MEE Drechtsteden Maakt meedoen mogelijk. Cliëntondersteuning. Eerste kwartaal MEE Drechtsteden 2015 Dordrecht

MEE Drechtsteden Maakt meedoen mogelijk

Cliëntondersteuning Eerste kwartaal MEE Drechtsteden 2015 Dordrecht

Cliëntondersteuning Meedoen, maatschappelijke meerwaarde en samenwerken Op 1 januari 2015 was de transitie van AWBZ naar WMO een feit. Een belangrijke datum waar we met veel verschillende partijen naartoe hebben gewerkt. Het transformatieproces is nog volop in beweging; wanneer het eindigt is nog niet in zicht. Na het eerste kwartaal zijn de eerste resultaten en ervaringen te melden. In deze rapportage zullen wij u middels concrete cijfers en casuïstiek informeren. Daarnaast zullen wij ook signalen en ambities met u delen. U kunt dan denken aan het starten van nieuwe initiatieven, maar ook het voorstellen om zaken niet meer te doen op grond van onze bevindingen. De opdracht van de gemeente Dordrecht aan MEE Drechtsteden bevat twee sporen: 1) zorgdragen dat de gemeente voldoet aan de eisen die op basis van de WMO 2015 aan cliëntondersteuning zijn gesteld 2) de transformatie waarmaken: het maximaal effectief en efficiënt realiseren van de beoogde effecten van de stelselwijziging. Denk aan verandering van gedrag van professionals en burgers, andere cultuur professionals en organisaties en andere manier van met elkaar omgaan tussen gemeente, professionals en burgers.

Eisen aan cliëntondersteuning vanuit de WMO en signalen en mogelijke oplossingen • Cliëntondersteuning is voor alle ingezetenen van de gemeente beschikbaar. De AWBZ- opdracht richtte zich tot 2015 op mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking, chronische ziekte, stoornis in het autistisch spectrum, niet aangeboren hersenletsel. MEE Drechtsteden had echter vanuit haar andere opdrachten al veel ervaring met de GGZ-doelgroep (onder andere vanuit buddyzorg) en de doelgroep ouderen (onder andere vanuit ouderenadvies). Verderop in deze rapportage treft u casuïstiek waaruit blijkt dat we door het verbinden van de expertise die we hebben op het gebied van cliëntondersteuning met bovengenoemde expertise cliëntondersteuning kunnen bieden aan alle inwoners van Dordrecht. Daarnaast opereren wij als een netwerkorganisatie: wij delen en verbinden de in (en buiten) Dordrecht beschikbare expertise maximaal. Per 2015 is cliëntondersteuning in de Sociale Teams ondergebracht. Daarnaast heeft MEE Drechtsteden een centraal team ten behoeve van de gehele Drechtsteden. Deze schaalgrootte maakt dat wij specialistische/diepte kennis kunnen blijven bieden. Denk hierbij aan sociaal juridische dienstverlening, diagnostiek, specifieke kennis op het gebied van arbeid/pgb, crisisinterventie.

2

Door het onderbrengen van cliëntondersteuning in de Sociale Teams is er een scheiding gekomen tussen sociaal cultureel werk en cliëntondersteuning (Krispijn uitgezonderd). Signaal: we merken dat we een groot risico lopen om de opgebouwde winst van onze samenwerking van sociaal cultureel werk en cliëntondersteuning te verliezen. Ambitie: we zullen gericht werk maken van een duurzame verbinding van expertises binnen en buiten Sociale Teams zodat cliënten snel, via korte lijnen en goed ondersteund worden.

De doelstelling van cliëntondersteuning is tweeledig: • ondersteuning gericht op het versterken van de zelfredzaamheid en participatie • ondersteuning bij het verkrijgen van dienstverlening op alle levensgebieden. Deze doelstelling is geborgd in zowel onze missie/ visie als in de werkwijze. Al onze medewerkers zijn en blijven getraind op het gebied van sociale netwerkversterking. Zie definitie Ministerie VWS tav cliëntondersteuning. Een aantal kernpunten vanuit onze missie zijn: Duurzaam vergroten van de zelfredzaamheid en participatie van kwetsbare burgers, beperken van de kosten voor de samenleving, innovatieve maatschappelijke ondernemer die maximaal de krachten in het integrale netwerk van dienstverleners activeert en benut. Zo zien we cliënten in de zelfredzaamheidsmatrix sprongen vooruit maken op diverse gebieden na een vraagverheldering. Onze consulenten hebben breedtekennis op alle levensgebieden en specialistische kennis op een aantal gebieden; het centrale team heeft daar waar nodig ook specialistische kennis beschikbaar die waar nodig ingeroepen kan worden om mee te denken dan wel over te nemen. • Cliëntondersteuning is onafhankelijk Wij blijven onafhankelijk net als voorgaande jaren: onze medewerkers zijn altijd getraind en gecoached in het feit dat de cliënt ten alle tijde het gevoel moet hebben dat de cliëntondersteuner naast hem staat en in de positie is om diens belang te dienen. MEE Drechtsteden kent intern geen andere vormen van betaalde zorg- en dienstverlening en heeft geen enkele (morele)verplichting naar welke aanbieder dan ook.Zowel in de Sociale Teams als centraal borgen we een onafhankelijke blik. Daarnaast hebben wij geen indicerende rol.

Cliëntondersteuning rapportage eerste kwartaal 2015 | MEE Drechtsteden

• Cliëntondersteuning tijdens het onderzoek Tijdens het onderzoek (zoals bedoeld in de WMO) kan gebruik worden gemaakt van cliëntondersteuning. Degene die het onderzoek verricht kan dan niet degene zijn die de cliëntondersteuning biedt. De cliënt moet kunnen vertrouwen op de onafhankelijkheid en dat alleen zijn belang wordt gediend. Wij hebben deze rol nu, net als voor 2015. Signaal: wij zien dat de cliënten ons nog relatief weinig vragen stellen met betrekking tot ondersteuning tijdens het onderzoek. We weten dat de SDD( Sociale Dienst Drechtsteden) wel verwijst naar ons. Vanuit onze netwerkpartners krijgen wij echter het signaal dat de behoefte er wel degelijk is. Ambitie: komende periode zullen wij met de SDD, (zorg)aanbieders en cliënten/burgers onderzoeken wat maakt dat de vragen ons niet bereiken en zullen hier een gezamenlijk plan van aanpak aan koppelen. De eerste stappen hierin zijn al genomen.

Transformatie dienstverlening Wij hebben ook met de gemeente Dordrecht uitgebreid gesproken over de inrichting van de dienstverlening. Waar positioneren we de cliëntondersteuning zodat het maximaal en efficient bijdraagt aan het realiseren van de opdracht aan MEE Drechtsteden? Daarnaast waren bij het inrichtingsvraagstuk een tweetal kaders dominant: • het borgen/vasthouden van de specifieke expertise • het borgen van de onafhankelijke positie Ten aanzien van het borgen en vasthouden van de specifieke expertise hebben we afgesproken dat consulenten die vanuit een Sociaal Team werken 70% van zijn/haar uren sowieso beschikbaar heeft voor de individuele cliëntondersteuning. De overige 30% van de uren wordt ingezet op collectieve zelfredzaamheid en expertise. U kunt hierbij denken aan een bundeling van individuele vragen die collectief opgepakt kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de MEE- woonwinkelwebsite. Dit is een overzicht van bewoonde en toekomstige woningen zodat er een actueel en compleet overzicht is van alle mogelijkheden in de regio voor de doelgroep van MEE. Iedere organisatie of instelling kan hier zijn of haar woningaanbod op kwijt en is een initiatief die opgezet naar aanleiding van signalen van cliënten uit de verschillende regio’s. Door de vragen te bundelen is dit aanbod ontstaan.

Wij zijn op dit moment, anticiperend op alle ontwikkelingen, bezig met een organisatieontwikkeltraject, waarbij wij onze organisatie zo in willen richten dat zij, naast dat het bijdraagt aan het realiseren van onze missie en visie, maximaal flexibel mee kan bewegen met de veranderende omgeving en de veranderende vragen. Professionals kunnen dan in elke willekeurige samenwerkingsvorm hun toegevoegde waarde inbrengen en tevens binding houden met de MEE-organisatie ten behoeve van borging en sturing op kwaliteit. Signaal: Als je specialistische kennis niet borgt, loop je het risico dat je wel een generalistisch team hebt, maar specialistische kennis verliest. De vraag is enerzijds of je dan nog aan de wettelijke verplichting kan voldoen om alle ingezetenen op alle levensgebieden te ondersteunen en anderzijds of je het preventieve stuk in de volle breedte borgt.

Signaal: We onderzoeken uiteraard ook of er mogelijkheden zijn om op onderdelen vrijwilliger of studenten ingezet zouden kunnen worden (jobcarving). Dit vraagt echter nog onderzoek naar vraagstukken als: hoe borg je kwaliteit, hoe blijf je voldoen aan één van de eisen die de wetgever stelt namelijk dat cliëntondersteuning professioneel is?

Signaal: Op verschillende niveaus zijn er verschillende verwachtingen. Op bestuurlijk niveau krijgen we signalen dat we als MEE niet zichtbaar genoeg zijn, terwijl we op ambtelijk niveau integraal werken in Sociale Teams. De gemaakte keuzes waaronder de inzet van cliëntondersteuning in de Sociale Teams maakt dat een effect niet meer direct te koppelen is aan de MEE-medewerker. Men is daar namelijk herkenbaar als een medewerker vanuit het Sociaal Team en niet direct herkenbaar als iemand van MEE.


3

Zo is naar ons idee een toekomstig kernvraagstuk - waar met de invoering van de Participatiewet al meer belangstelling voor ontstaat -, de versterking van de sociaaleconomische positie van onze klanten, individueel en collectief. Een voorbeeld waarvan wij denken dat wij hier met een flexibele organisatie (samen met netwerkpartners) nog meer dan ooit op in gaan spelen. De noodzaak voor samenhang tussen de verschillende wettelijke terreinen wordt steeds groter en is vanuit het perspectief van de kwetsbare burgers essentieel voor het waarmaken van de doelstellingen van de Participatiewet, de Wmo, de Jeugdwet en Passend Onderwijs. De MEE-expertise kan bijv. ingezet worden om kwetsbare burgers te ondersteunen om zoveel mogelijk zelf een bodem onder hun bestaan te leggen, werk en een eigen inkomen te verwerven en zelfstandig wonen en het daarbij naar vermogen benutten van ieders talenten en sociale inzet.

Signalen algemeen Registratiesystemen die niet op elkaar aansluiten. MEE Drechtsteden doet mee aan een pilot vanuit het AMHK waarbij de expertise rondom (h)erkennen van een beperking benut wordt. Ervaring leert dat wanneer je dit tijdig herkent de (cliënt)ondersteuning op een wijze in kan zetten die beter aansluit bij de cliënt waardoor het effect groter is. Een belangrijk hulpmiddel was dat er in het registratiesysteem nagekeken kon worden of iemand bekend was of dat er relevante informatie beschikbaar was. Een oplossing kan simpelweg toegang tot het systeem zijn en de beperking registreren in Ris (Ris is het registatiesysteem van de Sociale Wijkteams).

Tot slot zou het wenselijk zijn om duidelijke effecten aan te kunnen geven. Om diverse redenen is het echter lastig om dit meetbaar te maken. De projectgroep Sociale Teams Dordrecht (waarin alle organisaties vertegenwoordigd zijn) bedenken in 2015 hiervoor een gemeenschappelijke oplossing. Naast dit onderwerp staat ook de privacyregeling, gemeenschappelijke aanpak meldcode en klanttevredenheidonderzoek op de agenda. Ik hoop dat u na het lezen van deze rapportage een duidelijk beeld heeft van dat wat MEE binnen Dordrecht doet en wellicht nog meer kan betekenen. Wij durven te zeggen dat u, met de wijze waarop cliëntondersteuning ingezet is binnen Dordrecht, de belangen van kwetsbare burger centraal stelt en voldoet aan de eisen van de wet. Voor nog meer toelichting of uitleg bent u van harte uitgenodigd om een keer langs te komen. De medewerkers die met ‘de voeten in de klei staan’ gaan graag met u in gesprek. Telma Vos, Directeur MEE Drechtsteden

Nakomen van de beschikking meldcode In de beschikking staat dat wij gegevens moeten aanleveren volgens de meldcode Huishoudelijk geweld en kindermishandeling. Voorheen had elke organisatie zijn eigen protocollen ontwikkeld over hoe hiemee om te gaan. Totdat er een gemeenschappelijk protocol is ontwikkeld voor de Sociaal Team hanteert elke organisatie haar eigen protocollen. Wet langdurige Zorg Op dit moment zijn er in de Drechtsteden veertig cliënten die gefinancierd worden door de AWBZ en opgepakt worden door de consulenten in de Sociale Teams (WMO financiering). Dit signaal is door kwartiermakers doorgegeven aan MEE. Op dit moment worden de cliënten overgedragen aan WLZ-medewerkers van het Servicebureau (AWBZ financiering).

4


Sociale Teams Dordrecht Op dit moment zijn er vijf Sociale Teams actief in Dordrecht. In Centrum, Oost en Krispijn zijn de medewerkers enthousiast begonnen aan de gezamenlijke uitdaging met de andere partners. In Wielwijk en Crabbehof bestaan de Sociale Teams al langer. Vooral voor de nieuwe teams is er een aanlooptijd nodig maar nu al kun je merken dat de werkwijze aanslaat. Om toe te werken naar 1 januari 2015 hebben de consulenten zoveel mogelijk geprobeerd om de dossiers af te sluiten. Dit lukt natuurlijk niet bij alle cliënten. Om de kwaliteit van zorg te waarborgen is er een analyse gemaakt vanuit het perspectief van de cliënt. Dit heeft ertoe geleid dat een aantal consulenten nog een beperkt aantal cliënten heeft (gehad) in een andere wijk. Dit had bijvoorbeeld ook te maken met de tijd die men nodig had om het gestartte traject af te ronden en dit niet opwoog tegen de tijd die een overdracht met zich mee zou brengen. Er zijn minder wachtlijsten dan in 2014 door de nieuwe manier van werken. Sociale Teams die al voor 1 januri 2015 werkzaam waren hebben geen wachtlijsten, de teams die net gestart zijn hebben nog wachtlijsten vanwege de aanloopperiode. De indeling van deze teams is vooraf gebaseerd op de grootte van de wijk en welke vraagstukken er spelen. Zo zie je bijvoorbeeld dat de expertise ouderenwerk toegevoegd is in het team Centrum in Dordrecht. We gebruiken dit jaar om nog kritisch te kijken naar het aantal medewerkers in het Sociale Team. Het is een groeimodel.

De rol van MEE De rol van MEE-consulenten in de Sociale Teams is: De integrale werkwijze van Sociale NetwerkVersterking (SNV), expertise over mensen met een beperking, kennis van lokale en regionale kaart en positionering uitsluitend vanuit het belang van de cliënt. Het gaat om versterken en verbinden.

Krispijn

Centrum

Wielwijk

Crabbehof

Oost

Uit de praktijk Er kwam een dringend signaal van de woningbouwvereniging: Een vriendelijke, eenzame vrouw met (te) veel huisdieren veroorzaakte enige overlast. Of het Sociaal Team met haar in gesprek kon gaan. Dit kan een Sociaal Team snel oppakken. Het eerste gesprek met mevrouw was met iemand van het Sociaal Team samen met de woningbouwvereniging. Mevrouw leefde in een groter isolement dan de familie vermoedde. Mevrouw blijkt beperkte mentale mogelijkheden te hebben. Met tussenkomst van de familie (haar belangrijkste netwerk) is haar woning schoongemaakt. Daarnaast komt mevrouw meerdere keren per week naar het wijkcentrum, waar veel wijkbewoners en vrijwilligers samenkomen. Mevrouw doet mee aan handwerken en geniet van de contacten. Het nodige sociale toezicht is gewaarborgd, en mevrouw heeft geen structurele ambulante ondersteuning , zoals voorheen aangevraagd en geïndiceerd werd. Mevrouw doet weer met plezier mee; het Sociaal Team zorgt voor maatschappelijke meerwaarde De expertise van MEE heeft geleid tot de juiste insteek.


5

Uit de praktijk Door de samenwerking met de formulierenbrigade MEE SCW en het Sociaal Team pakken we veel vragen in een korte tijd op rondom kwijtschelding gemeentelijke belasting en waterschapsbelasting. Dat levert veel klanttevredenheid op van inwoners van Dordrecht.

Het Sociaal Team hanteert de zelfredzaamheidsmatrix(ZRM) als basis voor het plan van aanpak. Waar mogelijk wordt gewerkt vanuit de persoon met zijn netwerk. Een aantal medewerkers is geschoold in Sociale Netwerk Versterking(SNV). Het team Krispijn is bijvoorbeeld uniek vanwege de combinatie met het welzijnswerk. Hierdoor kunnen heel vlot mensen die om individuele ondersteuning komen gekoppeld worden aan welzijnsactiviteiten. Er wordt gewerkt vanuit versterking van eigen kracht zowel in eigen belang als voor anderen. Dit zorgt voor toename zelfredzaamheid en participatie. Het team zoekt efficiëntie in werken door op basis van de actualiteit een collectief aanbod te doen. Bewoners weten de weg te vinden naar de ondersteuning in de wijk. Dit is terug te zien in een toename van hulpvragen bij het sociaal cultureel werk en het aantal aanmeldingen bij het Sociaal Team Krispijn. Korte vragen worden ondervangen door de inzet van de vrijwillige gastvrouwen en de bureaudienst. De MEE-consulent kijkt naar de kracht van de burgers zelf. Maar ook naar de extra ondersteuning van het familienetwerk. Vragen van de mantelzorger worden gelijk opgepakt met de mantelzorgconsulent. Uit de praktijk Sonja werkt drie dagen per week in het onderwijs en zorgt de overige vier dagen voor haar ziek ouders. Ze heeft hulp gezocht bij MEE Mantelzorgondersteuning. Ze hebben samen een plan gemaakt waarin: • draagkracht versus draaglast is beschreven • informatieuitwisseling over respijtzorg • familienetwerkberaad is georganiseerd om de taken te verdelen. • Vrijwilligers zijn gezocht en ingezet op specefieke taken. Hierdoor kan Sonja haar baan en mantelzorg volhouden.

6

In een ander Sociaal Team ligt de kracht van de samenwerking meer op het vlak van GGZ en autisme: samenwerking met GGZ, deelname aan autisme café (betrokken geweest bij de opstart), instanties en zorgaanbieders vanuit het convenant autismenetwerk, partnercursus autisme, geven van scholing aan professionals en vrijwilligers over autisme. Uit de praktijk GGZ had de vraag over wat de cliënt, woonachtig in gebied centrum, wilde ten aanzien van zijn toekomst bij hem neergelegd. De jongere liep hier op vast, door middel van twee gesprekken met een consulent had hij zijn toekomstplannen helder en tevens welke stappen hij ging nemen en wie hij hiervoor nodig had. Hierna heeft hij weer contact opgenomen met zijn behandelaar om zijn plan te kunnen realiseren. Uitval is voorkomen.

Uit de praktijk Er is een training autisme gegeven aan de vrijwilligers van buurtbemiddeling en Vrijwilligershuis Drechtsteden. De vrijwilligers liepen vast en hebben handvatten ontvangen ten aanzien van communicatie en bejegening. Het effect is dat vrijwilligers ook getraind worden om de doelgroep te herkennen en er mee om te gaan waardoor je minder gebruik hoeft te maken van duurdere voorzieningen.

Hoe is de aansluiting tussen de Sociale Teams, wijkteams en de jeugdteams? In Dordrecht is het Sociaal Team ook het voorportaal voor de jeugdteams. Het is niet leeftijdgebonden. Op het moment dat er een indicatie nodig is, worden cliënten overgedragen aan het jeugdteam. Vooral waar men fysiek samenwerkt in een locatie komt professionele afstemming snel en goed tot stand. Zowel in contact met huisartsen als consultatiebureaus werkt men samen op; ook telefonisch en per e-mail is er contact. Verder is er casuïstiek overleg, de lijnen zijn kort. In andere Sociale Teams is de samenwerking in de startfase (kennismaken en elkaar informeren) en is er vooral aansluiting via casuïstiek. Er is veel geinvesteerd in de verbinding cliëntenondersteuning en Sociaal Cultureel Werk (SCW). Dit heeft geresulteerd dat in het Sociaal Team Krispijn ook SCW-ers zitten. Het afgelopen jaar is gebleken dat dit een grote meerwaarde heeft. Door de scheiding van cliëntenondersteuning en SCW lopen we het risico dat we de opgebouwde winst van het samengaan van deze domeinen minder goed benutten. Onze ambitie is om deze lijnen kort te houden.


Herindicatie

Wat is de route?

Met de Sociale Dienst is al in een vroeg stadium samengewerkt met MEE Drechtsteden om de herindicatie goed neer te zetten in 2015: • In samenwerking met de Sociale Dienst is er een brief opgesteld en verstuurd naar de AWBZ-cliënten met de informatie over de veranderingen en bij wie ze de vragen kunnen stellen. • Het Servicebureau coördineert en verwijst de cliënten indien nodig naar de Sociale Teams in de wijken • Er is stuctureel overleg met de Sociale Dienst rondom de signalen die er binnenkomen vanaf 1 januari van cliënten en partners.

Er komen signalen bij de WMO-consulenten van de Sociale Dienst; de cliënt wordt doorverwezen naar het Sociaal Team of Servicebureau en de consulent van MEE begeleidt de cliënt. Bij gesprekken met de WMO-consulenten biedt MEE onafhankelijke cliëntondersteuning door naast de cliënt te gaan staan. Het Sociaal Team adviseert de WMO-consulenten.

Sociale Teams

partners

Aantal medewerkers

Aanvullende expertise

Wachtlijst Per 18 maart 2015

Krispijn

Vivenz, Flexus Jeugdplein, Careyn, Zichtbare Schakel,MEE

16

Sociaal cultureel werk, Ouderenadviseurs

19

Crabbehof


9

Woningbouwcooperatie

0

Wielwijk

Vivenz, Flexus Jeugdplein, Careyn Zichtbare Schakel,MEE

8

Woningbouwcooperatie

0

Centrum


16

Ouderenadviseurs

20

Oost


13

Ouderenadviseurs, Casemanager IVH, Pedagogische ondersteuning, Autisme

14

De zichtbare effecten van MEE-consulenten Tot en met 2014 had MEE een herkenbare afzonderlijke positie in de ondersteuning van cliënten. Consulenten werkten samen in resultaat verantwoordelijke teams, waarin door eigen collega’s kennis geborgd was op verschillende leefgebieden, gedefinieerd door de AWBZ. Een team bestond onder meer uit collega’s met specialistische kennis van verstandelijke beperking, lichamelijke beperking, Integrale Vroeghulp,sociaal cultureel werk opvoeden en opgroeien, werk en inkomen, mantelzorg, etc. Eventueel aangevuld met deskundigen op gebied van mantelzorg, juridische vraagstukken of ouderenzorg. De samenwerking in de sociale teams betekent dat de consulenten van MEE in andere teamsamenstelling werken. De sociale teams bestaan uit collega’s van andere organisaties, disciplines en expertises. De kennis van doelgroepen of problematiek wordt ingebracht door de consulent, maar al snel breed gedeeld door gezamenlijk cliënten te bespreken of te bezoeken. De interventies, doelen

en resultaten worden gezamenlijk verwerkt in het registratiesysteem van de sociale teams, zodat onderlinge uitwisseling en aanvulling van expertise maximaal mogelijk is. Dit betekent echter dat de individuele zichtbaarheid van MEE-consulenten af lijkt te nemen. Het effect is meer een resultaat van het team, dan van de individuele consulent. Het team bestaat echter uit bouwstenen van aanvullende kennis, waarin de consulenten van MEE een unieke waarde vertegen-woordigen. Kennis van beperkingen, kennis van complexe vraagstukken, maar ook kennis van bijvoorbeeld SNV als methodiek. Deze waarde vertaald zich in het effect van het Sociaal Team en wordt zichtbaar gemaakt in de rapportage die vanuit deze teams in RIS wordt gegenereerd In de bijlage is daarom wel een overzicht opgenomen van de individuele inzet van medewerkers van MEE, maar niet meer van de individuele effecten. Die boeken we samen.


7

Regionaal en subregionale dienstverlening

Servicebureau MEE Drechtsteden

MEE werkt op wijken stedelijk niveau, maar heeft ook een gedegen aanbod voor regionale en subregionale dienstverlening. Deze diensten hebben doelstellingen: • Kennis delen; op lokaal, subregionaal (= Drechtsteden) en regionaal (=Zuid Holland Zuid) niveau organiseren we verschillende activiteiten voor partners en vrijwilligers om onze kennis te delen. • Kennis ontwikkelen en onderhouden en innovatie op lokaal, subregionaal niveau; hier borgen we de beschikbare kennis en ontwikkelen we de nieuwe producten voor onze cliënten en partners. • Het bundelen van vragen of groepen, waardoor effectief én efficiënt lokaal aanbod geleverd kan worden voor kleine vragen of doelgroepen.

Het Servicebureau MEE Drechtsteden (hier verder genoemd als SB) is een centraal team binnen MEE Drechtsteden. Voorheen was het SB de voorportaal voor alle cliënten van MEE en partners. In de nieuwe situatie zorgt het SB voor een warme overdracht naar de Sociale Teams in Dordrecht. De primaire taken van het SB zijn: • Het geven van informatie en advies aan cliënten met een beperking en hun netwerk. • Consultatie aan collega- professionals • Het bieden van kortdurende ondersteuning van vragen van cliënten. Dit zijn vragen die niet meer dan 1 of 2 face contacten nodig hebben. Het zijn enkelvoudige vragen. • Het verzorgen van een aanmelding voor een langer of specialistisch ondersteuningstraject binnen MEE Drechtsteden (achterwachtfunctie denk bijvoorbeeld aan zieke medewerkers in lokale teams of op eigen verzoek zijn/haar hulp niet wil vragen in een lokaal team). • De medewerks van het SB leveren van maandag tot en met vrijdag van 8.30 - 17.00 uur voor alle partners en teams crisisdienst. Deze is speciaal voor mensen met een beperking. De crisisdienst buiten de kantooruren (deze wordt geleverd door Sensor). Er zijn afspreken tussen MEE en Sensor over overdacht en verwijzing.

Door schaalgrootte hebben we een grote diversiteit van specialistische kennis in huis. Bijvoorbeeld juridische dienstverlening, arbeid en diagnostiek in relatie tot een cliënt met een beperking. Niet elk specialisme is realiseerbaar in elk Sociaal Team. Door dit bovenlokaal te borgen is dit wel beschikbaar voor elke burger en partner. Naast dit belangrijk is voor onze cliënt levert dit ook een kostenbesparing op.

Werkwijze In het diensten portofolio van MEE was er in 2014 een groot aanbod van verschillende diensten op het gebied van informatie en advies, verhogen integratie en participatie, signaleren en activeren, groepsgerichte cliënten ondersteuning en individuele cliëntenondersteuning. Vanaf 1 januari zijn deze diensten lokaal ingezet op basis van de vragen uit de lokale wijken. Het is een hele omslag in denken maar ook in de aanpak. Het service bureau, de coordinatie van de cursussen en Integrale Vroeg Hulp wordt in deze rapportage uitvoerig beschreven om de vertaling en de winst te laten zien op lokaal niveau. In de factsheet ziet u de overige diensten.

Wat is hetzelfde gebleven? Het SB is nog steeds een vraagbaak voor de cliënt, die het niet prettig vindt zich met zijn vraag te melden bij het Sociaal Team in de eigen wijk en fungeert nog steeds als vraagbaak voor collega’s en externen. Wat ook onveranderd is, is de vraagverduidelijkingsen aanmeldfunctie voor zowel cliënten die woonachtig zijn in de gemeenten waar nog geen Sociaal Team gerealiseerd is (Papendrecht, Alblasserdam en Zwijndrecht) als voor cliënten met een vraag die past binnen de specialistische dienstverlening van MEE, die niet aan een wijk gebonden is (o.a.sociaal juridische dienstverlening, mantelzorgondersteuning, buddyzorg).

Wat is veranderd? Naast deze bestaande taken, zijn er gezien de centrale positie van het SB binnen de Drechtsteden, een aantal taken bijgekomen met een subregionaal karakter. • Contact en consult functie AMHK/ Veilig thuis. • Consult functieregio breed voor verwijzers/ externen als vraagbaak. • Het bieden van clientondersteuning bij herindicatie WMO 2015 in opdracht van de sociale dienst Drechtsteden.

8


Successen • Verbinden van professioneel werken met vrijwilligers: complexe clientvragen waarbij naast professionele ondersteuning ook praktische ondersteuning nodig is. Stagiaires gaan vrijwillig de praktische ondersteuning bieden. • Verdergaande samenwerking in Dordrecht in gang gezet: het SB gaat samen met de gecertificeerde jeugdinstelling een 24/7 consultfunctie bij crisis waarmaken.

Hoe is de aansluiting tussen de Sociale Teams, wijkteams en de jeugdteams? Dit team heeft een uitmuntende expertise van de sociale kaart van de regio, ze borgen hierdoor de kennis en kwaliteit niet allen voor MEE maar voor alle partners in de regio op het gebied van welzijn en zorg. Dat maakt dat er een snelle screening kan plaatsvinden zodat de vragen van de cliënt dicht bij huis en op de juiste plek opgepakt worden. De medewerkers hebben in Dordrecht een wijk “geadopteerd” om de verbinding met de nieuwe teams (kennismaken en informeren) snel tot stand te brengen. Uit de praktijk Een oude mevrouw uit Zwijndrecht belt dat ze iemand nodig heeft om een schilderij op te hangen; we verwijzen haar naar het HIP. Terwijl de ene medewerker van het SB in gesprek is met een binnenloper, een moeder uit Alblasserdam die graag in contact wil komen met andere ouders van kinderen met autisme, is de andere collega een mail aan het beantwoorden van een meneer die in karig Nederlands vraagt waar hij een Turkse tolk kan vinden die kan ondersteunen in een gesprek met de WMO. Zo beantwoordt het SB wel 50 zorg- en welzijngerelateerde vragen per dag. Vragen waardoor mensen weer op de goede weg worden gezet, waarna ze verder zelfstandig verder kunnen. Het zijn vragen, waarbij verder geen ondersteuningstraject nodig is en waarbij doorverwijzen naar het Sociaal Team onnodig is. Omdat de vragen veelal binnen een half uur worden afgehandeld, registreren wij geen gegevens van deze mensen.


9

Cursusaanbod collectieve cliëntondersteuning Dordrecht Werkwijze Het brede wijkgerichte cursusaanbod zoals dat in de wijkcentra wordt aangeboden is gefinancierd vanuit de WMO. De AWBZ-cusussen zijn gericht op de doelgroep mensen met een beperking. Tegenwoordig vallen we allemaal onder de WMO en doelgroep is de kwetsbare burger. Er is sprake van een variëteit van cursussen 1 Het cursusaanbod voor mensen met een beperking en het netwerk. 2 Het cursusaanbod in de wijkcentra in de wijken 3 Het cursusaanbod binnen de vrijwilligersacademie (Vrijwilligershuis Drechtsteden)

1. Het cursusaanbod voor mensen met een beperking is dusdanig specifiek dat door dit centraal te organiseren mensen in de hele regio van MEEDrechtsteden de kans krijgen om dit aanbod te benutten. Een cursusaanbod kan regelmatig gerealiseerd worden wanneer er vanuit de hele regio van MEEDrechtsteden deelgenomen kan worden. “de vijver is groter” zodat er voldoende aanmelding is om een groep samen te kunnen stellen.

Op dit moment wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van de volgende wijkgerichte cursussen in onderlinge samenwerking met het sociale wijkteam en het wijkteam: Grip en glans: wijk de staart en Krispijn. De trainers voor deze cursus worden geschoold vanuit het programma mentale weerbaarheid van de dients gezondheid en jeugd. De organisatie hiervan wordt ook in samenwerking met de dienst gezondheid en jeugd gerealiseerd. Een aanbod Rondom financiën voor mensen met een beperking en het netwerk: centrum/de staart 3. Binnen de Vrijwilligersacademie wordt de cursus “train de trainer voor vrijwilligers” aangeboden. met als doel deskundige vrijwilligers in te kunnen zetten naast de professional. Elke cursus/training wordt afgesloten met een evaluatieformulier (verplicht volgens de ISO-norm).

Successen Deelnemers van cursussen ervaren deze als zeer positief en geven de cursus gemiddeld een 8.

Voorbeelden hiervan zijn: cursussen gericht op autisme, cursussen gericht om mensen met een verstandelijke beperking, cursussen voor broers en zussen. Deze cursussen worden georganiseerd op basis van open inschrijving. Een aantal cursussen worden specifiek op scholen georganiseerd. Dit heeft een aantal grote voordelen; Wanneer de cursus het toelaat levert de school een cursusleider. De school begeleid en stimuleert deelnemers de transfer te maken naar de dagelijks praktijk. In samenwerking met ouder-vereniging Balans zal in het najaar een oudercursus georganiseerd worden. Deze cursus wordt gegeven door getrainde vrijwilligers van Balans. 2. Het cursusaanbod in de wijkcentra. Op dit moment wordt er in samenwerking met de wijkteams geïnventariseerd in de wijken wat hier het aanbod is en in hoeverre het cursusaanbod genoemd onder 1 hier aangeboden kan worden. Een voorbeeld hiervan is het aanbod van de computercursussen voor mensen met een beperking. Op welke manier kan deze groep aansluiten binnen het wijkaanbod. Inmiddels is er hierover met het wijkcentrum de Staart contact over. Het specifiek ontwikkelde cursusmateriaal is daar inmiddels beschikbaar.

10


Cursussen MEE Drechtsteden Cursus

Quotes uit de evaluatieformulieren

Sociale vaardigheden voor jongeren Ook gericht op stage en werk

Wij willen als school graag deze cursus standaard in ons programma.

Pas op voor loverboys

Vanuit school: wij zien dat meisjes risico lopen, wij zijn heel blij met deze cursus

Let’s talk girls talk (meiden groep over relaties en seksualiteit)

Wij zien vanuit het praktijkonderwijs dat deze cursus voor veel meiden van belang is. Het is goed dat de cursus niet door een docent gegeven wordt.

Volwassenen met een beperking Sociale vaardigheden (ook op het werk)

Ik kan nu veel iets vragen als ik iets niet snap. Werkleider: de medewerker heeft veel minder ruzie, kan meer praten

Omgaan met spanningen

Ik heb geleerd voor mezelf op te komen en op te komen voor mijn mening. Ik heb veel geleerd van hoe ik mijn mening kan zeggen; ik vind/ik wil. De leerstappen zijn handig om erbij te houden in lastige situaties. De leerstappen ga ik gebruiken.

Computercursussen kennismaken, Word, internet en e-mail

Ik heb nu weer contact met mijn broer omdat ik kan mailen.

Voor familie/netwerk Speciaal voor mij (10-13 jaar) just 4 me (13-15 jaar) Voor broes en zussen van kinderen met een beperking

Ik wist eerst niet hoe ik met m’n broer om moest gaan. We hebben tips gekregen. Er is veel uitgelegd. Ik begrijp m’n zusje nu beter.

Oudercursus autisme/contactgroep autisme

Heerlijk om andere ouders te ontmoeten. Ik ben begonnen met het picto systeem.

Partnercursus autisme

Samen lachen samen huilen. Iedereen begrijpt je meteen.

Signaal: Op dit moment is er een gezamenlijke zoektocht gaande met wijkgerichte teams, sociale wijkteams en wijkcentra tot een cursusoverzicht te komen dat aansluit bij signalen en vragen. De ambitie is om het zo te organiseren dat er geen dubbelingen zijn in cursusaanbod en goed wordt achterhaalt wat de vraag is. Naar aanleiding hiervan kan gekeken worden welke competenties er nodig zijn om de cursus of training op maat aan te bieden.


11

Integrale Vroeghulp ZHZ – regio Drechtsteden Werkwijze Het Integrale Vroeghulp netwerk richt zich op (ouders van) kinderen van 0 t/m 6 met problemen op meerdere ontwikkelingsgebieden. Het netwerk bestaat uit partners* met specifieke kennis van de ontwikkeling van het jonge kind. Een van de taken van de coördinator IVH is het stroomlijnen van de afspraken met de netwerkpartners en de praktische uitvoering hiervan op de werkvloer. Alle partners werken bovenregionaal en brengen hun deskundigheid in binnen het kernteam, waar ieder kind besproken wordt. Op grond van het advies van het kernteam wordt het traject voor een kind uitgezet. Dit kan variëren van de inzet van vroegtijdige interventie om de ontwikkeling te stimuleren tot aan een onderzoeks- of behandeltraject voor het kind. Tot 31 december 2014 worden alle IVH vragen verdeeld over een klein aantal (3-5) ervaren medewerkers binnen MEE Drechtsteden: de IVHcasemanagers. Zij inventariseren met ouders de vragen, verzamelen alle reeds beschikbare informatie bij ouders en derden en ondersteunen ouders bij het uitvoeren van de adviezen uit het kernteam.

Om dit op te vangen is het werkproces IVH aangepast zodat het mogelijk is voor andere cliëntondersteuners om een vraag in te brengen in het kernteam. Middels een eveneens hiervoor aangepaste checklist kan beoordeeld worden of een vraag zich hiervoor inhoudelijk leent. Operationeel zijn hiervoor vragenuurtjes ingepland in alle wijken om ze te informeren over het werkproces en checklist. Signaal: Uit de praktijk zal moeten blijken of met deze werkwijze de juiste vragen binnen het kernteam IVH terecht komen. Een aandachtspunt hierbij is de cliëntregistratie die niet meer centraal plaatsvindt. Binnenkomende vragen en bijvoorbeeld de wachttijd na aanmelding zijn hierdoor op dit moment niet goed te monitoren. Belangrijk bij dit vraagstuk is dat de cliënten binnen 6 weken worden opgepakt.

Op 1 januari 2015 was bij 79 kinderen een cliëntondersteuner vanuit MEE actief betrokken. In de eerste twee maanden van 2015 zijn er 8 nieuwe aanmeldingen binnengekomen.

Sinds 1 januari 2015 worden de vragen opgepakt binnen de gemeentelijke wijk- of jeugdteams waar de medewerkers (nog) niet altijd de expertise beschikken.

Vaste teambezetting regio Drechtsteden Gemiva-SVG en ASVZ (orthopedagoge(n) Yulius (psycholoog) Syndion (maatschappelijk werkende) ASVZ (arts VG) Rijndam (kinderrevalidatiearts) Rivas (jeugdarts) MEE (cliëntondersteuner)

*IVH Zuid-Holland Zuid is een samenwerkingsverband van de volgende organisaties: MEE Drechtsteden, MEE Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, MEE Zuid-Hollandse Eilanden, Ipse de Bruggen, Gemiva-SVG Groep, Syndion, ASVZ, Rijndam Revalidatiecentrum, Visio, Rivas Zorggroep, CJG Rijnmond, Careyn, Lucertis Kinder- en Jeugdpsychiatrie

12


Nazorg als preventie, de lokale waarde van regionale dienstverlening De orthopedagoog van MEE DS participeert in het nazorg bureau wat op regionaal niveau functioneert. De partners zijn een kinderarts, Rivas, Careyn, Fsyio, en Logopodiste, Diëtiste en verpleegkundige van de afdeling Neo Natologie . Uit het adressenbestand van het nazorgbureau is op 23 maart 2014 zijn de volgende gegevens gehaald. Op dit moment zitten er 219 kinderen in het totaal in het bestand van het nazorgbureau die door de medewerkers worden ondersteunt: • Dordrecht 63 kinderen • Zwijndrecht 39 kinderen • Papendrecht 34 kinderen • Hendrik ido Ambacht 23 kinderen • Zwijndrecht 13 kinderen • Sliedrecht 11 kinderen • Ridderkerk 7 kinderen • Oud-Beijerland 4 kinderen • Rotterdam 3 kinderen • Strijen 2 kinderen • Baarland 2 kinderen (verhuisd en wilde graag in NZB blijven) • Hardinxveld-Giessendam 2 kinderen • Oud-Alblas 2 kinderen • Hoornaar 2 kinderen • Ottoland 2 kinderen • ’s-Gravendeel 2 kinderen • Kinderdijk 1 kind • Maasdam 1 kind • Streefkerk 1 kind • Barendrecht 1 kind • Puttershoek 1 kind • Aalten 1 kind (verhuisd en wilde graag in NZB blijven) • Nieuw Lekkerland 1 kind • Wijngaarden 1 kind Elke twee weken is er spreekuur en een casuastiekoverleg met de partners. Deze professionals komen een beperkt aantal keren bij elkaar. Deze expertise kun je niet toevoegen aan een lokaal team. Door bovenlokaal dit te organiseren is het een kleine interventie met een preventieve uitwerking en daarom kostenbesparend.

Uit de praktijk Een kindje is met 29 weken geboren, vertoont vanaf het begin veel problemen in zijn gedrang (veel huilen en onrustig en niet te troosten). Tijdens de casustiekbespreken heeft de medewerker van MEE (orthopedagoog) deze casus opgepakt. De moeder weet niet hoe ze er mee om moet gaan. Deze client wordt opgeroepen tijdens het spreekuur en samen met de moeder zetten ze alle signalen en “gedrag” in kaart. De moeder noteert in een schriftje wat er gebeurd tijdens een driftbui en hoe zij reageert op dit gedrag. Tussentijds is er telefonisch contact en na twee weken lezen we samen het schriftje. Hierdoor werd ze ook bewust van haar eigen gedrag. De moeder krijgt handvaten om anders te reageren om haar kind. Na twee maand belde de moeder op dat het haar niet lukte, ze kon er niet meer tegen. Eerst dacht de moeder dat het kind krampen had of dat er iets medisch aan de hand was. De kinderarts heeft medische problematiek uitgesloten en er is pedagogische ondersteuning (MEE) ingezet. Ze hebben het gedrag van het kind gefilmd in de thuissituatie. Er zat veel frustratie en onmacht in het kind en dit is gelijk een diagnostisch onderzoek afgenomen door de orthopedagoog van MEE. Hieruit bleek dat het kind een ontwikkelingsachterstand had en dat er sprake was van veel gedragsproblemen. Met dit onderzoek is een aanvraag gedaan voor het medisch kinderdagverblijf. Het blijkt dat deze jongen een vorm van autisme heeft. Met de moeder en het kind gaat het nu beter. Doordat er voortijdig is ingegrepen is deze jonge op de juiste plek terecht gekomen, normaal gesproken waren deze problemen pas naar bovengekomen op het reguliere onderwijs. Door de korte lijnen, vroegtijdig signaleren en het multidisciplinaire werken is het effect dat de moeder en het kind snel en effectief worden geholpen.

“Het ligt niet alleen aan mij, er is iets aan de hand. Jullie zijn altijd naast me blijven staan en hebben me serieus genomen. “ Moeder (43) Cliëntondersteuning rapportage eerste kwartaal 2015 | MEE Drechtsteden

13

Overzicht Regionale en subregionale dienstverlening vertaalt naar gebied (gemeenten/wijken) Activiteit

doel

Frequentie

Partners

doelgroep

Verwijzer/regie (de vraagsteller)

Participant nazorgbureau - Spreekuur - Casuïstiekoverleg

Monitoren kinderen die te vroeg of te licht zijn (prematuur, dysmatuur)

2 wekelijks 2 wekelijks

Kinderarts Careyn Rivas Fysio Logopediste Orthopedagoog (MEE)

10 kinderen per spreekuur uit regio Drechtsteden leeftijd 0-4,5 jaar)

Sophia Ziekenhuis en Albert Schweitzer Zwijndrecht

Pilot prematuren

met behulp van kortdurende interventies (6 maanden thuis begeleiding)

12 uur per gezin

Albert Schweitser Ziekenhuis

Te vroeg geboren kinderen (32 weken)

Afdeling Neonatologie Albert Schweitzer Ziekenhuis.

Honden ondersteunende begeleiding

Vergroten zelfredzaamheid en sociale participatie van kinderen

Wekelijkse training

Anne Frank school

Kinderen in de leeftijd 4-12 jaar

Anne Frank School Dordrecht en sociale teams

Zorg en veiligheidshuis Casustiek bespreking en matchen Kindspoormeldingen uit clientenbestand van MEE

Screenen, advies en oppakken casuïstiek kind-spoormelding

wekelijks

Bouwman Rivas Vivenz Yulius Veilig Thuis DGJ

Albasserwaard Drechtsteden en Hoekse waard

Netwerk Zorg en veiligheidshuis

Participant Autisme Netwerk ZHZ - Adviesteam - Sleutelfiguur (samenwerking in projecten) - Uitzetten projecten naar lokaal niveau

Verbinding aan een doel met maatschappelijk impact Een directe bijdrage aan geïntegreerde zorg en onderwijs altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen

1 keer in de 3 maand

GGZ Dordrecht Zorgaanbieders Particulieren

Project partnercursus voor mannnen (rol: ontwikkelen inhoud en PR en uitzetten lokaal)

Netwerk ZHZ

Schuldhulpverlening Sociale dienst Drechtsteden - Training nieuwe wet en regelgeving

Verbindt de nieuwe wetgeving, wijzingen en vertaalt dit naar vrijwilligers en partners en cliënten.

Op afroep

Cursusteam Sociale dienst

Doelgroep vrijwilligers Drechtsteden

Sociale dienst Vivenz

Collectieve Expertise Team

Besluiten en casuïstiek bespreken naar aanleiding over meldingen Zorg voor Jeugd, Advies Meldpunt Kindermishandeling , zorgmeldingen BJZ

Naar aanleiding van de casuistiek sluit AMK of BJZ aan bij dit overleg.

AMK, BJZ, clientenondersteuners

Inwoners Drechtsteden

AMK, consulenten, orthopedagoog, teammanager, SCW, Sociaal Juridisch

14


Activiteit

doel

Frequentie

Partners

doelgroep

Verwijzer/regie (de vraagsteller)

Vriendenkring

Het netwerk van van mensen met een beperking vergroten - Werven maatjes - Ontmoetingsactiviteiten - Ondersteuning maatjes

wekelijks

Teams uit de wijken, Via Lumina, Lunenhof

Mensen met een beperking

MEE Drechtsteden

Pilot PGB

-bundelen vragen uit de regio en vertalen naar concrete activiteiten (voorbeeld pgbplein.nl)

Op afroep overleg met partners

Zorgbelang MEE Drechtsteden

Alle inwoners van Drechtsteden die vragen hebben over PGB

Zorgbelang

Nazorgoverleg ex gedetineerden volwassen tafel

Buddys koppelen aan ex gedetineerden en begeleiden bij hun vragen (financieel en woning)

Wekelijkse inloop PI

Veilig Thuis

Ex gedetineerden

Veilig Thuis Lokale teams in de wijken

Onderzoek en innovatie

Gedetineerden met een verstandelijke beperking

PI Dordrecht, orthopedagoog MEE

Gedetineerden PI Dordrecht

PI Dordrecht

Contact cliëntenorganisaties

Signaleren, activeren en faciliteren cliënten organisaties.

Zorgbelang Cliëntenraad Wmoadviesraad Adviesraad MEE DS Platform VG

Deelnemers clientenorganisaties

Per kwartaal


15

Als afluisting van deze rapportage van een mooi voorbeeld hoe signalen van cliënten opgepakt worden met innoverende projecten. Deze brief ontving de consulent van een moeder van een deelnemer Hond Ondersteunende Begeleiding (HOB).

Mijn zoon Merlijn is een licht verstandelijk beperkte jongen van elf jaar met de diagnose ASS. Zijn ontwikkeling verloopt moeizaam. Hij bezoekt een Cluster-4 school. Merlijn heeft last van angststoornissen, is onzeker en vermijdt sociale contacten. Hij vindt de directe nabijheid van kinderen vervelend, durft niet buiten te spelen en ervaart school als zeer beangstigend. Hij heeft overgevoelige zintuigen, is faalangstig en weet zeker dat hij nergens goed in is. Vanaf zijn zesde levensjaar zijn er diverse therapievormen ingezet om Merlijn evenwichtiger en weerbaarder te maken, zoals sociale vaardigheidstraining, psychomotore therapie en individuele therapie. Deze vormen van behandeling kostten Merlijn altijd veel moeite om vol te houden, en werden als belastend ervaren. De resultaten waren teleurstellend. Sinds 2014 gebruikt hij onder psychiatrische begeleiding medicatie tegen zijn angsten. Op school verbetert hierdoor het cognitief leervermogen en kan Merlijn zich beter concentreren. Op de angsten en het negatieve zelfbeeld lijkt er echter geen verbetering te zien. Tijdens de zoektocht naar een vorm van ondersteuning voor Merlijn, kwam in februari vanuit MEE het aanbod voor de HOB-training. Het vooruitzicht van het bezig zijn met een hond, zorgde ervoor dat Merlijn bereid was om aan de training deel te nemen. Vanaf aanvang is al gebleken, dat deze vorm van begeleiding als positief ervaren wordt. Merlijn geniet van het samenzijn met de hond Shaggy, en toont iedere sessie meer zelfvertrouwen, initiatief en een ontspannen houding. Hoewel Merlijn nog steeds niet durft te spreken, lukt het inmiddels goed om de hond non-verbaal te instrueren. Ook heeft de trainster een clicker ingezet. Merlijn is iedere week gemotiveerd om deel te nemen aan de training en hij maakt inmiddels zelfstandig een parcours en verzint spelletjes voor Shaggy. De hoop is, dat Merlijn durft te gaan spreken tijdens de training. Afgezien van het feit dat Merlijn de HOB-training prettig vindt, zijn er thuis en op school in een aantal weken tijd fikse ontwikkelingen te zien; Merlijn heeft veel minder last van stemmingsproblemen, toont meer zelfvertrouwen en is minder angstig. Op school begint hij voorzichtig contact te zoeken met zijn klasgenootjes en met zijn leerkracht durft hij een gesprekje aan te gaan over de HOB-training. Merlijn neemt gemakkelijker het eigen initiatief en maakt algemeen een stabieler en gelukkiger indruk. De effectiviteit van deze HOB-training lijkt bij Merlijn duidelijker dan van alle eerder ondergane therapieën. Elies Visser-Spits Dordrecht, 26-03-2015

16


MEE Drechtsteden Maakt meedoen mogelijk

MEE Drechtsteden Johan de Wittstraat 40A 3311 KJ Dordrecht T 078 750 89 00 [email protected] www.meedrechtsteden.nl

MEE Drechtsteden Maakt meedoen mogelijk. Cliëntondersteuning. Eerste kwartaal MEE Drechtsteden 2015 Dordrecht

Recommend Documents