Meer dan ooit is een opname slechts een tijdelijke. behandelproces. Beste lezer,

2006 BROEDERS ALEXIANEN Psychiatrische kliniek Tienen

Jaarverslag 2006 Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen Liefdestraat 10 3300 Tienen tel 016/80.75.11 fax 016/82.13.08 e-mail: [email protected] website: www.alexianentienen.be

De kliniek behoort tot de vzw provincialaat der Broeders van Liefde psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2006 | 1

2 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2006

Beste lezer, De geestelijke gezondheidszorg is een boeiende sector. Het werk dat in onze organisatie wordt geleverd is maatschappelijk ongetwijfeld relevant en waardevol. De evolutie naar zorgcircuits en zorgnetwerken plaatst de opdracht van een psychiatrische kliniek in een breder perspectief. Meer dan ooit is een opname slechts een tijdelijke fase van een behandelproces waarin meestal verschillende zorgverleners een rol spelen. Onze kliniek schrijft zich resoluut in deze beweging in. Vermaatschappelijking van de zorg, patiënten maximaal in de maatschappij laten integreren heeft twee zijden. Enerzijds is er de zorg zelf die vermaatschappelijkt, die in de eigen omgeving wordt geleverd. Anderzijds is er de maatschappij die plaats moet gunnen, kansen moet creeren voor burgers die 'niet helemaal' in het plaatje passen. Beide bewegingen zijn herkenbaar in onze werking aanwezig. Met veel dynamiek, visie en doorzettingsvermogen realiseren onze medewerkers er dag na dag een stukje van. We zijn hen daar zeer dankbaar voor. G. Rector Directeur

Meer dan ooit is een opname slechts een tijdelijke fase van een behandelproces.

psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2006 | 3


Inhoudstafel ▌Basisgegevens Voorstelling - Algemeen - Zorgeenheid Ter Dennen - Zorgeenheid Prisma - Zorgeenheid Ter Berken - Zorgeenheid Pathways - Zorgeenheid Ter Linden Organogram

6 6 6 8 9 10 11 12 13

▌De werking in cijfers Gerealiseerde opnamen op 31/12/2006 Gerealiseerde ligdagen op 31/12/2006

14 14 15

▌De beleidsdomeinen Algemeen beleid Administratief en financieel beleid Kwaliteitsbeleid Personeelsbeleid Vormingsbeleid Veiligheidsbeleid Pastoraal-etisch beleid

16 16 17 18 19 20 22 22

▌De hoogtepunten Studiedag 'Doolhof van de verslaving' dr. Ansoms neemt afscheid van zijn afdeling Internationale dag van de verpleegkunde Open bedrijvendag 30 jaar Beschut Wonen Arbeidsrehabilitatie: het werkt Werkgroep patiëntenrechten Infomedic Tienen laat Katuambi niet los

24 24 25 25 26 26 27 28 29

▌De Broeders van Liefde Voorstelling Accenten 2006 Sector geestelijke gezondheidszorg

30 30 31 33

▌Praktische info en links Praktische info Links

36 36 38


Basisgegevens ▌Voorstelling Algemeen De opdrachtsverklaring van de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen Tienen vermeldt een dubbele opdracht: - wij willen als schakel in de algemene psychosociale hulpverlening tegemoet komen aan de noden in de regio; - wij willen gespecialiseerde therapeutische programma’s aanbieden voor specifieke doelgroepen. Op de eerste plaats vervult de kliniek een regionale functie. Patiënten kunnen er terecht voor behandeling wanneer zij te kampen hebben met acute psychosociale of psychiatrische problemen. Daarnaast begeleidt de kliniek, in samenwerking met een aantal partners, de langdurig zorgbehoevende psychiatrische patiënten van de regio. Twee afdelingen richten zich naar deze regionale functies: de afdeling Prisma voor de doelgroep volwassenen en de afdeling Ter Linden voor de doelgroep ouderen. Maar de Tiense regio is vrij klein. Omringd door de taalgrens en de collega ziekenhuizen in de naburige steden, blijft het eigen recruteringsgebied beperkt tot een deel van het Hageland, ongeveer 100.000 inwoners groot. Mede daardoor is de kliniek zich in de loop van het voorbije decennia gaan toeleggen op specialistische behandelprogramma’s. De afdeling Ter Dennen bouwde sinds de jaren tachtig een stevige reputatie op in de behandeling van (vooral) alcoholafhankelijkheid. De afdeling Ter Berken werd opgericht in de jaren negentig en ging zich specialiseren in het domein van de eetstoornissen, een problematiek die ook vandaag nog zeer belangrijk aanwezig blijft in onze maatschappij. In de voorbije 5 jaar werd de afdeling Pathways uitgebouwd, een afdeling die zich richt tot de doelgroep jeugdigen (12-18 jaar) die een psychiatrische problematiek combineren met afhankelijkheid. Ook deze doelgroep vormt vandaag een groeiend maatschappelijk probleem.

De kliniek is zich in de loop van de voorbije decennia gaan toeleggen op specialistische behandelprogramma’s.


ERKENNING Om haar doelstellingen te bereiken, beschikt de organisatie over volgende erkenning: 90 A 73 T 20 Sp 15 K

O2 tn

35 td

O2 kn

3 kd

ALGEMENE PSYCHIATRIE

Prisma volwassenen 72 bedden (A en T) 20 stoelen (td)

Ter Linden ouderen 23 bedden (Sp en A) 5 stoelen (td)

SPECIALISTISCHE PROGRAMMA’S

Ter Dennen volwassenen afhankelijkheid 55 bedden (A) 10 stoelen (td)

Ter Berken

Pathways

volwassenen/jeugd eetstoornissen

jeugd afhankelijkheid/psychiatrie 17 bedden (K) 3 stoelen (kd)

35 bedden (A en T)

bedden = volledige hospitalisatie + nachthospitalisatie stoelen = daghospitalisatie


Zorgeenheid Ter Dennen Afdeling voor afhankelijkheidsproblemen De afdeling staat open voor mannen, vrouwen en jongeren met problemen gekoppeld aan misbruik of afhankelijkheid van alcohol, medicamenten of illegale drugs. Familielieden, huisartsen of andere hulpverleners kunnen onze dienst contacteren voor advies of overleg. Een opname gebeurt in principe na evaluatie en rechtstreekse bespreking met de betrokkene zelf. Er is een observatie- en crisiscentrum met 14 plaatsen en residentiële behandeling (41 plaatsen) met 4 specifieke doelgroepen. Daarnaast omvat het aanbod ambulante therapievormen en partiële hospitalisatie (10 plaatsen), waaronder daghospitalisatie, nachthospitalisatie, K.O.A.P.-groepen (programma voor kinderen van ouders met middelenmisbruik), nazorg, didactische seminaries en echtpaar- of gezinstherapie. Deelname aan AA of andere zelfhulpgroepen wordt gestimuleerd. Het gespecialiseerde behandelteam is multidisciplinair samengesteld onder leiding van dr. Hendrik Peuskens en dr. Els Santens. Dr. Stan Ansoms is als geneesheerconsulent aan de afdeling verbonden. Aan het therapeutisch programma werken psychologen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, muziektherapeuten, een bewegingstherapeut en een diëtiste mee. Afhankelijkheid wordt beschouwd als een vicieuze cirkel. Het is een negatief verlopend proces met ernstige gevolgen op lichamelijk, sociaal, psychologisch en spiritueel vlak. Het wordt een levensprobleem, een impasse waarbij men een fundamentele beslissing moet nemen: het vluchtgedrag stoppen en kiezen voor een positief leven. De therapie stimuleert tot inzicht, aanvaarding, motivering en gedragsverandering. Deze psychotherapeutische hulpverlening wordt vooral gedragen door de groepswerking en een klimaat van openheid, eerlijkheid en onderlinge betrokkenheid. De familieleden worden actief bij dit proces betrokken. Ook het lichamelijke herstel behoort tot de heropbouw van de persoonlijkheid.

Aantal opnames

Gemiddelde verblijfsduur

Bedbezettingsgraad

Meest voorkomende diagnose

Volledig

468

41 dagen

93 %

Alcoholmisbruik

Dag

41

48 dagen

60 %

Alcoholmisbruik


Zorgeenheid Prisma Regionaal ziekenhuis De zorgeenheid Prisma bestaat uit twee afdelingen: de afdeling Ter Wilgen en de afdeling Ter Eiken. Ter Wilgen Ter Wilgen is een acute opname- en observatieafdeling voor crisisopvang, diagnostiek en therapeutische oriëntering. De afdeling richt zich vooral op acute psychiatrische problematieken waarbij een spoedopname aangewezen is. Naast acute opvang biedt de afdeling de mogelijkheid tot grondige diagnostische exploratie en therapeutische oriëntering. De patiënten met een complexe en multipele problematiek ten gevolge van psychiatrische comorbiditeit vormen hierbij een specifieke doelgroep. Ter Wilgen beschikt over 22 bedden. Er is een multidisciplinair team onder leiding van dr. Willy Simons. In een eerste fase ligt de klemtoon op crisisopvang via individuele begeleiding in een ondersteunende en structurerende setting. De naaste omgeving van de patiënt wordt door middel van echtpaar- of familiegesprekken snel bij de interventie betrokken. De diagnostische exploratie gebeurt vanuit verschillende invalshoeken: psychiatrisch, somatisch en testpsychologisch. Tijdens deze fase worden groepsactiviteiten met een informatief en motiverend karakter aangeboden. Via de individuele begeleiding wordt tevens de mogelijkheid geboden om kennis te maken met verschillende gespecialiseerde psychotherapeutische programma’s in het ziekenhuis.

Ter Eiken Ter Eiken richt zicht zich vooral tot mensen uit de regio met een algemene psychiatrische problematiek (psychose of depressie) en met mogelijkheden tot resocialisatie. Ter Eiken beschikt over 50 residentiële en 20 partiële plaatsen, verdeeld over 5 eenheden: een gesloten observatie, een psychosegroep, een groep stemmingsstoornissen, een groep voor geïndividualiseerde behandeling van verwikkelde crisissen en comorbiditeit en een resocialisatiegroep. Elke groep heeft een vast gespecialiseerd team. De afdelingspsychiaters zijn dr. Emmanuel Maes, dr. Asia Mierzejewska en dr. Willy Simons. Er is de mogelijkheid om een gestructureerd nazorgprogramma te volgen en/of individuele nazorg.

Aantal opnames


Bedbezettingsgraad


Volledig

334

74 dagen

94 %

stimulerende middelen schiz. & psychotische st.

Dag

74

116 dagen

85 %

stimulerende middelen schiz. & psychotische st.


Zorgeenheid Ter Berken Therapieafdeling voor adolescenten en jong volwassenen De behandeling is specifiek gericht naar bepaalde problemen, namelijk eetstoornissen, zelfverwonding & dissociatie en persoonlijkheidsproblemen. Het gaat om adolescenten (vanaf 15 jaar) en jong volwassenen die er onvoldoende in geslaagd zijn een zelfstandig leven uit te bouwen. In veel gevallen is de ontwikkeling van een positief zelfbeeld verkeerd gelopen, mogelijk door negatieve ervaringen uit het verleden. De afdeling beschikt over 35 bedden. Er zijn 4 groepen: één kennismakingsgroep en drie behandelingsgroepen. Het aanbod omvat eveneens nazorg, familievergaderingen en een eigen doorgangshuis. De behandeling wordt verzekerd door een gespecialiseerd multidisciplinair team onder leiding van prof. dr. Walter Vandereycken. Het afdelingsconcept is gebaseerd op de principes van de directieve therapie met een doorgedreven groepswerking. De behandeling is actief en doelgericht, d.w.z. dat er concreet wordt gewerkt aan doelstellingen die de patiënt zelf moet bepalen. De behandeling krijgt voorrang, d.w.z. dat werk of studie gedurende een bepaalde tijd volledig opzij worden gezet om alle aandacht aan de eigen problemen te wijden. Er wordt zo weinig mogelijk met medicatie en zoveel mogelijk psychotherapeutisch gewerkt, waarbij de patiënten zelf verantwoordelijkheid leren dragen over hun behandeling. De behandeling is groepstherapeutisch, d.w.z. dat het samenleven in een groep medepatiënten (8 à 12), het onderlinge contact en de groepstherapie de grondslag van de behandeling zijn.

Aantal opnames


Bedbezettingsgraad


Volledig

133

78 dagen

82 %

Eetstoornis

Dag

11

57 dagen

171 %

Eetstoornis


Zorgeenheid Pathways Zorgprogramma voor kinderen en jongeren met psychosociale moeilijkheden en problematisch druggebruik De behandeling is gericht op kinderen en jongeren tussen 12 en 17 jaar. Deze jongeren kampen met psychologische, relationele en sociale moeilijkheden én met problematisch gebruik van verslavende middelen (alcohol, medicamenten en drugs). De afdeling beschikt over 15 bedden voor volledig verblijf en 5 plaatsen voor deeltijdse opvang. Er zijn 2 leefgroepen en er worden 4 modules aangeboden: observatie & oriëntatie, kortdurend educatief/therapeutisch programma, langdurig psychotherapeutisch programma met nazorg en voortgezette behandeling (met onder meer nazorg, familietherapie en oudergroepen). De afdeling beschikt over een multidisciplinair team onder leiding van dr. Inez Vandenbussche en dr. Karen Volckaert. Tijdens de behandeling wordt een optimale samenwerking met de ouders nagestreefd. Hun inzet is evenzeer noodzakelijk bij de ontwikkeling van diagnose en therapie. Verder wordt samengewerkt met belangrijke betrokkenen zoals scholen, centra voor leerlingenbegeleiding, centra voor geestelijke gezondheidszorg, JAC’s, andere Kdiensten, centra voor bijzondere jeugdzorg, justitieassistenten en huisartsen. Aantal opnames


Bedbezettingsgraad


Volledig

51

81 dagen

67 %

Stimulerende middelen

Dag

29

5 dagen

13 %

Stimulerende middelen


Zorgeenheid Ter Linden Afdeling ouderenpsychiatrie De afdeling richt zich tot 60-plussers met psychische en psychosociale problemen (geheugenproblemen, rouwproces, depressie, sociale problematiek, psychose, afhankelijkheidsstoornis, …). De concrete doelstellingen bij deze doelgroep zijn: crisisopvang, integrale observatie, behandeling en oriëntatie en samen met de eerste lijn organiseren van thuisbegeleiding en nazorg De therapeutische strategie is multifocaal en streeft bij voorkeur naar resocialisatie naar huis. Indien dit niet haalbaar blijkt, wordt de oudere in overleg met de familie en de huisarts geheroriënteerd naar een gepaste woonvorm zoals R.O.B., R.V.T., P.V.T. of Beschut Wonen. De afdeling beschikt over 23 bedden en 5 plaatsen voor daghospitalisatie. De afdeling is verdeeld in drie subgroepen, namelijk de subgroep 'Psycho-organische ziektebeelden', de subgroep 'Functionele problematiek' en de subgroep 'Afhankelijkheidsstoornissen'. De afdeling ouderenpsychiatrie staat binnen het zorgprogramma 'ouderen met psychische zorgnoden' in voor diagnosestelling en behandeling. Dit gebeurt in samenwerking met de eerste lijnszorg en kan ambulant, dagklinisch of residentieel. De dagkliniek voor ouderen richt zich voornamelijk naar ouderen met een functionele problematiek en heeft de volgende doelstellingen: - een alternatief voor een voltijdse hospitalisatie; - het beperken van een voltijdse opname waarbij het accent van de observatiefase en de crisisopvang tijdens het voltijds verblijf ligt en het verdere therapeutisch werk in daghospitalisatie gebeurt; - als voorbereiding in de ontslagfase. Binnen de afdeling ouderenpsychiatrie kan men beroep doen op een gespecialiseerd team onder leiding van dr. An Haekens. In de observatiefase wordt de problematiek geëxploreerd vanuit de multidimensionele benadering met het oog op indicatiestelling en het opmaken van een behandelplan. Interdisciplinaire ouderenpsychiatrische diagnostiek (ingebed in het therapeutisch proces) veronderstelt: psychiatrische diagnostiek, neurologisch onderzoek, heteroanamnese, sociaal onderzoek en systematische gedragsobservatie door de verantwoordelijke begeleider die tevens de auto-anamnese afneemt. De observatiefase mondt uit in een diagnose- en indicatiestelling. Er wordt in elke fase nauw samengewerkt met het familiale systeem en de bredere sociale omgeving. Gegeven de grote variatie in problemen die voor behandeling in de gerontopsychiatrische afdeling in aanmerking komen, worden in het therapeutisch groepsprogramma diverse accenten gelegd en sluit de individuele therapeutische begeleiding zo nauw mogelijk aan bij de unieke individuele situatie van iedere patiënt(e).

Aantal opnames Gemiddelde verblijfsduur Bedbezettingsgraad


Volledig

81

107 dagen

103 %

dementie & cognitieve stoornis

Dag

20

108 dagen

118 %

dementie & cognitieve stoornis


▌Organogram

Vzw Provincialaat der Broeders van Liefde

Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen - Tienen

Directeur G. Rector

Hoofdgeneesheer Dr. S. Ansoms

Directeur patiëntenzorg M. Koninckx

Administratief directeur S. Engelbosch

Facilitair directeur J. Delahaye

Adj. dir. patiëntenzorg J. Hermans - Directiesecretariaat - Pastorale dienst - Kwaliteitscoördinator - MPG verantwoordelijke

Stafmedewerker patiëntenzorg N. Deblaere

- Apotheek - Bouwwerken techn. coördinator - Preventieadviseur - Ziekenhuishygiënist

Medisch departement - Medische staf - Med. techn. diensten - Med. secretariaat

Departement patiëntenzorg - Verpleegafdelingen - Paramedische diensten - Dienst vrije tijd - Receptie en onthaal - Logistiek assistenten

Administratief departement - Boekhouding - Facturatie - Pat.-administratie - Personeelsdienst

Facilitair departement - Huishoudelijke dienst - Keuken en cafetaria - Technische dienst - Aankoopdienst - Dienst informatica


De werking in cijfers ▌Gerealiseerde opnamen op 31/12/2006 Opnamen per dienst A

926

T

95

Totaal gerealiseerde opnamen op 31/12/2006

Sp

23

Td

140

1265

Tn

2

K

46

Kd

33

Kn

0

Opnamen per afdeling (bedden) Ter Dennen

468

Prisma

334

Ter Berken

133

Pathways

51

Ter Linden

81

Opnamen per afdeling (stoelen) Ter Dennen

41

Prisma

74

Ter Berken

11

Pathways

29

Ter Linden

20


▌Gerealiseerde ligdagen op 31/12/2006 Ligdagen per dienst A

28500

T

23805

Sp

7288

Td

11905

Tn

842

K

4016

Kd

93

Kn

0

Totaal gerealiseerde ligdagen op 31/12/2006

76449

Ligdagen per afdeling (bedden) Ter Dennen 19106 Prisma 24845 Ter Berken 10586 Pathways

4162

Ter Linden

8657

Ligdagen per afdeling (stoelen) Ter Dennen

2012

Prisma

8553

Ter Berken

608

Pathways

139

Ter Linden

2159


Beleidsdomeinen ▌Algemeen beleid Installatie van stuurgroepen In het kader van de optimalisatie van de organisatie van het departement patiëntenzorg werden in 2006 belangrijke stappen gezet. Het departement is nu onderverdeeld in 5 aparte afdelingen, en iedere afdeling wordt geleid door een eigen stuurgroep. Elk van deze 5 leidinggevende kernen is samengesteld uit een beleidspsychiater, een of meer teamcoördinatoren en een therapiecoördinator. Samen nemen zij de verantwoordelijkheid voor een afdeling op zich. In samenspraak en overleg met het ganse team werken zij het beleid voor hun afdeling uit. Voor elk van deze functies werd een duidelijke functieomschrijving opgesteld. Vooral de verantwoordelijkheden en de mandaten van de beleidspsychiater en van de therapiecoördinator werden, hoewel op sommige afdelingen de facto reeds van toepassing, nu veel duidelijker omschreven. De teamcoördinator is in eerste instantie verantwoordelijk voor alles wat het team en de medewerkers aangaat, de therapiecoördinator is verantwoordelijk voor het therapeutische programma en de beleidspsychiater is als eindverantwoordelijke degene die de visie ontwikkelt van waaruit op de afdeling gewerkt wordt. De nadruk ligt echter op de samenwerking binnen de leidinggevende kern en op het belang van overleg met het ganse team. De stuurgroepen vergaderen minstens maandelijks en hun verslaggeving wordt overgemaakt aan het Dagelijks Bestuur.

Iedere afdeling wordt geleid door een eigen stuurgroep.


▌Administratief-financieel beleid Inkomsten De inkomsten van het ziekenhuis bestaan voornamelijk uit: 1. Het budget der financiële middelen Dit budget bedraagt € 13.099.824 en komt overeen met 77,5 % van de totale bedrijfsopbrengsten. Met dit budget dienen in principe alle kosten te worden gedekt die betrekking hebben op de zogenaamde gemeenschappelijke diensten (algemene kosten, onderhoud, verwarming, administratie, was en linnen en keuken), de afschrijvingen, de financiële lasten en de verpleegkundige kosten (voornamelijk loonkosten en verpleegkundige materialen) 2. Supplementen kamers Deze bedragen € 316.400 en hebben betrekking op de kamersupplementen die worden aangerekend voor één- en tweepersoonskamers. Deze supplementen variëren van € 5 per dag tot € 12 per dag naar gelang de kamer en de afdeling. 3. De forfaits RIZIV De RIZIV-forfaits zijn onderverdeeld in de forfaits nazorg en forfaits ter dekking van de labokosten. Het gaat om een omzet van € 87.500. 4. Apotheek De omzet van de apotheek bedraagt € 317.700. 5. Overige opbrengsten De overige opbrengsten groeperen een grote waaier van diverse opbrengsten en hebben grotendeels betrekking op een recuperatie van loonkosten (diverse stelsels zoals IBF, sociale maribel, e.a.), opbrengsten cafetaria (maaltijden en dranken bezoekers en personeel), subsidie ziekenhuisschool…

Kosten De kosten van het ziekenhuis kunnen ingedeeld worden in drie belangrijke posten nl.: 1. De personeelskosten De personeelskosten bedragen € 11.393.000. Dit komt overeen met 68,8 % van de totale kosten. 2. De aankopen en diensten Het gaat om een bedrag van € 3.663.000. Het betreft de aankopen voor de keuken, technische dienst, verpleegkundig materiaal, onderhoudscontracten, verzekeringen, energie, schoonmaak, …


De personeelskosten bedragen 68,8 % van de totale kosten.

3. Afschrijvingen en financiële lasten Het betreft de kosten van de investeringen die enerzijds worden afgeschreven en waarvoor anderzijds leningen worden aangegaan. De kosten voor 2006 bedragen € 1.660.000.

Resultaat Het resultaat voor het boekjaar 2006 bedraagt € 557.594,91. Dit komt overeen met 3,56 % ten opzichte van de bedrijfsopbrengsten.

▌Kwaliteitsbeleid In 2005 was er door de overheid een overgangsjaar ingelast met betrekking tot het kwaliteitsgebeuren. In 2006 werd het nieuwe kwaliteitsdecreet van kracht. In plaats van de 5 indicatoren is nu vooral de zelfevaluatie die het ziekenhuis uitvoert belangrijk. Het ziekenhuis toont door middel van de zelfevaluatie aan hoe ze haar processen, structuren en resultaten bewaakt, beheerst en voortdurend verbetert. Deze zelfevaluatie bevat minimaal: - een evaluatie van de klinische performantie, - een evaluatie van de operationele performantie, - een evaluatie door gebruikers en - een evaluatie door de medewerkers. De organisatie besliste eveneens in 2006 om te opteren voor één kwaliteitssysteem voor het ziekenhuis, het Woon- en zorgcentrum St.-Alexius en Beschut Wonen Hestia. Hiervoor werd de rol van de stuurgroepen kwaliteit herbepaald. De belangrijkste doelstellingen van de stuurgroepen zijn: - de aanwezige dynamiek ondersteunen, - het kwaliteitsbeleid afstemmen op het algemene beleid, - het optimaliseren van de strategische bedrijfsvoering en - de efficiëntie en de effectiviteit verhogen door een meer systematische en planmatige aanpak. Verder werd er ook gekozen om de strategische bedrijfsvoering te ondersteunen met behulp van Balanced Score Card (BSC). In 2006 ging dan ook veel aandacht naar het vertrouwd worden met BSC door de directie en het ontwikkelen van verschillende instrumenten om deze nieuwe werking te kunnen realiseren.


▌Personeelsbeleid Opleiding communicatie voor leidinggevenden Een organisatie is voortdurend in verandering: medewerkers zowel als inhoudelijke aspecten van de werking én externe regelgeving. Het is van groot belang, maar ook zeer moeilijk om een goede topdown/bottomup communicatie te realiseren. Dit blijkt ook uit de resultaten van onze medewerkersbevraging. Heel wat medewerkers ervaren een tekort aan informatie. De cruciale schakel in dit proces zijn de leidinggevenden: zij vormen de spil tussen directie en werkvloer. In 2006 zijn we in samenwerking met VOCA gestart met een vormingstraject voor het middenkader. Na een eerste algemene studiedag over interne communicatie namen de leidinggevenden deel aan een dagvorming over conflicthantering en bijsturinggesprekken. Daarna kregen zij de mogelijkheid om het geleerde in een uitgeschreven casus toe te passen op de eigen praktijk. Deze toepassing werd dan individueel met de trainer besproken. Ondertussen werd het traject voor 2007 opgesteld: er worden opnieuw twee vormingsdagen gepland om dieper in te gaan op de leerpunten en leerbehoeften die de leidinggevenden zelf hebben aangegeven omtrent de communicatie in de werksituatie. Tevens zal VOCA de intervisiegroepen eenmalig superviseren, om zo de methodiek op punt te stellen.

Gezondheidspromotie en medewerkers Voor het 6de jaar op rij organiseerde de preventiedienst in de 2de week van mei de gezondheidsweek. Tijdens deze week wordt er aandacht besteed aan de thema's gezondheid en veiligheid. De opzet is om telkens opnieuw medewerkers aan te zetten tot gezond en veilig gedrag. We richten ons op thema's als gezonde voeding en gezond koken, meer bewegen, evenwicht tussen inspanning en ontspanning, zoeken naar meer zingeving, rookgedrag op het werk en veiligheid. Daarom bieden we tijdens de gezondheidsweek activiteiten aan zoals sportsessies, relaxatiesessies, bezinningsmomenten, brandblusoefeningen, deelname aan een fietsdag en dergelijke. Maar ook door het verspreiden van een gezondheidsbrochure met allerlei nuttige informatie en de organisatie van het seminarie 'Opvoeden van lastige pubers: moeilijk maar niet onmogelijk'. We streven er steeds naar om in te spelen of te anticiperen op de actualiteiten zoals het uitdelen van veiligheidshesjes aan de medewerkers en een aangepast rookbeleid. In 2006 lag de nadruk vooral op bewegen. Bewegen is belangrijk en prettig. Het sportieve aanbod was zeer gevarieerd met dans, grondoefeningen, samenspel, basket, aerobics, jongleren en voetbaltechnieken.


Inscholingsdagen nieuwe werknemers De nieuwe medewerkers vertrouwd maken met de organisatie is een hele opdracht. Niet alleen de eigen taken en de eigen afdeling of dienst moeten worden verkend, ook een zicht hebben op de globale organisatie is belangrijk. Tijdens deze inscholingsperiode worden drie steunpunten aangereikt: - een senior peter/meter zorgt mee voor een vlotte inwerking op de werkplek; - de inscholingsmap geeft een overzicht met alle informatie, procedures en veiligheidsvoorschriften; - de inscholingsdagen zijn bedoeld om een globaal zicht te krijgen op de organisatie. Deze inscholingsdagen worden twee maal per jaar georganiseerd voor alle nieuwe medewerkers van de technische bedrijfseenheid (kliniek, Beschut Wonen, Woon- en zorgcentrum). Gedurende 2 halve dagen maakt men kennis met elkaar en elkaars werking. Op de eerste halve dag komen volgende diensten/sprekers aan bod: de personeelsdienst, de preventiedienst, de directie en de klachtenbemiddelaar. Tevens wordt de werking van het intern netwerk toegelicht. Daarna volgt een rondleiding in het ziekenhuis. Op de tweede halve dag wordt het woord gegeven aan een werknemersafgevaardigde, de informaticadienst, de kwaliteitscoördinator, de stafdienst en de pastorale dienst. Deze inscholingsnamiddag wordt afgesloten met een rondleiding in het WZC SintAlexius en Hestia. In 2006 werden de inscholingsdagen grondig 'opgefrist'. Het introductiebeleid van nieuwe medewerkers maakt deel uit van het jaaractieplan en werd opgenomen in het globale preventieplan van de organisatie. Het Comité Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) en de preventieadviseur dragen er zorg voor. Ook het Provincialaat der Broeders van Liefde organiseert introductiedagen voor nieuwe medewerkers. Jaarlijks worden alle nieuwe medewerkers uitgenodigd te Gent om er kennis te maken met de organisatie, de missie en de initiatieven van de Broeders van Liefde.

▌Vormingsbeleid Algemeen Er was voldoende afwisseling tussen het intern en extern aanbod van vormingsactiviteiten. Extra aandacht werd besteed aan bijscholingen die voldoende gericht zijn op de praktijk van elke dag. De grote studiedagen 'De doolhof van de verslaving', 'Uitzichtloos psychisch lijden' en 'Vermaatschappelijking van de zorg' kenden een groot succes. Onze eigen artsen zijn bijzonder dynamisch en steeds bereid in het aanbod een steentje bij te dragen. Hun seminaries worden enthousiast en trouw bijgewoond door een standaard groep van eigen medewerkers, alsook medewerkers van UPC


Sint-Kamillus Bierbeek, OCMW Tienen, regionale thuiszorg, psychiaters CGG, enz. (tussen de 40-80 deelnemers per avond). De opkomst van de huisartsen blijft beperkt. Disciplinespecifiek zijn er een aantal verplichte bijscholingen: afzondering en agressie, EHBO, verpleegoefendag (wondzorg, diabetes, EHBO). Verder vermelden we nog een bijscholing voor de stagementoren. De campagne rond handhygiëne kende eveneens veel bijval. Tijdens de pastorale dag, die ook dit jaar weer zeer druk werd bijgewoond, werd het thema 'Weer thuiskomen in jezelf' (door Ria Grommen) behandeld.

BROEDERS ALEXIANEN Psychiatrische kliniek Tienen

Het leidinggevende kader bracht een bezoek aan het PC Ziekeren waarbij de werkingen van de verschillende disciplines met elkaar vergeleken werden. Ook meer alternatieve VTO-activiteiten krijgen ruimte in de organisatie: - voorstelling van zijn boek door Luc Taccoen: 'Gehoorzaamheid en perversie'; - verteluur van Michel Schurmans over zijn Filippijnse avonturen in de psychosenzorg; - verteluur van de medewerkers over hun reis naar Katuambi.

Universitair Psychiatrisch Centrum SINT-KAMILLUS Bierbeek

In 2006 organiseerden we verschillende seminaries en studiedagen. In het totaal waren er meer dan 1000 deelnemers, waaronder een 500 tal externen. Het externe VTO aanbod omvatte o.a.

Studiedagen 'De doolhof van de verslaving' 'Uitzichtloos psychisch lijden'

Seminaries

Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen Liefdestraat 10 3300 Tienen tel 016/80.75.11 fax 016/82.13.08 e-mail: [email protected] www.alexianentienen.be

'Alcohol: gebruik, misbruik en afhankelijkheid' door dr. Stan Ansoms 'Ouderenmishandeling, meer dan ontspoorde zorg' door dr. An Haekens 'Nieuwe depressies en waarom antidepressiva hiervoor (gelukkig) niet helpen' door dr. Emmanuel Maes 'Op de plaats van de waarheid': filosofische beschouwingen over psychopathologie van de mens en de maatschappij door Luc Taccoen 'Niet-aangeboren hersenletsel: brein of geest?' door dr. Dirk Liessens 'Jongeren en cannabis, worden we gerold?' door dr. Karen Volckaert

Universitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus Krijkelberg 1 3360 Bierbeek tel 016/45.26.11 fax 016/46.30.79 e-mail: [email protected]

Vanaf het najaar 2006 werden de externe avondseminaries in samenwerking met UPC Sint-Kamillus Bierbeek georganiseerd. I.s.m. de Vormingsdienst Guislain vzw Jozef Guislainstraat 43 9000 Gent psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2006 | 21

▌Veligheidsbeleid Voor de preventiedienst was 2006 een nieuwe start. Naast het aanduiden van een nieuwe preventieadviseur werd er ook werk gemaakt van het globaalpreventieplan voor 2007-2011. Dit plan bestaat uit de volgende peilers: de basiswerking van de interne dienst preventie en bescherming op het werk optimaliseren, het rampenplan actualiseren, het agressiebeleid verder uitwerken door gebruik te maken van de resultaten van de participatieve risicoanalyse (D.I.P.), het stressbeleid verder uitbouwen, het huidige aankoopbeleid doorlichten en aanpassen waar nodig, een risicoanalyse over ploegenarbeid uitvoeren en voldoende aandacht besteden aan het ergonomisch werken om op die manier chronische rugbelasting te beperken. We merken dat het beroep van de psychiatrische verpleegkundige meer en meer vervrouwelijkt. Dit kan m.b.t. agressie en afzondering veiligheidsproblemen geven in periodes met een mindere personeelsbezetting. De directie tracht samen met de teamcoördinatoren wekelijks een goede weekendbezetting op te stellen. Als gezondheidsinstelling vinden we het belangrijk om onze voorbeeldfunctie op een positieve manier op te nemen. Zo worden de werknemers gemotiveerd om niet meer te roken tijdens de werkuren. Van 1/1/2007 is heel de organisatie rookvrij voor het personeel. De technische bedrijfseenheid heeft ook oog voor het milieu. Dit benadrukken we door o.a. jaarlijks een milieukrantje te publiceren, mee te doen aan de Kyoto fietsactie en door batterijen en inktpatronen in te zamelen.

▌Pastoraal-ethisch beleid Studiedag uitzichtloos psychisch lijden Leven met een ernstige en langdurige psychiatrische aandoening is voor vele patiënten en hun families een bijzonder moeilijke opdracht en gaat gepaard met gevoelens van wanhoop en uitzichtloosheid. Dit confronteert ook hulpverleners met hun eigen gevoel van machteloosheid. Ze vinden niet altijd het juiste antwoord in hun vertrouwde therapeutische arsenaal. Ook specifieke situaties en vragen dienen zich aan. Zo is onder strikte voorwaarden euthanasie wettelijk aanvaardbaar. De vraag ernaar en onze antwoorden vormen een belangrijke uitdaging naar de toekomst. Welk antwoord geven we aan deze patiënten en hun omgeving, is er plaats voor psychiatrische palliatie en wat houdt dat dan in? Hoe blijven we als hulpverlener hoop bieden in zware situaties? We besloten vanuit het palliatief supportteam van de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen, onder de bezielende leiding van dr. An Haekens, een studiedag te organiseren hierover. Deze vond plaats op 20 oktober 2006. Een aantal sprekers hebben getracht antwoorden te formuleren. Prof. dr. Roger Burggraeve bood een algemene schets over de verschillende vormen van lijden (waaronder psychisch en uitzichtloos lijden); hij besteedde tevens aandacht aan de soorten reacties, om tenslotte ook stil te staan bij de zinvraag. Hij wilde met andere woorden een algemeen kader bieden omtrent het lijden in zijn veelvormigheid, en


omtrent de reacties en de zinvragen die het oproept. Dhr. Karl Andriessen gaf ons inzichten over het waarom dat één persoon overgaat tot zelfmoord en een andere persoon in gelijkaardige omstandigheden niet? Hij legde vooral het concept van de suïcidepreventie uit en focus op het suïcidale proces en specifiek op de beleving van de suïcidale persoon. Over het humanistisch perspectief gaf dhr. Mark Morhaye ons meer informatie. Voor het atheïstisch humanisme is de eindigheid steeds het intellectuele uitgangspunt, maar de existentiële confrontatie met die eindigheid is van een totaal andere orde. De presentatie van dra. Anne Vandenhoeck had als doel het bestaan en het functioneren van hoop in een gebroken mensenleven te belichten. Ze legde uit dat hoop geen statisch aan- of afwezigheid is, maar een fundamenteel, existentieel en dynamisch proces dat ook vorm kan krijgen op spiritueel en religieus vlak. Als laatste spreker was prof. dr. Frank Koerselman vanuit Nederland onze expert om het onontgonnen terrein van de psychiatrische palliatie te verduidelijken. In de voordracht werden de volgende aspecten uigediept: de veel gehoorde suggestie dat het onthouden van hulp bij zelfdoding de patiënt dwingt tot een 'harde' suïcide berust niet op feiten; behandelingen in de psychiatrie zijn vaak niet uitputtend; de psychiatrie is teveel gericht op het behandelen van (pseudo)ziekte-eenheden en zeker bij palliatie is gerichte aandacht voor symptoombestrijding op zijn plaats. De kern van palliatie is 'care'. Care impliceert vooral 'er zijn'. Dat geldt zowel voor feitelijke beschikbaarheid als voor de bereidheid een klankbord te zijn (en te blijven!) voor angst en wanhoop en voor allerlei vormen van agressie (zoals afgunst, verbittering, miskendheid, haat e.d.). Om een dergelijke care te kunnen bieden is psychotherapeutische scholing van belang ter voorkoming van pathogene overdracht/tegenoverdracht collusies. Dit werd toegelicht aan de hand van twee gevalsbesprekingen. Ten slotte werd een interessant debat door prof. dr. Axel Liegois in goede banen geleid. 145 personen namen deel aan deze studiedag, die plaatsvond in het Posthof te Vissenaken. Van deze studiedag verschijnt in juni een boek bij Garant (ISBN 978 – 90 – 441 – 2120 – 9).

Hoe blijven we als hulpverlener hoop bieden in zware situaties?


Hoogtepunten ▌Studiedag 'De doolhof van de verslaving': Dr. Ansoms neemt afscheid van zijn afdeling 'De psychiatrie van Tienen, De Cellebroeders, daar worden de alcoholisten behandeld.' Die reputatie bouwde het ziekenhuis vooral uit in de jaren '80 en '90, in grote mate dankzij dr. Ansoms. Als jonge psychiater startte hij te Tienen met een behandelingsprogramma voor alcoholverslaafden, een groep die in die tijd weinig populair was in de psychiatrie. Zijn afdeling Ter Dennen groeide uit tot een begrip in onze sector. Jaarlijks worden er een 600-tal patiënten behandeld in meestal kortdurende behandelprogramma's. Alles heeft zijn plaats en tijd, ook voor dr. Ansoms. Op 7 juli 2006 werd hij 65 jaar en was het tijd om aan een opvolger te denken. Dat werd dr. Hendrik Peuskens, een jonge collega met dezelfde ambitie als dr. Ansoms 30 jaar geleden: van de afhankelijkheidsproblematiek zijn expertisedomein maken. Dr. Ansoms zorgt als consulent op zijn eigen oude afdeling voor een rimpelloze 'overdracht van de macht'. Tienen heeft de vaste intentie om haar reputatie als referentiecentrum van afhankelijkheidsproblematiek ook in de toekomst waar te maken. Ook de afdeling Pathways, een jeugdpsychiatrische afdeling die zich richt tot jongeren die een psychiatrische met een afhankelijkheidsproblematiek combineren, trouwens een geesteskind van dr. Ansoms, moet in dit licht gesitueerd worden. De studiedag 'De doolhof van de verslaving' (21 juni 2006) was het logische afscheidsgeschenk aan dr. Ansoms. Inhoudelijk sterke referenties, 200 deelnemers en vele warme woorden van dank: de start van een losmakingsproces van dr. Ansoms.

Tienen heeft de vaste intentie om haar reputatie als referentiecentrum van afhankelijkheidsproblematiek ook in de toekomst waar te maken.


▌Internationale dag van de verpleegkunde In het kader van de internationale dag van de verpleegkunde op 12 mei is het al een beetje jaarlijkse traditie dat we met de vakgroep verpleegkunde een aantal initiatieven nemen om die dag al onze 'begeleiders' in de bloemetjes te zetten. Het programma bestond uit de volgende dagdelen: Dagdeel 1 Ontvangst met koffie en croissant Dagdeel 2 Seminarie: 'Opvoeden van lastige pubers: moeilijk maar niet onmogelijk' door Mevr. I. Dewitte Dagdeel 3 Kwis: 'Algemene kennis, ken uw organisatie, het VK beroep' Dagdeel 4 Receptie met non-alcoholische cocktails en feestelijke maaltijd Dagdeel 5 De non verbale sessies Er namen 130 personeelsleden deel aan de verschillende activiteiten.

▌Open bedrijvendag Het ziekenhuis deed samen met het Woon- en zorgcentrum St.-Alexius en Beschut Wonen Hestia op zondag 1 oktober mee aan de Open bedrijvendag 2006. Het aandachtspunt van onze organisatie was Ouderenzorg. Het was een groot succes, meer dan 1200 personen brachten een bezoek aan de organisatie. Verschillende vrijwilligers verzorgden de rondleiding en gaven meer informatie over de principes en de werking van hun dienst.

Meer dan 1200 personen brachten een bezoek aan ons ziekenhuis.


▌30 jaar Beschut Wonen In 1976 was er in de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen een dynamisch diensthoofd die vond dat enkele van zijn langdurig opgenomen patiënten best wél een kans verdienden om hun plaatsje in de maatschappij weer op te nemen. Hij overtuigde er de toenmalige directie van een arbeidershuisje te huren aan de overkant van de straat en richtte het in voor 3 van zijn patiënten. Elke dag vóór en na het werk sprong hij er binnen. De patiënten leerden zichzelf en het huis te verzorgen, de maaltijden te koken en van hun herwonnen vrijheid te genieten. Hestia was geboren, pionier in Vlaanderen, samen met 'Bewust' te Sint-Truiden, voor wat later zou erkend worden als Beschut Wonen. Na dertig jaar neemt Hestia nog steeds de zorg voor de langdurig zorgbehoevende psychiatrische patiënten van de Tiense regio voor haar rekening. Het aanbod werd uitgebreid en gediversifieerd: naast de 82 erkende plaatsen Beschut Wonen, zijn dat een dienst voor psychiatrische thuiszorg, een ontmoetingscentrum en een activiteitencentrum. Op die manier worden ongeveer 200 (ex-) patiënten begeleid door een veertigtal begeleiders. Creativiteit en dynamiek zijn het handelsmerk van de organisatie en dat zou voor de viering van het dertigjarige bestaan nog maar eens blijken. Niet minder dan 30 activiteiten werden georganiseerd, de ene al 'specialer' dan de andere. Een greep uit de 30: een studiereis van begeleiders en bewoners naar de collega’s Beschut Wonen in Griekenland, een echte studiedag (150 deelnemers) voor en door psychiatrische patienten (mét Nederlandse gastsprekers), een Marokkaanse avond, een kerstviering in galavorm. Maar ook 'de fundamenten' werden niet vergeten. De opdrachtsverklaring werd bestudeerd en geactualiseerd, samen met de bewoners. Tijdens een mooie eucharistieviering op de feestdag van Sint-Alexius (17 juli) werd de nieuwe visietekst voorgesteld. Een sterk hoogtepunt in een prachtig jaar.

▌Arbeidsrehabilitatie: het werkt Activering plus Begin 2006 wenste de provincie Vlaams-Brabant, dienst Welzijn en gezondheid, van start te gaan met een (experimenteel) project dat bedoelde een activeringsaanbod te ontwikkelen naar al dan niet bezoldigde dagactiviteiten voor de doelgroep omschreven als mensen met ernstige psychiatrische problemen en/of psychiatrische beperkingen en disfuncties. Om dit project te realiseren werden in de centrumsteden Diest, Leuven, Tienen, Vilvoorde en Sint-Pieters-Leeuw vijf halftijdse activeringsbegeleiders geposteerd in de Lokale werkwinkel. Het waren allemaal werknemers uit de GGZ-sector of psychiatrische klinieken, waarmee ze voor hun andere halftijdse tewerkstelling verbonden bleven. Het was en is de bedoeling te leren samenwerken met de reguliere trajectbegeleidingsdiensten en de competenties ervan voor het begeleiden van de projectdoelgroep te verhogen. Voor de uitvoering van het project Tienen werd Lies Van Kerschaver deeltijds (0,5 FTE) tewerkgesteld in de Lokale werkwinkel, gelegen in de Veldbornstraat 1-3 te Tie-


nen. Deeltijds is zij ook tewerkgesteld in de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen te Tienen meer bepaald in het arbeidscentrum om voeling te blijven hebben met de psychiatrie. In de periode van februari 2006 tot 19 december 2006 werden 32 cliënten aangemeld bij het project Tienen. Vanuit VDAB kwamen er 18 aanmeldingen, 5 aanmeldingen vanuit ATB, 8 aanmeldingen vanuit de GGZ (Hestia, Broeders Alexianen Tienen, CGG), 2 aanmeldingen vanuit IGO Fundament Tienen en 1 aanmelding vanuit Activering Plus Leuven. Van deze groep mensen zijn er 5 cliënten gestart in een betaalde tewerkstelling, 2 cliënten hebben een vast vrijwilligerswerk en 10 cliënten volgen een werkervaringstage. Uit het tevredenheidsonderzoek blijkt dat de samenwerkende partners van A+ dit project zeer positief waarderen. Ze geven aan een duidelijker beeld over psychiatrie te hebben door de komst van Activering Plus. Mensen met een psychiatrisch probleem worden steeds minder negatief gelabeld door oog te krijgen voor de restmogelijkheden van de doelgroep.

▌Werkgroep patiëntenrechten Het kwaliteitsdecreet vormde de aanleiding voor het opstarten van deze werkgroep. Patiëntenrechten werd door ons ziekenhuis als één van de twee vrije thema's gekozen waarrond we wilden werken en verbeteracties opzetten. In mei 2002 vond de eerste vergadering plaats, onder het voorzitterschap van prof. dr. W. Vandereycken. Doel van de werkgroep - sensibiliseren van de medewerkers voor alles wat met patiëntenrechten te maken heeft; - vergroten van de kennis bij de medewerkers omtrent patiëntenrechten; - beïnvloeden van attitudes en gedrag; - implementeren van de richtlijnen die in de wet op de patiëntenrechten opgelegd worden. De werkgroep is multidisciplinair samengesteld, met vertegenwoordiging van alle disciplines en alle afdelingen. Uit een tevredenheidsonderzoek bij de patiënten werden volgende belangrijke thema's weerhouden: - de informatie aan de patiënt omtrent de identiteit, de rol en de functie van de aanwezige hulpverleners; - klachtenbehandeling op de afdelingen; - inzagerecht in het dossier. In 2006 werd vooral gewerkt rond het beroepsgeheim. Bij alle afdelingen, disciplines en diensten, van directie tot technische dienst, werden moeilijke casussen verzameld waar medewerkers te maken kregen met beroepsgeheim. In de werkgroep werden een drietal zeer typische casussen geselecteerd. Deze


werden daarna in heterogeen samengestelde discussiegroepen besproken, onder leiding van een lid van de werkgroep. De deelname van de medewerkers aan deze seminaries was groot, evenals het enthousiasme voor de gekozen formule. Er werden vooral twee basisregels verduidelijkt: - het belang van de patiënt moet altijd primeren; - een beslissing wordt best getoetst aan collega's, want veel situaties zijn niet zwartwit te beantwoorden. De medewerkers hebben een duidelijke vraag naar verdere vorming in deze materie. In 2007 zullen hen anoniem een aantal casussen op papier voorgelegd worden met multiple choice antwoorden. Daaruit kan de werkgroep afleiden waar nog knelpunten liggen, en kan verder gerichte actie ondernomen worden.

▌Infomedic Het geautomatiseerd geneesmiddelendistributiesysteem 2006 was het jaar van de waarheid. Ons verdeelsysteem voor medicatie werd geautomatiseerd! Geen evidentie om praktijk- en patiëntgerichte medewerkers zoals artsen en verpleegkundigen aan de computer te krijgen. Het is niet gemakkelijk om de voordelen van informatica uit te leggen als het nieuwe systeem initieel veel moeilijker en technischer lijkt en aanvankelijk wat langer duurt. Veel opleiding, uitleg, communicatie en begeleiding op de werkvloer zijn essentieel in een dergelijk proces. Infomedic is de naam van ons systeem en het is een onderdeel van Izoproc. Izoproc staat voor Informatica - ondersteuning van de ZOrgPROCessen. Doelstellingen zijn kwaliteitsverbetering door minder fouten, een betere zorgcommunicatie en een vlotte bereikbaarheid van gegevens. Andere voordelen van het systeem zijn: - geen overschrijffouten meer; - het wegvallen van zwarte voorraden; - correcte inventaris en verrekening van de verbruikte geneesmiddelen; - tijdsbesparing op termijn. In 2006 zijn achtereenvolgens de verschillende afdelingen van de kliniek gestart. De methodiek die we gebruikt hebben is die van referentiepersonen, Izoproc-teachers die nieuwe werknemers opleiden en zorgen voor de inhoudelijke ondersteuning op elke afdeling. Onze stafmedewerker informatica fungeert daarnaast als verbindsofficier tussen de centrale informaticadienst van het Provincialaat, de eigen directie en al de medewerkers die met het systeem werken. Deze stap past in een geheel van het informatiseren van meerdere processen in onze organisatie. Een volledig elektronisch archief op administratief vlak zit eraan te komen. Het geautomatiseerd patiëntendossier zal op korte termijn op alle afdelingen geïmplementeerd worden en ook de elektronische handtekening zit in de pijplijn voor het volgend werkjaar.


▌Tienen laat Katuambi niet los Sinds 1999 bestaat er een nauwe band tussen onze kliniek en de psychiatrische kliniek te Katuambi-Kongo. Hoe men in Kongo denkt over psychiatrische patiënten kan men gemakkelijk afleiden uit de vertaling van Katuambi, nl. 'waarover men niet spreekt'. Gelukkig spreken we in Tienen wél over Katuambi, we doen zelfs meer. Op 24 oktober 2006 vertrok er een delegatie vanuit Tienen voor de tweede maal naar Katuambi. Gedurende 14 dagen gaven zij er opleiding, adviseerden m.b.t. infrastructuur en vooral "staken een hart onder de riem" van patiënten en medewerkers. Het 'steuncomité Katuambi' zorgt in Tienen voor de extra middelen. Elke verkiezingsdag, en gelukkig hebben we die vaak in ons landje, is het voor ons de restaurantdag. Maar ook de kalenderverkoop, de posterbeurs en andere initiatieven zorgen voor de nodige middelen. Gemeenteraadsverkiezingen op zondag 8 oktober 2006. De restaurantdag kan rekenen op een trouw publiek, 350 lunches, lekkere schotels en een gezellige sfeer. Wij kijken al uit naar de parlementsverkiezingen van 10 juni 2007.

'waarover men niet spreekt'


Broeders van Liefde ▌Voorstelling Organisatie De congregatie van de Broeders van Liefde werd gesticht door P.J. Triest in 1807. Van bij hun ontstaan namen de Broeders van Liefde hun taak op in de maatschappij: onderwijs en zorg verlenen aan kinderen, jongeren en volwassenen. Steeds opnieuw kozen ze de kant van mensen die elders geen antwoord op hun hulpvraag vonden. Op die manier groeiden de Broeders van Liefde uit tot een grote congregationele organisatie van broeders en lekenmedewerkers, mannen en vrouwen. Vandaag beheren de Broeders van Liefde meer dan 50 scholen voor gewoon en buitengewoon lager en secundair onderwijs, 15 psychiatrische ziekenhuizen en 12 orthopedagogische centra. Ook de ouderenzorg en kinderdagopvang behoren tot hun activiteiten. Daarnaast zijn ze de drijvende kracht achter tal van kleinere initiatieven, zoals opvang van aidspatiënten, van mensen met zingevingsvragen, van kansarmen…. Het is de vzw Provinciaal der Broeders van Liefde die de uitbating van al deze intitiatieven opneemt.

Provincialaat der Broeders van Liefde Het Provincialaat is het bestuursorgaan van de Sint-Vincentiusregio (België en Roemenië). Dit heeft een dubbele opdracht: de zorg voor de religieuze gemeenschappen en de begeleiding van alle initiatieven van de congregatie. Alle scholen, psychiatrische ziekenhuizen, orthopedagogische centra en andere initiatieven maken deel uit van de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde. De Raad van Bestuur van deze vzw draagt de eindverantwoordelijkheid. De Sint-Vincentiusregio (°1807): de broeders Aan het hoofd van de regio staat de regionale overste die wordt bijgestaan door de regionale raad. Die bepaalt in overleg met het generaal bestuur het beleid van de congregatie in de St.-Vincentiusregio. Bijzondere aandacht gaat naar het welzijn van de broeders, hun vorming en spirituele begeleiding en de zorg voor de religieuze gemeenschappen. De vzw Provincialaat der Broeders van Liefde (°1955): zorg en onderwijs Deze vzw treedt op als beheerder van de zorgvoorzieningen (sector zorg). De sector zorg omvat de geestelijke gezondheidszorg, de orthopedagogische zorg, de ouderenzorg en de kinderopvang. De medewerkers van het provincialaat (de coördinatiestaf) geven aan de Raad van Bestuur en aan de scholen en voorzieningen inhoudelijke en technische ondersteuning.


Samenstelling Raad van Bestuur vzw Provincialaat der Broeders van Liefde Br. Veron Raes – Voorzitter Br. De Rock Joris – Penningsmeester Dhr. De Rycke Raf – gedelegeerd bestuurder Br. Swinnen Frits – secretaris Br. Maes Luc - bestuurder Br. Van Hoorde Frans – bestuurder Br. Quets Victor – bestuurder Br. Paquet Michel – bestuurder Dhr. Delaruelle Hendrik – bestuurder Dhr. Oosterlinck Koen – bestuurder Dhr. De Staercke Luk – bestuurder Br. De Priester Lucien – bestuurder/tijdelijk Br. Cocquyt Jules – bestuurder/tijdelijk

De vzw De Broeders van Liefde (°1922): de infrastructuur Deze v.z.w. is eigenares van de infrastructuur, zoals de gebouwen, die ter beschikking staat van de scholen, voorzieningen en kloosters. Ook deze v.z.w. kan een beroep doen op de medewerkers van het provincialaat voor technische ondersteuning. Sint-Vincentiusregio Broeders van Liefde vzw Provincialaat der Broeders van Liefde vzw De Broeders van Liefde Stropstraat 119 9000 Gent Tel. 09 221 45 45 Fax 09 221 98 89 [email protected]

▌Accenten 2006 Nieuwe bestuursperiode Eind 2006 ging binnen de congregatie en de organisatie van de Broeders van Liefde een nieuwe bestuursperiode in. In mei 2006 werd een nieuwe generale raad verkozen (internationaal niveau). Daarna volgden de benoeming van de provinciale oversten en ten slotte van de regionale oversten. Br. Veron Raes werd voor een periode van 6 jaar benoemd tot regionale overste van België-Roemenië-Oekraïne en tevens tot voorzitter van de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde, de inrichtende macht van de scholen en voorzieningen van de Broeders van Liefde in Vlaanderen. Dhr. Raf De Rycke werd benoemd tot gedelegeerd bestuurder van deze vzw. In de structuur werd de sector zorg opgesplitst in de sector welzijn (= orthopedagogische centra, kinderdagverblijven, sociale en beschutte werkplaatsen en bijzondere jeugdzorg) enerzijds en de sector verzorgingsinstellingen (= psychiatrische centra,


drughulpverlening en ouderenzorg) anderzijds. Daarnaast blijft er in de vzw ook de sector onderwijs (= scholen voor gewoon en buitengewoon lager en secundair onderwijs).

Balanced Score Card Ter ondersteuning van het strategisch management en het kwaliteitsbeleid voor de sector zorg van de Broeders van Liefde koos de raad van bestuur in 2005 voor de introductie van de Balanced Score Card (BSC) als instrument. In de loop van 2006 werd hiervan in overleg met de directies van de voorzieningen verder werk gemaakt via de opmaak van een globale en toegepaste strategiekaart. Op basis hiervan moeten in 2007 de eerste metingen gebeuren. De BSC wordt vaak vergeleken met een managementdashboard of stuurbord van een organisatie. Ze geeft de beleidsverantwoordelijken heel complexe informatie in één oogopslag en wordt gebruikt om de relatie tussen de strategische visie en de uiteindelijke resultaten te concretiseren en meetbaar te maken.

Medicatiebeheer In 2006 werd werk gemaakt van de implementatie van het softwarepakket Infomedic in alle psychiatrische centra. Dit moet een doelmatig en doeltreffend medicdatiebeheer bevorderen.

CAO In het Centraal Overleg Geestelijke Gezondheidszorg en in de Intersiège Santé Mental, de sociale overlegorganen respectievelijk voor de Vlaamse en Waalse psychiatrische centra, werd met de vakbonden een nieuwe bedrijfs-CAO afgesloten voor de periode 2006 tot 2010. Daarin werd een aantal extralegale voordelen opgenomen voor de medewerkers werkzaam in de centra van de Broeders van Liefde.

Advies werkgroep ethiek De Raad van Bestuur keurde in januari 2006 'Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie' goed, opgemaakt in de werkgroep ethiek in de geestelijke gezondheidszorg. Dit advies gaat in op het spanningsveld dat voor de zorgverleners kan ontstaan tussen de concrete vragen van patiënten, de euthanasiewet en het standpunt van de Broeders van Liefde. De wet betreffende euthanasie bepaalt immers dat euthanasie niet meer strafbaar is onder bepaalde voorwaarden, terwijl de organisatie vanuit een christelijke visie de uitvoering van euthanasie niet toelaat in haar zorgvoorzieningen. Het advies beperkt zich tot de situatie van de psychiatrische patiënten die verzoeken om euthanasie in een niet-terminale situatie omdat deze problematiek heel specifiek is voor de geestelijke gezondheidszorg en er zeer prangend kan zijn.

Nieuwbouwprojecten In de loop van het jaar 2006 werden volgende nieuwbouwprojecten afgewerkt en geopend: PVT Den Heuvel te Boechout (uitgebaat vanuit het P.C. Sint-Amedeus) en PVT De Krekelmuyter te Zelzate. Diverse andere projecten worden verder gerealiseerd.


▌Sector geestelijke gezondheidszorg Financiering infrastructuurwerken Om de ziekenhuizen, de woon- en zorgcentra en de welzijnsvoorzieningen toe te laten sneller projecten op te starten om hun infrastructuur te vernieuwen via nieuwbouw of verbouwing, heeft de Vlaamse overheid een nieuwe regeling uitgewerkt voor de financiering van deze projecten. Hoewel dit mogelijk maakt dat projecten sneller gerealiseerd zullen kunnen worden, heeft deze regeling wel tot gevolg dat de financiële risico's in hoofde van de betrokken voorzieningen hoger komen te liggen. De subsidies zullen voortaan niet meer bij de realisatie van het project toegekend worden doch slechts via een gebruikstoelage, gespreid over een periode van 20 jaar en gekoppeld aan jaarlijks te vervullen voorwaarden.

Zorgtrajecten In 2006 werd veel energie geïnvesteerd in de opbouw van de zorgtrajecten voor de doelgroep van de geïnterneerden. De door minister Onkelinx in januari aangekondigde besparingsmaatregelen bedreigden de voortzetting van de medium-securityprojecten te Bierbeek en Zelzate. Op 14 februari 2006 werd uiteindelijk na een initiatief van de minister van begroting, Freya Vandenbossche, met de federale regering een principieel akkoord bereikt rond de voortzetting van deze projecten. De precieze modaliteiten inzake werking en financiering dienen wel nog verder uitgewerkt te worden. Tevens staat er een wijziging van de wet op de internering op stapel.

Jeugddelinquenten met psychische problemen De problematiek van de jeugddelinquenten met psychische problemen kreeg beleidsmatig heel wat aandacht. Naar aanleiding van sociale onrust in enkele gemeenschapsinstellingen voor minderjarigen besloot de federale regering 44 for-K-bedden te creëren, bedoeld voor minderjarigen die een delict pleegden en lijden aan een psychiatrische stoornis. Daarnaast werd ook besloten tot de creatie van 33 crisis-K-bedden en van outreachteams vanuit de K-diensten . De precieze modaliteiten inzake werking en financiering dienen wel nog verder uitgewerkt te worden en vormen het voorwerp van overleg binnen de sector van de kinderen jeugdpsychiatrie. Inmiddels werd wel al de jeugdbeschermingwet gewijzigd waardoor jeugdrechters ook gebruik kunnen maken van de wet van 26.06.1990 voor de gedwongen opname van minderjarigen op psychiatrische diensten. De eerste toepassingen van deze nieuwe bepalingen zorgden alvast voor de nodige problemen voor de betrokken minderjarigen en zorgverleners.


Statuut van de zorgkundige Reeds jaren dienen verzorgenden handelingen te stellen die wettelijk enkel door verpleegkundigen gesteld mogen worden. In een poging deze rechtsonzekerheid op te lossen werd het statuut van de zorgkundige in het leven geroepen. Op basis van de verworven ervaring en/of bijkomende vorming kunnen verzorgenden zich laten registreren als zorgkundigen en zo die verpleegkundige handelingen verder blijven uitvoeren.

Arbeidsduurproblematiek De arbeidsduurproblematiek kwam herhaaldelijk aan bod zowel op sectorieel niveau als op het niveau van bepaalde instellingen. De discussies rond de opmaak en het respect van de uurroosters en rond de toepassing van de complexe reglementering in dit verband vormden het voorwerp van veel sociaal overleg in het paritair comité en in de overlegorganen op het niveau van de voorzieningen.



Praktische info en links ▌Praktische info Plan


Coördinaten Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Liefdestraat 10 3300 Tienen tel. 016/80.75.11 fax 016/82.13.08 e-mail: [email protected] www.alexianentienen.be

Directie Gust Rector Directeur 016/80.75.05 [email protected]

Dr. Stan Ansoms Hoofdgeneesheer 016/80.75.01 [email protected]

Marleen Koninckx Directeur patiëntenzorg 016/80.75.06 [email protected]

Stany Engelbosch Administratief directeur 016/80.75.03 [email protected]

Jan Delahaye Facilitair directeur 016/80.75.02 [email protected]

Jill Hermans Adjunct directeur patiëntenzorg 016/80.75.17 [email protected]


▌Links www.alexianentienen.be Website van de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen te Tienen.

www.fracarita.org Website van de Broeders van Liefde.

www.vormingscentrumguislain.be Website van het Vormingscentrum Guislain.

www.museumdrguislain.be Website van het Museum dr. Guislain te Gent.

www.caraes.org Website van de NGO Caraes van de Broeders van Liefde.

www.brothersofcharity.org Website van de Broeders van Liefde wereldwijd.

www.alexianbrothers.org Website van de Congregatie der Broeders Alexianen


Meer dan ooit is een opname slechts een tijdelijke. behandelproces. Beste lezer,

Recommend Documents