Met dit verzoek steunen wij overigens het gelijkluidende verzoek van enkele omwonenden van de overweg en het Laantje van Alverna van 7 mei 2015

Prevail - 9 JÜNI 2015 Gemeente Heemstede T.a.v. de Gemeenteraad Postbus 352 2100 AJ Heemstede

Datum

8 juni 2015

Eigenaar

Onderwerp

Verzoek onttrekking aan

Telefoonnummer

openbaarheid

E-maii

André Hagen 088 231 33 29 [email protected]

Geachte gemeenteraad, Projecten, Leefomving en Juridische Zaken en Vastgoed Leefomving en Juridische Zaken en Vastgoed

Bezoekadres Tulpenburgh Moreelsepark 2 3511 EP Utrecht Nederland Postadres Postbus 2038

In verband met de ontwikkelingen ten aanzien van de status van de spoorwegovergang ter hoogte van wat in de volksmond het Laantje van Alverna heet, ziet ProRail, als eigenaar van de overweg en als beheerder van de spoorweginfrastructuur, zich genoodzaakt u alvast met dit schrijven te verzoeken, op grond van artikel 9 en 11 van de Wegenwet, de spoorwegovergang aan de openbaarheid te onttrekken. Dit verzoek is uiteraard aan de orde voorzover in rechte komt vast te staan dat de spoorwegovergang openbaar is. ProRail verzet zich op dit moment middels het instellen van hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Haarlem. ProRail is van mening dat er zwaarwegende belangen zijn gediend met het onttrekken van de spoorwegovergang aan de openbaarheid. Met dit verzoek steunen wij overigens het gelijkluidende verzoek van enkele omwonenden van de overweg en het Laantje van Alverna van 7 mei 2015. Allereerst wijst ProRail op het feit dat door de onttrekking van de spoorwegovergang aan de openbaarheid een definitief einde wordt gemaakt aan een erg onveilige situatie.

3500 GA Utrecht Nederland www.prorail.nl

Volgens twee risico analyses (bijlage 1) die over de overweg zijn opgesteld blijkt dat het grootste veiligheidsrisico gelegen is in het feit dat de overweg niet actief beveiligd is en dat gebruikers de spoorlijn op zicht moeten passeren. Dit is bij goede weeromstandigheden te doen, maar bij slecht weer en in duisternis is dat niet het geval en ontstaat er een gevoel van onveiligheid. Met 12 reizigerstreinen per uur met mogelijk twee goederentreinen is dat geen gewenste situatie. Een extra risico ligt er in het feit dat het slecht waarneembaar is of een trein op station Heemstede in zuidelijke richting nog stilstaat of al rijdt. Het vergt enige seconden om dit goed waar te nemen, seconden die afgaan van de tijd om de overweg veilig te ontruimen. Dit risico geldt niet alleen voor automobilisten, maar zeker ook voor voetgangers en fietsers, laat staan als deze weggebruikers ouderen met rollators of scootmobiels of kinderen betreffen. Naast de genoemde ongevallen in de risicoanalyses (vijf sinds 1975) zijn er ook registraties van een aantal bijna ongevallen, gemeld door machinisten. Een ander extra risico, voornamelijk voor automobilisten, is gelegen in de korte afstand tussen overweg en weg (Leidsevaart). Ten tweede moet ook rekening worden gehouden met het feit dat bij ProRail het gerechtvaardigde vertrouwen is gewekt dat er positief zal worden beslist op een verzoek om de spoorwegovergang aan de openbaarheid te onttrekken, in dit kader is van belang dat de gemeente Heemstede - door ondertekening van de Projectovereenkomst - zich contractueel

ProRail b.v., Kvk 30124359, RBS NL98RBOS0451952014

Prevail

heeft verbonden om in beginsel positief te beslissen op aanvragen van ProRail die worden ingediend ten behoeve van het opheffen van de spoorwegovergang. Dit volgt uit de artikelen 1, tweede lid, 8, tweede lid en 17, eerst lid van de Projectovereenkomst (in onderlinge samenhang bezien). De voornoemde artikelleden luiden - voor zover thans relevant - als volgt.

'Artikel 1 (..) 2. ProRail zal binnen het grondgebied van de Gemeente Heemstede, voor eigen rekening en risico, (doen) zorgdragen voor het hierna te noemen Project: a. Amoveren van de huidige overweg gelegen ter hoogte van de kruising van de Leidsevaartweg (in de volksmond Laan van Alverna genoemd) met de spoorweg HaarlemLeiden (..) Artikel 8 (..) 2. De gemeente zal zich inspannen zoveel mogelijk, doch met inachtneming van wettelijke procedures, de aangevraagde vergunningen, ontheffingen, toestemmingen dan wel vrijstellingen met voortvarendheid te behandelen. (..) Artikei 17 1. Indien zich tijdens de uitvoering van de werken of werkzaamheden omstandigheden voordoen welke bij het sluiten van de overeenkomst door partijen niet zijn of konden worden voorzien, treden partijen in overleg en zullen zij zich inspannen ten aanzien van deze omstandigheden tot overeenstemming te komen met inachtneming van (de geest van) de afspraken zoals in deze overeenkomst vastgelegd. (..)'

Uit het hierboven geciteerde artikel 17, eerste lid volgt allereerst dat als er zich een onvoorziene omstandigheid voordoet (in casu: de spoorwegovergang is wellicht een openbare weg) partijen moeten handelen overeenkomstig de geest van de Projectovereenkomst. Aangezien deze geest onder meer is dat de spoorwegovergang ter hoogte van de Laan van Alverna wordt opgeheven (zie artikel 1, tweede lid, onder a), dient contactueel gezien het verzoek tot onttrekking aan de openbaarheid van deze spoorwegovergang te worden toegewezen (zie artikel 8, tweede lid). Het bestaan van deze contractuele verplichting dient te worden meegenomen bij de besluitvorming inzake het verzoek om het onttrekken aan de openbaarheid van de spoorwegovergang. De hiervoor genoemde belangen bij onttrekking aan de openbaarheid (veiligheid, wil van omwonenden en honoreren van gerechtvaardigd vertrouwen) zullen naar de mening van ProRail door de gemeenteraad moeten worden afgewogen tegen de belangen van de personen die voorheen gebruik maakten van de spoorwegovergang (en dit thans niet meer kunnen). Aangezien de ontsluitingsweg is gerealiseerd, is de beperking van het gebruik van de overweg door auto's minimaal. Voor fietsers is sprake van een beperkte vermindering van het gebruik doordat ze een korte omrijroute volgen. Bij een snelle berekening komt dit neer op enkele minuten extra rijtijd. Enkel voor wandelaars zal een langere wandelroute nodig zijn om op hetzelfde punt aan de andere kant van het spoor te geraken. Hierbij kan worden afgevraagd of de wandeling over het spoor de enige wandelweg is of dat er nog andere wandelroutes in de omgeving zijn. De route over de overweg is in elk geval geen onderdeel van een aangewezen wandelroute. Er zijn, kortom, voldoende goede en aanvaardbare alternatieven in het openbare verkeer voor deze weg. In dit kader wordt gewezen op een uitspraak van de Afdeling waarin het (algemeen) veiligheidsbelang, dat met de onttrekking van de spoorwegovergang aan de openbaarheid was gediend, heeft kunnen laten prevaleren boven de aangevoerde recreatieve belangen. 1

1

Zie ABRS 13 april 2005, 200406649/1, bijlage 2. 2/3

Prevail

ProRail is van mening dat de voornoemde belangenafweging, veiligheid voor het treinverkeer, automobilisten, fietsers en wandelaars ten opzichte van de beperking van de route voor wandelaars en een kleine beperking van de fietsroute, ertoe zou moeten leiden dat de spoorwegovergang aan de openbaarheid wordt onttrokken. In dit kader is dus relevant dat de onttrekking aan de openbaarheid van de spoorwegovergang strikt genomen ook de belangen van de voormalige gebruikers van die overweg dient. De voornoemde gebruikers lopen immers - door de onttrekking - veel minder risico om aangereden te worden, aangezien zij gebruik kunnen maken van een alternatieve (veiligere) ontsluitingsweg en beveiligde overwegen. In afwachting van uw reac Met vriendélij

lagen Projectmanager ProRail B.V.

Bijlagen: 1. Risico analyses oven/veg. 2. Uitspraak van de Afdeling van 13 april 2005, kenmerk 200406649/1.

3/3

Bijlage 1

RISICOANALYSE OPHEFFEN OVERWEG BOEKENROODEWEG TE HEEMSTEDE PRORAIL R.W. LANDSMEER

16 september 2013 077286230:8 - Definitief D02041.000329.0100

Ét ARCADIS

Inhoud 1 Inleiding. 1.1 Derde Kademota Railveiligheid 1.2 Beleidsregels ProRail 1.3 Doel 1.4 Aanpak 1.5 Referentiedocumenten

2 3 3 4 4 4

„

„

2 Overweg Boekenroodeweg ..... 2.1 Karakter van de overweg 2.2 Beoordelingsmethode situatie overweg Boekenroodeweg 2.3 Beoordeling overweg Boekenroodeweg 3 Waardering situatie....................

.................

4 Samenvatting.

.......................

Bijlage 1 Colofon

077286230:B - DaülliJef

V

.

Incidentregistratie Boekenroodeweg.

..............—..... 5 5 7 9

... .

11 ......................... ....

............. 13 ......14 15

ARCADIS

1

RisicM

a ophel

mg8o«

Inleiding ProRail, beheerder van het Nederlandse spoorwegnet, heeft het voornemen om de particuliere overweg in de Boekenroodeweg te Heemstede op te heffen en te vervangen door een rechtstreekse ontsluiting naar de Constantijn Huygenslaan te Heemstede. Daarvoor wordt ten westen van de spoorlijn over circa 250 meter een nieuwe weg aangelegd. De overweg, binnen ProRail bekend als de niet-openbare overweg op lijncode 085, bij kilometer 021,756 te Heemstede, ligt ten zuiden van het station Heemstede en is afgesloten met hekken zoals uit onderstaande foto blijkt.

Foto 1 - Oostzijde overweg Boekenroodeweg Voor het aanpassen of opheffen van een overweg volgt ProRail de door haar opgestelde procedure "Risicoanalyse en risicocompensatie overwegveiligheid bij wijzigingen", de PRC00200, versie 001 van 1 april 2013 [003], Deze procedure volgt het Rijksbeleid voor wijzigingen van (het gebruik van) overwegen dat is vastgelegd in de Derde Kademota Railveiligheid [001] en de Nota Mobiliteit deel 111 [004], De procedure beschrijft de verplichtingen voor initiatiefnemers van wijzigingen met impact op de veiligheid of de recreatieve functie van een overweg. Middels deze procedure geeft ProRail invulling aan het Rijksbeleid en is van toepassing op alle wijzigingen (van het gebruik) van overwegen behorende tot de hoofdspoorweginfrastructuur.

077286230.B-CI«fitl!t6r

ARCADIS

Rislcoanalysd optraden ovofwg BooksnroodomgteKownstsdv

ProRail heeft, als initiatiefnemer van het opheffen van de overweg, ARCADIS Nederland BV (hiema te noemen ARCADIS) opdracht gegeven om de risicoanalyse uit te voeren.

J.l

DERDE KADERNOTA RAILVEILIGHEID

Ten aanzien van het opheffen van overwegen schrijft de Derde Kademota Railveiligheid op pagina 66: "Er worden geen overwegen met eenrecreatievefunctie opgeheven tenzij de spoor- en/of wegbeheerder door analyses aantoont dat deze overwegen grote risico's hebben voor de spoor- en verkeersveiligheid en tenzij er alternatieven zijn die de wegbeheerder met ProRail is overeengekomen (zoals ongelijkvloerse oplossingen). Bij voorgenomen sluiting van overwegen wint ProRail vroegtijdig advies in bij recreatieve belangenorganisaties over het recreatieve belang van de desbetreffende overwegen." Deze stellingname is door ProRail overgenomen in haar procedure PRC00200 [003] wat is weergegeven in hoofdstuk 3, paragraaf 3.4.1 van deze procedure, waarin de Derde Kademota Rail veiligheid wordt geciteerd. Voor het opheffen van niet-openbare overwegen en daarmee ook deze particuliere overweg, wordt in de Derde Kademota Railveiligheid geen richtlijn gegeven. Indien de rechthebbenden akkoord zijn kan deze overweg dan ook opgeheven worden.

1.2

BELEIDSREGELS PRORAIL

Omdat zowel de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) als ProRail voortdurend streven naar permanente verbetering van de overwegveüigheid, heeft ProRail ten aanzien van overwegen beleidsregels opgesteld. Voor het opheffen van overwegen zien wij in de PRC00200 de volgende regel: "Indien een openbare of particuliere overweg grote veiligheidsrisico's kent en vanwege de recreatieve waarde (alleen openbare overwegen) of andere belangen niet kan worden opgeheven verkent ProRail samen met de betrokken belanghebbenden de financiële haalbaarheid van een altematieve ontsluiting of ongelijkvloerse oplossing. Hierbij is medefinanciering door ProRail mogelijk. De Directeur AM (ProRail Asset Management) is verantwoordelijk voor het besluit over medefinanciering." Het ministerie van Infrastructuur en Milieu monitort de inspanningen en resultaten van ProRail op het gebied van overwegveiligheid. De betrokken partijen daarbij zijn de infrabeheerder, wegbeheerders, ILT, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en belangenorganisaties. Belangrijk ook hier weer is daarom het karakter van de overweg; is het een openbare overweg of een niet-openbare overweg. Zoals eerder aangegeven betreft het bij de Boekenroodeweg een niet-openbare overweg. Voor een juiste afhandeling van het proces tot opheffen is voor de volledigheid wel besloten een risicoanalyse uit te voeren.

077286230 8-DefMef

ARCADIS

Rsicoanatysa ophelhn wenwg Ba

1.3

DOEL

Het doel van deze risicoanalyse is het in opdracht van ProRail en conform de Derde Kademota Railveiligheid, zoals in paragraaf 1.1 beschreven, uitvoeren van een risicoanalyse betreffende overwegveiligheid bij het opheffen van de overweg in de Boekenroodeweg te Heemstede en de aanleg van een altematieve ontsluiting. Voor u ligt het resultaat van deze analyse.

1.4

AANPAK

Zoals eerder aangegeven, ProRail heeft voor het opstellen van risicoanalyses op het gebied van overwegveiligheid een nieuwe procedure vastgesteld. Met deze procedure "Risicoanalyse en risicocompensatie overwegveiligheid bij wijzigingen" [003] stelt zij eisen aan de op te stellen risicoanalyses. Daamaast schrijft ProRail tegenwoordig het gebruik van het door haar ontwikkelde "Overwegen Register" (OR) [005] voor, als hulpmiddel bij het opstellen van de risicoanalyse voor overwegveiligheid. Met het OR beoordeelt men een overweg op een aantal aandachtspunten. Bij veranderingen kan men nagaan welke invloed deze veranderingen hebben op de aandachtspunten in het OR en het streven is om per overweg zoveel mogelijk criteria "gunstig" te krijgen. Bij een groter aantal ongunstige factoren neemt de kans toe dat weggebruikers zich onoplettend of risicovol gedragen. Bij het opheffen van een overweg vervalt deze in het OR, een voor de overwegveiligheid gunstige situatie. Wel moet gekeken worden naar de verkeersveiligheid van het aangeboden altematief. Voor de beoordeling van de situatie is de aanpak in voorliggende analyse gebaseerd op een risicobeschouwing van overwegen aan de hand van een aantal kwalitatieve risicofactoren. De bij onze risicoanalyse gehanteerderisicofactorenzijn verder grotendeels in lijn met de factoren van het OR maar hebben een meer beschrijvend karakter. De gehanteerde aanpak zal daardoor tot conclusies leiden die in lijn zijn met het OR. In hoofdstuk 2 vindt u hierover een nadere toelichting.

1.5

REFERENTIEDOCUMENTEN

Als basis voor de beschouwing zijn de volgende documenten gebruikt:

(01] 102] [03]

v

^ièiiig vèrvTOréh. V ^ .Vërkeéréh.Waterstaat.4uni'2Ö1Ö.:'RI2N2M207lfy003j^ : f oktober 2dli:'

[

•P^cooioo^ WcM l:aprii.2Öll ' X . •

[04].., .' ;NotaMoi3tliiélt deél'lN,^&nets^^ :

:

/ ~V y ; }.'NS:" •• Ji • - x ' / A ' ^ ' ' J X - J i r • < i i ^ i X ) 'VPé>y^Mif^'3'-

^

^ i ^ - ' i

'.^i \ '-v.-.'•; \i ]•;. • - -." • \ ; 1; it -v >:-, }

\ " '-', ^ - X .

:

S

' ' : '^ ^

'••.''"V"."

:

[07]

'';

;

;'•

E-mailcontact met de opdrachtgever,- de heer R.W. Landsmeér. ^ Van P r o R ^

^

• - " v i ? - r •'.

,[05] . ^ . G t i ^ e r t i o M n g ' ^ o ^ m ^ ,[06]

l«r>••' ,

'

(

.

-,

,. •

• -

/

Tabel 1 - Referentiedocumenten

077288230.B-Definl!
ARCADIS

Overweg Boekenroodeweg 2.1

KARAKTER VAN DE OVERWEG

Volgens de bij ProRail beschikbare gegevens over de bij haar in beheer zijnde overwegen betreft de overweg in de Boekenroodeweg een niet-openbare overweg. De overweg is daartoe afgesloten met hekken, zie foto 1 en op het hek is het bord bevestigd met de tekst "Verboden toegang voor onbevoegden. Poort sluiten", zie foto 2. Naast de overweg staat aan beide zijden van het spoor een bord waarop is aangegeven dat de hekken afgesloten moeten worden, zie foto 3. Op die wijze wordt duidelijk gemaakt dat het een niet-openbare overweg betreft. Gezien het niet-openbare karakter van de overweg heeft ProRail contracten met een beperkt aantal rechthebbenden die, met hun bezoekers, gebruik mogen maken van deze overweg. Gebruik door anderen is niet toegestaan.

Foto 2 - Bebording bij de overweg Boekenroodeweg

077286230 B - DsBnihl

ARCADIS

Riskoatialyso oftxlba ovenwg Bo.

Om de hekken af te kunnen sluiten en daarmee te kunnen voldoen aan het op de blauwe borden weergegeven voorschrift voor gebruik, waren de hekken voorzien van sloten. Helaas worden deze sloten voortdurend door derden verwijderd en/of beschadigd zodat voor hen een vrije toegang tot de spoorbaan mogelijk is (zie foto 2 en 3). Ook bleven de hekken vaak open staan wat tot meerdere meldingen van machinisten heeft geleid. Met een open hek wordt, onterecht, de indruk gewekt dat gebruik door anderen dan de rechthebbenden is toegestaan. Recent heeft men bij de overweg een beveiligingscamera geplaatst en sinds die tijd worden de hekken gesloten. Door het door derden stelselmatig beschadigen of verwijderen van de sloten kunnen deze veelal niet meer afgesloten worden. Foto 4 geeft aan dat de hekken en sloten niet worden ontzien.

Foto 3 - De instructie voor het afsluiten van de hekken

De overweg in de Boekenroodeweg komt verder niet voor op de wegenlegger en daarmee wordt het niet-openbare karakter van de overweg bevestigd.

077286230 B-DsSnifsl

Risicoanalyse opheffen overweg Boekenroodeweg te Heemstede

Ter informatie: Een wegenlegger is een document waarin vermeld staat wie verantwoordelijk is voor het onderhoud van een openbare weg. De wegenwet bepaalt dat elke Nederlandse gemeente verplicht is om een wegenlegger op te stellen. De wegenlegger geeft juridische duidelijkheid over de openbaarheid van de weg en de onderhoudsplichtige. De wegenlegger wordt opgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. De grenzen van de bebouwde kom voor toepassing van deze wet en de legger zelf worden vastgesteld door Gedeputeerde Staten.

Foto 4 - Beschadigde hekken door het afbreken en/of beschadigen van de sloten

2.2

BEOORDELINGSMETHODE SITUATIE OVERWEG BOEKENROODEWEG

Bij het beoordelen van overwegen en het uitvoeren van risicoanalyses overwegveiligheid dienen de risicofactoren uit de methodiek van het "Overwegen Register" (OR) [005], in beschouwing genomen te worden. Met het OR beoordeelt men een overweg op een aantal risicofactoren. Bij veranderingen door een project kan men nagaan welke invloed deze veranderingen hebben op de risicofactoren van het OR.

077286230 B-DeBnilel

ARCADIS

Rtscomtysa ophelfen ovamg BMkenoodamg b HmmsMa

Het streven is om per overweg zoveel mogelijk factoren "gunstig" te krijgen. Bij een groter aantal ongunstige factoren neemt de kans toe dat weggebruikers zich onoplettend ofrisicovolgedragen. In het OR blijkt de overweg in de Boekenroodeweg meer dan gemiddeld te scoren. Dat is dan ook één van de redenen dat ProRail er toe wil over gaan om deze overweg op te heffen. Bij een opname van een overweg gebruikt ARCADIS een specifiek opnameformulier waarop alle aandachtspunten genoteerd zijn die van invloed kunnen zijn op de veiligheid van de betreffende situatie. Met het nalopen van deze lijst krijgt men een indruk van de overwegsituatie en haar omgeving. De overweg is zo op kwalitatieve wijze beoordeeld in het functioneren in de fysieke omgeving en met het huidige gebruik door treinen wegverkeer. Voor de nieuwe situatie worden aandachtspunten genoteerd en uitgangspunten vastgesteld. Vanuit die beoordeling van de oude en nieuwe situatie volgt de risicobeschouwing en conclusie. Voor een gestructureerde aanpak van de kwalitatieve beoordeling van overwegen wordt de overweg in algemene zin beschreven en op de volgende punten onderzocht: Spoorsituatie 1. Overweguitrusting. 2. Treinsnelheid en sluitingsduur overwegen. 3. Treinintensiteit. 4. Baanvaksituatie. 5. Aantal sporen. 6. Incidentregistratie. Wegsituatie 7. Wegtype. 8. Functionaliteit van de weg. 9. Intensiteit van het wegverkeer. 10. Snelheid van het wegverkeer.. 11. Overzichtelijkheid wegsituatie. 12. Voorzieningen voor langzaam verkeer. Vanuit de procedure voor Risicoanalyses van ProRail [003] volgen onderstaande punten. Een algemeen deel rriet daarin: • • •

De naam van het project dat verantwoordelijk is voor de wijziging (inclusief initiatiefnemer en financiers). De aanleiding en doelstelling (c.q. het beoogde resultaat) van de wijziging. De geografische afbakening van het project en geplande realisatie (jaartal en kwartaal).

Een deel met daarin per overweg: • Relevante technische kenmerken (inrichting, beveiliging, bevloering, kruisingshoek, etc.), gebruikskenmerken (frequentie en type treinverkeer, intensiteit en type wegverkeer) en de ongevalshistorie. • Een kwalitatieve (en waar mogelijk semi-kwantitatieve) beschrijving van de veiligheidsbepalende aspecten en waardering van het risicoprofiel voor de huidige situatie van de overweg aan de hand van de risicofactoren van het OR.

077296230 B-Definitief

ARCADIS

Risico analy» opheffen o

2.3

BEOORDELING OVERWEG BOEKENROODEWEG

Vanuit de beoordeling van de overweg komen wij op de volgende uitkomst. •

•

•

De naam van het project dat verantwoordelijk is voor de wijziging. Opheffen niet-openbare overweg Boekenroodeweg te Heemstede onder aanleg van een altematieve ontsluitingsroute. Initiatiefnemer en finander: ProRail. De aanleiding en doelstelling (c.q. het beoogde resultaat) van de wijziging. Het opheffen van de overweg na een dodelijk ongeval in november 2011. ProRail probeert, na vele incidenten op deze overweg, al meer dan 10 jaar deze overweg op te heffen en dit proces is na het dodelijk ongeval in een stroomversnelling geraakt. Alle rechthebbenden zijn nu akkoord. De geografische afbakening van het project en geplande realisatie (jaartal en kwartaal). Het betreft het opheffen van een overweg op lijncode 085 bij kilometer 021.756 eind december 2013.

De relevante technische kenmerken (inrichting, beveiliging, bevloering, kruisingshoek etc.), gebruikskenmerken (frequentie en type treinverkeer, intensiteit en type wegverkeer) en de ongevalshistorie geven het volgende beeld. Spoorsituatie 1. Overweguitrusting. Niet actief beveiligde tweesporige overweg. De overweg is afgesloten met hekken, zie eerdere foto's. 2. Treinsnelheid. De baanvaksnelheid is 140 km/h. Omdat de overweg op circa 500 meter ten zuidwesten van het station Heemstede ligt en alle treinen daar sinds circa 1,5 jaar stoppen, zullen alle treinen met een lagere snelheid de overweg passeren. 3. Treinintensiteit. Twaalf reizigerstreinen per uur met mogelijk nog twee goederentreinen. 4. Baanvaksituatie. Vrije baan op circa 500 meter ten zuiden van het station Heemstede. 5. Aantal sporen. Twee. 6. Inddentregistratie. Sinds 1975 houdt ProRail de ongevallen op overwegen structureel bij. Op deze overweg hebben zich, naast vele inddenten, vijf ongevallen voor gedaan. Drie met alleen materiële schade, één met materiële schade en een lichtgewonde en één met materiële schade en een dode tot gevolg. Vanaf 2006 is ook een inddentregistratie beschikbaar, ook daaruit zijn gegevens overgenomen. In bijlage 1 vindt u de ongeval- en inddentregistratie. Wegsituatie 7. Wegtype. Zandweg ter ontsluiting van enkele woningen. 8. Functionaliteit van de weg. Oostelijke ontsluiting vein enkele woningen die overigens ook via de westzijde ontsloten kunnen worden. 9. Intensiteit van het wegverkeer. De toegestane intensiteit is erg laag, het illegale gebruik is volgens opgave en berichten vanuit tegenstanders van het opheffen van de overweg aanzienlijk hoger. 10. Snelheid van het wegverkeer. Gezien de situatie met een zandpad dat in een helling omhoog naar de overweg leidt met aan de oostzijde van de overweg op circa 15 meter een fietspad, is een snelheid hoger dan stapvoets niet mogelijk.

0772S6230B-[MMM

ARCADIS

11. Overzichtelijkheid wegsituatie. De overzichtelijkheid is matig. Zowel aan de west- maar vooral aan de oostzijde van de overweg ligt de weg lager dan de overweg en bereikt men de overweg via een helling. Daarbij ligt direct ten oosten van de overweg eenfietspadparallel aan het spoor. De afstand tussen het naastgelegen spoor en de . kant van hetfietspadis drca 15 meter. 12. Voorzieningen voor langzaam verkeer. Er zijn geen specifieke voorzieningen voor langzaam verkeer.

0772aS2»B-0«lWW

10

Risieoanatyw opheffen ov!

Waardering situatie De procedure PRC00200 vraagt om een kwalitatieve (en waar mogelijk semi-kwantitatieve) beschrijving van de veiligheidsbepalende aspecten en waardering van het risicoprofiel voor de huidige situatie van de overweg aan de hand van de risicofactoren van het OR. Vanuit de opname en beschouwing van de situatie komen wij op het volgende beeld. Zoals eerder aangegeven, in het OR blijkt de overweg in de Boekenroodeweg meer dan gemiddeld ongunstig te scoren. Dat is dan ook één van de redenen dat ProRail er toe wil over gaan om deze overweg op te heffen. De overweg in de Boekenroodeweg is verder een niet-openbare overweg die uitsluitend is opengesteld voor enkele rechthebbenden. De overweg ligt hoger dan zijn omgeving waardoor men de overweg vanuit zowel de west- maar vooral de oostzijde bereikt via een helling. Voor zowel snel- als langzaam verkeer is dat een lastige situatie. Om het niet-openbare karakter te benadrukken is de overweg geheel met hekwerken afgesloten, hekwerken die normaal gesproken afgesloten kunnen worden. Door voortdurende vandalisme worden de sloten echter onklaar gemaakt, zijn de hekwerken voor een ieder open te maken en neemt het illegaal gebruik van deze overweg meer en meer toe. De overweg is echter, mede door de slechte ontruiming aan de oostzijde, de hellingen naar de overweg toe en het ontbreken van een actieve beveiliging, niet geschikt voor gebruik door grote aantallen gebmikers. Vanuit de incidentregistratie blijkt ook dat deze overweg vaak in beeld is met aanrijdingen of bijna aanrijdingen. Door de ligging en het (oneigenlijk) gebruik is het risico op incidenten dan ook groot. Terecht daarom dat ProRail al zeker tien jaar probeert om deze overweg op te heffen, maar omdat één of meerdere rechthebbende(n) daartegen bezwaar maakten is dat nog niet zover gekomen. Sinds het dodelijke ongeval in november 2011 zijn alle rechthebbenden er echter van overtuigd dat er iets moet gebeuren, in dit geval de aanleg van de altematieve ontsluiting waama de overweg kan worden opgeheven. Tegen opheffing zijn wel door derden en daarmee gebruikers die nu niet van de overweg gebruik mogen maken, bezwaren geuit. Bij tegemoetkoming aan deze bezwaren en handhaving van de overweg zou deze een openbaar karakter moeten krijgen en voorzien moeten worden van een actieve beveiliging. Omdat de ontruimingssituatie aan de oostzijde zeer krap is en voor snelverkeer zeer slecht, is het . nagenoeg onmogelijk om hier een veilige situatie te creëren. Verder is het niet in de lijn van het beleid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (l&M) en ProRail om nieuwe (openbare) overwegen in hoofdspoorwegen toe te staan. Daardoor is ook een einder altematief voor deze situatie, het openstellen van de overweg voor uitsluitend langzaam verkeer en het voorzien in een actieve beveiliging, geen optie. Rest het opheffen van de overweg.

077266230:8 • DeSnitor

ARCADIS

11

RisicoanalyM ophellsn ovennej Boekenroodeweg lg Heemstede

In de toekomstige situatie is de overweg opgeheven en een altematieve ontsluiting aangelegd. Deze altematieve ontsluiting loopt van de westzijde van de overweg parallel aan het spoor naar het noorden naar de nu doodlopende Constantijn Huijgenslaan.

Foto 5 - Foto van de Constantijn Huijgenslaan naar de Boekenroodeweg De witte stip op de achtergrond is de voet van de beveiligingscamera bij de overweg

Voor deze toekomstige situatie heeft ProRail overeenstemming bereikt met de rechthebbenden. De overweg is dan opgeheven en de rechthebbenden hebben, naast hun reeds bestaande route naar het westen, ook een route via een 250 meter lange, nieuw aan te leggen weg naar de Constantijn Huijgenslaan om Heemstede te bereiken. Er is daarbij geen reden om aan te nemen dat de nieuwe wegverbinding zal leiden tot extra veiligheidsrisico's voor het wegverkeer. Een door hen geaccepteerde route en daarmee, gezien het incidentele gebruik, een juiste alternatieve ontsluiting voor het opheffen van de niet-openbare overweg.

077286230-B-Detinitel

ARCADIS

12

Samenvatting Uit de beoordeling van de overweg in zijn omgeving en de inddentregistratie blijkt dat deze overweg een hoog risico op aanrijdingen kent. Nu alle rechthebbenden akkoord zijn met het opheffen van de overweg onder aanleg van een altematieve ontsluiting naar de Constantijn Huygenslaan, kan de overweg dan ook opgeheven worden. Een opheffing die onderbouwd wordt doon • Dat de situatie, gelet op het ongevalsverleden en het "illegaal" gebruik, bepaald ongewenst is. • Dat de ILT bij ProRail heeft aangedrongen op maatregelen. • Dat het een strikt particuliere overweg betreft. • Dat ombouw naar een openbare overweg niet in de lijn is met het beleid van l&M en ProRail. • Dat er een goed altematief is ontworpen. • Dat daarover nu overeenstemming is met de rechthebbenden en gemeente. • Dat ProRail financieel bijdraagt aan deze altematieve ontsluiting. » Dat met het altematief de veiligheid sterk verbetert.

077286230 B-DeSnlW

ARCADIS

13

RaiauniVMopheffmaRmgBoelmooileweglaHgtnulak

Bijlage 1

077286230*-CWWfaf

Incidentregistratie Boekenroodeweg

ARCADIS

14

Bijlage 1 Incidentregistratie overweg Boekenroodeweg, Heemstede, lijncode 085, kilometer 021.756 Sinds 1975 houdt ProRail de ongevallen op overwegen structureel bij. Op deze overweg hebben zich, naast vele incidenten, vijf ongevallen voor gedaan. Drie met alleen materiële schade, één met materiële schade en een lichtgewonde en één met materiële schade en een dode tot gevolg. Vanaf 2006 is ook een inddentregistratie beschikbaar, ook daaruit zijn gegevens overgenomen. Hiema vindt u de ongeval- en incidentregistratie. 01-11-1975,09:25 Aanrijding met een personenauto, bestuurster, vrouw van 19. Auto valt op de overweg stil. De vrouw raakte licht gewond. 23-01-1997,15:50 Aanrijding met een personenauto, bestuurder, man van 47. Trein reed in de richting Heemstede-Aerdenhout Personenauto kwam van rechts, vanuit het oosten. Bestuurder reed de overweg op en kwam tegelijkertijd met de trein op de overweg. Gevolg was een aanrijding. Door de trein werd de neus van de personenauto afgereden. Er was alleen materiële schade aan de trein en aan de personenauto. Bestuurder is waarschijnlijk verblind geweest door de laaghangende zon. Vermoedelijke oorzaak is daarmee een laaghangende zon en onoplettendheid van de bestuurder van de personenauto. Bestuurder was bekend met overweg. Alleen materiële schade. 11-09-1997,19:35 Aanrijding met een personenauto, bestuurster, vrouw van 44. Trein reed in de richting van station Heemstede en remde al af van 130 km naar stilstand bij station Heemstede. Op circa 500 m voor het station kruist de Boekenroodeweg het baanvak. Via de Leidsevaartweg naderde een de trein tegemoetkomende personenauto. Auto sloeg voor de trein rechtsaf het overpad op. Dit overpad behoort met hekken te zijn afgesloten. De hekken stonden open en de auto reed door. Trein gaf een signaal met de typhoon en voerde een snelremming uit. Auto reed tegen rechterzijde van lok 7438. Bestuurster verklaarde de trein niet te hebben opgemerkt. Als de hekken naar behoren waren gesloten had ze moeten stoppen. Haar nichtje van 11 jaar zag de trein wel aankomen en riep net te laat. Nichtje is ter plaatse wel bekend daar ze daar een paard heeft gestald. Bestuurster was ter plaatse niet bekend en was op bezoek bij nichtje. Trein raakte beschadigd o.a. treeplank lok. Auto raakte zwaar beschadigd aan de voorzijde. Inzittende liepen geen letsel op. baanvak was van 19.35 uur tot 20.10 uur gestremd. Hekken stonden open. Alleen materiële schade. 20-04-2006,17:16 Trein 6350 heeft een bijna aanrijding met een bestelbusje. Bus is doorgereden. 02-06-2006,17:15 Bijna aanrijding met persoon. 07-10-2006, 20:23 Bijna aanrijding met wegverkeer. 19-07-2008,9:18 Bijna aanrijding met busje. 24- 11-2011,13:16 Aanrijding met een personenauto, bestuurster, vrouw van 72. Bestuurster was op weg naar haar familie. Deze particuliere overweg is normaal met hekken afgesloten. Waarschijnlijk heeft ze de hekken zelf geopend om de overweg over te kunnen steken. Tijdens het oversteken is de auto aangereden door een trein van NSR. Mogelijk is ze bij het oversteken van de overweg verblind door de laaghangende zon, waardoor ze de trein over het hoofd heeft gezien. Ook haar hond is door de aanrijding gedood. De auto is tientallen meters onder de trein meegesleurd én is volledig vernield. Het spoor is slechts licht beschadigd. Eén dode en één dode hond. 1

22-04-2013,1633 Aanrijding met plastic buizen die uit een bestelwagen staken. Bestuurder, man, leeftijd onbekend. Een bestelwagen met aan de achterzijde uitstekende pvc-buizen stond ten westen van de overweg, waar de bestuurder het afsluithek moest openen. De pvc-buizen hingen binnen het pvr. Een in de richting Leiden passerende intercity van NSR (trein 2265) heeft de pvc-buizen geraakt en stuk gereden. De afstand tussen het afsluithek en buitenste spoorstaaf is 7 m. Aan de beelden te zien, was de bestuurder waarschijnlijk met bouwwerkzaamheden bezig aan het huis bij het spoor. Hulpdiensten en traumahelikopter zijn groots uitgerukt, maar dat bleek niet nodig te zijn. Later is bekend geworden dat de aannemer die de bestelwagen bestuurde, tevens een bewoner van deze weg is. De eigenaar van het huis naast het spoor waar hij aan bouwde, woonde er zelf nog niet, maar nog in Haarlem. 11-09-2013,1438 Bijna aanrijding met een personenauto.

0 BuksflTOOdMttQtoHwrnstodfl

Colofon RISICOANALYSE OPHEFFEN OVERWEG BOEKENROODEWEG TE HEEMSTEDE OPDRACHTGEVER: ProRail R.W. Landsmeer

STATUS: Definitief

AUTEUR: ing. RJ. van der Meijden

GECONTROLEERD DOOR: ir. R.M. Jhari

VRIJGEGEVEN DOOR: D. Pastoor MSc

16 september 2013 077286230:3

ARCADIS NEDERLAND BV Piet Mondriaanlaan 26 Postbus 220 3800 AE Amersfoort Tel 033 4771 000 Fax 033 4772 000 www.arcadis.nl Handelsregister 09036504

«ARCADIS. AD» rechten voortehoudea Behoudens ultzandertngen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van derechthebbendenniets uit dit document worden verveelvoudigd enfof openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale reproductie of anderszins

077288230:6 -DeüniW

ARCADIS

15

Heemstede; Boekenrode Laan van Alverna Opheffen overweg?

Opdrachtgever

ProRail IP

Maarten Mulder Movares Nederland B.V. Auteur Johan Ganzeman Kenmerk CCO-JWG-090023309 - Versie 1.1

Utrecht, 16 september 2009 vrijgegeven e>2009, Movams NederlandB.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uigave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen In een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt In enige vom of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Movares Nederland B. V.

Samenvatting Ten aanzien van het bepalen van een oordeel over het kunnen opheffen van de overweg Boekenrode spelen twee zaken een belangrijke rol: 1. Het betreft een niet openbare overweg met de aanwonenden (waarschijnlijk) als rechthebbenden. 2. Zonder de instemming van de rechthebbenden kan de overweg niet worden opgeheven. Vaststaat dat het opheffen van de overweg Boekenrode kan leiden tot een verbetering van de veiligheid, maar dat er ook sprake zal zijn van een toename van de barrièrewerking. Omdat er sprake is van een niet openbare overweg zal dat laatste veel minder doorslaggevend zijn bij het oordeel over het kunnen opheffen van de overweg; in principe is dat oordeel in handen van de rechthebbenden. Om bij opheffen van de overweg de ontsluiting voor de aanwonenden (rechthebbenden) te borgen zijn er met name voor groot/zwaar verkeer alternatieve en/of aanvullende maatregelen nodig. Voor het langzaam verkeer moet er wellicht voorzien worden in oplossingen ter voorkoming van een te grote omweg. Er zijn drie oplossingen die kunnen leiden tot het volledig opheffen van de overweg. 1. Aanleg van een ontsluitingsweg voor alle verkeer in noordelijke richting dicht langs het spoor. 2. Idem maar dan op ca. 500m vanaf het spoor. 3. Opknappen en aanpassen bestaande ontsluitingsweg richting Vogelenzangseweg in combinatie met een pad voor alleen langzaam verkeer in noordelijke richting direct langs het spoor. Bij elke andere oplossing zal de overweg moeten blijven en in dat geval is dan de vraag gerechtvaardigd of het treffen van aanvullende maatregelen wel zinvol is, omdat, als de overweg blijft, ook het (ongewenste) gebruik van de overweg blijft. In die context gaat de voorkeur uit naar een oplossing met een pad voor alléén langzaam verkeer direct langs het spoor en handhaven overweg. ProRail en de wegbeheerder zullen eerst voor zichzelf moeten vaststellen of en in welke mate zij willen instemmen met voornoemde oplossingen. Pas dan heeft het zin om contact te zoeken met de rechthebbenden.

CCO-JWG-090023309 / vrijgegeven / Versie 1.1 Divisie Rail

Movares 1/15

Inhoudsopgave Samenvatting

1

2 Inleiding

4

3 Bestaande situatie

5

3.1 Algemene gegevens 3.2 Gebruik 3.2.1 Wegverkeer 3.2.2. Spoorverkeer 3.3 Kenmerken oven/veg 3.4 Foto's

5 5 5 5 5 6

4 Projectgegevens 4.1 4.2 4.3 4.4 5

Initiatiefnemer Beschrijving wijziging Aanleiding en context. Onttrekkingprocedure

7 7 7 7 7

>

Barrièrewerking langzaam verkeer 5.1 Belang huidige situatie 5.2 Beschrijving nieuwe situatie 5.3 Gevolgen ten aanzien van de barrièrewerking 5.4 Mogelijke alternatieve of aanvullende maatregelen 5.4.1 Selectieve sluiting 5.4.2. Beveiligen 5.4.3. Tunneltje met beperkte toegang 5.4.4. Weg parallel aan spoor (direct bij de spoorbaan) 5.4.5. Weg parallel aan spoor op ca. 500m. 5.4.6. Aanpassen ontsluitingsweg richting Vogelenzangseweg.

6 Veiligheid 6.1 Huidige situatie 6.1.1. Incidenthistorie 6.1.2. Risicobeschrijving 6.2 Veiligheid nieuwe situatie 6.3 Gevolgen voor de veiligheid langzaam verkeer 6.4 Gevolgen overig verkeer

8 8 8 8 8 9 9

10

)

7 Beschouwing alternatieven 7.1 Algemeen 7.2 Selectieve sluiting 7.3 Beveiligen 7.4 Tunneltje 7.5 Parallelweg spoor, alleen langzaam verkeer 7.6 Parallelweg spoor, alle verkeer 7.7 Aanpassen bestaande ontsluiting Vogelenzangseweg


8 8 8 8

10 10 10 10 10 10 1' 1 1' 1" 1' 12 12 12 -

Movares 2/15

8 Conclusie en aanbevelingen 8.1 Conclusie 8.2 Aanbevelingen

13 13 13

Colofon

14


Movares 3/15

2

Inleiding

Volgens de boeken betreft het een niet openbare, niet actief beveiligde overweg. Formeel heeft de overweg geen openbaar karakter. ProRail en de gemeente vinden de situatie gevaarlijk en zouden van de overweg willen opheffen. De overweg is uitgerust met hekken, welke in de praktijk meestal gesloten zijn. Ook al is het geen openbare overweg, ^penbaar voetgangersverkeer, al dan niet met de fiets aan de hand, kan van de overweg gebruik maken. Het is de vraag of de overweg daardoor inmiddels een zodanig openbaar karakter heeft, dat er sprake is van een openbare overweg. De inrichting oogt in ieder geval niet openbaar. Door de overweg op te heffen wordt een verdere ontwikkeling in die richting in ieder geval stopgezet en dat is de hoofdreden om tot opheffen te willen overgaan. Opheffen zonder aanvullende maatregelen zal niet eenvoudig zijn; met name omdat er geen alternatief is voor zwaar/groot autoverkeer. Voor het personen autoverkeer geldt dit niet; dit verkeer maakt in de dagelijkse praktijk al bijna geen gebruik meer van de overweg. Opheffen zou wat dat betreft het formaliseren van de bestaande situatie zijn. Voor het langzaam verkeer is er bij opheffen sprake van een toename van de barrièrewerking. Daarbij dient wel te worden bedacht dat het geen openbare weg betreft.


Movares 4/15

3

Bestaande situatie

3.1 Algemene gegevens Het betreft een niet-openbare, niet actief beveiligde ovenveg in de spoorlijn Heemstede Leiden, (overweg 085 K21.756). Het spoor ligt op deze locatie pal naast de Leidsevaart. De afstand van het (veelal afgesloten) hek tot het vrijliggende fietspad langs deze vaart is nog geen 5m. De toegang tot de overweg is afgesloten met hekken; een dubbele poort voor het autoverkeer en een aparte enkele poort voor langzaam verkeer. In principe zit het grote op slot. De overweg ligt op ca. 550m van het station Heemstede-Aerdenhout. Het uitzicht is goed, maar in relatie tot het station Heemstede-Aerdenhout is het lastig om goed waar te nemen of een trein bij het station in de richting van de overweg nog stilstaat of al rijdt. 3.2

Gebruik

3.2.1 Wegverkeer De overweg wordt vooral gebruikt door aanwonenden van de achterliggende (niet openbare) weg en dan overwegen te voet of met de fiets aan de hand. In juli 2009 zaten de hekken zodanig op slot dat er geen autoverkeer mogelijk is. Autoverkeer is overigens gezien de afstand tot de naastliggende Leidsevaart uit oogpunt van veiligheid zeer ongewenst. Met borden wordt aangegeven dat het geen openbare overweg betreft. 3.2.2. Spoorverkeer De intensiteit van het spoorverkeer bedraagt op een normale werkdag 6 reizigers treinen per uur per richting. Verder rijdt er incidenteel een niet-reizigerstrein. Er kan dus worden uitgegaan van 12-13 treinen per uur. De baanvaksnelheid is 130 km/h 3.3 Kenmerken overweg Status overweg: Type overweg"beveiliging": Type bevloering: Aantal sporen in overweg: Kenmerken overweg: Specifieke omstandigheden:

Niet openbaar, niet actief beveiligd. Gesloten hekken Universeel 7,20m 2 Particulier met openbaar karakter Onverhard Zeer korte afstand tot openbare weg Station op ca. 550m afstand


Movares 5/15

3.4 Foto's Onderstaande foto's geven een beeld van de overwegsituatie

Foto 3: Aansluitende weg oostzijde

Foto 4: Aansluitende weg westzijde

Foto 5 en 6: Uitzicht in zuidelijke richting

>••'";• t>illiiip Foto 7 en 8: Uitzicht in noordelijke richting (station Heemstede)


Movares 6/15

4

Projectgegevens

4.1

Initiatiefnemer ProRail is de initiatiefnemer van deze wijziging.

4.2

Beschrijving wijziging Streven is om de overweg volledig op te heffen. Vanwege het ontbreken van een alternatief voor groot/zwaar autoverkeer is opheffen niet zonder meer mogelijk. Bovendien leidt het opheffen van de overweg voor het langzaam verkeer tot een toename van de barrièrewerking.

4.3

Aanleiding en context. Aanleiding De aanleiding is enerzijds het opheffen van de nu als onveilig ervaren situatie en anderzijds het voorkomen van een ongewenste verschuiving naar (nog) meer openbaar gebruik. Historie In het verleden zijn al eerder pogingen geweest om de overweg op te heffen. Het venverven van grond voor een alternatieve ontsluiting stuitte daarbij op dermate problemen e/o kosten dat afgezien is van verdere realisatie. Samenhang andere projecten Geen. Afspraken met derden over uitvoering project Geen

4.4

Onttrekkingprocedure Sfand van Zaken In principe is er geen onttrekking aan de orde aangezien het een niet-openbare overweg betreft. Omdat de naleving ten aanzien van het gesloten houden van de hekken te wensen over iaat, is er sprake van een toenemend openbaar karakter. Toelichting ingediende bezwaren (Nog) niet van toepassing


Movares 7/15

5

Barrièrewerking langzaam verkeer

5.1

Belang huidige situatie De overweg vormt momenteel een gemakkelijke ontsluiting voor vooral het langzaam verkeer in de richting van de kern van Heemstede.

5.2

Beschrijving nieuwe situatie Bij het opheffen van de ovenveg wordt de langzaam verkeer deelnemer geconfronteerd met een omweg van ca. 2,5km. In de directe omgeving van de overweg zijn er geen alternatieven. De omweg verloopt grotendeels langs een veilige route (wegen met vrijliggend fietspaden en/of trottoirs).

5.3

Gevolgen ten aanzien van de barrièrewerking Zonder nieuwe alternatieven of aanvullende voorzieningen is er sprake van een toename van de barrièrewerking. Weliswaar betreft het geen openbare weg, maar ook yoor een particuliere overweg zijn de gevolgen groot.

5.4

Mogelijke alternatieve of aanvullende maatregelen

5.4.1. Selectieve sluiting De overweg toegankelijk houden voor langzaam verkeer via de enkele poort en de dubbele poort voor zwaar/groot verkeer en de overweg voor personenauto's sluiten. Omdat er geen onderscheid valt te maken in de grootte van het autoverkeer is dit feitelijk het handhaven van de bestaande situatie. 5.4.2. Beveiligen De overweg voorzien van een actieve beveiliging. Daardoor wordt de ovenveg openbaar. Verder zal er voorzien moeten worden in een aanpassing van de baanbeveiliging, om de sluitingsduur in relatie tot de halte Heemstede-Aerdenhout beheersbaar te houden. En er zal voorzien moeten worden in een regeling van de ontruiming van de overweg in relatie tot de Leidsevaart. Verkeer vanaf de overweg zal bij een sluitende overweg de ovenveg moeten kunnen ontruimen. Verkeer op de Leidsevaart zal stilgezet moeten worden ten gunste van deze ontruiming. Technisch uitvoerbaar, maar praktisch zeer moeilijk naleefbaar. 5.4.3. Tunneltje met beperkte toegang Het is technisch mogelijk om ter plekke van de bestaande overweg te voorzien in een voetgangerstunneltje met beperkte toegang: Het gaat dan om tunneltje met een trap en hellingbaan voor het gebruik van fietsen aan de hand. Voor zwaar/groot wegverkeer zal dan toch de ovenveg ook moeten blijven, voorzien van een afsluitbaar hek. Als moet worden gerekend op een slechte naleving ten aanzien van het gesloten houden van het hek een weinig effectief alternatief. 5.4.4. Weg parallel aan spoor (direct bij de spoorbaan) Door parallel aan het spoor, aan de rand van het weiland, te voorzien in een weg in noordelijke richting (met aansluiting op de Christiaan Huygenslaan te Heemstede), kan er met relatief gunstig grondgebruik voorzien worden in een alternatieve ontsluiting en een beperking van de omweg. Als een "volwaardige" parallelweg op onoverkomelijke bezwaren stuit vanwege de extra drukte, is er te denken aan een oplossing de parallelweg te voorzien van een autosluis, waardoor alleen "grote" voertuigen van de route gebruik kunnen maken. Het reguliere


Movares 8/15

autoverkeer kan er dan niet langs en dat moet gebruik blijven maken van de huidige route.. Het extra autoverkeer blijft dan zeer beperkt. Ook een smal pad (met een breedte van ca. 1m) voor alleen langzaam verkeer is een alternatief. Ook dan blijft het gebruik van het parallelpad beperkt. Deze laatste keuze betekent overigens wel dat de overweg moet blijven voor groot/zwaar verkeer. Er is ontstaat dan een vergelijkbare situatie als bij de oplossing met een voetgangerstunneltje. 5.4.5. Weg parallel aan spoor op ca. 500m. Uitgaande van de bestaande toegang vanaf de Brederodelaan naar de weilanden achter de Brederodelaan en de verkaveling van deze weilanden is er eveneens met relatief gunstig grondgebruik te voorzien in een weg aan het spoor naar de Brederodelaan. Evenals bij de vorige oplossing is er ook een keuze mogelijk voor een autosluis of voor uitsluitend langzaam verkeer met dan handhaving van de overweg voor groot/zwaar verkeer.

mt^m^é** Foto 11: Locatie parallelweg direct langs spoor

ui

P BB^^^SS

Foto 12: Weilanden achter Brederodelaan

5.4.6. Aanpassen ontsluitingsweg richting Vogelenzangseweg. Ten slotte kan een oplossing zijn het aanpassen van de bestaande half verharde weg richting Vogelenzangseweg. Er zijn daarbij aanpassingen nodig ten aanzien van de draagkracht (o.a. brug), de breedte van weg en enkele bochten. Het is maar zeer de vraag of op alle plekken voldoende ruimte beschikbaar is om tot een voldoende acceptabele oplossing te komen. Dit vereist nader onderzoek. Omdat bij een toename van het gebruik van de weg de langzaam verkeerdeelnemer vaker in de verdrukking kan komen is deze oplossing eigenlijk alleen denkbaar in combinatie met een langzaam verkeer verbinding direct langs het spoor naar de Christiaan Huygenslaan. (oplossing 5.4.4 voor alleen langzaam verkeer). Daardoor zal er bij deze oplossing ook medewerking vereist zijn van de eerder genoemde partijen. In hoofdstuk 6 zal, in combinatie met de effecten op de veiligheid , nader op de gevolgen voor de barrièrewerking worden ingegaan.


6

Veiligheid

6.1

Huidige situatie

6.11

Incidenthistorie De overweg staat niet bekend als ongevalgevaarlijk. Desondanks is er behoefte om de veiligheid te verbeteren en om ongunstige ontwikkelingen te voorkomen.

6.1.2.

Risicobeschrijving Het grootste risico ligt in het feit dat de overweg niet actief beveiligd is en dat gebruikers op zicht de spoorlijn moeten passeren. Bij goede weeromstandigheden en met daglicht is dat geen groot probleem; het uitzicht is ruim voldoende. Bij slecht weer en in duisternis is dat minder het geval en ontstaat er een gevoel van onveiligheid. Met tegenwoordig 12 treinen per uur is dat geen gewenste situatie. Een 1 extra risico ligt er in het feit dat het slecht waarneembaar is of een trein op station Heemstede in zuidelijke richting nog stilstaat of al rijdt. Het vergt enige seconden om dit goed waar te nemen, seconden die afgaan van de tijd om de overweg veilig te ontruimen. Een 2 extra risico is gelegen in de korte afstand tussen overweg en weg (Leidsevaart); met name autoverkeer kan zich daardoor niet veilig opstellen. e

e

Foto 9: Zicht op station Heemstede 6.2

Foto 10: Ruimte tot fietspad Leidsevaart

Veiligheid nieuwe situatie Als de overweg wordt opgeheven vervalt de overwegonveiligheid. Als er niet voorzien wordt in alternatieven, verloopt de omweg, met uitzondering van de "eigen" weg, langs openbare wegen die zijn voorzien van een vrijliggend fietspad en/of trottoir. Er is als gevolg van het afsluiten van onderhavige overweg geen sprake van een verschuiving van de overwegrisico's naar een andere overweg.

6.3

Gevolgen voor de veiligheid langzaam verkeer Omdat de alternatieve route verloopt via veilige wegen en omdat er geen verschuiving plaatsvindt van overwegrisico's naar een andere overweg is er per saldo sprake van een verbetering van de veiligheid.

6.4

G e v o l g e n overig verkeer Ook voor het overige verkeer is er sprake van een verbetering van de veiligheid. Een overweg met matig uitzicht/overzicht en een slechte ontruiming vervalt en op de alternatieve route ontstaan er geen onveilige punten en er geen aanvullende maatregelen noodzakelijk. Ten aanzien van de ontsluiting ligt dat anders.


Movares 10/15

7

Beschouwing alternatieven

7.1

Algemeen Omdat er bij het opheffen van de overweg niet alleen sprake is van invloed op de veiligheid, maar (en zelfs in veel belangrijkere mate) ook van invloed op de ontsluiting zullen beide aspecten in een beschouwing over de alternatieven betrokken moeten worden. De veiligheid is gediend met het afsluiten van de overweg. De overwegonveiligheid neemt af en er ontstaat elders niet meer onveiligheid. Het afsluiten van de overweg zal wel leiden tot het ontstaan van een (aanzienlijke) omweg, met name voor het langzaam verkeer sprake. Echter er is sprake van een nietopenbare overweg (met misschien een heel beperkt openbaar karakter), waardoor het belang van het openbare verkeer niet of nauwelijks een rol speelt. Als de direct belanghebbenden (bewoners van de "eigen weg Boekenrode") kunnen instemmen met opheffen, eventueel in combinatie met een alternatieve maatregel, is afsluiten en opheffen van de overweg een feit. Immers zij zijn de rechthebbenden en als zodanig de enige belanghebbende partij. Als bewoners niet kunnen instemmen met een volledige afsluiting (en daar kan voor de langzaam verkeerdeelnemer best sprake van zijn), zijn er oplossingen denkbaar die met name het omrijden kunnen beperken. In hoofdstuk 4 zijn deze beschreven. Onderstaand een beschouwing over de effecten en de haalbaarheid.

7.2

Selectieve sluiting Bij een selectieve sluiting van de overweg verandert er niets. De overweg sluiten voor personenautoverkeer, terwijl groot/zwaar verkeer er wel gebruik van kan maken is, komt op hetzelfde neer als het handhaven van de bestaande situatie, waarbij het gesloten houden van de hekken problematisch blijft.

7.3

Beveiligen Het actief beveiligen van de overweg vereist een zeer uitgebreide ingreep met name in de baanbeveiliging, omdat ook de seinplaatsing moet worden aangepast. Om te lange sluitingstijden te voorkomen zal er een sein moeten worden geplaatst tussen station en overweg. De minst ingrijpende oplossing is het verplaatsen van sein 601. Dit sein staat nu direct ten noorden van station Heemstede (zijde Haarlem). Nader onderzocht zal moeten worden of het verplaatst kan worden; kan dat niet dan zijn de gevolgen omvangrijk (en kostbaar) en is er weinig kans op succes. Bovendien ontstaat er dan ook een probleem met de veilige ontruiming van de overweg aan de kant van de Leidsevaart. Dat maakt de kans van slagen van deze oplossing uiterst gering.

7.4

Tunneltje Ter plekke van de oven/veg kan voorzien worden in een beperkt (wellicht minder sociaal veilig) voetgangerstunneltje. Niet te breed en niet te hoog met minder steile trappen en een hellingbaan voor fietsen aan de hand. Tussen spoor en weg is niet voldoende ruimte voor een "echte/mooie" langzaam verkeer tunnel. Het zal een benauwde oplossing worden met minimaal een haakse bocht. Verder dient te worden vermeld dat de voorziening niet in verhouding staat tot het te verwachten gebruik.


Movares 11/15

Ondanks de tunnel zal toch ook de overweg moet blijven voor het groot/zwaar verkeer. Omdat voetgangers geen gebruik meer hoeven te maken van de overweg kan er volstaan worden met één landhek en is de kans op het gesloten houden vah het hek groter, maar er blijft een mogelijkheid om bij slechte naleving van het gesloten houden van het landhek gejijkvloers over te steken. In dat licht blijft een tunneltje (ook in beperkte uitvoering) dan een kostbare oplossing. 7.5

Parallelweg spoor, alleen langzaam verkeer Op twee plekken is ruimte voor een voet/fietspad naar de in noordelijke richting gelegen woonwijk. Er kan daar een kortsluiting worden gemaakt met de openbare weg, waardoor er kan worden voorkomen dat er een te grote barrièrewerking ontstaat. Aanleg (ook van een pad voor alleen langzaam verkeer) vereist medewerking van meerdere partijen (grondeigenaar, bewoners en gemeente). Wellicht dat, als er sprake is van een pad voor alleen voet/fietsverkeer, er een grotere kans van slagen is. Overigens zal de overweg moeten blijven voor het groot/zwaar verkeer en ook hier is een slechte naleving van het gesloten houden van het hek van invloed op het werkelijke effect van de oplossing. Omdat de aanlegkosten van een parallelweg lager zullen zijn dan een tunneltje en omdat de parallelweg beter aansluit op de ontsluitingsbehoefte, waardoor de druk op het gebruik van de overweg verder afneemt, is het effect op de veiligheid vermoedelijk groter en valt de kosten/baten verhouding nog gunstiger uit.

7.6

Parallelweg spoor, alle verkeer Op dezelfde twee plekken is de ruimte ook voldoende voor een weg voor alle verkeer naar de in noordelijke richting gelegen woonwijk. Er kan dus ook voor alle verkeer een kortsluiting worden gemaakt met de openbare weg. Ook dan is er medewerking vereist van de eerder genoemde partijen. Een parallelweg voor alle verkeer vereist meer ruimte en het heeft meer gevolgen. En nu juist dat kan evenals in het verleden een struikelblok zijn. Het toevoegen van een autosluis kan dit bezwaar beperken, omdat er dan slechts sporadisch sprake zal zijn van autoverkeer.

7.7

Aanpassen bestaande ontsluiting Vogelenzangseweg Bij deze oplossing kan er wel sprake zijn van een nadelige invloed op de veiligheid voor \ de gebruikers van het alternatief. De bestaande ontsluitingsweg is niet breed en als er meer ontsluitingsverkeer langs de route geleid wordt, kan dat ongunstig zijn voor voetgangers en fietsers. Door het bieden van een kortsluiting naar de Christiaan Huygenslaan voor alleen langzaam verkeer kan dit worden ondervangen, maar raken er wel veel partijen betrokken bij de alternatieve oplossingen, geen gunstige uitgangssituatie voor het verkrijgen van instemming met het plan. Overigens leiden alleen de alternatieven genoemd onder 7.6 en 7.7 tot de mogelijkheid om de overweg Boekenrode volledig op te heffen; alleen bij deze oplossingen beschikt alle verkeer over een alternatieve ontsluiting.


Movares 12/15

8

Conclusie en aanbevelingen

8.1

Conclusie Duidelijk is dat met het opheffen van de overweg Boekenrode per saldo de veiligheid wordt gediend. De overwegonveiligheid neemt af en er ontstaat elders niet meer onveiligheid. Op dit punt is het opheffen van de ovenveg een verbetering. Het opheffen van de overweg leidt ook tot een toename van de barrièrewerking, maar bedacht moet worden dat er sprake is van een particuliere ovenveg en dat het aspect barrièrewerking dan geen doorslaggevende reden hoeft te zijn om het opheffen af te wijzen. Rechthebbenden zullen automatisch betrokken worden bij een eventueel opheffen. Het behouden van een goede ontsluiting vormt het knelpunt. Bij het volledige afsluiten (=opheffen) van de overweg wordt de ontsluiting voor groot/zwaar verkeer feitelijk onmogelijk en zullen de bewoners ten aanzien van hun verplaatsingen per fiets ofte voet met een behoorlijke omweg worden geconfronteerd. De oplossingen met een nieuwe ontsluitingsweg in noordelijke richting en de oplossingen met het opwaarderen van de bestaande ontsluiting richting Vogelenzangseweg bieden de mogelijkheid om de ovenveg volledig op te heffen. Bij elke andere oplossing zal de ovenveg (weliswaar in een beperktere functie) moeten blijven. Bij die oplossingen is dan de vraag gerechtvaardigd of het treffen van alternatieve maatregelen wel zinvol is, omdat, als de overweg blijft, ook het gebruik van de overweg blijft.

8.2

Aanbevelingen Vorenstaande gewikt en gewogen, leidt tot de volgende aanbevelingen: A. Ten aanzien van de te kiezen oplossing: 1. Geef het alternatief met de parallelweg direct langs het spoor de 1 voorkeur. 2. Onderzoek de mogelijkheden voor het opknappen van de ontsluitingsweg richting Vogelenzangseweg. met de toevoeging dat als beide opties niet haalbaar lijken, de oplossing met een saml pad voor alleen langzaam verkeer direct langs het spoor en handhaven van de ovenveg, de meest aan te bevelen optie is als de overweg moet blijven. e

B. Ten aanzien van het proces: Zodra ProRail als de betrokken wegbeheerder (gemeente Heemstede) kan instemmen met voornoemde voorkeuren (rekeninghoudend met de mogelijke bezwaarreacties daarop), er contact wordt gezocht met de rechthebbenden, opdat zij als eersten horen welke plannen er in de maak zijn.


Movares 13/15

Colofon Opdrachtgever ProRail IP

Maarten Mulder Uitgave Movares Nederland B.V. Divisie Rail Daalsekwint Daalseplein 101 Postbus 2855 3500 GW Utrecht Telefoon 030 265 4783 Telefax 030 265 4761

Auteur Johan Ganzeman adviseur overwegen Projectnummer RL 186270


4

.

—>.

Movares 14/15

Bijlage 2

Tekst uitspraak | Raad van State

pagina 1 van 3

Raad

vanState Uitspraak 200406649/1 Datum van uitspraak: Tegen: Proceduresoort: Rechtsgebied: 200406649/1.

woensdag 13 april 2005 de Kamer uit Gedeputeerde Staten van Limburg voor de behandeling van administratieve geschillen (lees: het college van gedeputeerde staten van Limburg) Hoger beroep Algemene kamer - Hoger Beroep - Wegenwet

Datum uitspraak: 13 april 2005 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK Uitspraak op het hoger beroep van: de Dorpsraad Houthem St. Gerlach te Valkenburg aan de Geul, appellant, tegen de uitspraak van de rechtbank Maastricht van 28 juni 2004 in het geding tussen: appellant en de Kamer uit Gedeputeerde Staten van Limburg voor de behandeling van administratieve geschillen (lees: het college van gedeputeerde staten van Limburg). 1. Procesverloop Bij besluit van 28 oktober 2002 heeft de raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul (hierna: de raad) afwijzend beslist op het verzoek van NS Railinfrabeheer B.V. om de in die gemeente gelegen spoorwegovergang in de Strabekerveldweg te Houthem St. Gerlach te onttrekken aan het openbaar verkeer. Bij besluit van 19 september 2003 heeft het college van gedeputeerde staten van Limburg (hierna: het college) het daartegen door NS Railinfrabeheer B.V. ingestelde administratief beroep gegrond verklaard, het besluit van de raad vernietigd en het verzoek van NS Railinfrabeheer B.V. ingewilligd. Bij uitspraak van 28 juni 2004, verzonden op dezelfde dag, heeft de rechtbank Maastricht (hierna: de rèchtbank) het daartegen door appellant ingestelde beroep ongegrond verklaard. Deze uitspraak is aangehecht. Tegen deze uitspraak heeft appellant bij brief van 8 augustus 2004, bij de Raad van State ingekomen op 10 augustus 2004, hoger beroep ingesteld. Deze brief is aangehecht. Bij brief van 9 september 2004 heeft het college van antwoord gediend. Daartoe op de voet van artikel 8:26 van de Algemene wet bestuursrecht in de gelegenheid gesteld heeft NS Railinfrabeheer B.V, thans tevens handelend onder de naam ProRail, op 24 augustus 2004 en op 1 september 2004 een memorie ingediend.

https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/zoeken-in-uitspraken/tekst-uitspraak.html?id=10224&q=20„

8-6-2015


pagina 2 van 3

De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 17 maart 2005, waar appellant, vertegenwoordigd door [lid van appellant] en het college, vertegenwoordigd door P.H.W.M. Schoffelen en mr. M.P.T. Rongen, ambtenaren van de provincie, zijn verschenen. Voorts is daar ProRail, vertegenwoordigd door F.A.M. Hermans en A.C. van Hoof, werkzaam bij ProRail, gehoord. 2. Overwegingen 2.1. Ingevolge artikel 9, eerste lid, van de Wegenwet, in samenhang met artikel 8 van die wet, kan een weg, welke niet door het Rijk, een provincie of waterschap wordt onderhouden en waarop evenmin een waterschap krachtens zijn inrichting of zijn reglement heeft toe te zien, aan het openbaar verkeer worden onttrokken bij een besluit van de raad der gemeente waarin de weg is gelegen. Ingevolge artikel 11, vierde lid, van de Wegenwet staat bij weigering door de raad beroep bij gedeputeerde staten open. 2.2. Het college heeft bij de beslissing op bezwaar de doelstelling van NS Railinfrabeheer B.V. om het aantal gelijkvloerse kruisingen, zoals de onderhavige, van wegen met spoorwegen in verband met het bevorderen van de veiligheid, zoveel mogelijk te verminderen, overgenomen. Het heeft zich op het standpunt gesteld dat de veiligheidsbelangen die met sluiting van de spoorwegovergang in de Strabekerveldweg zijn gediend zwaarder wegen dan de belangen die daartegen pleiten. 2.3. Appellant heeft aangevoerd dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat het college dit standpunt heeft kunnen innemen. Hij heeft in hoger beroep zijn betoog herhaald dat de spoorwegovergang openbaar moet blijven onder meer in verband met recreatieve doeleinden. Sluiting van de spoorwegovergang zal, aldus appellant, leiden tot grotere verkeersonveiligheid op de provinciale weg en de rotonde aan de Beekstraat aldaar. 2.4. De onderhavige spoorwegovergang, die is voorzien van een zogeheten Automatische Knipperlicht Installatie, is afgesloten voor gemotoriseerd verkeer met uitzondering van landbouwverkeer. Als gevolg van de wegonttrekking zal het verkeer vanuit Strabeek dat het spoor wel mocht kruisen om gronden of het gedeelte van de Beekstraat aan de overzijde van het spoor te bereiken een omweg moeten maken via de provinciale weg Strabeek, de rotonde Strabeek/Beekstraat en de Beekstraat van ongeveer 350 meter. Niet is weersproken dat de weg waarop de spoorwegovergang aan de noordzijde uitkomt slechts bestaat uit enkele uitgespoelde karrensporen. 2.5. Ter beoordeling is of de rechtbank terecht heeft overwogen dat geen sprake is van een zodanige onevenwichtigheid bij de afweging van de betrokken belangen, dat het college niet tot het onttrekken van de onderhavige spoorwegovergang aan het openbaar verkeer heeft kunnen komen. 2.6. De rechtbank heeft terecht overwogen dat van een dergelijke onevenwichtigheid geen sprake is. Aan de door appellant aangevoerde argumenten met betrekking tot het gebruik als wandel- en ruiterroutes van de spoorwegovergang kan niet zodanig gewicht worden toegekend dat deze bij de onderhavige belangenafweging doorslaggevend zijn. Daarbij neemt de Afdeling mede in aanmerking dat niet is gebleken dat ten tijde van het nemen van de beslissing op beroep de spoorwegovergang deel uitmaakte van officiële, gemarkeerde, wandel- en/of ruiterroutes. Dat hierin, zoals appellant stelt, recentelijk verandering is gekomen doet hieraan niet af. Voorts heeft appellant niet aannemelijk gemaakt dat het standpunt van het college dat de intensiteit van het wegen voetgangersverkeer op de onderhavige spoorwegovergang niet hoog is, onjuist is. Evenmin is gebleken dat de alternatieve route uit een oogpunt van verkeersveiligheid, mede gelet op de aard en omvang van het verkeer, onaanvaardbaar is. In hetgeen appellant in hoger beroep heeft aangevoerd omtrent de mogelijkheid de spoorwegovergang te voorzien van een zogeheten Automatische Halve Overweg Boom, ziet de Afdeling geen aanleiding het oordeel van de rechtbank hieromtrent voor onjuist te houden. De rechtbank heeft derhalve terecht en op goede gronden geoordeeld dat niet met succes kan worden staande gehouden dat het college niet het (algemeen) veiligheidsbelang, dat met de onttrekking van de spoorwegovergang aan de openbaarheid is gediend, heeft kunnen laten prevaleren boven de belangen die appellant naar voren heeft gebracht.

https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/zoeken-in-uitspraken/tekst-uitspraak.html?id=10224&q=20... 8-6-2015


pagina 3 van 3

2.7. Het hoger beroep is ongegrond. De aangevallen uitspraak dient te worden bevestigd. 2.8. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding. 3. Beslissing De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: bevestigt de aangevallen uitspraak. Aldus vastgesteld door mr. H. Troostwijk, Voorzitter, en mr. Ch.W. Mouton en mr. C.H.M. van Altena, Leden, in tegenwoordigheid van mr. S.C. van Tuyll van Serooskerken, ambtenaar van Staat. w.g. Troostwijk w.g. Van Tuyll van Serooskerken Voorzitter ambtenaar van Staat Uitgesproken in het openbaar op 13 april 2005 290.

https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/zoeken-in-uitspraken/tekst-uitspraak.html?id==10224&q=20... 8-6-2015

Met dit verzoek steunen wij overigens het gelijkluidende verzoek van enkele omwonenden van de overweg en het Laantje van Alverna van 7 mei 2015

Recommend Documents