MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MARION SPIJKERMAN VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015
OVERZICHT Introductie Methode Resultaten Discussie
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
2
INTRODUCTIE AANLEIDING
Mindfulness wordt in toenemende mate toegepast in psychotherapeutische behandelingen: MBSR, MBCT, ACT Positieve effecten: afname van psychische klachten Toename van welbevinden/kwaliteit van leven
Steeds vaker als eHealth aangeboden Empirische evidentie voor de effectiviteit van online MBIs
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
3
INTRODUCTIE DOELSTELLING
In kaart brengen van de effecten van online mindfulness en ACT interventies op: 1) Mentale gezondheid: depressie, angst, stress en welbevinden 2) Mindfulness
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
4
METHODE
WAT IS EEN META-ANALYSE? Een meta-analyse is een systematische methode waarbij de uitkomsten van meerdere individuele studies worden samengevoegd in één analyse om een secuurdere uitkomst te verkrijgen.
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
5
METHODE
STAPPEN IN DE META-ANALYSE
1. Doel bepalen
2. Criteria opstellen
3. Artikelen zoeken
6. Analyses
5. Data extractie
4. Artikelen beoordelen/ selecteren
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
6
METHODE
SELECTIE CRITERIA Exclusiecriteria:
Inclusiecriteria: mindfulness of ACT, als
Alleen psycho-educatie, zonder oefeningen
eHealth Uitkomstmaat: depressie, angst, stress of welbevinden Populatie: 18 jaar of ouder
Combinatie met andere therapie (bijv. CBT) Onvoldoende data
Type studie: RCT
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
7
METHODE
ARTIKELEN ZOEKEN EN BEOORDELEN Systematische literatuursearch in 3 elektronische databases: PsycINFO, PubMed, Web of Science Laatste search op 23 maart 2015 Beoordelen door 2 personen a.h.v. selectie criteria
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
8
METHODE
DATA EXTRACTIE Eerste auteur, land, jaar van publicatie Populatie kenmerken: type, leeftijd, geslacht (% vrouw) Interventie kenmerken: type, begleiding (ja/nee), delivery mode (bijv. website), aantal sessies/weken Type controlegroep (bijv. wachtlijst) N per conditie Meetmomenten Uitkomstmaten Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
9
METHODE ANALYSES
Aparte meta-analyse voor depressie, angst, stress, welbevinden en mindfulness Exploratieve subgroep analyses: Interventie: mindfulness vs. ACT Begeleiding: met vs. zonder Populatie: gezond, psychische klachten, fysieke klachten
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
10
RESULTATEN
SELECTIE VAN ARTIKELEN
805 titels beoordeeld
655 titels geëxcludeerd
150 abstracts beoordeeld
116 abstracts geëxcludeerd
34 full-text artikelen beoordeeld
19 full-text artikelen geëxcludeerd
15 artikelen geïncludeerd in de meta-analyse met 17 vergelijkingen
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
11
RESULTATEN
KENMERKEN VAN DE STUDIES I VS (n=4) , Zweden (n=4), NL (n=2), UK (n=1), Ierland (n=1), Oostenrijk/Zwitserland (n=1), China (n=1), Canada (n=1) Meerderheid is vrouw, m.u.v. 1 studie Gemiddelde leeftijd: 18 - 58 jaar Steekproefgrootte: 49 - 551 Populatie: lichamelijke klachten (n=5), psychische klachten (n=3), algemene populatie (n=7)
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
12
RESULTATEN
KENMERKEN VAN DE STUDIES II 8x MBSR, 2x MBCT, 5x ACT, 2x overige Circa 50% met begeleiding Website, smartphone applicatie of virtual classroom Sessies: 2 - 12, meestal wekelijks Adherentie (gedefinieerd als 100% afgemaakt) varieert tussen 39.5 en 92% (gebaseerd op 5 studies) Meestal wachtlijst controlegroep Depressie, angst, stress, welbevinden en mindfulness werd gemeten in resp. 12, 11, 11, 9 en 12 (sub)studies Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
13
RESULTATEN EFFECTEN Uitkomst
Mindfulness interventies
ACT interventies Totaal
Depressie
0.21
0.40
0.29
Angst
0.11
0.37
0.22
Stress
0.54
0.34
0.51
Welbevinden
0.28
0.17
0.23
Mindfulness
0.31
0.39
0.32
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
14
RESULTATEN
SUBGROEP ANALYSES Interventies met begeleiding bleken effectiever in het verminderen van stress en het vergroten van mindfulness Geen significante verschillen o.b.v. type interventie en populatie
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
15
DISCUSSIE
HOE VERHOUDEN DE RESULTATEN ZICH TOT FACE-TO-FACE INTERVENTIES? Effecten op depressie en angst relatief laag vergeleken met face-to face mindfulness en ACT interventies Mogelijke verklaringen: Klein aantal studies Diversiteit in studiepopulaties Floor effect Non-adherentie Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
16
DISCUSSIE
AANBEVELINGEN VOOR VERVOLGONDERZOEK Wat zijn de lange termijn effecten? Welke (sub)groepen hebben het meeste baat? Wat zijn moderatoren van de effecten?
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
17
DISCUSSIE
CONCLUSIE EN IMPLICATIES VOOR DE PRAKTIJK Onderzoek naar de effectiviteit van online mindfulness en ACT interventies staat nog in de kinderschoenen, maar de resultaten zijn veelbelovend Alternatief voor mensen die niet bereikt worden met face-to-face interventies Aanbieden aan mensen die op een wachtlijst staan Integreren in andere interventies
Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse
13-11-2015
18
Bedankt voor de aandacht
BEDANKT VOOR UW AANDACHT! E-MAIL:
[email protected]