Meedoen met de. Evaluatie Paswijzer

Meedoen met de

Evaluatie Paswijzer 2006 -2007 Welzijn, Onderwijs en Zorg Januari 2008

Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding nota Wat is armoede Verder ontwikkelen van het armoedebeleid Inhoud nota 2. Armoede in Waalwijk Beleidsmatige armoedegrens Hoeveel huishoudens in Waalwijk moeten rondkomen van een inkomen rond het sociaal minimum niveau Bestandsvergelijking KWIZ 3. De regelingen in Waalwijk 1. verhogen van maatschappelijke participatie 2. waarborgen minimum inkomen 3. Bevorderen toegankelijkheid van voorzieningen 4. maatwerk 5. Stimuleren van een actieve inbreng van en een nauwe samenwerking tussen betrokkenen bij de bestrijding van armoede

2 2 3 4 5 6 7 8 9 9 11 11

4. De Paswijzer Doel van de paswijzer Toekenningscriteria Aanvraagprocedure Overzicht kortingen paswijzer

12 12 12 12

5. Kenmerken Paswijzerhouders 1. Aantal ingediende aanvragen 2. Gezinssamenstelling van de Pashouders 3. De inkomensbron van de Paswijzerhouders 4. Woonkern Paswijzerhouders

14 14 15 15

6. Gebruik van de Paswijzer Gebruik van de Paswijzer

16

7. Resultaten Enquête

20

8. Conclusies en aanbevelingen a. conclusies b. aanbevelingen paswijzer 2008-2009

22 24

Bijlage 1 overzicht reacties enquête Bijlage 1 a: vragenlijst enquête Bijlage 1 b: frequentietabellen per vraag Bijlage 2:communicatiemiddelen Bijlage 3: verslag Platform Zorg Afkortingenlijst Geraadpleegde rapporten en gebruik informatiebronnen

27 30 35 43 45 47 47

1

1. Inleiding Armoedebestrijding staat hoog op de politieke agenda. Met de notitie “Armoede is meer dan gebrek aan geld……” is in december 2004 een stevige aanzet gegeven tot een nieuw Armoedebeleid, waarbij een integrale aanpak voorop staat. Hierbij werd het uitgangspunt gehanteerd dat Armoedebestrijding niet alleen het zorgdragen voor inkomsten omvat, maar ook het voorkomen van sociale uitsluiting door het bevorderen van maatschappelijke, sociale en economische participatie. Waarbij een betere toegankelijkheid van voorzieningen als absolute voorwaarde geldt. Het armoedebeleid van de gemeente Waalwijk kent 5 hoofddoelstellingen: 1. Verhogen van maatschappelijke participatie in de vorm van betaald werk of als arbeidsinschakeling niet mogelijk is door middel van het verrichten van maatschappelijk zinvolle onbeloonde activiteiten. 2. Waarborgen minimum inkomen voor mensen die niet in staat zijn zelfstandig in hun levensonderhoud te voorzien. 3. Bevorderen toegankelijkheid van voorzieningen op het gebied van huisvesting, onderwijs, zorg, rechtsbijstand, inburgering, maatschappelijke opvang en sociale culturele activiteiten. 4. maatwerk. 5. Stimuleren van een actieve inbreng van en een nauwe samenwerking tussen betrokkenen bij de bestrijding van armoede. Aanleiding nota De aanleiding van deze nota is tweeledig: 1. In januari 2005 is de raad akkoord gegaan met de notitie “Armoede is meer dan gebrek geld” en de daaruit voortvloeiende beleidsaanbevelingen, zoals de invoering van een kortingspas voor mensen met een inkomen tot 112 % van het minimumloon. In de notitie “Paswijzer: een nieuw Armoedebeleid “is uiteengezet hoe de pas in Waalwijk eruit moet gaan zien ( collegebesluit 24 mei 2005). In de vergadering van het college van 8 november 2005 heeft het college besloten akkoord te gaan met de voorgelegde overeenkomsten met diverse instellingen. Deze overeenkomsten hebben een looptijd van twee jaar en bestrijken de periode 1 januari 2006 tot 1 januari 2008. In verband met het verstrijken van deze periode dient de Paswijzer opnieuw bezien te worden. 2. In 2006 heeft het college in het collegeprogramma Meedoen en Meedenken 2006 – 2010 opgesteld. Het college heeft in programma 4 Sociaal Beleid opgenomen dat initiatieven genomen worden voor personen met een laag inkomen om te voorkomen dat deze groep mensen in een sociaal isolement terechtkomen. De Paswijzer is een instrument om sociale uitsluiting tegen te gaan. Wat is armoede Er zijn meerdere definities verschenen van het begrip armoede. De gemeente Waalwijk is in de nota “Armoede is meer dan gebrek aan geld……..” van december 2004 uit gegaan van de volgende definitie van armoede: “Armen zijn mensen, gezinnen of groepen mensen wier middelen ( materieel, cultureel en sociaal) zo beperkt zijn, dat zij uitgesloten zijn de minimale aanvaardbare levenspatronen in het land waar zij leven”. De gemeente Waalwijk hanteert de definitie zoals gegeven door het Nationaal Actieplan ter bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting (NAP). Aan de hand van deze definitie kan het gemeentelijk armoedebeleid ingekaderd worden in de vijf bovengenoemde hoofddoelstellingen.

2

Verder ontwikkelen van het armoedebeleid Armoede is geen tijdelijk verschijnsel maar een structureel probleem in de samenleving. Het college heeft in haar collegeprogramma Meedoen en Meedenken o.a. ingezet op het verder ontwikkelen van het lokaal armoedebeleid. Daarnaast blijkt uit de in september 2007 gepresenteerde Miljoenennota dat het kabinet diverse maatregelen wil treffen om de koopkracht van ouderen en de sociale minima te verbeteren. Gemeenten krijgen de beschikking over extra middelen voor schuldhulpverlening en de bestrijding van armoede. Bovendien worden de wettelijke mogelijkheden om lokaal maatwerk te verlenen vergroot. Het kabinet trekt € 160 miljoen uit voor de reparatie van de koopkracht van ouderen en € 370 miljoen voor sociale minima. Op 20 december 2007 heeft Staatssecretaris Ahmed Aboutaleb De Voorzitter van de Tweede Kamer een brief gestuurd met als onderwerp Extra middelen armoedebestrijding bij kinderen. In deze brief geeft de Staatssecretaris het belang aan dat Kinderen kansen krijgen kwaliteiten te ontwikkelen die ze in zich hebben ongeacht het inkomen van de ouders. Daarom moeten meer kinderen uit arme gezinnen kunnen deelnemen aan sport, cultuur of andere activiteiten. Het kabinet stelt hiervoor 40 miljoen euro beschikbaar. Deze extra middelen worden toegevoegd aan de algemene uitkering van het gemeentefonds. De middelen moeten wel ingezet worden voor conrete zaken waar kinderen in arme gezinnen meteen iets aan hebben. Staatsscretaris Aboutaleb wil in eerste instantie eerst met de grote gemeenten en later met de kleinere gemeenten afspraken over het ondersteunen van kinderen in arme huishoudens. Hiervoor worden per gemeente prestatieafspraken op papier gezet. Er wordt een landelijke nulmeting uitgevoerd naar het aantal kinderen dat om financiële redenen niet meedoet. De nulmeting wordt gebruikt om het effect van de extra middelen te kunnen afmeten. In het eerste kwartaal van 2008 moet per gemeente in beeld zijn hoeveel kinderen in armoede nu profiteren van participatiebevorderende maatregelen. Deze evaluatie kan als basis gebruikt worden om antwoord te geven op deze vraag ( zie hoofdstuk 5, paragraaf 2). Met ingang van 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning in werking getreden. In de Wmo draait alles om participatie van de burger. Op alle fronten wordt de burger gevraagd mee te doen, maar ook gemeenten hebben hierin een voorwaarden scheppende taak. De raad van Waalwijk heeft een zestal uitgangspunten voor de Wmo geformuleerd. De uitgangspunten zijn bepalend voor de verdere uitwerking in de Wmo in Waalwijk. De uitgangspunten kort op een rijtje: • Welzijn als basis voor goede zorg • De vraag van de burger staat centraal • Gebiedsgericht en integraal • De gemeente als regisseur • Procesbenadering centraal • Zo min mogelijk bureaucratie • Bovengenoemde uitgangspunten zijn vertrekpunt bij de ontwikkeling van het lokaal armoedebeleid van de gemeente Waalwijk. Op 22 november 2007 heeft de gemeente Waalwijk een bijeenkomst “Meedoen in de gemeente Waalwijk “georganiseerd. De suggesties die aangedragen zijn tijdens deze bijeenkomst worden gebruikt voor het verder ontwikkelen van het lokaal armoedebeleid. Het verslag van deze bijeenkomst is te downloaden via www.Zorgloketwaalwijkwijzer.nl (kies a tot en met z en vervolgens onder de letter a het armoedebeleid gemeente Waalwijk).

3

Inhoud nota Voor u ligt de evaluatie nota Paswijzer 2006 – 2007. In het tweede hoofdstuk wordt inzicht gegeven hoe groot de doelgroep in Waalwijk in. In het derde hoofdstuk is een inventarisatie opgenomen van maatregelen in het kader van het armoedebeleid. In deze inventarisatie treft u zowel lokale als landelijke regelingen aan. Deze inventarisatie vindt plaats aan de hand van de vijf geformuleerde doelstellingen van het armoedevraagstuk. Na een korte uitleg in hoofdstuk 4 over de werking van de Paswijzer worden in de hoofdstukken 5 en 6 in beeld gebracht wie de pashouders zijn en waar de paswijzer voor gebruikt wordt. In maart 2007 heeft het Bureau Onderzoek en Statistiek een enquête uitgevoerd. De resultaten van deze enquête treft u in hoofdstuk 7 aan. Tot slot worden in hoofdstuk 8 de conclusies getrokken en aanbevelingen voor de Paswijzer 2008 – 2009 gedaan.

4

2. Armoede in Waalwijk Beleidsmatige armoedegrens In de Armoedemonitor van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) van augustus 2006 worden twee belangrijke armoedegrenzen gehanteerd. Dit is de lage inkomensgrens en de beleidsmatige armoedegrens. De lage inkomensgrens gaat uit van een bedrag dat jaarlijks aangepast wordt aan de inflatie. De lage inkomensgrens is gebaseerd op het bijstandsniveau van 1979, omdat in dat jaar de koopkracht van een bijstandsuitkering op zijn hoogst was. Deze grens geeft dus een constante koopkracht in tijd weer. De beleidsmatige armoedegrens is gebaseerd op het sociaal minimum en is gekoppeld aan de ontwikkeling van lonen. De beleidsmatige grens, zoals deze is vastgelegd in de landelijke politieke besluitvorming bedraagt 105 %. Bij de beleidsmatige grens wordt uitgegaan van het sociaal minimum. Dit begrip gaat uit van een inkomen exclusief Kinderbijslag, huurtoeslag en overige gebonden uitkeringen. Bij de lage inkomensgrens worden de meeste van deze componenten wel meegenomen in de definitie van het inkomen. De gemeente Waalwijk hanteert de beleidsmatige armoedegrens. In de nota “Voorkom dat het voorkomt” uit 1996 is de beleidsmatige armoedegrens in Waalwijk vastgesteld op een inkomen tot 112 % van het wettelijk sociaal minimum. Hierbij werd als uitgangspunt gehanteerd dat een gericht arbeidsmarktbeleid hét instrumentarium is waarmee de beste resultaten in bestrijding van armoede en sociale uitsluiting kunnen worden geboekt. Ter stimulatie van de uitstroom naar additionele arbeidsplaatsen (bijvoorbeeld de zogenaamde Melkertbanen) waarbij er sprake is van een lage financiële beloning is de beleidsmatige armoedegrens opgetrokken van 100 naar 112 %. In dit hoofdstuk wordt geprobeerd aan de hand van demografische gegevens in beeld te brengen hoe het met de armoedesituatie in Waalwijk gesteld is. Dit is gedaan door te bepalen hoeveel huishoudens een laag inkomen hebben en hoeveel huishoudens moeten rondkomen van een inkomen dat ligt op een niveau net boven het sociaal minimum. Daarnaast is apart ingezoomd op de bijstandsgerechtigden.

Aantal huishoudens gemeente Waalwijk Jaar Totaal aantal Eenpersoons huishoudens Huishoudens 2004 2005

18.520 18.710

% 26 26

Huishoudens met kinderen

Huishoudens zonder kinderen % % 33 41 34 40

Tabel 1: aantal huishoudens gemeente Waalwijk Bron: Bureau Onderzoek en Statistiek

5

Hoeveel huishoudens in Waalwijk moeten rondkomen van een inkomen rond het sociaal minimumniveau. Sinds 1997 brengt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) samen de armoedemonitor en het armoedebericht uit. Hierin wordt ieder jaar een overzicht gegeven van de omvang, oorzaken en gevolgen van de armoede in Nederland. In 2004 lag het aantal huishoudens met een laag inkomen op 618.000. Dit is iets meer dan 9 % van alle huishoudens in Nederland. Hierbij wordt de grens van 105 % gehanteerd. De gemeente Waalwijk hanteert een beleidsmatige armoedegrens van 112 % van het geldende sociaal minimum niveau. Het is uiteraard interessant om te weten hoeveel huishoudens in Waalwijk een inkomen hebben tot 112 % van het sociaal minimum. Dit is echter niet te achterhalen. Om u toch enig inzicht te verschaffen is gebruik gemaakt van een tabel die gebruikt is in de notitie “Armoede is Meer dan gebrek aan geld alleen…. Deze tabel is destijds vervaardigd aan de hand van de COELO website. Uit informatie van het Bureau Onderzoek en Statistiek blijkt dat een berekening via COELO niet meer te maken is. 2004 Huishoudens met een laag inkomen Huishoudens met een inkomen tot 105/115 /125% van het sociaal minimum niveau Langdurig 105 115 125

zelfstandigen Werknemers Bijstand/werkloos Arbeidsongeschikt Pensioenontvanger overig Totaal

130 172 367 163 634 44 2.089

146 262 422 268 1219 52 2.370

Tabel 3: huishoudens met een laag inkomen Bron: berekend met de COELO-website, Bureau Onderzoek & Statistiek.

164 376 455 332 1724 56 3.107

(vier jaar of langer) aangewezen op een iinkomen tot 105 % van het minimum niveau

18 16 159 57 378 4 633

In 2004 bedraagt het aantal huishoudens dat moet rondkomen op een inkomen tot 105 % van het geldende sociaal minimum niveau 2.089. Waalwijk heeft in 2004 18.520 huishoudens, hetgeen neerkomt dat het percentage aantal huishoudens dat moet rondkomen van een inkomen op het sociaal minimum niveau ( 105 %) 11,3 bedraagt. In Waalwijk wonen 2.089 huishoudens die moeten rondkomen van een inkomen op het absolute minimum niveau van 105 %. 2.370 huishoudens leven van een inkomen op 115 % van het sociale minimumniveau. De beleidsmatige armoedegrens is vastgesteld op 112 %. Naar schatting wonen er in Waalwijk 2.285 huishoudens die moeten rondkomen van een inkomen tot 112 %. Opvallend is dat het totaal aantal huishoudens met een laag inkomen voor een groot percentage wordt bepaald door het totaal aantal pensioenontvangers. Aantal uitkeringontvangers Type uitkering 2003 2004 Wwb < 25 jaar 30 30 Wwb < 65 jaar 528 540 Wwb > 65 jaar 38 30 IOAW 55 39 IOAZ 9 11

2005 55 595 64 42 6

2006 31 514 73 23 4

6

BZ WW WAO Wajong WAZ AOW

0 690 2.240 230 150 6.312

2 900 2.150 260 150 6.459

0 1.110 1.995 260 150 6.640

0 1.080 1.730 280 140 6.951

Tabel 3 : aantal uitkeringsontvangers Bron: Statistisch jaarboek 2007 gemeente Waalwijk

Wwb gerechtigden naar gezinssituatie Aantal Stand per 1 september 2007 Gehuwden / samenwonenden 102 Alleenstaanden 346 Alleenstaande ouder 141 Wwb gerechtigden zonder nadere 6 omschrijving Totaal 595 Aantal IOAW/ IOAZ gerechtigden 29 Totaal aantal ISD klanten met een inkomen op sociaal minimum niveau 624

% 17,1 58,2 23,7 1 100

Tabel 4 aantal Wwb gerechtigden per 1.9.2007 naar gezinssamenstelling / aantal IOAW/Z gerechtigden Bron: ISD Midden Langraat

Bestandsvergelijking KWIZ In mei 2007 heeft KWIZ (onderzoek- en adviesbureau op de terreinen Werk en Inkomen, Schuldhulpverlening, Maatschappelijk ondernemen, Wonen, Welzijn en Zorg) een bestandskoppeling uitgevoerd. Middels deze bestandkoppeling verkrijgt men inzicht in de omvang van de doelgroep van o.a. de Paswijzer. Voor het maken van een selectie voor de doelgroepen is gebruik gemaakt van directe en indirecte inkomensinformatie die af te leiden is uit een aantal (gemeentelijke) registraties. De bestandskoppeling heeft plaatsgevonden op basis van de volgende gegevens: • Wet werk en bijstand • Bijzondere bijstand • Kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen • Vangnetregeling huursubsidie • Schuldhulpverlening • Belastingdienst (aantal 65 plussers dat uitsluitend een AOW uitkering geniet) Uit de bestandskoppeling blijkt dat er 860 adressen voldoen aan de criteria om in aanmerking te komen voor de Paswijzer. Echter, uit de informatie van het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Waalwijk blijkt dat het percentage huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum 7 bedraagt. Hetgeen neerkomt op 1.245 adressen. De ISD heeft 624 klanten die moeten rondkomen van een inkomen op sociaal minimum niveau. Daarnaast blijkt uit informatie van de Sociale Verzekeringsbank dat de gemeente Waalwijk per 1 september 2007 6.440 AOW gerechtigden heeft. Aangenomen mag worden dat een aanzienlijk aantal AOW gerechtigden eveneens moeten rondkomen van een inkomen op sociaal minimum niveau. Gelet hierop wordt aangenomen dat de cijfers van het COELO meer overeenkomen met de werkelijke situatie dan de cijfers van het KWIZ.

7

3. De regelingen in Waalwijk De gemeente Waalwijk staat een integrale aanpak van het armoedevraagstuk voor. De Paswijzer maakt onderdeel uit van het armoedebeleid. Hieronder treft u een totaal overzicht aan van alle maatregelen gericht op het bestrijden van armoede. Dit overzicht is bedoeld om u inzicht te verschaffen in het totaal aanbod van producten ter bestrijding van armoede. Om de integrale benadering te benadrukken vindt de opsomming plaats aan de hand van de vijf geformuleerde doelstellingen. De Paswijzer vindt u terug onder punt 3: bevorderen toegankelijkheid van voorzieningen. 1. Verhogen van maatschappelijke participatie in de vorm van betaald werk of als arbeidsinschakeling niet mogelijk is door middel van het verrichten van maatschappelijk zinvolle onbeloonde activiteiten. Arbeidsmarktbeleid: het arbeidsmarktbeleid van de gemeente Waalwijk wordt uitgevoerd door de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden Langstraat. De ISD-ml is een samenwerkingsverband op basis van de Wet gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. Participeren op de arbeidsmarkt wordt gezien als de hoogste vorm van participatie aan de samenleving. In het jaarplan 2008 van de ISD wordt re-integratie en participatie opgenomen als beleidsdoel. Het beleidsdoel re-integratie en participatie kent de werkdoelen: • Beperking van instroom in de uitkering • Uitstroom naar werk stimuleren • Voorkomen van maatschappelijke uitsluiting. Sociale Activering: Soms kan de afstand tot de arbeidsmarkt van de Wwb gerechtigde te groot zijn. Het lukt hem dan niet een arbeidsplaats op de reguliere arbeidsmarkt te vinden. Op dat moment is Wwb gerechtigde aangewezen op een sociaal activeringstraject. Projecten zijn: Wonen, welzijn service in en voor de wijk: het project beoogt het verlenen van vrijwillige individuele dienstverlening van Wwb’ers, WI’ers en WSW’ers,met ondersteuning van vrijwilligers, aan wijkbewoners. In dit project is er sprake van een drietal categorie klanten: • De klant die ondersteuning nodig heeft bij zijn kwetsbaarheid en zelfstandigheid op de arbeidsmarkt, dan wel de weg er toe; • Vrijwilligersorganisaties die een grote behoefte hebben aan vrijwilligers; • De wijkbewoner die behoefte heeft aan een individuele woon welzijn service in zijn wijk. Radarproject: Het projectplan richt zich op het activeren van personen uit het Wwb bestand en dient te worden gezien als re-integratie instrument. maatschappelijke uitsluiting te voorkomen door uitkeringsgerechtigden in het bijzonder zoveel mogelijk te laten participeren in de samenleving. 48% van het ISD bestand heeft het profiel ‘maatschappelijke participatie,zorg,rust en daarmee een grote danwel onoverbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt. Het project zorgt voor duurzame activering en re-integratie van uitkeringsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en combineert dit met dienstverlening in wijk en buurt. Een goede afstemming met het project Wonen Zorg en service in de Wijk welke onlangs is gestart is noodzakelijk. De projecten zullen elkaar versterken.

8

2. Waarborgen minimum inkomen voor mensen die niet in staat zijn zelfstandig in hun levensonderhoud te voorzien. Algemene en bijzondere bijstand Per 1 januari 2004 is de Wet Werk en bijstand ingevoerd. De bijstand wordt gezien als het vangnet van de sociale zekerheid. De uitvoering is opgedragen aan de gemeente omdat gemeenten dicht bij de burgers staan. Heeft men geen inkomen of een inkomen lager dan het geldende bijstandniveau dan kan een (aanvullende) Wwb uitkering aangevraagd worden bij de ISD-ml. Naast de algemene bijstand voor de kosten van levensonderhoud kan bijzondere bijstand aangevraagd worden voor bijzondere noodzakelijke kosten van het bestaan. Regeling Chronische Zieken, Gehandicapten en ouderen Via de ISD kan men in aanmerking voor een forfaitaire vergoeding. Behoort men tot de doelgroep dan behoeft men niet aan te tonen of deze kosten daadwerkelijk gemaakt zijn. Langdurigheidtoeslag: Via de ISD-ml kunnen bijstandsgerechtigden tussen 23 en 65 jaar een langdurigheidtoeslag van enkele honderden euro’s per jaar ontvangen. Het gaat daarbij om mensen die langer dan vijf jaar leven van een uitkering op bijstandsniveau en geen kans hebben op een baan. Deze regeling is vanaf 1 januari 2006 verruimd in die zin dat wanneer een korte tijd gewerkt heeft in een loondienstbetrekking het recht op de langdurigheidtoeslag niet direct vervalt. Momenteel is er een wetsvoorstel in de maak om gedeeltelijk arbeidsongeschikten onder de regeling te laten vallen. De gemeenten heeft hierin geen beleidsruimte en is slechts uitvoerder. Huur en zorgtoeslag Afhankelijk van de hoogte van het inkomen komt men in aanmerking voor een huur- en of zorgtoeslag. Deze toeslagen zijn aan te vragen via de belastingdienst. Kwijtschelding lokale belastingen De gemeente Waalwijk voert een actief kwijtscheldingsbeleid. De wettelijke mogelijkheden worden ten volle benut. Volledige of gedeeltelijke kwijtschelding kan worden toegekend voor aanslag gemeentelijke belastingen, aanslag afvalstoffenheffing. 3. Bevorderen toegankelijkheid van voorzieningen op het gebied van huisvesting, onderwijs, zorg, rechtsbijstand, inburgering, maatschappelijke opvang en sociale culturele activiteiten. Collectieve ziektekostenverzekering De ISD-ml biedt via de VGZ en CZ de mogelijkheid deel te nemen aan een collectieve verzekering tegen ziektekostenverzekering. Er is sprake van een korting op de basisverzekering en de aanvullende verzekering, maar ook van een uitbreiding van het pakket waardoor het beroep op de bijzondere bijstand teruggebracht wordt. Naast uitkeringsgerechtigden kunnen ook niet uitkeringsgerechtigden met een inkomen tot 112 % van het geldende sociaal minimum niveau een beroep doen op deze collectieve ziektekostenverzekering. Paswijzer met schoolwijzer en sportwijzer De Paswijzer is een participatiepas. Met de Paswijzer krijgt men korting op sociaal, culturele en sportieve activiteiten. Meer informatie over de Paswijzer treft u in het volgende hoofdstuk aan.

9

Ouderendeeltaxi De gemeente Waalwijk heeft een regeling ingevoerd om 65 plussers, die niet in aanmerking komen voor een deeltaxipas in het kader van Wmo, tegen een gereduceerd tarief vervoer op maat aan te bieden. Deze regeling maakt geen deel uit van het armoedebeleid. Men komt in aanmerking voor de ouderendeeltaxipas op grond van leeftijd en er vindt geen inkomenstoets plaats. De regeling bevordert wel de participatie van ouderen aan de samenleving en verdient om deze reden toch vermeld te worden. Gratis peuteren Binnen de Stichting Peuterspeelzalen Waalwijk wordt vanaf 2002 gewerkt met een VVE programma. Het VVE programma is erop gericht om vroegtijdig achterstanden te signaleren bij de zogenaamde doelgroepkinderen in de leeftijd van 2 tot 6 jaar. Hiervoor is men een inkomensafhankelijke bijdrage verschuldigd. Deze ouderbijdrage is voor ouders met een laag inkomen een behoorlijke hindernis. Het is van groot belang dat ook kinderen die behoren tot de doelgroep van het VVE programma hier ook gebruik van maken zodat zij zich beter kunnen ontwikkelen. Daarom is in het kader van het Armoedebeleid is hiervoor een kostenregeling “Gratis peuteren” ontwikkeld. Sociale alarmering Deze kostenregeling betreft een samenwerkingsverband met de gemeente en Thuiszorg Midden Brabant. De voorziening wordt aangevraagd bij Thebe Thuiszorg, deze indiceert en voert de inkomenstoets uit. Aan de hand van deze inkomenstoets wordt de hoogte van de eigen bijdrage bepaald. Mensen met een inkomen tot 112 % van het geldende sociale minimumniveau kunnen via de gemeente een vergoeding ontvangen voor deze eigen bijdrage. Subsidiëring maaltijdvoorziening Overeenkomstig de nota “Armoede is meer dan gebrek aan geld ….”is getracht om ook voor de maaltijdvoorziening een kostenregeling op te zetten. Dit is echter niet te realiseren omdat door de verschillende maaltijdleveranciers verschillende prijzen voor een verschillend aanbod worden gehanteerd. Via de bijzondere bijstand kunnen de kosten van eigen bijdrage maaltijdenvoorziening ( gedeeltelijk) gecompenseerd worden. Beleid eigen bijdragen Wmo individuele voorzieningen De gemeente verstrekt in het kader van de Wmo individuele voorzieningen (vervoer- en woonvoorzieningen, rolstoelen en hulp bij het huishouden). De gemeente heeft autonome bevoegdheid voor het vaststellen van de eigen bijdrage voor deze voorzieningen Men is wel gebonden aan de uitgangspunten van het Besluit maatschappelijke ondersteuning. De gemeente Waalwijk heeft besloten om alleen voor hulp bij het huishouden een eigen bijdrage in rekening te brengen. Via de bijzondere bijstand kunnen de kosten van deze eigen bijdrage gecompenseerd worden. De ouderenadviseur Om o.a. het niet gebruik van bestaande voorzieningen tegen te gaan zijn er twee ouderenadviseurs aangesteld. Vooral onder ouderen spelen zaken zoals schaamte en onwetendheid een grote rol. Via het afleggen van huisbezoeken worden ouderen gewezen op bestaande regelingen worden zij geholpen bij het invullen van formulieren. Het gemeentelijk Armoedebeleid maakt een belangrijk onderdeel uit van de voorlichting van de ouderenadviseur.

10

4. Maatwerk Schuldhulpverlening Binnen het Zorgloket WaalwijkWijzer werken drie organisaties samen om hulp te bieden bij schulden. Deze organisaties zijn de Stadsbank Midden Nederland, Juvans en de gemeente Waalwijk. Klantgericht werken staat hierbij centraal en afhankelijk van de situatie van de aanvrager wordt een traject aangeboden. 5. Stimuleren van een actieve inbreng van en een nauwe samenwerking tussen betrokkenen bij de bestrijding van armoede. In de Wmo visie van de gemeente Waalwijk wordt o.a. als uitgangspunt de vraag van de burger Centraal te stellen gehanteerd. Dit betekent dat niet meer aanbodsgericht wordt gewerkt, maar vraaggericht. De burger geeft aan waar hij behoefte aan heeft en dat is bepalend voor het aanbod van de gemeente. Voor het ontwikkelen van het gemeentelijk armoedebeleid vindt interactie plaats met de volgende platforms: - Platform Zorg - Platform Senioren - Klankbord groep Wmo Het Platform Zorg heeft op grond van het bepaalde in artikel 84 c van de Gemeentewet adviesrecht aan het college. Het Platform Zorg adviseert het college over zaken met betrekking tot het lokaal Armoedebeleid. Deze evaluatie is op 6 februari 2008 behandeld door het Platform. Bij bijlage 3 treft u de (concept) notulen van deze bijeenkomst aan.

11

4. De Paswijzer Doel van de PasWijzer Armoedebestrijding is het bevorderen van maatschappelijke, sociale en economische participatie. Daarvoor is een betere toegankelijkheid van voorzieningen een absolute voorwaarde. De Paswijzer is een instrument om participatie te bevorderen en sociale uitsluiting tegen te gaan. De Paswijzer richt zich vooral op sociale, culturele en sportieve activiteiten. Houders van de Paswijzer krijgen korting op deze activiteiten. Daarnaast kan men met de Paswijzer een beroep doen op de schoolwijzer en de sportwijzer. Dit zijn forfaitaire bedragen die men op declaratiebasis bij het Zorgloket WaalwijkWijzer kan aanvragen. Toekenningcriteria De Paswijzer wordt toegekend als voldaan wordt aan de volgende drie voorwaarden 1. Ingezetene van de gemeente Waalwijk; 2. Het maandinkomen bedraagt maximaal 112 % van het sociaal minimum niveau; 3. Er wordt geen belastingaangifte gedaan in box 3. Aanvraagprocedure De PasWijzer kan aangevraagd worden bij het Zorgloket WaalwijkWijzer. De procedure is laagdrempelig. Via een verkort aanvraagformulier kan de pas aangevraagd worden. Heeft de aanvrager een pasfoto en de benodigde inkomensgegevens bij zich dan kan de pas direct gemaakt worden. De Pas is twee jaar geldig. Overzicht kortingen Paswijzer

Cultuur Centrum voor Muziek en Dans Den Bolder De Leest De Mads Music’scool Nederlands Leder en Schoenen Museum De Terp

50 % op cursussen 50 % korting op voorstellingen en cursussen 50 % korting op een toegangskaartje 50 % korting op toegang concerten die door De Mads zijn georganiseerd 50 % korting op tarieven € 1,50 korting. I.p.v. € 3,50 is de entree € 2,00. 50 % korting op alle cursussen en 70 % korting op cursussen voor jongeren tot en met 17 jaar

Onderwijs en ondersteuning SchoolWijzer Seniorenweb Waalwijk Stichting Buurtwerk Sprang

Studyvision Studiebegeleidingscentrum Van de Wiel

€ 75,00 per kind van 12 tot en met 17 jaar dat de middelbare school bezoekt. 50 % korting op cursussen en workshops en 80 % korting op de aanschaf van een cursusboek € 10,00 korting op een ondersteuningscontract ( helpdeskactiviteiten tbv van computers) en € 5,00 korting op computerles. 50 % korting op tarieven 30 % korting op tarieven

Abonnementen en andere diensten Bibliotheek Brabants Dagblad en BN / De Stem

100 % korting op standaardabonnement 50 % korting op een abonnement

12

Klussendienst WML

€ 3,75 per half uur ipv € 7,50 voor het eerste halfuur en € 5,00 voor de volgende halve uren.

Sport Elegance Health Centre Family Fit Health Center Health City Olympiabad en Zwembad Zidewinde SportWijzer

Kwijtschelding inschrijfgeld en 50 % korting op standaardabonnement Kwijtschelding inschrijfgeld en 50 % korting op alle abonnementen. Kwijtschelding inschrijfgeld en 50 % korting op abonnement 50 % korting op alle tarieven Sportvereniging, scouting, en andere verenigingen ( zoals KBO en PCOB) maximaal € 75,00 per sport vergoed per jaar en € 45,00 voor sportkleding en materiaal.

13

5. Kenmerken PasWijzerhouders 1. Aantal ingediende aanvragen Het meetmoment voor het aantal ingediende aanvragen is 1 september 2007. De aanvraagformulieren zijn 1:1 doorgenomen voor het verkrijgen van de informatie. Op 17 december 2007 zijn in totaal 1.038 pashouders aangeschreven in verband met 17 december 2007 hebben 13 personen ( = 10 aanvragen) een paswijzer ontvangen. Over de periode van 1 januari 2006 tot 1 september 2007 zijn 779 aanvragen voor een Paswijzer ingediend. In 768 gevallen heeft het verzoek geleid tot afgifte van een Paswijzer. Slechts 11 aanvragen zijn afgewezen omdat het inkomen te hoog is, of omdat er aangifte werd gedaan in box 3. In totaal zijn tot 1 september 2007 1.025 passen verstrekt. De pas is een persoonsgebonden document. Er wordt per gezin één aanvraag ingediend, er kunnen echter wel meerdere passen per gezin afgegeven worden. Kinderen vanaf 12 jaar komen in aanmerking voor een eigen pas. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen gebruik maken van de pas van de ouder. 2. Gezinssamenstelling van de Pashouders Over de periode van 1 januari 2006 tot 1 september 2007 zijn 768 aanvragen voor een paswijzer positief beschikt. De samenstelling van de huishoudens is als volgt: Jonger dan 65 jaar alleenstaande éénoudergezin Gehuwde/ samenwonende Totaal

aantal 175 135 69 379

% 22,8 17,6 9 49,4

Ouder dan 65 jaar Alleenstaande Eenoudergezin Gehuwde /samenwonende Totaal

aantal 270 2 117 389

% 35,2 0,2 15,2 50.6

Tabel 5: gezinssamenstelling Pashouders Bron: Zorgloket WaalwijkWijzer

Uit het onderzoek is gebleken dat er in totaal 164 huishoudens zijn met kinderen onder de 18 jaar. Er zijn 137 éénoudergezinnen en 27 twee-oudergezinnen. Onderstaande grafiek geeft het aantal kinderen per gezin weer:

80 70 60

1 kind 2 kinderen 3 kinderen 4 kinderen 5 kinderen 6 kinderen

50 40 30 20 10 0 aantal huishoudens met

14

3. De Inkomensbron van de PasWijzerhouders Het armoedebeleid van de gemeente Waalwijk richt zich op huishoudens met een inkomen tot 112 % van het wettelijk sociaal minimum. In onderstaande tabel vindt een uitsplitsing plaats van de PasWijzerhouders naar inkomen. We zien daarbij de volgende verdeling:

Inkomen Wet Werk en bijstand Inkomen uit arbeid WAO /WIA / Wajong AOW AOW + pensioen Anders Totaal

Aantal Percentage 215 28 31 4 77 10 176 22.9 216 28.2 53 6.9 768 100

Tabel 6 : inkomensamenstelling Paswijzerhouders Bron: Zorgloket WaalwijkWijzer

Wwb 250 200

arbeid

150

WAO/WIA/Waj ong

100

AOW 50 0 Inkomensbron Paswijzerhouders

AOW+pensioe n anders

4.Woonkern Paswijzerhouders Het overgrote deel van de Paswijzerhouders woont in Waalwijk, gevolgd door de woonplaatsen Sprang-Capelle en Waspik. Dit is uiteraard logisch gezien het aantal inwoners per woonplaats. In verhouding tot het aantal inwoners heeft Waalwijk het hoogste percentage aanvragen. Woonplaats Waalwijk Sprang-Capelle Waspik Totaal

Aantal inwoners 30.373 10.169 5.130 45.672

Aantal paswijzer aanvragen 600 127 41 768

% 1.98 1.25 0.80 1.68

Tabel 7: aantal aanvragen paswijzerhouders uitgesplitst naar woonplaats Bron: Bureau Onderzoek en Statistiek gemeente Waalwijk en Zorgloket WaalwijkWijzer

Uit bovenstaande tabel blijkt dat het overgrote deel van de aanvragen afkomstig is uit de kern Waalwijk. Uitsplitsing naar postcode geeft het volgende beeld. Hieruit blijkt dat het overgrote deel van de aanvragen komt uit het postcode gebied 5142. Dit is het centrum Waalwijk en de wijk Baardwijk. 250 200

5141

150

5142 5143

100

5144

50

5145 5146

0 Uitsplitsing Paswijzerhouders naar postcode in Waalwijk

.

15

6. Gebruik van de Paswijzer In hoofdstuk 4 is een overzicht van het gebruik van de Paswijzer opgenomen met alle instellingen en bedrijven die meedoen aan de Paswijzer. Met de Paswijzer kunnen de Paswijzerhouders gebruik maken van de producten van deze instellingen en bedrijven tegen korting. De evaluatie is opgesteld eind 2007. De informatie opgenomen in dit hoofdstuk heeft betrekking op de periode van 1 januari 2007 tot 1 november 2007. Bij het opstellen van dit hoofdstuk is getracht om naast het inzichtelijk maken van de te maken eveneens inzichtelijk te maken hoeveel paswijzerhouders daadwerkelijk gebruik hebben gemaakt van de Pas. Om deze reden is gekozen om alle ingediende nota’s van 2007 1:1 door te nemen. Gebruik van de Paswijzer a. Gebruik School en Sportwijzer 2007 Schoolwijzer Omdat vooral kinderen op de middelbare school veel geld kosten komen pashouders in aanmerking voor de Schoolwijzer. De pashouder ontvang jaarlijks een bedrag van € 75,00 voor elk kind van 12 tot en met 17 jaar dat de middelbare school bezoekt. 1. Over de periode van 1 januari 2007 tot 1 november 2007 is in 78 keer een beroep gedaan op de schoolwijzer en is een totaalbedrag uitbetaald van € 5.850,--. Sportwijzer Sporten is gezond, maar ook een belangrijke mogelijkheid om te participeren in de samenleving. Pashouders kunnen per sport maximaal € 75,00 per jaar ontvangen op vertoon van een geldig lidmaatschapsbewijs. Daarnaast ontvangt men een bedrag van € 45,-- voor sportkleding en sportmateriaal. 1. Over de periode van 1 januari 2007 tot 1 november 2007 is 397 keer een beroep gedaan op de sportwijzer contributieregeling. Er is een totaal bedrag uitbetaald van € 29.775,--. 2. Over de periode van 1 januari 2006 tot 1 november 2007 is 300 keer een beroep gedaan op de sportwijzer sportkleding en sportmateriaal. Er is een totaalbedrag uitbetaald van € 13.950,--. b. Cultuur: Centrum voor Muziek en Dans In 2007 ( kwartaal 1, 2 en 3) hebben 9 pashouders gebruik gemaakt van het CMD. Er is een bedrag gedeclareerd van € 1.214,36. Den Bolder Periode 2007 Eerste kwartaal Tweede kwartaal Derde kwartaal Totaal De Leest Periode 2007 Enquête-attentie / theaterbonnen

Bedrag in € Aantal Paswijzerhouders 62,50 2 8,25 1 8,25 1 79,-Bedrag in € Aantal Paswijzerhouders 150,-10

16

Eerste kwartaal Tweede kwartaal Derde kwartaal Totaal

1.762,50 2.144,81 9,42 4.066,74

83 95 2

De Mads In 2007 heeft geen enkele paswijzerhouder zich bij de Mads. Ondanks dit gegeven wil de Mads toch het aanbod voor de Paswijzerhouders in 2008 handhaven. Music’scool De eerste paswijzerhouder heeft zich onlangs aangemeld bij Music’scool. Nederlands Leder en Schoenenmuseum In 2006 heeft slechts één Paswijzerhouder met de pas het Schoenmuseum bezocht, in het jaar 2007 drie personen. De Terp In 2007 hebben 9 paswijzerhouders gebruik gemaakt van het aanbod van de Terp. Hierbij is een bedrag gemoeid van € 866,25. c. Onderwijs en begeleiding Seniorenweb Waalwijk In 2007 hebben 2 personen met de Paswijzer gebruik gemaakt van het Seniorenweb. Het gaat hierbij om een bedrag van € 60,--. Stichting Buurtwerk Sprang 5 Personen hebben gebruikt gemaakt van de helpdeskactiviteiten voor computers. 2 Paswijzerhouders hebben computerles gevolgd. Studyvision Bij de Studyvision heeft geen enkele paswijzerhouder zich gemeld in zowel 2006 als 2007. Studyvision sluit daarom geen overeenkomst voor de periode 2008 meer af. Studiebegeleidingcentrum van de Wiel Gedurende het schooljaar 2006- 2007 hebben vier personen met de Paswijzer gebruik gemaakt van het aanbod van het Studiebegeleidingcentrum. In het huidige schooljaar 2007- 2008 hebben nog geen Paswijzerhouders zich gemeld. d. Abonnementen en andere diensten Bibliotheek Periode 2007 Per leeftijdscategorie 0 – 16 jaar 1 – 17 jaar 18 - 20 jaar 21 – 64 jaar 65 + Onbekend Totaal

Aantal 2 3 1 94 62 1 163

€ 5,00 30,50 17,50 1.979,50 981,50 15,00 3.029,00

Tabel 8: gebruik Paswijzer openbare bibliotheek Bron: bibliotheek Waalwijk

17

Brabants Dagblad en BN de stem In 2007 ( kwartaal 1, 2 en 3) zijn 12 abonnementen op BN de Stem en 186 abonnementen op het Brabantsdagblad via de Paswijzer afgesloten. Het gaat om een totaal bedrag van € 9.786,78. Klussendienst WML Periode Eerste kwartaal 2007 Tweede kwartaal 2007 Derde kwartaal 2007 Totaal

Bedragen in € Aantal Paswijzerhouders 180,32 16 271,20 18 372,65 30 824,17

e. Sport Elegance Health City Geen nota’s ingediend. Family Fit Health Center In 2007 ( kwartaal 1, 2 en 3) hebben 8 personen met de Paswijzer gebruik gemaakt van Family Fit Health Center. Hierbij is een bedrag gemoeid van € 285,92. Health City Maand Januari 2007 Februari 2007 Maart 2007 April 2007 Mei 2007 Juni 2007 Juli 2007 Augustus 2007 September 2007 Oktober 2007 Totaal

Aantal personen 17 20 22 25 27 27 29 34 35 onbekend

Bedrag in € 440,75 567,75 632,22 682,-736,-736,00 803,-909,50 939,25 6.446,47

Tabel 9 : overzicht gebruik Paswijzer Health City

Olympiabad en Zwembad Zidewinde Periode / Zwembad Maart / april, Zidewinde April Zidewinde April Olympia Oktober Olympia Totaal

Bedragen in € 224,87 122,70 262,50 509,55 1.119,62

Aantal Paswijzers 11 1 94 165

18

In onderstaand overzicht treft u het gebruik van de paswijzer aan in de volgorde van hoog naar laag. Absolute koploper is de sportwijzer. De paswijzerhouders kunnen een bedrag declareren rechtstreeks via het Zorgloket. De keuze voor deze handelwijze is destijds ingegeven door het feit dat men de pas als stigmatiserend zou kunnen ervaren.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Gebruik Paswijzer Sportwijzer Leest Abonnement krant Bibliotheek Zwembaden Schoolwijzer WML klussendienst Health City CMD Terp Den Bolder Stichting Buurthuis Sprang Schoenmuseum Van de Wiel Music’scool Mads Studyvision Elegance

397 x 190 x 198 x 163 x 106 x 78 x 64 x 35 x 9x 9x 5 4 4 1 0 0 0

x x x x x x x

Financieel overzicht Paswijzer Voor de Paswijzer is in 2007 een bedrag van in totaal € 164.000,-- begroot. Hiervan is tot 1 november 2007 een bedrag uitgegeven € 70.813,77. Dit is 43,2 % van het totaal begrootte bedrag. Gemiddeld wordt per Paswijzerhouder een bedrag uitgegeven van € 69,08 per jaar.

19

7. Resultaten enquête In maart 2007 heeft het Bureau Onderzoek en Statistiek een enquête uitgezet met betrekking tot de PasWijzer. Deze enquête integraal opgenomen in deze evaluatie omdat de uitkomsten van deze enquête o.a. antwoord geeft op het niet gebruik van de Paswijzer. Onderstaand treft u de samenvatting van dit onderzoek aan. De eindresultaten van deze enquête treft u aan in bijlage 1. Samenvatting De PasWijzer is vanaf 1 januari 2006 in het leven geroepen om inwoners van Waalwijk met een inkomen tot 112% van het sociaal minimum, meer kansen te bieden om aan het maatschappelijke leven deel te nemen. De PasWijzer is een initiatief van de gemeente Waalwijk en geeft recht op een forse korting bij een groot aantal instellingen of een bijdrage voor tal van activiteiten. Diegenen die in aanmerking komen voor de PasWijzer kunnen de PasWijzer aanvragen bij het Zorgloket WaalwijkWijzer. Aan de afdeling Onderzoek en Statistiek is gevraagd om een evaluatief onderzoek uit te voeren onder de personen, die reeds in het bezit zijn van de kaart en degenen die er aanspraak op maken, maar er nog geen in bezit hebben. Doelstellingen van het onderzoek zijn het gebruik van de kaart in beeld te brengen, meningen over de dienstverlening te onderzoeken, wensen te inventariseren en te bekijken welke verbeteringen wenselijk zijn. In onderstaand overzicht is de verantwoording van het onderzoek weergegeven. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van een schriftelijke vragenlijst. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode eind februari – begin april 2007. Aantal verspreide vragenlijsten: 1.000 Aantal ontvangen vragenlijsten: 295 Responspercentage: 29,5% Deze respons is kwantitatief voldoende om uitspraken te kunnen doen over de PasWijzer. Bekendheid met de PasWijzer is zeer hoog Een ruime meerderheid is bekend met de PasWijzer (83,7%). Dit betekent dat er echter toch nog een redelijke groep mensen is die niet van de PasWijzer gehoord heeft (16,3%). De meerderheid van de ondervraagden heeft de PasWijzer in bezit Van de ondervraagden is 91,8% in het bezit van de PasWijzer. Van de bezitters van een PasWijzer is de meerderheid alleenstaand (43,4%) of alleenstaande ouder (18,9%). Het percentage bezitters van een PasWijzer dat een gezamenlijke huishouding voert of een echtpaar is 37,7%. Van de bezitters van de PasWijzer heeft 21,2% nog thuiswonende kinderen. De tevredenheid over de aanvraagprocedure bij het zorgloket is zeer hoog De aanvraagprocedure bij het zorgloket scoort met een gemiddeld cijfer van 8,5 zeer hoog. Van de respondenten is ruim driekwart tevreden (79,3%). De frequentie van het gebruik van de PasWijzer varieert De meeste ondervraagden gebruiken de PasWijzer minder dan 6 keer per jaar (37,0%). Slechts 7,8% van de bezitters maakt dagelijks gebruik van de PasWijzer. De PasWijzer wordt het meest gebruikt bij De Leest, de bibliotheek en Brabants Dagblad/BN De Stem.

20

De PasWijzer wordt door de aanvrager zelf het meest gebruikt voor korting bij de Leest (43,9%), gevolgd door de bibliotheek (41,3%), het Brabants Dagblad/BN (38,8%). Ook voor het zwembad wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de PasWijzer (29,6%). Gebruik PasWijzer door kinderen Het percentage kinderen van de aanvrager dat gebruik maakt van de PasWijzer ligt beduidend lager. (25,4%). De overgrote meerderheid van de kinderen maakt geen gebruik van de PasWijzer (74,6%). Belangrijkste conclusies Een meerderheid van de ondervraagden is bekend met de PasWijzer en heeft er een in bezit. De PasWijzer scoort met een 8,5 voor tevredenheid zeer hoog. Ook over de aanvraagprocedure bij het zorgloket is men zeer tevreden. Een ruime meerderheid van de ondervraagden heeft de afgelopen 12 maanden gebruik gemaakt van de PasWijzer. De meerderheid van de ondervraagden is alleenstaand of alleenstaande ouder. Slechts een kwart van de kinderen van de ondervraagden maken gebruik van de PasWijzer. Personen die de kaart niet hebben gebruikt noemen als belangrijkste reden hiervoor gezondheidsklachten en dat de kortingen niet interessant zijn. De PasWijzer wordt het meest gebruikt bij De Leest, de bibliotheek en Brabants Dagblad/BN De Stem. Als belangrijkste verbeterpunten worden genoemd meer aanbod op het gebied van winkels en meer aanbiedingen voor ouderen. De meerderheid van de ondervraagden is vrouw (67,3%). Het percentage ondervraagde mannen (84%) in het bezit van een PasWijzer is ongeveer even groot als het percentage vrouwen (88,5). Een kleine meerderheid van de ondervraagden is 65 jaar of ouder (51,0%).

21

8. Conclusies en aanbevelingen A.

Conclusies

Hoofdstuk 2 : Armoede in Waalwijk • De gemeente Waalwijk heeft in 2004 2.089 huishoudens die moeten rondkomen van een inkomen op het sociaal minimum niveau, hetgeen neerkomt op een percentage van 11,3 van het totaal aantal huishoudens. Het Waalwijkse percentage ligt iets hoger dan het landelijke gemiddelde van 9 %. Dit gegeven onderstreept het belang van het lokaal armoedebeleid •

De gemeente Waalwijk hanteert een beleidsmatige armoedegrens van 112 % van geldende sociaal minimum niveau, het gaat hierbij om 2.285 huishoudens.

Hoofdstuk 5 : Kenmerken Paswijzerhouders • Over de periode van 1 januari 2006 tot 1 september 2007 hebben 768 huishoudens met succes een aanvraag voor een paswijzer ingediend. 11 aanvragen zijn afgewezen omdat of het inkomen te hoog was of omdat men belastingaangifte doet in box 3. •

Bovengenoemd aantal afgezet tegen het aantal huishoudens dat moet rondkomen van een inkomen tot 112 % van het sociaal minimum niveau geeft een percentage 33,6 %. Eenderde deel van de doelgroep heeft de Paswijzer aangevraagd.

•

In Waalwijk zijn 624 huishoudens aangewezen op een inkomen via de ISD-ml en kunnen derhalve in aanmerking komen voor de Paswijzer. 215 Wwb gerechtigden hebben de paswijzer aangevraagd. Dit is 34,5 %.

•

In de periode van 1 januari 2006 tot 1 september 2007 zijn 768 aanvragen positief beslist. Hierop zijn 1.025 passen verstrekt. 379 aanvragers zijn jonger dan 65 jaar, 389 aanvragers zijn ouder dan 65 jaar. Gemiddeld wordt per huishouden 1,3 pas verstrekt.

•

Van de personen jonger dan 65 jaar heeft het merendeel van de pashouders een inkomen uit Wwb. Opvallend is dat bij de 65 plussers het overgrote deel AOW heeft én een aanvullend pensioen.

•

1.68 % van de Waalwijkse bevolking heeft een Paswijzer. Het merendeel van de aanvragers komt uit de kern Waalwijk. Binnen de kern Waalwijk komen de meeste pashouders uit het postcode gebied 5142, gevolgd door het postcodegebied 5143.

Hoofdstuk 6: Gebruik van de Paswijzer • In de begroting 2007 is een bedrag van de Paswijzer opgenomen van €164.000. Hiervan is in 2007 ( tot 1 november 2007) 43,2 % uitgegeven. •

Absolute koploper in het gebruik van de Paswijzer is de sportwijzer. In het algemeen kan gesteld worden dat de Paswijzer het meest gebruikt wordt voor sportieve activiteiten, sportwijzer, zwembaden en Health City.

•

Het gebruik van de paswijzer voor culturele activiteiten is lager. De Paswijzer is bij de Leest 190 x gebruikt, maar bij andere aanbieders is het gebruik van de Paswijzer zeer laag te noemen.

•

De Paswijzer wordt veelvuldig gebruikt voor een abonnement op het Brabants Dagblad en BN de Stem. De bibliotheken worden met de paswijzer ook goed bezocht.

22

Hoofdstuk 7: Resultaten enquête • Uit de enquête blijkt dat de bekendheid van de Paswijzer 83,7 % is. •

Het gebruik van de Paswijzer wordt belemmerd door een gevoel van schaamte en het feit dat de voor eigen rekening blijvende kosten te hoog worden gevonden. Dit wordt ondersteund door de bevindingen in hoofdstuk 6. De Sportwijzer wordt veelvuldig gebruikt omdat dit op declaratiebasis rechtstreeks bij het Zorgloket geschiedt. Het gebruik van de Paswijzer bij de Terp en het CMD is laag.

•

In de enquête geeft 22.2 % van de respondenten aan dat interessant zijn.

•

Van de respondenten heeft 91,8 % de pas in het bezit.

•

De aanvraagprocedure bij het zorgloket scoort een gemiddeld cijfer 8,5.

•

Uit de enquête blijkt dat de Paswijzer wordt het meest gebruik bij de Leest, de Bibliotheek en Brabants Dagblad de Stem. Dit wordt bevestigd door de bevindingen in hoofdstuk 6.

de aanbiedingen niet

De Paswijzer is aangevraagd door een derde deel van de doelgroep.. Als belangrijkste reden kan gegeven worden dat het aanbod van de Paswijzer niet interessant genoeg is. Daarnaast worden de voor eigen rekening blijvende kosten als een drempel ervaren.

23

B. Aanbevelingen voor de PasWijzer 2008 -2009 De aanbevelingen worden onderschreven aan de hand van de uitkomsten van de armoedeconferentie ‘Meedoen in de gemeente Waalwijk’ die in het najaar 2007 heeft plaatsgevonden. Onderwerpen (o.a. gebruik voorzieningen, bereik en uitbreiding doelgroep) die hier aan de orde zijn gekomen worden meegenomen in het actualiseren van het armoedebeleid en de PasWijzer in het bijzonder. In Waalwijk wonen 2.285 huishoudens die moeten rondkomen van een inkomen tot 112 %. Hiervan heeft slecht 33,6 % de Paswijzer in het bezit. Van de 624 Wwb gerechtigden zijn slechts 34,5 % van de Wwb gerechtigden in het bezit van de Paswijzer. Uit • • • •

de enquête blijkt dat het niet gebruik van de Paswijzer het gevolg is van: Oninteressant aanbod; gezondheidsheidsklachten; bijkomende kosten te hoog; schaamte om de pas te gebruiken.

1. Aanbod beter af stemmen op de vraag van de burger a. Oninteressante kortingen: Uit het overzicht opgenomen in hoofdstuk 6 blijkt dat van de sport- en de schoolwijzer veelvuldig gebruik gemaakt wordt. Verder zijn De Leest, het Brabants Dagblad, de Bibliotheek en Health City populair. Actie: komen tot uitbreiding van het aanbod, waarbij de vraag van de burger leidend is voor het aanbod. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van suggesties die aangedragen zijn in de enquête, de armoedeconferentie “Meedoen in de gemeente Waalwijk en de aanbevelingen van het Platform Zorg. b. Bijkomende kosten te hoog: Vanuit het Platform Zorg is regelmatig aangegeven dat de kosten van het maken van de pasfoto’s een drempel is om een pas aan te vragen. Actie: met een lokale fotograaf is overeenkomst gesloten voor het maken van een pasfoto voor de paswijzerhouders tegen een gereduceerd tarief. De paswijzerhouders ontvangen een set van 4 pasfoto’s ( prijs voor 1 of 4 foto’s is gelijk) de gemeente Waalwijk neemt deze kosten voor rekening. Met de paswijzer kan tegen een gereduceerd tarief deel genomen worden van sportieve, culturele en sportieve activiteiten. Echter, de voor eigen rekening blijvende kosten worden vaak als te hoog ervaren. Actie: er wordt met de Paswijzer weinig gebruik gemaakt van de De Terp en de Muziekschool. Dit kan veroorzaakt worden omdat de voor eigen rekening blijvende kosten erg hoog zijn, aankoop of huur instrument, aanschaf muziekboeken, materialen etc. Bij de sportwijzer wordt naast een forfaitair bedrag voor de contributie gelden eveneens een bedrag voor materiaal beschikbaar gesteld. Voor paswijzerhouders die aantoonbaar gebruik maken van het CMD en Terp jaarlijks een forfaitair bedrag beschikbaar stellen voor materiaalkosten. Actie: regelmatig ( een aantal keren per jaar) een activiteit gratis aanbieden aan de paswijzer houders. Bij de Kick-off van de Paswijzer in 2006 hebben de Paswijzerhouders gratis het Wintercircus in de Leest mogen bezoeken. Uit de vele reacties blijkt dat dit zeer gewaardeerd werd. Bovendien ging hiervan een wervende werking van uit. De activiteiten dienen uiteraard wel betrekking te hebben op sportieve, culturele en recreatieve activiteiten.

24

c. Schaamte om de pas te gebruiken: In de enquête wordt deze reden ( 11,1 %) aangegeven als reden om de pas niet te gebruiken. Het Platform Zorg heeft aangegeven dat met name onder jeugdige Paswijzerhouders een gevoel van schaamte heerst, waardoor er minder gebruik gemaakt wordt van voorzieningen zoals bijvoorbeeld de Leest. Actie: het tonen van de Pas bij instellingen en bedrijven is niet te voorkomen. Tonen van de pas dient wel tot een minimum beperkt te worden. Met de instellingen en bedrijven is onlangs hierover gesproken. Afgesproken is dat dit tot een minimum beperkt blijft. 2. Bereik van de doelgroep De doelgroep is onvoldoende bereikt. Slechts eenderde deel van de doelgroep heeft de Paswijzer aangevraagd. Als belangrijkste reden wordt hiervoor het aanbod aangegeven Bij de introductie van de Paswijzer is een communicatieplan opgesteld en uitgevoerd. In bijlage 2 van deze nota treft u een overzicht aan van de in te zetten communicatiemiddelen. Actie : intensiveren van de voorlichting over de paswijzer. Passieve benadering: • Opstellen nieuwe paswijzer informatiefolders en posters, wegleggen en ophangen op diverse plaatsen waar veel mensen komen zoals bibliotheek, huisartsen, folderrek gemeentehuis zorgloket etc. • In de eerstvolgende Wmo krant ( wordt huis aan huis verspreid) een uitgebreid artikel opnemen over de Paswijzer. • Komende zes maanden elke maand een publicatie op de gemeentepagina van de Maasroute. • In de volgende Nieuwsbrief Zorgloket Waalwijkwijzer de Paswijzer uitgebreid aan bod laten komen en deze brief huis aan huis verspreiden. Actieve benadering: Wwb / Ioaw/ Ioaz klanten direct een aanvraagformulier paswijzer toesturen 3.Uitbreiding van de doelgroep In 2005 heeft het Nibud in opdracht van de gemeente Waalwijk de Minimaeffectrapportage gemeente Waalwijk opgesteld. In dit rapport is de invloed van gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens onderzocht. Het rapport liet zien welke effecten de landelijke en gemeentelijke maatregelen hebben op de koopkracht van de huishoudtypen bij verschillende huishoudtypes. Hierbij werd uitgegaan van 112 en 120 % van het netto minimum inkomen. Nibud adviseerde destijds de inkomensgrens voor de PasWijzer hoger vast te stellen dan 112 % van het minimum. In afwachting van het nieuwe armoedebeleid “Armoede is meer dan gebrek aan geld alleen… is vastgehouden aan de beleidsmatige armoedegrens van 112 %. Regelmatig is sindsdien gesproken over het optrekken van de beleidsmatige grens naar 120 %. Actie : nader onderzoek of de beleidsmatige armoedegrens opgetrokken moet worden naar een hoger percentage, waarbij een integrale benadering van het armoedevraagstuk voorop staat. 4. Vereenvoudigde aanvraagprocedure De aanvraagprocedure bij het Zorgloket is laagdrempelig. Uit de enquête blijkt dat het merendeel van de geënquêteerden tevreden is over de wijze van afhandeling bij het Zorgloket WaalwijkWijzer.

25

Actie: Verdere vereenvoudiging van de aanvraagprocedure.Hierbij wordt een link gelegd met de Wet Eenmalige Gegevensuitvraag werk en inkomen welke per 1 januari 2008 gefaseerd wordt ingevoerd. Deze Wet voorziet in het eenmalig verzamelen van relevante gegevens op het gebied van werk en inkomen. Deze wet moet voorkomen dat de overheid vaker dan één keer vraagt naar gegevens waarover ze al beschikt. Dit houdt in dat Wwb gerechtigden geen inkomensbewijzen meer te hoeven overleggen. Het zorgloket zal zelf zorg dragen voor de uitwisseling van de gegevens met de ISD.

26

BIJLAGE 1 Resultaten Over het algemeen zijn de bezitters van een PasWijzer zeer tevreden. Gemiddeld geeft men het rapportcijfer 8,5. De ondervraagden zijn ook zeer tevreden over de aanvraagprocedure bij het zorgloket, men geeft als gemiddeld rapportcijfer daarvoor ook een 8,5. Over de wijze waarop de aanvragers van de PasWijzer zijn behandeld door de medewerkers van het zorgloket is men uitermate tevreden. Het gemiddeld rapportcijfer hiervoor is zelfs een 9,0. Bekendheid met de PasWijzer De meerderheid van de respondenten is bekend met de PasWijzer (83,7%), er is echter toch nog een groep mensen die niet van de PasWijzer gehoord heeft (16,3%). De meeste ondervraagden hebben hun informatie over de PasWijzer uit de nieuwsbrief zorg (32%), de lokale krant (Maasroute) (31,1%), door folders/brochure (24,8%) of via familie/vrienden (22,5%). Bezit PasWijzer Van de ondervraagden is bijna iedereen in het bezit van een PasWijzer (91,8%). Slechts 8,2% heeft de PasWijzer niet aangevraagd. De meest genoemde redenen hiervoor zijn gezondheidsklachten en oninteressante kortingen. Redenen...

Aantal

%

1 4 2 4 3 3 4

5,6 22,2 11,1 22,2 16,7 16,7 22,2

Onbekend waar PasWijzer kan worden aangevraagd Kortingen zijn niet interessant Schaamte om de pas te gebruiken Gezondheidsklachten Bijkomende kosten te hoog Niet aan gedacht Anders Tabel 1: Redenen om geen PasWijzer aan te vragen

Aanvraagprocedure PasWijzer bij het zorgloket De aanvraagprocedure bij het zorgloket scoort met een gemiddeld cijfer van 8,5 zeer hoog. Van de respondenten is ruim driekwart tevreden (79,3%). Als belangrijkste verbeterpunten worden genoemd; aanvraag op meerdere plaatsen kunnen doen en het vereenvoudigen van het aanvraagformulier. Verbeterpunten aanvraagprocedure...

Aantal

Niets, ik ben tevreden 161 Vereenvoudiging aanvraagformulier 15 Wachttijd bij Zorgloket 5 Aanvraag op meerdere plaatsen kunnen doen 19 Duidelijkheid benodigde papieren 13 Anders 4 Tabel 2: Verbeterpunten aanvraagproces PasWijzer

% 79,3 7,4 2,5 9,4 6,4 2,0

Over de wijze waarop de aanvragers van de PasWijzer zijn behandeld door de medewerkers van het zorgloket is men uitermate tevreden. Het gemiddeld rapportcijfer hiervoor is een 9,0. Als belangrijkste verbeterpunten worden genoemd een aanvraag afhandelen in de spreekkamer en meer tijd uittrekken voor uitleg.

27

Verbeterpunten behandeling zorgloket..

Aantal

Niets, ik ben tevreden 177 Meer tijd uittrekken voor uitleg 9 Mij meer op mijn gemak stellen 2 Mij meer als persoon/individu benaderen 3 Aanvraag in spreekkamer afhandelen 23 Mij aanspreken met U 2 Anders 1 Tabel 3: Verbeterpunten behandeling Zorgloket

% 85,5 4,3 1,0 1,4 11,1 1,0 0,5

De meeste PasWijzer aanvragers voelden zich bij het verlaten van het zorgloket door de medewerkers goed geholpen (55,1%), vriendelijke te woord gestaan (35,3%) en als mens behandeld (7,2%). De overgrote meerderheid is dan ook tevreden (85,5%). Slechts 1% had het gevoel afgesnauwd te zijn en 0,5% voelde zich niet welkom. Gevoel bij verlaten zorgloket...

Aantal had het gevoel dat de medewerker mij niet heeft gezien 0 voelde ik mij goed geholpen 114 had ik het gevoel dat ik ben afgesnauwd 2 voelde ik mij vriendelijk te woord gestaan 73 had ik het gevoel dat ik niet welkom was 1 voelde ik mij als mens behandeld 15 anders, namelijk 2 Tabel 4: Gevoel bij verlaten Zorgloket

% 0,0 55,1 1,0 35,3 0,5 7,2 1,0

Het gebruik van de PasWijzer Slechts 7,8% van de bezitters van de PasWijzer gebruikt deze iedere dag en 16,1% maakt er iedere week gebruik van. De meeste ondervraagden gebruiken de PasWijzer minder dan 6 keer per jaar (37,0%). De PasWijzer wordt door 21,9% 6-11 keer per jaar gebruikt, door 17,2% 1-3 keer per maand. Meest gebruikte aanbod door aanvrager zelf: De Leest, de bibliotheek en Brabants Dagblad/BN De Stem. De PasWijzer wordt door de aanvrager zelf het meest gebruikt voor korting bij de Leest (43,9%), gevolgd door de bibliotheek (41,3%), het Brabants Dagblad/BN (38,8%) en het Zwembad (29,6%). Er is niemand van de respondenten die gebruik maakt van de PasWijzer bij Van de Wiel studiebegeleidingscentrum. Ook is er nauwelijks belangstelling voor gebruik van de PasWijzer bij De Mads (0,5%), Studyvision (0,5), De Bolder (1,0%) en het CMD (1,0%). Gebruik PasWijzer door kinderen Het percentage kinderen van de aanvrager dat gebruik maakt van de PasWijzer ligt beduidend lager dan het gebruik van de aanvrager zelf (25,4%). De overgrote meerderheid van de kinderen maakt er geen gebruik van (74,6%). Het percentage thuiswonende kinderen komt hiermee redelijk overeen (21,2%). De gemiddelde leeftijd van de kinderen ligt tussen de 10,3 en 15,2 jaar. Omdat het aantal kinderen dat heeft aangeven waarvoor de PasWijzer wordt gebruikt niet representatief is kan hierover geen uitspraak worden gedaan.

28

Verbeterpunten PasWijzer Als belangrijkste verbeterpunten worden genoemd meer aanbod op gebied van winkels (58,2%), meer aanbiedingen voor ouderen (50,7%) en meer recreatieve aanbiedingen (44,8%): Verbeterpunten PasWijzer...

Aantal Hoogte van kortingen 50 Meer aanbiedingen voor kinderen 22 Meer aanbiedingen voor ouderen 102 Meer aanbod op gebied van eten en drinken 63 Meer recreatieve aanbiedingen 90 Meer aanbod op gebied van winkels 117 Ook aanbod buiten Waalwijk 53 Vereenvoudigen declaratiewijze SchoolWijzer en SportWijzer 7 Anders 7 Tabel 5: Verbeterpunten PasWijzer

% 24,9 10,9 50,7 31,3 44,8 58,2 3,5 3,5 26,4

Een kleine meerderheid van de ondervraagden is 65 jaar of ouder (51,0%). Leeftijd bezitters PasWijzer... Tot 65 jaar 65 jaar en ouder Tabel 6:Leeftijd ondervraagden

Aantal 140 148

% 49,0 51,0

De overgrote meerderheid van de ondervraagden zou anderen adviseren een PasWijzer aan te vragen (94,4%).

29

Bijlage 1a: Vragenlijst

30

31

32

33

34

Bijlage 1b: Frequentietabellen per vraag 1. Bekend met PasWijzer

Ja Nee Totaal

Aantal % 236 83,7% 46 16,3% 282 100,0%

2. Wijze waarop bekend met PasWijzer

Familie/vrienden Folders/brochure Nieuwsbrief zorg Regionale krant Lokale krant (Maasroute) Anders Totaal

Aantal 50 55 71 20

% 22,5% 24,8% 32,0% 9,0%

69

31,1%

11 222

5,0% 124,3%

3. In bezit van PasWijzer

Ja Nee Totaal

Aantal % 214 91,8% 19 8,2% 233 100,0%

4. Reden geen PasWijzer aangevraagd

Onbekend waar PasWijzer aangevraagd kan worden Kortingen zijn niet interessant Schaamte om de pas te gebruiken Gezondheidsklachten Bijkomende kosten te hoog Niet aan gedacht Anders Totaal

Aantal 1 5,6% 4 22,2% 2 11,1% 4 22,2% 3 16,7% 3 16,7% 4 22,2% 18 116,7%

5. Tevredenheid PasWijzer Cijfer Tevredenheid aanvraagprocedure PasWijzer

8,5

35

6. Verbeterpunten aanvraagproces PasWijzer

Niets, ik ben tevreden Vereenvoudiging aanvraagformulier Wachttijd bij Zorgloket Aanvraag op meerdere plaatsen kunnen doen Duidelijkheid benodigde papieren Anders Totaal

Aantal % 161 79,3% 15 7,4% 5 2,5% 19 9,4% 13 6,4% 4 2,0% 203 106,9%

7. Tevredenheid behandeling Zorgloket Cijfer Tevredenheid behandeling Zorgloket

9,0

8. Verbeterpunten behandeling Zorgloket

Niets, ik ben tevreden Meer tijd uittrekken voor uitleg Mij meer op mijn gemak stellen Mij meer als persoon/individu benaderen Aanvraag in spreekkamer afhandelen Mij aanspreken met U Anders Totaal

Aantal % 177 85,5% 9 4,3% 2 1,0% 3 1,4% 23 11,1% 2 1,0% 1 ,5% 207 104,8%

9a. Gevoel bij verlaten Zorgloket

Had het gevoel dat de medewerker mij niet heeft gezien Voelde ik mij goed geholpen Had ik het gevoel dat ik ben afgesnauwd Voelde ik mij vriendelijk te woord gestaan Had ik het gevoel dat ik niet welkom was Voelde ik mij als mens behandeld Anders, namelijk Totaal

Aantal % 0 ,0% 114 55,1% 2 1,0% 73 35,3% 1 ,5% 15 7,2% 2 1,0% 207 100,0%

36

9b. Frequentie gebruik PasWijzer

Iedere dag Iedere week 1 - 3 keer per maand 6 - 11 keer per jaar Minder dan 6 keer per jaar Totaal

Aantal % 15 7,8% 31 16,1% 33 17,2% 42 21,9% 71 37,0% 192 100,0%

10. Gebruik PasWijzer zelf

De Leest Bibliotheek Zwembad Brabants Dagblad/BN De Stem Den Bolder De Terp Van de Wiel studiebegeleidingscentrum De Mads Centrum voor Muziek & Dans Klussendienst WML SchoolWijzer Schoenenmuseum SportWijzer Studyvision Health City Totaal

Aantal % 86 43,9% 81 41,3% 58 29,6% 76 38,8% 7 3,6% 2 1,0% 0 ,0% 1 ,5% 2 1,0% 12 6,1% 13 6,6% 18 9,2% 43 21,9% 1 ,5% 8 4,1% 196 208,2%

11. Maken kinderen gebruik van PasWijzer

Ja Nee Totaal

Aantal % 31 25,4% 91 74,6% 122 100,0%

12. Frequentie gebruik PasWijzer kinderen

Iedere dag Iedere week 1 - 3 keer per maand 6 - 11 keer per jaar Minder dan 6 keer per jaar Totaal

Aantal % 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

37

13. Gebruik PasWijzer kinderen

De Leest Bibliotheek Zwembad Brabants Dagblad/BN De Stem Den Bolder De Terp Van de Wiel studiebegeleidingscentrum De Mads Centrum voor Muziek & Dans Klussendienst WML SchoolWijzer Schoenenmuseum SportWijzer Studyvision Health City Totaal

Aantal 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1

% 100,0% 100,0% 100,0% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% ,0% 100,0% ,0% ,0% 400,0%

14. Tevredenheid PasWijzer algemeen Cijfer Tevredenheid PasWijzer algemeen

8,5

15. Verbeterpunten PasWijzer

Hoogte van kortingen Meer aanbiedingen voor kinderen Meer aanbiedingen voor ouderen Meer aanbod op gebied van eten en drinken Meer recreatieve aanbiedingen Meer aanbod op gebied van winkels Ook aanbod buiten Waalwijk Vereenvoudigen declaratiewijze SchoolWijzer en SportWijzer Anders Totaal

Aantal % 50 24,9% 22 10,9% 102 50,7% 63 31,3% 90 44,8% 117 58,2% 53 26,4% 7 3,5% 7 3,5% 201 254,2%

16. Adviseren PasWijzer

Ja Nee, omdat Totaal

Aantal % 204 94,4% 12 5,6% 216 100,0%

38

17. Geslacht

Man Vrouw Totaal

Aantal % 93 32,7% 191 67,3% 284 100,0%

18. Leeftijd

14 15 17 18 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 55 56 57 58 59

Aantal 1 2 1 2 1 2 2 1 2 1 1 1 1 2 2 3 3 1 4 4 3 7 2 7 3 4 1 2 4 3 3 5 2 5 4 3 5 2 3 2

% ,3% ,7% ,3% ,7% ,3% ,7% ,7% ,3% ,7% ,3% ,3% ,3% ,3% ,7% ,7% 1,0% 1,0% ,3% 1,4% 1,4% 1,0% 2,4% ,7% 2,4% 1,0% 1,4% ,3% ,7% 1,4% 1,0% 1,0% 1,7% ,7% 1,7% 1,4% 1,0% 1,7% ,7% 1,0% ,7%

39

60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 90 91 95 Totaal

65,00 100,0 0 Total

2 ,7% 6 2,1% 3 1,0% 8 2,8% 5 1,7% 9 3,1% 4 1,4% 8 2,8% 10 3,5% 6 2,1% 9 3,1% 10 3,5% 13 4,5% 6 2,1% 8 2,8% 6 2,1% 10 3,5% 6 2,1% 7 2,4% 5 1,7% 6 2,1% 9 3,1% 2 ,7% 1 ,3% 5 1,7% 6 2,1% 3 1,0% 2 ,7% 1 ,3% 1 ,3% 1 ,3% 1 ,3% 286 100,0%

Count 140

Column N % 49,0%

146

51,0%

286

100,0%

19. Nationaliteit

Nederlands Turks Marokkaans Surinaams Anders Totaal

Aantal % 275 98,2% 6 2,1% 2 ,7% 1 ,4% 2 ,7% 280 102,1%

40

20. Woonsituatie

Alleenstaand Alleenstaande ouder Echtpaar / gezamenlijke huishouding Totaal

Aantal % 127 45,5% 52 18,6% 100 35,8% 279 100,0%

21. Thuiswonende kinderen

Ja Nee Totaal

Aantal % 58 21,2% 215 78,8% 273 100,0%

22. Gemiddelde leeftijd kinderen

Leeftijd Leeftijd Leeftijd Leeftijd

kind kind kind kind

1 2 3 4

Cijfer 15,2 13,0 10,3 14,4

23. Opleiding Aantal % Basisonderwijs 83 32,5% Lager beroepsonderwijs 72 28,2% Middelbaar onderwijs 73 28,6% Hoger beroepsonderwijs 10 3,9% Wetenschappelijk onderwijs 1 ,4% Anders, namelijk 16 6,3% Totaal 255 100,0%

24. Betaald werk

Ja Nee Totaal

Aantal % 31 11,6% 237 88,4% 268 100,0%

41

25. Besteding vrije tijd

Sporten Met kinderen erop uit Vrijwilligerswerk Huishouden Tuinieren Anders Totaal

Aantal % 85 35,4% 40 16,7% 58 24,2% 140 58,3% 56 23,3% 48 20,0% 240 177,9%

Colofon Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de afdeling welzijn en onderwijs van de gemeente Waalwijk. Auteur: mevr. L.H.A. Krikken Meer informatie over het onderzoek kunt u opvragen bij [email protected]

maart 2007

42

BIJLAGE 2 communicatiemiddelen In deze bijlage wordt een aantal manieren om niet-gebruik van de Paswijzer tegen te gaan aangegeven. Hierbij gaan we uit van een passieve en een actieve benadering van de doelgroep. a. Passieve voorlichting Bij de passieve voorlichting gaat men uit van voorlichting die niet specifiek gericht is op het individu maar gericht is op de totale groep. Hierbij moeten mensen zelf stappen ondernemen om te komen aan de informatie over de vraag of ze in aanmerking komen voor de paswijzer. Te gebruiken Communicatiemiddelen: posters en informatiebrochures Paswijzer Deze posters en brochures kunnen beschikbaar worden gesteld bij de receptie van het Zorgloket en in de hal van het gemeentehuis, wachtruimte ISD etc. Daarnaast is het zinvol ze te verspreiden bij maatschappelijke organisaties en openbare voorzieningen. Publicaties in huis- aan – huisbladen Periodiek kunnen publicaties over de paswijzer op de gemeentepagina in de Maasroute worden gepubliceerd. Nieuwsbrief Zorgloket Waalwijkwijzer Het Zorgloket WaalwijkWijzer geeft periodiek een nieuwsbrief uit. In deze nieuwsbrief is een rubriek Paswijzerweetjes opgenomen met daarin de laatste nieuwtjes, aanbiedingen etc. Zorgloket WaalwijkWijzer Bij het zorgloket kan een afzonderlijke informatie rek met paswijzerinformatie ingericht worden. Daarnaast kunnen de consulenten en adviseurs de benodigde productinformatie verschaffen. In de toekomst kunnen de pluspunten in de wijk voorzien worden van een Paswijzer informatiezuil. Voorlichtingsbijeenkomsten Op verzoek van derden geven de medewerkers van het Zorgloket Waalwijkwijzer regelmatig voorlichting over de zorgloket producten. Hierbij is denken aan voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd door de KBO, Nos Ogullo etc. Daarnaast maakt het zorgloket regelmatig gebruik van uitnodigingen om voor een themabijeenkomst een informatiekraam te bezetten zoals bijvoorbeeld de Themadag van de klankbordgroep Wmo in juni 2007 en de dementiebijeenkomst in september 2007. Web-site Steeds meer mensen zoeken de informatie voor zichzelf of voor anderen via de web-site. Via de www.zorgloketwaalwijkwijzer is informatie over de paswijzer te vinden. Daarnaast kunnen ook de aanvraagformulieren gedownload worden. b. Actieve benadering Onder een actieve benadering wordt verstaan dat de mogelijke paswijzergerechtigden persoonlijk worden benaderd met informatie over de paswijzer. Men hoeft dus niet meer zelf het initiatief te nemen om aan informatie te komen. Hiervoor kunnen de volgende bestanden gebruikt worden. • Bestanden van de ISD-ml met de alle Wwb/IOAW en IOAZ en bijzondere bijstand gerechtigen in de gemeente Waalwijk. • Bestanden van de kwijtschelding lokale belastingen

43

Huisbezoeken senioren Via de ouderenadviseurs wordt iedere 75 jarige in Waalwijk aangeschreven. Zonder tegenbericht wordt er vervolgens van uitgegaan dat de betrokken bewoners het op prijs stellen dat zij thuis worden bezocht door een van vrijwilligers die nadere tekst en uitleg gegeven over de bestaande regelingen op het gebied van zorg, wonen en inkomen. Tevens wordt hulp gegeven bij het invullen van het formulier. Rol van maatschappelijke organisaties Maatschappelijke organisaties hebben een actieve rol in de voorlichting over de Paswijzer. Deze organisaties hebben een belangrijke doorverwijsfunctie. Voorbeelden van organisaties Juvans, Vluchtelingenwerk, Mozaïek, kerkelijke instellingen, scholen, GGD, Stichting de Strohalm, huisartsen etc.

44

BIJLAGE 3 verslag Platform Zorg Afwezig zonder kennisgeving : Hans Gloudemans. Gast aan tafel: Cissy de Bruijn Gemeenteraadslid, CDA fractie (later). Agenda: a) Welkom b) Bespreking concept evaluatie Paswijzer 2006-2007. c) Rondvraag. d) sluiting. a) Welkom aan een ieder. b) Het concept evaluatie PasWijzer wordt tekstueel en inhoudelijk doorgespit, de verslaggeving beperk zich tot de toevoegingen van de aanbevelingen Te weten: 1) Uitbreiding van het kortingspercentage voor de Leest en den Bolder van 50 naar 75%. Het aantal paswijzer houders zal daarmee toenemen echter het budget moet daarvoor toereikend zijn. Er zal de nodige publiciteit aan gegeven worden om zoveel mogelijk mensen hierbij te betrekken. 2) Invoering van een forfaitair bedrag van € 75,= voor de muziekschool en de Terp. 3) Overname van het Nibud advies van 112% naar 120% in één stap en en de ruimte in de diftar kwijtschelding volledig te benutten. 4) Aanbod van de fotograaf voor de pasfoto’s per woonkern. 5) Achterwege laten van tabel Gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden 2003-2004, dit geeft een scheef beeld van de werkelijke situatie. ( pagina 4) 6) Tabel 2004 huishoudens met een laag inkomen (pagina 5) Niet ingedeeld: zijn mensen waarvan de inkomensbron niet bekend is. 7) Radarproject is een re-integratie instrument en uitbesteed aan een extern Bureau. (pagina 7) 8) De rekenmethodiek met behulp van COELO is volledig achterhaald, helaas is hiervoor tot nu toe geen vervanger en zal dit referentiepunt 2004 worden gehandhaafd. (pagina 5)

c)

Rondvraag:

Sjan is content met de inbreng van het Platform Zorg en zal de gedane opmerkingen verwerken.

45

d)

Sluiting:

Wel thuis! Nagekomen per e-mail: De aanbeveling tot uitbreiding van de SchoolWijzer met een forfaitair bedrag van max. € 75,= t.g.v. het schoolfonds ouderbijdrage voor basis en voortgezet onderwijs tot 18 jaar ( tot de basisbeurs). Opmerking in het algemeen: De aanbevelingen hebben ten doel de deelname van de PasWijzer dermate te bevorderen dat de Waalwijkse gemeenschap thans boven het landelijk gemiddelde met 11,3 % aan huishoudens met een inkomen op het sociaal minimum niveau wordt terug gedrongen tot een percentage ver beneden het landelijk gemiddelde van 9%. Een uitdaging voor het Platform Zorg en de Gemeente Waalwijk samen. De behandeling van de evaluatie PasWijzer zal plaatsvinden op 20 maart in het Cluster Samenleving en op 3 april in de Gemeenteraad. Herman Wachtels van den Berg.

46

Afkortingenlijst AOW COELO IOAW IOAZ ISD-ml VVE Wajong WAO Wmo WML WI WIA WSW WWB

Algemene Ouderdomswet Centrum voor Onderzoek van de Economie voor Lagere Overheden Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte Werkloze werknemers Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte Gewezen zelfstandigen Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden Langstraat Voor en Vroegschoolse Educatie Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering jonggehandicapten Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet maatschappelijke ondersteuning Werkvoorziening Midden Langstraat Wet Inburgering Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Wet Sociale Werkvoorziening Wet werk en bijstand

Geraadpleegde rapporten en gebruikte Informatiebronnen Voor het tot stand komen van deze evaluatienota Paswijzer 2006 – 2007 is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen: • • • • • • • • • • • • •

Voorkom dat het voorkomt, nota van de gemeente Waalwijk, 1996; Armoede is meer dan gebrek aan geld…, Nota van de gemeente Waalwijk december 2004; Paswijzer Een nieuw Armoedebeleid, nota van de gemeente Waalwijk juni 2005; De Armoedemonitor van het Sociaal Cultureel Planbureau augustus 2006; Beleidsplan 2008 ISD; Welzijn is minder zorg. Schulden is zorg. Welzijn is minder schulden, evaluatie schuldhulpverlening 2007; Statistisch Jaarboek 2008 uitgave van de gemeente Waalwijk, Bureau Onderzoek en Statistiek; Informatie Zorgloket Waalwijkwijzer voor het verkrijgen van informatie met betrekking tot de kenmerken van de paswijzershouders en het gebruik van de School en Sportwijzer; Informatie ISD voor het verkrijgen van informatie over het aantal Wwb /IOAW/IOAZ gerechtigden en informatie met betrekking tot de bijzondere bijstand Informatie gemeente Waalwijk, met betrekking tot de informatie over het daadwerkelijk gebruik van de Paswijzer Sociaal Info januari 2007, uitgave van Elsevier Overheid Minima-effectrapportage Gemeente Waalwijk, december 2005 De Armoedeval, Een nieuwe kijk op een oud probleem, januari 2007