ÉRETTSÉGI VIZSGA ● 2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek
középszint Javítási-értékelési útmutató 1311
MEZŐGAZDASÁGI ALAPISMERETEK
KÖZÉPSZINTŰ ÍRÁSBELI ÉRETTSÉGI VIZSGA
JAVÍTÁSI-ÉRTÉKELÉSI ÚTMUTATÓ
EMBERI ERŐFORRÁSOK MINISZTÉRIUMA
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
Fontos tudnivalók A javítási-értékelési útmutatóban feltüntetett válaszokra kizárólag a megadott pontszámok adhatók. A megadott pontszámok további bontása csak ott lehetséges, ahol erre külön utalás van. Az így kialakult pontszámok csak egész pontok lehetnek.
írásbeli vizsga 1311
2/7
2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
I. TESZTFELADATOK Egyszerű hibakutatás
(Helyes válaszonként 1-1 pont.)
1. H 2. I 3. I 4. H 5. H 6. I 7. I 8. H 9. H 10. I Összesen:
10 pont
Ötféle asszociáció 11.1. 11.2. 11.3. 11.4. 11.5.
E A D C B
12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5.
E C A B D
13.1. 13.2. 13.3. 13.4. 13.5.
D E A B C
14.1. 14.2. 14.3. 14.4. 14.5.
D A E C B
(Helyes válaszonként 1-1 pont.)
15.1. C 15.2. D 15.3. B 15.4. E 15.5. A Összesen:
írásbeli vizsga 1311
5 x 5 = 25 pont
3/7
2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
Négyféle asszociáció 16.1. 16.2. 16.3. 16.4. 16.5.
B A D A C
17.1. 17.2. 17.3. 17.4. 17.5.
B D A A B
(Helyes válaszonként 1-1 pont.)
18.1. B 18.2. A 18.3. D 18.4. B 18.5. A Összesen:
3 x 5 = 15 pont
II. NYÍLT VÉGŰ FELADATOK 1. Fogalma: az állatok ürülékének és a hozzá adott alomanyagoknak az érlelt keveréke.
(1 pont)
Alkotórészei és rövid jellemzésük: – Szilárd ürülék (bélsár): – a takarmány meg nem emésztett részei, az emésztőnedvek és a mikroorganizmusok alkotják, – mennyisége a takarmány mennyiségétől, minősége az állat fajától, korától függ. – Híg ürülék (vizelet): – legértékesebb része a karbamid, mennyisége állatfajonként változó (5 – 20 l/nap). – Alom: – feladata a kényelmes fekhely biztosítása és a vizelet felszívása, – alomanyagok a növénytermesztési melléktermékek (pl. őszi gabonák szalmája). Az istállótrágya érésének – célja: a tápanyagok feltáródása és azok megóvása (a veszteségek csökkentése) – szakaszainak jellemzése: 1. oxidációs szakasz: – levegős körülmények között az aerob baktériumok elszaporodnak, a trágya gyorsan felmelegszik, − a nitrogénmentes szerves anyagokból tartós humusz keletkezik (a C/N arány szűkül), a vizelet karbamidja ammóniává bomlik.
írásbeli vizsga 1311
4/7
(1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont)
(1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont)
2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
2. redukciós szakasz: − a trágya ülepedése miatt levegőtlen körülmények között anaerob baktériumok szaporodnak el, miközben a hőmérséklet csökken, − a C/N arány tovább szűkül (20:1), az ammónium-karbonát és a szerves kötésű nitrogén nem bomlik tovább. – érési fokozatai: friss (nyers), félérett, érett, túlérett trágya.
(1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont)
Az istállótrágya kezelésének − alapelve: az erjedési folyamatok irányítása, amely során a trágya mindig tömött és nyirkos legyen. − módszereinek jellemzése: 1. trágyakezelés kazalban: − a trágya folyamatosan termelődik, felhasználása viszont szakaszos, ezért gyűjteni, tárolni kell, − lehet egy- vagy többszakaszos, 2. mélyalmos trágyakezelés (istállóban): − a naponta behordott és szétterített almot a kötetlenül tartott állatok ürülékükkel összekeverik, átnedvesítik és taposásukkal tömötten tartják. − környezetvédelmi szempontok (Európai Uniós előírások): A Helyes Gazdálkodási Gyakorlat előírásai az istállótrágya kezeléséről, tárolásáról nitrát-érzékeny területeken, állattartó telepek trágyatárolóinak kialakítására vonatkozó szabályok stb. Összesen:
(1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont)
(2 pont) 25 pont
A javítás során nem kell szó szerint ragaszkodni a javítási útmutatóban leírtakhoz. Maximális pontszám az egyes válaszokra akkor adható, ha a vizsgázó az adott folyamat lényegét megfogalmazta, a pontszám a zárójelbe tett példák nélkül is megadható. 2. Korlátolt felelősségű társaság: − jogi személyiséggel rendelkezik, − előre meghatározott összegű törzsbetétekből álló törzstőkével alakul, − legfőbb szerve a taggyűlés, a társaság ügyeit az ügyvezető intézi, a felügyelőbizottság ellenőriz, − a társaság kötelezettségeiért – a törvényben meghatározott kivétellel - a tag nem felel. Részvénytársaság: − jogi személyiséggel rendelkezik, − előre meghatározott számú és névértékű részvényekből álló alaptőkével alakul nyíltkörű vagy zártkörű alapítással, − legfőbb szerve a közgyűlés, amely felügyelő bizottságot választ, − ügyvezető szerve az igazgatóság, − a részvényes felelőssége csak a részvény névértékének vagy kibocsátási értékének erejéig terjed.
írásbeli vizsga 1311
5/7
(1 pont) (1 pont) (2 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont) (1 pont)
2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
Szövetkezet: − jogi személyiséggel rendelkezik, (1 pont) − alapítását a jogszabályban meghatározott számú tag, alakuló közgyűlésen határozza el, ekkor fogadják el az alapszabályt és választják meg a tisztségviselőket, (1 pont) − legfőbb önkormányzati szerve a közgyűlés/küldöttgyűlés, (1 pont) − ügyeit az igazgatóság végzi, a felügyelőbizottság a szövetkezet tevékenységét ellenőrzi, (1 pont) − vagyonával felel tartozásaiért (a tag saját vagyonával nem felel a szövetkezet tartozásaiért). (1 pont) Összesen: 15 pont A javítás során nem kell szó szerint ragaszkodni a javítási útmutatóban leírtakhoz. Maximális pontszám az egyes válaszokra akkor adható, ha a vizsgázó az adott folyamat lényegét megfogalmazta, a pontszám a zárójelbe tett példák nélkül is megadható. III. VÁLASZTHATÓ FELADATOK Az „Állattenyésztési alapismeretek” témakört választók feladata: Írja a kijelölt helyre a meghatározásban szereplő fogalom nevét! (Helyes válaszonként 1 – 1 pont.) 1. Domesztikáció (háziasítás)*: az a folyamat, amikor az ember tudatos tevékenysége eredményeként számos vadon élő állat háziállattá alakul át. 2. Fajta: az állatok olyan csoportja, melyet alaki, színbeli, esetleg szervműködésbeli tulajdonságok, fajtabélyegek határolnak el a faj többi egyedétől, illetve fajtáitól. 3. Fejlettség (testtömeg)*: azt fejezi ki, hogy az egyed fajtájához, típusához, ivarához, korához képest milyen méreteket és testtömeget ért el. 4. Termelőképesség: azt fejezi ki, hogy az állat optimális feltételek között mennyi termék előállítására lenne képes. 5. Hústermelő képesség: olyan belső értékmérő tulajdonság, amelynek mennyiségi összetevői a növekedési erély, a takarmányértékesítő képesség és a hizlalás időtartama. 6. Szaporaság: az időegység alatt fajra, fajtára, típusra jellemző számú életképes világra hozott ivadékok számát jelzi. 7. Alkat (konstitúció)*: a szervezet külső testalkatban és belső élettani sajátosságokban megnyilvánuló tulajdonsága. 8. Tenyészérettség: az a fejlettségi állapot, amikor az állat elérte kifejlettkori testtömegének 2/3 – ¾ részét és saját testének károsodása nélkül alkalmas a szaporításra. 9. Tenyészcél: a gazdasági állatok valamely előnyös tulajdonságának kialakítására, illetve javítására szóló elképzelések összessége. 10. Beltenyésztés (rokontenyésztés)*: a törzsön vagy tenyészeten belüli fajtatiszta tenyésztés. Összesen: 10 pont * Bármelyik kifejezés elfogadható.
írásbeli vizsga 1311
6/7
2013. október 14.
Mezőgazdasági alapismeretek — középszint
Javítási-értékelési útmutató
A „Kertészeti alapismeretek” témakört választók feladata: Írja a kijelölt helyre a meghatározásban szereplő fogalom nevét! (Helyes válaszonként 1 – 1 pont.) 1. Ízköz (szártag, internódium)*: két íz közötti szárrész. 2. Lombtrágyázás: a leveleken keresztül történő tápanyag-utánpótlás. 3. Kallusz (sebelzáró szövet)*: a növényt ért sebzés helyén keletkező, sebet elzáró anyag. 4. Fa: törzset és koronát nevelő fás szárú növény. 5. Csonthéjasok: a gyümölcsöknek az a csoportja, amelynél a magbelet kőmag zárja körül. 6. Oltás: a fás állapotú alany és nemes összenövesztése. 7. Borvidék: hasonló éghajlati, domborzati, talajtani adottságokkal rendelkező, olyan meghatározott termőhely, ahol jellemző egy adott szőlő fajtaösszetétel és nagy hagyományai vannak a szőlő- és bortermelésnek. 8. Hajtatás: a növények különböző termesztő-berendezésekben történő termesztése. 9. Termés: a növény generatív szerve, amelynek a feladata a mag védelme és elterjesztése. 10. Mikroszaporítás (merisztéma szaporítás, meriklónozás)*: az anyanövényből kimetszett osztódó szövet táptalajra helyezésével új növényeket állítanak elő nagy mennyiségben. A steril laboratórium biztosítja a fertőzés-mentességet. Összesen:
10 pont
* Bármelyik kifejezés elfogadható.
írásbeli vizsga 1311
7/7
2013. október 14.