Spotlight | Accountancy
Meer duidelijkheid over samenstellingsopdrachten met komst Standaard 4410 Robert van der Glas - Statutaire compliance, Tax Reporting & Strategy
De NBA heeft onlangs de herziene standaard uitgebracht voor samenstellings opdrachten: Standaard 4410. De standaard is van kracht per 1 januari 2016, waarbij eerdere toepassing wordt aanbevolen. Dit artikel gaat in op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de huidige standaard, waaronder de geheel nieuwe samenstellingsverklaring. 1. Aanleiding voor nieuwe standaard De International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) heeft in 2012 de herziene standaard ISRS 4410 Compilation Engagements gepubliceerd. Tezamen met de behoefte vanuit de Nederlandse praktijk, was dit aanleiding voor de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) om ook de Nederlandse Standaard 4410 te herzien. De nieuwe standaard is een vertaling van de internationale standaard. Hierop zijn enkele
wijzigingen toegepast die relevant zijn voor de Nederlandse praktijk. De belangrijkste wijziging in de Nederlandse standaard ten opzichte van de internatio nale standaard betreft de verplichte toepassing van de standaard bij het samenstellen van historische financiële overzichten. Dit betreft doorgaans opdrachten waarbij de accountant het management assisteert bij het opstellen van de jaarrekening. Aangezien deze overzichten veelal voor het maatschappelijk verkeer bedoeld zijn en door toepassing van de standaard de kwaliteit van het product wordt bevorderd, is door de regelgever gekozen voor verplichte toepassing.
2. Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de oude standaard De nieuwe standaard is op een aantal gebieden gewijzigd. Figuur 1 geeft de belangrijkste verschillen ten opzichte van de huidige Standaard 4410. Sommige hiervan betreffen inhoudelijke wijzigingen, andere zijn door gevoerd om de zelfstandige leesbaarheid te bevorderen.
Samenvatting De NBA heeft onlangs de herziene Standaard 4410 ‘Samenstellingsopdrachten’ uitgebracht. Deze is van toepassing op opdrachten waarbij de accountant het management ondersteunt bij het opstellen en presenteren van historische financiële informatie zonder enige zekerheid over die historische financiële informatie te verstrekken. De standaard is een vertaling van de in 2012 gelanceerde internationale standaard, ISRS 4410, met een aantal specifieke nadere vereisten en verduidelijkingen voor de Nederlandse praktijk. Inhoudelijk is de standaard aangepast op het gebied van de reikwijdte, het verplicht uitbrengen van een samenstellingsverklaring, en de inhoud van de samenstellingsverklaring zelf. De herziene standaard is een goed leesbaar document, en is van kracht per 1 januari 2016. Eerdere toepassing van de standaard wordt aanbevolen.
Accountancy
17
Figuur 1 Belangrijkste verschillen nieuwe standaard ten opzichte van huidige standaard Onderwerp
Nieuwe Standaard 4410
Oude Standaard 4410
Indeling en inhoud
De standaard is zelfstandig leesbaar en heeft een duidelijke indeling in overeenstemming met de opbouw die sinds 2010 bij controlestandaarden wordt gebruikt. In de standaard zijn geen verwijzingen meer naar andere standaarden opgenomen. Vereiste werkzaamheden rondom fraude, kwaliteit en ethiek zijn in de standaard opgenomen. Toelichtingen op de standaard zijn opgenomen in de standaard zelf in de vorm van A-paragrafen.
Beperkt van omvang met verwijzing naar andere standaarden (240/250). Toelichting op de standaard is gegeven in een leidraad (Leidraad 14 ‘Opdrachten in de mkb-praktijk’).
Toepassingsgebied
De standaard is verplicht van toepassing op het samenstellen van financiële overzichten en facultatief bij overige (historische) financiële informatie (zie figuur 1).
Van toepassing op het samenstellen van financiële overzichten (inclusief overzichten van toekomstgerichte financiële informatie) en facultatief bij overige financiële informatie.
Schriftelijke opdrachtbevestiging
De opdracht moet schriftelijk worden overeengekomen.
Het is aanbevolen om de opdracht schriftelijk vast te leggen; dit is geen verplichting.
Communicatie met management
De standaard besteedt veel aandacht aan communicatie met het management en de personen belast met governance, waaronder significante schattingen en relevante bevindingen van de accountant.
Niet specifiek beschreven.
Materialiteit
De termen ‘afwijking’ en ‘afwijkingen van materieel belang’ en de wijze waarop de accountant hier rekening mee houdt, worden uitgebreid omschreven.
Niet specifiek beschreven.
Documentatie
Meer gedetailleerde beschrijving van de vereisten ten aanzien van de documentatie.
Summiere beschrijving van de vereisten ten aanzien van de documentatie.
Professionele oordeelsvorming
De standaard heeft expliciet opgenomen dat de accountant professionele oordeelsvorming toepast, aangezien hier ook zijn toegevoegde waarde uit blijkt.
Niet specifiek beschreven.
Samenstellingsverklaring
De samenstellingsverklaring heeft een nieuwe format, waarbij geen bevestigingsparagraaf meer is opgenomen (zie figuur 3).
De format van de oude verklaring is gebaseerd op de structuur van de controleverklaring.
De samenstellingsverklaring wordt verplicht afgegeven, met uitzondering van de publicatiestukken.
De verklaring hoeft niet afgegeven te worden indien de opdrachtgever niet aan derden bekendmaakt dat de accountant betrokken is geweest bij het opstellen van het financiële overzicht.
Een aantal van deze verschillen lichten wij hier nader toe. Indeling en omvang De indeling van de standaard is gewijzigd naar de opbouw die sinds 2010 voor alle controlestandaarden wordt gebruikt. Na een uitgebreide inleiding volgen de doelstellingen en definities, waarna wordt overgegaan tot de vereisten. Duidelijk gescheiden van de vereisten zijn er toepassingsgerichte en overige verklarende teksten opgenomen die een relevante context bieden voor de toepassing van de standaard. De standaard is, ondanks een aanzienlijke toename in de omvang, goed leesbaar. Toepassingsgebied De herziene standaard is verplicht van toepassing voor samenstellingsopdrachten van historische financiële overzichten. Voor het opstellen en presenteren van historische financiële informatie anders dan een finan cieel overzicht mag de standaard vrijwillig worden toegepast. Hiervoor, samen met het verplicht uitbrengen van de samenstellingsverklaring, is bewust gekozen om duidelijkheid te bieden aan het maatschappelijk verkeer. Het kenmerkende verschil tussen financiële overzichten en andere historische financiële informatie zijn de toelichtingen. De toelichtingen omvatten gewoonlijk een
18
Spotlight Jaargang 22 - 2015 uitgave 1
overzicht van de belangrijke gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor financiële verslaggeving en andere, tekstuele of cijfermatige, toelichtingen (zoals in een jaarrekening). Voorbeelden van financiële overzichten zijn onder meer een jaar rekening en tussentijdse verslaggeving die sterk op een jaarrekening lijkt en om die reden daar niet of nauwe lijks van is te onderscheiden. Voorbeelden van andere historische financiële informatie dan een financieel overzicht zijn onder meer een balans en/of winst-en- verliesrekening zonder toelichtingen, een debiteuren overzicht zonder toelichting of een saldibalans. Indien de informatie die samengesteld moet worden geen financieel overzicht is in het kader van deze standaard en waardoor verplichte toepassing van deze standaard niet geldt, geeft de standaard duidelijk de overweging of de standaard niet alsnog kan worden toegepast. Vooral wanneer de financiële informatie aan externe partijen wordt verstrekt of de naam en de betrokkenheid van de accountant kan worden herleid, wordt aanbevolen om de standaard toe te passen en derhalve ook een samenstellingsverklaring bij de financiële informatie te verstrekken. In figuur 2 is de beslissingsboom opgenomen die de accountant kan helpen bij het maken van de keuze de standaard toe te passen.
Figuur 2 Beslissingsboom wel/niet toepassen Standaard 4410
Opstellen en presenteren van (historische) financiële informatie
Financieel overzicht? Ja
Verplicht toepassen Standaard 4410
Nee
Anders dan een financieel overzicht
Neem in overweging: Risico betrokkenheid accountant verkeerd begrepen, bijvoorbeeld bij gebruik door externe partijen of identificatie van naam accountant
Keuze: - Vrijwillig toepassen Standaard 4410 of - Overige opdracht
Figuur 3 Voorgeschreven tekst van de nieuwe samenstellingsverklaring Samenstellingsverklaring van de accountant Aan: opdrachtgever De jaarrekening van ………… (naam entiteit) is door ons1 samengesteld op basis van de van u gekregen informatie. De jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 201X en de winst-en-verliesrekening over 201X met de daarbij horende toelichting. In deze toelichting is onder andere een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving opgenomen. Deze samenstellingsopdracht is door ons uitgevoerd volgens Nederlands recht, waaronder de voor accountants geldende Standaard 4410, ‘Samenstellingsopdrachten’. Op grond van deze standaard wordt van ons verwacht dat wij u ondersteunen bij het opstellen en presenteren van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek (BW). Wij hebben daarbij onze deskundigheid op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving toegepast. Bij een samenstellingsopdracht bent u er verantwoordelijk voor dat de informatie klopt en dat u ons alle relevante informatie aanlevert. Wij hebben onze werkzaamheden, in overeenstemming met de daarvoor geldende regelgeving, dan ook uitgevoerd vanuit de veronderstelling dat u aan deze verantwoordelijkheid hebt voldaan. Als slotstuk van onze werkzaamheden hebben wij door het lezen van de jaarrekening globaal nagegaan dat het beeld van de jaarrekening overeenkwam met onze kennis van ………… (naam entiteit). <<Wij hebben geen controle- of beoordelingswerkzaamheden uitgevoerd die ons in staat stellen om een oordeel te geven of een conclusie te trekken met betrekking tot de getrouwheid van de jaarrekening.>>2 Bij het uitvoeren van deze opdracht hebben wij ons gehouden aan de voor ons geldende relevante ethische voorschriften in de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA). U en andere gebruikers van deze jaarrekening mogen er dan ook vanuit gaan dat wij de opdracht professioneel, vakbekwaam en zorgvuldig, integer en objectief hebben uitgevoerd en dat wij vertrouwelijk omgaan met de door u verstrekte gegevens. <
>3 Plaats en datum Naam accountant Naam accountantspraktijk 1 Of ‘mij’
2 Facultatief
3 Facultatief
Accountancy
19
Communicatie met management In tegenstelling tot de huidige Standaard 4410 staat de herziene standaard stil bij tijdige communicatie met het management en personen belast met governance. De standaard benoemt hier expliciet de onderwerpen die op grond van de professionele oordeelsvorming van de accountant belangrijk zijn om met het management te delen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan toepassing van specifieke waarderingsgrondslagen, significante schattingen en relevante bevindingen van de accountant. Professionele oordeelsvorming In de nieuwe standaard is een apart hoofdstuk gewijd aan het toepassen van professionele oordeelsvorming door de accountant. Dit is niet zo opmerkelijk, aangezien juist door toepassing van zijn professionele oordeels vorming de accountant van toegevoegde waarde is voor uiteindelijk de kwaliteit van de verslaggeving. Dit is vooral het geval wanneer de accountant het management
20
Spotlight Jaargang 22 - 2015 uitgave 1
ondersteunt bij het maken van significante oordeels vormingen, zoals de selectie van geschikte grondslagen voor financiële verslaggeving of schattingen. De huidige standaard gaat hier niet op in. Een nieuwe samenstellingsverklaring De samenstellingsverklaring is ook drastisch gewijzigd. Waar de oude verklaring nog in grote mate de opbouw van een controleverklaring heeft en een bevestigings paragraaf bevat met een bevestiging dat de accountant de jaarrekening heeft samengesteld onder toepassing van de grondslagen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), is dit in de nieuwe samenstellingsverklaring weggelaten. In plaats hiervan is duidelijk omschreven wat de rol van de accountant is, namelijk ondersteuning bieden bij het opstellen en presenteren van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Nederlandse Burgerlijk
Wetboek, en de toegevoegde waarde van de accountant, namelijk zijn deskundigheid op het gebied van adminis tratieve verwerking en financiële verslaggeving. Voorts wordt vermeld dat de accountant zich zal houden aan de geldende ethische voorschriften in de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA). Ten slotte staat ook de verantwoordelijkheid van de opdracht gever expliciet vermeld.
De samenstellingsverklaring geeft inhoudelijk goed weer wat de rol van de accountant is: er is geen bevestigings paragraaf meer opgenomen, waardoor de verklaring ook niet meer lijkt op een controleverklaring. Dit zou meer duidelijkheid moeten bieden aan het maatschappelijk verkeer over de rollen en verantwoordelijkheden van zowel de accountant als het management van de entiteit bij de door de accountant samengestelde informatie.
3. Conclusie Met deze nieuwe standaard en bijbehorende samen stellingsverklaring heeft de NBA haar doelstellingen behaald. De standaard is zelfstandig leesbaar: er staan geen verwijzingen meer in naar andere standaarden, de opbouw is helder, de toepassingsgerichte en overige verklarende teksten in de zogenaamde A-paragrafen geven een duidelijke uitleg en bieden de accountant handvatten bij de uitvoering van zijn werkzaamheden.
Accountancy
21
