Milieubeleidsovereenkomst afgedankte autobatterijen en accu s Evaluatierapport

Milieubeleidsovereenkomst afgedankte autobatterijen en –accu’s – Evaluatierapport 2012 - 2013 OVAM:

Afdeling Afval- en Materialenbeheer (AMB)

Dienst/cel:

Ketenbeheer en Bedrijven (KBB), Team EEA & metallurgie

Dossierbeheerder:

Marleen Dirckx (015 284 534, [email protected])

Documentdatum:

30 augustus 2014

Situatieschets

Criterium

Situatie

Inschatting

Toelichting

Looptijd MBO

31.12.2010 30.12.2015

Procedure om tot nieuwe MBO te komen is opgestart.

-

- Brussel

-

- Wallonië

- MBO in procedure - MBO tot 9.07.2019

Geen intergewestelijke afstemming in timing, maar weinig inhoudelijke verschillen tussen de verschillende MBO’s.

Inzameling

Ingezamelde hoeveelheid overstijgt de op de markt gebrachte hoeveelheid.

Alle afgedankte autobatterijen en -accu’s die beschikbaar zijn voor inzameling, worden ingezameld.

Verwerking

- Lood: volledige recyclage

De EU-berekeningsmethode voor het recyclagepercentage is van kracht vanaf 1 januari 2014. Er worden geen problemen verwacht om de doelstellingen te halen.

- Zuur: volledige neutralisati e - Kunststoffen: valorisatie Financiën

- Balanstotaal: € 292.505 - Totale kosten: € 102.787

Samenwerking gemeenten

Geen samenwerking met de gemeenten.

Gezonde financiële situatie en beleid gericht op de afbouw van de reserves.

Gezien de hoge waarde van de afgedankte autobatterijen en –accu’s is samenwerking met de gemeenten niet verplicht. 1/10

1

Achtergrondinformatie

1.1

Afkortingen Li: lithium MBO: milieubeleidsovereenkomst NiCd: nikkelcadmium VLAREA: Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en –beheer VLAREMA: Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen ─ VVV: verslag van vaststelling ─ ─ ─ ─ ─

1.2

Europese regelgeving Voor batterijen en accu’s geldt de Europese Richtlijn 2006/66/EG1. Hieronder worden de belangrijkste krachtlijnen beschreven: ─ Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie types batterijen en accu’s: draagbare, industriële en autobatterijen en –accu’s. Voor elk type worden specifieke maatregelen voorzien. Zo is er een stort- en verbrandingsverbod voor industriële en autobatterijen en –accu’s. Daarnaast moeten 25% en 45% van de jaarlijks verkochte hoeveelheid draagbare batterijen worden ingezameld tegen respectievelijk uiterlijk 26 september 2012 en 26 september 2016. ─ Lidstaten worden verplicht een uitgebreid netwerk van inzamelpunten uit te bouwen voor draagbare en autobatterijen en –accu’s, waar de eindgebruiker gratis afgedankte batterijen en accu’s kan inleveren. Voor industriële batterijen en accu’s geldt een aanvaardingsplicht. ─ Voor loodzuurbatterijen en accu’s en NiCd batterijen en accu’s bedragen de recyclagedoelstellingen respectievelijk 65 en 75% van het gemiddelde gewicht van de ingezamelde batterijen en accu’s met een zo groot mogelijk recyclage van lood en cadmium voor zover technisch en economisch haalbaar. Voor andere batterijen en accu’s werd het recyclagepercentage op 50% van het gemiddelde gewicht van de ingezamelde batterijen en accu’s vastgelegd. ─ De richtlijn legt de verantwoordelijkheid voor de financiering van de inzameling, verwerking en recyclage volledig bij de producenten. De Europese Richtlijn 2006/66 werd in Vlaamse wetgeving (VLAREA/VLAREMA) omgezet sinds 1 mei 2009. In 2013 is de batterijenrichtlijn gewijzigd (Europese Richtlijn 2013/56/EG). Deze wijziging heeft voornamelijk betrekking op draagbare batterijen. Daarnaast voorziet deze wijziging een uitbreiding van de registratieverplichting voor producenten, die uiterlijk 1 juli 2015 in werking moet treden (opgenomen in vierde VLAREMA wijziging). In de MBO is voorzien dat Recybat, voor zijn deelnemers van het collectieve systeem, de noodzakelijke gegevens registreert conform de Europese richtlijn. De methode voor de berekening van de recyclagedoelstellingen is vastgelegd in de Europese Verordening 493/2012 van 11 juni 2012. De berekeningsmethode is van toepassing vanaf 1 januari 2014, en voorziet een eerste rapportering volgens de berekeningsmethode op uiterlijk 30 april 2015. In mei 2014 werden “guidelines” verspreid die de berekeningsmethode voor de recyclagedoelstellingen (Verordening 493/2012) verder verduidelijkt.

De tekst van de richtlijn is te vinden op http://ec.europa.eu/environment/waste/batteries/index.htm. 1

2/10

De lidstaten moeten jaarlijks aan de Europese Commissie rapporteren over de behaalde inzamel- en recyclageresultaten, en moeten 3-jaarlijks verslag uitbrengen over de uitvoering van de batterijenrichtlijn (volgens de vragenlijst opgenomen in beschikking 2009/851/EC van 25 november 2009). 1.3

Historiek De aanvaardingsplicht op afgedankte batterijen en accu’s is in het Vlaamse Gewest ingevoerd sinds 1998. De eerste MBO “afvalloodstartbatterijen” was geldig van 28 november 2003 tot 28 november 2008 en was beperkt tot de “vervangingsmarkt” (dus exclusief batterijen “eerste montage”, dit zijn de batterijen die in een nieuw voertuig zijn ingebouwd). Het beheersorganisme Recybat werd opgericht op 14 november 2003. Sinds 1 januari 2010, naar aanleiding van de omzetting van de Europese richtlijn 2006/66, heeft Recybat het takenpakket uitgebreid om de aanvaardingsplicht voor alle “autobatterijen en -accu’s” te vervullen zowel van de “vervangingsmarkt” als van de “eerste montage”. Een “autobatterij of –accu” is elke batterij of accu die gebruikt wordt voor het starten, voor de verlichting of het ontstekingsvermogen van een voertuig, zoals een loodstartbatterij. In de praktijk gaat het om batterijen met de vermelding “koudstartstroom” en die ontworpen zijn voor het starten van een verbrandingsmotor van een voertuig (vb. ieder gemotoriseerd voertuig, vorkheftruck, boot, schip, land- en tuinbouwtractor,…). De huidige MBO afgedankte autobatterijen is geldig van 31 december 2010 tot 31 december 2015.

1.4

Belangrijkste ontwikkelingen in 2012 - 2013 Aangifte van op de markt gebrachte batterijen met “Mybatbase” Sinds 2012 staat de aangifte van de markt gebrachte autobatterijen via de webtoepassing “Mybatbase” volledig op punt (implementatie gestart vanaf 2010). Hiervoor werd een samenwerkingsovereenkomst met Bebat afgesloten. De invoerders/producenten voeren het aantal op de markt gebrachte batterijen in volgens een nomenclatuur, die onderscheid maakt tussen: batterijen van “eerste montage” of “vervangingsmarkt”, en de batterijen onderverdeeld in 11 gewichtscategoriën. In deze nomenclatuur hebben alle autobatterijen een loodsamenstelling. Lithium-startbatterijen Sinds 2012 werd de nomenclatuur van “Mybatbase” aangevuld met een nieuw batterijtype “Lithium-startbatterijen”. Dit nieuwe type van batterijen wordt gebruikt voor specifieke toepassingen vb. quads, moto’s, sportwagens. Li-startbatterijen hebben, in tegenstelling tot loodstartbatterijen, een negatieve waarde bij afdanking. Voor het beheer (inzameling en verwerking) van deze batterijen heeft Recybat contact opgenomen met Bebat, om de samenwerking tussen de twee beheersorganismen te versterken. De OVAM dringt aan op een spoedige regeling voor de inzameling en verwerking van dit nieuw type batterijen.

1.5

Intergewestelijke afstemming Aangezien Recybat de aanvaardingsplicht voor afgedankte autobatterijen en –accu’s vervult in de drie gewesten, is een goede intergewestelijke afstemming belangrijk voor de goede werking van Recybat. De huidige MBO werd met de 3 gewesten gezamenlijk voorbereid en onderhandeld in de periode van 2007-2009. Na het bereiken van een akkoord over een finaal tekstvoorstel, heeft het Vlaamse Gewest zoals voorzien de goedkeuringsprocedure gestart. Dit gebeurde echter niet in de andere gewesten. In het Waalse Gewest werd 3/10

gewacht op een nieuw wetgevend kader over de terugnameplicht. Deze wetgeving werd in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd op 9 november 2010. In tegenstelling met de Vlaamse regelgeving kent dit besluit een relatief grote bevoegdheid toe aan de gemeentes en intercommunales en dus een beperkte verantwoordelijkheid aan de producenten en invoerders. De producenten en invoerders zijn niet akkoord met de basisprincipes van het besluit en hebben klacht ingediend bij de Raad van State. In het Waalse Gewest is de goedkeuringsprocedure intussen doorlopen. De MBO werd op 30 juni 2014 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en loopt tot 2019. De MBO is sterk gelijkaardig als de huidige MBO in het Vlaamse gewest. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is, net als voor andere MBO’s, weinig vooruitgang geboekt. De volgende Regering zal dit moeten opnemen. 1.6

Toekomstige veranderingen Nieuwe MBO Ter voorbereiding van een nieuwe MBO in 2016 wordt in 2014 gewerkt aan een startnota, zoals voorzien in het aangepaste MBO-decreet. In de tweede helft van 2014 kan de startnota de goedkeuringsprocedure doorlopen, zodat de onderhandelingen voor een nieuwe MBO begin 2015 kunnen starten. Lithium-startbatterijen Voor deze nieuwe stroom autobatterijen zullen in een volgende MBO specifieke bepalingen uitgewerkt worden. Ook wordt de mogelijkheid voor 1 MBO voor alle batterijen (draagbare, industriële en autobatterijen) onderzocht. Bebat staat immers nu reeds in voor het beheer van gelijksoortige Li-herlaadbare batterijen (vb. tractiebatterijen voor elektrische fietsen) en industriële loodbatterijen. In afwachting van een nieuwe MBO werkt Recybat reeds aan een regeling voor het beheer van Listartbatterijen. Herziening Europese batterijenrichtlijn In het werkprogramma van de Europese Commissie voor 2013 was een herziening van het beleid en de wetgeving rond afval voorzien. Eén van de elementen van deze herziening is het uitvoeren van een “fitness check” op een pakket van Europese afvalrichtlijnen: o.a. batterijen en accu’s, afgedankte voertuigen, verpakkingsafval…. De afvalrichtlijnen worden geëvalueerd op vlak van efficiëntie, effectiviteit, coherentie en relevantie, met als doel te komen tot een betere/slimmere wetgeving, die optimaal afgestemd is op huidige en toekomstige uitdagingen. De Europese Richtlijn 2006/66 over batterijen en accu’s maakt onderdeel uit van deze evaluatie. De resultaten worden verwacht in de loop van 2014. Europese berekeningsmethode voor het recyclagepercentage Op Europees niveau werd een eenvormige berekeningsmethode voor het recyclagepercentage voor afgedankte batterijen opgesteld, waarvoor het Vlaamse gewest zijn input heeft gegeven. Op 12 juni 2012 is de berekeningsmethode onder de vorm van de Europese verordening Nr. 493/2012 gepubliceerd. De berekeningsmethode is van toepassing vanaf 1 januari 2014.

2

De rapportage

2.1

Preventie en sensibilisering Vooreerst dient opgemerkt te worden dat er in België geen fabrikanten van autobatterijen of –accu’s meer zijn. De leden van Recybat zijn dan ook niet in staat zelf bij te dragen aan de productie van “meer ecologische” autobatterijen en –accu’s. Wel werden in het goedgekeurde preventieplan van Recybat een aantal acties inzake 4/10

preventie opgenomen. Zo heeft Recybat onder meer in 2012-2013 een elektronische enquête uitgevoerd bij zijn leden, met als doel de fabrikanten te ondervragen over de door hen genomen initiatieven met het oog op de verbetering van autobatterijen en –accu’s volgens volgende criteria: ─ het gebruik van schadelijke materialen en het vrijkomen van emissies en afvalstoffen tijdens het gebruik en bij afdanking te beperken; ─ de recycling en verwerking ervan te verbeteren; ─ om permanent onderzoek te doen voor het verbeteren van de gemiddelde kwaliteit van de autobatterijen en –accu’s die op de markt worden gebracht, te meten aan de capaciteit, de levensduur en de houdbaarheid en dit in samenwerking met verschillende autoconstructeurs. Deze bevraging werd eveneens uitgevoerd bij EUROBAT (the Association of European Storage Battery Manufacturers and supply industry) en FEBIAC (Belgische automobiel- en tweewielersfederatie). De resultaten van deze bevragingen zullen, samen met de resultaten van de in 2014 geplande acties (zie hieronder), gecommuniceerd worden aan de Recybat-leden, met als doel de invoerders (en via hen de fabrikanten) nog meer bewust te maken van het milieuaspect van de op de markt gebrachte producten. In 2014 zijn nog bijkomende preventieve acties gepland: ─ Het centraliseren van uitgevoerde wetenschappelijke studies betreffende de verbetering van de prestaties van autobatterijen en accu’s. ─ Het bevragen van verwerkingsbedrijven om te weten of ze problemen ondervinden tijdens het recyclageproces. Indien dit het geval zou zijn, zal Recybat deze problemen aan de fabrikanten doorgeven, met als doel te komen tot gezamenlijke oplossingen. In samenwerking met verschillende beheersorganismen betrokken bij de autosector, verdeelde Recybat in 2012 onder haar leden een gratis affiche “aanvaardingsplicht” die aangeeft hoe eindverkopers hun aanvaardingsplicht vervullen en hoe de koper zich van zijn afgedankte autobatterijen en –accu’s kan ontdoen. In 2013 werkte Recybat mee aan de OVAM-folder en –affiche voor garagehouders en carrosserieherstellers over de reglementering inzake afval en bodem. 2.2

Op de markt gebrachte autobatterijen en –accu’s Sinds 2010 worden de gegevens van de op de markt gebrachte batterijen geregistreerd via aangiftes door de leden van Recybat.

5/10

Figuur 1: Hoeveelheden op de Vlaamse markt gebrachte autobatterijen en – accu’s (in kg). De aangiftes gebeuren op Belgisch niveau. Om het onderscheid te maken tussen de per gewest op de markt gebrachte hoeveelheden autobatterijen en –accu’s, wordt er gebruik gemaakt van een verdeelsleutel die gebaseerd is op cijfers over de grootte van het wagenpark per provincie, zoals opgenomen op de website Statbel van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. Om de hoeveelheden in kilogram te rapporteren wordt gebruik gemaakt van het gemiddelde gewicht van een accu berekend op basis van de aangiftes van de Recybat-leden. 2.3

Inzameling VLAREMA bepaalt dat alle, voor inzameling beschikbare, afgedankte autobatterijen en –accu’s moeten worden ingezameld. Er is geen specifiek inzamelpercentage vooropgesteld voor autobatterijen en –accu’s. Afgedankte autobatterijen en –accu’s hebben een positieve marktwaarde. De waarde van het lood op de wereldmarkt fluctueerde tussen 1991 en 2003 rond 500 EUR/ton, en bereikte een absoluut record van 1871 EUR/ton in 2007. In 2012 en 2013 bedroeg de gemiddelde prijs respectievelijk 1602,88 en 1612,54 EUR/ton. Het gevolg van deze positieve marktwaarde is dat de vraag naar afgedankte autobatterijen en –accu’s zeer hoog is, waardoor de inzameling en verwerking van afgedankte autobatterijen en –accu’s goed georganiseerd is op de bestaande markt van afvalinzamelaars en –verwerkers. Het beheersorganisme Recybat dient in tegenstelling tot andere beheersorganismen niet te voorzien in de organisatie van een financierings- en operationeel systeem voor de inzameling en verwerking van afgedankte autobatterijen en –accu’s zolang de doelstellingen in de bestaande marktsituatie behaald worden. Om te rapporteren over de ingezamelde batterijen en –accu’s maakt Recybat jaarlijks de som van volgende gegevens: ─ hoeveelheden loodbatterijen en –accu’s (afkomstig van België) verwerkt door de Belgische verwerkers; ─ hoeveelheden Belgische loodbatterijen en –accu’s die worden uitgevoerd voor verwerking in buitenland: deze cijfers worden aangeleverd door de regionale autoriteiten bevoegd voor grensoverschrijdend transport van afvalstoffen. 6/10

De stroom loodbatterijen en –accu’s omvat naast loodstartbatterijen en –accu’s (= autobatterijen en accu’s) ook industriële loodbatterijen. Beide categorieën worden verwerkt volgens dezelfde procedés bij dezelfde verwerkers. Er zijn geen criteria voorhanden die met absolute zekerheid toelaten om een onderscheid te maken tussen de twee stromen, wat maakt dat de verwerkers niet beschikken over aparte cijfergegevens van deze twee stromen. Bijgevolg werd overeengekomen om collectief te rapporteren over de inzameling en verwerking voor beide categorieën afgedankte loodbatterijen en –accu’s (zijnde “auto” en “industriële” batterijen en accu’s) samen. Voor wat de stroom industriële loodbatterijen en –accu’s betreft is Bebat het verantwoordelijke beheersorganisme. Om de cijfers van de verwerkers te kunnen ontvangen, heeft Recybat vertrouwelijkheidsverbintenissen met zowel Agoria (die de cijfers aanlevert van FMM en Campine) als Accurec moeten afsluiten. De OVAM heeft op haar beurt een vertrouwelijkheidsverbintenis met Recybat moeten afsluiten om de cijfers te kunnen ontvangen. Gelet hierop, en gelet op het publieke karakter van dit rapport, kunnen de cijfers over ingezamelde hoeveelheden niet worden opgenomen. De OVAM stelt vast dat voor de jaren 2012 en 2013 de hoeveelheid ingezamelde afgedankte loodbatterijen en –accu’s licht hoger is dan de hoeveelheid op de markt gebrachte loodbatterijen en –accu’s, voor hetzelfde jaar. De vergelijking van beide hoeveelheden voor hetzelfde jaar, moet met de nodige voorzichtigheid worden benaderd. In geval van de “vervangingsmarkt” wordt er in principe bij het op de markt brengen van een nieuwe batterij of accu, een afgedankte accu beschikbaar voor inzameling. Dit is echter niet het geval voor batterijen of accu’s van “eerste montage”. Gelet op de lange levensduur van de batterijen en accu’s en de voertuigen waarin ze zijn ingebouwd, worden deze batterijen en accu’s slechts jaren later beschikbaar voor inzameling. 2.4

Verwerking In België zijn er drie verwerkingsbedrijven voor afgedankte autobatterijen en – accu’s: Campine Recycling, FMM en Accurec. Daarnaast worden afgedankte autobatterijen en –accu’s die in België werden opgehaald ook geëxporteerd voor verwerking in het buitenland (voornamelijk in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Nederland en Verenigd Koninkrijk). Er zijn twee belangrijke verwerkingstechnieken voor het recycleren van afgedankte autobatterijen en –accu’s: 1) VARTA-procedé: Eerst wordt het zuur uit de batterijen afgescheiden. Daarna worden de volledige batterijen in een hoogoven gebracht. Het gesmolten lood wordt in grote blokken gegoten. Tijdens dit proces worden het polypropyleen en de andere kunststoffen energetisch gevaloriseerd door ze te gebruiken als brandstof en als katalysator in de productie van lood tijdens het recycleren ervan. Dit procedé wordt toegepast door Campine Recycling. 2) MA & CX-proces: De batterijen worden eerst ontdaan van het zuur, en worden dan ontmanteld en in speciale machines gebroken. De verschillende batterijfracties worden door aangepaste geautomatiseerde machines gescheiden. Tijdens dit proces worden het lood en de kunststoffen van elkaar gescheiden. Het PVC is niet recycleerbaar, maar het polypropyleen van de batterij-omhulsels wordt zoveel mogelijk gerecycleerd onder de vorm van kunststofgranulaten voor de recyclage van kunststof. Dit procedé wordt toegepast door FMM en Accurec.

7/10

Batterijen vormen – ook op wereldvlak – de belangrijkste bron voor de productie van gerecycleerd lood. Het grootste gedeelte van het gerecycleerde lood is bestemd voor de productie van nieuwe loodzuurbatterijen. VLAREMA bepaalt volgende recyclagedoelstellingen voor afgedankte loodzuurbatterijen en –accu’s: ─ een recyclingpercentage van 65% van het gemiddelde gewicht van loodzuurbatterijen en –accu’s,met een zo groot mogelijke recycling van het loodgehalte als technisch haalbaar met vermijding van buitensporige kosten; ─ een volledige verwerking van de kunststoffen in een productieproces, hetzij voor het oorspronkelijke doel, hetzij voor een ander doel, maar met uitzondering van de terugwinning van energie. Dit zijn ook de doelstellingen opgenomen in de MBO. Voor de berekening van de recyclagepercentages werd op 12 juni 2012 op Europees niveau een berekeningsmethode vastgelegd (zie hoger: punt 1.6). De methode is van toepassing vanaf 1 januari 2014. Hieronder worden de percentages van de Belgische verwerkers zoals gerapporteerd over 2012 en 2013 vermeld. Aangezien deze nog niet berekend zijn volgens de Europese berekeningsmethode kunnen we ze ook nog niet toetsen aan de bovenstaande doelstellingen. Er worden evenwel geen problemen verwacht om de doelstellingen te halen volgens de nieuwe berekeningsmethode. De cijfers van Agoria (voor de bedrijven FMM en Campine Recycling): ─ ongeveer 75 tot 78% van het gewicht van de batterijen bestaat uit lood en het lood wordt gerecycleerd; ─ ongeveer 12 tot 16% van het gewicht van de batterijen bestaat uit zuur en het zuur wordt geneutraliseerd; ─ ongeveer 8% van het gewicht van de batterijen bestaat uit kunststof en het kunststof wordt gevaloriseerd. Accurec bevestigt tevens het lood volledig te recycleren, het zuur volledig te neutraliseren en alle kunststoffen (polypropyleen) te recycleren. 2.5

Financiën De jaarrekening van het boekjaar 2013 (zie tabel) werd afgesloten met een balanstotaal van € 292.505. De actiefzijde geeft aan dat dit vermogen grotendeels wordt aangehouden onder de vorm van liquide middelen en geldbeleggingen. De passiefzijde leert dat het vermogen nagenoeg volledig bestaat uit eigen vermogen. Het eigen vermogen is weliswaar gedaald door het negatief resultaat in 2013, maar vormt nog steeds een meer dan voldoende financiële buffer om de werking van Recybat te garanderen. In 2012 en 2013 liggen de inkomsten merkbaar lager dan in 2011. 2011 was echter een uitzonderlijk jaar door de uitbreiding van de aanvaardingsplicht met de markt van eerste montage wat aanleiding gaf tot een hoog aantal retroactieve betalingen. Het verschil tussen 2012 en 2013 komt vooral voort uit de financiële inkomsten. De milieubijdrage is sinds 2009 niet meer gewijzigd.

8/10

BALANS RESULTATENREKENING

2011 42.963 233.721 276.684

2012 10.879 286.608 297.487

2013 25.283 267.222 292.505

274.488 2.196 276.684

283.387 14.100 297.487

259.484 33.021 292.505

Bedrijfsopbrengsten

93.306

67.695

81.016

Prestaties Federauto IT-kosten Andere Bedrijfskosten

38.850 17.237 9.385 65.641

40.068 12.038 6.690 58.796

40.956 14.675 47.157 102.787

Winst/verlies

27.665

8.899

-21.771

Vorderingen Geldbeleggingen en liquide middelen Totaal activa Eigen vermogen Schulden Totaal passiva

Tabel 1: Overzicht van de financiële situatie van Recybat voor de periode 2011-2013 De grootste uitgave van Recybat is de vergoeding aan Federauto die het secretariaat van Recybat op zich neemt. Daarnaast zijn er de IT-kosten, te betalen aan Bebat voor het gebruik van “myBatbase”, een registratiesysteem voor de aangiftes voor leden. In 2013 zien we een sterke stijging van de andere bedrijfskosten ten gevolge van enkele specifieke projecten zoals de ledenaudits en de initiatieven rond preventie. Hierin ligt ook de belangrijkste oorzaak voor het verlies van 2013. Uit de kosten blijkt ook dat Recybat geen operationele kosten draagt. Gezien de opbrengst van het gerecycleerde lood van afgedankte autobatterijen en –accu’s, zorgt de marktwerking immers automatisch voor een performant inzamel- en recyclagenetwerk. De voornaamste taak van het beheersorganisme beperkt zich tot het monitoren van de stroom afgedankte autobatterijen en –accu’s met het oog op het optimaliseren van het beheer en de rapportering aan de overheid. Een vergelijking van de kosten met het eigen vermogen leert dat Recybat over een relatief grote financiële reserve beschikt. In het financieel plan dat Recybat medio 2011 heeft ingediend, wordt voor de periode 2011-2015 een afbouw van het eigen vermogen gebudgetteerd met ongeveer € 50.000. In tegenstelling tot de vorige jaren werd in 2013 dus effectief een resultaat geboekt dat zorgt voor een afbouw van de reserves. In het aangepaste budget voor 2014 is een verlies van ongeveer 50.000 voorzien. Deze verliescijfers zijn significant hoger dan voorzien in het financiële plan. Op langere termijn voorziet Recybat nu een aanzienlijke stijging van de kosten. Federauto heeft immers aangegeven niet langer bereid te zijn om tegen de huidige vergoedingen haar taken uit te voeren. Een deel van de taken zal worden doorgeschoven naar Bebat. In de komende jaren staat daarom een stelselmatige toename van de milieubijdrage gepland. Daarnaast is er ook de uitdaging van de Libatterijen met hoge verwerkingskost waarvoor een aparte milieubijdrage zal gelden. Beide aspecten maken dat de financiële situatie in de toekomst sterk kan afwijken van de voorbije jaren. 2.6

De samenwerking met de gemeenten Recybat moet niet voorzien in de organisatie van een financierings- en operationeel systeem voor de inzameling en verwerking van afgedankte autobatterijen en –accu’s zolang de doelstellingen in de bestaande marktsituatie behaald worden. Zoals 9/10

hierboven aangegeven is dit nog steeds het geval. Recybat hoeft bijgevolg ook geen samenwerking met de gemeenten te voorzien. 3

Handhaving

3.1

Doelstellingen De OVAM voert regelmatig controles in de transportsector uit in het kader van de aanvaardingsplicht voor voertuigen, olie, banden, batterijen en accu’s. In de periode 2012-2013 werden de controles op eerste montage/first fill verder gezet: er werden opwaartse controles uitgevoerd om na te gaan of de bedrijven voldoen aan de aanvaardingsplicht voor afvalbanden, afgewerkte olie en afgedankte autobatterijen en –accu’s. Deze opwaartse controles hadden als voornaamste doel de invoerders aan te manen zich aan te sluiten bij de beheersorganismen Recytyre, Recybat en Valorlub.

3.2

Resultaten In totaal werden er in de periode 2012-2013 maar 13 opwaartse controles uitgevoerd op eerste montage. In 2012 en 2013 lag de prioriteit vooral bij controles in de sector van de afgedankte voertuigen en is er maar beperkt gecontroleerd in het kader van de aanvaardingsplicht voor olie, banden, batterijen en accu’s . Het ging voornamelijk over tips van de beheersorganismen (Recytyre, Valorlub,...). Alle bezochte bedrijven voldeden niet aan de aanvaardingsplicht en moesten aansluiten bij één van de beheersorganismes (Recytyre, Valorlub of Recybat) of een individueel afvalpreventie- en afvalbeheersplan indienen. Deze bedrijven werden via raadgevingen gewezen op de wettelijke bepalingen en aangemaand om zich in regel te stellen. Had een raadgeving geen effect, dan werd een verslag van vaststelling (VVV) opgemaakt. In de periode 2012-2013 is maar 1 VVV opgemaakt.

4

Conclusies Door de hoge loodprijs bestaat een sterk uitgebouwd netwerk voor de inzameling en verwerking van afgedankte autobatterijen en –accu’s met loodsamenstelling. Hiervoor hoeft dan ook geen operationeel en financieel systeem voor inzameling en verwerking opgezet te worden, vermits dit geen betere resultaten zou kunnen opleveren dan nu reeds behaald door de marktwerking. In 2012 en 2013 was de hoeveelheid ingezamelde afgedankte loodbatterijen en –accu’s licht hoger dan de hoeveelheid op de markt gebrachte loodbatterijen en –accu’s, voor hetzelfde jaar. Het nieuwe type autobatterijen “Li-startbatterijen” (vb. gebruikt in specifieke toepassingen quads en moto’s) heeft een negatieve waarde bij afdanking. Voor het beheer van deze batterijen werkt Recybat momenteel een regeling uit. Op Europees niveau werd een eenvormige berekeningsmethode voor het recyclagepercentage voor afgedankte batterijen opgesteld. De berekeningsmethode is van toepassing vanaf 1 januari 2014. Voor de verwerkte autobatterijen in 2012 en 2013 werd deze berekeningsmethode nog niet toegepast waardoor het bereiken van de recyclagedoelstellingen niet kan worden bevestigd. Uitgaande van de bestaande verwerkers en verwerkingstechnieken worden evenwel geen problemen verwacht om de doelstellingen te halen.

10/10