mijndz
Mijn DZ is:
Doe mee aan WK p de van d ool e PV
Kennis bundelen in het nieuwe Wondexpertisecentrum 02/03 Hoe Petra en Anneke de natuurlijke keizersnede introduceerden in ons ziekenhuis 08 Nieuw in het DZ: Commissie Ethiek 15
02
Passie De bal… gaat rollen en PV doet mee. Met een online pool. Voor iedere Oranje-fan in het DZ. Met een iPad voor die ene die wint. Wij doen mee natuurlijk. Want wie valt er nou niet voor een maand lang Brazilaanse samba, lees het op p.4. Gaat... dit nummer over passie? Niet in het bijzonder, maar overal valt over passie van collega’s te lezen. Om die van Diana kunnen we niet heen. Ze valt voor die warme, volle klant van de tenorsax. Lees hoe ze les volgt in ons oude ziekenhuis. Herinneringen komen terug en niet alleen bij haar, lees het op p.16. Vind jij… nog passie en voldoening in je werk? Past wat je doet nog bij jou en pas jij nog bij het
Personeelsmagazine van medewerkers en vrijwilligers van het Deventer Ziekenhuis
juni 2014
Operationeel manager Diana Tonkes die er stevig op lossaxt in ons oude ziekenhuis. Lees verder pagina 16
DZ? Op 6 afdelingen verschaft de DIX inzicht. Kan je carrière een ‘boost’ gebruiken? Dan staat P&O voor je klaar met DZ Inzet, lees het op p.14. Compassie… vinden we bij de nieuwe commissie Ethiek. Lees hoe zij vanuit hun liefde voor zorg, hun collega’s je helpen met ethische vragen dilemma’s, lees het op p.15. Vreugdedansjes… deden verpleegkundigen Petra en Anneke na de eerste natuurlijke keizersnede in ons DZ. Hun passie inspireert en maakt veranderingen mogelijk. Begin dit personeelsblad op p.8 en 9. Erick van Zijl en Rob van Putten
Mijn voorzet
Achtergrond
Start met wondexpertisecentrum
Vrienden Meestal gaan we in dit voorwoord in op actualiteiten, zaken die op dit moment spelen of voor ons van belang zijn. Ik wil daarnaast ook een moment stilstaan bij de netwerkactiviteiten waar we als ziekenhuis in investeren. Die blijken waardevol. Aan relevante actualiteiten is op dit moment beslist geen gebrek. In onze buitenwereld speelt voor ziekenhuizen van alles met betrekking tot de juistheid van zorgdeclaraties, goedkeuringen van jaarrekeningen en de wijze waarop in de regio de acute zorgfunctie kan worden georganiseerd. In ons ziekenhuis zelf spelen ook heel boeiende zaken, bijvoorbeeld de ontwikkeling van onze strategie voor de komende jaren. Verder zijn we druk bezig met de wijze waarop we als DZ vanaf volgend jaar de veranderingen op het vlak van de integrale bekostiging willen invullen. Het zijn allemaal onderwerpen die van belang zijn en waar we met velen heel goed en hard aan werken. Dat helpt om op al die vlakken te zorgen dat we als ziekenhuis in Salland goed blijven presteren.
Goed voor p én het zieken Het Deventer Ziekenhuis start met een wondexpertisecentrum. Inzet is de kennis van wondzorg slim te bundelen en de kwaliteit voor de patiënt te verbeteren. Honing, gerstenbrood en ossenvet. Dat haalden de Romeinen uit de kast om wonden op een goede manier te genezen. De hedendaagse wondzorg wordt steeds complexer en geavanceerder (zie kadertje). Doorligwonden, wonden die niet genezen door vaatproblemen, diabetische voetwonden, traumatische verwondingen of oncologische wonden, vergen een deskundige aanpak. In toenemende mate is daarbij de inzet van meerdere specialismen nodig. Het succes van onze aanpak is allesbepalend voor het welzijn van onze patiënten. Maar ook bepalend voor de gemiddelde ligduur en dus ook voor de zorgkosten. Toetsen en registreren Er wordt vanuit dit perspectief steeds kritischer gekeken naar hoe ziekenhuizen (en andere zorgverleners) hun wondzorg organiseren. Zo ook door de Inspectie voor de Gezondheidszorg, die dit jaar start met het toetsen van de wondzorg aan de hand van vaste criteria (focus: diabeti-
sche voetulcera). Ook verzekeraars stellen meer (registratie) eisen op het gebied van wondzorg. Het is een kleine greep uit de ontwikkelingen die ons ziekenhuis (en andere) stimuleren om met een wondexpertisecentrum (WEC) te starten. Dit kenniscentrum moet de kennis en kunde rond wondzorg bundelen én ervoor te zorgen dat er 1 aanspreekpunt komt voor wondzorg. Integreren ‘Het WEC is geen polikliniek, maar een overkoepelende benaming voor de multidisciplinaire samenwerking tussen zorgprofessionals die een rol hebben bij de behandeling en zorg van wonden’, vat Eddy Koopman de functie van het WEC kort samen. ‘Belangrijk is dat we de medischspecialistische en verpleegkundige kennis veel beter gaan integreren. Ook is het van belang dat we de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van wondzorg in het multidiscipli-
Ook onze omgeving ziet dat en vindt dat van belang. Kort geleden waren we als ziekenhuis gastheer voor een bijeenkomst van de Vereniging MKB Deventer. Daar kon ik meer vertellen over ons mooie ziekenhuis en over de ontwikkelingen die hier spelen. Met ruim 150 bezoekers was het een zeer druk bezochte en buitengewoon leuke avond. Je ziet hoe begaan bedrijven zijn met onze organisatie. Je realiseert je eens te meer hoe belangrijk wij als organisatie ook zijn voor deze vaak kleinere, omliggende, lokale bedrijven. Niet alleen als ziekenhuis hebben we bij die bijeenkomst weer waardevolle contacten kunnen leggen. De avond bood ook de Stichting Vrienden van het Deventer Ziekenhuis een podium om mensen enthousiast te maken voor lidmaatschap. Voorzitter Jan Willem Holthuis van de stichting bracht het nut van de stichting voor het ziekenhuis, en het belang van ondersteuning daarvan vanuit het bedrijfsleven, met verve aan de orde. Dat leverde weer veel nieuwe ‘Vrienden’ op, en daarmee de mogelijkheid om vanuit de MKB-vereniging ook meer structurele ondersteuning te gaan organiseren voor het goede werk dat de stichting Vrienden voor het ziekenhuis doet. Ook dit soort bijeenkomsten zijn van belang voor ons ziekenhuis. Het versterkt de goede band die we met het bedrijfsleven in ons verzorgingsgebied hebben. En daar werken we graag mee samen! Jeroen Kleinjan, Raad van Bestuur Deventer Ziekenhuis
Nicole
2
Rosanna
mijn DZ
Achtergrond
atiënt nhuis naire team en in de hele zorgketen kunnen verspreiden.’ Eddy is wonddeskundige van het eerste uur in ons ziekenhuis, een collega die in de loop der jaren veel heeft gedaan om de wondzorg op een hoger plan te trekken. Niet vreemd dus dat hij ook een van de drijvende krachten is achter het nieuwe centrum. Dat doet hij onder meer samen met heelkunde, dermatologie, de gipskamer, de revalidatiegeneeskunde en nog een aantal andere partijen. Maar gek genoeg, moet het veel van zijn werk overbodig maken. Want waar de kennis nu nog voor een deel exclusief bij hem ligt, moeten veel meer verpleegkundigen in het ziekenhuis aanspreekpunt worden voor wondzorg.
‘Onze hele wondzorg kan op een hoger plan komen’ Vandaar dat er 8 wondverpleegkundigen zijn opgeleid en er nog meer met een speciale opleiding starten. ‘Het is de bedoeling dat er uiteindelijk minimaal 1 of 2 wondverpleegkundigen op iedere klinische afdeling werken’,
‘Slimme’ pleisters Het verzorgen van wonden maakt een pijlsnelle ontwikkeling door. Technisch is er meer en meer mogelijk om patiënten met wonden te verzorgen en te behandelen. Neem de nieuwe generatie slimme pleisters en verbanden. Met deze middelen wordt het (aan) groeien van het weefsel gestimuleerd. In ons ziekenhuis wordt deze behandeling vaak gecombineerd met automatisch wondspoelen. Daardoor kun je een wond die je voorheen drie keer per dag moest verzorgen, nu nog maar 3x per week schoonmaken en verzorgen. Daarbij gaat de genezing veel sneller en is er veel minder kans op complicaties. Onder meer door deze ontwikkeling is het mogelijk dat patiënten steeds sneller herstellen en eerder het ziekenhuis kunnen verlaten.
aldus Eddy. ‘Zij bezitten expertise op het gebied van wondbehandeling en materiaalgebruik. Zij moeten ervoor zorgen dat patiënten altijd verzekerd zijn van vakkundige zorg rond complexe wonden. Ze kunnen zowel in de kliniek als op de polikliniek ingezet worden.’ Aanspreekpunt Michiel Averesch heeft onlangs met Nicole van Berkum en Rosanne Koers de opleiding tot wondverpleegkundige afgerond. Zij vertellen dat ze als wondverpleegkundigen een eigen deskundigheid hebben, maar altijd onder auspiciën van de specialist werken. ‘Die is en blijft verantwoordelijk voor de wondzorg en -behandeling’, aldus Michiel Averesch. De wondverpleegkundige wordt op de afdeling het eerste aanspreekpunt voor de wond- en decubituszorg, aldus Rosanne Koers: ‘Dat is belangrijk. Er komen veel kortere lijnen voor de verpleegkundigen en specialisten die willen weten hoe de behandeling verloopt van patiënten met wonden. Je hoeft niet meer alleen Eddy te bellen als je vragen hebt over de decubituszorg en wondverzorging.’
Deze ontwikkeling is ook voor de patiënten van groot belang, zegt Nicole van Berkum. ‘Bij nieuwe patiënten doen we de anamnese en we stellen het behandelplan op onder auspiciën van de arts. Het grote voordeel is dat we de onderzoeken voor de patiënt bundelen. Als wondverpleegkundige heb ik toch meer tijd om goed te kijken naar een diagnose, en kan ik een behandelingvoorstel doen dat past binnen de psychosociale mogelijkheden van de patiënt. Daarmee kan onze hele wondzorg op een hoger plan komen.’ Voor verpleegkundigen is deze ontwikkeling ook niet onbelangrijk, zegt Rosanne. ‘Zij krijgen op iedere afdeling een aanspreekpunt. Wij gaan ook de onderzoeken doen en registraties invullen die nodig zijn rond onze decubituszorg, een taak die nu bij andere verpleegkundigen ligt en veel tijd kost.’ Kwaliteit De aanpak moet niet alleen voor meer kwaliteit zorgen, maar ook voor meer continuïteit. Want met de wondverpleegkundigen in huis, is er ook in het weekeinde voldoende deskundigheid in huis voor wondzorg. Een slimme (re) coördinatie in de wondzorg (o.a. vanuit het WEC) moet er voor gaan zorgen dat patiënten sneller geholpen kunnen worden, sneller herstellen en minder vaak naar het DZ hoeven te komen. Eddy Koopman hierover: ‘Neem een patiënt met een huidkanker aan de voet. De oncoloog kan in een vroeg stadium het nieuwe wondexpertisecentrum erbij halen. Bij een operatie wordt dan de kanker weggehaald en wordt bijvoorbeeld meteen een stukje beenhuid weggehaald om voor de wond aan de voet te kunnen te gebruiken. Het gevolg is dat die wond van de patiënt binnen 2 weken is hersteld. Vroeger was dat 4 weken en zou de patiënt 2 keer moeten worden geopereerd. Ook hier weer: winst voor de patiënt en kostenbesparing voor het ziekenhuis.’ Zorgketen Eddy, Michiel, Nicole en Rosanne benadrukken dat de wondzorg meer en meer over de muren van het ziekenhuis zal reiken. Michiel: ‘We willen het proces van wondzorg en wondbehandeling verbeteren zodat de behandelduur vermindert. Het gaat er ook om dat de patiënt eerder naar huis kan en daar kan herstellen. Waar nodig met hulp van de huisarts.’
Michiel
Eddy: ‘Buiten de muren van het ziekenhuis stemt het WEC de zorg bijvoorbeeld af met de huisarts, fysiotherapeut en/of thuiszorgorganisaties. Op deze manier kan de beste zorg worden geboden op de plek die de patiënt het beste past.’
mijn DZ
3
Kortjes
Nieuws
Trainen op kennis medische termen
Win een exemplaar van Gewoon een gewoonte
Een OK-team oproepen voor een spoedsectio, of voor een patiënt met een AAAA. Onze beveiligingscollega’s moeten in de avond of nacht regelmatig met spoed - telefonisch - specialisten of medische teams oproepen. In die gevallen is het van het grootste belang dat zij de juiste medische terminologie hanteren. Daarom was er voor onze beveiligers onlangs een opfrissingscursus georganiseerd over medische terminologie. In twee groepen kwamen ze een middag bijeen en verdiepten zich in de anatomie aan de hand van een skelet en een torso. Daarnaast oefenden ze met het uitspreken van veel voorkomende medische termen. De les werd verzorgd door dr. Ashvin Boeddha. En passant nam hij de groep mee in zijn enthousiasme over zijn werk als orthopedisch chirurg in opleiding.
Caroline Wellink is freelance journalist. Schrijft regelmatig in ons personeelsblad. In dit nummer over het onderzoek van Houwing. Samen met haar vriendin Wilma Kiewiet was Caroline maanden met een boek bezig. Wilde maar niet vertellen wat het was. Ineens is het er. Vers van de pers. En het is leuk. Het heet Gewoon een gewoonte. Eerste deel in een triologie. Een prachtig vormgegeven familieboek over hoe je (weer) kunt genieten van de ‘gewone’ dingen in je leven. Stoppen met hypes. Stoppen met vliegen. Gewoon weer de juiste gewoontes erop nahouden. Op het gebied van je voeding. Op het gebied van bewegen. Of hoe je je leven organiseert. Samen een recept voor een leven lang genieten.
Hartpatiënten begeleiden
Gewoon een gewoonte is een succes. Best onverwacht, vertelt Caroline. Ze schreef het omdat ze dit boek gewoon wilde schrijven. Maar het is aanstekelijk en wordt goed verkocht. Het mooie is… MijnDZ mag 10 exemplaren van haar weggeven. Wat moet je doen? Schrijf in 3 regels op waar jij in ons ziekenhuis van kunt genieten.
Ben je verpleegkundige? Wil jij (ex-) hartpatiënten begeleiden van de Recreatie- Sportvereniging voor (ex-) hartpatiënten? Dat kan. De RSH is op zoek naar verpleegkundigen die het leuk vinden om 1x per maand op de dinsdag- of woensdagavond van 19.00 uur tot 21.00 uur groepen hartpatiënten te begeleiden in sport en spel. Voor meer informatie kun je e-mailen met Marian Hakkaart of Willy Bolé, collega’s van de EHH/CCU.
Stuur je bijdrage naar
[email protected]. Er is 1 onafhankelijk en vakkundig jurylid: Caroline zelf. Zij kiest de beste 10 inzendingen. De winnaars worden via de DZ Startpagina bekendgemaakt.
Bart Overbeek in bestuur VAR Bart Overbeek is gekozen tot nieuw lid van de Verpleegkundige Adviesraad. De kernteamverpleegkundige van C2 was een van de vele kandidaten voor de vacante post. Bijzonder detail: hij is de eerste man in de VAR.
Bijeenkomst? Vraag het de Servicedesk Wie een bijeenkomst in het DZ wil organiseren, weet dat dit een hoop regelwerk kan zijn. Om afdelingen en medewerkers beter te helpen, is de ServiceDesk voortaan hét startloket. Het regelen van een evenement vergt vaak dat meerdere disciplines, medewerkers, diensten en services ingeschakeld moeten worden. Dat gaat vaak goed, maar soms worden mensen te laat ingeschakeld, of worden ruimtes te laat gereserveerd. Of wordt er op het laatste moment een beroep gedaan op de huismeesters. De organisator kan als altijd een ruimte reserveren via het gebruikelijke reserveringssysteem. Zijn er 35 mensen of meer bij betrokken, dan zal de ServiceDesk contact opnemen met de organisator. Op verzoek van de aanvrager kan dat ook bij minder deelnemers. Samen wordt dan een checklist met aandachtspunten doorgenomen
Grip op geneesmiddelen in waterkringloop Het Waterschap Groot Salland en het DZ willen onderzoeken of gebruikers van geneesmiddelen kunnen worden gestimuleerd minder medicijnresten in het rioolwater terecht te laten komen. Onderdeel van het project Grip op Geneesmiddelen in de Waterkringloop richt zich op patiënten die een CT-scan met contrastmiddel krijgen. Hen wordt gevraagd na het onderzoek de urine op te vangen met een ‘road bag’ (plaszak). Vervolgens worden metingen in het riool gedaan om te onderzoeken of er inderdaad minder röntgencontrastmiddelen worden aangetroffen.
wk Pool 2014 Brasil 2014 staat voor de deur. Op 12 juni om 22.00 uur trappen Brazilië en Kroatië af en volgt een maand lang topvoetbal in het land van de Copacabana. Ook bij PV de Schakel leeft het WK voetbal en dus bieden we het DZ weer een spannende online pool aan. Er zijn dikke prijzen, waaronder een nieuwe iPad als hoofdprijs. Doe dus mee en schrijf je nu in. Doe dat voor 11 juni 00.00 uur. Alle info vind je op de DZ Startpagina.
4
mijn DZ
Nieuws
Ben jij al goedgekeurd? Stilaan is wel bekend wat in ons ziekenhuis de regels zijn voor persoonlijke hygiëne in je werk. Maar de daad bij het woord voegen, kost medewerkers nog steeds veel moeite. In juni doet het Deventer Ziekenhuis opnieuw een beroep op medewerkers om hygiëneregels te respecteren. Met informatie en… met de ludieke petitie: ‘Ik werk hygiënisch!’ Het dragen van sieraden, horloges, ringen, armbanden komt nog steeds voor in het Deventer Ziekenhuis, ondanks jarenlang aandacht vragen voor de landelijk geldende hygiëneregels. Ook het desinfecteren van handen wordt nog overgeslagen. Het DZ is daarom een campagne gestart om medewerkers te wijzen op het belang van ‘schoon’ werken. Dat gebeurt onder meer met linkjes en filmpjes via de DZ Startpagina. Ook is een ludieke campagne gestart: medewerkers kunnen een petitie ondertekenen waarin ze verklaren hygiënisch te werken. Ze worden daarvoor beloond met een leuke Goedgekeurd-button. Afdelingen die de meeste buttons dragen, worden eind juni beloond met een prijs.
Informatie
Hoe heurt het ook alweer? Waar haal je je info vandaan zodat je weet hoe je kunt zorgen voor betere persoonlijke hygiëne in je werk? Die vind je op ons intranet. Vul hiervoor in het zoekvenster ‘Algemene hygiënevoorschriften’ in.
Fotowedstrijd! Heb jij al een mooie foto gemaakt voor een van onze spreekkamers? Een nee betekent een gemiste kans. Want nog tot 1 augustus loopt een bijzondere competitie. De Vrienden van het Deventer Ziekenhuis hebben jou uitgenodigd om je mooiste foto te maken over het thema Sallandse vitaliteit. De mooiste foto’s (o.a. compositie, techniek, thema) komen in het groot aan de muur. Rond het thema is van alles te bedenken: bewegen, gezondheid, leefbaarheid, mensen, dieren, toekomst, et cetera. Doe mee, kijk op de DZ Startpagina voor alle info/aanmelden.
mijn DZ
5
Nieuws
Het doet er toe wat jij doet! Bejegening en communicatie is een verplicht scholingsonderdeel van het deskundigheidsprofiel van een verpleegkundige. Veelal wordt er gehandeld en gecommuniceerd vanuit de eigen ervaring en beleving van de verpleegkundige. De training leert dat het juist belangrijk is dat er gehandeld wordt vanuit de feedback van een patiënt. ‘Naar aanleiding van enkele klachten hebben we geprobeerd om naar deze klachten te gaan kijken door de bril van de patiënt’, vertelt Sara Hoftekoesveld, opleidingsadviseur. ‘Veel klachten komen voort uit een te beperkte informatie en voorlichting of bejegening. Een uitspraak als ‘Ik kom zo bij u terug’, komt vaak voor. Maar wat betekent het woordje ‘zo’ voor een patiënt? Is dat een minuut of een half uur of helemaal niet? Door in de rol van de patiënt te kruipen kunnen we ons gedrag en uitspraken anders gaan interpreteren.’
Tijdens de scholing worden er interactieve oefeningen gehouden. Suzan ten Dam speelt hierin een belangrijke rol. Als ‘actrice’ bootst zij enkele situaties na, waarna verpleegkundigen moeten aangeven hoe zij de situatie interpreteren en anders aan zouden kunnen pakken. ‘Je leert hoe je in gesprek moet komen met patiënten om
‘Weet wat de ander denkt, voelt en wil’ De scholing moet er uiteindelijk toe leiden dat de patiënten van het DZ zich gehoord en gezien voelen en dat het aantal ingediende klachten daalt. ‘Door iedereen ervan bewust te maken en te overtuigen dat het er toe doen wat hij/zij doet, wordt bijgedragen aan het gastvrijheidsconcept van ons ziekenhuis. ‘Want tenslotte willen we weer de prijs van meest gastvrije ziekenhuis behalen: een prachtig resultaat van ons doel om de patiënt nog meer centraal te stellen’, vinden Sara en Doret.
UwDZ nu ook in Zutphen De patiëntenkrant van het Deventer Ziekenhuis krijgt opnieuw een groter verspreidingsgebied. Dit is gedaan om ook mensen in Zutphen en omgeving te informeren over onze zorg. Sinds vorig jaar bezorgen we de patiëntenkrant niet alleen in en om Deventer, maar ook in het gebied tot aan Geesteren, Markelo en Nijverdal en Hellendoorn en omgeving. Met ingang van deze uitgave van juni 2014 wordt het verspreidingsgebied verder vergroot. Nu wordt UwDZ onder meer ook bezorgd in Zutphen en de regio daar omheen. Denk aan plaat-
6
mijn DZ
sen als Hall, Brummen en Warnsveld. De oplage van de krant is hiervoor verhoogd naar zo’n 150.000 exemplaren. Mensen kunnen in het verspreidingsgebied van onze krant kiezen voor ziekenhuizen in Apeldoorn, Zutphen, Deventer, Hengelo en Enschede. Met UwDZ proberen we lezers te verleiden voor het DZ te kiezen. Al langer kwamen er verzoeken van patiënten/bezoekers uit die gebieden om de krant te ontvangen.
Het deventer Ziekenhuis is:
Maart 2014
Chirurgen Robbert Bosker, Mike Liem en Mirre de Noo die op 15 maart a.s. live voor een groot publiek een operatie uitvoeren en toelichten. Lees verder op pagina 4 en 5
LIVE OK
15 maart 2014 burg Deventer Schouw
01
Achter de scherm en
03 14 - 17 april 2014: Week van de Ortho pedie 07 DZ Legt Uit over 11
UwDZ verschijnt 4x per jaar: in maart, juni, september en december.
uw d z
‘We lopen soms voorbij aan de emotie van de patiënt’
beter te kunnen anticiperen op waar iemand behoefte aan heeft’, vertelt Sara. ‘De insteek van de scholing is niet: ’Je had het anders moeten doen’, maar: ‘Hoe kan ík het anders doen?’.
voor bezoeker s & patiënten van het Deventer Ziekenhu is
Verdiepingsslag ‘Binnenkort gaan we een verdiepingsslag doen’, vertelt Sara. ‘Op 12 data in 2014 worden alle verpleegkundigen geschoold. Samen met geestelijk verzorgers Carla Bellers en Wouter Vlek, medisch maatschappelijk werker Marjon de Ruiter en verpleegkundigen Suzan ten Dam en Doret Geurtjes, is een programma voor het vervolg opgesteld.’
’Empathie is hierin een belangrijk thema’, vertelt Doret. ‘Weet wat de ander denkt, voelt en wil: leef je in in je patiënt! De één zal dit beter kunnen dan de ander: bijvoorbeeld door opgedane levenservaring of door rouw- en verlieservaring. Een patiënt die in het DZ wordt opgenomen, moet zich volledig overgeven aan de omringende zorgverleners. Probeer je eens in te leven in hoe dat moet voelen.’
Informati ekrant
Warm hart ‘Het is ook best begrijpelijk dat er discrepantie bestaat tussen wat de verpleegkundige beleeft en wat de patiënt ervaart’, zegt Doret Geutjes, specialistisch verpleegkundige OK. ‘Iedere verpleegkundige heeft met een warm hart en de beste intenties voor de zorg gekozen. We willen goede zorg verlenen aan onze patiënten. Maar soms zijn we zo druk dat we voorbij lopen aan de emotie van de patiënt. Dat is beslist geen onwil, maar het is wel belangrijk dat we ondanks de ervaren drukte, weer leren om goed te kijken naar onze patiënten. Zo kunnen we zien en vragen wat er in onze patiënten omgaat. Een patiënt die angstig en daardoor onrustig op bed ligt, zal bijvoorbeeld eerder van het bed vallen als een patiënt die rustig en goed voorbereid in bed wacht op zijn behandeling. Het kost meer tijd om een gevallen patiënt weer in bed te krijgen, dan als er even geluisterd was, zodat de patiënt zich gehoord voelt en gerustgesteld is. ’
botontkalking
Nieuw expertisecen trum voor urine- en ontlastingsproblem en
Op zaterdag 15 maart 2014 willen we een breed publiek laten kennismaken er met de patiënt en familie? Maar ook met onze zorg. Via wat gebeurt een beeldverbinding er allemaal achter tussen ons ziekenhuis de schermen. Welke en de afwegingen Deventer Schouwburg maken we als behandelaars kunnen mensen zien ? Graag laat ik zien hoe we een kijkoperatie uitvoeren dat we niet over een nacht bij een patiënt bij ijs gaan. Voor iedere wie de diagnose darmkanker patiënt afzonderlijk proberen is gesteld. Daarbij we een op maat gemaakte verwijderen handeling we een stuk darm bete vinden. Dat doen waarin een tumor is geconstateerd. we in Deventer door meerdere disciplines en specialismen in de zorg te Zo’n operatie is ingrijpend. betrekken. Daarmee Wel is tegenwoordig kunnen mensen zich ook voor een veel sneller herstel de behandeling van mogelijk. Mensen darmkanker in het verliezen Deventer minder bloed, lopen Ziekenhuis in vertrouwde minder risico op wondbreuken handen weten. en ook kunnen we in cosmetisch opzicht een fraaier resultaat bereiken. U bent van harte uitgenodigd Ik wil op die dag laten om op 15 maart zien welke ontwikkeling de behandeling een heel bijzonder kijkje achter de schermen van darmkanker nog meer heeft doorgemaakt van onze zorg te nemen. . Aanmelden kan via www.dz.nl/liveok. Lees verder op pagina 4 en 5. Naast de live beelden laten we zien wat er gebeurt na- Robbert dat de diagnose darmkanker Bosker, is gesteld. Wat gebeurt Chirurg Deventer Ziekenhuis
Nieuws
Spil in de zorg voor neurologiepatiënten Het was net geen cum laude. Maar een onderzoek opgezet tijdens haar studie, werd wel genomineerd voor een prijs. Coline Beijeman heeft haar masteropleiding tot physician assistant prachtig afgerond. Nu wil ze op B2 een mooie brug slaan tussen de medisch-specialistische en de verpleegkundige zorg aan neurologiepatiënten. Neuroloog Hedwig Lohmann: ‘De afdeling heeft er een belangrijk, vast aanspreekpunt bij. Anders dan de neuroloog die langskomt tijdens het lopen van de visite, zal Coline altijd op de afdeling aanwezig zijn. ‘Een groot voordeel, op de afdeling kan ze voor continuïteit zorgen en is ze in staat zelfstandig geïntegreerde verpleegkundige en medische zorg aan onze patiënten te leveren. Coline heeft al heel veel kennis vergaard en zal haar expertise verder uitbouwen.’
Om een echte ‘spil’ te hebben in de neurologische zorg, gaat Coline Beijeman op B2 aan de slag als “zaalarts”. Jaren was ze als verpleegkundige werkzaam op de afdeling neurochirurgie van Isala. Daarna is ze bij ons in 2,5 jaar tijd opgeleid tot physician assistant. Met het afronden van haar studie, is ze officieel de 6e gediplomeerde PA van het DZ (en er zijn er nog 2 in opleiding). ‘Het wordt zo langzamerhand tijd om een clubje te beginnen’, lacht Coline. ‘Het toont in ieder geval aan dat ons vak volop in ontwikkeling is. Ik denk dat je aan de 9 komt door de verpleegkundig specialisten mee te tellen, maar dit is een iets andere functie.’ Continuïteit De 27 jarige Elburgse zal bijna exclusief in de kliniek werken en waar nodig op de Spoedeisende hulp en op de polikliniek. Vooralsnog heeft ze geen eigen spreekuren; haar taak ligt op de verpleegafdeling. Daar moet ze voor meer continuïteit en kwaliteit in de patiëntenzorg zorgen. Haar werkzaamheden op de afdeling zijn even veelzijdig als divers. ‘Ik loop onder meer de dagelijkse visite, draag de verantwoordelijkheid voor de opvang, diagnostiek en behandeling van opgenomen patiënten’, licht Coline toe. ‘Ook voer ik familie- en ontslaggesprekken en verricht ik lumbaalpuncties.’ Als gediplomeerd PA heeft ze nu bovendien de bevoegdheid om medicatie voor te schrijven: ‘Afgesproken is dat ik geprotocolleerde medicatie zelfstandig voorschrijf. Bij andere medicatie gebeurt dat onder auspiciën van de specialist.’ Brug slaan Met dit takenpakket is ze in brede zin verantwoordelijk voor het beleid rond patiënten op B2. Daarmee is ze ook hét aanspreekpunt, onder meer voor verpleegkundigen, specialisten en andere zorgverleners. Coline hierover: ‘Ik heb door mijn opleiding naar de functie van physician assistant een grote stap kunnen maken, met name op het gebied van klinisch redeneren. Daardoor kan ik nu aan de ene kant heel goed begrijpen en ‘vertalen’ wat een patiënt medisch gezien nodig heeft, maar ken ik ook het verpleegkundig perspectief nog heel goed en kan ik praktische dingen die ik als verpleegkundige heb geleerd, integreren en toepassen. Ik vind het belangrijk om die brug te slaan en de samenwerking tussen de specialist en de verpleegkundige te verbeteren.’ Investeren Coline wil graag investeren in het beter maken van de zorg-, scholings- en kwaliteitsprocessen op de afdeling in brede zin. Samen met de verpleegkundigen en artsen, maar ook samen met andere disciplines, zoals de ergotherapeuten, de maatschappelijk werkers en de revalidatieartsen. ‘Ik denk dan bijvoorbeeld aan een betere uitwerking van de scholing aan verpleegkundigen en onze co-assistenten. Ook op dat terrein wil ik voor meer continuïteit en kwaliteit zorgen.’ Op de afdeling komt nog regelmatig voor – erkent ze – dat patiënten Coline aanspreken als ‘dokter’. ‘Ik vertel altijd aan patiënten en families wat mijn functie inhoudt; dat ik geen dokter ben, maar dat ik een functie heb tussen de medisch specialist en de verpleegkundige en ik onder supervisie van een neuroloog werk. Patiënten vinden dit prima en zijn blij met de extra tijd die ik heb om dingen goed uit te leggen. Soms merk je voorafgaand aan een gesprek wat twijfel, maar gelukkig weet ik die nagenoeg altijd weg te nemen.’
Maatschappelijk werker Wim Wissink: ‘Wat ik gemerkt heb, is dat de continuïteit vergroot wordt met de inzet van een PA. Dit uit zich in sneller met elkaar (behandelteam neurologie) - naast het medische beleid - ook het paramedische beleid te bespreken. De inbreng van alle disciplines wordt hiermee vergroot waardoor de zorg daadwerkelijk multidisciplinair wordt. Het gezamenlijk gesprekken voeren met de patiënt en familie geeft de mogelijkheid in het zelfde gesprek complementaire zorg te leveren. Door de aanwezigheid van Coline op de afdeling is de mogelijkheid tot inhoudelijke verdieping van een casus groter. Deze mogelijkheid wordt in ieder geval door mij als zeer prettig ervaren.’
Senior verpleegkundige Irene Kerdijk: ‘Het is een aanwinst voor de afdeling dat Coline bij ons werkzaam is. Zij is zeer laagdrempelig en praktisch de hele dag aanwezig. Doordat zij er is, kunnen de familiegesprekken ook vroeger op de dag plaatsvinden waardoor de werkzaamheden met betrekking tot vervolg sneller doorlopen. Als zij ook bepaalde medicatie mag voorschrijven, is er weer een verbetering. De patiënt zal dan eerder kunnen starten hiermee en dat komt het herstel ten goede.’
Continuïteit
In het DZ werken er onder meer ‘PA’s’ bij Reumatologie, Longgeneeskunde en Heelkunde. PA’s verrichten medische handelingen, draaien zelfstandig spreekuur en voeren soms ook zelfstandig (kleine) operaties uit. In opdracht van de specialist, maar ook op eigen initiatief. Verder kunnen ze diagnoses stellen, behandelplannen opstellen en uitvoeren. Het blijkt dat deze taakverdeling tussen specialist en physician assistant leidt tot meer continuïteit in en een betere kwaliteit van de zorg.
Haar masteropleiding deed Coline Beijeman onder meer samen met Susanne Groenink. Ook zij heeft de opleiding inmiddels met succes afgerond en werkte en werkt n het DZ, o.a. op de poli Heelkunde.
mijn DZ
7
Interview
8
mijn DZ
Interview
Petra en Anneke over 3 jaar pionieren, pushen, praten en plaveien voor de ‘gentle keizersnede’
‘Zo hoort het te zijn’ Er moest wat water door de IJssel voor het zover was: de mogelijkheid om in het Deventer Ziekenhuis een natuurlijke keizersnede te ondergaan. Meer dan drie jaar maakten onder meer verpleegkundigen Petra van der Spek en Anneke ten Hove zich hard voor introductie van de natuurlijke keizersnede. Sinds half april is het zover. Over de geboorte van een heel bijzonder ‘kindje’.
Jaarlijks worden er zo’n 175 sectio caesareas uitgevoerd in het DZ. Toch gingen voor geplande keizersneden steeds vaker ouders naar omliggende ziekenhuizen. Reden: daar mocht de baby wel direct na de operatie bij de moeder op de borst. In het DZ was er even wangcontact tussen moeder en telg, maar daarna ging de baby mee naar de kraamafdeling met verpleegkundige en partner. Pas een uur of later werden moeder en zoon/dochter herenigd. Al tijdens hun afstuderen deden verpleegkundigen Anneke ten Hove en Petra van der Spek onderzoek naar een alternatief: de ‘natuurlijke’ of ‘gentle’ keizersnede. Petra: ‘Voor alle bezwaren ertegen, konden we wel oplossingen verzinnen.’ Dat ze daarom door hebben gezet om het ook in DZ mogelijk te maken, heeft te maken met dat onderzoeken hebben uitgewezen dat het in alle opzichten beter is voor moeder en kind als zij bij elkaar blijven. Minder huilen, minder stress, minder postnatale depressies en bindingsproblemen.’ Dat de natuurlijke keizersnede niet gebeurde in het DZ had onder meer te maken met de angst voor onderkoeling van de baby’s, (de OK’s zijn één tot twee graden koeler dan wenselijk), artsen en anesthesisten hebben minder werkruimte en de werkdruk voor verpleging wordt erdoor verhoogd. In 2011 werd een tussenvorm gekozen waarbij de hereniging tussen moeder en kind niet een uur of meer was, maar al veel korter. Nu is er de echte doorbraak. Anneke: ‘Op de operatietafel, kort voordat het baby’tje geboren wordt, laat men de ouders die dat willen via een vensterdoek zien hoe hun baby ter wereld komt. De baby wordt daarna gezien door de kinderarts en dan zo snel mogelijk bij moeder op haar borst gelegd. Als de moeder kiest voor borstvoeding, kan het kindje daarna ook al worden aangelegd.’
‘We waren vroeger een uurtje weg van de afdeling, nu soms wel drie uur’ Het bezwaar van onderkoeling is weggenomen door warme lucht onder een deken te blazen. Het andere bezwaar, meer werkdruk voor verpleging, is er nog wel. Petra: ‘Waren we vroeger een uurtje weg van de afdeling, nu is dat soms wel drie uur. Dat
levert wel wat meer druk op de afdeling op. De nieuwe werkwijze is voor iedereen even wennen.’ Toch is vriend en vijand het er wel over eens dat deze natuurlijke weg de goede route is. En niet alleen omdat ouders niet langer naar omliggende ziekenhuizen hoeven uit te wijken. Anneke: ‘Een moeder wil een kind na de geboorte direct zien, voelen en ruiken. Het is tegennatuurlijk om een kind weg te halen. Je ziet gewoon dat een kind rustiger is als het direct bij de moeder is. Er is minder stress, de bloedsuikerspiegel en de temperatuur zijn stabieler, de bloeddruk bij de moeder is beter, er zijn minder pijnstillers nodig, de borstvoeding komt beter op gang. Kinderen en moeders krijgen nu eigenlijk dezelfde start als bij een vaginale bevalling. Iedereen is domweg gelukkiger.’ Petra vat de natuurlijke keizersnede daarbij als volgt samen: ‘Het hoort gewoon zo!’ Anneke: ‘Op Facebook zag ik een reactie van een ouder na de eerste natuurlijke keizersnede in DZ die zei: geweldig, ik wou dat dat het in mijn tijd zo was geweest.’ Kleine disclaimer: als er complicaties zijn bij moeder of kind of als de bezetting op de verpleegafdeling echt te gering is, kan afgeweken worden van het nieuwe protocol.
‘Als verpleegkundige kun je het verschil maken en zaken bereiken’ Anneke en Petra zijn kinderartsen, gynaecologen, collega’s en anesthesiologen dankbaar dat ze samen tot het nieuwe protocol zijn gekomen. Ze snappen dat het voor hen soms lastiger werken is met al die mensen op de OK en dat anesthesie bijvoorbeeld lastiger bij een infuus kan, maar bij Petra en Anneke overheerst de trots. Trots dat ze het na een ‘zware bevalling’ toch voor elkaar hebben gekregen na drie jaar pionieren, pushen, praten en plaveien. Anneke: ‘Ja, ik denk dat je best mag stellen dat we hiermee aangeven: ook als verpleegkundige kun je het verschil maken en zaken bereiken. Ik heb wel het gevoel nu voor volwaardiger te worden aangezien.’ Petra: ‘Na de eerste natuurlijke keizersnede hebben we op de gang samen stiekem wel een vreugdendansje gemaakt.’ Effect is hoe dan ook dat ouders nu in Deventer kunnen blijven, ook bij een sectio caesarea.
mijn DZ
9
Van de Medische Staf
Personeel & organisatie
Leren omgaan met verlies en rouw Leren van calamiteiten Beter een calamiteit in de zorg te veel, dan te weinig melden. Dat besef leeft meer en meer binnen de medische staf. Het wordt bovendien normaler om fouten en missers in de zorg te bespreken en ervan te leren. Voorzitter Jacques ten Holter over een belangrijke cultuuromslag. Dit jaar is er sprake van een forse toename van het aantal calamiteiten in het DZ. Een calamiteit is officieel een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood van of een ernstig schadelijk gevolg voor een patiënt of cliënt heeft geleid. ‘Zorginstellingen zijn verplicht calamiteiten te melden bij de Inspectie. Er wordt ook steeds strenger op toegezien’, aldus Ten Holter. Het is waarschijnlijk niet zo dat er dit jaar meer calamiteiten zijn in ons ziekenhuis dan anders. Waarschijnlijk correspondeert het aantal met dat wat te verwachten valt voor een ziekenhuis met onze omvang. ‘Dat het er bij ons niet meer waren, had er onder meer mee te maken dat specialisten bepaalde incidenten niet altijd of onvoldoende als calamiteit herkenden of meldden Nu zie je, door druk van de Inspectie en door onze eigen pro-actieve houding, dat specialisten eerder naar buiten treden met ernstige incidenten. Daardoor komen er substantieel meer aan het licht’, aldus Jacques ten Holter. Een ernstig incident wordt altijd aan de Inspectie gemeld en er volgt altijd een zogenaamd SIRE-onderzoek. ‘Dat is een belangrijk onderzoek. Daarbij wordt niet alleen het handelen van ons als zorgverleners onderzocht, maar volgt ook een analyse van zorgprocessen, het gebruik van apparatuur en systemen. Inzet is fouten in het totale proces aan het licht te brengen, zonder achteraf schuldigen aan te wijzen. Het gaat erom herhaling in de toekomst te voorkomen.’ Dergelijke onderzoeken zijn even grondig als tijdrovend, aldus Ten Holter. ‘Daarvoor wordt ook van de specialisten veel inzet gevraagd. Ik ben blij dat vakgroepen in dit ziekenhuis die bereidheid tonen en leden voor onderzoekscommissies aanleveren.’Naast het doen van meer onderzoek, wil de staf ook meer calamiteiten met elkaar bespreken. ‘Per 1 juli zullen we in iedere kernstafvergadering in ieder geval 1 casus gaan bespreken. Dat doen we integer, en naar elkaar in alle openheid. Het is ons niet te doen om een collega op fouten te betrappen, maar van de omstandigheden te leren waarin dingen fout gaan in de zorg, om kennis te delen. Voor de specialist is het goed kennis te nemen van de calamiteit die collega’s overkwam. In de luchtvaart is dat al jaren een gewone zaak en ook bij ons gaat dat nu meer en meer vormkrijgen. Dt vind ik een heel goede ontwikkeling.’ Jacques Ten Holter, voorzitter Medische Staf 10
mijn DZ
We noemden Dinie het ‘zonnetje van de afdeling’. Altijd opgewekt, was ze. Ondanks haar ziekte. Altijd een glimlach en vriendelijk woord voor wie op haar kamer werkte. Maar sinds vanmorgen is het stil. De kamer leeg… Onze roomservicemedewerkers hebben vaak een intense band met de patiënt. Ook al weten ze niet altijd wat iemand precies scheelt. Toegang tot het medisch dossier is er immers niet. Zorg en aandacht des te meer. Niet zelden zijn ze lange tijd met een patiënt verbonden. En diens familie. Zeker als er wordt gewaakt. En dan komt het einde. Soms bekend, soms onverwacht. Hoe ga je dan om met je emoties? En wat kun je het best doen voor de nabestaanden? Geen goed of fout Op 8 april spreken zo’n 16 roomservicemedewerkers met elkaar over het omgaan met verlies en rouw. Geen ‘moetje’ van het management, maar een vraag vanuit henzelf. Operationeel manager Jos Spikker vroeg daarop het Bedrijfsmaatschappelijk werk deze workshop te ontwikkelen. De middag begint met een stukje theorie waarin bedrijfsmaatschappelijk werker Coby Leeman opsomt welke rouwtaken er zijn. En hoe ga je daar dan mee om? Leeman neemt alvast een drempel weg: ‘Vergeet wat je moet doen. Er is geen goed of fout. Kijk wat een ander wil, en wat diens behoefte is. Loop niet weg, maar stel je professioneel bescheiden op.’ De ervaringsverhalen aan tafel komen los. Zo weten de roomservicemedewerkers dat een rouwproces zich de ene keer snel, de andere keer langzaam voltrekt. Eén van de vrouwen stelt dat het vooral belangrijk is een luisterend oor te bieden. ‘Met het nadere einde in zicht, krijg je soms een heel levensverhaal te horen’, zegt ze. ‘Dat willen de mensen dan ook aan je kwijt.’ Delen Als je betrokken bent bij rouw en verlies, is het belangrijk dit met je collega’s te delen Je kunt immers niet altijd snel terugschakelen naar de waan van alledag. Samen lachend een dienst afsluiten. ‘Worden aangesproken over een karretje dat niet was opgeruimd, kan dan storen’, vertelt een roomservicemedewerker. ‘Jij was immers met je hoofd elders.’ Op een afdeling waar chronisch zieke patiënten worden verzorgd, zijn rouw en verlies een vast gegeven in het team. Dat scheelt echt. De collega’s vertellen elkaar wat er gebeurt, en als het overlijden daar is, gaat de deur van het keukentje dicht om samen de emoties te verwerken.
Ook de afstemming met verpleegkundigen blijkt van grote waarde. ‘Soms weten zij dat iemand gaat sterven, en wij niet’, stelt een roomservicemedewerker. ‘Zo moest ik eens de koffieronde doen, en merkte ik pas laat wat er aan de hand was. Ik heb toen mijn taak overgedragen aan een collega. Gezien de korte tijd die er nog was, kon ik geen vertrouwd gezicht meer worden voor de familie. Een goed besluit vind ik zelf, maar het zou fijn zijn als ik die avond eerder was geïnformeerd over wat er ging gebeuren.’ Begrip Erover praten met je collega’s wordt nog belangrijker als rouw en verlies je eigen wereld raken. Bijvoorbeeld als jij net privé een overlijden hebt meegemaakt. Een roomservicemedewerker vertelt over haar rol tijdens iemands laatste levensfase, En de parallellen met haar eigen leven. Die waren ingrijpend. Coby vraagt zich hardop af of het dan erg is als je wordt overspoeld door je verdriet. ‘Laat het gebeuren, maar let wel op dat je voldoende professionele afstand houdt tot je werk’, is haar conclusie. ‘Vraag eventueel iemand anders even het werk over te nemen.’ Begrip is ook belangrijk voor andere culturen. Zo leven moslims volgens de regels van de Soenna. Het lijden en reinigen van de ziel is daarin een betekenisvol proces dat je moet doorstaan om straks goed bij Allah te komen. Onderdeel daarvan is ook dat je iemand met zoveel mogelijk mensen bezoekt. De roomservicemedewerkers kennen de emoties die dan loskomen. Het harde huilen, bijvoorbeeld. Ze vinden het mooi dat Turkse mensen de dood op deze manier kunnen beleven. ‘Een goede manier van verwerken’, is hun oordeel. Adviezen Voordat de dames ons Mortuarium bezoeken, gaan ze onder leiding van bedrijfsmaatschappelijk werker Trees Bosman aan de slag. In groepjes van 4 worden op flip-overs antwoorden gegeven op: Wat is (niet) helpend voor de patiënt en familie? En wat is (niet) helpend voor jezelf? De roomservicemedewerkers blijken gepokt en gemazeld en komen al snel met de nodige adviezen: ‘Vooral een luisterend oor bieden’’, is het devies. En – in het verlengde daarvan – niet leeglopen met je eigen verhaal. Je denkt misschien dat gedeelde smart halve smart is, maar vaak zit niemand erop te wachten. Troostende woorden voor de nabestaanden scoren ook hoog. En één van de aanwezigen vat de professioneel bescheiden opstelling van die middag mooi samen als ze zegt: ‘Het is goed als je een onzichtbare arm om iemands schouder biedt.’
Personeel & organisatie
Mijn eerste 100 dagen Okke Lambers Heerspink (32) is in februari als chef de clinique orthopedie begonnen in het Deventer Ziekenhuis. Voor veel medewerkers en patiënten is hij echter geen onbekende. Voor die tijd heeft hij namelijk een half jaar stage gelopen bij orthopeed en schouderspecialist Rinko Koorevaar. ‘Ik heb mijn opleidingen gevolgd in het Martini Ziekenhuis en het UMCG in Groningen’, vertelt Okke. ‘Ik kon het laatste jaar van mijn opleiding een speciale schouderstage in het Deventer Ziekenhuis lopen bij Rinko Koorevaar. Hij leerde me de fijne kneepjes van het vak, met name op het gebied van schouderrupturen (scheuren in pezen van de spieren) en prothesiologie. Van hem heb ik o.a. geleerd hoe ik een scopie moet uitvoeren. Deze kijkoperatie wordt uitgevoerd door middel van het inbrengen van een kijkbuisje in het schoudergewricht, waardoor een operatie uitgevoerd kan worden zonder het gewricht open te maken.’
Wat wil je bereiken? ‘Ik wil met name mijn kennis op het gebied van schouderproblematiek verder uitbreiden’, vertelt Okke. Maar daarnaast zou ik graag de schouderpoli verder vorm willen geven en uitbreiden. De contacten met de huisartsen zijn hierbij van essentieel belang. Daar besteed ik veel aandacht aan. Maar ook tevreden patiënten die zich daarover uiten vormen een belangrijke schakel voor de toekomst van de schouderpoli’.
‘Tevreden patiënten vormen een belangrijke schakel voor de toekomst van de schouderpoli’
Wat vind je hier van de sfeer? ‘Het is hier heel gemoedelijk’, vind Okke. ‘Er heerst een prettige sfeer onder collega’s en er is geen echte hiërarchie’. Omdat ik zelf uit Nijverdal kom, ben ik bekend met de Sallandse bevolking en hun eigenschappen. Dat betekent ook dat ik soms moet doorvragen om tot de kern van het probleem en de klachten van de patiënt te komen. Ik draai een eigen spreekuur en heb een eigen OK-programma. Zowel met de klant als met andere specialisten heb ik een prima contact’.
‘Ik ben bekend met de Sallandse bevolking en hun eigenschappen’ Wat zijn je toekomstplannen? ‘Momenteel woon ik in Groningen samen met mijn vrouw Hiltje en 3 kinderen Bengt, Liv en Mette. Vanwege de afstand Groningen-Deventer, verblijf ik van maandag op dinsdag bij Dimence en van donderdag op vrijdag ook. In de avonduren ben ik druk bezig met de voorbereiding van mijn promotieonderzoek over schouders. Dit alles maakt mijn leven behoorlijk complex. Ik hoop dan ook dat de schouderpoli een succes wordt en ik in het Deventer Ziekenhuis kan blijven. Maar dat zal de toekomst moeten uitwijzen’.
Contributie PV de Schakel omhoog Jarenlang bleef de contributie van PV de Schakel gelijk. Sterker 12 jaar lang was verhoging niet nodig. Maar door kostenstijgingen nu wel. Daarom kost het lidmaatschap per 1 september a.s. niet meer € 2,00 maar € 2,50. Voor een extern lid is dat € 3,50. Meer info over PV de Schakel vind je via www.dz.nl > Medewerker > PV. Daar kun je onder meer aanmelden en opzeggen.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek In september houdt het Deventer Ziekenhuis een nieuw medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO). Geef je mening over je werk en over het DZ als werkgever. Voor jezelf, voor je collega’s en voor je werkgever. Op 15 september krijgen DZ’ers via hun e-mail een nieuwe uitnodiging om een vragenlijst te beantwoorden. De vragenlijst is compacter en sneller in te vullen dan bij eerdere edities. De vragen gaan nog steeds over belangrijke zaken. Investeren Je kunt in algemene zin aangeven hoe je in je werk staat, wat DZ moet doen om het werken aantrekkelijk te houden, wat je vindt van je werkplek, van de sfeer, van je leidinggevende, van het opleidingsklimaat. Ook kun je aangeven of je in je werk bijvoorbeeld wordt geconfronteerd met onwenselijke zaken als als een hoge lichamelijke belasting. Ervaar je werkdruk? Geef het dan aan. Is er iets mis met je arbeidsomstandigheden of wil je die juist zo houden? Geef het aan, want dan kan het ziekenhuis ermee aan de slag. Op die manier is meedoen aan het MTO investeren in jezelf en je collega’s. Mantelzorg Op verzoek van de OR is er een aantal vragen toegevoegd over mantelzorg. De OR is benieuwd of binnen het DZ veel mantelzorgers zijn en of zij vinden of er ruimte is voor de combinatie mantelzorg en werk, en of er ruimte is dat te bespreken met de leidinggevende. Resultaten Eerdere MTO’s waren in 2009 en 2011. Dit is de 3e en laatste editie. Deze onderzoeken zijn de basis geweest voor tal van verbeterinitiatieven, niet alleen ziekenhuisbreed, maar ook op afdelingen. Er kwamen scholings- en coachingstrajecten voor
afdelingen en individuele medewerkers. Wat is verder aangepakt? • Scholingstrajecten voor medewerkers; • Salades in het personeelsrestaurant werden goedkoper; • Op de kinderafdeling kregen ouders ‘huisregels’ uitgereikt om conflicten met mondige ouders over afdelingsafspraken te voorkomen; • Beleid rond en aandacht voor agressie en geweld op het werk is aangescherpt; • Er is een e-learning module gekomen rond agressie en geweld;’ • De koffieautomaten serveren ook een soepie tegenwoordig. Was een wens in het MTO; • Overlast van tocht is op diverse plaatsen aangepast; • Ook het klimaatsysteem is aangepast om gesignaleerde problemen te verhelpen. Dus hou je e-mail in september in de gaten en doe mee. Dit is dé kans om aan te geven wat jij belangrijk vindt in je je werk. Volg de berichtgeving op de DZ Startpagina.
mijn DZ
11
Van de OR
Opleidingen
Bijzondere opleiding voor OK in de maak
Wist je dat... In elk clubblad heb je wel een ‘Wist je dat-rubriek’. Zo’n rubriek heeft een functie. Kleine, soms prikkelende boodschappen met meer of minder nieuwswaarde. Maar toch, je bereikt een breed publiek, want veel mensen lezen die rubriek als eerste en misschien wel enige. Aan de OR vragen managers regelmatig of er geluiden vanuit het huis zijn met betrekking tot het nieuw op te stellen strategieplan en of het de medewerkers op de werkvloer bezighoudt. We moeten dan helaas antwoorden, dat die geluiden ons niet bereiken en dat medewerkers daar ook niet zo mee bezig zijn. En dat, terwijl de verschillende projectgroepen (oncolgie, acute zorg, chronische zorg, resultaatzorg, vaatzorg, E-health en opleiden) erg druk zijn om tot een voorstel te komen en er beslissingen genomen moeten worden. Het is niet zo gek, dat de werkvloer er niet mee bezig is, als er geen sprake is van een kijkje achter de schermen bij de projectgroepen. Wat doen die projectgroepen eigenlijk? Wat zijn de wellicht lastige beslispunten? Op zo’n moment jeuken je vingers om op het toetsenbord aan de slag te gaan en de ‘wist je dat’s’ te delen. Trouwens, wist je dat het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de komende drie jaren een niet onaanzienlijk subsidiebedrag ter beschikking stelt voor een kwaliteitsimpuls voor het personeel van ziekenhuizen en dus ook voor het Deventer Ziekenhuis? Momenteel is het Opleidingsinstituut bezig om hiervoor een gedegen plan te schrijven, dat mede geënt is op de nieuwe koers van het DZ. Leuk om te weten toch? Want daar liggen kansen voor medewerkers! Wat we proberen te zeggen is, dat we het jammer vinden, wat de overwegingen ook mogen zijn, dat er tijdens bepaalde trajecten weinig tot niets over gecommuniceerd wordt. Iedereen is toch wel een beetje benieuwd naar wat er straks gaat gebeuren met het DZ en wil weten hoe lastig het misschien is om de juiste koers te bepalen en waarom de projectgroepen bepaalde keuzes maken… Een inkijkje hoe het er straks uitgaat zien zou toch aardig zijn? Vooral als je straks mede-uitvoerder bent? Wist je dat communicatie een erg lastig punt is in het algemeen en zeker in een grote organisatie als de onze? Hierover leren we elke keer weer bij en zo is deze column ook bedoeld. Dicky Weltevreden, Ambtelijk secretaris
Een nieuwe opleiding. Op HBO-niveau. Als afstudeerrichting binnen de bekende HBO Verpleegkunde. Bedoeld voor OK-assistenten en anesthesiemedewerkers. Opgezet met ‘concullega’s’ van ziekenhuizen in de omgeving. Onze OK en ons Opleidingsinstituut werken aan een bijzonder opleidingstraject. Het OK-landschap verandert snel, onder meer door technologische ontwikkelingen. Daardoor sluiten bestaande (MBO) opleidingen voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers niet meer aan bij de wensen van ziekenhuizen. Er wordt in ieder geval steeds meer gevraagd van professionals. Gevolg: er zijn meer en meer medewerkers nodig zijn die met HBO-niveau instromen. Om die reden zijn er drie landelijke projecten om gestart, waarvan een in de Stedendriehoek. Onze OK en ons Opleidingsinstituut hebben daar een belangrijke rol in gespeeld. De inspanningen hebben geresulteerd in niets meer of minder dan een fonkelnieuwe HBO-opleiding. Om precies te zijn: in een nieuwe afstudeerrichting binnen de HBO-V. Voor aankomend operatie- en anesthesie-assistenten dus. Dat is gebeurd in nauwe samenwerking met Saxion én met de omliggende ziekenhuizen in Apeldoorn, Zutphen, Enschede, Hengelo en Zwolle. Er wordt nog hard gewerkt aan het nieuwe curriculum. Opleidingadviseur Sara Hoftekoesveld is daar nauw bij betrokken. Zij geeft aan dat het niet zo gek is dat de ziekenhuizen en de opleidingsinstelling elkaar gevonden hebben: ‘De nood is hoog, erg hoog. We worden in de nabije toekomst geconfronteerd met een schrijnend personeelstekort. Als we niets doen komen we in de problemen. Het gaat om twee bijzondere functies waarvoor heel specifieke kennis nodig is. Het is belangrijk dat we nu zo snel mogelijk mensen gaan opleiden.’ Bart Gietema, hoofd van onze OK, lacht als we hem vragen naar het waarom van het opzetten van een nieuwe opleiding met de concurrentie: ‘Via de stages en werk/leerroutes proberen we studenten straks aan ons ziekenhuis te binden. Maar natuurlijk kan het zo zijn dat ze voor een ander ziekenhuis kiezen dan het onze. Ik denk dat we ze hier veel te bieden hebben. Je moet ook breder kijken: de ziekenhuizen hebben ook een gemeenschappelijk belang. En dat we elkaar in dit traject gevonden hebben, vind ik echt een overwinning.’ Als alles loopt zoals het moet lopen, start de opleidingsvariant in september 2014.
12
mijn DZ
Mijn onderzoek
Onderzoek naar patiënt vriendelijker behandeling Zonschade
Keratosis Actinic is een verhoorningsstoornis als gevolg van zonschade. Als je huid beschadigt door de zon – en dat kan gedurende je hele leven gebeuren- dan ontstaat er een verandering in het dna van de huidcel waardoor een abnormale verhoorning ontstaat. Verondersteld wordt dat de huidstoornis na 10 tot 20 jaar kan ontaarden in huidkanker. Het is echter onbekend hoeveel procent zich hiertoe ontwikkelt. De verhoorningsstoornis is vooral bij ouderen: 1 op de 3 oudere heeft het. Het aantal patiënten in Nederland wordt geschat op 140.000 en is als gevolg van veroudering stijgende. Door onbeschermd en veelvuldig gebruik van zonnebaden en zonnebank komt de stoornis ook steeds vaker voor bij jongere patiënten. Houwing: ‘Mensen zitten tegenwoordig veel meer binnen en pas als de zon schijnt, gaan ze naar buiten. Dan ontstaat er juist schade, omdat de huid niet gewend is aan de zon.’ De dermatoloog geeft aan dat de beste manier om de verhoorningsstoornis te voorkomen is door zonverbranding te voorkomen maar wel te blijven genieten van de zon.
Kwetsbare ouderen met de huidstoornis Keratosis Actinica worden in het Deventer Ziekenhuis sinds kort met meer terughoudendheid behandeld. Uit onderzoek onder DZ-patiënten blijkt dat de pijnlijke en stressvolle behandeling ten koste gaat van de kwaliteit van leven. Voor een aandoening die slechts zelden tot een meer ernstige huidkanker leidt, een te groot offer. De DZ-dermatologen hopen dat met deze inzichten de richtlijnen voor deze groep patiënten worden aangepast. Ruim twee jaar geleden behandelde DZ-dermatoloog Ronald Houwing een oude gedistingeerde man voor Keratosis Actinica. Dit is een verhoorningsstoornis die ontstaat als gevolg van zonschade. Veelal te zien bij oudere mensen, maar in toenemende mate ook bij jonge mensen. De zonlichtbeschadiging uit zich in rode verhoornde plekken op met name gezicht en handen. Deze kunnen in de loop der jaren kwaardaardig worden. Houwing vroeg zich al langer af of behandeling van deze stoornis zin heeft bij kwetsbare ouderen. Hun levensverwachting is te kort voor deze plekken om echt veel kwaad te doen. Daarnaast is de behandeling pijnlijk en stressvol. De wetenschappelijke richtlijnen van de Vereniging van Dermatologen beveelt behandeling aan omdat er een geringe kans bestaat op ontaarding in huidkanker. ‘Deze man was op dat moment een boek aan het lezen dat mijn belangstelling had. Tijdens de be-
handeling met lichttherapie kreeg hij een tijdelijk geheugenuitval door de enorme pijn van de behandeling. Ik zag hem een jaar later weer op het spreekuur en vroeg naar het boek. Hij wist van niets meer. Hij bleek dementerend. Ik vroeg me toen af of de lichttherapie dit proces van dementie had versneld. De plek was genezen, maar hij was er alleen maar slechter van geworden. Dat was voor mij het moment dat ik dacht: dit is niet goed. We behandelen kwetsbare ouderen en het levert niets op.’ In dezelfde periode publiceerde professor Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde aan het UMCG, een artikel waarin hij stelde dat met name longartsen en dermatologen doorgaan met behandelen terwijl ze vergeten dat er een mens achter de aandoening zit. ‘Dat artikel gaf veel onrust. Maar ik was het met hem eens. Wij behandelden hier op jaarbasis honderden oudere patiënten met Keratosis Actinica, terwijl zij er niet aan dood, maar mee dood gaan. Als dermatoloog heb je geleerd de kwaal te behandelen en kijk je te weinig naar de patiënt.’ Richtlijnen Met als doel een aanzet te geven tot verandering van de richtlijnen, heeft Houwing samen met co-assistent Rianne Elling onderzocht of de behandeling van Keratosis Actinica daadwerkelijk meer impact heeft op kwetsbare ouderen. Bij 58 patiënten uit het Deventer Ziekenhuis ouder dan 50 werd gekeken wat de kwaliteit van leven is als je deze stoornis hebt en in hoeverre de kwaliteit
van leven wordt beïnvloed als je behandelt. Maakt het verschil of iemand 50 of 90 jaar is? Nog belangrijker: welke rol speelt kwetsbaarheid? De één is bij 90 nog heel gezond en de ander is bij 70 al krakkemikkig. Houwing: ‘Een vrouw van 50 die de verhoorningsstoornis ontsierend vindt en bovendien de kans op huidkanker wil voorkomen, verdraagt een pijnlijke behandeling beter dan een fragiele patiënt van 80 die weet dat de stoornis niet zijn doodsoorzaak zal zijn. Wij concluderen dat behandeling voor de jongere patiënten wenselijk is. Voor de kwetsbare oudere menen wij van niet.’ Terughoudendheid Deze zienswijze is nieuw. Kwaliteit van leven bij kwetsbare ouderen is binnen de Dermatologie niet eerder onderzocht. De dermatologen in het Deventer Ziekenhuis nemen ‘kwetsbaarheid’ nu mee in de afweging tot behandeling. Met als gevolg dat er meer kritisch wordt behandeld: ‘Waar ik voorheen overging tot behandeling, leg ik nu bij met name de kwetsbare ouderen uit dat ingrijpen niets oplevert. Ik geef aan waar de patiënt op moet letten en dat hij bij verandering van de situatie terug kan komen op het spreekuur. Door de uitkomsten van ons onderzoek zijn wij anders gaan kijken naar onze patiënten. Niet de aandoening met haar richtlijn is leidend, maar de mens die er achter zit. Zo moet het zijn.’
mijn DZ
13
Van de VAR
Personeel & organisatie
‘Balans tussen werken en leven’ Onderzoekslijnen Verpleegkundig onderzoek is belangrijk voor de beroepsgroep. Onder meer omdat verpleegkundigen met onderzoeksresultaten niet alleen hun professionaliteit kunnen versterken, maar ook de kwaliteit van zorg: ‘Onderzoek kan ertoe bijdragen dat je meer bewust bekwaam handelt.’ Met onder meer het Wetenschapsbureau en het Opleidingsinstituut spant de Verpleegkundige Adviesraad zich in om meer lijn te krijgen in het verpleegkundig onderzoek in ons huis. ‘Dat type onderzoek is er gelukkig steeds meer’, geeft Elze Bent aan. ‘Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de laatste Wetenschapsavond waar ook een aantal presentaties te bewonderen viel van verpleegkundig onderzoeker.’ Volgens Elze zien we ook nog veel versnippering. ‘Resultaten worden onvoldoende geborgd en onderzoeken verdwijnen daardoor soms nog in de la. Dat willen we veranderen door meer lijn te brengen in het onderzoeksprogramma in ons ziekenhuis. Bijvoorbeeld door afspraken te maken over….’ Deze inspanningen moeten het onderzoek op een hoger plan gaan brengen. Dat verpleegkundig onderzoek relevant is, staat volgens Elze Bent buiten kijf. Ze wijst op een recent internationaal onderzoek waarin aangetoond is dat de inzet van meer hoger opgeleid verpleegkundig personeel leidt tot substantieel minder doden onder patiënten. Dit onderzoek haalde wereldwijd het nieuws. Ook in ons ziekenhuis wordt relevant verpleegkundig onderzoek gedaan. Elze wijst op een onderzoek van vier HBO-V studenten naar de medicatieverificatie in ons ziekenhuis. Dat is begonnen op de Spoedeisende hulp, maar vindt inmiddels uitbreiding naar de kliniek. In dit onderzoek wordt bekeken hoe we de medicatieverstrekking op de verpleegafdelingen van ons ziekenhuis verifiëren. Doen we het volgens de regels en doen we het zo goed als we denken dat we het doen. Elze: ‘Het is een voorbeeld van onderzoek door en voor verpleegkundigen. Dit soort onderzoek maakt je bewust bekwaam. Je onderbouwt je verpleegkundig handelen. Evidence based werken staat volop in de belangstelling. Bij evidence based handelen neemt de verpleegkundige beslissingen hoe te handelen mede op basis van resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. Met die aanpak dragen we weer bij aan de professionele ontwikkeling van de beroepsgroep. Nog mooier: als de resultaten uiteindelijk een plek krijgen in ons dagelijkse handelen en in onze protocollen, dan maakt het onze zorgkwaliteit beter.
Elze Bent, Voorzitter Verpleegkundige Adviesraad
Onlangs startte op 6 afdelingen een pilot om de duurzame inzetbaarheid van DZ’ers te inventariseren en te optimaliseren. Dat gebeurt onder meer met de Duurzame inzetbaarheid IndeX, een een vragenlijst waarin je ‘inzetbaarheidsprofiel’ wordt vastgesteld. Er wordt gekeken naar je gezondheid, kennis en vaardigheden, motivatie en werk-privébalans. Daarnaast krijg je inzicht in je huidige en toekomstige inzetbaarheid. ‘Met de DIX krijgt de medewerker inzicht in hoe het er nu voor staat en wat er wellicht veranderd zou kunnen worden om ook in de toekomst in deze organisatie te kunnen werken’, vertelt Nienke Huitema, P&O-adviseur a.i. ‘In deze tijden van veranderingen, zowel economisch als maatschappelijk, is het immers niet ondenkbaar dat functies veranderen’. Veranderingen Esther Markink, operationeel manager PMD, beaamt dit. ‘Het is belangrijk om te kijken wat er nodig is om je functie in de toekomst goed uit te kunnen voeren. Als ik kijk naar bijvoorbeeld de Diëtetiek, dan is er veel veranderd. Patiënten liggen korter op de afdeling, maar hebben wel intensievere zorg nodig. Ook de digitalisering zorgt voor veranderingen. Verder ontstaan nieuwe samenwerkingsvormen met externen om de zorg naar patiënten te kunnen waarborgen door de hele keten. Die beïnvloeden het werk eveneens.’ Pilot Voor de 6 deelnemende afdelingen is een informatiebijeenkomst voor leidinggevenden en medewerkers georganiseerd. Aansluitend wordt de DIX aan de medewerkers aangeboden. Het invullen is niet verplicht en de privacy wordt gegarandeerd. Iedere medewerker die de DIX heeft ingevuld wordt gebeld door een DIX adviseur. Dit is een kort gesprek waarin de ervaringen met het invullen van de DIX worden besproken. Vooral het gesprek met de leidinggevende is belangrijk. De medewerker bepaalt zelf of de DIX adviseur en leidinggevende inzicht mogen krijgen in de uitkomsten’, zegt Nienke. Desgewenst kan een actieplan met doelen worden opgesteld door de medewerker dat besproken kan worden met de leidinggevende. Soms volstaat het om de inzetbaarheid vast te houden, maar soms blijkt dat er verbeteringen mogelijk zijn. Dan is het de vraag of de leidinggevende daarbij kan helpen. Bijvoorbeeld met een opleiding of training. Ook kan blijken dat een andere werk/privé balans wenselijk is. Bijvoorbeeld als een medewerker net een kindje heeft gekregen. Dan kan het een oplossing zijn om de werktijden tijdelijk aan te passen’. Bewustwording De DIX geeft met name inzicht in het heden. Daarom wordt het onderzoek herhaald na respectievelijk een
DZ Inzet De DIX is onderdeel van DZ Inzet. Daarin is alles samengebracht wat kan bijdragen aan jouw inzetbaarheid en die van je afdeling. Dit zijn o.a. thema’s, tools, workshops maar ook arbeidsvoorwaarden die al aanwezig zijn en gebruikt worden in het DZ. Je herkent DZ Inzet aan de boom met daarin 6 buttons. De boom is een metafoor voor ontwikkeling, groei, duurzaamheid en evenwicht. De zes buttons vertegenwoordigen de aspecten die van invloed zijn op en bijdragen aan onze inzetbaarheid, namelijk: mentaal evenwicht, fysiek werkvermogen, sociale balans, werkinhoud, werkontwikkeling en gezonde werkprocessen. Duurzaam inzetbare medewerkers zijn toegerust om nu en in de toekomst topzorg te leveren aan patiënten. Op intranet vind je veel meer info over DZ Inzet.
half en een heel jaar. ‘Het leuke van de DIX, is dat je anders gaat nadenken over hoe je eigen inzet is’, zegt diëtist Annika Kramer. ‘Nadat ik mijn uitkomsten met de DIX-adviseur had besproken, heb ik direct aan mijn collega’s gevraagd of zij deze punten ook terugzagen in mijn werk? De bewustwording van mijn eigen status en het gesprek met mijn collega’s heeft mijn ogen geopend. Ik weet waar ik als individu sta in deze organisatie. Inmiddels heb ik mijn individuele doelen geformuleerd en besproken met Esther. Omdat de DIX herhaald wordt, geeft het me de tijd om binnen een bepaalde periode mijn doelen te realiseren’. Mobiliteit Niet enkel de individuele doelen, ook de gezamenlijke doelen van een afdeling worden door de DIX inzichtelijk. Een leidinggevende kan zien of er een completerend team ‘staat’ of dat wellicht nog kwaliteiten ontbreken. ‘Dan kan er gekeken worden naar de kracht van de individuele medewerkers’, vertelt Nienke. ‘Waar liggen de specifieke talenten? Waar krijgen ze energie van? Kan er wellicht geschoven worden met taken? Allemaal vragen die door de DIX en DZ Inzet beantwoord kunnen worden en die de organisatie meer mobiliteit geven.’
Korting op hypotheek Ziekenhuismedewerkers die voor een woning een hypotheek moeten afsluiten, krijgen bij ABN AMRO 0,20% personeelskorting op de hypotheekrente en een gratis oriëntatiegesprek. De bank is 1 van de bedrijven waarmee DZ een overeenkomst heeft i.h.k.v. de arbeidsvoorwaarden. Surf voor meer info naar www.abnamro.nl/dz.
14
mijn DZ
Mijn team Commissie Ethiek helpt bij dilemma’s op de werkvloer
‘Je staat er niet alleen voor’
Leden van de Commissie Ethiek Wouter Vlek (geestelijk begeleider), Trijntje ter Morsche (verpleegkundige), Arthur de Meijer (Intensivist), Mariken Dorsemagen (Personeelsadviseur), Lieveke Kremers (Geriater); Jolinette Lensink (Klachtenfunktionaris).
Wel of niet doorbehandelen, meningsverschillen binnen een team, het gebruik van nieuwe technieken, wat is goede zorg…? Dagelijks staan zorgmedewerkers voor vaak lastige (ethische) keuzes. Niet alles is binnen een team oplosbaar. Op de achterhand is de Commissie Ethiek er voor ondersteuning. ‘Voor alle zorgen die medewerkers mee naar huis nemen en waarmee ze worstelen.’ De Commissie Ethiek leidde binnen het DZ een slapend bestaan. Tijd voor reanimatie, oordeelde de Raad van Bestuur. Medio 2013 werd een nieuwe commissie opgetuigd (zie kader). Maar niet alleen van hogerhand was er behoefte aan ondersteuning op het terrein van ethiek, ook van binnenuit. Dat ervoeren de nieuwe commissieleden toen ze recentelijk hun fortune cookies onder het personeel verspreidden. Cookies met erin een tiental ethische vragen. (o.a. Hoe waardevol is jouw werk, Heb jij stiekem ook idealen, Waar vind je ethiek eigenlijk niet?). Geestelijk begeleider Wouter Vlek: ‘Daar kwam behoorlijk veel respons op. Het geeft aan dat personeel met vragen worstelt en er over in dialoog wil. Feitelijk is ethiek ook het hart van de zorg.’ Volgens de definitie is ethiek een tak van de filosofie die zich bezighoudt met een kritische bezinning op juist handelen. Wat is de norm? Geriater Lievek Kremers: ‘Binnen de zorg draait het altijd om de vraag of de geboden zorg voor een specifieke patiënt in een specifieke situatie ook de goede zorg is.’ Breed speelveld Ethiek is een breed speelveld. Bekende vragen zijn bijvoorbeeld of euthanasie kan of niet. Of: moet je een
patiënt van negentig met geheugenverlies nog een nieuwe hartklep geven? Maar Wouter en Lieveke geven nadrukkelijk aan dat de Commissie Ethiek er niet alleen is voor dat soort grote levensvragen. Het kunnen ook kleinere issues binnen een team zijn. Moet je openheid geven bij een medische misser? Hoe ga je om met cultuurverschillen of discussies tussen patiënt en familie? Wouter en Lieveke zeggen volmondig “ja” op de stelling of de Commissie Ethiek er is voor werk gerelateerde dilemma’s waar personeel ’s nachts thuis wakker van ligt of mee worstelt. De dilemma’s waar slecht een antwoord op te vinden is. Wouter: ‘Ethiek is van niemand en van iedereen. We leggen geen beslissingen dogmatisch op. We gaan vooral in dialoog en bieden denkkaders. We vinden het vooral belangrijk dat je er niet alleen voor staat in het ziekenhuis wanneer het ethische vragen betreft.’ Reanimeren of niet? De commissieleden maken inmiddels een rondje langs alle afdelingen van het ziekenhuis om daar de Commissie Ethiek over het voetlicht te brengen, thema’s te agenderen en dilemma’s ‘terug’ te krijgen. Nog maar eens wat voorbeelden. Lieveke: ‘Is het voor iedereen duidelijk wat het verschil is tussen euthanasie en palliatieve sedatie? Hoe ga je een gesprek aan met mensen over al dan niet reanimeren? Het zijn allemaal thema’s waar we als commissie in kunnen adviseren. We kunnen bijvoorbeeld een moreel beraad initiëren om zodoende een onderwerp binnen een team te bespreken.’ Andere instrumenten zijn: reflectie, consultatie, educatie en deelnemen aan projecten.
Voor de Commissie Ethiek is het nadrukkelijk een tweerichtingen verkeer. De commissie zet onderwerpen op de agenda, maar wil ook “voeding” uit het ziekenhuis. Ze verwoorden dat als: belang-stellend. Wouter: ‘Daarmee willen we twee dingen samenbrengen: belang stellen (ethische kwesties op de agenda zetten) en ook aansluiten bij wat er op de werkvloer leeft (belangstellend naar de vragen die er leven).’ Voor het tijdvak 2013-2016 heeft de Commissie Ethiek van het DZ vier hoofdthema’s gedefinieerd: 1. S timuleren van sensitiviteit voor ethiek (gevoel kweken voor wat ethiek eigenlijk is); 2. C reëren van een helder beeld van de morele referentiekaders (wat is eigenlijk veiligheid en gastvrijheid of goede zorg); 3. Stimuleren van een overwogen, zorgvuldige gedachtegang bij de te geven zorg (moreel beraad bijvoorbeeld); 4. B evorderen of voorkomen van bepaalde handelingen (reanimatie ja/nee bijvoorbeeld). Niet in wetten verankerd Ethiek is maar voor een deel in regels en wetten verankerd. Ziekenhuizen zijn vaak vrij om ethische vragen zelf in te vullen. Dat betekent dat dilemma’s ook snel bij de individuele medewerker komen te liggen. Zij vullen vragen naar eigen inzichten in. En dat kan zwaar op mensen drukken, weten Wouter en Lieveke. De Commissie Ethiek is er juist voor om medewerkers te ontzorgen van dit soort morele dilemma’s. Worstel er niet mee, leg ze ons voor is het motto van de Commissie Ethiek die vanuit de slaapstand inmiddels zelf weer gereanimeerd is in een vitale vraagbaak.
mijn DZ
15
Mijn passie
Goed toeteren Ondanks dat wij inmiddels meer dan 5 jaar in de ‘nieuwbouw’ werken, is operationeel manager Diana Tonkes (A2), nog bijna wekelijks in de ‘oudbouw’ te vinden om haar muzieklessen te volgen. ‘Twee jaar geleden ben ik begonnen met saxofoon spelen’, vertelt Diana. ‘Ik had nog nooit een instrument bespeeld en kon geen noot lezen. Wel vond en vind ik de saxofoon een mooi instrument met een mooi geluid’. Nieuwjaarsvoornemen Tijdens Oud en Nieuw kwam het goede voornemen om saxofoonlessen te gaan volgen. Een vriend bracht Diana in contact met een muziekleraar die haar wel les wilde gaan geven en via een muziekwinkel in Deventer kon ze voor een half jaar een saxofoon huren. Zo kon ze ervaren of dit instrument bij haar zou passen. ‘Ik dacht dat ik eerst met een alt-saxofoon zou moeten beginnen, waarmee ook kinderen starten’, zegt Diana. ‘Maar de eigenaar van de muziekwinkel vond dat ik het instrument moest kiezen dat ik het mooist vond klinken en zette een altsaxofoon en een tenorsaxofoon naast elkaar. Toen ik begon te spelen wist ik dat ik de tenorsaxofoon moest kiezen: de klank is veel rijker, voller en warmer.’ Politieleerling Nadat het instrument was uitgekozen, startte docent Arjen van El de muzieklessen met Diana in het oude Deventer politiebureau. ‘In het begin voel je je echt weer een leerling’, vertelt Diana. ‘Je moet noten leren lezen, je moet geluid uit de saxofoon zien te krijgen, je vingers moeten goed staan. Maar ik ging eigenlijk best goed
vooruit. Totdat ik op het punt kwam dat ik niet meer zo snel vooruitgang boekte. Dat was het moment dat ik toch echt aan de studie moet. Naast de gedoceerde muzieklessen oefen ik nu ook iedere dag minimaal een half uur thuis.’
‘Toen ik hier binnenkwam dacht ik: wat zat hier vroeger ook al weer?’ Per 2014 krijgt Diana les in het oude Deventer Ziekenhuis. ‘Toen ik hier binnenkwam dacht ik: wat zat hier vroeger ook al weer?‘, vertelt Diana. ‘Maar al gauw kwamen de herinneringen terug. Het grappige is dat alle naambordjes er nog hangen. Zo zie je op de eerste verdieping de bordjes van het secretariaat van de Dialyse en ICT en Arbo hangen. En zelf speel ik boven kinderopvangverblijf ’De Inktvis’ en kijk ik uit op het binnenplein. Het gebouw en het binnenplein zijn helaas niet goed onderhouden en behoorlijk verpauperd. Het huisvest thans kunstenaars en een muziekschool.’
‘Als ik goed in mijn vel zit, dan toeter ik goed’ ‘Ik ben net met een nieuw muziekboek begonnen’, zegt Diana. ‘Dit is een bluesboek, heel leuk om te spelen. Maar 1 lied uit het oude boek baart me nu nog kopzorgen en wil ik echt goed kunnen spelen. Dat is namelijk ‘The pink panter’. Dit stuk lijkt zo gemakkelijk, maar het is mega moeilijk
om te spelen. Het is lastig om de juiste ademdruk op het mondstuk te houden en de snellere stukken bij te houden. Bovendien zit er veel variatie in dit stuk. Maar als ik goed in mijn vel zit, dan toeter ik het goed’. Pronkstuk Dat de muziekpassie zich in het gezin niet enkel beperkt tot Diana blijkt uit het feit dat dochter Kimberley en zoon Fabian inmiddels ook aangestoken zijn door het virus. Respectievelijk spelen zij klarinet en drum. ‘Muziek maken is erg leuk’, vindt Diana. ‘Het maakt niet uit hoe oud je bent of ooit een instrument hebt gespeeld. Ik heb zelf een drukke baan en ook nog een gezin om voor te zorgen, en muziekspelen helpt me mijn hoofd helemaal leeg te maken. Daarnaast is een saxofoon ook nog eens een mooi instrument om naar te kijken. Het is het pronkstuk van onze woonkamer.’
zondere passie ij b n e e je b e H ega met zo’n l l o c n e e je b e of h t het ons a a L ? y b b o h f passie o vinden het e W . n e t e w . a.u.b len in ons a h r e v e z e d leuk om te beschrijven. d a l sb l e e n so per op via: Neem contact . mijndz @dz.nl
MijnDZ is het personeelsmagazine van het Deventer Ziekenhuis. Het blad verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan alle medewerkers, vrijwilligers en gepensioneerden. Reacties en suggesties worden door de redactie zeer op prijs gesteld. Neem contact op via
[email protected]. Contact: Centrale Stafdienst/Communicatie: 0570 53 61 38. Hoofdredactie: Erick van Zijl. Redactie: Anita Pasop, Rob van Putten, Caroline Wellink en Ronald Buitenhuis. Redactieraad: Marcel Hemels, Dicky Weltevreden, Astrid van Oldeniel, Marjolein Haghuis, Esther Markink en Hannie Elskamp Meijerman. Fotografie: Marina Ruempol, Martijn Bronswijk, Bert de Graaf en Femke Teussink. Illustratie: Henk van Ruitenbeek. Layout: Houdbaar. Druk: SonoDruk, Heino.
