwaliteit die je in de winkel ziet niet representatief voor de beeldkwaliteit die je thuis zal ervaren! Bij het vergelijken van televisies moet je kijken naar de beeldkwaliteit voor de ingangen en signalen die je thuis het meest gebruikt. De meestgebruikte mogelijkheden zijn: • analoge kabeltelevisie • digitale televisie via een gewone decoder, aangesloten via SCART • digitale televisie via een HD-decoder, aangesloten via HDMI • digitale televisie via de ingebouwde DVB-T (Digitenne), DVB-C (kabel) of DVB-S (satelliet) tuner • een DVD-speler of home-cinemaset via SCART • een Blu-rayspeler of home-cinemaset via HDMI
Energieverbruik
Hoe groter de beelddiagonaal, hoe hoger het energieverbruik, maar televisies worden steeds zuiniger. Voor een 81 cm (32 inch) lcd-televisie is het gemiddelde energiegebruik teruggelopen van 127 watt in 2008, via 101 watt in 2009 en 82 watt in 2010, naar 61 watt in 2011. Meer dan een halvering in 4 jaar tijd! En afgelopen jaar hebben we een toestel getest dat slechts 38 watt verbruikt. De afname is grotendeels te danken aan het gebruik van zuinige led’s voor achtergrondverlichting. Toch zijn er nog verschillen in het energieverbruik in de ‘aanstand’. Zo verbruiken grotere televisies altijd meer energie. En plasma-televisies verstoken gemiddeld meer energie dan LCD-televisies. Het energieverbruik in de stand-by stand is bij vrijwel alle televisies teruggebracht tot een minimum. Dit zit nu altijd onder 1,0 watt. Niet alle televisies hebben een harde aan/ uit schakelaar. Als ze deze niet hebben, betekent dit
www.consumentenbond.nl
Energielabel Sinds december 2011 is Nederland een energielabel rijker. Op elke nieuwe tv moet dan de energieklasse, het energiegebruik in de ‘aanstand’ en het totale jaarverbruik vermeld worden. Het tv-label lijkt op dat van koelkasten en wasmachines. Met nieuwe regels, waaronder dit verplichte energielabel, wil de EU het energiegebruik beperken.
Ideale schermgrootte Wil je een tv kopen, dan is één van de eerste beslissingen die je zult nemen de keuze voor de grootte van het beeldscherm. Uit onderzoek van de Consumentenbond is gebleken dat testpersonen een kijkafstand van ongeveer drie maal de schermdiagonaal het prettigst vinden. Een televisie met een beelddiagonaal van 32 inch (81 cm) komt het best uit de verf op ongeveer 2 tot 2,5 meter. Als je op 3 meter of nog iets verder van je televisie zit, dan kun je het beste een tv kopen met een beelddiagonaal van 40 of 42 inch (102, 107 cm).
Kijkhoek Bij het kopen van een tv moet je goed letten op de maximale kijkhoek. De hoek waaronder een televisie nog goed beeld levert verschilt namelijk per model. Het is verstandig om in de winkel het beeld van de televisie niet alleen recht van voren te bekijken, maar ook vanaf de zijkant onder verschillende hoeken. Probeer in te schatten onder welke hoek het zitmeubilair in je woonkamer staat ten opzichte van de plaats van de televisie. Kijk dan in de winkel onder die hoek naar de televisie die je op het oog hebt om te zien of het beeld nog van voldoende kwaliteit is. Let hierbij ook op of de reflectie op het scherm niet storend is. Dit kan vooral bij veel zonlicht vervelend zijn. www.consumentenbond.nl
14 In de winkel
15
Verkooppraat Wie een elektronicawinkel binnenstapt en de lange muren met tv-toestellen ziet, wil graag een goed advies. Verkopers weten aardig wat van televisies, blijkt uit een anonieme rondgang, maar begrijpen niet alle functies.
www.consumentenbond.nl
www.consumentenbond.nl
16 In de winkel
17
Hoe groot is je scherm? ‘Welke vindt u het mooist?’ Dit onverwachte antwoord geeft de verkoper van Block in Muiden op onze vraag waar je op moet letten bij het kopen van een televisie. Welke je ‘mooi’ vindt, gaat je in de winkel niet veel helpen bij het maken van een keuze uit het enorme aanbod. Hoe is het gesteld met de kennis van de verkopers? Om dit uit te zoeken, heeft de Consumentenbond ‘mysteryshoppers’ de winkels ingestuurd. Ze bezochten zes filialen van BCC, Block, Expert, de Harense Smid, Media Markt, Saturn, Scheer en Foppen en de speciaalzaak Audio-Video Specialist. De helft van hen deed zich voor als klant zonder enige voorkennis die zijn oude beeldbuis wil vervangen. De andere helft wilde in plaats van zijn huidige lcd-televisie een groter model met meer mogelijkheden.
Pratende folder Het algemene kennispeil van de verkopers is in orde. Maar geen van hen weet alle vragen foutloos te beantwoorden. Ze hebben vooral moeite met vragen over de nieuwste functies, zoals 3D-tv. Ook weten ze niet hoe het precies zit met internet op de tv en de mogelijkheid om digitale tv op te nemen op een aangesloten losse harde schijf. Vragen over het schermtype, de grootte van het scherm en de betekenis van full-hd worden over het algemeen wel goed beantwoord. Ook weten ze duidelijk uit te leggen hoe je digitale televisie kunt kijken zonder een losse decoder. Onze klanten werden in de meeste winkels vriendelijk en uitgebreid www.consumentenbond.nl
Beelddiagonaal Inch
Centimeter
26
66
32
81
37
94
40
102
42
107
43
109
46
117
47
119
50
127
51
130
55
140
60
152
72
183
80
203
geholpen. In alle winkels was het gesprek vrijblijvend, al werden enkele verkopers wat haastig als ze merkten dat de klant nog geen tv wilde kopen. Bij 8 van de 48 bezoeken liet de verkoper een negatieve indruk achter. Deze verkopers bleven erg op de vlakte, namen geen initiatief en vroegen niet door om een advies op maat te kunnen geven. Ook reageert een aantal verkopers alleen met ja en nee op de vragen.
Geen demonstratie Een gemiste kans is dat slechts een handjevol verkopers spontaan een demonstratie geeft, hoewel dit een kleine moeite zou moeten zijn. Vooral 3D-tv en internet op de tv gaan pas echt leven als je het ziet. Bijna alle verkopers raden aan het einde van het gesprek een specifieke tv aan. Slechts een paar keer wordt een televisie aangeraden die boven het budget ligt. Zeven verkopers vertellen dat de geadviseerde tv Beste koop of Beste uit de test is. Maar niet in alle gevallen hadden ze gelijk.
vraag: Hoe groot moet de televisie zijn? advies verkoper: ’Er zijn geen regels voor de grootte van een tv, dat is heel persoonlijk’, zegt een verkoper van een BCC-filiaal in Utrecht. Daar zijn de andere verkopers het niet mee eens. Zij vragen wat de afstand van het zitmeubel tot de televisie is en passen daar hun advies op aan. Bij een kijkafstand van drie meter wordt meestal een beelddiagonaal van 102 cm (40 inch) aangeraden. In een BCC-winkel in Den Haag kregen we een originele tip: ‘Knip een paar kranten uit op verschillende formaten en kijk welke maat je mooi vindt staan in de huiskamer.’ ons advies: De kijkafstand is belangrijk voor de grootte van de televisie. De prettigste kijkafstand is drie keer de beelddiagonaal van de tv, zo blijkt uit eerder onderzoek. Meet eerst de afstand van de bank tot de televisie. Deel deze door drie en zoek in de winkel de beeldmaat die hier het dichtst bij ligt. Dit is een richtlijn, geen vereiste. Daarin heeft de verkoper uit Utrecht wel gelijk: het is ook een persoonlijke keuze.
vraag: Wat is het verschil tussen lcd, lcd-led en plasma? advies verkoper: De verkopers roemen de beeldkwaliteit en het lage energiegebruik van lcd-led-televisies. In de Harense Smid in Tilburg wordt prima uitleg gegeven over de techniek: ’Een led-tv is een lcd-tv, maar met een andere lichtbron erachter. Voorheen, met de gewone lcd, zaten er tl-balkjes achter. Nu zijn dat led-lampjes geworden.’
Voorbereid de winkel in
• Meet thuis de kijkafstand tussen zithoek en tv • Bepaal het budget • Maak een lijst van interessante extra functies • Maak een lijst van alle apparaten die op de tv aangesloten moeten worden • Bekijk de mogelijkheden van de tvprovider • Installeer onze Beste koop-app of raadpleeg de productvergelijker
Omdat die minder plaats innemen, zijn ledtv’s een stuk dunner dan lcd-tv’s. Opvallend is dat slechts een paar verkopers plasmatv’s als alternatief noemen. Een medewerker van Saturn in Heerhugowaard breekt een lans voor de beeldkwaliteit van plasma, maar noemt direct het grootste minpunt: ‘Plasma heeft natuurlijker kleuren, maar is een stuk duurder in stroomgebruik.’ ons advies: Lcd en plasma zijn twee verschillende schermtechnieken. De verkopers leggen goed uit dat lcd-led een variant op lcd is. Het enige technische verschil is dat er andere achtergrondverlichting gebruikt wordt en dat daardoor de lcd-led-schermen dunner zijn. In onze test krijgen lcd-led-tv’s een beter oordeel voor beeldkwaliteit dan lcd- en plasma-tv’s (zie ook pag. 30). Ze zijn ook wel een stuk duurder: gemiddeld twee keer zo duur. In de winkel wordt terecht gewezen op het lage energiegebruik van lcdled-tv’s. Wie vier uur per dag tv kijkt, is op www.consumentenbond.nl
18 In de winkel
jaarbasis €30 duurder uit met een plasma-tv dan met een lcd-led-tv.
vraag: Welke voordelen heeft full-hd-tv? advies verkoper: Alle verkopers leggen goed uit dat een full-hd-televisie een hogere schermresolutie heeft dan een hd-readytelevisie. En daar wordt vaak de conclusie aan verbonden dat dit beter beeld oplevert. Zo ook bij BCC in Apeldoorn: ’Full-hd heeft meer pixels en dus beter beeld.’ Helaas meldt slechts een enkeling dat een hdbeeldsignaal nodig is om extra details te zien. ‘Alles valt samen met de bron die je er op aansluit’ is een goede opmerking van een medewerker van Audio-Video Specialist in Apeldoorn. ons advies: In de grote beeldmaten vanaf 97 cm (37 inch) is er geen keuze meer, omdat al deze tv’s inmiddels full-hd zijn. Uitzondering zijn enkele plasma-tv’s van 107 cm (42 inch) die nog wel hd-ready zijn. In de kleinere beeldmaten heb je wel de keuze tussen hd-ready (goedkoper) en full-hd. Uit onze test blijkt dat de beeldkwaliteit van hd-ready niet per definitie onderdoet voor die van full-hd. Enkele geteste hd-ready-tv’s tonen zelfs beter hd-beeld dan menig full-hd-tv.
vraag: Wat betekent 100 hertz en 200 hertz? advies verkoper: Een verkoper van Media Markt in Alphen aan de Rijn probeert uit te leggen waarom meer hertz beter is, maar slaagt daar niet in: ’Bij minder hertz kunt u schokkende beelden krijgen, niet als in whohoo schokkend, maar dat het schokt, www.consumentenbond.nl
19
‘Bij minder hertz kunt u schokkende beelden krijgen, niet als in whohoo schokkend, maar dat het schokt, ziet u.’
ziet u.’ Opvallend veel verkopers noemden het aantal hertz uit zichzelf als een belangrijk criterium. Geen van hen legt de werking ervan uit, maar allemaal scharen ze zich achter hun collega uit Alphen aan de Rijn: hoe hoger het getal, hoe rustiger het beeld.
harde schijf aansluit via usb. Opnemen kan in beperkte mate: namelijk alleen de zender die je op dat moment kijkt.
ons advies: De verkopers hebben gelijk: bewegend beeld oogt vloeiender met meer hertz. Het tv-signaal dat de televisie binnenkrijgt, bevat niet meer dan 50 losse beelden per seconde. Om er 100, 200 of nog meer per seconde van te maken, analyseert de tv alle binnenkomende losse beelden en berekent zelf tussenliggende beelden (zie ook pag. 34). Door die extra beelden tussen de originele te plakken, worden de overgangen tussen de beelden minder groot en lijkt het vloeiender. Een andere techniek is de achtergrondverlichting met 100 of 200 Hz laten knipperen. Of een combinatie van beide technieken, waardoor je soms 400 Hz of zelfs 800 Hz op een tv ziet staan. Maar uit onze test blijkt dat meer dan 200 Hz vrijwel geen verbetering oplevert. Een nadeel van veel hertz is dat er beeldfouten kunnen optreden als de functie op maximale sterkte staat. Een bewegend object krijgt dan een wazig of geblokt randje.
vraag: Kan ik digitale televisie kijken zonder decoder? advies verkoper: Bekend terrein voor de verkopers: ze weten allemaal dat dit bij verschillende tv-aanbieders kan met een CI+ module. De verkoper van Block in
vraag: Hoe zit het met internet op de tv? advies verkoper: Een verkoper van Ex-
Beverwijk: ‘Je hebt een module, die gaat in het toestel en vervolgens steek je daar de smartcard in. Je hebt dan alleen nog maar de afstandsbediening van de tv nodig.’ Dat er ook tv’s zijn waarmee je live tv kunt pauzeren en terugspoelen via een aangesloten losse harde schijf, is voor de verkopers een brug te ver. In de winkel van Scheer en Foppen in Wageningen zegt de verkoper: ‘Nee, dan hebt u de decoder nodig.’ ons advies: Bij CanalDigitaal, KPN Digitenne, UPC en Ziggo is inderdaad een module beschikbaar die met smartcard in de tv moet worden gestoken. Veel nieuwe tv’s zijn hiervoor geschikt. De voordelen: geen extra kastje en dus maar één afstandsbediening nodig. Grootste nadeel, dat geen enkele verkoper noemt, is: het huren van films en het kijken van gemiste programma’s via de tv-provider kan niet. De tv pauzeren en live televisie terugspoelen kan wel met duurdere televisies waarop je een externe
pert in Wageningen is een van de weinigen die het ongeveer begrijpt: ’De fabrikanten hebben allemaal hun eigen systeem. Daarnaast hebben ze allemaal een browser in de tv zitten, maar ik vind dat het nog niet helemaal goed werkt. Vooral omdat je met de afstandsbediening moet werken en websites zijn ontwikkeld voor bediening met een muis. Het is niet echt gebruiksvriendelijk.’ Veel verkopers noemen alleen de internetbrowser en niet de apps. Terwijl juist deze gemaakt zijn voor de televisie. Ook laten de verkopers het na om de verschillen tussen de tv-merken te benoemen. ons advies: Met steeds meer televisies kun je informatie van internet bekijken: bijvoorbeeld het nieuws lezen, contact houden via sociale media of de buienradar checken. Leuker zijn de videotoepassingen, zoals het direct online huren van films en het bekijken van gemiste tv-programma’s. Welke toepassingen beschikbaar zijn, verschilt per tv-fabrikant. Op dit moment heeft Philips het grootste aanbod. www.consumentenbond.nl
20 Vers van de test
21
Beeldkwaliteit
Geluidskwaliteit
Speciale functies
Gebruiksgemak
Aansluitingen en tuners
Energiegebruik
Beeldkwaliteit via HDMI - standaard instellingen
Beeldkwaliteit via HDMI - optimale instellingen
3D-kwaliteit
Schermtype
Full HD
Timeshift en opnemen
Internetportal
1.
Samsung UE40ES7000
1600
7,6
+
+
++
+
+
+
+
++
+
lcd-led
v
v
v
2.
Samsung UE40ES8000
1800
7,6
+
+
++
+
+
+
++
+
lcd-led
v
v
v
3.
Sony KDL-40HX750
1000
6,8
+
+
+
+
+
+
–
lcd-led
v
v
v
4.
Sony KDL-40HX755
1050
6,8
+
+
++
+
+
+
–
lcd-led
v
v
v
v
v
Merk en type
Richtprijs
Van de sportieve zomer 2012 wil je natuurlijk niets missen. Daarom hebben we alvast 14 televisies getest, van beeldkwaliteit tot internetportal.
Testoordeel
Sportzomer 102 - 109 cm (40 - 43 inch)
5.
Samsung UE40EH5000
550
6,4
+
+
+
+
lcd-led
v
6.
Philips 40PFL5007H
700
6,3
+
–
+
+
++
+
lcd-led
v
7.
Sony KDL-42EX410
550
6,1
++
+
lcd-led
v
8.
Philips 42PFL4007H
650
5,9
+
+
++
lcd-led
v
v
v
9.
Samsung PS43E450
450
5,6
+
+
–
plasma
10.
Samsung PS43E490
550
5,5
+
+
–
–
+
plasma
117 cm (46 inch) 1.
Samsung UE46ES7000
2000
7,6
+
+
++
+
+
+
++
+
lcd-led
v
v
v
2.
Samsung UE46ES8000
2200
7,5
+
++
+
+
+
++
+
lcd-led
v
v
v
770
6,3
+
+
+
+
lcd-led
v
1000
6,2
+
–
+
+
+
+
lcd-led
v
v
v
3.
Samsung UE46EH5000
4.
Philips 46PFL5507H
De prijzen zijn van mei 2012.
fabrikanten: Philips: 0800-023 00 76, philips.nl, Samsung: 0900-726 78 64, samsung.nl, Sony: (020) 658 18 88, sony.nl
++ zeer goed + goed redelijk – matig -- slecht
Eind maart zijn we begonnen met het testen van de nieuwste tv’s van 2012. In de tabel rechts staan de testresultaten van de modellen die we op dat moment in de winkels aantroffen. Vanaf mei testen we doorlopend: op consumentenbond.nl/televisies vind je iedere maand gloednieuwe testresultaten van 20 tot 30 tv’s. In 2011 testten we 160 tv’s in de beeldmaten 66 t/m 119 cm (26 t/m 47 inch). In 2012 zullen er steeds meer tv’s van 127 cm (50 inch) en groter verschijnen. We houden deze grote tv’s in de gaten. www.consumentenbond.nl
Het testoordeel
is opgebouwd uit suboordelen die voor de volgende percentages meetellen: • beeldkwaliteit 40% • geluidskwaliteit 20% • speciale functies 17,5% • gebruiksgemak 12,5% • energiegebruik 5% • aansluitingen en tuners 5%
Ingebouwde digitale tuners
3D-kwaliteit
Alle televisies in de tabel hebben een ingebouwde tuner geschikt voor digitale tv via de kabel (DVB-C) en via een kamerantenne (DVB-T). Sommige tv’s zijn ook geschikt voor digitale tv via de satelliet (DVB-S).
Bij het beoordelen van de 3D-beeldkwaliteit wordt gekeken naar het 3D-effect, de stabiliteit van het beeld en flikkeringen in het beeld. Ook kijken we of er ‘crosstalk’ voorkomt, dan krijgt het ene oog iets te zien dat eigenlijk voor het andere oog bedoeld is. Meer over 3D-tv vind je op onze website onder consumentenbond.nl/3dtv.
Speciale functies Dit zijn functies als foto’s kijken via usbaansluiting, internetdiensten op de tv, de tv in een computernetwerk, een eventuele opnamefunctie en 3D-televisie.
www.consumentenbond.nl
22 Productvergelijker Consumentenbond
23
Hoe testen wij? Bij het testen van televisies gaat de Consumentenbond niet over één nacht ijs. Plus het feit dat onafhankelijkheid een belangrijk criterium is. Hoe gaat dat in z’n werk? Een korte introductie op het testen van tv’s. Allereerst, de tv’s kopen we zelf bij electronicawinkels. Dat zijn immers de toestellen die consumenten ook kopen. Alleen wanneer we weten dat er een tv verschijnt die op het moment van testen nog net niet in de winkels staat, kloppen we aan bij een fabrikant om er direct bij hen een te kopen.
Europees De test wordt uitgevoerd in samenwerking met consumentenbonden uit andere Europese landen. Veel fabrikanten brengen namelijk dezelfde tv’s in meerdere landen uit, waardoor het efficiënt is om de krachten te bundelen. Daarbij beslissen we in onderling overleg welke tv’s we testen en hoe de resulwww.consumentenbond.nl
taten worden vertaald in een eindoordeel. Testen kost tijd. Er zit ongeveer vijf weken tussen het moment van aanschaf en het moment waarop de testresultaten op de website verschijnen. Dit heeft te maken met de testmethodiek. Zo zoeken we de best mogelijke beeldinstellingen op voor elke tv, zodat we de tv’s vergelijken op wat ze nu echt kunnen (zie ook pag. 32). Deze optimale beeldinstellingen kun je op onze site vinden. Daarnaast vergelijken we de geluidskwaliteit, het gebruiksgemak en het energiegebruik. Energiegebruik meten we met de standaard beeldinstellingen én de optimale instellingen van de tv. We zetten de tv’s letterlijk op een rij, waarbij we voor alle tv’s exact hetzelfde beeldsignaal gebruiken. Onderlinge verschillen zijn dan duidelijk te zien: bij sommige tv’s
Iedere maand nieuw! Vanaf mei 2012 staan er elke maand nieuwe testresultaten van nieuwe tv’s op www.consumentenbond.nl. We testen de populairste toestellen doorgaans als eerste, mits ze op dat moment al in de winkels te vinden zijn.
Ben je lid en al ingelogd, dan staan de modellen op volgorde van testoordeel
worden bewegingen zichtbaar vloeiender weergegeven, ondanks allerlei technische trucs zoals 100 Hz (zie pag. 34). En bij weer andere tv’s hebben de kleuren bijvoorbeeld een wat groene ondertoon of zijn de kleuren gewoonweg niet goed.
Alle testresultaten Wanneer je op onze website naar ‘televisies vergelijken’ zoekt, krijg je een overzicht van alle geteste modellen. Ben je lid en al ingelogd, dan staan de modellen op volgorde van testoordeel. Ben je geen lid, dan staan ze op testdatum en wordt er geen informatie gegeven over het testoordeel. Wanneer je vervolgens op een televisie klikt, krijg je een overzichtspagina te zien. Daarin staan diverse specificaties en voor leden ook de oordelen voor de belangrijkste testaspecten. Ook kun je er reviews van ge-
bruikers vinden over deze tv en eventueel een eigen review achterlaten. Onder het kopje Prijzen & winkelinformatie vind je prijsinformatie die we vonden in diverse winkels en webshops. Onder het kopje Testresultaten & specificaties vind je alle resultaten voor de tv. In het blok Testresultaten vinden leden de oordelen voor de verschillende aspecten die we testen, zoals beeldkwaliteit via HDMI en de digitale tuners, contrast, kijkhoek en schermreflectie. De specificaties kan iedereen inzien. Daarin vind je informatie over de tv’s zoals afmetingen en gewicht, de beeldinstellingen die we in de test hebben gebruikt en bijzondere functies van de tv zoals 3D kijken, internettoegang en opnemen via de tv. Het gaat daarbij om gegevens die we zelf hebben gecheckt, dus niet de gegevens van fabrikanten. www.consumentenbond.nl
24 Nieuw
25
Alle fabrikanten richten hun pijlen in 2012 op Smart TV
Trends Dun, dunner, dunst Waar vroeger alle televisies op elkaar leken, met zwarte pianolak behuizing, trekken de fabrikanten voor de line-up van 2012 alles uit de kast qua design. Er is keuze uit verschillende materialen, kleuren en voeten. Ook wordt de rand rondom het scherm steeds dunner. En niet alleen de rand, maar ook de televisie zelf wordt steeds dunner. Dit geldt helaas vooral voor de duurdere televisies. Aan de instapmodellen wordt een stuk minder aandacht besteed.
Groot, groter, grootst Vijf jaar geleden was slechts 1 op de 4 verkochte tv’s 94 cm (37 inch) of groter. Vorig jaar was dit aantal al toegenomen naar meer dan de helft. De bestverkochte beeldmaat is al jaren 81 cm. Maar er is een flinke groei in verkochte tv’s met een beelddiagonaal van 102 tot 119 cm. Fabrikanten spelen hier gretig op in en bieden steeds meer grote televisies aan. Televisies van 117 cm (46 inch), 127 cm (50 inch) en 140 cm (55 inch) zijn standaard www.consumentenbond.nl
2012
opgenomen in het assortiment voor 2012. Wie nog groter wil, zeg een beelddiagonaal van 1,8 of 2 meter, kan dit jaar bij LG en Sharp terecht.
Slim, slimmer, slimst Alle fabrikanten richten hun pijlen in 2012 op Smart TV. Onder deze vlag vallen het bekijken van online content op je tv, slimme bediening en het gemakkelijk verbinden met andere apparaten. Smart TV’s sluit je met een ethernetkabel of via wi-fi aan op internet en je computernetwerk thuis.
3D zonder bril Met de huidige 3D-tv’s heb je allemaal een 3D-brilletje nodig om het 3D-effect te kunnen waarnemen. Maar nu is het brilletje niet meer nodig: Toshiba brengt een televisie op de markt waarmee je 3D kunt kijken zonder bril. Deze televisie zal alleen te koop zijn met een beeldmaat van 140 cm (55 inch) en is nog erg duur:
Online content
€9000. Maar ook dit kan een voorbode zijn voor de
Met steeds meer televisies kun je online content bekijken zonder dat je de computer hoeft aan te zetten. Deze internettoegang is niet echt vergelijkbaar met vrij internet op je computer. Fabrikanten bieden elk een
komende jaren, waarin we meer beeldmaten met 3D zonder bril zullen zien voor een kleinere prijs. (lees meer over 3D op pagina 34 en 35)
www.consumentenbond.nl
26 Nieuw
€18,75* (niet-leden €€23,50)
Verbinden met andere apparaten Wie zijn televisie verbindt met het computernetwerk thuis kan eenvoudig bestanden bekijken die op de computer in het netwerk zijn opgeslagen. Dit
Alles over digitale video 192 pagina’s - paperback juni 2011 ISBN 978 90 5951 1590
kunnen foto’s, video’s of muziek zijn. Content die op je smartphone of tablet staat, kun je bij sommige fabrikanten
Alles over digitale video
middels een app op de tv laten zien.
is een praktisch handboek waarmee u
Met sommige tv’s wordt het mogelijk
de kwaliteit van uw zelfgemaakte films
om de tv-programma’s ook te bekijken
aanzienlijk verbetert. Het boek is helder
op je tablet.
geschreven en op de bijgeleverde dvd ziet u precies hoe u bepaalde werkzaamheden aanpakt. U zult met uw nieuwe films beslist resultaat boeken!
speciaal portal aan met apps. De fabrikant bepaalt dus het aanbod van informatie en hoe het getoond wordt. Alle fabrikanten hebben apps van sociale media als Facebook, Twitter en Hyves. Er zijn ook apps om het nieuws, het weer of het verkeer mee te volgen. Het leukst zijn echter de apps waarmee je gemiste tv-programma’s kunt terugkijken en de apps waarmee je films kunt huren. In 2012 zien we ook steeds meer televisies met ‘full internet browsing’. Je kunt dan elke website bezoeken die je wilt. Plug-ins worden echter niet ondersteund.
Slimme bediening Wie een smartphone heeft, kan een app downloaden op zijn smartphone om de www.consumentenbond.nl
televisie te bedienen. Alle tv-fabrikanten, behalve Toshiba, hebben een eigen gratis app voor Apple iOS en Android telefoons. Met deze app is de bediening van de internetdiensten een stuk gemakkelijker. Vooral het intypen van tekst gaat veel sneller. De apps werken ook op tablets. Samsung gaat in 2012 nog een stap verder en komt met een televisie die met gebaren en de stem bediend kan worden. De tv heeft een ingebouwde camera boven het scherm die gebaren kan omzetten naar commando’s. Ook luistert de tv naar gesproken aanwijzigingen, zoals ‘channel up’ (kanaal omhoog) of ‘volume down’ (volume lager). Ook LG komt met bediening met spraak. Je hebt hier echter niet alleen een geschikte tv
voor nodig, maar ook de speciale LG Magic Motion Control.
Toekomstmuziek: OLED Na twee kleine en dure OLED-tv’tjes van 11 en 15 inch in 2009 en 2010, komen in 2012 de eerste tv’s met deze schermtechniek in een grote beeldmaat op de markt. Zowel LG als Samsung introduceert in de zomer een OLED-tv van 140 cm (55 inch). Dit is de enige beeldmaat die in 2012 verkocht zal worden. Aan deze OLED-tv’s hangt wel een behoorlijk prijskaartje, reken op een kleine tienduizend euro. Als de productietechniek verder verbeterd is en goedkoper is geworden, zullen er steeds meer OLED-tv’s te koop zijn, ook in andere beeldmaten.
Wat vindt u in dit boek?
•
Een overzicht van de benodigde apparatuur.
•
Tips voor het maken van goede filmopnamen.
•
Informatie over gratis en betaalde videobewerkingsprogramma’s.
•
Stap-voor-stap-oefeningen en tips bij het bewerken van video’s.
•
Uitleg over het plaatsen van video op dvd en internet.
Bestellen? www.consumentenbond.nl/webwinkel *prijzen exclusief €2,50 verzendkosten
28 Naamgeving tv’s
29
TV’s 2012 ontcijferd Sharp
Panasonic
LC-46LE540
TX-L42ET50
LG
Philips
Sony
UE40ES5500
Samsung
42LM620S
40PFL5507H
KDL-40EX650
>LC-46LE540: alle typenum-
>TX-L42ET50: alle typenum-
>UE40ES5500: UE staat
>42LM620S: beeldschermdi-
>40PFL5507H: beeld-
>KDL-40EX650: alle type-
mers van Sharp starten met
mers van Panasonic starten
voor het schermtype lcd-led,
agonaal van de tv in inch.
schermdiagonaal van de tv
nummers van Sony starten
de letters LC.
met de letters TX.
LE staat voor lcd en PS voor
>42LM620S: het schermty-
in inch.
met de letters KDL.
>LC-46LE540: beeldscherm-
>TX-L42ET50: deze letter
plasma.
pe, als de eerste letter een P
>40PFL5507H: alle type-
>KDL-40EX650: beeld-
diagonaal van de tv in inch.
staat voor het schermtype
>UE40ES5500: beeld-
is, is het een plasma-tv. Lcd-
nummers van Philips bevat-
schermdiagonaal in inch.
>LC-46LE540: schermtype,
van de tv. L staat voor lcd
schermdiagonaal van de tv
led-tv’s beginnen met een L
ten de letters PFL.
>KDL-40EX650: de EX-serie
LE staat voor lcd-led. Alle
of lcd-led en P staat voor
in inch.
en lcd-tv’s met een C. Als er
>40PFL5507H: de eerste
bestaat uit basis lcd-led tv’s.
2012 modellen van Sharp zijn
plasma.
>UE40ES5500: de E geeft
een M achter staat, gaat het
twee cijfers staan voor de
Verder is er nog de HX-serie,
lcd-led.
>TX-L42ET50: beeldscherm-
aan dat het een model uit
om een 3D-tv.
serie waar de tv toe behoort,
deze tv’s zijn geschikt voor
>LC-46LE540: de serie waar
diagonaal van de tv in inch.
2012 is. De ES-modellen heb-
>42LM620S: aan de letters is
b.v. 5500 of 4000 serie. Hoe
3D.
de tv toe behoort. Hoe ho-
>TX-L42ET50: de eerste let-
ben hebben edge-led en bij
ook te zien of de televisie in
hoger het cijfer, hoe uitge-
>KDL-40EX650: de serie
ger het cijfer, hoe uitgebrei-
ter staat voor de serie waar
de EH-modellen zitten de
2012 op de markt gebracht
breider de functies van de tv.
waar de tv toe behoort. Hoe
der de functies van de tv.
de tv toe behoort. Als de let-
leds direct achter het lcd-
is. In 2011 werden andere let-
>40PFL5507H: als het derde
hoger het cijfer, hoe uitge-
>LC-46LE540: zijn deze laat-
ter gevolgd wordt door een
panel.
ters gebruikt: PZ, PW, PV, PT
van de vier cijfers géén 0 is
ste 2 getallen 35 of groter
T is het een 3D-televisie.
>UE40ES5500: de laatste
voor plasma, LK voor lcd, LV
(maar b.v. een 2 of een 3),
dan is het een 2012-model.
>TX-L42ET50: dit cijfer
vier (bij lcd-led en sommige
en LW voor lcd-led.
dan gaat het om dezelfde
Lager dan 35 zijn oudere
geeft het introductiejaar aan:
plasma’s) of drie (bij lcd en
>42LM620S: dit nummer (3
tv maar wordt deze via
modellen.
5 staat voor 2012. Lager dan
sommige plasma’s) cijfers,
of 4 cijfers) staat voor de
een specifieke winkelketen
5 zijn oudere modellen.
staan voor de serie waar de
serie waar de tv toe behoort.
verkocht.
tv toe behoort. Hoe hoger
Hoe hoger het nummer, hoe
>40PFL5507H: dit cijfer
het cijfer, hoe uitgebreider
uitgebreider de functies.
geeft aan in welk jaar de tv
de functies van de tv.
>42LM620S: soms staat er
op de markt is gekomen: 7
achteraan een S of een V.
staat voor 2012. Lager dan 7
Dan heeft de tv een inge-
zijn oudere modellen.
breider de functies van de tv. >KDL-40EX650: het jaar waarin de tv op de markt is gekomen: 5 staat voor 2012. En lager dan 5 zijn oudere modellen. >KDL-40EX650: is het laatste cijfer een 5 dan heeft de tv een ingebouwde DVB-S (satelliet) tuner. Is het een 1 dan zitten er 3D-brillen bij de tv (HX-serie).
bouwde DVB-S (satelliet)
>40PFL5507H: de letter H
tuner.
geeft aan dat de ingebouw-
Toshiba 40TL933G
>40TL933G: beeldschermdiagonaal van de tv in inch. >40TL933G: de eerste letter geeft de serie aan en hoe hoger de letter hoe uitgebreider de functies van de tv. Is de letter een H of
de digitale tuners geschikt
hoger, dan is het altijd een full-hd tv. >40TL933G: is de tweede letter een L dan is het een
zijn voor hd. Staat er een
lcd-led-tv. Een V staat voor lcd-tv. >40TL933G: het eerste cijfer geeft het introductiejaar aan:
K, dan zit er ook een hd-
9 staat voor 2012. >40TL933G: het laatste cijfer kan soms ook een 4 zijn en dan gaat om een
geschikte DVB-S (satelliet)
verschil in kleur van de tv.
tuner in.
www.consumentenbond.nl
www.consumentenbond.nl
30 Beeldschermen
31
Soorten beeldschermen
Spel van lichtjes
Lcd
Lcd-led
Plasma
OLED
Beeldformaat
Tot 42 inch
Tot 80 inch
42 inch en groter
55 inch
Merken
LG, Panasonic, Philips, Samsung, Sony, Toshiba
LG, Panasonic, LG, Panasonic, Philips, Samsung, Samsung Sharp, Sony, Toshiba
LG, Samsung
Pluspunten
Goedkoop
Dun Energiezuinig
Goedkoop
Hoog contrast
Grote kijkhoek
Energiezuinig Grote kijkhoek
Minpunten
Alleen instapmodellen
www.consumentenbond.nl
Traditioneel werden kleine tl-buisjes (ccfl) gebruik als achtergrondverlichting in lcdtelevisies. Maar sinds een paar jaar worden hier ook led-lampjes voor gebruikt. Inmiddels zijn de meeste lcd-televisies die nu op de markt komen voorzien van led-achtergrondverlichting. De ccfl-techniek wordt eigenlijk alleen nog gebruikt in goedkope instapmodellen. Een voordeel van de leds is dat ze minder plaats innemen. Daarom zijn lcd-led-tv’s erg dun. Ook zijn de leds energiezuinig. De zuinigste televisies uit de test zijn allemaal lcd-led-tv’s.
Twee soorten Er zijn twee soorten lcd-led-tv’s. Bij een “Edge-led”-tv zitten de led-lampjes alleen in de randen van het beeldscherm. Daardoor zijn deze tv’s vaak zeer plat. Bij een “Full led” of “Direct led”-tv zitten de leds direct achter het lcd-scherm. Voordeel daarvan is dat het licht egaal over het beeldoppervlak wordt verdeeld. Dat kan een betere beeldkwaliteit opleveren. Met beide technieken kunnen de led-lampjes in groepen worden aangestuurd. Zo kunnen bepaalde delen van het scherm sterker worden verlicht
Duur
Last van
De techniek achter je tv-scherm De meeste platte televisies maken gebruik van de lcd-techniek. De pixels in een lcd-televisie bestaan uit vloeibare kristallen die zelf geen licht uitstralen. Daarom zit er achter de kristallen een aparte lichtbron. Onder invloed van elektrische spanning laten de pixels meer of minder licht door.
Niet energiezuinig schermreflectie
dan andere. Daar waar het beeld donkerder moet zijn, kunnen de leds dan minder intens branden. Dat zorgt voor een hoger contrast en een dieper zwart. Vraag daarbij is wel of dit altijd goed uitpakt en er bijvoorbeeld geen details verloren gaan.
meer. Zwart lijkt op een plasma-tv zwarter dan het zwart op een lcd-tv, maar voor wit geldt het omgekeerde: dat lijkt witter op een lcd-tv, vooral als er veel wit in beeld te zien is. Het energiegebruik van plasma-tv’s is beduidend hoger dan dat van lcd-tv’s.
Plasma
Organisch
Gemiddeld is de beeldkwaliteit van lcdled-tv’s beter dan die van lcd-tv’s. Maar dit geldt niet per definitie. Met name de beeldverwerking en de technische mogelijkheden van het scherm bepalen de kwaliteit, kleurweergave en het contrast. Dat lcdled-tv’s meestal toch een hogere score voor beeldkwaliteit halen, komt omdat lcd-ledtv’s ook wat duurder zijn en fabrikanten mogelijk meer aandacht hebben besteed aan de beeldverwerking. De gewone lcd-tv’s zijn vooral instapmodellen. In de grote beeldmaten zijn ook plasma-televisies te koop. Een plasmascherm bestaat uit pixels die wel zelf licht kunnen geven en heeft daarom geen achtergrondverlichting nodig. De kijkhoek van plasmatelevisies is groter dan die van lcd-televisies, maar het scherm reflecteert meestal
De nieuwste schermtechniek is OLED. Het scherm van een OLED-tv bestaat uit organische materialen die licht geven als er stroom doorheen gaat. Omdat elke subpixel zelf licht geeft, is er geen achtergrondverlichting nodig. Hierdoor is het scherm van een OLED-tv nog dunner dan een lcdscherm, dat wel achtergrondverlichting heeft. OLED wordt al gebruikt in schermpjes voor mobiele telefoons en mp3-spelers, maar nog niet in grote televisieschermen. Daar komt deze zomer verandering in. LG en Samsung hebben aangekondigd deze zomer een OLED-tv op de markt te gaan brengen. Beide merken kiezen voor een groot scherm met een beelddiagonaal van maar liefst 140 cm (55 inch). Over de prijs is nog niets bekend, maar die zal zeker enkele duizenden euro’s bedragen. www.consumentenbond.nl
32 Beeldinstellingen
33
Uit de doos, voor de buis? Sluit een tv niet klakkeloos uit de doos aan. Het loont om de beeldinstellingen even goed onder de loep te nemen voordat je een nieuwe tv gaat gebruiken.
Televisies hebben tegenwoordig op zijn minst twee standaardinstellingen: “thuis” en “winkel”. De laatste is bedoeld voor presentatie in de winkel. Thuis kies je natuurlijk de thuisinstellingen. Met de komst van het verplichte Europees energielabel voor televisies (vanaf december 2011) hebben alle tv’s een ‘home mode setting’, oftewel standaard beeldinstellingen. Het energiegebruik dat op het label genoemd wordt, moet gemeten zijn met de tv in deze instellingen.
Niet klakkeloos We beoordelen de beeldkwaliteit van de televisie met deze standaardinstellingen, maar dit blijken vaak niet de beste instellingen. Soms is het beter om bepaalde beeldverbeteringstechnieken juist uit te zetten of moet het contrast of de helderheid van het scherm bijgesteld worden. Daarom zoeken we voor elke tv de best mowww.consumentenbond.nl
gelijke beeldinstellingen op en testen we de televisies ook met deze zo optimaal mogelijke beeldkwaliteit. Bij de meeste tv’s van LG, Panasonic, Philips, Sharp en Toshiba maakt het aanpassen van de beeldinstellingen vaak het verschil tussen een onvoldoende en voldoende oordeel voor beeldkwaliteit. Bij veel Samsung- en Sony-tv’s
is het beeld met de standaardinstellingen wel goed, maar kan het beter. Het loont dus om de tv niet klakkeloos uit de doos neer te zetten, maar om de beeldinstellingen aan te passen. Ook het energiegebruik meten we met beide instellingen: standaard en optimaal. Het energiegebruik van lcd- en lcd-led-tv’s is gemiddeld maar 7 watt hoger met de optimale instellingen. De meeste plasma-tv’s gebruiken wel aanzienlijk meer energie met de optimale instellingen: tussen de 40 en 100 watt meer.
Profielen Bij veel televisies kun je gebruikmaken van een aantal profielen voor de beeldinstellingen, zoals een standaard-, cinema- of sportinstelling. Je kunt ook het contrast, de helderheid, de scherpte en de kleuren los instellen. Dit kost wel wat meer tijd. Let bij
het instellen van het beeld op huidtinten in het beeld om te bepalen of de kleur goed is ingesteld. Maak gebruik van de zwarttinten om het contrast in te stellen en let op de overgangen tussen objecten in beeld om de scherpte in te stellen. Bij het instellen kun je afgaan op je eigen smaak, maar op www.consumentenbond.nl/televisies staan optimale beeldinstellingen via HDMI die gebruikt zijn in de test. Ze zijn door onze experts gekozen als de instellingen waarbij het beeld zo goed mogelijk staat afgesteld. Het gaat daarbij om instellingen voor een beeldsignaal via de HDMI-ingang, bijvoorbeeld als je televisie kijkt via een met HDMI aangesloten HD-decoder. Voor andere ingangen, zoals SCART of een ingebouwde digitale tuner, kunnen de optimale instellingen wat afwijken. De hier gegeven instellingen voor HDMI kunnen dan een startpunt bieden. www.consumentenbond.nl
9 vragen over
34 9 vragen
3D en 100 Hz (of meer)
2
Wat is 3D-tv?
1
Met 3D-tv kun je diepte zien op je televisie. Voorwerpen lijken daarmee soms de kamer in te komen of in de ‘verte’ te verdwijnen. In de winter van 2009 op 2010 is 3D in de bioscopen doorgedrongen.
4
Heeft 3D-tv nadelen? Bij langdurig kijken naar 3D-tv kunnen er klachten als lichte hoofdpijn en misselijkheid optreden. Daarnaast is ongeveer 5% van de mensheid niet in staat 3D-tv te zien, omdat ze voor het zien van diepte geen gebruik maken van stereozicht (diepte zien met 2 ogen).
7
Wie verkopen 3D-tv’s? LG, Panasonic, Philips, Samsung, Sharp, Sony en Toshiba: alle fabrikanten verkopen 3D-tv’s. Vaak topmodellen met een groter beeldscherm, zoals 102 cm en 117 cm, of nog groter. Sinds 2011 zijn er ook kleine maten zoals 81 cm (32 inch) 3D-tv’s.
3
Hoe werkt 3D-tv?
Het effect van 3D-tv is gebaseerd op het tonen van aparte beelden voor het linker- en rechteroog. Deze beelden verschillen steeds een beetje van elkaar. Bij 3D-tv interpreteren je hersenen deze verschillen als een verschil in diepte en gebruiken deze informatie om een 3Dbeeld van de omgeving op te bouwen.
Heb je een bril nodig bij 3D-tv? Bij de 3D-tv’s die je nu in de winkel vindt, heb je een 3D-bril nodig. Er zijn twee varianten: de actieve ‘shutter glasses’ en de passieve gepolariseerde brillen. Welke van de twee je nodig hebt hangt af van de technologie van de tv. Dit jaar brengt Toshiba als eerste een brilloze 3D-tv op de markt.
www.consumentenbond.nl
5
Hoe werkt 100 Hz tv? Om haperen te verminderen analyseert de 100 Hz-tv eerst de binnenkomende individuele beeldjes en berekent zelf tussenliggende beelden. Zo worden de overgangen tussen de opeenvolgende beelden minder groot en lijkt het beeld vloeiender. Door nog meer beelden zelf toe te voegen, en soms ook de achtergrondverlichting razendsnel te laten knipperen (scanning backlight), kan dit oplopen naar 200, 400 en soms zelfs 1000 Hz.
9
6
35
Wat is 100 Hz tv?
De meeste televisiesignalen werken op 50 Hz; er zitten 50 losse beeldjes per seconde in het signaal. Met 100 Hz-technologie wordt daar steeds één extra beeldje tussen geplaatst. Het aantal beelden verdubbelt daardoor naar 100 beelden per seconde. Hoe meer extra beeldjes per seconde, hoe hoger het Hertz-getal bij de tv. Fabrikanten gebruiken verschillende termen voor het toevoegen van beelden per seconde, bijvoorbeeld Motionflow, Motion Plus, TruMotion, Intelligent Frame Creation en HD Natural Motion.
8 Heeft 100 Hz tv nadelen? Bij snelle en ongelijkmatige bewegingen, zoals een rennend en springend konijn over een grasveld, passen de uitgerekende extra beeldjes niet altijd zo goed bij het oorspronkelijke beeld. Dit leidt vaak tot zichtbare beeldfouten. Het konijn is dan bijvoorbeeld minder gedetailleerd en heeft een wazig randje. Kies bij deze functie de ‘medium’ setting. Eventuele beeldfouten zijn dan tot een minimum beperkt terwijl het beeld wel vloeiender oogt.
Wat is het voordeel van 100 Hz tv? Op een tv met 100 Hz of meer oogt het beeld rustiger, omdat bewegingen in het beeld vloeiender worden weergegeven. Zonder deze functie kunnen grote of snelle bewegingen in beeld, bijvoorbeeld als er over een landschap wordt gevlogen, soms wat haperen en lijkt het niet vloeiend. www.consumentenbond.nl
36 Digitale tuner
Inhoud 37
Ingebouwde digitale tuner Een ingebouwde tuner scheelt energiekosten én je kunt toe met alleen de afstandsbediening van de tv
Het kastje van de muur Praktisch alle nieuwe televisies hebben ingebouwde tuners waarmee je digitale televisie via de kabel en de ether kunt ontvangen. Zo is een losse decoder niet meer nodig. Maar hoe werkt dit precies en waar moet je op letten bij aanschaf? De technische ontwikkelingen bij televisies gingen de afgelopen jaren razendsnel: van internettoegang via de tv tot led-achtergrondverlichting en 3D. De in de laatste jaren geïntroduceerde technologieën zitten nu wel op steeds meer toestellen.
Ingebouwde tuner Ook de digitale tuner is inmiddels standaard. Televisies hebben een ingebouwde tuner om digitale tv via de kabel (DVB-C) en via de ether (DVB-T) te ontvangen. Bij DVB-T heb je een losse kamerantenne nodig. Veel tv’s hebben tegenwoordig ook www.consumentenbond.nl
een tuner voor digitale tv via de satelliet (DVB-S). Het grote voordeel van een ingebouwde digitale tuner is dat je geen aparte decoder meer nodig hebt. Dit scheelt in energiekosten én je kunt toe met alleen de afstandsbediening van de tv. Naast een ingebouwde digitale tuner heb je ook een Conditional Access Module (CAM) en een smartcard nodig. De smartcard van de televisieprovider gaat in de CAM; de smartcard is gekoppeld aan het abonnement. De CAM ontsleutelt het digitale signaal van de zenders in het abonnement en is voor elke tv-provider anders. De CAM met smartcard plaats je in de Common Interface (CI), een sleuf die meestal aan de zijkant van de tv zit. Om digitale tv via de ingebouwde kabeltuner te kijken, moet de televisie een ‘CI+’certificering hebben. Daarnaast moet de tv door de grote kabelbedrijven UPC en Ziggo gecertificeerd zijn. In de praktijk beschikken de meeste nieuwe televisies over CI+én tv-providercertificering. Op de websites van UPC en Ziggo staat welke tv’s met DVBC tuner inmiddels zijn goedgekeurd.
Geschikte CAM UPC gebruikt een andere versleuteling dan Ziggo en andere kabelaars en heeft dan ook
Satelliet
een andere CAM. Deze UPC ‘CI+ Module’ is alleen in bruikleen te krijgen bij een los tv-abonnement. Je kunt dan kiezen tussen een decoder of een CI+module. Bij het alles-in-éénpakket met internet en telefonie van UPC moet je voor de hoofdtelevisie gebruikmaken van een losse decoder. Voor een tweede televisie kun je wél de CI+ Module in bruikleen krijgen, voor zo’n €4 per maand. Wie digitale tv via een kamerantenne wil ontvangen, zoals met KPN Digitenne, heeft een daarvoor geschikte CAM nodig en een televisie met DVB-T-tuner. De tv hoeft niet extra gecertificeerd te zijn. Een CAM kun je kopen (circa €50), maar bij bijvoorbeeld KPN ook huren in plaats van een losse decoder. De zenders van de publieke omroepen en de regionale omroep worden via DVB-T zonder versleuteling verzonden en kun je dus zonder abonnement bekijken. Daarvoor heb je dus geen smartcard en CAM nodig, alleen een tv met zo’n DVB-T-tuner en een kamerantenne.
Diverse tv’s van Panasonic, Sony, LG en Samsung hebben ook een ingebouwde tuner om digitale tv via de satelliet te ontvangen. Via de satelliet worden veel zenders zonder versleuteling verzonden. Dit zijn vooral buitenlandse zenders die zonder abonnement te ontvangen zijn. Wie de Nederlandse zenders wil ontvangen via de satelliet heeft een CanalDigitaal abonnement met een CAM en smartcard nodig. De CAM kost zo’n €60 zonder smartcard.
Zappen Bij gebruik van een CAM hangen zapsnelheid en getoonde zenderinformatie af van de betreffende tv. De zapsnelheid kan behoorlijk variëren: van minder dan 2 tot soms wel 7 of 8 seconden. Het gaat de ene keer sneller dan de andere omdat de eigenschappen van de zender waar je naartoe zapt van invloed zijn. Zo duurt zappen naar een hd-zender (high definition) gemiddeld 1,5 seconden langer dan naar een sd-zender (standard definition). Ook duurt het langer om naar een zender te zappen die in een andere ‘multiplex’ zit. Een multiplex is een pakketje van digitale tv-zenders die samen verstuurd worden. Nederland 1, 2 en 3 in sd-kwaliteit zitten bij alle providers samen www.consumentenbond.nl
38 Digitale tuner
Minigids
5
39
mei 2012
Televisie kopen
Trends
televisiekijken in 2012 Modelnummering: de naam van je tv Internet op tv Kooptips: waar je op moet letten in de winKel
minigidsje nummer 26 APRIL.indd 1
www.consumentenbond.nl
07-05-12 16:49
Colofon in zo’n pakketje. RTL 4 zit hier niet bij. Zappen van Nederland 1 naar Nederland 2 gaat sneller dan van Nederland 1 naar RTL 4. Het verschil is gemiddeld 0,3 seconde, soms bijna een seconde. Welke zenders samen in een multiplex zitten, verschilt per provider en soms zelfs per regio. Ook de manier waarop je van kanaal wisselt, speelt een rol. Zappen met de programma omhoogen-omlaagtoetsen op de afstandsbediening gaat bij alle tv’s even snel. Dit duurt gemiddeld 2,6 seconden en dat is vergelijkbaar met de zapsnelheid van de gemiddelde decoder.
programmagids (EPG) met een overzicht van de programma’s die te zien zijn op de verschillende zenders. Via een knop op de afstandsbediening ben je direct in de EPG. In de EPG zie je, afhankelijk van de fabrikant, vijf tot acht televisiezenders in één scherm. En je ziet dan 1,5 tot 2,5 uur vooruit de komende programma’s, maar verder bladeren kan ook. Plus het feit dat je informatie over de programmainhoud kan bekijken. Smit gebruikt. Zie ook het filmpje over het gebruik van een ingebouwde digitale tuner op www.consumentenbond.nl/televisies.
Cijfertoetsen Je kunt ook van zender wisselen door het zendernummer op de afstandsbediening in te toetsen. Vooral bij digitale televisie via de kabel of satelliet is de lijst met zenders groot en kan het voorkomen dat je naar zendernummer 211 of 752 gaat. Dit gaat altijd langzamer dan met de programma omhoogen-omlaagtoetsen. Het duurt een dikke 2,5 seconde langer. De tv wacht namelijk na elk ingedrukt cijfer even of er nog een volgt. Als je digitale tv via een kamerantenne (DVB-T) kijkt, gaat het zappen langzamer dan wanneer je de ingebouwde kabeltuner gebruikt. Dat scheelt gemiddeld zo’n 1,3 seconde. Bij kabeltelevisie is er geen verschil te merken tussen de grote aanbieders Ziggo en UPC. En bij Ziggo maakt het niet uit of je de CAM van het merk Neotion of
Zenderinformatie Het is handig als je bij het zappen informatie over het tv-programma te zien krijgt. Bij digitale televisie wordt extra informatie over de zender meegestuurd met het beeldsignaal. De tv kan dit lezen en gebruikt dit bijvoorbeeld om de naam en eindtijd van het programma op het scherm te tonen. Ook wordt deze informatie gebruikt voor de elektronische programmagids (EPG). Welke informatie en hoe de EPG wordt getoond, is afhankelijk van het merk televisie. Hetzelfde geldt overigens voor losse decoders; ook daarbij verzorgt elk merk zijn eigen vormgeving. Alle televisies laten bij het zappen het zendernummer en de zendernaam zien. De televisies hebben ook een elektronische
Live pauzeren Sinds 2010 zijn er televisies te koop waarmee je live televisie kunt pauzeren als je gebruikmaakt van de ingebouwde digitale tuner. Hiervoor moet een losse harde schijf aangesloten worden op een usb-poort van de televisie. De zender die je kijkt wordt daarop (tijdelijk) opgenomen, zodat je een tv-programma kunt pauzeren en zelfs terugspoelen met de afstandsbediening. Zodra je naar een andere zender zapt, wordt deze opslagbuffer overschreven. Op de externe harde schijf kun je ook programma’s opnemen. Omdat er maar één digitale tuner van elk type in de televisie zit, kun je helaas niet een andere zender opnemen dan de zender waarnaar je kijkt. Een ander nadeel van de ingebouwde digitale tuner is dat interactieve televisie niet ondersteund wordt. Dat betekent dat je niet via de televisieprovider films kunt huren of tvuitzendingen kunt terugkijken.
De Minigids Televisie kopen is een uitgave van de Consumentenbond (mei 2012) redactie & samenstelling Consumentenbond: Arjen Oving, Irene Joris marketing Consumentenbond: Hans Verbeek productie & vormgeving: PUUR Publishers b.v., Nanette van Mourik, Janita Sassen, Marieke Halmos fotografie en illustratie: Corbis, iStock, PUUR Publishers b.v. drukker: Roto Smeets
Contact
Service & Advies: (070) 445 45 45 internet: www.consumentenbond.nl contactformulier: www.consumentenbond.nl/contact Copyright © 2012 Consumentenbond Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieen, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De Minigids is een uitgave van de Consumentenbond. Hoewel de gegevens in deze gids met grote zorgvuldigheid zijn bijeengebracht, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid over eventuele (zet)fouten of onvolledigheden. De Consumentenbond legt persoonsgegevens vast van leden, abonnees en anderen met wie contact is geweest. Deze gegevens worden gebruikt om de (abonnee)overeenkomst uit te voeren en/of u te informeren over voor u relevante activiteiten, producten en diensten van de Consumentenbond. Als u op deze informatie geen prijs stelt, of als u uw toestemming voor het gebruik van uw e-mailadres wilt intrekken, kunt u dit schriftelijk doorgeven aan: Consumentenbond, afdeling Service & Advies, Antwoordnummer 2259, 2502 XB Den Haag (geen postzegel nodig).
www.consumentenbond.nl
Het lidmaatschap van de Consumentenbond biedt meer dan u denkt! Leden profiteren van: •
de Consumentengids of één van de andere gidsen
•
100% onafhankelijke en advertentievrije uitgaven
•
toegang onlinetestinformatie met meer dan 2.000 producten en diensten
•
honderden euro’s voordeel op uw energierekening en zorgverzekering
•
gezamenlijke acties en campagnes
•
20-30% korting op boeken en extra gidsen
•
gratis telefonisch advies over aankoop, service, garantie en uw rechten
•
de gratis jaarlijkse Consumentengids Auto en verschillende Minigidsen
•
de Spaaralert die u wijst op de hoogste spaarrente
•
de wekelijkse gratis Nieuwsbrief
•
deelnemen aan diverse testpanels
•
en de Consumentenbond houdt voor u de vinger aan de pols bij wetswijzigingen!
Contact S (070) 445 45 45
w www.consumentenbond.nl/contact
