MINDSET “Mindset” {Noun} A set of beliefs or a way of thinking that determines one’s behaviour, outlook and mental attitude
Signaleringsverslag HEalth
Praktijk voor open bewustzijn Marjolein van es Anouk peters Sharon de koeijer Angie boele Jildou Veldman
VOORWOORD Tot voorkort wisten wij weinig af van Mindfulness, inmiddels hebben wij een aantal lessen meditatie gevolgd. Bij het ontmoeten van Dorle Lommatzsch hebben we ook een les mindfulness gevolgd, dit is als erg prettig ervaren. Met deze informatie zijn we aan de slag gegaan met als resultaat dit signaleringsverslag. Door middel van een goede communicatie tussen de groepsleden en duidelijke afspraken is het een overzichtelijk verslag geworden. Als studenten aan de Fontys Tilburg hebben we veel plezier beleefd aan het in praktijk brengen van de opgedane kennis. Ten eerste willen we Dorle bedanken voor de mindfulness les en de informatie die ze over haar bedrijf heeft vrijgegeven. Verder willen we alle docenten van het blok Health en leerarragement Trendwatching bedanken voor de hulp die zij ons gegeven hebben. Wij zijn hier erg dankbaar voor. Wij wensen jullie veel plezier met het lezen van het Mindset signaleringsverslag.
INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK
PAGINANUMMER
Inleiding
9
Health
10
Trends
11
Social Web
12
Jongeren
16
Demografie
22
Ejkpersoon
26
Aanbeveling
27
Bronnenlijst
28
plaatje zoeken ja toch
INLEIDING
Mindset is bedoelt voor geinteresseerden in trends en signalen op het gebied van gezondheid. Deze signalen zijn verdeeld in drie groepen, namelijk: Social web, Jongeren en Demografie. Deze drie groepen zijn onderverdeeld in twee clusters. Social web is onderverdeeld in Happy & Healthy. Jongeren is onderverdeeld in Inspiration & Motivation en ten slotte is Demografie onderverdeeld in Attention & Knowledge. Hier hebben wij bewust voor gekozen, de connectie word nader toegelicht in de clusturs zelf. Opbouw signaleringsverslag Dit signaleringsverslag geeft naast de signalen over de drie groepen ook extra informatie over trends en gezondheid. Dit omdat u zo meer kennis heeft over het totale onderwerp. Hierdoor zal u de signalen beter begrijpen. Verantwoording keuze Mindset Het signaleringsverslag heet Mindset, deze reden van deze keuze is dat deze naam aansluit bij al de onderwerpen in het signaleringsverslag. Mindset zijn de gedachten, opvattingen en overtuigingen over jezelf, over anderen en over de wereld om je heen. Dit sluit aan bij de drie groepen social web, jongeren en demografie. Bij social web en jongeren gaat het om de opvattingen over jezelf en anderen en bij demografie gaat het ook over de wereld om je heen. Verder heeft mindset een positieve en negatieve kant, dit komt sterk overeen met de clusteres Motivation & Inspiration. Daar word gesproken over de negatieve en positieve kant van social web. Dit heeft met de mindset te maken van jezelf en met die van anderen te maken. Verder heeft je mindset ook met de status van je gezondheid te maken wat aansluit bij het blok Health. Wanneer je jezelf goed voelt, heb je een positievere mindset dan wanneer je jezelf niet goed voelt. Doelstelling Het doel van dit Mindset signaleringsverslag is de opdrachtgever inspireren met signalen uit de maatschappij die voor Dorle interessant kunnen zijn en die ook relevant zijn voor jongeren. Verder zijn deze signalen gebaseerd op het gebied van gezondheid. Zodat potentieel cursisten getrokken worden op het gebied van mindfulness. Aan de hand van deze signalen kunnen er conclusies worden getrokken die nader worden toegelicht in het hoofdstuk Aanbevelingen. Het doel is vastgesteld door middel van een onderzoeksvraag. Deze luidt: Hoe maken we jongeren meer bewust van gezondheid? Met deze onderzoeksvraag als basis zijn we aan de slag gegaan.
9
HEALTH
Wij hebben ervoor gekozen om u extra informatie over gezondheid te geven zodat u beter begrijpt hoe wij op dit moment tegen gezondheid aankijken en zodat u achtergrondinformatie heeft van ons signaleringsverslag.
Wat is gezondheid?
De definitie van gezondheid is: ‘Dynamische toestand van volledig lichamelijk, geestelijk, spiritueel en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte en lichamelijk gebrek’ (1998) In dit blok Health gaat het vooral om de gezondheid van de mens. Een aantal trefwoorden die bij gezondheid passen zijn vitaliteit, fitheid, welzijn en welbevinden.
Preventie
Je kunt ervoor zorgen dat je niet ziek gaat worden of de ziekte zich niet uitbreid door middel van preventie. Dit word nader toegelicht. Preventie kan plaats vinden door middel van genoeg bewegen, gezond eten, een goede hygiene en jezelf te ontspannen. Daarnaast heb je drie vormen van preventie. Vorm 1 is: primair, zorgen dat een ziekte zich niet ontwikkelt. Vorm 2 is: secundair, ziekte opsporen voordat de ziekte zich openbaart. Vorm 3 is: tertiair, verminderen van de negatieve gevolgen van een ziekte.
Cure & Care
Care is informele zorg dit word verstaan onder mantelzorg of hulp vanuit je eigen omgeving. Cure & Care is de formele zorg, deze heb je in vier stadia. Namelijk: • Nulde lijn: preventie, niet ziek. • Eerste lijn: direct naartoe, zoals huisarts, tandarts, fysio, verloskundige. (extramuraal) • Tweede lijn: doorgestuurt naar ziekenhuis of psycholoog. (intramuraal) • Derde lijn: gespecialiseerd ziekenhuis, zoals brandwondencentrum.
Uitleg intra/extra-muraal
Intramuraal gebeurt binnen een ziekenhuis of andere instelling en extramural gebeurt niet in een ziekenhuis of andere instelling. 10
De geschiedenis van gezondheid
Prehistorie: De gemiddelde levensverwachtig van de holbewoners was 30 jaar. Een gewoonte was een gaatje of meerdere in het schedel te boren. De reden hiervan kan zowel magisch als medisch zijn. Verder gebruikte zij toen al preventie China: Zij geloofde in de vijf elementen (aarde, water, hout, metaal en vuur). Ying en Yang zijn de uitgangspunten van de levensvisie, als zij niet in balans zijn ben je ziek. Behandeling in de Chinese geneeskunst is accupunctuur. Verder hangen geest en lichaam samen. India: Kent een hoogstaande beschaving, hygiene is erg belangrijk. Zo waren er gemeenschappelijke badhuizen, centrale waterreservoirs. Hier ontstond ook de aryurvende, de kennis van het lange leven. Gebasseerde op medische principes en praktijken. Grieken: De geneeskunde raakte bekent in plaats van de goddelijke wijsheiden. Ze geloofde nu in natuurlijke oorzaken. Hippocrates (460-377 v. Chr.) was de grondlegger voor de moderne geneeskunde. Nog steeds leggen artsen wereldweid een eed af, de eed van Hippocrates. Romeinen: Oorlogen hebben de medische ontwikkelingen beinvloed, zij zijn verantwoordlijk voor de opkomst van ziekenhuizen. Verder was de invloed van Gelanus ook enorm. Dit was een romeinse arts voor de Keizer, hij borduurde voort op de werkwijze van Hippocrates. Behalve dat keek hij voor het eerst naar het hele lichaam.
Zorg verandering afgelopen 50 jaar
Ontstaan van betere zorg, hogere gemiddelde leeftijd -> Gevolg meer chronische ziekten -> Gevolg groei aanbod zorg bij economische voorspoed -> Dus de kosten van de zorg zijn te hoog -> Oplossing is kosten beperken via minder aanbod van zorg, meer eigenrisico, meer eigenbijdrage, dus meer concurrentie -> Oplossing kosten beperken via aandacht preventie -> Meer richten op de vraag.
TRENDS The direction in which something tends to move and which has a consequential impact on the culture, society, or business sector through which it moves. (Martin Raymond, 2010)
Trendniveaus
durven dit te uitten aan de buitenwereld. Een trend kan van alles zijn. Daarom zijn er verschillen- De Early Adopters zijn de eersten die na de Innovators het de trendniveaus. Lange termijn, middellange termijn en idee tonen aan de buitenwereld. Als zij een paar mensen zien die dit idee uitvoeren durven zij dit ook te doen. In korte termijn trends. Een lange termijn trend is maatdeze fase vindt ook “The Chasm” plaats. Dat is het moment schappelijk en is wat wij normaal vinden en de cultuur waarop een trend aanslaat of niet. waarin we leven. Een middellange termijn trend is wat De Early Majority wacht tot de trend sociaal geaccepteerd wij belangrijk vinden en waar we waarde aan hechten. is voordat ze gebruik gaan maken van het product/dienst. Hier kun je waarde woorden aan verbinden. En een Je ziet dit fenomeen nu steeds meer verschijnen. korte termijn trend is welke behoeften en voorkeuren De Late Majority wacht tot een groot aantal mensen we hebben. Dit zie je terug in producten en diensten gebruik maakt van het product/dienst. Ze willen er zeker waar we gebruik van maken. van zijn dat het niet raar is om hier aan mee te doen. In deze tijd zal de trend al afnemen omdat de meerderheid Trendfactoren van de doelgroep al gebruik zal hebben gemaakt van deze Factoren die invloed hebben op het verschijnen van trend. trends noemen we trendfactoren. Deze factoren zijn: De Laggards wachten tot bijna iedereen het doet. Zij zijn demografie, economie, sociologie/cultuur, technologie, er zeker van dat de trend werkt en gaan hier dan ook aan ecologie en politiek. Deze factoren hebben onderling meedoen. Ze zijn de laatkomers. In deze tijd zal de trend allemaal invloed op elkaar en daardoor ook op trends verder af gaan nemen en zal het niet meer “cool” zijn om die ontstaan. hier mee te beginnen. Uiteindelijk zal het zelfs niet meer als trend gezien worden voor die tijd.
Verloop van een trend
De Innovators zijn de bedenkers van een trend. Het is dan nog geen trend. Zij komen met een nieuw idee en
11
INSPIRATION Onderdeel van Social Web
De definitie van social web: ‘Websites die proberen relatienetwerken van mensen in kaart te brengen om zo deelnemers in staat te stellen nieuwe contacten op te doen.’ In de definitie staat duidelijk dat de deelnemers van sociale media zich in staat stellen nieuwe contacten te ontmoeten. Dit klinkt als iets positiefs, maar is dit ook zo? Sociale media heeft vele positieve kanten maar de negatieve kanten worden vaak niet besproken terwijl ze in grote mate aanwezig zijn. We worden constant door het social web geïnspireerd, maar dat pakt vaak niet goed uit. Wij hebben onderzoek gedaan wát de negatieve effecten precies zijn.
Eerst internet, daarna dokter
Je hebt pijn in je nek, een gek bultje op je hand of je hebt al een tijdje zeurende hoofdpijn. Wat zou je als eerste doen? In plaats van de dokter te bellen zullen veel mensen een korte omschrijving van de klachten intypen op een populaire zoekmachine, Google. De meest verschrikkelijke klachten komen voorbij en 9 van de 10 keer heb je het idee dat je nog maar een paar maanden te leven hebt. Kevin Pho, M.D. een arts die gespecialiseert is in de invloed van social media op de gezondheid en eigenaar is vanKevinMD.com, zijn eigen website, vertelt dat veel van de informatie op internet onjuist is. Veel dingen op internet zijn niet betrouwbaar terwijl mensen ze wel aannemen als waarheid. Veel schokkende websites laten veel onjuiste informatie zien over gezondheid en wat gezond is. Zo zijn er op internet bijvoorbeeld veel pro- ana sites te vinden. Dit zijn sites waar, meestal, jonge meiden met een eetprobleem, elkaar aansporen om steeds meer en meer af te vallen. Ze delen schokkende foto’s van hun extreem dunne lichamen. Veel jonge meiden zullen dit als waarheid aannemen, zo een eetstoornis kunnen ontwikkelen en krijgen een ander beeld dan de werkelijkheid. Volgens Pho zouden er doktoren en ziekenhuizen op social media actief moeten zijn zodat ze de risico’s van onjuiste informatie kunnen verminderen. Er zijn natuurlijk veel positieve aspecten zoals dokters maar ook ziekenhuizen die steeds vaker online beschikbaar zijn. Dit signaal staat in connectie met health en social web omdat mensen vragen kunnen stellen via sociale media en zo meer zekerheid krijgen over hun eigen gezondheid en gezondheid in het algemeen.
12
Socialbesitas
Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, Whatsapp. Veel mensen zullen deze sociale apps kennen en ze op hun smartphone hebben staan. Facebook wordt gemiddeld 10 keer gebruikt per dag en Twitter gemiddeld 5 keer. Via Whatsapp worden gemiddeld 68 berichten per dag verstuurd en ontvangen ze er ruim 154. Maar wat als je deze apps vaker gebruikt en je elke keer móet kijken of je een Tweet of Like hebt? Deze verslaving aan je smartphone en social media wordt Socialbesitas genoemd en is vooral te vinden onder de generatie jongeren. Ze willen graag op de hoogte blijven van alles wat er gebeurt in de wereld en zetten zichzelf onder druk omdat ze bang zijn om iets te missen. De gevolgen zijn dat jongeren zich moeilijk kunnen concentreren omdat ze snel afgeleid zijn door hun telefoon, slecht slapen en piekeren ze veel volgens het onderzoek van Stichting mijn Kind, Online en Kennisnet. Jongeren zoeken een bevestiging om leuk gevonden te worden en kunnen deze bevestiging krijgen via social media. Als ze iets op Facebook plaatsen en ze krijgen veel likes, krijgen ze een bevredigend gevoel wat ze een beter gevoel geeft over zichzelf. Zo kunnen ze via dit positieve gevoel verslavingsgedrag ontwikkelen. Naast de drang naar een beter gevoel dat kan leiden tot een verslaving, zijn er nog meer aandoeningen. Zo is er het Phantom Vibration Syndrome, dat ook wel de Fear of missing out wordt genoemd. Dit is de angst om iets te missen. Nomophobia is de angst om je smartphone niet te kunnen gebruiken. Dit signaal staat in connectie met health en social web omdat de gezondheid van veel jongeren in gevaar komt door het gebruik van sociale media en hier gezondheidsklachten door krijgen. Als je meer wilt weten over Socialbesitas is het boek ‘Socialbesitas’ te koop van journalist Mayke Calis en verslavingsdeskundige Herm Kisjes.
Invloed social media op relaties
Vreemdgaan is niet oké volgens de Staatkundg Gereforeerde Partij (SGP) en een groot deel van de samenleving. Toch heeft de vreemdgaan site SecondLove inmiddels ruim 410.000 profielen van mensen die getrouwd zijn of een relatie hebben en een affaire wel zien zitten. SecondLove is opgericht in 2008 en heeft nu het grootste aantal leden tot nu toe vanwege de opschudding van de SGP. Zij vonden dat de site ‘een bom’ legt onder vele relaties, zegt SGP-man Kees van der Staaij. Niet alleen SecondLove beinvloedt veel relaties, ook Facebook doet dat. In 2009 werd al onderzoek gedaan naar het effect van Facebook op relaties in het onderzoek: More information
than you ever wanted: does Facebook bring out the greeneyed monster of jealousy? Geinspireerd op dit onderzoek is een korte film over het internetgebruik binnen een relatie gemaakt door Walter Woodman en Patrick Cederberg. In deze film wordt duidelijk dat de hoofdpersoon, Noah, zijn vriendin Amy niet vertrouwd als een vreemde man elke foto ‘liked’ op Facebook. Hij gaat steeds meer op haar Facebook zitten, tegelijkertijd wordt hij steeds eenzamer. In deze film is te zien dat Facebook een negatieve invloed op relaties kan hebben, wat een grote rol kan spelen in gezinnen/families. Mensen, en vooral kinderen kunnen hier de dupe van worden en erg ongelukkig worden. Voor veel mensen is het niet alleen nieuw omdat er meer verleidingen te zien zijn, het wordt ook steeds makkelijker om iemand te ontmoeten. Zo is er een nieuwe hype onder vooral jongere studenten, Tinder. Het is een app op je telefoon die foto’s laat zien van verschillende mensen, die je kan ‘hearten’ of af kan wijzen. Als je elkaar beide een ‘heart; stuurt kun je een gesprek met elkaar aangaan op de chat en zo krijg je makkelijk contact. Dit signaal staat in connectie met health en social web omdat veel mensen ongelukkig worden van de verschillende vreemdgaan websites, vooral kinderen en het steeds makkelijker is om met iemand contact te krijgen.
Infobesitas
Je beste vriendin is uiteten, je tante is morgen jarig en 5 vrienden hebben je uitgenodigd om je een level te geven bij Candycrush. Dit is allemaal te zien op je Facebook-pagina. Je bent minder bezig met je omgeving vanwege je telefoon. Al eerder hebben we het gehad over FOMO; fear of missing out en de druk om alles te weten en volgen. Dit is iets wat erg ver kan gaan en jongeren erg kan beïnvloeden in hun dagelijks leven. Sinds er op erg veel plekken WIFI is, kun je overal en altijd bereikbaar zijn voor iedereen. Dit zorgt ervoor dat jongeren te veel informatie krijgen en dit moeilijk kunnen verwerken. Deze informatie krijgen ze niet alleen via sociale media, maar ook blogs en verschillende apps zorgen ervoor dat ze steeds meer en meer informatie te verwerken krijgen. Teamlid van jongerenbureau YoungWorks Yvonne Van Sark: „Er verschijnen onderzoeken die vaststellen dat iemand zijn adem inhoudt als hij zijn mail binnenhaalt. Het heeft dus invloed op je ademhaling, je geestelijk en lichamelijk welbevinden.’’ Voor veel ouders zijn mediagebruik en mobiel internet nog
erg nieuw en is dit niet in de opleiding toegepast. „Voor ouders is het nieuw en onbekend. Bijna één op de vier kinderen krijgt van ouders tussen hun zesde en achtste jaar hun eerste mobieltje. Hippe ouders sturen soms een sms’je naar boven met de mededeling dat het eten klaar is. Maar ze klagen ook dat er minder tijd overblijft om met elkaar te praten. En dat hun kinderen snel zijn afgeleid, dwangmatig worden en moeite hebben om zich te concentreren en het huiswerk af te krijgen.” Dit signaal staat in verband met social web omdat het laat zien wat de negatieve gevolgen van te veel informatie laat zien en dat deze negatieve gevolgen steeds meer zichtbaar worden.
Privacy jongeren social media
Weet je precies hoeveel persoonlijke informatie er van jou op internet te vinden is? Je adres, familie of misschien zelfs wel je telefoonnummer. Veel mensen onderschatten hoe veel informatie er te vinden is. Mensen zetten teveel zaken online die niemand iets aangaan. Je bent altijd zichtbaar en iedereen kan al jouw gegevens bekijken. Dit lijkt niet veel te maken te hebben met gezondheid, maar dat heeft het zeker wel. Sociale media heeft veel invloed op gezondheid, dat is al te lezen in onze vorige signalen. Maar wat speelt privacy hier voor rol in? Voor veel jongeren zijn sociale media en hun profiel, volgers of vrienden een vorm van een reputatie creëren. Dit is ruim 61% van alle jongeren die vaak sociale media gebruiken. (www. youthtoday.org). Veel jongeren willen erbij horen en voelen de druk om leuk gevonden te worden op internet en willen steeds meer volgers, vrienden en likes krijgen en ze zijn bereid om hier veel voor te doen.
Langetermijn trend
24/7 - 365 maatschappij. Dit betekent dat iedereen beschikbaar wil zijn, en iets kan delen, op elk moment van de dag. Niet alleen via de telefoon maar ook via internet. Als we iets willen weten, hebben of doen, dan willen we het gelijk. Er is veel informatie te krijgen om ons heen, en dat willen we allemaal graag tot ons nemen. Deze 24/7 - 365 maatschappij is terug te zien in alle trends die wij hebben gezocht omdat ze allemaal in het teken staan van contact staan via social web. Via het social web worden veel verschillende dingen gedeeld en zo kan iedereen overal van op de hoogte zijn, maar is dit wel wat iedereen écht wil? Deze signalen over health & social web laten zien dat mensen steeds meer willen delen en alles willen volgen. Dit neemt veel gezondheidsrisico’s met zich mee en veel nieuwe risico’s die we hiervoor nog niet kende. Dit zijn onder andere : fear of missing out, nomophobia en alles met iedereen willen delen. De verandering op langere termijn is moeilijk te voorspellen omdat social media iets is wat niet meer is weg te denken. Een verandering in de tijd zou kunnen zijn dat social media meer zakelijk wordt gebruikt dan persoonlijk. Er zijn nu veel signalen te zien dat men te veel informatie krijgt en toe is aan minder, als het persoonlijk gebruik verminderd zal worden en meer de zakelijke kant op zal gaan, zullen veel mensen meer rust krijgen.
13
MOTIVATION Onderdeel van Social Web
Motivatie heb je nodig om jezelf er toe te zetten om goed voor jezelf te zorgen. Als je goed voor jezelf zorgt voel je je ook beter. Als je goed in je vel zit heb je veel minder kans op ziektes. De volgende signalen laten zien hoe social web in combinatie met health dit kan beïnvloeden.
App motivatie coach
Motivatie coach is een app die je probeert te motiveren door middel van quotes met inspirerende teksten. Tegenwoordig zijn mensen veel te druk bezig in hun hoofd met het bereiken van doelen. Vaak zien zij het somber in en denken ze niet te kunnen bereiken wat ze zo graag willen. Deze app probeert die mensen weer een positief gevoel te geven. Ze hebben hierdoor meer vertrouwen in zichzelf en bereiken dan sneller het doel wat ze voor ogen hebben. Hoe werkt het? Elke keer als je op je telefoon kijkt, staat er op je homescreen een nieuwe pakkende tekst die je er aan herinnert het beste uit je zelf te halen. Als je kijkt of je een nieuw berichtje hebt, even op Facebook wilt, of je zomaar naar de tijd wilt kijken, zie je een quote of een inspirerende tekst. Er zijn verschillende categorieën zoals: gezondheid, zelfverzekerdheid, rijkdom en relaties. Je kunt ook teksten voor jezelf opslaan die dan ook op je homescreen verschijnen, die jou persoonlijk extra motiveren. De Motivatie app wil je helpen je persoonlijke doelen te bereiken en positief in het leven te staan. Social web en Health worden gecombineerd om dit te verwezenlijken.
14
Blogilates.com
Blogilates.com is een website waar je gemotiveerd wordt om gezond af te vallen of in shape te komen. Cassey Ho geeft video-instructies in onder andere pilates en yoga. De work-outs die ze doet, kun je gemakkelijk in je huiskamer doen. Zo kun je met een beetje hulp van Cassey je lichaam en geest in vorm krijgen. Op de website staan ook recepten voor een gezonde voeding. Haar recepten zijn gebaseerd op ‘clean eating’. Dit houdt in dat je zo natuurlijk mogelijk eet, bij voorkeur biologisch en zonder conserveringsmiddelen en smaakversterkers. Je eet dit op de juiste momenten en in goede combinaties. Het is de bedoeling dat je gezonde koolhydraten, gezonde vetten en de juiste eiwitten binnenkrijgt. Door het samenvoegen van de juiste voeding en de juiste beweging kun je veel gewicht verliezen, of op gewicht blijven. Een mooi lijf zorgt voor veel zelfvertrouwen. Op de site kun je verschillende maaltijd plannen volgen zoals een bikini challenge die je klaarstoomt voor de zomer, een acht weken plan om snel gewicht te verliezen, of het complete negentig dagen plan. Ook staat er een workout calender op de site. Op deze kalender zie je precies wat voor oefeningen je elke dag kunt doen en aansluiten op je maaltijdplan. Om deze kalender te verkrijgen moet je je inschrijven voor de nieuwsbrief. Zo voorkomt Cassey Ho dat ze haar lezers verliest. Als je je hebt aangemeld voor de nieuwsbrief, krijg je het wachtwoord om de kalender te kunnen downloaden en te beginnen aan een nieuwe levensstijl met een lichaam die mooi is en waar je je goed in voelt.
App Sleepbot
Sleepbot is een app die je slaapritme in de gaten houdt. Sleepbot houdt de beweging en het geluid dat je maakt in je slaap bij. Doordat het de geluiden die je maakt bijhoudt, kun je nagaan hoe vaak je gedurende de nacht bent wakker geworden en welke storingen er waren. Zo krijgen gebruikers van de app elke morgen een compleet overzicht van hun nachtrust over het geluid en de bewegingen die zij gemaakt hebben. Bij ieder overzicht van elke nacht kun je ook een notitie maken over hoe je je nacht ervaren hebt. Sleepbot kan deze data over een lange tijd bijhouden. Met sterren geeft het aan hoe je nachtrust is geweest, zo
kan het een overzicht krijgen van wat je slaapbehoeften zijn. Heb je echt meer dan 8 uur slaap nodig, of heb je meer baat bij een kortere slaap? Het gaat zelfs tot het aantal uren slaap dat je mist, Sleepbot houdt het allemaal bij! Het gebruikt ook een bewegingsdetector zodat de app je wakker kan maken op het meest geschikte moment binnen een tijdsbestek van een half uur. Het maakt je wakker wanneer je ademhaling het lichtst is. Zo word je vaker uitgerust wakker en heb je minder moeite met opstaan.
Arboworld
Arboworld is een adviesbureau die bedrijven helpt bij verbeteren van arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim tegengaan en veiliger en gezonder werken. Hierdoor gaat het productiviteitsvermogen omhoog. Ze zijn verbonden met social media via Linkedin Twitter en Facebook. Ze werken vanuit een oplossingsgerichte en pragmatische aanpak. Ze komen langs bij het bedrijf en bepalen de behoeften op de werkvloer. Vervolgens zoeken ze samen met u naar een gepaste oplossing. Ze geven een aantal tips doormiddel van een concreet plan te maken waarin de arbeidsomstandigheden worden verbeterd. Dit doen ze altijd met een vernieuwende aanpak die past bij deze tijd. Ze bieden onder andere de volgende diensten:
• • • •
Werk plekonderzoek Stoelmassage Voorlichting en training Inrichting werkplekken
Bij het werkplek onderzoek worden werknemers van hun klachten afgeholpen. Arboworld zoekt voor u uit waar de knelpunten zitten binnen uw bedrijf op gebied van hoe werknemers zich gedragen binnen het werkveld. Klachten zoals rugpijn worden dan teruggedrongen. Door stoelmassagesessies van 15 minuten zittend op de eigen werkplek, reduceert het stress en stijfheid. Ook zorgt het voor een terugdringing van het ziekteverzuim. Werknemers worden alerter en productiever. Voorlichting en training worden gegeven om werknemers veilig en gezond te laten werken. Ze worden zich bewust van de risico’s en gaan hier zorgvuldiger mee om. Arboworld helpt bij de inrichting van werkplekken en werkprocessen. Ze helpen met hoe de werkplek efficiënt en handig kan worden ingericht. Met deze diensten probeert Arboworld uw bedrijfsomgeving zo prettig en productief mogelijk te maken. Veel bedrijven hebben baat bij de adviezen en genieten daardoor een goede bedrijfscultuur.
Femalehealthmotivation.com
Femalehealthmotivation.com is een site gericht op vrouwen die een gezonde levensstijl willen. Op de site staan 5 categorieën die artikelen bevatten op het gebied van gezondheid, voeding, fitness, recepten en moeder en baby gezondheid. De artikelen variëren van snel afvallen tot rugklachten. Kortom: het is een zeer gevarieerde site die informatie biedt over hoe je gezond kunt leven. Vrouwen van tegenwoordig hebben veel baat bij deze site. Op alle gebieden kunnen ze wel informatie verkrijgen. Ook staan er artikelen op die je normaal niet zomaar op zou zoeken. De artikelen hebben een aansporende werking, hierdoor krijg je veel inspiratie en motivatie om goed voor jezelf te zorgen. Je lichaam is immers een van de dierbaarste bezitten die je hebt. Deze signalen laten zien dat de combinatie van hoe fysieke en mentale gezondheid gecombineerd worden, belangrijk zijn voor een gelukkig leven. Met de gesignaleerde sites en apps worden mensen gemotiveerd goed voor zichzelf te zorgen en krijgen ze goede tips om lekker in hun vel te zitten.
Langetermijn trend
De lange termijn trend die bij deze signalen past is digitalisering. Dit betekent dat we alle informatie tegenwoordig online zetten zodat iedereen er gebruik van kan maken. Digitalisering zorgt ervoor dat wij nu in staat zijn om alle apps te downloaden en te bestuderen en dat we sites kunnen bezoeken. Dankzij dit fenomeen hebben wij nu veel meer kennis en kunnen we dit delen met de rest van de wereld mede via social media. Het is inspirerend en motiverend om je doelen en je gevoel bij gezondheid te delen met je vrienden, familie en collega’s. Deze trend zal nog heel lang een grote rol spelen in de samenleving. Steeds meer wordt geregeld via het web. Het wordt de mensen makkelijker gemaakt door gebruik te maken van online informatie die overal kan worden verkregen. Doordat we het steeds drukker gaan krijgen in ons dagelijks leven, is het heel gemakkelijk om gebruik te maken van een site of app zodat we tijd over hebben voor andere dingen. Een blik hierbij op de toekomst kan dan bijvoorbeeld zijn dat er steeds meer werk verdwijnt voor mensen en dat werk overgenomen wordt door computers.
15
HAPPY Onderdeel van Jongeren
Happy zijn is een belangrijk onderdeel van gezond zijn. Het is algemeen bekend dat mensen gezonder worden als ze ook gelukkig zijn. De volgende signalen laten allemaal zien hoe het geluksniveau van jongeren beïnvloed kan worden en hoe dit in verband staat met health.
SoChicken
SoChicken is een welzijn website. De website probeert je een beter gevoel over jezelf te geven en je gelukkiger te laten worden, doormiddel van tips over voeding, rust zoeken, sociale contacten en meer. Het laat zien dat er enorm veel manieren zijn waar mensen gelukkiger en meer ontspannen van worden. In 2012 werd deze site als beste site van Nederland gekozen. De site heeft ook een app waar je artikelen kunt lezen en opslaan. Elke week worden er een aantal artikelen gepost die mensen moeten helpen gelukkiger te worden. Naast de app en de website heeft SoChicken ook een eBook, genaamd '5 basics voor Geluk'. SoChicken richt zich op hoe simpel het kan zijn om gelukkig te worden en dat geluk vooral door de kleine dingen in het leven komt. Ook al bestaat de site al een aantal jaar, toch blijft het vernieuwend omdat ze constant met nieuwe artikelen en manieren komen over ontspanning en gezonder leven. Jongeren kunnen deze site goed gebruiken. Algemeen bekend is dat jongeren veel stress hebben. Dit komt doordat ze moeten presteren op school, misschien een rijexamen hebben en de druk voelen om erbij te horen. Om van deze stress af te komen en te kunnen ontspannen, kunnen jongeren zich aanmelden voor de nieuwsbrief van SoChicken of gewoon eens in de zoveel tijd rondkijken tussen te artikelen en tips oppikken. Dit staat in duidelijk verband met health. Het is een feit dat mensen gezonder zijn als ze gelukkig en ontspannen zijn. Bij SoChicken kun je elke dag een gelukstest doen, waarbij je het niveau van hoe gelukkig je je voelt op die dag meet. Zo kun je dus vooruitgang zien nadat je de tips van SoChicken opvolgt. 16
Happinez festival
Happinez is een driedaags festival waar mensen samen komen op te ontspannen. Het festival is bedacht door het magazine Happinez, dat naast een festival en een blad ook een webshop heeft. In die webshop worden duurzame en ecologische producten verkocht. Op het festival zijn meerdere manieren op tot rust te komen. Dit kan onder anderen door van de muziek te genieten, te schilderen, te mediteren of door een kristalbad of gongbad te nemen. Ook waren er verschillende inspirerende sprekers, zoals Albert Sonnevelt (De Geluksformule). Happinez biedt de mogelijkheid aan jongeren om tot rust te komen, iets dat jongeren nodig hebben, zoals eerder genoemd. Als jongeren naar dit festival zouden gaan, zouden ze een paar dagen kunnen ontsnappen aan de druk van het dagelijks leven en kunnen leren ontspannen. Dit festival staat in verband met Health, omdat ontspannen zijn zorgt voor gezonder leven. Een paar dagen nemen om tot rust te komen en te ontspannen bevordert dus de gezondheid.
Smiling Mind
Smiling Mind is een website (www.smilingmind.com.au) die voor jongeren is ontworpen, waar moderne meditatie wordt gerealiseerd. Het is ontwikkeld door een team van psychologen en is op dit moment vooral gericht op Australische jongeren. Het doel van Smiling Mind is om makkelijk toegankelijke middelen te bieden op het gebied van Mindfullness meditatie. Ze willen er voor zorgen dat jongeren gelukkiger en gezonder zijn. Smling Mind is ontwikkelend omdat Mindfullness mediteren in de afgelopen jaren populairder is geworden in het behandelen van stress, depressies, fysieke klachten en angstaanvallen. Smling mind heeft ook een app, die te downloaden is in de appstore. Hoe werkt het? Je kunt je bij Smiling Mind aanmelden, waarna je heel simpel een meditatie sessie kunt gaan doen.
Je wordt begeleid, dus het kan ook niet fout gaan. Smling mind is dus perfect voor jongeren. Het is dan ook speciaal voor jongeren ontworpen. In dit signaal komt opnieuw naar voren hoe belangrijk het is voor de gezondheid om ontspannen te zijn. Smiling Mind maakt het voor jongeren heel makkelijk om even de tijd te nemen om te ontspannen door middel van simpele meditatie oefeningen. Er zijn oefeningen voor verschillende leeftijdsgroepen: van zeven tot elf jaar oud, van twaalf tot vijftien jaar oud en van zestien tot tweeëntwintig jaar oud. Hierdoor worden veel jongeren benaderd. Ook laat het zien dat hoe jonger je begint, hoe meer rust je in de rest van je leven creëert. Net zoals SoChicken en Happinez festival staat dit signaal in verband met Health doordat het zich focust op ontspanning en rust. Smiling Mind speelt in op de trend die tegenwoordig heerst rondom het vinden van innerlijke rust. Zij bieden een mogelijkheid die specifiek op jongeren is gericht. Dit is slim, aangezien jongeren natuurlijk heel anders rust zoeken en vinden dan andere doelgroepen.
Positieve effecten van social media
Steeds vaker worden er artikelen gepubliceerd die impliceren dat de Social Media een negatief effect zou hebben op de jongeren van tegenwoordig. Gelukkig zijn er naast deze negatieve effecten ook nog positieve invloeden te vinden. Deze vind je in dit artikel. Er wordt verteld hoe het hebben van een Facebook account het zelfvertrouwen van jongeren kan opkrikken. In een ander artikel wordt aangegeven 94,9% van de jongeren een positieve reactie op hun profiel krijgt. Ook komt naar voren dat jongeren via Social Media hun gevoel kwijt kunnen, wat er voor kan zorgen dat jongeren minder stress hebben. Naast deze positieve effecten kunnen jongeren via Social Media ook vaak aansluiting bij een groep vinden, iets waar veel jongeren naar op zoek zijn. Ook bieden Social Media mogelijkheden voor jongeren op hun ideeën te uiten. Jongeren worden dus gelukkiger van Social Media doordat ze meer ontspannen raken, ze zijn zelfverzekerder en dus blijer met zichzelf, ze kunnen hun stem laten horen en kunnen ergens bijhoren. Dit hoort allemaal bij health, omdat jongeren sociaal bezig zijn en ook hun sociale kant verbeteren door met Social Media bezig te zijn. Sociaal zijn is erg belangrijk als je gezond wil zijn. Ook krijgen jongeren een bepaalde zekerheid door Social Media, doordat ze tevreden met zichzelf kunnen zijn (gezien het aantal positieve reacties). Deze zekerheid kan zorgen voor een bepaald soort rust. Rust is iets dat jongeren erg goed kunnen gebruiken tussen alle stress rondom school. Ook het 'ergens bijhoren' zal de gezondheid van jongeren positief beïnvloeden, aangezien dat opnieuw zorgt
voor een rust op het sociale vlak.
Seks maakt gelukkiger
Jongeren hebben seks, dat is algemeen bekend. Maar dankzij een onderzoek dat gedaan is op Melbourne's Swinburne University is nu zelfs bekend dat jongeren er gelukkiger van worden. 220 jongeren werden ondervraagd. Één derde van hen was maagd, één derde had veilige seks en één derde deel had onveilige seks. Uit het onderzoek werd duidelijk dat de maagden het minst lekker in hun vel zaten. Ook bleek dat jongeren die vaak en onveilig seks hadden, het gelukkigst waren. Dit was een verassend resultaat, aangezien jongeren die onveilig seks hebben, soa's zouden kunnen krijgen wat dus weer tot stress zou kunnen leiden. Seks heeft dus een positieve werking op jongeren. Seks is namelijk ook stress verminderend doordat er bepaalde hormonen vrijkomen. Ook verlaagt het je bloeddruk. Jongeren hebben deze stressvermindering nodig, met alle stress die ze kunnen krijgen van hun opleiding en andere zaken. Natuurlijk is het beter voor hun gezondheid als ze het veilig doen, aangezien dat de kans op soa's enorm verminderd. Jongeren kunnen ook het gevoel hebben dat ze ergens bijhoren zodra ze voor de eerste keer seks hebben. Of dit echt een stimulatie zou moeten zijn voor jongeren om seks te hebben is een ander verhaal. Seks staat dus nauw in verbinding met de gezondheid van jongeren. Meer seks betekent een lager stressniveau, wat hun geluksniveau dus zou kunnen verhogen. Dit betekent ook dat ze mentaal gezonder zijn. Wel is het belangrijk om veilige seks te hebben, zodat ze geen last krijgen van een minder sterke fysieke gezondheid. Veel van deze signalen laten zien dat gezondheid dus niet alleen om lichamelijk welzijn draait, maar ook om mentale gezondheid. Jongeren moeten goed in hun vel zitten, rust in hun leven hebben en kunnen ontspannen om te kunnen zeggen dat ze een goede gezondheid hebben. Dat komt duidelijk naar voren in al deze signalen, die uiteindelijk allemaal draaien om goed in je vel kunnen zitten.
Langetermijn trend
24/7, 365-trend. Dit houdt in dat je altijd en overal bereikbaar wilt zijn. Het is duidelijk dat jongeren constant bezig zijn met van alles behalve rust nemen. Ze zijn in de weer met hun telefoons, social media, school, examens en uitgaan. In de toekomst zullen deze genoemde termen belangrijk blijven. Maar ook ontspannen gaat belangrijker worden. Steeds vaker zie je apps over meditatie, sites die ontspanning aanraden en er wordt ook bij genezers meer gefocust op mentale gezondheid. Dit laat allemaal zien dat in de toekomst er meer besef gaat komen van wat belangrijk is. Er zal dus een beter balans komen tussen ontspanning en andere zaken. 17
HEALTHY Onderdeel van Jongeren
Een gezond bestaan is belangrijk voor de hele samenleving. Of je gezond bent hangt af van verschillende factoren. Een paar daarvan zijn: genoeg lichaamsbeweging, de afwezigheid van te veel stress, genoeg slaap, en de juiste hoeveelheid gezond en gevarieerd eten. Daarnaast spelen biologische factoren natuurlijk ook een rol. De volgende signalen kunnen hulp bieden voor een gezonder en bewuster leven.
Runkeeper app
Generatie Einstein, de generatie die nu 12 tot 22 jaar oud is, is opgegroeid in een tijd waarin alles zo snel mogelijk gedaan moet worden en we altijd onderweg en bezig zijn. We haasten ons Constant op bijvoorbeeld ons werk, op school en als we nog even snel boodschappen doen. Daardoor hebben veel mensen tegenwoordig geen tijd om een abonnement op een sportschool te nemen of om bijvoorbeeld op tennis of Zumba te gaan.Maar met de nieuwe app Runkeeper kun je zelf bepalen wanneer je gaat hardlopen en kun je alle gegevens van het hardlopen met 1 druk op de knop bekijken. Zo kun je met deze app je tijd bijhouden maar ook de afstand die je gelopen hebt, de snelheid waarin je gerent hebt en kun je zien hoeveel calorieën je verbrand hebt. Dat laatste is voor de meeste jongeren erg belangrijk. We leven namelijk ook in een tijd waarin we beïnvloed worden door de media, je ziet overal foto’s van mensen met perfecte lichamen in tijdschriften, programma’s en reclame. Je kunt de Runkeeper app ook gebruiken bij andere sporten zoals: lopen, skiën, zwemmen,roeien en bijvoorbeeld fietsen, dus voor ieder wat wils.Generatie Einstein en de rest van de mensen die onder de categorie jongeren vallen willen tegenwoordig ook alles met anderen delen, deze app bied daar ook gelegenheid voor. Nadat je klaar bent met sporten kun je gelijk je behaalde resultaten met anderen delen, dit gaat via Facebook en Twitter. Door deze integratie met social media wordt je extra gemotiveerd ook goede resultaten te behalen, daarbij hou je je ook aan een schema waardoor je het sporten consequenter volhoud.Doordat je zo gemotiveerd blijft, sport je vaker en beter wat je gezondheid ook op een positieve manier beïnvloed. 18
Een bijkomend voordeel is ook dat deze app sinds dit jaar ook gratis te downloaden is.
Van de drugs af met hulp van boedha
Herstellen van een drugsverslaving is vaak een moeizaam en pijnlijk proces. We piekeren in ons leven jaren over gedachten en emoties die zich voordoen. Drugs doen je geloven dat we de rust en vredige geest gevonden hebben waarnaar we al die tijd opzoek waren. Maar zodra we weer bij zinnen zijn en we weer overladen worden met de emoties en gedachten komt de klap extra hard aan omdat je niet weet hoe je ermee om moet gaan. Boeddhisme bied een goede ‘’toolset’’ voor de herstelende verslaafde. Door te leren over boeddha principes begint ons gedrag steeds logischer te worden, dit komt door dat je leert over oorzaken en de bijbehorende gevolgen. Je leert bij boeddhisme om goed met je gevoelens en gedachten om te gaan en door er rustig naar te kijken en zo er een oplossing op te vinden, dit wordt onderanderen gedaan met behulp van meditatie. Doordat jongeren in de leeftijd van 12 tot 22 in een fase zitten waarin ze willen experimenteren met bijvoorbeeld drugs en alcohol, kunnen zij soms geen grenzen stellen en zo verslaafd raken. Ook is het in het hoofd van de meeste jongeren erg druk en gieren de hormonen door hun lijf. Daardoor weten ze niet hoe ze met hun gevoelens en gedachten om moeten gaan en bestaat er een kans dat ze een uitweg proberen te vinden in drugs en alcohol waardoor er een kans bestaat om verslaafd te raken. Door aan mindfulness te doen zorg je ervoor dat je rust kan vinden en die ook kunt behouden. Zo zorgt mindfulness voor een zekere mate van stressreductie dat weer een positieve invloed heeft op de gezondheid.
Evernote Food
Tegenwoordig leven we in een tijd waarin alles snel gaat. We moeten ons bij bijna alles haasten, nog even snel boodschappen doen, een rapport afronden voor het werk en nog snel de kinderen van school halen voordat je aan het eten begint. Vanwege deze constante haast hebben we weinig tijd om het internet op te gaan en juist dat ene recept te zoeken met al die lekkere en gezonde ingrediënten. We maken tegenwoordig even snel iets
klaar en eten vaak eenzijdig. Maar er is nu een nieuwe app/website genaamd Evernote Food. Veel mensen zouden waarschijnlijk al wel gehoord hebben van de gewone Evernote waarmee je teksten die je nog wilt lezen of die je interessant vind op kunt slaan, het is het zelfde idee maar dan op het gebied van eten. Evernote Food is ontwikkeld voor mensen die van eten en het bereiden van eten houden. Met Evernote Food kun je nieuwe gerechten ontdekken die interessant zijn voor jou en oude maaltijden terugvinden zodat je nooit meer hoeft uit te pluizen hoe ‘’dat ene heerlijke gerecht’’ ook alweer bereid moest worden. Je kunt er ook foto’s aan toevoegen om het recept beter te kunnen herinneren. Dus inplaats van een diepvries maaltijd in de magnetron te gooien kun je nu een lekkere en gezonde maaltijd bereiden zonder er teveel tijd in te stoppen doordat je met 1 druk op de knop snel kunt zien hoe je het moet bereiden en met welke ingrediënten. Naast dat Evernote Food als een soort kookboek gebruikt kan worden, bied het ook de mogelijkheid om erin te zetten in welk restaurant je welk gerecht gegeten hebt en wat voor ervaringen je daar beleefd hebt, zodat je weet waar je wel en niet moet terugkomen, dit gaat volgens het media Foursquare. Deze app/website is ook erg geschikt voor jongeren. Met name jongeren die op kamers zitten kunnen Evernote Food goed gebruiken. Ze eten namelijk vaak ongezond omdat ze niet (goed) kunnen koken en niet de moeite willen nemen om op zoek te gaan naar een lekker recept. Doordat je van tevoren hebt aangegeven op Evernote food wat je wel of niet lekker vind, laat hij alleen de gerechten zien die voor jou geschikt en interessant zijn en daarbij toont het de bereidingswijze. Naast dat Evernote Food in verbinding staat met Foursquare staan de app/ website ook in verbinding met de social media Facebook en Twitter wat met name door jongeren veel gebruikt wordt. Het is ook een tijdperk waarin we alles met elkaar willen delen en dit kan nu ook met Evernote Food via deze social media.
CBS: ‘’Vaker overgewicht jongeren in huishoudens met een lager inkomen’’
Tegenwoordig is overgewicht een van de grootste gezondheidsproblemen die er nu spelen. Obesitas is in de laatste decennia fors toegenomen, ook onder de jongeren. Deze toename komt door een aantal maatschappelijke factoren die typerend zijn voor de tijd waarin we nu leven. Zo hebben we tegenwoordig een enorm voedselaanbod, daardoor zijn de voedselprijzen lager en heeft bijna iedereen genoeg of zelfs te veel voedsel. De samenleving, vooral de jongeren, worden beïnvloed door de opdringerige voedsel reclames. Ze zijn dan geneigd om de producten die ze zien op de televisie te gaan kopen. Een derde factor waardoor er tegenwoordig meer overgewicht/obesitas is onder jongeren is de komst van de televisie en computer. Ze krijgen minder beweging door-
dat ze hun vrije tijd besteden aan televisie en computer in plaats van buiten te spelen of sporten. Het centraal bureau van statistieken kwam tot de conclusie dat jongeren uit gezinnen met een lager inkomen vaker obesitas hebben dan de jongeren uit gezinnen met de hogere inkomens. CBS Webmagazine, Knoops, K.(7 augustus 2013) ‘’In 2010/2012 had 15 procent van de kinderen en jongeren tussen 2 en 25 jaar overgewicht. Bij 3 procent was sprake van ernstig overgewicht. Naarmate het inkomen in het huishouden lager is, neemt het aandeel met overgewicht toe. Zo heeft 19 procent van de jongeren in een huishouden in de laagste inkomensgroep overgewicht, tegenover 11 procent van de 2- tot 25-jarigen in de hoogste inkomensgroep. Ernstig overgewicht komt onder jongeren in de laagste inkomensklasse drie keer zo vaak voor als onder leeftijdsgenoten in de hoogste inkomensklasse. Ook kwam er uit dit onderzoek dat jongeren uit gezinnen met een lager inkomen vaker naar de huisarts gaan dan jongeren uit gezinnen met hogere inkomens en dat jongeren uit de hoge inkomensklasse positievers over hun gezondheid zijn dan jongeren uit de lage inkomensklasse.
Rescue remedy druppels
Zoals al eerder verteld leven we in een snelle wereld waarin hoge verwachtingen aan ons gesteld worden. In de tijd waarin we nu leven zorgen wij ook slecht voor onze lichaam en geest. Wij vinden het bijvoorbeeld belangrijker om die opdracht voor het werk of school nog af te maken dan dat we voldoende slaap krijgen. Doordat wij zo druk zijn met ons werk of school en daarnaast ook nog een sociaal leven moeten onderhouden kost dat ons veel energie en tijd, tijd die bijvoorbeeld ten koste gaat van voldoende en een goede nachtrust. Mede door dit drukke bestaan en een daarbijbehorend slaap en rust gebrek hebben veel mensen tegenwoordig ook stress en andere psychische klachten op het gebied van onrust. Deze klachten hebben ook invloed op het fysieke welbevinden. Er is een product op de markt genaamd rescue remedy van het merk Bach. Deze druppels komen uit het assortiment van de Bach flower Remedies/ Bach Bloesem Remedies. De verschillende ingrediënten zorgen ervoor dat lichaam en geest weer tot rust komen. Het is de bedoeling dat je vier druppels van de rescue remedy aan een glas met water toevoegt en dan met pauzes drinkt, je kunt ook de vier druppels aanbrengen op je tong. In totaal mag je 24 druppels per dag. Voor een flesje van 20 ml betaal je 17,99 euro. De relatie van dit product tot gezondheid is duidelijk. Stress en onrust zijn slecht voor je gezondheid en kunnen lijden tot fysieke en psychische klachten. Door de druppels kom je weer tot rust wat een positief effect heeft op de gezondheid. Voor jongeren is dit product goed aan te raden. Jongeren zitten namelijk in de periode waarin ze in veel stressvolle situaties terecht komen en daardoor vaak onrustig zijn. 19
Zo moeten jongeren op veel verschillende vlakken presteren zoals het halen van het rijbewijs, examens en tentamens op school en moeten zij presteren in hun bijbaantje waar tegenwoordig bijna iedere tiener en jong volwassen over beschikt. Daarbij komt nog kijken dat ze in of aan het einde van hun pubertijd zitten en ze dus ook te maken hebben met hormonen en alle emoties en situaties die daarbij komen kijken. Rescue remedy druppels zijn dus ook een aanrader voor jongeren die te maken hebben met onrust.
Langetermijn trend
De lange termijn trend op het gebied van health, is dat mensen steeds ouder worden. Het steeds ouder worden is al eeuwen aan de gang en blijft nog lang doorgaan. Het steeds ouder worden van de mens komt doordat we over steeds meer kennis en technieken beschikken om ziekten en de dood de baas te blijven. Men gaat er vanuit dat de helft van meisjes die nu geboren worden 100 jaar of ouder zullen worden, en 1 op de 3 jongens hun 100ste verjaardag zullen vieren.
20
ATTENTION Onderdeel van Demografie
Demografie is de wetenschap die de structuur van een bevolkingsgroep bestudeert. Dit kan gaan over migratie, sterfte, geboorte, huwelijken en bevolkingsaantal. Inclusief de verklaring van deze veranderingen.
Attention
Met attention bedoelen we de aandacht die je aan jezelf besteedt maar ook dat je stil staat bij het leven. Aandacht voor alles om je heen. Dit bracht ons tot vijf signalen.
Robot helpt in huishouden en als geheugensteun Om meer tijd voor jezelf te hebben is het fijn als je een hulp in het huishouden hebt. Het gemakkelijke is dat ze heel de dag aanwezig zijn, dus dat ze altijd iets voor je kunnen doen. Deze robot is niet alleen voor de ouderen, maar dit kun je ook gebruiken bij andere zieke mensen. Deze robots gaan veel impact hebben op de maatschappij, ook door de opkomende vergrijzing gaat deze robot veel hulpt bieden. In Delft zijn ze bezig met een zorgrobot te ontwikkelen die simpele klusjes kan doen. Denk bijvoorbeeld aan iets voor je pakken of je naar een andere ruimte verplaatsen. In zorgtehuizen is dit een voordeel, zo hoeft het personeel niet meer de simpele klusjes te doen zoals eten rondbrengen en mensen naar een andere ruimte brengen, maar kunnen zij zich meer richten op het welzijn van de ouderen, of simpelweg een praatje met de ouderen maken. Deze robot genaamd Smart Homes is al een aantal keer uitgetest in verzorgingstehuizen en in andere moderne instellingen. Deze robot is vooral gemaakt om de ouderen een geheugensteun te geven. Het resultaat daarvan was erg positief, door de robot werden de bewoners aangespoord om iets te gaan ondernemen. 22
Dit heeft met demografie te maken omdat het over het welzijn van de ouderen gaat, over een aantal jaar gaat er veel veranderen in de zorg. Er komen heel veel ouderen bij als gevolg van de babyboom van tientallen jaren terug. Hierdoor zijn er waarschijnlijk handen tekort in de zorg. Dit kunnen de robots dan opvangen. Hierdoor zal de kwaliteit van de gezondheidszorg ook sterk verbeteren, robots zijn nooit moe en doen alles zoals het uitgevoerd moet worden. De robots kunnen dan de niet persoonlijke klusjes uitvoeren, of simpelweg de ouderen vermaken. Dit heeft alles met gezondheid te maken.
Zorgrobots voor dementerende/eenzame ouderen
De robots zijn er natuurlijk niet alleen om klusjes te doen. Je hebt ook robots die dementerende of eenzame mensen helpen. Dit zijn vaak ouderen, maar dat hoeft natuurlijk niet. Er is al een robot ontwikkelt, genaamd Paro. Hij is geplaatst in een tehuis voor dementerende ouderen. Zij vertellen dat Paro een extra hulpmiddel is om de dementerende te bereiken. Door middel van knuffelen en de geluiden die Paro maakt ontstaat er een interactie tussen de ouderen en Paro. Het demografische aspect hieraan is dat dit met ouderen en de vergrijzing te maken heeft. Dit is een bepaalde leeftijdsgroep in de maatschappij, verder gaat dit ook over de sterfte gevallen. Doordat de robots hulp kunnen bieden aan de ouderen zal de levensverwachting van de ouderen toenemen. Dit is een groot voordeel. Ook op het gebied van gezondheid gaat dit impact hebben, de gezondheidszorg gaat door de robots er alleen maar op vooruit.
Meditatie voor bejaarden
Meditiatie voor bejaarden is een nieuwe opkomende hype, er worden cursussen aangeboden van yoga en meditatie in bejaardetehuizen. De klachten die ouderen krijgen kunnen door middel van meditatie verminderen. Wat ook is aangetoont is dat meditatie helpt tegen eenzaamheid. Deze resultaten tonen dus aan dat de gezondheid van de bejaarden verbetert! Er is een onderzoek uitgevoerd of meditatie wel degelijk werkt. Dit zijn de resultaten van het onderzoek: Het onderzoek is uitgevoerd met 40 personen tussen de 55 en 85. Er werd bloed afgenomen en de 40 personen werden in twee groepen gedeeld. De ene groep ging mediteren op basis van mindfullnes en de andere groep niet. Na acht weken werd er weer bloed afgenomen en het resultaat was dat mensen die mediteren zich beter voelde en minder klachten van eenzaamheid voelde. Je ziet dat dit een opkomende hype is, omdat het de laatste tijd heel veel wordt aangeboden en er verschllende onderzoeken zijn uitgevoerd met een postief resultaat. (scientas.nl) (2005) Dit heeft met demografie te maken omdat het over een groep uit de maatschappij gaat, namelijk de ouderen. Met verschillende onderzoeken is er een resultaat uitgekomen, hierdoor is het demografie.
Robots helpen kinderen met autisme
De hype die aan het ontstaat is, is dat robots kinderen met autisme gaan helpen met leren. De robot corrigeert de kinderen als ze ergens mee bezig zijn, waar ze niet mee bezig horen te zijn. Het voordeel van de robot is dat ze geen emotie kunnen tonen. De robot zal nooit boos worden op het kind als het kind iets niet snapt. Verder zal de robot altijd op dezelfde manier reageren, wat erg prettig is voor het kind met autisme. Wat is autisme? Autisme is een aangeboren stoornis in de hersenen. Vaak hebben ze moeite met overzicht houden en sociale contacten maken. Daarnaast hebben ze en aantal opvallend beperkt aantal interesses of activiteiten. De connectie met demografie is dat het om een bepaalde groep uit de samenleving gaat, verder zijn er minstens 5000 kinderen en jongeren met autisme in Nederland. Op basis van buitenlands onderzoek is aangetoond dat autisme op ruim een van 1000 kinderen voorkomt. Daarvan komt PDD-nos het meeste voor, dit is een vorm van autisme. Gevolgd door de stoornis Asperger. Sommige studies hebben de toename van autisme onderzocht. Daar zeggen ze dat het aantal sterk is toegenomen de laatste decennia, toch zijn er twijfels. Dit komt waarschijnlijk doordat de definitie autisme steeds ruimer wordt bekeken.
Meditatie flasmob
Je kunt voortaan met een grote groep op een openbare plek gaan mediteren. Over de hele wereld doen er al 150 steden mee met deze meditatie flashmob. Zelfs in Nederland zijn er drie steden die meedoen: Amsterdam, Tilburg en Rotterdam. Een flashmob is een groep mensen, dit kan groot of klein zijn, die op een plotseling moment samen komen en een aantal acties uitvoeren. Vaak is dit in de vorm van dans maar het kan dus ook in mediteren uiten. Deze flashmobs worden vaak via communicatiemiddelen georganiseerd zoals het internet. Tijdens zo’n meditatieflashmob wordt er een uur lang gemediteerd, en wordt de sessie afgesloten met een aantal kreten, wat een lied vormt. Dit kun je linken met demografie omdat het over de hele wereld gebeurd, met verschillende culteren. Toch hebben ze er op dat moment allemaal dezelfde bedoeling mee, en is iedereen op dat moment gelijk. Meditatie kan je helpen bij je gezondheid, door middel van de oefeningen word je rustig en dat helpt bij aan je gezondheid. Door zo’n meditatie flashmob kun je meditatie eens met een aantal mensen proberen. Zo kom je erachter of dit iets voor jou is. Deze 5 signalen hebben allemaal gemeen dat het met aandacht te maken heeft. Verder hebben alle signalen met een groep in de samenleving te maken. De robots zijn voor ouderen en kinderen. Dit gaat dus over aandacht voor anderen hebben. Maar daarentegen heeft meditatie vooral met jezelf te maken. Aandacht voor jezelf hebben door middel van meditaite.
23
KNOWLEDGE Onderdeel van Demografie
Kennis heeft alles te maken met demografie, veel van deze kennis hebben we te danken aan onderzoeken.
Stress landen
Stess bepaalt voor een gedeelte de gezondheid. Als je geen stress hebt, voel je jezelf prettiger en heb je minder snel lichamelijke mankementen. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat stress ervoor zorgt dat er direct twee systemen in werking treden. Ten eerste spannen veel spieren in je lichaam zich aan, daarnaast gaat de bloeddruk en hartslag stijgen. En ten tweede gaat het andere systeem inwerking, het stresshormoon gaat zich aanmaken. Wat ervoor zorg dat er meer energie vrijkomt om met de stressvolle situatie om te gaan. Wij zijn erachter gekomen dat het stress niveau per land erg verschilt. Dat komt doordat er in alle landen een andere cultuur is en overal sprake is van en andere welvaart. Wat opvalt is dat er meer stress ontstaat in de landen waar er sprake is van een opkomende economie. Ook valt het op dat vrouwen in een opkomende economie zich meer gestresst voelen dan vrouwen die wonen in landen waar de economie al langer stabiel is. Zo voelen vrouwen in Brazilie (67%), Rusland (69%)en Mexico (74%) zich gestresster dan vrouwen in landen als Duitsland (47%) en Australië (52%). Dit komt dus doordat de economie minder stabiel is in Brazilie, Rusland en Mexico. Waarom is het gevoel van stress groter in opkomende economieën? Waarschijnlijk omdat vrouwen in bijvoorbeeld India met de tijd mee moeten gaan. Ze hebben een drukke carriere terwijl ze daarnaast het thuis voor het gezin zo aangenaam mogelijk moeten maken volgens de traditionele normen. We hebben hier een rij van 10 landen waar de vrouwen het meeste gestresst zijn: 1. India (87%) 2. Mexico (74%) 3. Russia (69%) 4. Brazil (67%) 24
5. Spain (66%) 6. France (65%) 7. South Africa (64%) 8. Italy (64%) 9. Nigeria (58%) 10. Turkey (56%)
Urine robot
De weebot is een robot die de urine onderzoekt van patienten die chemotherapie krijgen. ‘De aanwezigheid van gevaarlijke chemicalien maken dit tot en riscovolle taak voor menselijke verpleegkundigen.’ (Wynsheberge. van A. www.kennislink.nl) Normaal zou dit dus door de verpleegkundige worden gedaan, maar met deze robot is daar geen sprake meer van. Dit betekent dat de gezondheidssituatie van de verpleegkundige hiermee er sterk mee op vooruit zou moeten gaan. Verder kunnen ze de urine ook beter onderzoeken, wat kan leiden tot betere resultaten op het gebied van de gezondheid van de patienten. Hiermee kan de levensverwachting toenemen, dit is een demografisch aspect. De Canadese onderzoekster vindt dat haar robot zeker door de check zou moeten komen. Wat we hiermee kunnen bereiken is dat we dalijk en robot- en mensenhanden hebben om ons te verzorgen. Deze robot is nog niet ontwikkelt.
Quotes uit artikelen
Wij hebben artikelen gevonden met verschillende quotes die te maken hebben met demografie. Vergrijzing blijft toenemen (nationaalkompas) ‘In 2041 zal het aantal 65+ers zelfs 4.7 miljoen zijn, terwijl in 2012 het aantal 65+ers 2.7 miljoen is. Dit is dus een enorme stijging en merk je dat het nog tientallen jaren blijft stijgen.’ Wat ook opvalt is dat de niet-westerse allochtone 65+ers nu nog maar 4% is maar dat dit aantal ook toe zal nemen tot 23% in 2060. ‘’ Demografie begint europese economie te bedreigen (Express) ‘De Europeanen tussen de 20 en 35 jaar oud (dat zijn degene die gezinnen starten en in zaken investeren) dalen met 1 procent per jaar. Ook neemt het aantal mensen
van 60 jaar en ouder met 1.5 procent toe. Dit betekent dus dat de jongere mensen op draaien voor de ouderen. De ouderen hebben namelijk een pensioen en zorg nodig, dit moeten de jongere mensen gaan financieren.’ Wereldbevolking neemt af vanaf 2055 (Express) ‘In 2025 zal het vruchtbaarheidscijfer dalen, dit betekent dat er een keerpunt zal ontstaan. De wereld bevolking zal niet langer groeien maar krimpen vanaf 2055. Dit is een gevolg van dat het vruchtbaarheidscijfer zakt. Al met al, na 2055 zal onze soort niet langer uitbreiden. Natuurlijk blijft de wereldbevolking nog een aantal deccenia toenemen door vergrijzing en leeftijdsstructuur. Maar dit blijft niet eeuwig duren. Sanyal voorspelt een piek van 8.7 miljard mensen in 2055 en er zal daarna een terugval plaatsinden tot 8 miljard in 2100.’’
Doodsoorzaken mannen/vrouwen
Europa bejaarden continent
De signalen die u net heeft gelezen zijn met elkaar verbonden door middel van artikelen met gegevens. Alle 5 de signalen komen uit een artikel waar vaak ook onderzoek is uitgevoerd. Deze resultaten zijn verwerkt in de signalen zodat de connectie met demografie gemakkelijker te maken is. Dankzij de kennis die wij nu de dag hebben kunnen deze artikelen tot stand komen.
Europa dreigt het bejaardencontinent te worden van de wereld. Dit komt doordat Europa geen stappen durft te zetten naar een nieuwe toekomst. Jonge mensen zoeken economische groei en die vinden ze niet meer in Europa. De oplossing kan zijn: de universiteiten openstellen voor studenten uit andere continenten. Hier kunnen we mee bereiken dat er na de studie een aantal studenten blijven hangen in Europa. En hier een nieuwe toekomst opbouwen, zo komen er weer nieuwe jonge mensen bij en zullen de kosten waar we voor opdraaien van de bejaarden verminderen. De connectie met demografie is duidelijk herkenbaar, het gaat hier om de bevolking over de hele wereld. Met twee specifieke groepen: bejaarden, jongeren. Verder gaat het over immigratie en emmigratie, ook gaat het over de sterftegevallen van ouderen. De connectie met gezondheid is vooral dat het hier gaat om het welzijn van de ouderen door middel van het pensioen en de zorg die zij gaan krijgen.
In dit artikel is uitgelegd hoe de verhoudingen zijn tussen de sterftegevallen en oorzaken tussen mannen en vrouwen. Dit is in verband met demografie doordat het gaat om sterf gevallen en dat het om mannen en vrouwen gaat vanuit de samenleving. Vooral door de vele cijfers en grafieken die in dit artikel staan maakt het interessant. (te vinden in de link bij bronnen) De oorzaak van deze doodsoorzaken hebben vaak te maken met de gezondheid. Het ligt vooral aan de leefstijl van de mensen, of ze roken, ongezond eten, weining bewegen of dat ze veel verzadigd vet binnen krijgen. Hier sommen we een aantal feiten op die uit het onderzoek zijn gekomen: Sterfte aan kanker blijft stijgen, tegenwoordig is dit doodsoorzaak nummer een bij mannen en vrouwen. Van 1997 tot 2012 is dit met 4 procent gestegen. Op het gebied van kanker is longkanker de meest voorkomende. Hier sterven dan ook de meeste mensen aan. Eerst gelde dit alleen voor de mannen, maar sinds 2007 geldt dit ook voor vrouwen. Borstkanker is de kanker die op doodsoorzaak nummer twee staat bij vrouwen. Het is opvallend dat dit steeds veranderd . Beroerte treft vooral de vrouwen. 20 duizend vrouwen stierven aan hart en vaat ziekten in 2012, tegenover 18 duizend mannen. Mannen hebben meer last van een acute hartaanval, terwijl de vrouwen meer problemen hebben met beroerte’s. Toch is het risico op een acuut hartaanval de afgelopen 15 jaren gehalveerd. Vaak overlijden mensen aan een ziekte, maar het kan ook door een ongeluk komen bijvoorbeeld een val. In 2012 stierven 6.3 duizend mensen aan een niet-natuurlijke doodsoorzaak.
De belangrijkste lange termijn trend bij demografie is de vergrijzing. Vergrijzing houdt in dat er steeds meer ouderen komen. In deze signalen komt dat duidelijk naar voren, aangezien veel van de signalen met ouderen te makken hebben en verder hebben deze signalen betrekking op hoe we deze grote groep bejaarden en na bestaande kunnen helpen.
25
IJKPERSOON Mike is een doodnormale jongen van 18 jaar. Hij studeert aan de Fontys Hogeschool in Tilburg. Hij houdt van sporten, lekker eten en omgaan met zijn vrienden. We nemen een kijkje in zijn dagelijks leven om te zien wat hem allemaal bezig houdt. Het is 6 uur ’s ochtends. De wekker gaat af op Mike’s telefoon. Hij drukt snel op snooze, zo kan hij nog 5 minuutjes blijven liggen. De wekker gaat opnieuw, nu moet hij er toch echt uit. Hij had zich voorgenomen om nog een rondje te gaan hardlopen voordat hij naar school gaat. Hij doet zijn badjas aan en gaat naar beneden. Daar heeft zijn moeder al een ontbijtje gemaakt met een kop koffie. Zo kan hij lekker wakker worden. Wanneer hij zijn ontbijt op heeft gaat hij naar boven om zijn sportkleren aan te trekken. Daarna komt hij weer naar beneden en pakt zijn telefoon. Op zijn telefoon start hij de Runkeeper app. op. Heerlijk zo’n rondje hardlopen! Als hij thuis is van het rondje, kijkt hij op zijn telefoon. Hij heeft 7 kilometer hardgelopen en dat op de vroege ochtend. Hij zet het gelijk op Facebook. Zo kunnen zijn vrienden zien hoe goed hij wel niet bezig is geweest. Hij zet de douche aan en gaat er lekker onder staan. Hij heeft een belangrijk tentamen deze morgen. Door te sporten heeft hij een lekker uurtje ontspanning gehad. Wanneer hij klaar is met douchen, kleed hij zich aan en doet zijn haren. Het is half 9, over een uur moet hij op school zijn. Gelukkig hoeft hij maar 10 minuutjes met de bus dus heeft hij nog genoeg tijd om even met zijn moeder aan tafel te zitten. Jammer dat zijn vader niet meer bij hen woont. Dan had hij ook maar niet zo stom moeten zijn! Toen hij nog met zijn moeder getrouwd was, maakte hij gebruik van de datingsite secondlove.nl en sprak hij af met wildvreemde vrouwen. Natuurlijk vond zijn moeder het verschrikkelijk toen ze het hoorde van een vriendin die hem had gespot op die site. Mama had al zijn kleren uit het raam gegooid en hem de deur uitgetrapt. Pff de gedachten spoken door Mike’s hoofd. Hij moet rustig blijven, hij heeft dat tentamen al over een half uur. Hij loopt naar de keuken en neemt wat Rescue Remedy druppels in, dat zal vast helpen. Hij poetst zijn tanden, geeft zijn moeder een kus en doet zijn jas en schoenen aan. De bus gaat over 5 minuten, hij moet opschieten. Bij de bus staat Anna. Hoe kan zij zo rustig en relaxed zijn? Zij heeft ook dat tentamen straks en de leerstof was best pittig. Zou het kunnen komen doordat ze naar het Happinez festival is geweest? Mike kan het zich niet voorstellen. Daar is de bus. 26
Mike stapt in en praat wat met Anna. Ze verteld hem dat ze echt een fijne tijd heeft gehad op het festival. Iedereen was helemaal zen volgens haar. Zou mediteren dan toch helpen om rust te krijgen in je hoofd? Ze zijn alweer op school aangekomen. Alle leerlingen lopen de ruimte binnen waar het tentamen gemaakt moet worden. Tot Mike’s verbazing is hij best rustig. Laat dat tentamen maar komen! De bel gaat en alle leerlingen moeten de tentamenruimte verlaten. Mike heeft er een goed gevoel over. Het is inmiddels 12 uur. Hij gaat samen met Anna naar huis. Eenmaal thuis aangekomen gaat hij achter zijn computer. Er staat nog een site open “sochicken. com”. Wat zou dat voor site zijn? Hij scrolt wat over de homepage. Mike vindt de site verbazingwekkend interessant. Er staan allemaal artikelen op die bijdragen aan een gelukkig leven. Hij leest een behoorlijk aantal artikelen en is er enthousiast over. Hij zit zo aandachtig te lezen dat hij helemaal de tijd vergeet. Het is al 3 uur en hij heeft nog helemaal niet middag gegeten. Hij loopt naar de kast en pakt er een zak chips uit. Hij heeft geen zin in een kleffe boterham. Wat gaan we vanavond eten? Hij heeft geen idee. Hij had aan zijn moeder beloofd dat hij zou koken, maar hij heeft echt geen zin om om boodschappen te gaan. Hij kijkt in de koelkast. Er liggen nog 4 aardappelen, een prei, een bakje gehakt, een pak melk en kaas. Hij had nog een recept voor een preischotel opgeslagen in zijn Evernote Food app. Hij kijkt in zijn telefoon en ja hoor, gevonden! Dat zal zijn moeder ook wel lekker vinden. Hij begint met koken. Echt fijn dat hij niet meer naar de winkel moest. Zijn moeder komt thuis en ruikt de lekkere geur. Mmm.. ze heeft echt zin in een preischotel. Mike krijgt een schouderklopje van zijn moeder. Die heeft hij wel verdiend. Zodra ze klaar zijn met eten, gaat Mike naar boven en zet de tv aan. Op tv komt een documentaire over Socialbesitas. Hij vindt het maar gek dat er jongeren zijn die tegenwoordig niet meer zonder social media kunnen. De documentaire is afgelopen. Mike is toch best moe na deze dag. Hij kijkt nog even op zijn telefoon en checkt Facebook, Twitter en Instagram. Zijn klasgenoten vonden het tentamen super moeilijk en klagen erover. Zo moeilijk was het toch niet? Hij Whats-app’t nog een beetje met zijn vrienden en beseft zich dat hij vandaag toch wel veel gebruik heeft gemaakt van social media. Misschien kunnen jongeren toch niet zonder. Hij zou er niet aan moeten denken dat hij zijn telefoon zou moeten missen. Het is inmiddels 11 uur, een mooie tijd om te gaan slapen. Morgen is weer een nieuwe dag.
AANBEVELING Al deze signalen geven een beeld van health op het gebied van Social Web, Jongeren en Demografie. Maar wat heeft Praktijk Open Bewustzijn hier aan? Social Web laat de behoeften zien van mensen als het aankomt op het internet. Ze willen veel informatie kunnen krijgen en ook snel. Helaas heeft dit vaak een negatief effect op de persoon zelf. Praktijk Open Bewustzijn zou zich hier op kunnen focussen, door bijvoorbeeld in lessen te benadrukken wat het effect van Social Web is op iemands rust en ontspanning, die flink wordt aangetast door te veel tijd door te brengen op het Social Web. Natuurlijk zijn er ook positieve effecten, zolang er maar gesurft wordt met mate. Als Praktijk Open Bewustzijn zich wil focussen op jongeren, lijkt het ons verstandig om te zorgen dat er interessante en interactieve manieren zijn van ontspanning. Uit deze signalen werd duidelijk dat jongeren toe zijn aan veel ontspanning, maar ook sociaal bezig willen zijn en graag tijd doorbrengen op het internet. Praktijk Open Bewustzijn zou dus bezig kunnen gaan met hun website, om deze aantrekkelijker te maken voor jongeren en mogelijk interactiever. Jongeren zijn ook erg toe aan sociale contacten. Mogelijk zou Praktijk Open Bewustzijn eens in de zoveel tijd een avond voor jongeren kunnen organiseren, waarbij ze
kennis kunnen maken met de praktijk maar ook zeker met elkaar. Als jongeren merken dat er meerderen zijn die ook geïnteresseerd zijn, zullen ze eerder geneigd zijn zich aan te melden bij de Praktijk, aangezien ze dan een groep hebben waar ze bij horen. Uit de signalen die over demografie gaan, blijkt dat er vergrijzing gaande is en dat oudere mensen behoefte hebben aan zorg maar ook zeker aan sociaal contact. Hierbij zou Praktijk Open Bewustzijn dus hetzelfde kunnen doen als we bij Jongeren opperden: eens in de zoveel tijd een avond organiseren waar ouderen sociaal contact kunnen hebben. Zo hebben ze sociaal contact en kunnen ze even ontspannen. Praktijk Open Bewustzijn kan doormiddel van deze signalen zijn doelgroep verbreden en ook advies geven aan de mensen die een cursus volgen, de mensen die later hun eigen praktijk willen opzetten. Deze signalen geven nauwkeurig aan waar mensen behoeften aan hebben, waar de Praktijk makkelijk op in kan spelen.
27
BIJLAGEN Bijlage 1: NRC, Eigenraam, 2013 Artikel over Socialbesitas
worden van de impulsen die social media geven en verslavingsgedrag ontwikkelen.
Het is inmiddels een bekend probleem, de verslaving van mensen aan social media en hun mobile device. Het dwangmatig checken van je telefoon of je nog een berichtje of ‘like’ hebt. Jongeren hebben er een dagtaak aan, zo blijkt uit het boek Socialbesitas dat vandaag verschijnt. Met zo’n 56 procent van de jongeren die een smartphone hebben en bijna 33 procent die een tablet hebben, is het gebruik van social media stijgende zo bleek al uit een onderzoek begin dit jaar. Journalist Mayke Calis en verslavingsdeskundige Herm Kisjes enquêteerden voor hun boek honderden jongeren, ouders en deskundigen over de voor- en nadelen van het gebruik van sociale media zoals Facebook, Twitter en WhatsApp. Facebook was met 88 procent het populairst en werd gemiddeld tien keer per dag gebruikt tegen Twitter vijf keer per dag.
De 18-jarige Patricia zegt bijvoorbeeld in het onderzoek van Calis en Kisjes:
Maar ook WhatsApp blijkt erg belangrijk. Gemiddeld sturen de jongeren 68 berichten per dag via de gratis berichtenapp, ze ontvangen er gemiddeld 154, maar er zijn jongeren die wel zeshonderd berichten krijgen. HET IS INSTANT BEVREDIGING Het voortdurend in de gaten houden van je sociale media geeft de jongeren een kick, instant bevrediging omdat het een beroep doet op het gedeelte in de hersenen dat gevoelig is voor kortetermijnbeloning. Maar het zet ze ook onder druk, ze zijn bang om iets te missen vertelt Calis aan redacteur Arjen Schreuder vandaag in nrc.next: “Een meisje van twaalf vertelde ons dat ze ’s ochtends aan het ontbijt op Facebook kijkt wat ze de afgelopen nacht allemaal heeft gemist. Maar alle berichten teruglezen, daar hebben ze een dagtaak aan. Dat leidt tot grote vermoeidheid.” PRESTATIES JONGEREN LIJDEN ERONDER Het gevolg is dat prestaties van scholieren achteruitgaan omdat ze zich moeilijk kunnen concentreren, slecht slapen en piekeren, zo bleek ook al uit een onderzoek afgelopen zomer (pagina 48) van Stichting mijn Kind en Online en Kennisnet. Tien minuten geen update, like of bericht krijgen vinden ze lang. Vooral jongeren met een onduidelijk of slecht zelfbeeld kunnen afhankelijk 28
“Ik heb soms dwangneurotische trekjes. Dan moet ik op mijn mobiel kijken terwijl ik weet dat er niks is. Zelfs als mijn mobiel niet in mijn zak zit voel ik hem trillen.” Uit een ander onderzoek, van instituut IVO, bleek overigens dat meer meisjes hier last van hebben dan jongens, meisjes zouden meer bezig zijn met communicatie en jongens met gamen. MEER NADELEN DAN VOORDELEN Opmerkelijk is dat uit de enquete blijkt dat jongeren meer nadelen dan voordelen opsommen die kleven aan het gebruik van social media. Zo noemen ze als voordelen: - Je kan op de hoogte blijven. - Kijken wat anderen aan het doen zijn (‘lurking’), ook beroemdheden en BN’ers. - Contact onderhouden met vrienden en nieuwe vrienden maken, kletsen. - Het is een bron van informatie en advies. - Je kunt laten zien wie je bent of wie je zou willen zijn. - Het is gratis en simpel. - Het helpt tegen verveling en geeft je een houding als je bijvoorbeeld wacht. Als nadelen noemen ze: - Het gebrek aan privacy. Mensen zetten teveel zaken online die niemand iets aangaan. - Je bent altijd zichtbaar, en vrienden kunnen zien wanneer je online bent. - Infobesitas, je krijgt een overload aan informatie. - Het leidt af, het veroorzaakt studie ontwijkend gedrag. - Het is verslavend en soms vermoeiend. - Je voelt je buitengesloten als je geen sociale media hebt. - Het geeft een ander beeld van de werkelijkheid. Iedereen zet er alleen leuke dingen op. - Je hebt minder persoonlijk contact doordat je alles al via WhatsApp vertelt. - Je bent minder bezig met je omgeving, alleen met je telefoon. - Er is druk om meteen te reageren, ook ‘s nachts. Kan ook tot irritaties leiden.
Bijlage 2: Scientias, Kraaijvanger, 2013 Artikel over Robots als geheugensteuntjes Er zijn nu al te weinig handen in de zorg en Nederland blijft maar vergrijzen. In de toekomst zullen dan ook steeds meer mensen thuis oud moeten worden. Gelukkig komt er hulp uit de technologische hoek: zorgende robots! Mede door de enorme sprongen die de gezondheidszorg de afgelopen decennia gemaakt heeft, worden mensen steeds ouder. Ondertussen is er in de zorg steeds minder geld en mankracht beschikbaar om voor al deze ouderen te zorgen. Het resultaat is dat ouderen lang niet meer zo snel een plekje in het verpleegtehuis verwerven, langer thuis moeten blijven wonen en afhankelijk worden van mantelzorgers. Dat geldt met name voor mensen met beginnende dementie of andere geheugenproblemen: lichamelijk hebben ze vaak geen of weinig problemen en op basis van hun geheugenverlies alleen komen ze niet in aanmerking voor een plekje in het verpleegtehuis. Maar de mantelzorg voor deze groep mensen is juist zo zwaar. Hoe kunnen we deze mensen met al die ontwikkelingen – vergrijzing, tekort aan verzorgend personeel, mantelzorgers die vaak ook nog een baan hebben – toch de zorg blijven bieden die ze verdienen? CompanionAble In Europa – en ook daarbuiten – wordt hard over dat vraagstuk nagedacht. Bijvoorbeeld door het Nederlandse kenniscentrum Smart Homes. In samenwerking met diverse andere (Europese) partijen ontwikkelde en testte het kenniscentrum de laatste vier jaar de robot CompanionAble. Een robot die mensen op sociaal en cognitief vlak ondersteunt. “We richten ons met deze robot specifiek op mensen met geheugenproblemen,” vertelt Claire Huijnen, projectmanager bij Smart Homes, aan Scientias.nl. De robot rolt letterlijk bij mensen door het huis heen. “De robot heeft geen armen en benen, maar dat hoeft ook niet. Het is niet de bedoeling dat deze robot thee gaat maken: dat kunnen mensen met geheugenproblemen zelf wel. In plaats daarvan moet de robot de mensen de nodige geheugensteuntjes geven: ze eraan herinneren dat ze hun medicijnen innemen, dat ze de oven uit moeten doen als ze naar buiten gaan, dat het tijd is om te eten, enzovoort.” Tegelijkertijd is de robot ook een maatje: iemand die de mensen gezelschap houdt. “Hij kan praten en luisteren.” Maar daar blijft het niet bij. De robot biedt mensen ook geheugentrainingen aan, moedigt ze aan om eens lekker te gaan wandelen, herinnert ze eraan dat het strijkijzer nog aan staat, laadt zichzelf op als dat nodig is, enzovoort. Experimenten Experimenten met de robot laten zien dat dit iets is waar niet alleen patiënten, maar ook mantelzorgers om zit-
ten te springen. “We hebben een aantal stellen, bestaande uit mensen met beginnende dementie en hun partner of mantelzorger een aantal dagen met de robot in onze slimme woning laten doorbrengen. Deze slimme woning is met allerlei technologische snufjes – bijvoorbeeld sensoren – uitgerust. De robot communiceert met het huis (de sensoren) en weet zo waar hij is, waar de patiënt is, wat deze nodig heeft en doet.” Zowel de patiënten als de mantelzorgers omarmden de robot al vrij snel. “Ze vonden het fantastisch.” In het geval van de mantelzorger ontlast de robot enorm. “Mensen met geheugenproblemen stellen bijvoorbeeld vaak heel veel vragen. Zo kunnen ze wel tien keer op een dag vragen wat voor dag het is. Voor mantelzorgers is het dan soms lastig om de vijfde of tiende keer nog steeds vriendelijk te zeggen dat het vandaag zaterdag is. De robot blijft die vraag gewoon vriendelijk en elke keer op een iets andere manier beantwoorden en blijft ook proberen om mensen te prikkelen.” En ook de patiënten bloeien in aanwezigheid van de robot op. “Wat je ziet is dat mensen met geheugenproblemen of beginnende dementie op een gegeven moment nauwelijks initiatief meer nemen. Als ze niet worden aangespoord om iets te doen, dan blijven ze gewoon op de bank zitten. De robot kan deze mensen prikkelen om toch iets te ondernemen. Zo weet de robot bijvoorbeeld dat het vandaag mooi weer is en dat het morgen gaat regenen en dat het dus beter is om vandaag een wandelingetje te maken. De robot zal patiënten dan uitnodigen om naar buiten te gaan.” En de experimenten tonen aan dat mensen vaak op de prikkels van de robot reageren en zijn suggesties opvolgen. “Voor mantelzorgers is dit ook fijn: zij hoeven patiënten niet meer de hele tijd achter de broek te zitten: de robot doet dat.” Robot versus de tablet Het idee van robots in de zorg is natuurlijk niet nieuw. Zo wordt er ook in landen als Japan bijvoorbeeld al volop mee geëxperimenteerd. Wat opvalt wanneer u die robots bekijkt, is dat ze vaak heel sterk op mensen lijken: ze hebben armen, benen, een menselijk gezicht en bewegen zich als mensen. CompanionAble is anders. “Wij geloven niet zo in humanoids (robots die exact op mensen lijken en zich als mensen gedragen, red.),” stelt Huijnen. Dat komt vooral omdat Smart Homes zich richt op mensen met geheugenproblemen. “Deze mensen hebben geen baat bij een robot die ze werk uit handen neemt, daardoor worden ze alleen maar afhankelijker. Wij willen mensen met onze robots ondersteunen en aanmoedigen om zelf actief en in beweging te blijven.” Welbeschouwd moeten de robots uit mensen halen wat er nog in zit. CompanionAble heeft daar geen menselijk uiterlijk voor nodig. “De robot heeft wieltjes en een touchscreen.” Op het eerste oog lijkt dat misschien wat sober: kunnen we mensen met geheugenproblemen dan niet beter gewoon een tablet geven die ze 29
aan allerlei dingen herinnert en ze aanspoort? Zeker niet, zo stelt Huijnen. “Het sterke van de robot is dat deze beweegt en mensen opzoekt. Mensen met dementie hebben vaak moeite om hun aandacht erbij te houden en een tablet vergeten ze gemakkelijk of ze reageren gewoon niet op de geluidjes die deze maakt.” De robot is daarentegen niet te missen: hij rijdt door de kamer, spreek tegen je en confronteert mensen. “Je ziet dat de robot ook iets losmaakt in mensen. Hij praat met ze, vraagt of ze willen wandelen en mensen reageren daar direct op door op het touchscreen te klikken of gewoon met de robot te praten.” Menselijk contact Smart Homes testte de robot niet alleen in de slimme woning, maar ook op een gesloten afdeling in een zorginstelling. Het leverde ontroerende resultaten op. “Ook daar doen mensen die dementerend zijn weinig uit zichzelf. Mensen hebben meer prikkels nodig.” En dus werd de robot erop uit gestuurd. Voorafgaand hadden de onderzoekers de robot enkele foto’s meegegeven van de omgeving waar de patiënten vandaan kwamen. “Er was één mevrouw die eigenlijk altijd stilletjes in haar stoel zat. Tot de robot haar een foto van de kerk uit haar vroegere omgeving liet zien. Ze begon te vertellen dat ze de kerk kende. Een andere dame reageerde daar weer op door te vertellen dat de kerk op dit moment verbouwd werd. Dat was natuurlijk niet zo: die kerk stond tien jaar geleden in de steigers. Maar dat maakte niet uit: door de robot ontstond er contact tussen mensen.” En dat is iets heel moois. “Je maakt met behulp van een robot iets menselijks los. Je creëert mooie momenten.” Nog even geduld Het onderzoek van Smart Homes wijst erop dat robots de kwaliteit van leven van mensen kan verhogen. Maar hoe lang gaat het nog duren voor de robot klaar is om zijn plekje bij mensen thuis of in het verzorgingstehuis in te nemen? En ook niet onbelangrijk: wat gaat dat kosten? “Je moet weten dat een simpele versie van CompanionAble reeds ingezet wordt in Duitse bouwmarkten. De robots wachten mensen bij de ingang op, vragen wat de mensen nodig hebben en leiden ze vervolgens naar de afdeling waar dat product te vinden is.” Om de robots ook in de zorg in te zetten, moet nog wel wat werk verzet worden. “We werken op dit moment aan een voorstel om een pilot te doen bij zorginstellingen. We verwachten over drie tot vier jaar een basisset te hebben die kan worden ingezet. In de jaren die volgen zullen we die verder uitbreiden.” Over de kosten kan Huijnen nog niet zo veel zeggen. “Het prototype kost ongeveer 15.000 euro. Maar er wordt nu al gekeken welke onderdelen eventueel vervangen kunnen worden door goedkopere onderdelen. Ik verwacht dan ook dat de prijs snel zal dalen. Oneerbiedig gezegd is het immers 30
niet meer dan een hoop plastic, twee laptops, een aantal sensoren en wielen. En als alles straks naar behoren werkt en ze op grotere schaal geproduceerd worden, moet zo’n robot niet veel meer dan 3000 tot 4000 euro gaan kosten.” Dat is nog een aanzienlijk bedrag, maar Huijnen benadrukt dat de robots ook tot veel besparingen leiden. “Mensen kunnen door de robots langer thuis blijven wonen en dat is een stuk goedkoper dan wanneer deze mensen uit huis moeten worden geplaatst.” Overigens is het niet de bedoeling dat mensen de robot echt gaan kopen. “Het idee is dat mensen ze voor een vast bedrag per maand huren.” Spraakherkenning Voor de robots straks de huizen van ouderen binnenrollen, moet er nog flink wat werk worden verzet. “Op technologisch vlak is de spraakherkenning één van de grootste struikelblokken. Je werkt met mensen met geheugenproblemen, dus je kunt deze mensen geen sleutelwoorden leren om met de robot te communiceren. Tegelijkertijd zal de robot niet alle zinnen begrijpen. We moeten dus op zoek naar manieren om de communicatie tussen mensen en robots goed te laten verlopen. Bijvoorbeeld door de robots geen open vragen te laten stellen waar mensen op tal van manieren op kunnen antwoorden. De robot vraagt dan niet: ‘Wat wil je gaan doen?’ Maar: ‘Wil je foto’s kijken of een stukje lopen?’ De antwoordmogelijkheden zijn dan beperkt en dus is de kans dat de robot het antwoord begrijpt, groter.” Een andere hindernis waar nu al hard aan wordt gewerkt, is de financiering. “De robot kan van alles. Zo kan deze mensen eraan helpen herinneren dat ze de oven uit moeten schakelen alvorens ze het huis verlaten. Maar de robot kan bijvoorbeeld ook de deur opendoen als er wordt aangebeld. Voor mensen met een geheugenprobleem is dat eerste cruciaal, maar dat tweede is meer luxe. Hoe gaan we dat financieren? Het is aannemelijk dat de kosten straks bij verschillende partijen terechtkomen. Zo zullen mensen het stukje luxe zelf moeten betalen, terwijl de zorgverzekeraar de rest vergoedt. Op dit moment wordt in samenwerking met verzekeraars gekeken hoe dat betalingssysteem eruit zou kunnen zien.” Hoewel er nog de nodige vraagstukken zijn, lijken de robots hard op weg om een plekje in de zorg op te eisen. “Robots hebben absoluut een toekomst in de zorg,” stelt Huijnen. Ze durft zelfs nog ietsje verder te gaan dan dat. “We kunnen niet zonder. Zorg kan nog veel leuker en boeiender dan nu het geval is.” En robots zijn de aangewezen ‘personen’ om het boeiend te maken. “Zij brengen mensen weer met elkaar in verbinding.”
Bijlage 3: Kennislink, Ameron, 2013 Artikel over Urinerobot Zorgrobots, robots die helpen bij de verzorging van patiënten, zijn bezig aan een opmars. In de Verenigde Staten en in Japan, maar ook dichterbij in Duitsland en in Denemarken worden diverse robots al ingezet voor de ondersteuning of ter vervanging van bijvoorbeeld een verpleegkundige. In sommige gevallen nemen robots de verantwoordelijkheid van zorgverleners zelfs helemaal over. Hoe je je die hulp van zulke robots dan wel moet voorstellen? Tot nu toe moet je vooral aan robots denken die medicijnen en lakens uitdelen, die je uit bed helpen of die je te eten geven, zo blijkt uit onderzoek. Dat dergelijke zorgrobots steeds populairder worden is misschien niet heel verbazingwekkend. Niet alleen kan de inzet van robots kostenbesparend werken; ze zijn nooit moe – of chagrijnig. “In Japan, dat net als veel westerse landen veel vergrijzing kent, worden robots al regelmatig ingezet in de bejaardenzorg, ook vanwege hun non-stop beschikbaarheid”, vertelt Mannes Poel, onderzoeker in Human Media Interaction aan de Universiteit Twente. Zorgrobots En daarbij hoeft het niet eens altijd om praktische hulp te gaan. Zo schaffen ook steeds meer Nederlandse zieken- en bejaardenhuizen de therapeutische robotzeehond Paro aan. Paro is ontworpen om een kalmerend effect te hebben en emotionele reacties te ontlokken aan patiënten. Een belangrijke ‘concullega’ van Paro is bovendien Eva de Zorgrobot. Ze kan zo met een patiënt mee naar huis, want haar huishoudelijke vaardigheden en leergierigheid maken haar uitermate geschikt voor de thuiszorg. “Weer andere robots kunnen verpleegkundigen bijvoorbeeld zwaar werk besparen”, vertelt onderzoekster Aimee van Wynsberghe, ook van de Universiteit Twente. Maar de filosofe, die voor haar onlangs afgeronde promotie de ethische kant van robots in de zorg bestudeerde, wijst er tegelijkertijd ook op dat wanneer het om de inzet van zorgrobots in de zorg gaat het niet alleen maar goud, eh, metaal is wat er blinkt. Culture shock Zo kent een robot geen empathie, en begrijpt hij het belang van privacy en vertrouwen niet. “Stel je bijvoorbeeld een robot voor die medicijnen uitdeelt”, zegt Van Wynsberghe. “Als de patiënt weigert de medicijnen aan te nemen, wat moet de robot dan? Hij kan de medicijnen opnieuw aanbieden, maar wanneer precies? Een robot beschikt niet over het vermogen om in gesprek te gaan met de patiënt en deze te overtuigen de medicijnen alsnog in te nemen.” Daarnaast: wat gebeurt er als ‘Robbie’
fouten maakt? Wie is er dan aansprakelijk? En moeten we eigenlijk wel willen dat uit financiële overwegingen kille robots menselijk contact in de zorg gaan vervangen? Getuigt dat niet van grote morele armoede, vragen sommigen zich af. Maatwerk Van Wynsberghe stelt in elk geval dat de taken van de robot afgestemd moeten worden op de behoefte van de patiënt en de context. “Je kunt niet simpel stellen, deze robot is wel geschikt voor de zorg en deze robot niet. Dat hangt van heel veel factoren af. Elke case moet je opnieuw beoordelen.” Ze ontwierp daartoe een kader voor de ethische beoordeling van zorgrobots, dat bovendien ook ingezet kan worden om het ontwerp van zorgrobots te sturen. Het zogenaamde Care-Centered Framework neemt daarbij vijf onderdelen als uitgangspunt: context, handeling, betrokkenen bij handeling, rol van de robot en de waarden waarop de robot geprogrammeerd is. Van Wynsberghe: “We moeten begrijpen wat we aan het doen zijn vóórdat we de robot gaan maken.” Urine robot Een robot die wat Canadese onderzoekster betreft in elk geval door de check zou moeten komen is de door haarzelf bedachte weebot: een robot die de urine onderzoekt van patiënten die chemotherapie krijgen. “De aanwezigheid van gevaarlijke chemicaliën maken dit tot een risicovolle taak voor menselijke verpleegkundigen.” Kortom, met een beetje mazzel hebben we straks ‘the best of two worlds’. Én robot- én mensenhanden om ons te vertroetelen en onze gezondheid te optimaliseren.
31
BRONNENLIJST Social Web
Inspiration 1) eerst internet, daarna de dokter: http://www.digitaltrends.com/social-media/the-internet-and-healthcare/ (Kotenko, 2013) 2) Socialbesitas: http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/02/socialbesitas-600-whatsapp-berichten-per-dag-en-altijd-je-mobiel-voelentrillen/ (Eigenraam, 2013) http://mijnkindonline.nl/sites/default/files/uploads/Samen%20leren%20-%20Tieners%20en%20sociale%20media_1. pdf (Mijnkindonline) 3) Invloed Social Media op relaties: http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/01/next-checkt-secondlove-heeft-55-procent-meer-aanmeldingen-na-kritieksgp/ (Heijden, 2013) 4) Infobesitas: http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1090359/2010/02/22/Infobesitas-is-nieuweziekte.dhtml (Trigt, 2010) 5) Privacy van jongeren Social Media: http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media-technologie/article/detail/3242722/2012/04/18/Privacy-is-ook-voor-jongeren-belangrijk.dhtml (Weggemans, 2012) http://www.youthtoday.org/hotdocs/PIP_TeensSocialMediaandPrivacy_FINAL.pdf ( (Youthtoday, 2013) Motivation 1) App Motivation Coach: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.pitbull_development.coach&hl=nl (Google Appstore) 2) Blogilates: http://www.blogilates.com/ (Blogilates) 3) App Sleepbot: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.lslk.sleepbot&hl=nl (Google Appstore) 4) Arboworld: http://www.arboworld.nl/ (Arboworld) 5) Female Health Motivation: http://www.femalehealthmotivation.com/ (Femalehealthmotivation)
Jongeren
Happy 1) Sochicken: www.sochicken.nl (SoChicken) 2) Happinez Festival: http://www.happinez.nl/festival-2013-1.htm (Happinez) 3) Smiling Mind: www.smilingmind.com.au (SmilingMind) 4) Positieve effecten van Media: http://wikigr1.wikispaces.com/positieve+effecten+van+social+media (Wikispaces, 2013) http://wikigr1.wikispaces.com/social+media+en+jeugd (Wikispaces, 2013) 5) Seks maakt gelukkiger: http://www.gva.be/archief/guid/seks-maakt-gelukkig-aldus-wetenschappelijk-onderzoek. aspx?artikel=db06481d-0d57-4ef2-89b3-d0a9e5cf61f7 (GVA, 2002) 32
Healthy 1) Runkeeper App: http://www.gratisapps.nl/runkeeper%20hardlopen%20sporten%20android%20iphone (Gratisapp) http://plazilla.com/review-runkeeper---app-om-je-sportactiviteiten-bij-te-houden (Montaque, 3013) 2) Van de drugs af met behulp van Buddha: http://www.bodhitv.nl/menu/show-news/2013-08-20/van-de-drugs-af-met-hulp-van-boeddha/ (Bodhitv, 2013) 3) Evernote Food: http://www.eenmanierom.nl/evernote-food/#axzz2hbPFxMbP (Mackaaij, 2013) 4) Rescue Remedy Druppels: http://www.bachbloesemadvies.nl/infohoek/rescue-remedy/wat-zijn-de-bach-rescue-druppels.htm (Bachbloesemadvies) 5) CBS:”Vaker overgewicht jongeren in huishoudens met een lager inkomen”: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/artikelen/archief/2013/2013-3874-wm.htm (CBS, 2013) http://www.lzr.nl/site/loader/loader.aspx?DOCUMENTID=4e1b2341-db48-49c0-a2f8-556ccd763c09 (LZR)
Demografie
Attention 1) Robot helpt in huishouden en als geheugensteun: http://www.scientias.nl/tijd-voor-extra-handen-aan-het-bed-hier-komen-de-robots/79826 (Kraaijvanger, 2013) 2) Zorgrobot voor dementerende of eenzame ouderen: http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2012/10/ zorgrobot-rukt-op (Karima, 2012) 3) Meditatie voor bejaarden: http://www.ergogenics.org/psychologie30.html (Ergogenics, 2009) 4) Robots helpen kinderen met autisme: http://speciaalonderwijs.wordpress.com/2013/04/09/robot-helpt-kind-metautisme/ (Speciaalonderwijs) http://www.goedgevoel.be/gg/nl/625/Autisme/article/detail/1416304/2012/03/29/Grote-stijging-van-aantal-autismediagnoses-bij-kinderen-in-VS.dhtml (Goedgevoel, 2012) http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/psychische-stoornissen/autisme/ omvang/ (NationaalKompas) 5) Meditatie Flashmob: http://www.medmob.org/ (Medmob) http://www.bosrtv.nl/news.aspx?lIntEntityId=340 (Bosrtv) Knowledge 1) Stresslanden: http://www.lindanieuws.nl/nieuws/waar-wonen-de-meest-gestreste-vrouwen/ (LINDA., 2013) 2) Urine Robot: http://www.kennislink.nl/publicaties/blieb-de-zorgrobot-komt-eraan (KennisLink, 2012) 3) Quotes: http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/vergrijzing/toekomst/ (NationaalKompas) http://www.express.be/business/nl/economy/net-nu-een-microscopisch-herstel-in-zicht-was-demografie-beginteuropese-economie-te-bedreigen/196619.htm (Express, 2013) http://www.express.be/business/nl/economy/wereldbevolking-neemt-af-vanaf-2055-tenzij-we-het-elixir-van-heteeuwige-leven-ontdekken/195448.htm (Express, 2013) 4) Europa Bejaarden Continent: http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/3300423/2012/08/13/Demografisch-drama-dreigt-voor-Europa.dhtml (Oonk, 2012) 5) Doodsoorzaken Mannen/Vrouwen: http://motherboard.vice.com/nl/read/de-mensheid-komt-hl-erg-dicht-in-de-buurt-van-haar-uitsterven (Curry, 2013) http://www.scientias.nl/mens-sterft-binnen-100-jaar-uit/11454 (Kraaijvanger, 2010) http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/hart-en-vaatziekten.aspx (Voedingscentrum) http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/artikelen/archief/2013/2013-3897-wm.htm (CBS, Webmagazine, 2013) 33
