VERSLAG West-Vlaanderen / Kring West
“ Risico’s bij tanktransport van voedingsmiddelen”
Milcobel Cvba Langemark 23 oktober 2014 De Dutchers zin doar! Chauvinistisch als hij is opende Charles Demeyere zijn bedrijfsvoorstelling met een beeld van Langemark 100 jaar geleden toen de inwoners van het dorp op de vlucht sloegen voor de Duitse troepen. Het dorp staat inderdaad fel in de belangstelling de laatste tijd, onlangs nog op de nationale televisie met het aangrijpende Lichtfront langsheen de frontlijn van de Groote Oorlog. Tevens toonde hij met een recente luchtfoto van het bedrijf aan dat dit dorp in de Westhoek er nu helemaal anders uitziet dan toen. Wat ooit gestart is met de kleine melkerij St-Paulus in 1906, bepaalt heden ten dage de skyline van het landelijke Langemark. De boerengilde “Helpt malkaar” te Langemark richt de samenwerkende maatschappij “Melkerij St. Paulus” op. De kernspreuk bij de oprichting luidde “Voor en door de Boeren” en het doel der maatschappij werd als volgt geformuleerd: “Eene melkerij te benuttigen, de melk, hare voortbrengsels te verkoopen en ook alle andere bewerkingen die rechtstreeks of onrechtstreeks met eene melkerij kunnen verbonden zijn”.
Wie en wat is Milcobel: Milcobel is een zuivelcoöperatie met 2900 aangesloten leden-melkveehouders die samen zorgen voor een jaarlijkse aanvoer van meer dan 1 miljard liter melk. Het productgamma bestaat uit melkpoeder, boter & room, consumentenkaas, industriële kaas, roomijs, consumentenmelk en melkdrinks. Milcobel omvat 3 divisies (Milcobel Zuivel, Ysco Roomijs en Kaasservice Dupont) en 8 vestigingen : Kallo, Schoten, Brugge, Langemark, Moorslede, Barchon, Argentan (Fr) en Nieuw-Vannep (NL). De omzet bedroeg in 2013 om en bij de 985 miljoen € en werd gerealiseerd met 1900 personeelsleden. Kernwaarden van het bedrijf: 5 x ‘respect’
2900 landbouwers: respect voor de melkleveranciers die volwaardige ondernemers zijn in de eigen omgeving en producenten van een duurzame grondstof. 150.000 koeien: respect voor dierengezondheid en -welzijn, het milieu en een gezonde voeding. de coöperatie: respect voor alle medewerkers en andere stakeholders. de klanten: respect voor de afnemers van de melkproducten. de consument: respect voor de eindverbruiker die recht heeft op een gezond en duurzaam product van de hoogste kwaliteit.
Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050
RMO Natuurlijk vraag je je direct af waar de afkorting ‘RMO’ voor staat. Wel, “heel logisch” maakt Hendrik Goderis, logistiek verantwoordelijke & preventieadviseur Melkaanvoer binnen Milcobel onmiddellijk duidelijk, RMO staat voor “ Rijdende Melk Ontvangst”. Met RMO’s worden de vrachtwagens bedoeld waarmee per leverancier jaarlijks 130 melkophalingen worden uitgevoerd. Wie vorige pagina gelezen heeft en een beetje kan rekenen komt op een totaal van maar liefst 350.000 ophalingen op jaarbasis, uitgevoerd door 140 chauffeurs met 40 moderne trekker-opleggers over gans Vlaanderen en een deel van Wallonië. Weinig risico’s zou je denken, maar niets is minder waar. De activiteit,en bijhorende risico’s, is in te delen in 3 verschillende luiken: risico’s op de weg trillingen en schokken zien en gezien worden verminderde waakzaamheid (nachtwerk) risico’s op de hoeve struikelen, uitglijden en vallen stoten snijwonden aan de handen gewrichtsklachten achteruit oprijden van de hoeve risico’s op de melkerij aanrijding van voetgangers struikelen, uitglijden en vallen vallen van hoogte Op de weg: Een groot deel van de afgelegde kilometers situeert zich op smalle landelijke wegen die in de winter vaak glad zijn door sneeuw of ijzel (en waar strooidiensten zelden te zien zijn), tijdens oogstperiodes een ware glijbaan door modder op de weg en nagenoeg totaal onverlicht. Xenon verlichting vormt hierbij een sterke verbetering op de nieuwe trekkers. Alle opleggers zijn ook uitgerust met meedraaiende assen maar ook dat is niet zonder risico op dergelijke smalle wegen. De zichtbaarheid van de vrachtwagens in het donker wordt aanzienlijk verhoogd door de fluorescerende strips op achterkant en zijkanten.
Om het hoofd te bieden aan het risico op verminderde waakzaamheid bij nachtwerk zijn meerdere preventieve maatregelen in voege. Een jaarlijkse training wordt voorzien tijdens de 7 uren opleiding vakbekwaamheid. De ‘Line-assistant’ is standaard bij aankoop van alle nieuwe vrachtwagens. Op de hoeve: Naast het risico op struikelen, uitglijden en vallen dat aangepakt werd met veiligheidsschoenen met antislipzool, zijn vooral gewrichtsklachten aan de schouders een ernstig gezondheidsrisico tijdens het manipuleren van de zware aanzuigslang voor het leegpompen van de vele melktanks. Dit werd ingenieus opgelost door de losse slang die manueel ontrold en verticaal terug opgeborgen diende te worden, te vervangen door een automatisch horizontaal oprolsysteem gemonteerd onder de pomp. Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050
Op de melkerij: De activiteiten op het bedrijfsterrein van Milcobel zelf zijn tweeërlei. Er zijn de meerdere losbeurten per dag op de losplaats en er is het eenmalig per etmaal volledig reinigen van het volledige voertuig, zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant. Uitglijden op de natte losvloer en tijdens het reinigen wordt voornamelijk voorkomen door een strikt reinigingsplan en het dragen van antislip veiligheidsschoenen. Ook trappen zijn voorzien van een antislipbekleding. Waar niveauverschillen voorkomen, zijn deze duidelijk gemarkeerd. Vallen van hoogte is echter veruit het belangrijkste risico. Vóór het lossen van elke vracht melk dient een staal te worden genomen via een luik bovenop de oplegger. Hiervoor kan men (voorlopig) niet anders dan zich op het voertuig te begeven. Elke oplegger is dan ook voorzien van een opvouwbare reling die via het neerplooien van de ladder achteraan automatisch recht getrokken wordt. Deze collectieve preventiemaatregel zal echter in de toekomst vooral nog zijn nut bewijzen tijdens het reinigen van de bovenkant. Voor het nemen van de melkstalen is een nieuwe oplossing bedacht waarbij het risico op vallen van hoogte volledig geëlimineerd wordt. Het systeem waarbij het staal automatisch wordt verzameld via de leiding tijdens het laden van de vrachtwagen, maakt 40.000 bestijgingen per jaar overbodig. Stelselmatig wordt dit nu op elke RMO geïnstalleerd. Of hoe de preventiehiërarchie wel degelijk in de praktijk kan toegepast worden!
Het reinigen van de binnenkant van de tankwagens gebeurt automatisch. De buitenkant wordt schoongemaakt door middel van een slang met hogedruk waterpistool wat inhoudt dat men zich boven op het voertuig dient te begeven om de bovenkant schoon te maken. In 2012 heeft dit geleid tot een zwaar arbeidsongeval waarbij een werknemer met het hogedruk pistool in de hand bij het afdalen van een oplegger via de ladder zwaar ten val is gekomen. Het was immers met de toenmalige voorzieningen praktisch niet mogelijk om de driepuntsregel toe te passen bij het bestijgen en afdalen van de vochtige metalen ladder. Door de aanwezigheid van een camera op de reinigingsplaats is het ongeval gefilmd. Een uniek moment hoe we via deze beelden met zijn allen ‘life’ getuige konden zijn van een zwaar arbeidsongeval. Ondertussen zijn de nodige aanpassingen uitgevoerd waardoor de hogedrukslang niet meer op en af het voertuig dient meegenomen te worden.
Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050
Sitra Food Logistics Al wie ooit de Noorderring rond Ieper nam, kan er niet naast kijken vlakbij het kruispunt met de Pilkemseweg: de tientallen fel oranje vrachtwagens van Sitra, een familiale transportonderneming opgericht in 1962 en vandaag een van de grootste Europese transporteurs van voedingsmiddelen met 650 medewerkers. Als u vandaag iets eet, dan is de kans groot dat de ingrediënten door Sitra zijn vervoerd: melkpoeder, diepgevroren groenten & aardappelproducten, oliën voor consumptie, suiker, bloem, gist …. “Transport, niet alleen over de weg, maar ook via het spoor, short-sea en via de binnenwateren” wist preventieadviseur Jan Detailleur ons geanimeerd te vertellen.
Beelden zeggen meer dan woorden, zeker als het gaat over het toelichten van de risico’s bij een bedrijf met dagelijks honderden vrachtwagens op de weg over gans Europa. Het is niet altijd vanzelfsprekend om als preventieadviseur te getuigen over voorgekomen ongevallen binnen je bedrijf. Jan toonde ons in alle openheid enkele sprekende voorbeelden.
Risico’s in het verkeer / verstekelingen aan boord (zelfs in silo- en tankwagens!)
Omvallen van oplegger of container tijdens het lossen
Implosie of explosie van opleggers
Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050
De genomen preventieve maatregelen zijn enerzijds het gevolg van de eigen risico-analyses, zowel op het gebied van arbeidsveiligheid, voedselveiligheid alsook op het gebied van milieu. Voor Sitra is het wel gemakkelijk om veiligheidsvoorzieningen en procedures te eisen op de losplaatsen, maar praktisch gezien is het niet doenbaar om over gans Europa te controleren of deze wel overal aanwezig zijn.
Anderzijds zijn er ook heel wat eisen die door de klanten worden opgelegd. Het opleggen van eisen door de klant aan de transporteur is ook gemakkelijk. Het daadwerkelijk inwilligen van alle verschillende eisen binnen een zeer omvangrijk klantenbestand is dat helemaal niet. Om zoveel mogelijk risico’s te dekken past men dan ook gewoon de strengste eisen toe als algemene regel voor alle klanten. Elke chauffeur krijgt opleiding en een chauffeurshandboek in zijn eigen taal. Het gaat hierbij over zeer praktische instructies zoals onderstaand voorbeeld voor het lossen van kipbulkopleggers. Positioneren op de losplaats. Verifiëren of obstakels de silo kunnen hinderen tijdens het lossen. Uitzetten van de steunpoten. Controleren van de stabiliteit van de oplegger. Installeren van de veiligheidstreling. Vastmaken van de aardingskabel.
Bij het laden is de chauffeur verplicht boven op de oplegger werkzaamheden uit te voeren. Bij het lossen is dit onder normale omstandigheden niet het geval, maar het komt wel voor bijvoorbeeld bij een slecht afgesloten deksel dat onder druk lekt tijdens het lossen. Elke chauffeur heeft bovendien ten allen tijde een eigen valharnas en vanglijn ter beschikking.
Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050
Terwijl de waterdamp uit de droogtoren van de melkpoederproductie het nieuwe logo in een wazige mist hulde, werd er bij een heerlijk broodje en een verfrissend drankje nog duchtig van gedachten gewisseld tijdens de netwerking. “Leren van mekaar blijft immers een van de beste manieren om blijvend kennis op te doen.” Dank aan de gastheren/sprekers Charles Demeyere & Hendrik Goderis voor de warme ontvangst. aan spreker Jan Detailleur voor de boeiende en open getuigenis. aan Hendrik Goderis en Marnix Demey voor de boeiende rondleiding in het bedrijf. aan de afdeling RMO voor het lekkere geschenkje dat voor elke deelnemer klaargemaakt was. aan alle bestuursleden Kring West voor de voorbereiding en organisatie. aan alle deelnemers voor hun aanwezigheid.
Verslag & foto’s: Koen Sohier
Prebes vzw / Diestersteenweg 88 / 3510 Kermt / Tel 011 28 83 40 / Fax 011 28 83 49
[email protected] / www.prebes.be / IBAN BE24645119329738 / BTW BE 0424273050