(met een dyslexieverklaring: 30 minuten verlenging)

voorbeeld toelatingstoets pabo

Geschiedenis toetsinformatie aantal opgaven: afnameduur

58 meerkeuzevragen 90 minuten (met een dyslexieverklaring: 30 minuten verlenging)

toetsresultaat Je kunt de gemaakte voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis nakijken met behulp van het Geschiedenis antwoordbestand. Het aantal goed beantwoorde opgaven bepaalt je totaalscore op de voorbeeldtoets. Het is niet mogelijk om aan te geven met welke score je geslaagd zou zijn voor een toelatingstoets pabo, omdat de grens voldoende / onvoldoende voor de toelatingstoetsen nog niet is vastgesteld. Om toch een richtlijn te geven; hieronder het percentage opgaven dat een pabo-student op dit moment goed moet hebben om te slagen voor de entreetoets Mens en Wereld. MenW-entreetoets Geschiedenis:

geslaagd bij 62% van de opgaven goed

LET OP: aan dit percentage kan voor de toelatingstoets pabo Geschiedenis geen enkel recht ontleend worden.

Deze toets is in opdracht van de MBO Raad ontwikkeld door Cito. © MBO Raad, 2014. Alle rechten voorbehouden. NB: Cito (uitgever van deze toets) heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van het in deze toetsen gebruikte materiaal te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Wie desondanks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen via het e-mailadres: [email protected].

vraag 1

Begin van de opstand

De Nederlandse Opstand duurde tachtig jaar en wordt ook wel de Tachtigjarige Oorlog genoemd. De Opstand tegen Spanje leidde uiteindelijk tot de erkenning van de Nederlanden als een onafhankelijke staat. Welke gebeurtenis wordt beschouwd als het startpunt van de Opstand of de Tachtigjarige Oorlog? A B C D

de inname van het stadje Den Briel door de Watergeuzen de inval van de legers van Willem van Oranje in de Nederlanden de vernieling van de katholieke kerken door de protestanten het afzweren van koning Filips II door de Nederlandse edelen

vraag 2

Michiel de Ruyter

Een historicus doet onderzoek naar het leven van de zeventiende-eeuwse admiraal Michiel de Ruyter. De historicus is de grootste expert in Nederland op dat gebied. Hij is op zoek naar nieuwe informatie over het leven van De Ruyter. Welke bron kan hem die nieuwe informatie waarschijnlijk geven? A B C D

een een een een

vraag 3

nieuwe uitgave van de brieven van Michiel de Ruyter onlangs uitgezonden documentaire over het leven van Michiel de Ruyter onlangs ontdekte bladzijde uit het dagboek van Michiel de Ruyter precies nagebouwde versie van het vlaggenschip van Michiel de Ruyter

Schoenmaker in Middelburg

Vrij vertaald uit een middeleeuwse bron: ‘Niemand mag het beroep van schoenmaker uitoefenen in Middelburg als hij geen inwoner is van die stad.’ ‘Iedereen die schoenmaker in deze stad is, is het verboden 's nachts te werken of te werken op een heilige feestdag.’ ‘Geen schoenmaker in Middelburg is het toegestaan meer dan één winkel te bezitten.’ Wie heeft deze regels opgesteld? A B C

de graaf van het gebied waar Middelburg onder viel het bestuur van het schoenmakersgilde van Middelburg het stadsbestuur van Middelburg

© 2014


Geschiedenis pagina 1/31

vraag 4

Kinderarbeid

Aantal kinderen werkzaam in 409 fabrieken en bedrijven in Nederland: jongens meisjes

leeftijd

totaal

5 jaar

2

1

3

6 jaar

3

2

5

7 jaar

14

14

28

8 jaar

38

19

57

9 jaar

97

55

152

10 jaar

230

80

310

11 jaar

352

134

486

12 jaar

751

212

963

13 jaar

829

283

1.112

2.316

800

3.116

totaal

In een bepaalde periode in de geschiedenis was kinderarbeid in Nederland een algemeen verschijnsel. Maar vanaf een bepaald moment beginnen steeds meer mensen daar tegen te protesteren. Een Staatscommissie deed toen onderzoek naar kinderarbeid in Nederland. Deze tabel stond in het verslag van de commissie.. Uit welk jaar kunnen deze gegevens stammen? A B C D

uit uit uit uit

1783 1823 1863 1913

vraag 5

Partijprogramma

Uit het programma van een politieke partij in de 20e eeuw: ‘Voor het zedelijk en lichamelijk welzijn van een volk is nodig een krachtig staatsbestuur, zelfrespect van de natie, tucht, orde, solidariteit van alle bevolkingsklassen en het voorgaan van het algemeen nationaal belang boven het groepsbelang en van het groepsbelang boven het persoonlijk belang.’ Bij welke partij hoort dit partijprogramma? A B C D

bij bij bij bij

de de de de

© 2014

ARP, een confessionele partij Liberale Unie, een liberale partij NSB, een nationaalsocialistische partij SDAP, een socialistische partij



vraag 6

Inkomsten uit Nederlands-Indië

Hieronder een overzicht van de inkomsten uit Nederlands-Indië voor de Nederlandse schatkist tussen 1831 en 1860: 1831 - 1840 1841 - 1850 1851 - 1860

93 miljoen gulden 141 miljoen gulden 267 miljoen gulden

Waarom namen de inkomsten in deze periode toe? A B C

Door gebiedsuitbreiding kregen de Nederlanders meer grondgebied om producten op te verbouwen. Door het verslaan van hun concurrenten verwierven Nederlandse kooplieden een monopolie op veel producten. Door de inheemse boeren te dwingen bepaalde gewassen te verbouwen kreeg Nederland meer producten om te verkopen.

vraag 7

Cubacrisis

In 1962 stonden president John Kennedy van de Verenigde Staten en de leider van de Sovjet-Unie tegenover elkaar vanwege de plaatsing van Russische raketten op Cuba. Professor Ten Tije zoekt een betrouwbare bron om te achterhalen wat er in die tijd nu echt gebeurd is. Welke bron is voor hem het meest geschikt? A B C

Een boek over de Cubacrisis van Robert Kennedy, die toen als minister nauw bij die gebeurtenis betrokken was. Geluidsopnames van privégesprekken die tijdens de Cubacrisis door president Kennedy zijn gevoerd. Krantenartikelen over de Cubacrisis in Pravda, in die tijd de belangrijkste krant in de Sovjet-Unie.

vraag 8

Kieswetwijziging

In 1917 vond een belangrijke wijziging plaats in de kieswet in Nederland. Wat hield deze verandering in? In 1917 kregen … A B C D

alle alle alle alle al.

© 2014

mannen die een minimumbedrag aan belasting betaalden het kiesrecht. mannen én alle vrouwen van 23 jaar en ouder het kiesrecht. mannen van 23 jaar en ouder het kiesrecht, maar vrouwen niet. vrouwen van 23 jaar en ouder het kiesrecht; mannen hadden dit toen



vraag 9

Grottschildering

agers-verzzamelaars gemaakt in een gro ot in Frank krijk. Deze schildering is door ja ud is deze schildering? Hoe ou A B C D

on ngeveer on ngeveer on ngeveer on ngeveer

3.000.000 jaar j oud 300.000 jaar oud 30.000 jaar oud 3000 jaar oud o

vraag 10 Nede erlanders s in Indië ë In 1942 veroverd den de Jap panners N Nederlands s-Indië. Do oor veel in nwoners va an dat J s beschouw wd als bev vrijders van het kolo oniale besttuur land werden de Japanners van de e Nederlanders. Op dat d mome nt woonde en er duize enden Ned derlanders s in Indië. ebeurde er met de e Nederla andse inw woners va an Indië n na de inv val van Wat ge de Jap panners? A B C D

Zij werden ongemoeid gelaten,, maar mo oesten zich h wel dage elijks bij de apanners melden. m Ja Zij werden opgesloten in specia aal voor hen gebouw wde kamp pen. en gezet e n teruggestuurd naa ar Europa . Zij werden op schepe e moeste en onderdu uiken om niet gedoo od te word den. Zij werden vervolgd en

© 2014

vo oorbeeld to oelatingstoe ets pabo

Geschiiedenis paggina 4/31

vraag 11 Trechterbeke ercultuur

3000 v.C. vestigde v zich z een niieuw volk van boere en in Nede erland. Naa ar de Rond 3 vorm v van hun aa ardewerk werden w zijj later het Trechterb bekervolk g genoemd. ben zij zic ch gevestigd? Waar in Nederlland hebb A B C D

biij biij biij biij

A B C D

© 2014



vraag 12 Mate erialen in de prehiistorie Hierond der staan vier mate erialen die in de preh historie we erden geb ruikt om gebruik ksvoorwerrpen te ma aken: 1 2 3 4

bot huid ijzer wol

e materialen werde en gebru ikt door prehistor rische jag gers en Welke verzam melaars? A B C D

allleen 1 en 2 allleen 1 en 4 allleen 1, 2 en 4 allle materia alen

vraag 13 Restten van ee en Rome ins bouw wwerk

at voor re esten gaa at het op deze foto o? Om wa Om re esten van... A B C

de e heteluch htverwarm ming van ee en badhuis. de e mozaïek kvloer van een villa. de e watertoe evoer van een stad.

© 2014



vraag 14 Auto oloze zond dag

ochten er in i de jaren n '70 van de d regerin ng geduren nde een In Nederland mo een auto'ss rijden. De D reden was w dat er een tekorrt was bepaalde tijd op zondag ge enzine. aan be Wat w was de oorzaak van n dat tek kort? A B C D

Arabische la anden stra aften Nede erland doo or geen aardolie mee er te leverren. kende olie ebronnen w waren uitg geput en nieuwe n bro onnen waren nog De toen bek boord. niiet aangeb Doordat auto's toen veel v minde er zuinig waren, w waren de ben nzinevoorrraden op pgeraakt. Door een sttaking van n de chaufffeurs van tankauto's werden benzinepo ompen a . niiet meer aangevuld.

vraag 15 Het christend c dom in he et Romein nse Rijk Rond 3 300 onder keizer Constantijn v veranderd de de posittie van hett christend dom in het Romeinse Rijjk. e verande ering in? Wat hield deze A B C D

Het christen ndom Het christen ndom ood. do Het christen ndom Rijk. ndom Het christen

© 2014

begon zich in het Rome einse Rijk te t verspre eiden. werd verbode en in het Romeinse R Rijk R en besstraft mett de werd naast an ndere gelo oven toege estaan in h het Romeinse werd de enige e toegesta ane godsdienst in he et Romeins se Rijk.



vraag 16 Arch heologisch he vonds sten in ee en Friese terp t

vondst 1 een go ouden arm mband

vondst 2 een glazen flesje dt, beweert dat de bewoners v van de terp De archeoloog die de opgrraving leid of indirectt contact met m de Rom meinen moeten hebben gehad d. direct o sis van welke w von ndst kan h hij dat be eweren? Op bas A B C

allleen op ba asis van vondst 1 allleen op ba asis van vondst 2 op p basis van beide vo ondsten

vraag 17 Mono opolie Gedure ende de ze eventiende e eeuw ha dden Nederlandse kooplieden k n een mon nopolie op bela angrijk handelsproducten. Daa n. ardoor konden zij grote winstten maken e twee ha andelspro oducten h hoorden daar d zeker bij? Welke A B C D

ko offie en th hee no ootmuskaa at en kruid dnagels su uiker en ta abak zijde en porrselein

© 2014



vraag 18 Logb boek Uit het logboek k van een n ontdekk kingsreiziiger: aar beslote en uwe Ho oogheden om mij te e zenden n naar de 'In het huidige ja genoem mde streke en van Ind dië om die e vorst, die e volkeren n en plaatssen te bez zoeken en om de kansen n te overw wegen hen tot ons heilige gelo oof te beke eren. Aldu us kreeg iik de opdrracht om niet, n zoals tot nu toe e de gewoo onte was, over land d naar het Verre Oosten n te gaan, maar in w westelijke richting te e vertrekk ken langs een e e bij ons weten w tot op de huid dige dag nog n door niemand w was bevare en.' weg die Welke e ontdekk kingsreiziger heeftt deze tek kst gesch hreven? A B C D

Ba artolomeu us Diaz Christoffel Columbus C ernando Magelhaes M Fe Va asco da Gama

vraag 19 Williibrord

Willibro ord was ee en Engelse e monnik. Hij kwam m naar Friesland om het christelijk geloof te brengen. Toen hij stierf wa as het chriistendom daar het b belangrijks ste n. geloof geworden welke tijd d leefde Willibrord W d? Rond w

A B C D

in n in n in n in n

tijd tijd tijd tijd

© 2014

A B C D



vraag 20 Kaart

N 0

1000 km

Welke titel past bij deze kaart? A B C

'Handelsroutes van de Hanze' 'Verspreiding van het Christendom' 'Volksverhuizingen'

© 2014



vraag 21 Drie bouwwe erken van n de Rome einen

bouww werk A

b bouwwerk kB

werk C bouww aande, Rom meinse bo ouwwerken n. Je ziet hier drie, nog besta bouwwerrk heeft te maken met een belangrijjke vorm m van verm maak Welk b bij de Romeine en? A B C

bo ouwwerk A bo ouwwerk B bo ouwwerk C

© 2014


Geschieedenis pagina 11/31

vraag 22 Eerste televis sie-uitzen nding

ven zie je een foto van v de voo orbereidin ngen op de e eerste te elevisieHierbov uitzend ding in Ned derland. Er E waren to oen een paar honde erd huisho udens met een tv-toes stel die de uitzending konden ontvangen. Vanaf dat d momen e nt waren er regelm matig uitzendingen op televisie e te zien. al deze ee erste tele evisie-uitz zending geweest g z zijn? In wellk jaar za A B C D

in n in n in n in n

1931 1951 1961 1971

© 2014



vraag 23 Vikin ngschat Wieringen W n (Noord--Holland) )

king begra aven. Deze schat is door een Vik st weten onderzoeke ers dat de Vikingen niet alleen n kwamen n om te Door deze vonds eren, maarr dat ze hier ook gew woond heb bben. plunde s beg graven zijjn? In wellke tijd kan deze schat

A B C D

n in in n in n in n

tijd tijd tijd tijd

A B C D

vraag 24 Boek ken overs schrijven In de m middeleeuw wen werde en boeken n met de hand h overg geschreve n. wie werden boeke en vooral overgesc chreven? Door w A B C D

do oor do oor do oor do oor

© 2014

geleerrden in de universite eiten getrain nde ambachtslieden n in de steden monniiken in klo oosters vrouw welijke edellieden in kastelen



vraag 25 Kathedraal Op welke afbeelding zie je de plattegrond van een middeleeuwse kathedraal? A

B

C

© 2014



vraag 26 Floriis V

eefde Flor ris V? In wellke tijd le

A B C D

in n in n in n in n

tijd tijd tijd tijd

A B C D

vraag 27 Onte evredenheid Aan he et eind van n de tijd va an Steden n en staten n waren de e hertogen n van Bourgo ondië de baas in de zuidelijke Nederland den. Veel steden da aar waren ontevre eden overr de hertog g. om waren n deze ste eden mett name on ntevreden n? Waaro Omdatt de herto og … A B C D

de e burgers van de sta ad dwong om te vec chten in allerlei oorl ogen. stteeds mee er macht naar n zich to oe trok ten koste va an de sted den. te e weinig ge eld gaf aan de stede en in tijden van economische crisis. ze elf handel ging drijven waardo oor de han ndel in de steden te rugliep.

© 2014



vraag 28 Mode el van ee en huis uitt de preh historie

ouwd met houten pa alen die in n de grond d Het huis op de afbeelding werd gebo n geslagen n. werden eer werden voor het h eerst dit soortt huizen in het geb bied van het Wanne huidig ge Nederland gebo ouwd? A B C D

ro ond ro ond ro ond ro ond

© 2014

10000 0 v.C. met de komstt van de Rendierjage R ers 5000 v.C. v met de d komst v van de Bandkeramie ekers 3000 v.C. v met de d komst v van de Hunebedbouwers 50 me et de koms st van de R Romeinen



vraag 29 Gediicht Gedich ht over de e inname e van Haa arlem (15 572): Haarlem m, wat he eb jij geled den boven alle anderre steden, wat voor een ong geluk heefft die burrgerij van u beleefd.. Burgerrs, knechte en, menig held wurgt, vermoord dt men, on ngeteld. dicht komtt uit de tijd d van de N Nederlands se Opstand. Het is n niet beken nd wie Dit ged het hee eft geschreven. wie zou ditt gedichtt afkomsttig kunnen zijn? Van w A B C

va an een kattholieke priester va an een Spaanse sold daat va an een Wa atergeus

vraag 30 Grafmonument van W Willem van n Oranje (1533-15 584)

nje kwam op o geweld ddadige wijjze om tijd dens de N ederlandse Willem van Oran nd (1568-1 1648). Opstan s Willem van v Oranjje om he t leven gekomen? ? Hoe is A B C

Hij is door de d Spanjaarden gev vangen genomen en onthoofd . Hij is in opd dracht van n Spanje d door een huurmoordenaar doo odgeschote en. Hij is tijden ns een veld dslag tege en de Span njaarden gesneuveld g d.

© 2014



vraag 31 Maatregelen Maatregelen tegen handel met Engeland art 1 De Britse eilanden zijn in blokkadetoestand verklaard. art 2 Alle handel en alle verkeer met de Britse eilanden is verbroken. art 3 De handel met Engelse waren is verboden en alle waar die aan Engeland toebehoort zal in beslag worden genomen. art 7 Geen schip dat onrechtstreeks van Engeland of de Britse koloniën komt, of dat sedert de bekendmaking van dit decreet daar is geweest, zal in om het even welke haven worden binnengelaten. Bovenstaande maatregelen golden voor het Nederlandse grondgebied. Wanneer was dat? A B C

tussen 1609 en 1621, tijdens de Nederlandse Opstand tussen 1806 en 1814, tijdens de Napoleontische oorlogen tussen 1914 en 1918, tijdens de Eerste Wereldoorlog

vraag 32 Romeinse cultuur In de cultuur van veel landen die vroeger tot het Romeinse Rijk hebben behoord, zijn nog veel sporen te vinden die teruggaan op de cultuur van de Romeinen. Hoe verliep de vestiging van de Romeinse cultuur in de gebieden die door de Romeinen veroverd werden? A B C

De oorspronkelijke bevolking mocht van de Romeinen hun eigen cultuur niet meer houden, maar moest die van de Romeinen overnemen. De oorspronkelijke bevolking zag de gebruiken van de Romeinen als een verbetering en nam die vaak vrijwillig over. De oorspronkelijke bevolking werd verjaagd en de Romeinen vestigden zich met hun eigen cultuur in de nieuwe gebieden.

© 2014



vraag 33 Unie e van Utre echt

Unie van U Utrecht in 1579 spra aken de no oordelijke gewesten n in de Bij de U Nederla anden af dat d ze van naf dat mo oment zouden gaan samenwerrken. elk gebied d vond die samenw werking vooral v pla aats? Op we A B C

Op het gebied van de efensie: ze e zouden vanaf v nu samen s oorrlog voeren n. conomie: zze zouden vanaf nu meer han ndel met elkaar Op het gebied van ec oeren. vo Op het gebied van po olitiek: ze zouden va anaf nu va allen onderr één centtraal estuur. be

vraag 34 Vier schepen

A

B

C

D

n schip da at werd g gebruikt door d de VOC? V Waar zie je een A B C D

op p op p op p op p

afbeeldin ng afbeeldin ng afbeeldin ng afbeeldin ng

© 2014

A B C D



vraag 35 Verbod Verbod in een periode van de Nederlandse geschiedenis: Het is vanaf vandaag voor rooms-katholieke schoolmeesters verboden om les te geven. 1e overtreding: 50 gulden 2e overtreding: 100 gulden 3e overtreding: opsluiting In welke periode van de Nederlandse geschiedenis kan zo'n verbod als hierboven zijn ingevoerd? A B C D

tijdens tijdens tijdens tijdens

© 2014

het bewind van Filips II rond 1560 de Gouden Eeuw rond 1655 de Franse tijd rond 1806 de Duitse Bezetting rond 1942



vraag 36 Rom meinse res sten

ederland zijn z onder de grond de resten gevonden n van een In een stad in Ne Romein ns castellu um. In wellke stad op o de kaa art kunne en deze re esten gev vonden ziijn?

C A D

B

A B C D

n in in n in n in n

stad stad stad stad

© 2014

A: Amsterdam A m B: Utrecht U C: Zwolle Z D: Zutphen Z



vraag 37 Lodewijk XIV Welke omschrijving past bij het koningschap van de Franse koning Lodewijk XIV (1638-1715)? Koning Lodewijk … A B C D

gaf zijn land in leen aan edelen die ieder zelfstandig hun gebied konden besturen. moest zich houden aan de wet en nieuwe wetten voorleggen aan een volksvertegenwoordiging. stond boven de wet en kon regeren zonder met de volksvertegenwoordiging samen te werken. was alleen koning in ceremoniële zin en had geen werkelijke invloed op het bestuur van het land.

vraag 38 Belofte Belofte van Nederlandse volksvertegenwoordigers 'Wij verklaren vrij en eerlijk: dat wij voorstanders zijn van de rechten van mens en burger en vijanden zijn van het stadhouderlijk, adellijk en eenhoofdig bestuur. Wij zijn onafhankelijk en kunnen daarom op grond van vrijheid en gelijkheid zorgen voor geluk van het volk.' Uit welke tijd komt deze bron? A B C D

uit uit uit uit

de de de de

tijd tijd tijd tijd

van van van van

de de de de

Nederlandse Opstand rond 1581 oprichting van de Bataafse Republiek rond 1795 wijziging van de Grondwet van 1848 invoering van het algemeen kiesrecht in 1917

vraag 39 Officiële historische tekst Vrij vertaald uit een officiële historische tekst: 'Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen gelijk zijn, dat zij rechten hebben die hen niet kunnen worden afgenomen, zoals leven, vrijheid en het nastreven van geluk. Verder geloven wij dat de regering van een land deze rechten moet beschermen.' Deze tekst staat in een document dat regelde hoe een bepaald land bestuurd moest worden. Rond welke tijd werden voor het eerst in meerdere landen zulke ideeën toegepast in het bestuur? A B C D

rond rond rond rond

© 2014

1610 1680 1710 1780



vraag 40 Misstand Rond 1770 ontstond in Groot-Brittannië vooral onder gegoede burgers een beweging die een einde wilde maken aan iets wat zij als een grote misstand beschouwden. Ook in Nederland kreeg deze beweging veel aanhangers. Voor de bestrijding van welke misstand zette deze beweging zich in? Voor de bestrijding van … A B C D

de achterstelling van de vrouw. de handel in slaven. de slechte woonomstandigheden in de steden. kinderarbeid.

vraag 41 Buitenlandse hulp De Patriottenbeweging was opgericht door burgers die meer inspraak wilden in het bestuur van de Republiek. Uiteindelijk lukte het hen in 1795 met buitenlandse hulp de regering te verjagen en zelf aan de macht te komen. Van welk land kregen de Patriotten deze hulp? A B C D

van van van van

de Verenigde Staten Engeland Frankrijk Pruisen

vraag 42 Bron over ’s-Hertogenbosch Uit een oude bron over 's-Hertogenbosch - De burgers van de stad zijn voortaan vrij. - De burgers hoeven aan de hertog van Brabant geen tol te betalen. - De burgers mogen zelf rechtspreken zonder tussenkomst van de hertog. - Iedereen mag burger van de stad worden als hij 5 pond betaalt. Uit welke tijd stamt deze bron? A B C

uit de tijd rond 800 uit de tijd rond 1200 uit de tijd rond 1800

© 2014



vraag 43 Keerrpunt

at de Russische stad d die tegen nwoordig Volgograd V heet. Op de kaart staa ze plek bra acht een Russische R lleger een groot inva asieleger u uit het wes sten tot Op dez staan. Dat betek kende het keerpunt in een gro ote oorlog.. De stad h had toen een e andere e naam. g was de slag bij d deze stad d een belangrijk k keerpunt? ? In wellke oorlog A B C D

in n in n in n in n

de de de de

oorlog g tegen Na apoleon (1 1799-1815 5) Eerste e Wereldoo orlog (191 14-1918) Tweed de Wereldoorlog (19 939-1945)) Koude e Oorlog (1949-199 1)

vraag 44 Eed Eed (a achtste ee euw) "Ik heb b mij onde er deze voorwaarden n onder uw w bescherming gepl aatst: u geeft g mij een n stuk grond dat ik namens u mag bestturen. Ik van v mijn k kant moet u, zolang ik leef en zoals het bij een vrrij man ho oort, met krijgsdiens k st dienen en e gehoorrzamen. " egde deze e eed af? Wie le A B C D

ee en ee en ee en ee en

© 2014

geestellijke horige leenhee er vazal



vraag 45 Rechten van de mens Uit de Verklaring van de Rechten van de mens: art 1

De mensen worden vrij en met gelijke rechten geboren en blijven dit.

art 4

De vrijheid bestaat daaruit, alles te kunnen doen wat een ander niet schaadt.

art 10 Niemand mag vanwege zijn opvattingen, ook niet godsdienstige, worden lastig gevallen. Wanneer zijn deze rechten voor het eerst opgesteld? A B C D

in in in in

1517 1648 1789 1848

tijdens de Reformatie in de Vrede van Münster tijdens de Franse Revolutie in de Grondwet van Thorbecke

vraag 46 Handweefgetouwen Handweefgetouwen in Twente 1860-1890: jaar

aantal

1860/61

ca. 8.500

1871

2.800

1881

1.325

1891

375

Waarom nam in deze periode het aantal handweefgetouwen in Twente af? A B C

Door de import van goedkope geweven stoffen waren ze te duur geworden. Door de economische crisis nam de vraag naar geweven stoffen af. Door de komst van machines in fabrieken waren ze overbodig geworden.

vraag 47 Overgave Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen. Na vijf dagen van gevechten gaf de Nederlandse legerleider zich over. Wat was de directe aanleiding voor deze overgave? A B C D

de massale aanval van de Duitsers op de verdedigingslinie rond de Grebbeberg de vernietiging van alle Nederlandse militaire vliegtuigen het bericht dat de Nederlandse regering naar Engeland was gevlucht het Duitse dreigement om na Rotterdam andere steden te bombarderen

© 2014



vraag 48 Het nieuwe geloof Vrij vertaald uit een historische bron: 'Toen Abu Bakr had afgerekend met de ongelovige Arabieren, besloot hij zijn troepen tegen Syrië en Irak te richten om daar het nieuwe geloof te brengen. Daarom riep hij het volk van Mekka op en maakte hen enthousiast voor een jihad tegen de christenen en voor de buit die ze op de christenen zouden veroveren.' In welke tijd speelden de gebeurtenissen die in de bron beschreven worden? A B C D

tussen tussen tussen tussen

200 en 300 600 en 700 1100 en 1200 1500 en 1600

vraag 49 Vergelijking Een historicus vergelijkt de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) met de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Hij verzamelt de volgende feiten over de Tweede Wereldoorlog: 1. 2. 3. 4.

Duitse duikboten brachten vijandelijke schepen tot zinken. Er werden bij enkele bombardementen atoomwapens gebruikt. Niet alleen soldaten, maar ook miljoenen burgers waren slachtoffer. Nederland probeerde neutraal te blijven tegenover de partijen.

Welke feiten zijn overeenkomsten met de Eerste Wereldoorlog? A B C D

feit feit feit feit

1 2 1 1

en en en en

2 3 3 4

vraag 50 Schout Schouten hadden in de tijd van Steden en staten (1000-1500) een belangrijke functie. Welke functionaris oefent tegenwoordig een groot deel van de taken van de schout uit? A B C D

de de de de

burgemeester minister-president opperbevelhebber van het leger president van de rechtbank

© 2014



vraag 51 Polittieke bew weging Twee teksten van v een politieke p b beweging g tekstt 1 Onze beweging g mag nooit uit het o oog verliez zen, dat wij w de verte egenwoord digers van d de hoogste e mensens soort op aa arde zijn. Alleen een n levensru imte van voldoende afme etingen ka an ons vol k voldoende vrijheid d van besttaan geven n. tekstt 2 Voor onze bewe eging is de e wereld n niet een wereld waarin de men ns een ind dividu is datt apart van n alle ande eren besta aat en alleen maar bezig b is me et zijn eigen leventje. De me ens is volg gens ons a als persoon n in wezen n één mett natie en vaderrland. scisme en het nation naalsociali sme zijn politieke p sttromingen n die veel Het fas overee enkomsten n hebben, maar er z ijn ook ve erschillen. e tekst ho oort duide elijk allee en bij hett nationaa alsocialis sme? Welke A B C D

be eide tekste en allleen tekstt 1 allleen tekstt 2 ge een van beide teksten

vraag 52 Hugo o de Groo ot

door is Hu ugo de Gr root onde er meer bekend b ge eworden? ? Waard A B C D

Hij maakte een vertaling van d de Bijbel en had grotte kritiek o op de kerk k. ocht met een telesco oop de hem mel en onttdekte de manen va an Hij onderzo upiter. Ju Hij tekende e kaarten van v pas on ntdekte ge ebieden en n gaf een a atlas uit. o cht en het recht op een e vrije d doorgang over o Hij schreef over het oorlogsrec ee. ze

© 2014



vraag 53 Resolutie Resolutie 1255 (1999) Wij zijn vastbesloten om de ernstige humanitaire situatie in Kosovo in Joegoslavië te verbeteren en alle vluchtelingen te helpen om weer naar huis te gaan. Wij besluiten om in Kosovo te zorgen voor een internationale aanwezigheid om de veiligheid in het gebied te kunnen garanderen. Wij geven onze lidstaten toestemming om aan deze internationale aanwezigheid een bijdrage te leveren. Van wie is deze resolutie afkomstig? A B C

van de Europese Commissie van de Europese Unie van de secretaris-generaal van de NAVO van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties

vraag 54 Grondwet politicus In Nederland moeten de ministers verantwoording afleggen aan de Tweede Kamer. Deze regel is ingevoerd dankzij een belangrijke wijziging van de Grondwet. Door welke politicus is deze grondwetswijziging tot stand gekomen? A B C

door Hendrikus Colijn door Johan Thorbecke door Willem Drees

© 2014



vraag 55 Vuurrsteen be ewerken

echniek va an het mak ken van sttenen gebruiksvoorw werpen is een Kennis van de te et onderzo oeken van bepaalde e volken uit het verle eden. hulpmiddel bij he der staan drie volke en die doo r historici onderzoch ht worden : Hierond 1 Rend dierjagers 2 Band dkeramiek kers 3 Bataven onderzoek naar we elk volk k kan kennis van de eze techn iek van belang b Voor o zijn? A B C

allleen voor onderzoek naar vollk 1 allleen voor onderzoek naar vollk 1 en volk 2 vo oor onderz zoek naar volk 1, vo olk 2 en vo olk 3

© 2014



vraag 56 Ontkerkelijking in Nederland

De grafiek laat het aantal kerkelijken in Nederland zien over een periode van honderd jaar. De pijl geeft het moment aan waarop een belangrijk keerpunt plaatsvond. Welk jaartal hoort daar te staan? A B C D

1920 1940 1960 1980

vraag 57 Slavenhandel De West-Indische Compagnie (WIC) haalde in de zeventiende en achttiende eeuw slaven uit Afrika. Wat voor werk moest verreweg het grootste deel van deze slaven doen? Zij moesten werken als… A B C D

arbeidskrachten op landbouwbedrijven. bedienden in de huizen van rijke kooplieden. mijnwerkers in gouden zilvermijnen. zeelieden op de schepen naar Amerika en Azië.

© 2014



vraag 58 Uit een krantenartikel

In de prehistorie kwamen twee manieren van leven voor, die van de jagersverzamelaars en die van de boeren. Welke groep zal verantwoordelijk zijn voor dit soort schade aan de natuur? A B C

Alleen de prehistorische jagers-verzamelaars, omdat zij door hun primitieve omgang met de natuur veel meer schade aanbrachten aan de natuur dan de boeren. Alleen de prehistorische boeren, omdat zij de natuur naar hun hand wilden zetten en jagers dat niet of nauwelijks deden. Prehistorische jagers én boeren, omdat beide groepen ondanks hun verschillende levenswijze op een ingrijpende manier met de natuur omgingen.

einde

© 2014



(met een dyslexieverklaring: 30 minuten verlenging)

Recommend Documents