Met verslagen van
koningsdag en de
Jubileumviering
Beste leden, Meet veel genoegen kijkt het bestuur van onze vereniging terug op een zeer geslaagd 25 jarig jubileumfeest. Met ca 70 leden hebben we dit lustrum in Burg Landskron met volle teugen met elkaar gevierd onder het genot van een heerlijk buffet en gezellige Oostenrijkse muziek. Ook het eerste Koningsfeest is door een grote opkomst van jong en oud een succes geweest. Overmand door de angst voor het verwachte slechte weer heeft het bestuur een goed alternatief gevonden in Bodensdorf bij de gastvrije Urbaniwirt. Vele leden hebben de prachtige wandeling mee gelopen in het Langalmtal naar de Oswalder Bockhütte, georganiseerd door Erna Koolhof. Begin juli volgde wederom een schitterende wandeling naar de Priesshütte aan de Nockalmstraße op het program voorbereid door Karin en Carl. Half juni zijn we van start gegaan met een koffieochtend in Villach in restaurant Goldenes Lamm. De koffieochtend is verschoven van de donderdag naar woensdag, om reden dat woensdags in Villach weekmarkt is. Daar treft u o.a. kaasboer Käse Peter aan, die tevens lid is van onze vereniging. Gaarne breng ik onder uw aandacht dat de NVIK zijn website heeft opgepoetst. Arjan Zoutendijk onze websitedisigner heeft zich daarvoor ingespannen. Zo treft u er een link naar het onderdeel foto’s waar u kunt nagenieten van beelden van bijeenkomsten en activiteiten. Tevens vindt u er het onderdeel „vraag en aanbod” terug waar u vragen kunt stellen, diensten en spullen kunt aanbieden. De zomer staat weer voor de deur. Vele activiteiten richten zich in deze periode op de grote toestroom van vakantiegangers. Het GTI treffen in de omgeving van de Wörhtersee is voor de middenstand wederom een succes geweest waarbij de bewoners en weggebruikers wellicht met verwondering het schouwspel hebben waargenomen. En in september staat ook nu weer een groot spektakel te wachten in de vorm van stoer uitgedoste machinisten die op hun Harleys de bewoners in de omgeving van de Faakersee en andere seeen in Kärnten ondubbelzinnig van hun aanwezigheid doen gelden. Dus volop genieten van ons Kärntner leven. Kortom een zomer die voor onze leden niet ongemerkt voorbij zal gaan. Namens het bestuur wens ik u allen een humorvol en zonovergoten zomer. Stef Oosterwegel
Colofon De Uitvlieger is een tijdschrift an de Nederlandse Vereniging in Kärnten en verschijnt vier keer per jaar. Hoofdredacteur: Hans van Leuven Redacteur: Tom Zoomers Layout: Arjan Soutendijk
2
De Uitvlieger
Adres Ottilie von Herbert Weg 12, 9081 Reifnitz, E-Mail adres
[email protected]. Kopij voor de volgende uitgave a.u.b. voor 1 September insturen.
Aan de inhoud van geplaatste advertenties kunnen geen rechten worden ontleend of aanspraken worden gemaakt. Hoewel de advertenties met de grootste zorg zijn samengesteld, is het bestuur niet verantwoordelijk voor de inhoud.
Van de redactie, In verband met examens van onze hard werkende Arjan en ook om over de jubileumsviering te kunnen berichten komt deze editie in Juli in plaats van in Juni. Overigens stond er een leuk artikel over onze vereniging en het “25-Jahr-Jubileum” in de Kleine Zeitung van vrijdag 13 Juni. In deze uitgave berichten we natuurlijk over de viering van koningsdag in April en het 25 jarig jubileum in Juni. Nieuwe leden stellen zich voor Mariette Radlberger en Henk Krielen. Bij de viering van koningsdag leerde ik Louise en Matthieu van Loon kennen die al in 1974 naar Karinthië kwamen en nu terug naar Nederland zijn. Louise vertelt hoe zij veertig jaar Oostenrijk heeft ervaren. Verenigingsleden Jannes en Tineke van Bolhuis haalden een tijdje geleden de Spittaler Zeitung
waarover wij ook hier berichten. Erna Koolhof bericht over een mooie wandeling die een groep leden op 1 juni gemaakt heeft. De wandeling was georganiseerd door Erna en Hans Koolhof. Een heel goed initiatief dat vervolgd gaat worden. Wie “kalte “Sophie” is weten waarschijnlijk degene die al wat langer in Karinthië zijn wel. Toch even een bericht over de ook in Nederland bekende ijsheiligen en Sophie. Redacteur Tom en secretaresse Hetty Zoomers zijn veel met de caravan onderweg en Hetty vertelt in “Flikken Leeuwarden” over ervaringen op de camping Taniaburg aldaar. Echtgenoot Tom zoekt het dichter bij huis en vraagt ook lezers iets te vertellen onder de rubriek “Kent U Uw woonomgeving”. Ondergetekende plaatst een laatste bijdrage over uitdrukkingen met dierennamen.
Helaas kwamen er de laatste tijd geen suggesties meer van lezers voor deze rubriek. Ook in deze editie een vervolg op Nederland-Oostenrijk (nee niet op het WK voetbal) waarin de geschiedenis van “De Nederlanden” onder Habsburgse heerschappij wordt belicht. Wij hopen dat lezers voor de volgende uitgave bijdragen sturen over de eigen woonomgeving zoals door Tom voorgesteld. Ook andere bijdragen zijn natuurlijk welkom. Namens de redactie wens ik jullie veel leesplezier en een fijne zomer, Hans van Leuven
In deze Uitvlieger Van de Voorzitter
2
Van de redactie
3
Even Voorstellen
4
Veertig jaar in Oostenrijk
5
Een gezellige koningsdag
6
Jubileumviering NVIK 25 Jaar
7
Flikken Leeuwarden
8
Met muziek in het hart
9
Wandeling Langalmtal
10
Zo doof als
11
Kent u uw woonomgeving?
12
Wachten op kalte Sophie
13
Oostenrijk en Nederland III
14 De Uitvlieger
3
Even voorstellen... Door Mariette Radlberger Vanaf 1970 woonde ik in aan de grens van Salzburg, Bergheim,waar we met de familie, een leuke tijd hadden. Ieder jaar natuurlijk veel familie uit Nederland. ( Ik heb 4 broers en 6 zussen), dus kunnen jullie je voortstellen , dat ons huis ieder jaar vol was, in de zomer, met Kerstmis of Pasen, verjaardagen etc.etc. Nederlanders vinden het zooooo gezellig elkaar geregeld te zien…. Vooral in Oostenrijk en Salzburg. Zo hoefde ik dus niet vaak naar Nederland te gaan. Mijn man had ook een grote familie, maar die kwamen eerder voor een Nederlands eten en gezellig een kopje koffie ( niet meer na 17.00 uur ) . O jee, dat heb ik me ook al aangewend. Mijn man kwam uit de ‚Steiermark‘ en in Salzburg zijn onze kinderen geboren. Intussen zijn het natuurlijk al lang geen kids meer. Alexander
Door Henk Krielen Beste NIVK leden, Hierbij stel ik mij even voor als nieuw lid van de NIVK. Woonachtig sinds 2005 in Eisentratten, een plaatsje tussen Gmünd en de Katschberg. Waarom voor deze plaats en Oostenrijk gekozen? Het ligt centraal voor de winter- en bergsport, de meren, Italië en de A10 is dichtbij. Dit laatste was een wens van mijn vrouw, om eventueel snel naar NL te kunnen i.v.m. zoon- en dochterlief die in NL zijn gebleven. Helaas is zij drie jaar geleden overleden. Wij kwamen reeds vele jaren in 4
De Uitvlieger
is uit 1970, Claus 1973 en de tweeling Laurenz en Julia uit 1976. Alle zijn ze uitgevlogen, zoals dat ook , vooral voor Nederlanders, de normaalste zaak der wereld is. Hoe verder,hoe liever. Claus maar gelijk naar Amerika, na eerst nog in Nederland gewoond te hebben. Fijn, als de kinderen gelijk twee talen leren. De rest gaat dan vanzelf. En dan die twee culturen etc. Hier heet het, ik‚‘zet‘ koekjes etc op tafel en ‘neem‘ maar. In Nederland ging dat niet, daar ga je rond…. Dus dat wist mijn man niet en nadat hij in Nederland zulke heerlijk ‚Chocolade bollen‘ op tafel zag staan ging de ene na de andere weg in ZIJN mond. En de slagroom droop langs zijn arm. Die kan je toch niet zo nemen en als een hamburger samendrukken??? Zo leer je nog eens wat in een ander land. Mijn man en ik zijn naar Karinthie gekomen en één jaar nadat we hier, in een prachtige open
omgeving waren, heeft mijn man afscheid genomen en is naar boven gevlogen. Oostenrijkers houden niet zo veel van verhuizen. Van het Universum uit kan hij ons nu verder in de gaten houden….. Nu ben ik dus alleen, maar maak heerlijke wandelingen, heb veel bezoek uit Nederland (nu pas geleden weer) en onlangs was ik naar een spannend Seminaar in Salzburg. Maar toch hoop ik jullie graag allemaal gauw eens te zien. Of het nog vóór Pinksteren gaat, weet ik nog niet, dan ben ik weer in Nederland. Gezellig, Nederlanders in Oostenrijk te zien. In Salzburg hadden we ook een leuk clubje Nederlanders. Sorry, dat de meeste van jullie me eerst op het papier leren kennen, maar papier is wel geduldig.
Sillian - Oost Tirol op vakantie om vanuit daar te kletteren in de Dolomieten. Heerlijk om daar te klimmen en hutten trektochten te maken, maar gezien het weer, niet om te wonen.
als vertegenwoordiger, later als hoofd verantwoordelijke voor de Benelux. Na voor een andere organisatie een nieuw merk met decoratiestoffen te hebben geïntroduceerd in de Benelux besloten mijn vrouw en ik zelf een zaak te beginnen; juist ... in raamdecoratie en technisch slapen op een hoger niveau. Onder technisch slapen moet je het op maat en gewicht maken van matrassen en o.a box-springs verstaan. Ieder mens is anders gebouwd, lange-korte benen en/of rug etc en weegt anders. Voor beweegbare bedden heel belangrijk i.v.m. de bloedsomloop, vooral als je lang zit bij ziekte etc. Helaas stopte de fabrikant, er was
Ik ben op 18 augustus 1945 in Haarlem geboren vlak onder de St.Bavo kathedraal. Mijn ouders hadden een meubelzaak annex woningtextiel, alwaar ik een aantal jaren heb mogen vertoeven, je moest een vak leren volgens mijn vader. Naderhand, toen ik vond dat de wereld toch meer te bieden moest hebben, ben ik een aantal jaar voor Ahrend kantoor inrichtingen gaan werken in de buitendienst Daarna voor Gardisette, eerst
er maar één in NL, waarop ook wij besloten de zaak te sluiten; eind oktober 2003 . Twee jaar later zijn we dus naar Oostenrijk verhuisd, na eerst een paar maal in verschillende delen rond gekeken te hebben. En ja, verschillende huizen
bekeken maar het eerste huis dat we bekeken beviel qua ligging en uitzicht toch het beste.
Eisentratten 22 9861 Eisentratten.
[email protected]
Heel hartelijke groeten en tot ziens op een van de activiteiten van de vereniging, Henk Krielen.
Veertig Jaar in Oostenrijk Louise van Loon
Ik heb beloofd te schrijven over de veertig jaren dat wij in Karinthië zijn, met onderbrekingen in Nederland. In 1973 kochten wij 1000m2 grond in Eisentratten op 1000 m hoogte, welk perceel was aangeboden in een Nederlandse krant. Daar bouwden wij een dubbelwandig houten huis dat in April 1974 klaar was. Wij namen het een en ander uit Nederland mee. Maar! De A 10 was er nog niet. Dus reden wij met ons oude karretje met aanhanger hijgend over de Katschberg. In die tijd kon bronwater nog niet worden aangesloten op de waterleiding in verband met de vorst. Onze buurman die 20 meter schuin tegenover ons woont legde met zijn zonen een slang onder de weg door en zo hadden we water. Over de buren is veel te vertellen! Pa. Ma en dertien kinderen. Zij
hielpen ons ten aller tijde. Vóór de bouw zetten wij een tent op onze grond. Wat waren de buurjochies nieuwsgierig. Hadden nog nooit een tent gezien! Deze jongens gingen te voet naar school. Een schoolbus was er niet. ‘s Morgens bergaf, ’s middags omhoog. Na school gingen ze eerst boodschappen doen voor Ma en dan ging het met gevulde rugzakken bergopwaarts.
Als verwarming hadden wij olie gekozen. Miskleun!. De olie bevroor bij 15° vorst. Hout bleek de beste warmtebron en nog steeds stoken we hout van eigen bodem, aangevuld met elektrische verwarmingselementen. We hadden een “Senkgrube” aangelegd door onze buren. Inmiddels is deze vervangen door een “Kläranlage” die wij met de buren delen. Toen we de buren uitnodigden voor boerenkool met worst bleek
de worst wel de kool minder in de smaak te vallen. De buren stonden altijd voor ons klaar: of het nu sneeuwruimen was, mollen vangen, wespennest weghalen of een toiletpot vervangen die door de vorst gebarsten was. Bij aankomst is ons huis al verwarmd, het huis is schoongemaakt, warm water stroomt en de was ligt schoon in de kast. Nachbarschaft heeft deze familie in praktijk gebracht. Er is nog veel meer te vertellen, wij zijn deze mensen intens dankbaar. Matthieu en Louise van Loon, hun twee dochters en vier kleinkinderen.
De Uitvlieger
5
Een gezellige koningsdag Hans van Leuven
Zondag 27 April hebben een kleine 50 leden de eerste koningsdag gevierd. Niet zoals gepland in Förolach maar zoals op het laatste nippertje geregeld en bekend gemaakt in Gasthof Urbaniwirt in Bodensdorf. Het was een gezellige bijeenkomst ondanks het ontbreken van de traditionele bitterballen. Het bestuur had wel gezorgd voor de nog traditioneler oranjebitter en
6
3
9
5 5
4
6
9
1
2
7
2
1
6 2
3 1
8 9 3
9 6 De Uitvlieger
5
Hoe gezellig oranje het was is op de foto`s te zien.
Zo heb ik kennis gemaakt met Matthieu en Louise van Loon die
9
5
6
Na een korte toespraak van de voorzitter en een enthousiast “Leve de Koning” was er een gezellig samenzijn waar ook nieuwe contacten werden gelegd.
7
7
een huis hebben in Eisentratten en daar delen van het jaar woonden. Louise vertelde enthousiast over hun ervaringen in de eerste jaren in Kärnten. Op mijn verzoek daarover iets te schrijven ging ze graag in en haar bijdrage is dan ook in deze Uitvlieger te vinden.
ook het oerhollandse sjoelen kon beoefend worden De zaal was mooi in oranje gehuld zoals ook voorzitter Stef Oosterwegel en enkele leden.
6
3
9
5
4
7
8
6
9
5
9
8
7
1 3
2
3 1
6
4 1
8 9 3
9 2
7
2 6
2 6
1
9
5
4
4
7
5
8 9
4 6
8
7
1 3
2
Jubileumviering NVIK 25 jaar Door Tom Zoomers
20 april 1989 – 20 april 2014; 25 jaar bestaat de Nederlandse Vereniging in Kärnten al! Een jubileum welke op 15 juni 2014 op een fantastische wijze werd gevierd op de locatie van de Burgruine Landskron te Villach. Ook het 10- en 15 jarig jubileum zijn op deze uniek mooie locatie gevierd. Rond de 70 leden en gasten van leden waren op deze bijzondere bijeenkomst aanwezig. Onder hen vele oud bestuursleden. Waaronder de oprichters van het eerste uur. Lisa vd Pol en Suzanne Harms. De bevlogen voorzitter van de afgelopen 6 jaar, Charley van Niehoff. Ook de initiatiefneemsters van de voorboden van de huidige Uitvlieger, Jacqueline Leberl en Els Kanitschnig. ( en misschien vergeet ik nog een enkeling waarvoor mijn excuses, maar niet minder gewaardeerd). De aller eerste voorzitter, dhr Theo van Schie (inmiddels 92 jaar oud) heeft de vereniging per mail zijn felicitaties gezonden. Opvallend en zeer gewaardeerd was ook de aanwezigheid van hoogbejaarde mevr. van Trotsenburg, weduwe van Univ.Prof.Dr van Trotsenburg, die in 1994 o.a. een voordracht heeft gehouden over Nederlanders in Kärnten. Aanwezig was ook de Honorair Consul voor Nederland in Steiermark/Kärnten, dhr Dr. Piaty uit Graz. En wat velen van de aanwezigen waarschijnlijk niet gemerkt heeft was dat ook de heer Norbert Jank met partner, na het lezen van het artikel in de Kleine Zeitung, spontaan langs kwam. Wie??? zult u zich afvragen. De heer Jank komt van de Weißensee en is al 26 jaar DE ijsmeester van de Weißensee, waar jaarlijks vele duizenden Nederlanders komen schaatsen (o.a de Alternatieve Elfstedentocht). Hoe bijzonder. En uiteraard zeer vele leden van het eerste uur. Het bestuur had zorg gedragen voor een goed verzorgd samen zijn. Ontvangst met een speech en een welkomstdrankje, waarmee getoast werd op het voortbestaan van de NVIK. De voorzitter, Stef Oosterwegel haalde in zijn speech kort de historisch gegroeide samensmelting aan van de diverse Europese landen, waaronder de Benelux en Oostenrijk. En dat wij Nederlanders, hoofdzakelijk levend onder zeespiegelniveau een voorliefde hadden ontwikkeld voor Oostenrijk en in het bijzonder het prachtige Kärnten. Speciaal voor de kinderen was er een animatieprogramma. Helaas voor de Entertainster waren er maar drie kinderen aanwezig, maar zij hebben wel alle mogelijke aandacht gekregen. Vele
ballonnen werden geblazen en mooi gevormd. Mooi geschminkt liepen zij rond.. Voor muzikale omlijsting werd gezorgd door het trio “Jungjägermucisi” uit Radenthein, een optreden van het gemengde koor uit Ossiach welke een aantal Kärnterische liederen ten gehore bracht. Een bijzondere plaats werd ingenomen door een terugblik op het ontstaan van de vereniging en alles wat daar destijds bij kwam kijken door de dames Harms en vd Pol. Duidelijk kwam hierbij naar voren dat de beleving en doelstelling van de vereniging totaal anders ligt dan in deze huidige tijd. Maar wat wel voorop blijft bestaan is het gezellig samenzijn met landgenoten die allen ooit de stap naar Kärnten gemaakt hebben, wat hun intentie dan ook mag zijn geweest om dat te doen. Aan de aanwezigen werd een zeer goed verzorgd buffet aangeboden waar goed gebruik van gemaakt is. Er is veel (bij)gepraat, er zijn weer vele contacten gelegd, vele ervaringen uitgewisseld en het was bijzonder gezellig. Het bestuur verdient hiermede een groot compliment. Met uw aller steun op naar het volgend jubileum!! De Uitvlieger
7
Flikken Leeuwarden Door Hetty Zoomers
Je ziet het zo aan ze, de echte fietskampeerders. Ze komen met een goede fiets, beladen met kleine tent en slaapzak en tassen. Uitrusting compleet. Ook op camping Taniaburg te Leeuwarden waar onze caravan een periode staat. En ook dat is kamperen maar dan luxe. Met vast bed, toilet, wastafel, keuken, magnetron, grill, koelkast, rondom verwarming en niet te vergeten televisie en internet. Een jonge vrouw in korte broek, met twee kinderen van een jaar of 2, komt de camping op. Fiets geheel volgeladen. Hallo!, wat leuk is het hier, waar vind ik de camping beheerder? Ik wijs haar de weg en een uurtje later heeft zij een minitentje opgezet. De twee peuters lopen om haar heen en het lijkt allemaal prima te gaan. Wat een moed, zo op vakantie te gaan. Er is ook een ander soort fietskampeerder. Dat is de wat verwaarloost uitziende persoon, oude gammele fiets met wat schamel bagage. De zwerver. En als camping eigenaar kun je moeilijk zeggen, U bent niet gewenst! Want ook hij heeft een tentje bij zich en betaalt het dag tarief. Hij lacht me vriendelijk toe, en gaat vervolgens zijn tentje opzetten aan de rand van het meertje. Opeens wordt er geklopt op de deur van de caravan. Het is al avond en donker. Zelfs onze waakhond Senna slaat niet aan. Doet met moeite een oog open, en draait zich gewoon weer om. ‘”Hallo, mag ik even van jullie telefoon gebruik maken, want de mijne heeft geen bel tegoed meer”. Dacht het niet, denk ik, maar zeg vervolgens vriendelijk, ja hoor dat kan. Hij blijft nog een poosje aan de deur praten over van alles en 8
De Uitvlieger
vertrekt dan weer richting tentje. Na een aantal dagen klussen bij onze zoon en schoondochter, en heerlijk kunnen oppassen op kleinzoon Joost, vertrekken we voor een aantal dagen naar Esonstad. Een park van Landal Green met een wel heel bijzondere inrichting. Het ligt aan de Lauwerszee en bestaat geheel uit oud Hollandse huizen. Je kunt met een bootje langs de huizen varen. Er is ook een camping bij, dus de caravan gaat mee.
Met windkracht 7 ( waarom waait het in Nederland toch altijd als wij er zijn) zetten we de caravan op de plek en er komt nu dus echt geen voortent aan vast. (Zie onze ervaringen vermeld in het septembernummer 2013) Terwijl we lekker warm binnen zitten met de kachel aan en een wijntje erbij, rijdt een nieuwe kampeerder het terrein op. Het is een echtpaar van onze leeftijd. En ja hoor, ze gaan echt proberen de voortent op te zetten. Tegen de storm in. Er waren nog eens tijden dat je op de camping elkaar hielp, maar tegenwoordig met gebruik van movers en andere hulpmiddelen,
lukt het allemaal zelf. Behalve tegen de wind in de voortent opzetten. Na een uur vechten met die voortent, besluit het echtpaar er maar mee te stoppen. Wat je tegenwoordig ziet is de man met een televisie schotel in de hand, zoekende naar Astra op 11 uur. Je hoort overal ( meestal de echtgenote) roepen: nee, nee, nee, Lukt toch niet stop nu maar!!! Maar vooral als s’ avonds een voetbalwedstrijd wordt uitgezonden, is het toch wel van hoogst belang dat die tv het doet. De volgende dag arriveren onze dochter met man en kleinkinderen vanuit Curaçao. De kinderen rennen de camping op. Oma!! Opa!!! We zijn er. En wat is het dan weer gewoon. Dat is toch te danken aan Skype. Na vijf heerlijke dagen vertrekken we weer naar de camping Taniaburg. De tentjes zijn weg maar er staat een heel oude kleine caravan met voortent net voor het sanitair gebouw. En wie staat er met een doekje, sigaret in ene hand en biertje in andere hand, de caravan heel trots te poetsen? Ja, de zwerver. Hij begroet ons vriendelijk. De caravan heeft geen nummerbord. Het zal wel. Onze hond Senna is onrustig. Het is nacht. Ze wil dus op haar leeftijd echt niet meer in de voortent slapen. Gaat gewoon aan de deur krabben en maakt duidelijk dat ze naar binnen wil. Ze blijft maar draaien en hijgen en dan is het te laat. Alles zit onder! En dat zijn de momenten dat het even niet leuk is met een grote hond in de caravan. We gaan gelijk aan de
slag om alles schoon te maken. Yesses, dat is vies. Tom gaat met haar naar buiten. Het is midden in de nacht en uit de kleine caravan komt muziek en het lijkt of er iemand volop aan het praten is. Gelukkig staan wij er niet naast en hebben er geen last van. De volgende dag rijden we na een leuke klusdag de camping op. We
worden al begroet door de andere camping gasten. En opeens komt er een auto met hoge snelheid over het weggetje naast de camping aanrijden. De uitlaat raakt de grond en het is een kabaal vanjewelste. De auto scheurt de camping op, stopt naast het oude caravannetje, een man springt eruit en rent weg. De motor nog draaiende. En dan de sirenes. Daar komt een mega politie macht aan. Auto’ s, motoren, busjes, honden, en ze sprinten achter de man aan. De motoren scheuren weer het bos in en wij samen met de andere camping gasten kijken met grote verbazing wat er allemaal gebeurd. Na een half uur horen we ze roepen: We hebben hem! De man ligt op de grond en wordt vastgehouden. Hij is zeer agressief. Met zes man
Met muziek in het hart
Bewerkt door Tom Zoomers (N.a.v. een publicatie Spittaler Zeitung)
in
de
Jannes en Tineke van Bolhuis lid van onze vereniging wonen en leven alweer 3 jaar in Kärnten. Hun liefde voor de Oberkrainer en Egerländer muziek was de reden das Jannes en Tineke meer dan 30 jaar hun vakanties doorbrachten in Slovenië, alvorens zij Kärnten leerde kennen. Tot aan hun pensionering woonde en leefden zij in Groningen. De liefde voor de reeds genoemde muziek voerde hen telkenmale weer naar Slovenië en uiteindelijk naar Kärnten. Familie en vrienden in Nederland reageerden niet al te enthousiast op hun plannen om op hun leeftijd alsnog te emigreren naar Oostenrijk. Maar zij hebben toch doorgezet. Jannes en Tineke voelen zich hier thuis en hebben geen enkel probleem om te integreren. Zij
kennen inmiddels vele mensen en voelen zich goed opgenomen. Zoals reeds gezegd bepaalt de liefde voor de Oberkrainer en Egerländer muziek een belangrijk deel van hun leven. Telkens als er ergens een concert met deze muziek plaats vindt gaan zij er naar toe. Daarnaast musiceren zij zelf ook vol enthousiasme. Tineke speelt accordeon en Jannes bespeelt een zgn. Steirische Harmonika. Hij heeft zich het bespelen van het instrument zelf
dragen ze hem geboeid een busje in en weg zijn ze. Op de camping is het nog zeker een uur onderwerp van gesprek. En dan keert de rust terug. De man die gepakt is, is echter niet onze zwerver van de camping, maar ook hij was gevlucht op zijn fiets. Ik sta in de loop van de avond mijn afwasje te doen bij het sanitair gebouw. En wie komt daar opeens aan, ja de zwerver. Goedenavond. Wat een gedoe hè, was dat. Maar ik heb er niets mee te maken hoor! Echter de campingbaas is er klaar mee. Hij moet vertrekken van de camping. “Deze gast trekt regelmatig toch wel vreemd volk aan. Zoiets heb ik hier op onze rustige camping nog nooit mee gemaakt” , zegt hij.
bijgebracht. Een grote wens van Jannes is om nog eens in een eigen muziekgroep te spelen. Mogelijke liefhebbers hiervoor kunnen zich bij hem melden. Naast hun liefde voor de muziek gaan zij ook heel graag met hun 2 honden de natuur in. Ze houden van de bergen en het klimaat in Kärnten. Dit gaat volgens hun boven het vlakke Nederland. Naast hun contacten in hun woonomgeving en muzikale bijeenkomsten onderhouden zij ook goede contacten met de diverse leden van onze vereniging. Zij komen graag op de diverse gelegenheden door de NVIK georganiseerd.
De Uitvlieger
9
Wandeling Langalmtal Door Erna Koolhof Foto`s: Carl Mollee
Al jaren komen wij bij elkaar bij een ‘Stammtisch’ ; op verschillende plekken in Kärnten. Vaak ga je heen waar je het dichtst bij woont. Op zich zijn deze ook heel gezellig en men praat een beetje mee of wisselt een beetje informatie uit. Er eventueel ook een andere invulling aan te geven, kwam niet bij ons op (Stammtisch Feldkirchen). In het voorjaar werd er een ledenvergadering gehouden. Naast het introduceren van de nieuwe voorzitter, werden ook wat nieuwe leden verwelkomd (Annemieke Bulinga en Monique
Kloosterman uit omgeving Hermagor). Nieuw bloed doet nieuwe gedachten ontwikkelen en zij kwamen met het idee vanuit de ‘Stammtisch’ wat nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Dat wil zeggen van wandelingen tot workshops van bv. ‘Kekse’ bakken, bezoeken van Almhütten tot knutselen e.d. toe. Dat kan per ‘Stammtisch’ , maar ook als losstaande activiteit die dan georganiseerd kan worden. Ik werd daar heel enthousiast over want ik weet te meer dat je door activiteiten een heel ander contact krijgt. Dit heeft zich 1 juni j.l. ook wel bewezen tijdens de wandeltocht die ik georganiseerd heb. Iedereen 10
De Uitvlieger
was na afloop erg enthousiast en ondanks de diverse pluimage aan deelnemers konden wij het heel goed met elkaar vinden. Dus de eerste zet is gedaan. Het is natuurlijk niet het doel alleen maar met Nederlanders om te gaan. Integratie met de ‘Kärntner’ bevolking is ook wenselijk. Toch heb je te maken met een andere cultuur waar ook gezelligheid en sociaal aspect een rol spelen Soms alleen met een andere invulling waar Nederlanders aan gewend zijn. Dus is het af en toe wel leuk om Nederlanders te ontmoeten in een actieve situatie. Graag wil ik onderstaand een verslag doen van de wandeling
op 01-06-2014. Wandeling via Langalmtal (Radenthein) in de Nockbergen. Om 11.00 uur verzamelden wij (18 mensen) ons op de parkeerplaats van het Granatium in Radenthein. Vervolgens zij wij met de auto’s omhoog gereden naar het Langalmtal en dit dal een heel eind gevolgd over een Schotterpad, wat al een spannende en mooie ervaring was. Helemaal aan het eind kwamen wij aan bij het “Erlacherhaus” en hebben de wagens geparkeerd op 1630 meter. Helaas was het weer matig en eenmaal boven was het ook niet warmer dan 8 graden. Gelukkig had iedereen zich er voldoende
op gekleed. Van te voren had ik geïnformeerd of de almhutten open waren waar ik heen wilde. Door de late winterse omstandigheden, was de Oswalder Bockhütte nog dicht, dus heb ik de route wat verlegd. Om de wandeling een beetje toegankelijk te houden voor iedereen, zijn wij eerst via een Schotterweg op pad gegaan naar de Erlacher Bockhütte. Onderweg hebben we af en toe even gestopt om uit te rusten en te genieten van het uitzicht. Ook zagen we de eerste bloemen ,o.a de enzian en de eerste anemoontjes. Men was blij de hut te hebben bereikt om wat uit te rusten en te drinken
en eten. Helaas was het te koud om buiten te zitten en te genieten van het uitzicht om onder meer de Julische Alpen en toppen in het Nockgebergte; o.a. de Rosennock, de hoogste berg. Het was een klein hutje en met 18 mensen dus helemaal gevuld. Na versterking van de inwendige mens en de nodige gezelligheid hebben wij onze weg vervolgd. We namen een leuk pad met rotsstenen omhoog om op de ‘Sattel’ te komen waar het kruispunt was voor een ieder om te kiezen. Of nog een ronde te doen welke als nordic walking route werd aangegeven of rechtstreeks af te zakken naar de Oswalder Bockhütte en daar de groep op te
wachten die eventueel wel door zou gaan. Na kaartbestudering en overleg heeft iedereen besloten toch voor de nordic walking route te gaan; wat super was. De route ging via een klein pad geplaveid met af en toe rotskeien omhoog en al gauw liep het redelijk vlak, door velden van kleine naaldstruiken (Laschen) en het oversteken van sneeuwveldjes, waar een groepsfoto bij de Pfansee werd gemaakt.. Daarna volgde de afdaling via een rotspad. Hoezo Nordic Walking? Ja ja de zwarte route. Via een vlakkere weg over bruggetjes kwamen wij bij de Oswalder Bockhütte uit en zijn door het bos teruggekeerd bij het
Erlacherhaus (toch achteraf 4 uur en 50 minuten gelopen (ongeveer 8 km) maar alles heel relaxed gedaan. Bij de Lederhoser Wirtin Petodnighütte in het Langalmtal hebben wij afgesloten met een lekker biertje, Kaiserschmarren en Friga ect. Moe maar voldaan ging iedereen tegen 18.30 naar huis. Naschrift Hetty Zoomers (namens alle deelnemers): Een ieder was ongelooflijk enthousiast over deze mooie tocht. Onder luid applaus werden Hans en Erna Koolhof bedankt voor de organisatie en de begeleiding tijdens de tocht. En iedereen was het er mee eens: Dit is voor herhaling vatbaar!
Zo doof als... Door Hans van Leuven
Volgens Nederlandse gezegdes maakt het voor een kwartel niks uit of de nachtegaal zingt of een kraai zich laat horen. In de laatste uitgave heb ik gevraagd voor suggesties van gezegdes met de naam van een vogel. Helaas heb ik van lezers geen enkele bijdrage mogen ontvangen. Of ik daaruit mag concluderen dat er helemaal geen belangstelling voor is weet ik niet. Toch heb ik besloten deze rubriek niet verder te voort te zetten omdat ik de indruk heb dat dit de lezers niet zo interesseert. Mocht iemand onder de lezers belangstelling hebben de rubriek voort te zetten wordt deze natuurlijk graag door de redactie opgenomen. Dus voor de laatste keer van mijn kant nog enkele uitdrukkingen, met dank aan mederedacteur Tom die er enkele heeft toegestuurd :
o Zo doof als een kwartel o Zingen als een nachtegaal o Zo schor als een kraai o Zo trots als een pauw o Zo slim als een uil o Zo fris als een hoentje o Lopen als een kievit o Praten als een kip zonder kop o met de kippen op stok gaan o iemand blij maken met een dooie mus o de kip met de gouden eieren slachten o Beter één vogel in de hand, dan tien in de lucht o Ieder vogeltje zingt zoals hij/zij gebekt is o Eén zwaluw maakt nog geen zomer o Een vreemde eend in de bijt o Als een vogel zo vrij De Uitvlieger
11
Kent u uw woonomgeving? Door Tom Zoomers We zijn bijna allemaal al langere of kortere tijd in Oostenrijk. De meesten van ons wonen er ook definitief door emigratie vanuit Nederland. De één staat nog volop in het arbeidsproces, de ander geniet van het pensionisten bestaan. Maar wat mij interesseert en wat ik me ook afvraag is hoeveel we nu echt afweten van de omgeving cq streek waarin we nu wonen. Het was me in Nederland reeds opgevallen dat vele Nederlanders nauwelijks weten wat er de doen of te zien is in hun eigen nabijheid. Daarom lijkt het mij interessant als u bereid bent om voor de Uitvlieger iets te schrijven over uw eigen woonomgeving. Ik zal beginnen met mijn woonomgeving, namelijk Ossiach aan de Ossiachersee. Ossiach is een dorpje met ongeveer 750 inwoners. Dit aantal wordt in het zomer hoogseizoen met vele tienduizenden uitgebreid door de gasten op de 7 campings aan de Süd Ufer en vele pensions en kamerverhuurders in Ossiach. Al deze toeristen komen voor de prachtige natuur en omgeving van de Ossiachersee. Ossiach heeft een klein centrum waarin de Stift Ossiach, met een prachtig mooie kerk, een vooraanstaande plaats inneemt. Hier worden tentoonstellingen, muziekuitvoeringen en voordrachten gehouden. De Stift
biedt tevens onderdak aan de Karintische Muziek Academie, alwaar musici vanuit de gehele wereld opleidingen en cursussen volgen. Op en in het meer kan men
uiteraard varen, zwemmen en vissen. Een 2 uur durende cruise over het meer met de MS Ossiach is een aanrader. In Ossiach zelf is een openbaar strand met toegang tot het meer, een rodelbaan, 2 minigolf terreinen en vele heerlijke terrasjes. Er is een toeristenbureau, een fietsverhuurbedrijf, een tweetal kunstateliers en uiteraard een souvenirwinkel. Er is een forellenvijver waar men gratis gebruik kan maken van hengels en voer. Alleen de eventueel gevangen vis moet men afrekenen. Die gevangen vis kan men schoon gemaakt mee naar huis krijgen of
ter plekke opgediend krijgen in het bijbehorende restaurant. In de directe omgeving van Ossiach kan men prachtige korte en lange wandelingen maken op de Ossiacher Tauern, de Gerlitzen, de Dobratsch. Of een bezoekje brengen aan de Ruïne Landskron met o.a. de Affenberg, Vanaf de Gerlitzen kan men een duo sprong met een paraglider maken. Kost wel wat. Een fietstocht rond het meer maken, een rit van ongeveer 25 km is een mooie en sportieve belevenis. In de zomermaanden wordt er iedere woensdagavond een Bauernmarkt georganiseerd en iedere zondag een uitgebreid Frühshoppen. Beide activiteiten met life muziek. Heerlijk om eens te bezoeken. In de maand augustus vindt de jaarlijkse grootste kunstmarkt van Kärnten plaats. En, dat geldt natuurlijk voor veel plaatsen in Kärnten, men kan er in vele restaurants heerlijk eten. Eén wil ik er noemen. Namelijk de Stiftschmiede, een voortreffelijk restaurant waar men vooral gespecialiseerd is in visgerechten. Ik weet niet of ik wel compleet ben met bovenstaande beschreven mogelijkheden maar kom eens kijken in Ossiach. Ik kijk met belangstelling uit naar Uw bijdrage over uw woonomgeving hier in Kärnten.
MODISCH AKTUELLE SCHNITTE IN TECHNISCHER PERFEKTION De spiegels glanzen, de scharen zijn geslepen en de koffie is klaar...
www.wagnerfuerhaare.at
12
De Uitvlieger
Wachten op kalte Sophie Hans van Leuven De eerste dagen in mei was het lekker weer en besloten wij de terrasplanten uit de beschutte omgeving van de inpandige garage te halen en nieuwe planten en plantjes voor de tuin te gaan kopen. Aan de kassa van het de bouwen tuinmarkt zegt dan een dame in een nog net verstaanbaar Kärntnerisch: “Ihr sait schoan optimistisch, i würde eher a bisserl warten bis die kalte Sophie vorbei ist”. Ik had wel eens van de ijsheiligen gehoord maar niet van een koude Sofie. Dus thuis maar even goegelen en wikipediën. Met de kalte Sophie wordt bedoeld Sophia van Rome . Zij is een heilige martelares van de Roomskatholieke Kerk. Haar naamdag valt op 15 mei. Sophia van Rome wordt soms tot de IJsheiligen gerekend. Zij werd in 304 slachtoffer van de Christenvervolging van keizer Diocletianus. Sophia is de beschermheilige tegen nachtvorst en wordt om die reden ook wel koude Sophie genoemd. In Zuid-Duitsland geldt haar naamdag als de dag
om tuinplanten te planten en om de bloembakken op en aan de balkons te vullen. Naar Sophie is het zogenaamde Sofiekruid (Sisymbrium Sophia) genoemd. Sophia wordt vaak afgebeeld met haar drie dochters Geloof, Hoop en Liefde. Attributen waarmee zij wordt afgebeeld zijn de palmtak (symbool voor het martelaarschap), het zwaard (waarmee zij werd omgebracht) of een boek. Sophia wordt ook in de Oosterse Kerken vereerd, waar een groot aantal iconen van haar in omloop is. De naamdag van Kalte Sophie volgt op die van de ijsheiligen. Zij wordt ook vaak gezien als een ven hen. De ijsheiligen is de verzamelnaam voor een aantal katholieke heiligen, van wie de naamdagen vallen in de periode van 11 tot en met 15 mei. Volgens de volksweerkunde zijn dit de laatste dagen in het (voor)jaar waarop nog nachtvorst op kan treden. Tot de ijsheiligen worden gerekend: • Mamertus (11 mei) • Pancratius (12 mei) • Servatius van Maastricht (13 mei) • Bonifatius van Tarsus (14
•
mei) en soms dus ook Sophia van Rome (15 mei)
IJsheiligen is een van de oudste en wellicht bekendste begrippen uit de volksweerkunde. De eerste berichten over deze „strenge heren“ dateren van rond het jaar 1000. De naam IJsheiligen komt van de naamdagen van vier heiligen die hierboven genoemd zijn. Drie is het heilig getal en daarom rekent men in de meeste landen maar drie tot de IJsheiligen. In sommige landen wordt St. Mamertus niet meegeteld, in andere landen hoort St. Bonifatius er niet bij. Deze heilige is niet de bekende Bonifatius, (bijgenaamd de Apostel van Duitsland), die in 754 te Dokkum werd vermoord, want die heeft zijn feestdag op 5 juni. Zijn naamgenoot, de IJsheilige Bonifatius, was een Romeins burger die in 307 de marteldood stierf tijdens de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus. Sommige landen, waaronder Duitsland, Hongarije en Zwitserland, rekenden in het verleden ook 15 mei (ook wel aangeduid als koude Sophie) nog tot de IJsheiligen. Dat gebruik dateert uit de 11e eeuw, toen Sophie beschermvrouw tegen
Advies Woongenot Levenskwaliteit
InterProject bemiddelt en ondersteunt bij de aankoop van uw huis of vakantiewoning in Karinthië - Oostenrijk. Wij doen dit vanuit onze technische achtergrond en expertise als projectadviseurs. Deskundig en betrouwbaar vanaf de bezichtiging tot aankoop incl. de begeleiding van een eventuele financiering. Desgewenst voorzien wij u van een (bouw)technische rapportage en een begroting voor uw eventuele aanpassingswensen van het object. Tevens bieden wij de begeleiding van het gehele proces voor u op locatie aan. Wij hebben een ruim en voor een ieder toegankelijk aanbod van diverse objecten in vele varieteiten. Op onze site www.interproject.at treft u ons aanbod aan incl. uitgebreide informatie over wat wij voor u kunnen betekenen. • • • • • • •
Vakkundige begeleiding – Nederlands / Duits sprekend Begeleiding van bezichtiging tot passeren akte Behandelen van financierings aanvragen Duidelijke voorlichting over wet en regelgeving Vakkundige advisering m.b.t. aankoop van uw (2e) huis Bouwkundige rapportage en begeleiding Vertalings ondersteuning van gesprekken bij derden
InterProject, Beratung & Projektbetreuung. Tel. +43 664-7358.3835 www.interproject.at
/
[email protected]
De Uitvlieger
13
nachtvorst was. In het Alpengebied werden indertijd op die dagen vuren ontstoken ter bescherming tegen de vorst. De IJsheiligen ontlenen hun benaming aan het gevaar van koud voorjaarsweer voor het gewas, dat in deze tijd in volle bloei staat. Een late vorstnacht kan in deze periode veel schade aanrichten. Het is echter niet zo dat tijdens de IJsheiligen de kans op een overgang naar koud weer groter is dan op andere dagen in
het voorjaar. Wel neemt na half mei de kans op vorst sterk af en aan het eind van deze maand zijn temperaturen onder nul heel uitzonderlijk. De IJsheiligen houden zich echter lang niet altijd aan hun data (ook niet in Nederland): In 2006 kwam in de nacht van 2 op 3 juni nachtvorst voor, in 2008 in de nacht van 23 op 24 juni en in 2013 zelfs in de nacht van 25 op 26 juni. Hoe liep ons „avontuur“ nu af? Ik schrijf dit op vrijdag 16 mei. Weh
ebben hele koude dagen en veel ook koude wind. Maar geen vorst overdag en ook niet ’s nachts. Wel zijn de afrikaantjes die we in de voortuin geplant hebben gesneuveld, wellicht toch niet genoeg beschermd door kouwe Sofie. De rest staat er nog redelijk bij en gaat de komende dagen als het toch wat warmer wordt hopelijk wel opfleuren.
Oostenrijk en Nederland III
Hans van Leuven
In het septembernummer 2013 heb ik kort de overeenkomsten en verschillen tussen Nederland en Oostenrijk belicht. Nederland was in twee perioden onder Oostenrijkse Habsburgse heerschappij, van 1477 tot 1555 en van 1714 tot 1795. In de maart uitgave ben ik ingegaan op de eerste van deze twee perioden. In dit nummer wil ik iets vertellen over de tweede periode waarin vooral Maria Theresia van Oostenrijk een belangrijke rol speelt. Zij heerste van 1740 tot 1780 achtereenvolgens als opvolger van Karel VI, als echtgenote van keizer Franz I en als moeder van keizer Joseph II
Maria Theresia van Oostenrijk 14
De Uitvlieger
Deze periode begon met de Vrede van Utrecht (1713) en Rastatt (1714) na de Spaanse Successie oorlog (1702-1713). In de tussenliggende periode (1555-1714) vielen de Nederlandse provinciën onder Spaanse heerschappij tot in 1688 de noordelijke provinciën de Republiek der Zeven verenigde Nederlanden uitroepen en in 1648 bij de Vrede van Munster de republiek wordt erkend en de zuidelijke provinciën onder Spaanse heerschappij blijven. Om aan vervolging in het Oostenrijkse Rijk te ontkomen vluchten in deze periode veel Oostenrijkse protestanten naar de Republiek
der Nederlanden. Onder andere de theoloog en filosoof Jan Amos Komensky, genaamd Comenius (1592-1670) die in Naarden werd begraven. In Oostenrijk werden joden en protestanten vervolgd en werden midden 17de eeuw niet katholieke kerkdiensten verboden. Op diplomatiek niveau probeerde de Republiek der Nederlanden de situatie voor joden en protestanten te verzachten. En in de “Holländische Gesandschaftskapelle” in Wenen bezoeken vele Oostenrijkse protestanten de kerkdiensten. Bij de bovengenoemde vredesverdragen werden de
Sophia van Rome en haar drie dochters
zuidelijke provincies toegekend aan het Oostenrijkse Rijk waar toen keizer Karel VI (1685-1740) regeerde. Overigens waren er wel banden tussen de Republiek en de zuidelijke provinciën. Zo mocht de Republiek volgens het zogeheten Barrièreverdrag in een aantal steden in de zuidelijke Nederlanden een eigen garnizoen hebben waarvoor Oostenrijk jaarlijks een onkostenvergoeding van 500.000 “Rijksdaalders” diende te betalen. Ook werd onder druk van Engeland en de Republiek der Nederlanden de Schelde voor de zeehandel gesloten wat de ondergang van Antwerpen als wereldhandelsstad inluidde. De Republiek wilde best loyaal zijn tegenover de Oostenrijkse keizer maar wilde er wel iets voor terug. Zo hief keizer Karel VI de door hem zelf in 1722 opgerichte Oostenrijkse handelscompagnie, de Compagnie d’Ostende concurrent van de Vereenigde Oostindische Compagnie enkele jaren later onder druk van de republiek weer op. Ook na 1714 gaat in Oostenrijk de vervolging van joden en protestanten door. Zo worden op initiatief van de aartsbisschop van Salzburg tienduizenden protestanten verdreven. Meer dan 17.000 gingen naar OostPruisen. Een klein deel (ca. 800) kwamen naar Zeeland in de Republiek der Nederlanden. Daarvan stierven meer als 100 aan een koortsepidemie omdat zij zo’n vochtig land en klimaat niet gewend waren. In de Republiek die ook veel vluchtelingen uit Frankrijk kende (hugenoten) leidde dat tot de uitspraak “ de hugenoten brengen geld, de Oostenrijkers de pest in het land”. Keizer Karel VI heeft geen mannelijke troonopvolger en een vrouw kon hem niet opvolgen als
keizerin. De keizer had daarom de zogeheten Pragmatieke Sanctie van 1713 ingesteld een wettelijk mechanisme dat voorzag dat de Oostenrijkse troon en de gebieden van de Habsburgers zouden geërfd kunnen worden door zijn dochter, Maria Theresia van Oostenrijk. Karel VI kon de belangrijke Europese machten ervan overtuigen de Pragmatieke Sanctie aan te nemen, en stierf in 1740 zonder mannelijke opvolgers. Zijn dochter Maria Theresia (17171780) werd echter niet aanvaard. De Oostenrijkse Successieoorlog was het gevolg. Maria Theresia was sinds 1736 gehuwd met Franz Stephan von Lothringen en zo ontstond het huis Habsburg-Lotharingen. Maria Theresia wordt vaak keizerin genoemd maar wettelijk gezien was zij geen keizerin. Gedurende de Oostenrijkse Successieoorlog was een Kurfürst uit Beieren tot Kaiser Karl VII gekroond. Na diens dood stemde zijn zoon in met de benoeming van Franz Stephan tot keizer. In 1745 werd Maria Theresia’s man als Franz I tot keizer van het Heilige Roomse Rijk gekroond. Ook onder het bewind van Maria Theresia en Franz I gaat de vervolging van joden door. In 1745 moeten 18000 joden Praag (was in die tijd Oostenrijks) verlaten. Later wordt het verbod van joden om in Praag te wonen veranderd in een tijdelijke verblijfsvergunning van 10 jaar met een forse jaarlijkse belasting. Na de dood van Franz I wordt zijn zoon keizer Joseph II (1741-1790. Hij is een aanhanger van verlichte ideeën en ligt vaker met moeder Theresia overhoop. Zij is het echter die in werkelijkheid regeert.
Na Maria Theresia’s dood in 1780 verleent Joseph II met het zogeheten Edict van Tolerantie in 1781 en 1782 meer vrijheid aan joden en protestanten hun godsdienst uit te oefenen. Hij reisde ook incognito door Europa en bezocht als graaf Von Falkenstein ook de Oostenrijkse Nederlanden en de Republiek der Nederlanden. In de Oostenrijkse Nederlanden (voor een groot deel het huidige België) geeft hij meer rechten aan protestanten, schaft privileges van de standen af, sluit bisschoppelijke seminaries en hervormt provincies. Dit valt bij de katholieken niet in goede aarde en zij komen in opstand. In de Brabantse Revolutie van 1789 verslaat een patriottenleger de weinige keizerlijke troepen. In Januari 1790 volgt de instelling van de Verenigde Belgische Staten. In December van hetzelfde jaar veroveren de keizerlijke troepen de Oostenrijkse Nederlanden terug. Keizer is inmiddels Franz II, de broer van Joseph II die in Februari 1790 was overleden. Inmiddels was de strijd met de oude vijand van het Oostenrijkse Rijk namelijk Frankrijk weer opgelaaid en in 1795 werden de Oostenrijkse Nederlanden door de Franse Republiek (ontstaan na de Franse Revolutie van 1789) veroverd. Daarmee eindigde de tweede periode van Nederland onder Habsburgse heerschappij. In deze periode werden net als in de eerdere periode dat Nederland tot Oostenrijk “behoorde” Nederlanders vooral door Maria Theresia aan het Habsburgse hof geroepen. Daarover in de volgende Uitvlieger meer.
De Uitvlieger
15
Sich wie neu geboren fühlen! Alphafloating Chinesische AnMo Massage Chakra Harmonisierung Jadesteinliege Seminare AlphAFloAting gmbh 9081 Reifnitz Ottilie-von-Herbert-Weg 6 T: 04273 23400 F: 04273 23400-15 E:
[email protected] I: www.alphafloating.at
Renate Sandhofer Mobil: +43 (0) 664 2818670 Helmut Steinbacher Mobil: +43 (0) 664 2430377
