Methodieken ten behoeve van gezinsfase ontwikkelingen

Opleiding en bijscholing Systeemtherapie & Supervisie Monique Schirris & Gerrit van Ramshorst

Methodieken ten behoeve van gezinsfase ontwikkelingen. Specialistiche cursus 40 uur: Systeemtherapie kinderen en jeugd. Met plezier bieden we opnieuw onze specialistische cursus Kinderen en Jeugd aan. De doelgroep voor deze door de NVRG erkende specialistische cursus van 40 uur zijn de cursisten die de basiscursus Systeemtherapie hebben afgerond en (wel of niet onder supervisie) zelfstandig systeemtherapieën uitvoeren. Deze cursus kan ook dienen voor bijscholing van reeds erkende systeemtherapeuten. Er zijn 36 accreditatie uren door de NVRG verleend. Het heeft de voorkeur als de cursist in zijn dagelijkse praktijk met kinderen en jeugdigen te maken heeft en bijvoorbeeld werkzaam is in de Jeugd GGZ of Jeugdzorg. Maar er wordt een dusdanige systeemtherapeutische basis geboden dat ook cursisten met andere werkervaringen zeer goed kunnen profiteren. In deze verdiepende cursus wordt er vanuit een gezinsfase perspectief verschillende systeemtherapeutische methodieken aangereikt die de ontwikkeling van het individuele en het gezinsfunctioneren helpen bevorderen. Tijdens de cursus zullen wij met een aantal gastdocenten samenwerken; de inbreng van gastdocenten geeft meer voorbeelden en leert de cursist beter omgaan met verschillen in methoden waardoor een breder en gedifferentieerder begrip ontstaat van behandelde onderwerpen. In ieder geval zijn Yvonne de Roos en Robert van Hennik gastdocent, beiden specialist in respectievelijk Infant Mental Health en narratieve therapie. Er zijn verschillende manieren van leren en doceren en die proberen we in deze cursus dan ook aan bod te laten komen. Cognitief krijgen cursisten theorie middels thuisstudie en college. Er zal uitleg gegeven worden over hoe de theorie te plaatsen in de praktijk. Vervolgens worden theoretische concepten omgezet in praktisch handelen en geoefend met behulp van rollenspelen. Een belangrijk deel van het onderwijs zal bestaan uit ervaringsleren waarvoor verschillende oefeningen worden aangeboden. Wij denken dat naast ervaren het reflecteren van groot belang is in de systeemtherapie en zullen dat voortdurend stimuleren. In deze fase van de opleiding nemen we aan dat de cursist de aangeboden stof ook op een metaniveau kan beschouwen en plaatsen. Deze aanname toetsen we middels een opdracht na elke cursusdag en met een eindtoets.

www.psychotherapieensupervisie.nl

Systeemtherapie kinderen en jeugd - 1


Praktisch De cursus wordt de eerste dag op een donderdagmiddag van 16.00 tot 21.00 uur gegeven en vervolgens op zes vrijdagen van 10.00 tot 17.00 uur: • Donderdagmiddag 27 maart 2014: Ontmoeting met het kind o.l.v. Monique en Gerrit • Vrijdag 11 april 2014: Het jonge kind en jonge gezin o.l.v. Gerrit en Yvonne de Roos • Vrijdag 18 april 2014: Het latentie kind o.l.v. Monique en Robert van Hennik • Vrijdag 9 mei 2014: Puberteit o.l.v. Monique en Gerrit • Vrijdag 23 mei 2014: Adolescentie o.l.v. Monique en Gerrit • Vrijdag 6 juni 2014: Ouderfocus o.l.v. Monique en Gerrit • Vrijdag 20 juni 2014: Kindfocus en de grote context o.l.v. Monique en Gerrit

Inschrijven Inschrijven kan via de website van Monique Schirris: http://www.psychotherapieensupervisie.nl of middels een e-mailbericht: [email protected]

Locatie De locatie is in Weesp: Van Houten industriepark 11 A, 1381 MZ Weesp. Er is parkeergelegenheid en het is ook per trein makkelijk bereikbaar.

Literatuur De cursist dient het Handboek Systeemtherapie ter beschikking te hebben evenals het boek Child-focused practice van Jim Wilson. De overige literatuur wordt voor de aanvang van de cursus digitaal aan de cursisten opgestuurd.

Kosten van de cursus €1.200,- incl. literatuur en lunch.

Docenten De verantwoordelijke docenten zijn: • Monique Schirris, psychotherapeut/systeemtherapeut. Werkzaam in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie en voor eigen praktijk. Supervisor voor de NVRG, VKJP en NVP, opleider voor de NVRG. •G errit van Ramshorst, psychotherapeut/systeemtherapeut. Werkzaam in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Supervisor voor de NVRG, VKJP, NVP en VGCT. Opleider voor de NVRG en VGCt.




Dag 1 (27-03-2014; 16.00 - 21.00) Ontmoeting met het kind in de systeemtherapie Docenten Monique Schirris en Gerrit van Ramshorst Doel Ontmoeting en kennismaking met de cursus en elkaar. En vervolgens ontmoeting met het kind in de systeemtherapie. Literatuur • Peter Rober (2004): “Kindertekeningen in de gezinstherapeutische sessie: een dialogische benadering. Systeemtherapie, 16, (blz.184-196) • Jim Wilson (1998) Making a connection: the first encounter, Chapter 3 in Child-Focused Practice: A Collaborative Systemic Approach. (blz. 25 - 48), Karnac • Jim Wilson (1998) Child-focused questioning, Chapter 4 in Child-Focused Practice: A Collaborative Systemic Approach, Karnac, blz. 49 - 66

Dag 2 (11-04-2014; 10.00 - 17.00) Het jonge kind in de systeemtherapie Docenten Gerrit van Ramshorst en Yvonne de Roos Doel CCursisten kennis bijbrengen over de eerste gezinsvorming en hechting en gevoelig maken voor de kwetsbaarheid waar ouders in deze fase mee te maken hebben. Er is aandacht voor de verstoring in de ouder - jonge kind relatie. Er worden vaardigheden aangereikt en geoefend door de cursisten om met ouders hierover in gesprek te gaan en hoe jonge kinderen te betrekken bij een systeemgesprek. Literatuur • Nicole Vliegen en Marja Rexwinkel (2011) “Moeder en vader worden”, hoofdstuk 3.2 uit Handboek Infant Mental Health van Marja Rexwinkel, Marcel Schmeets, Catherine Pannevis en Bert Derkx, Van Gorcum (blz. 119-136) • Marja Rexwinkel & Nicole Vliegen (2011) “Algemene en specifieke aspecten van ouder-kindbehandeling”, hoofdstuk 5.5 uit Handboek Infant Mental Health van Marja Rexwinkel, Marcel Schmeets, Catherine Pannevis en Bert Derkx, Van Gorcum (blz. 314 -339) Facultatief • Susan Crockenberg & Esther Leerkes (2000) “Infant Social and Emotional Development in Family Context” hoofdstuk 4 uit “Handbook of Infant Mental Health” van Charles H Zeanah




Dag 3 (18-04-2014; 10.00 - 17.00) Samen verhaal maken met het latentiekind Docenten

Monique Schirris en Robert van Hennik

‘When these storylines become more richly known and experienced, it becomes more possible for children to take initiatives that are in harmony with what they give value to and develop connections to those who are significant for them’ (White, 2005, p.13). De narratieve therapie is begin jaren ‘90 ontwikkeld door gezinstherapeuten die kritiek uitten op de bestaande therapiemodellen. Deze kritiek ontstond onder invloed van systeemtheoretici die spraken over de cybernetica van de tweede orde, feministen die het bestaan van machtsverschil in systemen benadrukten en post modernisten die van sociale constructen spraken. Sociale constructen zijn de verhalen waarmee wij onze werkelijkheid ordenen, die in conversaties onder invloed van tijdsgeest, cultuur en machtsfactoren ontstaan. Deze verhalen representeren de werkelijkheid niet, maar scheppen het. In de narratieve therapie helpt de therapeut cliënten hun ervaringen te verhalen in overeenstemming met waarden en preferenties. Er zijn verscheidene interventies ontwikkeld die uitnodigen tot reflectie, betekenisgeving en de co-constructie van geprefereerde verhalen over het eigen leven, relaties en identiteit.

Doel Vanuit een narratief perspectief wordt gekeken naar het gezin met latentiekinderen en hoe deze methodiek daarbij ingezet kan worden. Een belangrijk doel is het leren werken met de taal van kinderen en hoe ze actief in de gezinstherapie te betrekken. Om dit te bereiken zal er stil gestaan worden bij het postmoderne denken en de invloed daarvan op therapie, met de consequenties van dit perspectief voor de positie en attitude van de therapeut. Er wordt geoefend met het externaliseren van de klacht en hoe er samen een meerstemmig verhaal gemaakt kan worden in gezinstherapie. Literatuur • O‘Hanlon, B. (1995) Narratieve therapie als derde stroming, Gezinstherapie wereldwijd, blz. 353 - 373 • White M, (2007) Externaliserende conversaties, hoofdstuk 1 uit Narratieve therapie in de praktijk, blz. 7 - 51 • Alice Morgan (2006) Creating audiences for children’s preferred stories, hoofdstuk 4 uit Narrative therapy with children and their families, M. White & Alice Morgan, Dulwich centre Publications • Hennik, R van (2006) Over jongleren, Systeemtherapie 18/03, blz. 133 - 149 Facultatief • Hillewaere, B. en Hennik, R. van (2008). ‘Leven en werk van Michael White’’ , Systeemtheoretisch Bulletin, 26, blz. 129-161 • Habekotte, F (2008) Narratief perspectief, Handboek voor gezinstherapie, 205 -213




Dag 4 (09-05-2014; 10.00 - 17.00) Macht en onmacht in pubergezinnen Docenten Monique Schirris en Gerrit van Ramshorst Doel Het thema voor deze dag is macht en onmacht in de ouder – kind relatie, veel voorkomend bij gezinnen in de puberteitsfase. Ouders voelen zich regelmatig machteloos in deze ontwikkelingsfase, jongeren vaak niet minder. En als iemand zich machteloos voelt, wie heeft dan de macht; de ouder, het kind, de problematiek, de therapeut? We gaan in op de in deze ontwikkelingsfase veel voorkomende gedragsproblematiek. We willen in de kamer krijgen wat zich in het hoofd speelt bij zowel ouder als kind en hoe moeilijk die op elkaar kunnen afstemmen. Hoe meer rigide de klacht en gedragingen, hoe geringer de kans op afstemming. De methodiek van Haim Omer en mindfulness word aangehaald en onderzocht op hun bruikbaarheid in deze fase in zowel de gezinstherapie als de (systemische) ouderbegeleiding/training. Ook wordt bekeken of interventies vanuit de MBT of EFFT bruikbaar zijn. Literatuur • Nahi Alon, Haim Omer (2006) The demonic and the tragic views, hst. 2 uit The psychology of demonization, Lawrence Erlbaum Associates, London, blz. 13 – 44 • Rodenburg, Breugem en de Tempe (2010) “Ik laat je niet los” in Systeemtherapie, jaargang 22, nr. 3 (blz. 148 – 164) • Rachel van der Meulen, Joke Hellemans en Susan Bögels (2011) Mindful parenting, Kind en Adolescent Praktijk, jaargang 11, nummer 1 blz. 16-21 • Jim Furrow en Gail Palmer (2007) EFFT and blended families, Journal of systemic therapies, vol. 26, no. 4 blz. 44-58 Facultatief • Hillewaere, B. (2008). Verbinden om goed te kunnen loslaten. Systeemtherapie voor gezinnen met adolescenten. Systeemtherapie jrg. 20, nr. 4, blz. 216-236 • Henk Rappoldt (2012) Geweldloos verzet als antwoord op getraumatiseerd ouderschap, Kinder- en Jeugdpsychotherapie, jaargang 39, nr. 2, blz. 54 - 68 • Elst, E. Van der (2008). Systemisch turen door mijn digitale raam. Systeemtherapie jrg. 20, nr. 4. blz. 239-249. • Myla & Jon Kabat-Zinn (1997) Grenzen en openingen, uit Met kinderen groeien, Asoka, Rotterdam, blz. 352 – 362




Dag 5 (23-05-2014; 10.00 - 17.00) De adolescent; Identiteitsontwikkeling en systeemtherapie Docenten Monique Schirris en Gerrit van Ramshorst Doel Deze dag richt zich op de op specifieke problematiek van de adolescentie; spanningsveld tussen toenemende autonomie en gezinsinteracties. Aan de orde komt de identiteitsontwikkeling van de adolescent vanuit een psychodynamisch perspectief gerelateerd aan de ontwikkeling van het brein. Culturele aspecten zullen meegenomen worden. Geoefend wordt met belangrijke houdingen in het werken met deze doelgroep; het vestigen van een werkrelatie en creëren van speelruimte, onder andere door het externaliseren van de klacht. Bij rigide problematiek en ingewikkelde gezinsinteracties is het realiseren van een meersporen beleid en samenwerken met verschillende disciplines, al dan niet in combinaties van verschillende behandelsettingen, van belang. Literatuur • Hillewaere, B. (2008). Bouwstenen voor integratieve psychotherapie voor gezinnen met adolescenten. In: M. Kinet (ed). Psychoanalyse en/van het systeem, bij jongeren en hun gezin. Antwerpen: Garant. • Stortelder, F. & Ploegmakers- Burg, M. (2008). De adolescentie als reorganisatiefase. Een integratie van neurobiologische, psychoanalytische en ontwikkelingspsychopathologische perspectieven. Tijdschrift voor Psychotherapie, 34,3, blz.169-185. • Vos, J. de (2008). Een winterjas moet een paar maten te groot zijn. Hst 6 uit: Kinet, M., Psycho-analyse en/van het systeem. Garant, Antwerpen-Apeldoorn, blz. 129-151 • Volkan Yildirim (2008) Biculturele identiteitsvorming bij Turkse adolescenten in Nederland; De rol van respect. Facultatief • Stortelder F. & Ploegmakers-Burg M. (2010). Adolescence and the Reorganisation of Infant development: A Neuro-psychoanalytic Model. Journal of The American Academy of Psychoanalysis and Dynamic Psychiatry, 38(3) blz. 503–532.




Dag 6 (6-06-2014; 10.00 - 17.00) Ouderfocus Docenten Monique Schirris en Gerrit van Ramshorst Doel I In dit blok ligt de focus op het ouderfunctioneren. Er wordt geoefend hoe je met ouders kunt werken op een systemische en verbindende manier vanuit verschillende settingen. Literatuur • Maas, Jan van der & Klaassens, Hester (2011). Diagnostiek van middag O uderfunctioneren: een functioneel-contextueel perspectief. Kinder- & Jeugdpsychotherapie, 38-2, blz. 15-26 • Katie-Lee Weile (2011) Ambivalence in parenthood: on creativity and destruction Kinder- & Jeugdpsychotherapie, 38-2, blz. 49-62 • Eliane de Beer-Hoefnagels (2009) Ouderbegeleiding: het proces in het praktijk. Hst. 5 in Spel in psychotherapie, Groothoff, Jamin, de BeerHoefnagels, blz. 534-560 Aanbevolen • Gwen Marcelis-Eerdmans (2011) Ouderbegeleiding twintig jaar later. De verwaarlozing voorbij? Kinder- & Jeugdpsychotherapie, 38-2, blz. 32-46 • Vetere, A. (2007) Blijven wij de vaders negeren? Gezinstherapie Wereldwijd 18(3) blz. 293-297




Dag 7 (20-06-2014; 10.00 - 17.00) Kindfocus en de grotere context Docenten Monique Schirris en Gerrit van Ramshorst Doel In het eerste gedeelte ligt de focus weer op het kind in de systeemtherapie; hoe geef je aandacht aan die positie, hoe betrekt je het kind in het gesprek en/ of breng je de anderen op het kindniveau. Er is ruimte voor oefenen en het ontwikkelen van creativiteit en vaardigheden in het omgaan met kinderen. Deze laatste dag van de cursus wordt ook gebruikt om een verbinding met de aan de orde gekomen onderwerpen te maken en ze op meta-niveau te plaatsen in het veld van de systeemtherapie. Dit wordt (mede) gedaan door middel van bespreking van de eindopdracht. Nu de systeemtherapeut steeds meer een expert is geeft dit ook andere verwachtingen. Aan de orde komt hoe hij daarmee om kan gaan en hoe hij zich in zijn werksetting als consult op kan stellen. Literatuur • Jim Wilson (1998) Playful dramas for serious problems, Chapter 5 in ChildFocused Practice: A Collaborative Systemic Approach, Karnac blz. 67 - 88 • Jim Wilson (1998) The child in the therapeutic context: convening and consulting with the significant people. In Child-Focused Practice: A Collaborative Systemic Approach. Karnac, blz. 9 - 24 • Edu van de Velden (2008) Systemische consultatie, hoofdstuk 62 in Handboek Systeemtherapie, de Tijdstroom, blz. 709 - 719 Facultatief • Sterman, D. (2006) Strategieën van transculturele behandeling en de beleidsmatige context daarvan. Hoofdstuk 16 in Een olijfboom op de ijsberg, Pharos. blz. 301-325 • Greet Splingaer (2010) - Afscheidsrituelen in systeemtherapie, Systeemtherapie, jaargang 22, nr. 2, blz. 82 - 94



Methodieken ten behoeve van gezinsfase ontwikkelingen

Recommend Documents