METAMORFOSE Ontdek de voordelen en mogelijkheden van een nieuwe gebouwschil
Rendement Verhuurbaarheid Functionaliteit Uitstraling
VOOR woord Beste lezer, Metamorfose betekent letterlijk ‘gedaanteverwisseling’. Een populair thema voor liefhebbers van biologie, geologie en literatuur. In de modebranche zijn vooral de spectaculaire ‘voor en na’-foto’s bekend. Ook in onze branche, de bouw, duiken indrukwekkende metamorfoses op. Een goede metamorfose verbetert het gebouw op het gebied van rendement, verhuurbaarheid, functionaliteit en uitstraling. Hierbij is de gevel een belangrijk onderdeel. Laat u door middel van dit boekje inspireren en ontdek de mogelijkheden voor uw gebouwschil. U kunt op ons rekenen voor de metamorfose van uw gebouw. De Groot & Visser B.V. Anita de Groot Algemeen Directeur
4
De Groot & Visser
metamorfose
5
VOOR woord Beste lezer, Metamorfose betekent letterlijk ‘gedaanteverwisseling’. Een populair thema voor liefhebbers van biologie, geologie en literatuur. In de modebranche zijn vooral de spectaculaire ‘voor en na’-foto’s bekend. Ook in onze branche, de bouw, duiken indrukwekkende metamorfoses op. Een goede metamorfose verbetert het gebouw op het gebied van rendement, verhuurbaarheid, functionaliteit en uitstraling. Hierbij is de gevel een belangrijk onderdeel. Laat u door middel van dit boekje inspireren en ontdek de mogelijkheden voor uw gebouwschil. U kunt op ons rekenen voor de metamorfose van uw gebouw. De Groot & Visser B.V. Anita de Groot Algemeen Directeur
4
De Groot & Visser
metamorfose
5
nieuwAmsterdam
nieuwAmsterdam na
Een verouderd pand op een prominente locatie hoeft niet lang leeg te staan. CBRE Global Investors Nederland begreep dit goed en gaf nieuwAmsterdam een succesvol tweede leven door het pand ingrijpend te herontwikkelen.
I
n de oorspronkelijke gevel van het gebouw
De nieuwe vliesgevel bestaat voor een deel uit de
bevond zich een minimale hoeveelheid glas.
oorspronkelijke panelen. Deze zijn hergebruikt omdat
Het glas was bovendien sterk zonwerend.
de isolatiewaarde van de panelen nog goed is.
Dit resulteerde in een donkere werkruimte.
Bovendien is hergebruik van materialen veel beter voor
Samen met de Architekten Cie maakte CBRE
het milieu. De Groot & Visser heeft een diepgedrukt,
Global Investors een plan voor een totaal
aluminium paneel voorzien van antidreunfolie
vernieuwd gebouw met een transparante gevel.
over het oorspronkelijke paneel geplaatst.
voor
Tip! De panelen zijn vervaardigd zonder lasnaden. Hiervoor heeft De Groot & Visser samenwerking gezocht met de auto-industrie, waar in grote mate panelen worden diepgedrukt. Gezien de seriematigheid van het project bleek het maken van een diepdrukmal goed haalbaar.
6
De Groot & Visser
metamorfose
7
nieuwAmsterdam
nieuwAmsterdam na
Een verouderd pand op een prominente locatie hoeft niet lang leeg te staan. CBRE Global Investors Nederland begreep dit goed en gaf nieuwAmsterdam een succesvol tweede leven door het pand ingrijpend te herontwikkelen.
I
n de oorspronkelijke gevel van het gebouw
De nieuwe vliesgevel bestaat voor een deel uit de
bevond zich een minimale hoeveelheid glas.
oorspronkelijke panelen. Deze zijn hergebruikt omdat
Het glas was bovendien sterk zonwerend.
de isolatiewaarde van de panelen nog goed is.
Dit resulteerde in een donkere werkruimte.
Bovendien is hergebruik van materialen veel beter voor
Samen met de Architekten Cie maakte CBRE
het milieu. De Groot & Visser heeft een diepgedrukt,
Global Investors een plan voor een totaal
aluminium paneel voorzien van antidreunfolie
vernieuwd gebouw met een transparante gevel.
over het oorspronkelijke paneel geplaatst.
voor
Tip! De panelen zijn vervaardigd zonder lasnaden. Hiervoor heeft De Groot & Visser samenwerking gezocht met de auto-industrie, waar in grote mate panelen worden diepgedrukt. Gezien de seriematigheid van het project bleek het maken van een diepdrukmal goed haalbaar.
6
De Groot & Visser
metamorfose
7
nieuwAmsterdam
I
n de oorspronkelijke situatie kwam relatief weinig
De tweede uitdaging was om te zorgen voor
licht binnen, vanwege het zonwerende glas.
een aangenaam binnenklimaat. Hiervoor is
De eerste uitdaging was om meer daglicht binnen
gebruikgemaakt van hoogwaardige HR++
te ‘halen’. Het getinte, reflecterende glas is vervang
beglazing. Zo wordt een hoge lichttoetreding
en door een aantrekkelijke gevel met een grote
uitstekend gecombineerd met een lage
hoeveelheid transparant glas.
warmtetoetreding.
Jaap Snellen Asset Manager Offices – CBRE Global Investors “Om nieuwAmsterdam aan te laten sluiten bij de wensen van deze tijd, zijn er kantoormeters omgezet naar horeca en een hotel. Hierdoor is het gebouw multifunctioneel geworden en sluit het goed aan bij de dynamiek van het centrumgebied van Amsterdam Zuidoost. De toevoeging van horeca en de serres aan het plein zorgen voor meer leven in de brouwerij en dat sluit aan bij de wensen van nieuwe huurders. De gevel is dienstbaar aan deze verschillende functies.”
8
De Groot & Visser
metamorfose
9
nieuwAmsterdam
I
n de oorspronkelijke situatie kwam relatief weinig
De tweede uitdaging was om te zorgen voor
licht binnen, vanwege het zonwerende glas.
een aangenaam binnenklimaat. Hiervoor is
De eerste uitdaging was om meer daglicht binnen
gebruikgemaakt van hoogwaardige HR++
te ‘halen’. Het getinte, reflecterende glas is vervang
beglazing. Zo wordt een hoge lichttoetreding
en door een aantrekkelijke gevel met een grote
uitstekend gecombineerd met een lage
hoeveelheid transparant glas.
warmtetoetreding.
Jaap Snellen Asset Manager Offices – CBRE Global Investors “Om nieuwAmsterdam aan te laten sluiten bij de wensen van deze tijd, zijn er kantoormeters omgezet naar horeca en een hotel. Hierdoor is het gebouw multifunctioneel geworden en sluit het goed aan bij de dynamiek van het centrumgebied van Amsterdam Zuidoost. De toevoeging van horeca en de serres aan het plein zorgen voor meer leven in de brouwerij en dat sluit aan bij de wensen van nieuwe huurders. De gevel is dienstbaar aan deze verschillende functies.”
8
De Groot & Visser
metamorfose
9
Monarch I
De Monarch I na
Het Beatrixkwartier in Den Haag vormt het decor van de renovatie van de Monarch I. Aan de A12 stond het 17 verdiepingen tellende gebouw leeg. En dat terwijl het zoveel potentie heeft. Provast besloot het pand onderdeel te maken van een grootschalige gebiedsupgrade: De Monarch. Kenmerkend aan het Beatrixkwartier is de aandacht voor openbare ruimten en goede bereikbaarheid.
Tip! Zonwering is van groot belang bij grote glasoppervlakten die gericht zijn op het zuiden. Architectenbureau KCAP creëerde een lijnenspel voor de gevel. Speciaal vervaardigde sierlijsten zorgen ervoor, dat het beeld niet verstoord wordt en dat de zonwering opgenomen kan worden in de gevel. Deze speciale sierlijsten zijn zo gemaakt, dat de zonwering gemakkelijk onderhouden kan worden.
10 De Groot & Visser
metamorfose
11
Monarch I
De Monarch I na
Het Beatrixkwartier in Den Haag vormt het decor van de renovatie van de Monarch I. Aan de A12 stond het 17 verdiepingen tellende gebouw leeg. En dat terwijl het zoveel potentie heeft. Provast besloot het pand onderdeel te maken van een grootschalige gebiedsupgrade: De Monarch. Kenmerkend aan het Beatrixkwartier is de aandacht voor openbare ruimten en goede bereikbaarheid.
Tip! Zonwering is van groot belang bij grote glasoppervlakten die gericht zijn op het zuiden. Architectenbureau KCAP creëerde een lijnenspel voor de gevel. Speciaal vervaardigde sierlijsten zorgen ervoor, dat het beeld niet verstoord wordt en dat de zonwering opgenomen kan worden in de gevel. Deze speciale sierlijsten zijn zo gemaakt, dat de zonwering gemakkelijk onderhouden kan worden.
10 De Groot & Visser
metamorfose
11
Anton Koomen Partner Provast
Monarch I
Θ“De herontwikkeling van Monarch I toont aan dat er op een adequate manier kan worden omgegaan met leegstand
In Nederland behaalde De Monarch I als eerste renovatie-
in de kantorenmarkt, zeker op goede locaties.”
project het BREEAM-NL Excellent certificaat voor de uitvoering.
Provast heeft het gebouw conform haar duurzaam
Verder is de gevel getransformeerd van een
heidvisie herontwikkeld tot een stijlvol gebouw.
gesloten front met kleine raamopeningen tot een
De Monarch I haalde in 2012 als herontwikkelings
open gevel, waarbij twee derde glas is geworden.
project de hoogste duurzaamheidscore van Nederland op dat moment. De ingenieuze
De lage borstweringen bieden de gebruikers veel
installatietechniek is grotendeels in gevelborst
zicht naar buiten. Passanten zien een gebouw,
weringen verwerkt. Daardoor kreeg het gebouw
dat door een ritmische opbouw van de gevel
een geheel open karakter met een fraaie gevel.
met speciale vinnen boven de raamopeningen, een heel karakteristiek uiterlijk heeft.
Het CAK, centrale uitvoerder van financiële
voor
D
na
regelingen en informatietaken in de zorg- en
Het gebouw kon prima worden herontwikkeld:
welzijnsector, heeft het gebouw gehuurd voor
het staat op een goede locatie en het betoncasco
een periode van tien jaar. De medewerkers
was goed bruikbaar, zij het dat wij kolommen in de
zitten in een fraai, maar ook gebruiksvriendelijk,
gevel hebben verwijderd om meer openheid te
comfortabel en duurzaam gebouw.
creëren. Door hergebruik van een casco gebouw bespaar je circa een derde van de bouwkosten
e Monarch I werd volledig gestript en
Ten eerste kunnen de installaties worden
Anton Koomen: ‘Een goed gebouw vertelt
voorzien van een nieuwe gevel. Door
opgenomen tussen de gevel en het betonnen
iets over de mensen die er werken.’
innovatie en slimme technologieën, werd
skelet. Hierdoor hoeft er niet gekort te worden
en verhoog je de bouwsnelheid. Anton Koomen: ‘In dit geval konden wij in
een gevel gemaakt die buiten de oorspronkelijke
op de verdiepingshoogte. Ten tweede ontstaat
Het gebouw is aan de kopse kant verbreed, zodat
één jaar tijd bouwen in plaats van pakweg
gevellijn ligt. Dit biedt twee geweldige voordelen.
hierdoor meer verhuurbare vloeroppervlakte.
een langgerekt, slank volume ontstond langs de A12.
twee en een half jaar.’
12 De Groot & Visser
metamorfose
13
Anton Koomen Partner Provast
Monarch I
Θ“De herontwikkeling van Monarch I toont aan dat er op een adequate manier kan worden omgegaan met leegstand
In Nederland behaalde De Monarch I als eerste renovatie-
in de kantorenmarkt, zeker op goede locaties.”
project het BREEAM-NL Excellent certificaat voor de uitvoering.
Provast heeft het gebouw conform haar duurzaam
Verder is de gevel getransformeerd van een
heidvisie herontwikkeld tot een stijlvol gebouw.
gesloten front met kleine raamopeningen tot een
De Monarch I haalde in 2012 als herontwikkelings
open gevel, waarbij twee derde glas is geworden.
project de hoogste duurzaamheidscore van Nederland op dat moment. De ingenieuze
De lage borstweringen bieden de gebruikers veel
installatietechniek is grotendeels in gevelborst
zicht naar buiten. Passanten zien een gebouw,
weringen verwerkt. Daardoor kreeg het gebouw
dat door een ritmische opbouw van de gevel
een geheel open karakter met een fraaie gevel.
met speciale vinnen boven de raamopeningen, een heel karakteristiek uiterlijk heeft.
Het CAK, centrale uitvoerder van financiële
voor
D
na
regelingen en informatietaken in de zorg- en
Het gebouw kon prima worden herontwikkeld:
welzijnsector, heeft het gebouw gehuurd voor
het staat op een goede locatie en het betoncasco
een periode van tien jaar. De medewerkers
was goed bruikbaar, zij het dat wij kolommen in de
zitten in een fraai, maar ook gebruiksvriendelijk,
gevel hebben verwijderd om meer openheid te
comfortabel en duurzaam gebouw.
creëren. Door hergebruik van een casco gebouw bespaar je circa een derde van de bouwkosten
e Monarch I werd volledig gestript en
Ten eerste kunnen de installaties worden
Anton Koomen: ‘Een goed gebouw vertelt
voorzien van een nieuwe gevel. Door
opgenomen tussen de gevel en het betonnen
iets over de mensen die er werken.’
innovatie en slimme technologieën, werd
skelet. Hierdoor hoeft er niet gekort te worden
en verhoog je de bouwsnelheid. Anton Koomen: ‘In dit geval konden wij in
een gevel gemaakt die buiten de oorspronkelijke
op de verdiepingshoogte. Ten tweede ontstaat
Het gebouw is aan de kopse kant verbreed, zodat
één jaar tijd bouwen in plaats van pakweg
gevellijn ligt. Dit biedt twee geweldige voordelen.
hierdoor meer verhuurbare vloeroppervlakte.
een langgerekt, slank volume ontstond langs de A12.
twee en een half jaar.’
12 De Groot & Visser
metamorfose
13
De Koningsvrouwen van Landlust
De Koningsvrouwen van Landlust na
245 woningen met monumentale status in de Amsterdamse wijk ‘Bos en Lommer’ zijn volledig gerenoveerd. In de jaren ’30 van de vorige eeuw waren deze portiekwoningen vooruitstrevend door de bebouwing in stroken. Licht, lucht en ruimte waren toen de taakstellende ontwerpthema’s. Anno 2013 is het project opnieuw vooruitstrevend.
D
e toepassingen van nieuwe technieken en het hoge ambitieniveau zorgen ervoor dat de woningen een labelsprong
maken van G naar A. De Amsterdamse Dienst Monumenten gaf uiteindelijk de goedkeuring voor het innovatieve plan.
voor
Tip! De balkonnette is een nieuw type balkonzonwering. Deze zonneroosters worden vanuit de woning elektrisch bediend en
Woningstichting Eigen Haard heeft alles gedaan wat in haar macht lag, om de bewoners te
zijn netjes weggewerkt tegen het ‘plafond’ van het
betrekken bij het project: van bewonersavonden
balkon. Ze zorgen voor een prettig gebruik van het
en speciale bewonersochtenden voor vrouwen
balkon, doordat ze geen ruimte innemen en toch
tot acties op scholen. Met succes, want maar liefst 51 procent van de oorspronkelijke bewoners
het balkon beschaduwen indien nodig.
is teruggekeerd naar deze woningen. 14 De Groot & Visser
metamorfose
15
De Koningsvrouwen van Landlust
De Koningsvrouwen van Landlust na
245 woningen met monumentale status in de Amsterdamse wijk ‘Bos en Lommer’ zijn volledig gerenoveerd. In de jaren ’30 van de vorige eeuw waren deze portiekwoningen vooruitstrevend door de bebouwing in stroken. Licht, lucht en ruimte waren toen de taakstellende ontwerpthema’s. Anno 2013 is het project opnieuw vooruitstrevend.
D
e toepassingen van nieuwe technieken en het hoge ambitieniveau zorgen ervoor dat de woningen een labelsprong
maken van G naar A. De Amsterdamse Dienst Monumenten gaf uiteindelijk de goedkeuring voor het innovatieve plan.
voor
Tip! De balkonnette is een nieuw type balkonzonwering. Deze zonneroosters worden vanuit de woning elektrisch bediend en
Woningstichting Eigen Haard heeft alles gedaan wat in haar macht lag, om de bewoners te
zijn netjes weggewerkt tegen het ‘plafond’ van het
betrekken bij het project: van bewonersavonden
balkon. Ze zorgen voor een prettig gebruik van het
en speciale bewonersochtenden voor vrouwen
balkon, doordat ze geen ruimte innemen en toch
tot acties op scholen. Met succes, want maar liefst 51 procent van de oorspronkelijke bewoners
het balkon beschaduwen indien nodig.
is teruggekeerd naar deze woningen. 14 De Groot & Visser
metamorfose
15
De Koningsvrouwen van Landlust
D
e oorspronkelijke stalen stoeltjesprofiel-
Het dak van De Koningsvrouwen van Landlust is
kozijnen zijn vervangen door een eigentijdse
bedekt met kristallijne zonnepanelen. De speciale
aluminium variant in exact dezelfde
verankering aan de op het dak opgelegde
verschijningsvorm. De slanke aluminium kozijnen
roosters zorgen voor een lichte en demontabele
hebben een hoge isolatiewaarde en voldoen
constructie. Met de zonnepanelen wekt Eigen
aan alle eigentijdse eisen.
Haard zelf energie op.
Cees Stam Manager Projectbureau - Eigen Haard “Het langetermijndenken van corporaties lijkt soms haaks te staan op het kortetermijndenken van huurders. De reductie van energie betekent reductie van woonlasten. Dit was voor ons prima uitlegbaar aan de bewoners. Ik vind dan ook dat energiemaatregelen die je niet uit kunt leggen aan de huurder, niet uitgevoerd moeten worden. Huurders hebben niets met CO2-reductie, maar begrijpen alles als het over euro’s gaat.”
16 De Groot & Visser
metamorfose
17
De Koningsvrouwen van Landlust
D
e oorspronkelijke stalen stoeltjesprofiel-
Het dak van De Koningsvrouwen van Landlust is
kozijnen zijn vervangen door een eigentijdse
bedekt met kristallijne zonnepanelen. De speciale
aluminium variant in exact dezelfde
verankering aan de op het dak opgelegde
verschijningsvorm. De slanke aluminium kozijnen
roosters zorgen voor een lichte en demontabele
hebben een hoge isolatiewaarde en voldoen
constructie. Met de zonnepanelen wekt Eigen
aan alle eigentijdse eisen.
Haard zelf energie op.
Cees Stam Manager Projectbureau - Eigen Haard “Het langetermijndenken van corporaties lijkt soms haaks te staan op het kortetermijndenken van huurders. De reductie van energie betekent reductie van woonlasten. Dit was voor ons prima uitlegbaar aan de bewoners. Ik vind dan ook dat energiemaatregelen die je niet uit kunt leggen aan de huurder, niet uitgevoerd moeten worden. Huurders hebben niets met CO2-reductie, maar begrijpen alles als het over euro’s gaat.”
16 De Groot & Visser
metamorfose
17
Sint Maartenscollege
Sint Maartenscollege na
Een goede samenwerking zorgde voor een optimale gevel bij het Sint Maartenscollege in Maastricht. De opdrachtgever, architect en De Groot & Visser bundelden hun kennis en kunde om aan het complete eisenprogramma te voldoen. De belangrijkste eisen waren minimaal onderhoud, goede ventilatie, een gezond binnenklimaat en een mooie architectuur. Bovendien mochten de ventilatie en de zonwering geen storende elementen zijn in het gevelbeeld.
voor
E
r zijn slanke profielen en voldoende te openen ramen toegepast, waarbij de ventilatieroosters van
buitenaf onzichtbaar zijn. Deze roosters zijn gecombineerd met een screenzonwering,
Ger van het Einde Bouwtechnisch manager Huisvesting & Beheer - Spinoza Scholengroep
zodat het gevelbeeld niet verstoord wordt. De zonwering is uiteraard elektrisch en automatisch, waardoor opwarming – ook buiten schooltijd – wordt voorkomen. Verder is de gevelbekleding uitgevoerd in keramisch materiaal. Oftewel, eigentijds en
“Het volledige project is uitgevoerd in de vakantie, waardoor wij geen overlast hebben er varen. Ook het jaarlijks onderhoud aan de zonwering gebeurt in de vakanties. Dat is wel zo prettig, omdat zowel de docenten als leerlingen hier vrijwel geen hinder van ondervinden.”
onderhoudsvrij. 18 De Groot & Visser
metamorfose
19
Sint Maartenscollege
Sint Maartenscollege na
Een goede samenwerking zorgde voor een optimale gevel bij het Sint Maartenscollege in Maastricht. De opdrachtgever, architect en De Groot & Visser bundelden hun kennis en kunde om aan het complete eisenprogramma te voldoen. De belangrijkste eisen waren minimaal onderhoud, goede ventilatie, een gezond binnenklimaat en een mooie architectuur. Bovendien mochten de ventilatie en de zonwering geen storende elementen zijn in het gevelbeeld.
voor
E
r zijn slanke profielen en voldoende te openen ramen toegepast, waarbij de ventilatieroosters van
buitenaf onzichtbaar zijn. Deze roosters zijn gecombineerd met een screenzonwering,
Ger van het Einde Bouwtechnisch manager Huisvesting & Beheer - Spinoza Scholengroep
zodat het gevelbeeld niet verstoord wordt. De zonwering is uiteraard elektrisch en automatisch, waardoor opwarming – ook buiten schooltijd – wordt voorkomen. Verder is de gevelbekleding uitgevoerd in keramisch materiaal. Oftewel, eigentijds en
“Het volledige project is uitgevoerd in de vakantie, waardoor wij geen overlast hebben er varen. Ook het jaarlijks onderhoud aan de zonwering gebeurt in de vakanties. Dat is wel zo prettig, omdat zowel de docenten als leerlingen hier vrijwel geen hinder van ondervinden.”
onderhoudsvrij. 18 De Groot & Visser
metamorfose
19
Heijdendaalsteeg na
Heijdendaalsteeg voor
In het centrum van Arnhem, boven de winkels, bevinden zich 27 woningen van Portaal. De bewoners van deze woningen hadden al jaren last van vocht- en tochtproblemen. D+B Architecten maakte een schets en De Groot & Visser zorgde voor de technische uitwerking. Het werd een ware metamorfose, zowel technisch als esthetisch.
Karel Vermaas - Projectleider Portaal Arnhem “Het is voor Portaal van groot belang dat we geadviseerd worden op een manier die past bij onze denkwijze: de klant staat centraal. We hebben niet de arrogantie om te denken dat we alles zelf weten en kunnen bedenken. Deskundig en betrouwbaar advies is daarom cruciaal. De Groot & Visser biedt
Tip! Naast de metamorfose van de gevel, hebben wij het Climarad-
waar wij behoefte aan hebben. Met hen hebben wij een adviseur,
systeem toegepast. Dit systeem zorgt
leverancier en uitvoerder aan tafel. Van het begin tot het eind van
zonder veel aanpassingen voor een sterke
het project kijk ik terug op een zeer prettige samenwerking en een
verbetering van het binnenklimaat. Climarad
fantastisch eindresultaat.”
heeft slechts twee sparingen in de gevel en
Climarad-systeem
een aansluiting op het lichtnet nodig.
20 De Groot & Visser
metamorfose
21
Heijdendaalsteeg na
Heijdendaalsteeg voor
In het centrum van Arnhem, boven de winkels, bevinden zich 27 woningen van Portaal. De bewoners van deze woningen hadden al jaren last van vocht- en tochtproblemen. D+B Architecten maakte een schets en De Groot & Visser zorgde voor de technische uitwerking. Het werd een ware metamorfose, zowel technisch als esthetisch.
Karel Vermaas - Projectleider Portaal Arnhem “Het is voor Portaal van groot belang dat we geadviseerd worden op een manier die past bij onze denkwijze: de klant staat centraal. We hebben niet de arrogantie om te denken dat we alles zelf weten en kunnen bedenken. Deskundig en betrouwbaar advies is daarom cruciaal. De Groot & Visser biedt
Tip! Naast de metamorfose van de gevel, hebben wij het Climarad-
waar wij behoefte aan hebben. Met hen hebben wij een adviseur,
systeem toegepast. Dit systeem zorgt
leverancier en uitvoerder aan tafel. Van het begin tot het eind van
zonder veel aanpassingen voor een sterke
het project kijk ik terug op een zeer prettige samenwerking en een
verbetering van het binnenklimaat. Climarad
fantastisch eindresultaat.”
heeft slechts twee sparingen in de gevel en
Climarad-systeem
een aansluiting op het lichtnet nodig.
20 De Groot & Visser
metamorfose
21
Bisonspoor na
Bisonspoor Het winkelcentrum van Maarssen heeft een flinke boost gekregen. De oude betonnen gevelelementen deden grauw aan en waren toe aan vervanging. Beheerder Winter Trust ontwikkelde een totaalplan voor het winkelcentrum en de directe omgeving. Het plan kwam tot stand in nauwe samenwerking met de architecten Maarten Zaaijer en Edgar Huisman. De vervanging van de gevel is hierbij een belangrijk onderdeel.
“De functionaliteit en uitstraling van het Bisonspoor was volledig ge dateerd. Door de metamorfose hebben we zowel het gebouw als de verhuurbaarheid in alle opzichten geoptimaliseerd. De betrokken partijen hebben echt een uitstekende prestatie geleverd. Je weet niet wat je ziet. Het gebouw met een geveloppervlakte van circa 12.000 m2
Tip!
is in zo’n tien maanden in een compleet nieuw jasje gestoken. Daarbij
metamorfose te bevorderen, is gebruik
zijn bovendien alle installaties vernieuwd en zijn er ook nog eens extra
gemaakt van prefab HSB-elementen.
verdiepingen op de kantoortorens geplaatst.” Sjak Uiterwaal - Hoofd Technische Dienst, Winter Trust B.V.
Om de snelheid van de
voor
Deze elementen hebben een grote mate van maatvastheid en zijn in hoge snelheid geplaatst. Daarnaast zorgt de vlakke plaat voor een goede achterconstructie voor diverse gevelbekledingen.
22 De Groot & Visser
metamorfose
23
Bisonspoor na
Bisonspoor Het winkelcentrum van Maarssen heeft een flinke boost gekregen. De oude betonnen gevelelementen deden grauw aan en waren toe aan vervanging. Beheerder Winter Trust ontwikkelde een totaalplan voor het winkelcentrum en de directe omgeving. Het plan kwam tot stand in nauwe samenwerking met de architecten Maarten Zaaijer en Edgar Huisman. De vervanging van de gevel is hierbij een belangrijk onderdeel.
“De functionaliteit en uitstraling van het Bisonspoor was volledig ge dateerd. Door de metamorfose hebben we zowel het gebouw als de verhuurbaarheid in alle opzichten geoptimaliseerd. De betrokken partijen hebben echt een uitstekende prestatie geleverd. Je weet niet wat je ziet. Het gebouw met een geveloppervlakte van circa 12.000 m2
Tip!
is in zo’n tien maanden in een compleet nieuw jasje gestoken. Daarbij
metamorfose te bevorderen, is gebruik
zijn bovendien alle installaties vernieuwd en zijn er ook nog eens extra
gemaakt van prefab HSB-elementen.
verdiepingen op de kantoortorens geplaatst.” Sjak Uiterwaal - Hoofd Technische Dienst, Winter Trust B.V.
Om de snelheid van de
voor
Deze elementen hebben een grote mate van maatvastheid en zijn in hoge snelheid geplaatst. Daarnaast zorgt de vlakke plaat voor een goede achterconstructie voor diverse gevelbekledingen.
22 De Groot & Visser
metamorfose
23
Faculteit 3ME na
faculteit 3ME Faculteit 3ME van de TU Delft kampte al jaren met problemen bij regen en wind. Het water stond dan letterlijk in de vensterbank. De Groot & Visser is als expert ingeschakeld om een einde te maken aan deze problemen. Belangrijke voorwaarde was, dat de aanpassingen aan dit Rijksmonument de waarde niet zou aantasten.
André Bauwens Senior Adviseur - IBS Consultants B.V Zwijndrecht “Ieder bouwwerk bestaat uit verschillende materialen. Dit maakt elk nieuw gebouw feitelijk tot een prototype. Hierbij wordt veelal geleund op kennis en ervaring van eerdere projecten. Als er in de gevel nieuwe, minder bekende producten en materialen worden gebruikt, is het van belang dat deze op correcte wijze in het bouwwerk worden geïntegreerd. Als glas-, gevel- en technisch adviesbureau levert IBS graag een bijdrage. Wij beoordelen gevelconcepten op aspecten zoals wind- en waterdichtheid, luchtdoorlatendheid, constructieve veiligheid, duurzaamheid en bouwfysische (thermische en akoestische) eigenschappen. Dit is een facet waarbij vroegtijdig de kwaliteit van de gevelconstructie kan worden beoordeeld.”
24 De Groot & Visser
D
e aluminium kozijnen zijn bevestigd in betonnen
Zo is er een oplossing bedacht, waar het
prefab-elementen. Deze elementen waren in 1953
adviesbureau, de architect en alle betrokkenen
heel speciaal, maar maken de bevestiging van
binnen De Groot & Visser vertrouwen in hebben.
aluminium kozijnen lastig. Om er zeker van te zijn dat de
En dat is belangrijk, want bij dit soort projecten
problemen bij de nieuwe manier van construeren ver-
kun je beter vooraf met veel deskundigen
holpen zouden zijn, is er een adviesbureau ingeschakeld
inventariseren, dan één te weinig met alle
om de proefpuien te testen op wind- en waterdichtheid.
mogelijke gevolgen van dien.
metamorfose
25
Faculteit 3ME na
faculteit 3ME Faculteit 3ME van de TU Delft kampte al jaren met problemen bij regen en wind. Het water stond dan letterlijk in de vensterbank. De Groot & Visser is als expert ingeschakeld om een einde te maken aan deze problemen. Belangrijke voorwaarde was, dat de aanpassingen aan dit Rijksmonument de waarde niet zou aantasten.
André Bauwens Senior Adviseur - IBS Consultants B.V Zwijndrecht “Ieder bouwwerk bestaat uit verschillende materialen. Dit maakt elk nieuw gebouw feitelijk tot een prototype. Hierbij wordt veelal geleund op kennis en ervaring van eerdere projecten. Als er in de gevel nieuwe, minder bekende producten en materialen worden gebruikt, is het van belang dat deze op correcte wijze in het bouwwerk worden geïntegreerd. Als glas-, gevel- en technisch adviesbureau levert IBS graag een bijdrage. Wij beoordelen gevelconcepten op aspecten zoals wind- en waterdichtheid, luchtdoorlatendheid, constructieve veiligheid, duurzaamheid en bouwfysische (thermische en akoestische) eigenschappen. Dit is een facet waarbij vroegtijdig de kwaliteit van de gevelconstructie kan worden beoordeeld.”
24 De Groot & Visser
D
e aluminium kozijnen zijn bevestigd in betonnen
Zo is er een oplossing bedacht, waar het
prefab-elementen. Deze elementen waren in 1953
adviesbureau, de architect en alle betrokkenen
heel speciaal, maar maken de bevestiging van
binnen De Groot & Visser vertrouwen in hebben.
aluminium kozijnen lastig. Om er zeker van te zijn dat de
En dat is belangrijk, want bij dit soort projecten
problemen bij de nieuwe manier van construeren ver-
kun je beter vooraf met veel deskundigen
holpen zouden zijn, is er een adviesbureau ingeschakeld
inventariseren, dan één te weinig met alle
om de proefpuien te testen op wind- en waterdichtheid.
mogelijke gevolgen van dien.
metamorfose
25
Zevenkampse Ring
Zevenkampse Ring na “Vervang een bouwmateriaal door een zonnepaneel en het levert (nagenoeg) direct geld op! Dit kun je heel visueel maken. Recreatiecentrum Zevenkampse Ring heeft bijvoorbeeld een monitor in de
Recreatiecentrum Zevenkampse Ring was al geruime tijd toe aan nieuwe gevel met een eigentijdse look, voordat zij in contact kwamen met Wim Muijs van De Groot & Visser. Deze kennismaking heeft geresulteerd in een zeer functionele gevel met een leuk extraatje voor het recreatiecentrum.
I
hal opgehangen, zodat iedereen kan zien wat de zonnepanelen opleveren.” Wim Muijs - Electro Engineer De Groot & Visser
n het oorspronkelijke ontwerp voor de nieuwe schil van de Zevenkampse ring gingen wij uit van een vliesgevel met daarin geëmailleerde
voor
glaspanelen. Deze panelen van gekleurd glas hebben de eigenschap onderhoudsarm te zijn. Daarnaast degraderen ze nauwelijks in kleur. Bovendien geven geëmailleerde panelen het recreatiecentrum een moderne look. Geëmailleerde glaspanelen zien er nagenoeg
hetzelfde uit als amorfe zonnepanelen. Amorfe zonnepanelen zetten het zonlicht om in elektriciteit. Met een extra investering van twintig euro per vierkante meter kan deze gevel, bij de huidige energieprijzen, jaarlijks ruim tien euro per vierkante meter opleveren. Na twee jaar verdient deze gevel zichzelf terug. 26 De Groot & Visser
metamorfose
27
Zevenkampse Ring
Zevenkampse Ring na “Vervang een bouwmateriaal door een zonnepaneel en het levert (nagenoeg) direct geld op! Dit kun je heel visueel maken. Recreatiecentrum Zevenkampse Ring heeft bijvoorbeeld een monitor in de
Recreatiecentrum Zevenkampse Ring was al geruime tijd toe aan nieuwe gevel met een eigentijdse look, voordat zij in contact kwamen met Wim Muijs van De Groot & Visser. Deze kennismaking heeft geresulteerd in een zeer functionele gevel met een leuk extraatje voor het recreatiecentrum.
I
hal opgehangen, zodat iedereen kan zien wat de zonnepanelen opleveren.” Wim Muijs - Electro Engineer De Groot & Visser
n het oorspronkelijke ontwerp voor de nieuwe schil van de Zevenkampse ring gingen wij uit van een vliesgevel met daarin geëmailleerde
voor
glaspanelen. Deze panelen van gekleurd glas hebben de eigenschap onderhoudsarm te zijn. Daarnaast degraderen ze nauwelijks in kleur. Bovendien geven geëmailleerde panelen het recreatiecentrum een moderne look. Geëmailleerde glaspanelen zien er nagenoeg
hetzelfde uit als amorfe zonnepanelen. Amorfe zonnepanelen zetten het zonlicht om in elektriciteit. Met een extra investering van twintig euro per vierkante meter kan deze gevel, bij de huidige energieprijzen, jaarlijks ruim tien euro per vierkante meter opleveren. Na twee jaar verdient deze gevel zichzelf terug. 26 De Groot & Visser
metamorfose
27
Steijndeld na
Steijndeld voor
Woonzorgcentrum Steijndeld van Rivas Zorggroep heeft door het aanpakken van de zonwering een compleet nieuw uiterlijk gekregen. Voor de cliënten van Steijndeld is een constante temperatuur ontzettend belangrijk. Actieve zonwering van De Groot & Visser is hiervoor de oplossing!
Tip! De zonwering is aangesloten op een draadloos besturingssysteem en is daarmee zowel collectief als individueel te bedienen. De wind- en lichtsensoren zorgen voor het behoud van een optimaal binnen klimaat en de bescherming van de doeken.
28 De Groot & Visser
metamorfose
29
Steijndeld na
Steijndeld voor
Woonzorgcentrum Steijndeld van Rivas Zorggroep heeft door het aanpakken van de zonwering een compleet nieuw uiterlijk gekregen. Voor de cliënten van Steijndeld is een constante temperatuur ontzettend belangrijk. Actieve zonwering van De Groot & Visser is hiervoor de oplossing!
Tip! De zonwering is aangesloten op een draadloos besturingssysteem en is daarmee zowel collectief als individueel te bedienen. De wind- en lichtsensoren zorgen voor het behoud van een optimaal binnen klimaat en de bescherming van de doeken.
28 De Groot & Visser
metamorfose
29
Mariakerk na
Mariakerk De Mariakerk in Waalwijk is omgebouwd tot een eigentijds appartementencomplex. In het karakteristieke kerkgebouw uit 1927 bleek ruimte te zijn voor 19 appartementen. Op de begane grond is het oppervlak vergroot door middel van erkers.
E
en renovatie, zoals uitgevoerd aan de Mariakerk, vraagt om extra zorg en aandacht voor de detaillering.
Een belangrijke vereiste was om het oorspronkelijke gebouw te respecteren en de authentieke sfeer te behouden.
Tip! Vormen zoals bij de Mariakerk laten zich bij renovatie niet gemakkelijk inmeten. De afwijking is ook groter dan gebruikelijk. Om er zeker van te zijn dat de kozijnen goed passen zijn er daarom mallen gemaakt. Op basis van de juiste maten heeft de aannemer de stelkozijnen gemaakt. De Groot & Visser heeft de kozijnen vervolgens vakkundig geplaatst.
30 De Groot & Visser
metamorfose
31
Mariakerk na
Mariakerk De Mariakerk in Waalwijk is omgebouwd tot een eigentijds appartementencomplex. In het karakteristieke kerkgebouw uit 1927 bleek ruimte te zijn voor 19 appartementen. Op de begane grond is het oppervlak vergroot door middel van erkers.
E
en renovatie, zoals uitgevoerd aan de Mariakerk, vraagt om extra zorg en aandacht voor de detaillering.
Een belangrijke vereiste was om het oorspronkelijke gebouw te respecteren en de authentieke sfeer te behouden.
Tip! Vormen zoals bij de Mariakerk laten zich bij renovatie niet gemakkelijk inmeten. De afwijking is ook groter dan gebruikelijk. Om er zeker van te zijn dat de kozijnen goed passen zijn er daarom mallen gemaakt. Op basis van de juiste maten heeft de aannemer de stelkozijnen gemaakt. De Groot & Visser heeft de kozijnen vervolgens vakkundig geplaatst.
30 De Groot & Visser
metamorfose
31
SINNIGVELD
Sinnigveld na
De Groot & Visser is door De Woningbouw in Weesp als partner betrokken bij de metamorfose van de Sinnigvelderflat. Het verzoek kwam na de succesvolle renovatie van de Ingelandenflat, eveneens in Weesp.
voor
“Functionaliteit, uitstraling en budget. Dat is de drie-eenheid waar we bij De Groot & Visser ons werk
H
et uitdagende project vroeg om een volledige gedaanteverandering van een flat. Niet slechts een beetje
‘opleuken’, maar echt een nieuw gezicht. Zoals zo vaak in ons vak, zat ook hier het succes in een gedegen voorbereiding. Sinnigveld voldoet volledig aan alle hedendaagse eisen.
32 De Groot & Visser
op baseren. Vervolgens hebben we met de partners een prachtig nieuw woongebouw gerealiseerd. ” Anco Bakker Technisch Directeur - De Groot & Visser
metamorfose
33
SINNIGVELD
Sinnigveld na
De Groot & Visser is door De Woningbouw in Weesp als partner betrokken bij de metamorfose van de Sinnigvelderflat. Het verzoek kwam na de succesvolle renovatie van de Ingelandenflat, eveneens in Weesp.
voor
“Functionaliteit, uitstraling en budget. Dat is de drie-eenheid waar we bij De Groot & Visser ons werk
H
et uitdagende project vroeg om een volledige gedaanteverandering van een flat. Niet slechts een beetje
‘opleuken’, maar echt een nieuw gezicht. Zoals zo vaak in ons vak, zat ook hier het succes in een gedegen voorbereiding. Sinnigveld voldoet volledig aan alle hedendaagse eisen.
32 De Groot & Visser
op baseren. Vervolgens hebben we met de partners een prachtig nieuw woongebouw gerealiseerd. ” Anco Bakker Technisch Directeur - De Groot & Visser
metamorfose
33
Meidoornlaan
Meidoornlaan na
Slim, mooi en functioneel. Kortom, een metamorfose pur sang. De door Hans van Heeswijk ontworpen gevel bij de Meidoornlaan is bijzonder functioneel. De extra gevel om dit gebouw heeft het effect van een klimaatgevel. Het reduceert de geluidsbelasting van de nabijgelegen wegen en geeft daarnaast eveneens energetisch comfort. De moderne klimaatgevel is het resultaat van de integratie van elektrische screens en een verticale ventilatiedoorvoer.
B
ij sociale woningbouw staat het bouwproces grotendeels in het teken van kwalitatieve optimalisering.
Dit komt deels door de krappe budgettering. De architect wijst op de kracht van maatwerk. De oplossing die hierdoor ontstaat, heeft de beste balans tussen budget, kwaliteit, uitstraling en natuurlijk wooncomfort. Doordat De Groot & Visser als co-maker intensief betrokken is bij het totale proces, worden al deze aspecten reeds in een vroegtijdig stadium afgewogen.
34 De Groot & Visser
metamorfose
35
Meidoornlaan
Meidoornlaan na
Slim, mooi en functioneel. Kortom, een metamorfose pur sang. De door Hans van Heeswijk ontworpen gevel bij de Meidoornlaan is bijzonder functioneel. De extra gevel om dit gebouw heeft het effect van een klimaatgevel. Het reduceert de geluidsbelasting van de nabijgelegen wegen en geeft daarnaast eveneens energetisch comfort. De moderne klimaatgevel is het resultaat van de integratie van elektrische screens en een verticale ventilatiedoorvoer.
B
ij sociale woningbouw staat het bouwproces grotendeels in het teken van kwalitatieve optimalisering.
Dit komt deels door de krappe budgettering. De architect wijst op de kracht van maatwerk. De oplossing die hierdoor ontstaat, heeft de beste balans tussen budget, kwaliteit, uitstraling en natuurlijk wooncomfort. Doordat De Groot & Visser als co-maker intensief betrokken is bij het totale proces, worden al deze aspecten reeds in een vroegtijdig stadium afgewogen.
34 De Groot & Visser
metamorfose
35
De Groot & Visser De Groot & Visser stelt niet alleen hoge eisen aan de gevels van haar klanten. Ook de nieuwe gevel van haar eigen pand is uiteraard gebouwd conform de meest recente ontwikkelingen in de huidige gevelmarkt: de Hybride Façade 3.1.
E
en zo groot mogelijk glasoppervlak in
Dit heeft als grootste voordeel dat de natuurlijke
combinatie met diamantglas zorgt
warmtestroming langs de gevel naar buiten wordt
voor een bijzonder grote lichttoetreding.
geleid. De ventilatieroosters, onder in de gevel, worden
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit
ook elektronisch gestuurd. Een te hoog CO2-gehalte
een gunstig effect heeft op de gezondheid
heeft een negatief effect op de werkprestaties en
en het welbevinden van de medewerkers.
heeft een verhoogd ziekteverzuim tot gevolg.
Het CO2-gehalte wordt constant gemeten en
Uiteraard zorgt De Groot & Visser voor een
afhankelijk van de waarden worden de roosters
aangename binnentemperatuur. We hebben
en de naar binnen draaiende klepramen bediend.
ervaren dat dit de productiviteit ten goede komt.
36 De Groot & Visser
metamorfose
37
De Groot & Visser De Groot & Visser stelt niet alleen hoge eisen aan de gevels van haar klanten. Ook de nieuwe gevel van haar eigen pand is uiteraard gebouwd conform de meest recente ontwikkelingen in de huidige gevelmarkt: de Hybride Façade 3.1.
E
en zo groot mogelijk glasoppervlak in
Dit heeft als grootste voordeel dat de natuurlijke
combinatie met diamantglas zorgt
warmtestroming langs de gevel naar buiten wordt
voor een bijzonder grote lichttoetreding.
geleid. De ventilatieroosters, onder in de gevel, worden
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit
ook elektronisch gestuurd. Een te hoog CO2-gehalte
een gunstig effect heeft op de gezondheid
heeft een negatief effect op de werkprestaties en
en het welbevinden van de medewerkers.
heeft een verhoogd ziekteverzuim tot gevolg.
Het CO2-gehalte wordt constant gemeten en
Uiteraard zorgt De Groot & Visser voor een
afhankelijk van de waarden worden de roosters
aangename binnentemperatuur. We hebben
en de naar binnen draaiende klepramen bediend.
ervaren dat dit de productiviteit ten goede komt.
36 De Groot & Visser
metamorfose
37
DE groot & Visser Daarom is gekozen voor 80 millimeter buiten
overschrijdt. Permanent aanwezige horren zorgen
lamelzonwering. Deze heeft een lage G-factor
ervoor dat er geen vogels binnen kunnen komen.
en een hoog visueel comfort. Speciale geruisarme
38 De Groot & Visser
motoren zorgen ervoor dat werknemers geen
Natuurlijk hebben wij bij De Groot & Visser energie-
hinder ondervinden van de bediening. De inpas
zuinige verlichting. Deze schakelt automatisch
sing in de speciale geleiding zorgt voor een zeer
uit als er niemand aanwezig is. Het inschakelen
grote windvastheid. De extra binnenzonwering
gebeurt handmatig. Automatische inschakeling
wordt hier als eerste toegepast. De speciale ge
is namelijk vaak overbodig bij veel lichttoetreding.
ruisarme HD-motoren kunnen meerdere afstellingen
De hoge isolatie en de lage G-factor zorgen voor
bevatten. Bovendien is de ophanging geheel
een minimale warmte- en koellast. De PV-cellen
in de vliesgevelstijlen geïntegreerd. In de winter
fungeren als koof en zorgen voor de stroomvoor
gaan binnen- en buitenzonwering naar beneden
ziening. De moderne architectuur maakt de gevel
voor een zeer hoge isolatie. Dit gebeurd uiter-
transparant. Er ontstaat een goede, natuurlijke
aard buiten kantoortijden. In de zomer zullen wij
verbinding tussen het in- en exterieur. De zwarte
door nachtventilatie de binnenruimte juist koelen
PV-cellen sluiten uitstekend aan bij het reeds
zodat de temperatuur overdag de norm minimaal
bestaande gedeelte van ons pand.
metamorfose
39
DE groot & Visser Daarom is gekozen voor 80 millimeter buiten
overschrijdt. Permanent aanwezige horren zorgen
lamelzonwering. Deze heeft een lage G-factor
ervoor dat er geen vogels binnen kunnen komen.
en een hoog visueel comfort. Speciale geruisarme
38 De Groot & Visser
motoren zorgen ervoor dat werknemers geen
Natuurlijk hebben wij bij De Groot & Visser energie-
hinder ondervinden van de bediening. De inpas
zuinige verlichting. Deze schakelt automatisch
sing in de speciale geleiding zorgt voor een zeer
uit als er niemand aanwezig is. Het inschakelen
grote windvastheid. De extra binnenzonwering
gebeurt handmatig. Automatische inschakeling
wordt hier als eerste toegepast. De speciale ge
is namelijk vaak overbodig bij veel lichttoetreding.
ruisarme HD-motoren kunnen meerdere afstellingen
De hoge isolatie en de lage G-factor zorgen voor
bevatten. Bovendien is de ophanging geheel
een minimale warmte- en koellast. De PV-cellen
in de vliesgevelstijlen geïntegreerd. In de winter
fungeren als koof en zorgen voor de stroomvoor
gaan binnen- en buitenzonwering naar beneden
ziening. De moderne architectuur maakt de gevel
voor een zeer hoge isolatie. Dit gebeurd uiter-
transparant. Er ontstaat een goede, natuurlijke
aard buiten kantoortijden. In de zomer zullen wij
verbinding tussen het in- en exterieur. De zwarte
door nachtventilatie de binnenruimte juist koelen
PV-cellen sluiten uitstekend aan bij het reeds
zodat de temperatuur overdag de norm minimaal
bestaande gedeelte van ons pand.
metamorfose
39
NAwoord Beste lezer, Ideeën genereren, technische mogelijkheden doorspreken en ondersteuning bieden bij investeringsplannen. Dit kunt u verwachten van De Groot & Visser. U zult ervaren dat comfort, functionaliteit, esthetica en rendement op gebouwen hand in hand gaan! Het is deze kruisbestuiving die ervoor zorgt dat het gebouw de metamorfose ondergaat, waardoor deze weer klaar is voor de toekomst! De praktijk wijst uit dat metamorfoses renderen. Een dankwoord aan iedereen die vol enthousiasme heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit boek. Uw bijdrage is zeer waardevol en motiverend gebleken. Motiverend om door te gaan met onze passie en deze te verbeteren waar mogelijk! Anita de Groot Algemeen Directeur
40 De Groot & Visser
metamorfose
41
NAwoord Beste lezer, Ideeën genereren, technische mogelijkheden doorspreken en ondersteuning bieden bij investeringsplannen. Dit kunt u verwachten van De Groot & Visser. U zult ervaren dat comfort, functionaliteit, esthetica en rendement op gebouwen hand in hand gaan! Het is deze kruisbestuiving die ervoor zorgt dat het gebouw de metamorfose ondergaat, waardoor deze weer klaar is voor de toekomst! De praktijk wijst uit dat metamorfoses renderen. Een dankwoord aan iedereen die vol enthousiasme heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit boek. Uw bijdrage is zeer waardevol en motiverend gebleken. Motiverend om door te gaan met onze passie en deze te verbeteren waar mogelijk! Anita de Groot Algemeen Directeur
40 De Groot & Visser
metamorfose
41
communicatiebureau spirion | www.spirion.nl
De Groot & Visser B.V.
T. 0183 - 646 566
Marconiweg 1
E.
[email protected]
4207 HH Gorinchem
I. www.gv.nl
