Medische technologie & life sciences
Biomedische Materialen
Dit is een uitgave van het projectteam van Innovatie Zuid. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met financiële steun uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid.
www.innovatiezuid.nl
Colofon
Innovatie Zuid September 2012 Thema Medische technologie & life sciences: Biomedische Materialen Redactie Hans van Eerden, Van Eerden Tekst Input InnoTact Consulting Beeld © BMM/Jan Kreeuwen (pag. 7, 11, 12, 14, 18, 22) In opdracht van NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij NV Industriebank LIOF NV Economische Impuls Zeeland Syntens Contactpersoon NV Industriebank LIOF Raymond Bevers,
[email protected] Concept en grafisch ontwerp Something New Djordi Luymes en Marc Buijs www.something-new.nl Oplage 50 exemplaren Rechten De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor enige eventueel geleden schade door foutieve vermelding in deze roadmap. © Copyright 2012, BOM. Niets aan deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder nadrukkelijke toestemming van de uitgever. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met financiële steun uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid.
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Inhoudsopgave
1
2
Voorwoord
4
Wat zijn Biomedische Materialen?
6
Soorten
7
Toepassingen
8
Multidisciplinair
8
Veelbelovende markten
10
Tissue engineering
11
Implantaten
11
Coatings
12
Drug-delivery systemen
12
Diagnostische devices
12
Clusters in Zuid-Nederland
14
Bioclusters
15
Internationale concurrentiepositie
16
4
Kansen voor het MKB
18
5
Innovatie-ondersteuning
22
Biomat-IN
23
BioMIMedics
23
TTC Life sciences
24
BMM
24
Innovatie Zuid
25
Overzicht bedrijven en kennisinstellingen
26
3
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Voorwoord
4
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Of het nu een nieuw kniegewricht of een eenvoudige pil betreft, biomedische materialen zijn er onderdeel van. Soms duidelijk zichtbaar, zoals het titanium kniegewricht. In andere gevallen ogenschijnlijk van ondergeschikt belang maar wel degelijk relevant voor de werking, zoals het dragermateriaal waarin het medicijn van die pil is ingebed. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bedrijven actief in de medische sector een grote behoefte hebben aan steeds weer nieuwe, betere en slimmere materialen om hun medische innovaties te kunnen realiseren. Geen enkel bedrijf echter kan dit brede veld overzien en expert zijn in de toepassingen en mogelijkheden van elk biomedisch materiaal. Laat staan volledig op de hoogte zijn van alle regelgeving en testen die gelden voor het gebruik van een bepaald materiaal. Daarom schiet de traditionele aanpak van productontwikkeling, waarbij een individueel bedrijf alle expertise zelf moet verwerven, tekort. Juist samenwerking en het gebruik maken van elkaars kennis kan op dit multidisciplinaire gebied de ontwikkeling en vermarkting van een nieuw product versimpelen en versnellen. Met het doel deze samenwerking te stimuleren en te faciliteren, is de Roadmap Biomedische Materialen opgesteld. Zuid-Nederland kent op dit gebied talrijke en veelzijdige bedrijvigheid. Het verklaart mede waarom Medische technologie & life sciences hoog op de economische agenda van Innovatie Zuid staat. Deze Roadmap beoogt de expertise van de verschillende technologieën en materialen binnen de regio in kaart te brengen. Daarnaast krijgt de lezer een overzicht van de actuele trends in de ontwikkeling van biomedische materialen. Geen enkele studie of inventarisatie kan echter een volledig beeld van de werkelijkheid geven. Deze Roadmap is dan ook vooral bedoeld om de lezer te prikkelen over de eigen schaduw heen te stappen. Door open te staan voor samenwerking en anderen “een kijkje in de keuken” te laten nemen, kan de regio Zuid-Nederland zeker de uitdaging aan om een nog sterkere positie in de wereld van biomedische materialen te gaan bekleden. Bij het aangaan van die uitdaging willen de partijen betrokken bij deze Roadmap u graag assisteren. Raymond Bevers Projectmanager Ontwikkeling & Innovatie, NV Industriebank LIOF en contactpersoon voor deze Roadmap
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
5
1
6
Wat zijn Biomedische Materialen?
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Volgens de definitie van de National Institutes of Health zijn biomedische materialen (combinaties van) natuurlijke en/of kunstmatige stoffen (anders dan geneesmiddelen), die gebruikt kunnen worden – eventueel als deel van een systeem – voor het meten, behandelen, aanvullen of vervangen van een weefsel, orgaan of functie van het lichaam. Denk aan uiteenlopende producten als implantaten, medische gereedschappen, kunstmatige weefsels, diagnostische hulpmiddelen en drug-delivery systemen. Het brede scala aan toepassingen leidt tot een eveneens grote verscheidenheid aan eisen waaraan de biomedische materialen moeten voldoen.
Soorten Aan de hand van hun samenstelling en oorsprong kunnen biomedische materialen worden onderverdeeld in verschillende groepen: Metalen en legeringen, zoals roestvaststaal, titaniumlegeringen of tandheelkundige amalgamen, worden onder meer gebruikt in implantaten en orthopedische producten, zoals schroeven en andere fixatiematerialen. Voorbeelden zijn titanium heupkoppen en stents en chirurgische instrumenten van roestvaststaal. Keramische materialen zijn samengesteld uit zowel metaal- als niet-metaal-componenten. Deze materialen worden in het biomedische veld gebruikt ter vervanging van harde weefsels, zoals bot. Een voorbeeld is hydroxyapatiet (de minerale component van bot) als coating voor heupprotheses. Polymeren, zoals siliconen, polyesters en biologisch afbreekbare polymeren, vinden hun toepassing onder meer in kunstmatige hartkleppen. Voorbeelden zijn ook polymethylmethacrylaat als botcement en polylactaat als biodegradeerbaar hechtdraad. Composietmaterialen zijn combinaties van materialen, bijvoorbeeld hydroxyapatiet in een polyetheenmatrix, te gebruiken als kunstbot. Glas kan bijvoorbeeld in de vorm van bioactief glas worden gebruikt om beschadigd of ziek bot te repareren of vervangen. Biologische/natuurlijke materialen, zoals wondverband (katoen, linnen) of weefsel uit kweek, kunnen het lichaam bijstaan bij zijn natuurlijke genezingsprocessen. Transplantatieweefsel kan worden verkregen van de patiënt zelf (autograft), van een ander persoon (allograft) of van een andere diersoort (xenograft).
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
7
Toepassingen Biomedische materialen vormen de basis voor een zeer brede waaier aan toepassingen. Op grond daarvan kan de volgende indeling worden gemaakt: Tissue engineering, of weefselkweek, is een technologie voor het repareren, vervangen of regenereren van menselijk weefsel dat als gevolg van ziekte, letsel, of ouderdom beschadigd of versleten is geraakt. Implantaten zijn kunstmatige objecten – met een mechanische, elektrische en/of medischfarmaceutische werking – die tijdelijk of permanent in het lichaam worden geplaatst om een biologische structuur te vervangen of versterken. Er is onderscheid tussen: − bio-inert: minimale interactie met omliggend weefsel; voorbeelden zijn botschroeven, metalen heupen en ongecoate stents; − bio-actief: interactie met en/of integratie in het omliggende weefsel, bijvoorbeeld voor antimicrobiële werking, ontstekingsremming, medicijnafgifte of hartritmeregulering (pacemaker); − bioresorbeerbaar: afbreekbaar materiaal dat al dan niet vervangen wordt door eigen weefsel; een voorbeeld is polylactaat-hechtdraad. Coatings hebben als deklagen op een product tot doel de oppervlakte-eigenschappen (zoals geleidbaarheid of antimicrobiële werking) te veranderen. Het onderscheid dat voor implantaten wordt gemaakt, geldt ook voor coatings. Drug-delivery systemen bieden uiteenlopende methoden voor toediening van een geneesmiddel om een therapeutisch effect te behalen. Te onderscheiden zijn de volgende klasses: capsules, tabletten, pleisters en injectie met/zonder naald; inhalatoren; microbolletjes (liposomen); nanobolletjes, -buizen, -vezels en -kristallen. Diagnostische devices zijn permanent geïmplanteerde sensoren die continu bepaalde markers meten, vaak in combinatie met een andere functie. Voorbeelden zijn glucosesensoren, drukmeetcatheters en ICD’s (implanteerbare cardioverter-defibrillatoren), die niet alleen het hartritme meten, maar in geval van fibrillatie ook kunnen ingrijpen.
Multidisciplinair De toepassing van biomedische materialen in het menselijk lichaam veronderstelt een interactie tussen het geïntroduceerde materiaal en het lichaamseigen weefsel. Dit vereist speciale aandacht voor de compatibiliteit van het materiaal met de plaats van toepassing in het lichaam, en voor biomechanische aspecten zoals slijtage van het materiaal. Mede hierdoor is de ontwikkeling van biomedische materialen per definitie een multidisciplinair veld, waarin de combinatie van specialistische kennis vanuit meerdere vakgebieden wordt gevraagd. Afhankelijk van de eisen aan het te realiseren eindproduct zijn hierbij experts uit uiteenlopende disciplines betrokken, zoals artsen, biologen, materiaalkundigen, chemici, fysici en immunologen.
8
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
9
2
10
Veelbelovende markten
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Coatings De markt voor coatings kent al producten met uiteenlopende werkingen, zoals een coating die de frictie van draden en katheters vermindert bij minimaal-invasieve ingrepen, of een coating voor hart- en vaatimplantaten die heparine afscheidt om de kans op trombose na een ingreep te verminderen. In ontwikkeling zijn onder meer botimplantaten met enzymcoating en nanogestructureerde metaaloppervlakken die een implantaat in staat stellen om de celgroei in zijn directe omgeving specifiek te beïnvloeden. Wereldwijd neigt de markt sterk naar de ontwikkeling van functionele en intelligente coatings. Aangrijpingspunten liggen onder meer in de toenemende problemen bij de bestrijding van ziekenhuisinfecties en de groeiende aandacht voor zoönoses zoals vogelgriep en Q-koorts. Daardoor stijgt de behoefte aan coatings voor producten die de verspreiding van zulke infecties effectief tegengaan. Nederland is op dit gebied sterk vertegenwoordigd met producenten als DSM, AkzoNobel en PPG.
Drug-delivery systemen Wereldwijd focust de markt op de ontwikkeling van ‘targeted drug-delivery’ systemen en intelligent materiaalontwerp. Het doel is geneesmiddelen zeer gericht actief te laten zijn in hun doelweefsel en hun afgifte gecontroleerd te laten verlopen. In 2008 bedroeg het marktpotentieel ruim US$ 130 miljard en dat zal naar verwachting doorgroeien tot bijna 200 miljard in 2014. Er zijn voorbeelden van drug-delivery systemen die al commercieel op de markt zijn. Zoals een biologisch afbreekbaar polymeer dat eiwitten en kleine lipofiele moleculen gecontroleerd kan afgeven aan de omgeving, en microzeeftechnologie voor het maken van functionele emulsies en micro- en nanobolletjes. Voorts worden er momenteel verschillende nanovezels, -buizen en -kristallen onderzocht of ontwikkeld. Clinical trials zijn bijvoorbeeld gestart voor een mogelijke behandeling van sikkelcelanemie, die RNAinterferentietherapie (RNAi) combineert met afgifte door middel van nanodeeltjes.
Diagnostische devices De al eerder genoemde maatschappelijke trends leiden tot een toenemende roep om goedkopere diagnostiek en een verschuiving van behandeling naar preventie. Daarnaast wordt de invasiviteit van (diagnostische) ingrepen steeds verder teruggedrongen. Tevens groeit de behoefte aan zowel sneller werkende diagnostische middelen als diagnostische tools die de patiënt zelf kan gebruiken (self-testing).
12
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
De technologische ontwikkelingen in de diagnostiek vertonen enkele trends: Gedecentraliseerde diagnostiek, waarbij men uitgebreide diagnostische tests terugbrengt tot het formaat en gebruiksgemak van een chip (lab-on-a-chip) en meerdere diagnostische tests combineert tot één enkele handeling. Zogeheten Point-of-Care-technieken zijn reeds ontwikkeld voor de diagnose van kanker en virale of bacteriële infecties en het uitvoeren van drugstests. Medische beeldvorming maakt in toenemende mate gebruik van biomarkers voor de opsporing van specifieke aandoeningen, en van de camera-in-a-pill die aan de patiënt kan worden toegediend. (Para)magnetische deeltjes in immunoassays. Zowel voor medische beeldvorming als voor in vivo-diagnostiek zijn er producten in alle fases van ontwikkeling en productie. Een voorbeeld is de glucosesensor in de vorm van een permanente onderhuidse microdialysevezel die de patiënt in staat stelt zijn glucosespiegel te monitoren. En een draagbaar EEG-apparaat kan een directe diagnose stellen van een epileptische aanval bij de patiënt.
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
13
3
14
Clusters in Zuid-Nederland
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Zuid-Nederland kent veel bedrijvigheid en expertise op het gebied van biomedische materialen. Dit is in kaart gebracht door het activiteitenniveau in de regio, in geheel Nederland en wereldwijd te analyseren. Daarbij is uitgegaan van de indeling in productgroepen (van tissue engineering tot diagnostische devices). Aanvullend is de categorie ‘overig’ (overige producten en diensten) gedefinieerd, bestaande uit onder meer clinical research organisations, specifieke materiaalleveranciers, distributeurs en technische universiteiten. De helft van de Nederlandse bedrijven in deze sector blijkt zich in Zuid-Nederland te bevinden. Dit is een oververtegenwoordiging, aangezien de regio qua bevolking en oppervlakte ongeveer een kwart van ons land beslaat. In de verdeling over de verschillende productgroepen zijn geen grote verschillen tussen Zuid-Nederland en Nederland als geheel waar te nemen. In vergelijking met ‘de wereld’ kent Zuid-Nederland relatief meer activiteit in de categorieën implantaten en overig, en minder in tissue engineering. Overigens zijn wereldwijd tissue engineering, implantaten en drug-delivery systemen in economisch opzicht de belangrijkste categorieën.
Bioclusters Nadere inspectie van de verspreiding van de geïdentificeerde bedrijven op de nationale kaart brengt in Zuid-Nederland drie ‘bioclusters’ aan het licht, met elk een technologisch zwaartepunt: Den Bosch-Nijmegen – implantaten; Eindhoven – overige producten en diensten; Maastricht – overige producten en diensten. Groningen Friesland
Drenthe Noord-Holland Tissue engineering Implantaten
Overijssel
Flevoland
Coatings Drug-delivery systemen Diagnostische devices
Gelderland Utrecht
Overig
Zuid-Holland
Implantaten Zeeland
Noord-Brabant
Overig Limburg
Nederlandse activiteit in biomedische materialen, met drie bioclusters in Zuid-Nederland.
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
15
Internationale concurrentiepositie De sterkte van de drie bioclusters is getoetst aan de hand van twee aspecten: de maturiteit, of volwassenheid, van de sleutelprocessen voor ontwikkeling van een biocluster; de aanwezigheid van de diverse onderdelen van de supply chain voor biomedische materialen.
Ontwikkelen spin-off bedrijven
Versterken bestaande bedrijven
Vergroten coherentie
Ontwikkeling van biocluster
Aantrekken buitenlandse investeringen
Verstevigen kennisbasis
Sleutelprocessen voor de ontwikkeling van een biocluster. (Model ontwikkeld door InnoTact Consulting)
Raw Materials
Raw materials Grondstoffen, high purity
Materials Synthesis Processing
Bv monomeer
Subcomponent Manufacturing
polymeer
Bv schakelingen voor devices
Functional Device Manufacturing
Assemblage complete device
Post-Manufacturing Processing
Bv packaging en steriliseren
Distribution & Sales
Supply chain voor biomedische materialen.
16
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Distributeurs, etc
De internationale concurrentiepositie van de clusters Eindhoven en Maastricht is op grond van de maturiteit van de sleutelprocessen aan te merken als sterk. Voor het cluster Den Bosch-Nijmegen is het behouden en valoriseren van de kennis van het recent gesloten MSD Research op het Oss Life Sciences Park een aandachtspunt. De internationale positie van alle drie clusters, gemeten aan de presentie van de verschillende supply-chain-onderdelen, is sterk. Hiaten vertoont de regionale supply chain alleen ter hoogte van ‘Raw Materials’ en ‘Materials Synthesis, Processing’. Dat kan worden opgevangen door samenwerkingsverbanden aan te gaan met bedrijven in de regio die (nog) niet specifiek op het gebied van biomedische materialen actief zijn.
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
17
4
18
Kansen voor het MKB
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen Service en Logistiek
Sterktes De regio Zuid-Nederland kent binnen en net over haar grenzen een hoge dichtheid aan bedrijvigheid en kennis (TU Eindhoven, Universiteit Maastricht, Aken, IMEC) in de biomedische materialensector. De bedrijvigheid bestrijkt nagenoeg de volledige supply chain en vertegenwoordigt zowel opkomende bedrijven als gevestigde middelgrote ondernemingen en tot de wereldtop behorende multinationals, zoals Philips, DSM en Medtronic. Tevens zijn alle benodigde technologieën voor de ontwikkeling van biomedische materialen aanwezig in Zuid-Nederland. Er bestaan reeds enkele grootschalige, brede initiatieven voor open innovatie, zoals de High Tech Campus Eindhoven en Chemelot.
Zwaktes Mogelijke zwaktes van de regio zijn de potentieel negatieve gevolgen van de sluiting van MSD Research (voormalig Organon) in Oss en de tendens van multinationals als DSM en Philips om activiteiten te verplaatsen naar het buitenland. Daarbij kan het gebrek aan bedrijvigheid in de sector voor biomedische materialen in Zeeland worden aangemerkt als een aandachtspunt. Ook vormt bij de bestaande organisaties voor technologie-overdracht de slechts beperkt naar buiten gerichte blik een zwaktepunt.
Kansen De in alle Westerse economieën optredende vergrijzing en de zich gelijktijdig ontwikkelende behoefte om langer zelfstandig een hoge kwaliteit van leven te behouden (verjonging) bieden uitgesproken kansen. De biomedische materialensector in Zuid-Nederland is goed toegerust om de wereldwijde trends met betrekking tot regeneratieve geneeskunde en diagnostiek te kunnen volgen. Kansen voor de ontwikkeling van de sector in Zuid-Nederland liggen ook in een groeiende internationale samenwerking. Zie bijvoorbeeld de initiatieven rond de Innovation Campus Aachen. Ten slotte biedt de aanwijzing door de Nederlandse overheid van ‘Life Sciences & Health’ en ‘High Tech Systemen en Materialen’ als topsectoren natuurlijk kansen voor deze sectoren in Zuid-Nederland.
Bedreigingen Bedreigingen kunnen worden gezien in de demografische krimp in Limburg en Zeeland. Datzelfde geldt voor de niet-aflatende buitenlandse concurrentie in de industrie voor biomedische materialen, evenals voor de daarmee gepaard gaande fusies en overnames, zoals te zien is geweest bij MSD (voorheen Organon).
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
19
Conclusie Al met al beschikt Zuid-Nederland op het gebied van de biomedische materialen over een sterke concurrentiepositie, zoals ook blijkt uit de analyse van de drie clusters. Derhalve moet de regio uitstekend in staat zijn in te spelen op de internationale trends. Deze positie kan worden versterkt door meer te gaan participeren in de grotere initiatieven voor (open) innovatie, zoals High Tech Campus Eindhoven, Chemelot en Oss Life Sciences Park. Tevens kan er een versterking optreden door een intensievere samenwerking te zoeken om gezamenlijk over een volledige supply chain te kunnen beschikken. Op grond van de bevindingen in deze Roadmap kan worden gesteld dat de bestaande kansen voor het Zuid-Nederlandse midden- en kleinbedrijf benut en vergroot kunnen worden door in te spelen op de internationaal gesignaleerde trends in regeneratieve geneeskunde en diagnostiek.
20
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
21
5
22
Innovatie-ondersteuning
Innovatie Zuid--Roadmap RoadmapBiomedische BiomedischeMaterialen Materialen Innovatie Zuid
MKB’ers die perspectief zien in biomedische materialen kunnen voor ondersteuning bij innovatie uiteraard een beroep doen op de geëigende instanties. Daarnaast kent Zuid-Nederland diverse specifieke programma’s en projecten op het gebied van (onder meer) biomedische materialen.
Biomat-IN Het Biomaterials Innovation Network is een grensoverschrijdend programma van vijf regio’s (twee Franse, een Britse, een Duitse en een Nederlandse), met LIOF als Nederlandse partner. Het programma richt zich op MKB-bedrijven en wil hen in contact brengen met technologie, faciliteiten en kennisinstellingen op het gebied van biomaterialen. Dit moet resulteren in multidisciplinaire researchprojecten met academische en industriële partners. Zo is ter bevordering van technologieoverdracht een Biomaterial Technology Marketplace ingericht. Tevens wordt toegang geboden tot databases met informatie over markten, financiële zaken en regelgeving. Er zijn vouchers beschikbaar om initiatieven te stimuleren. In aanmerkingen komen innovatieprojecten waarin een MKB-bedrijf uit één van de deelnemende regio’s samenwerkt met ten minste één MKB’er, grootbedrijf of kennisinstelling uit een andere regio. De voucher is bedoeld om de kosten tot een maximum van € 10.000,- te dekken voor het onderzoeken van de haalbaarheid van een dergelijk project. Dat kan in de vorm van bijvoorbeeld een marktonderzoek, patent search of technische studie. De inhoudelijke focus van Biomat-IN ligt op medische toepassingen van biomaterialen, zoals in contactlensen, hartkleppen, protheses en gebitsrestauratie, met inzet van geavanceerde technieken uit de polymeerchemie, biotechnologie en cel- en weefselengineering. www.biomatin.eu
BioMIMedics BioMIMedics is een initiatief van vijf kennisinstellingen in de Euregio Maas-Rijn voor grensoverschrijdende samenwerking rond toegepaste R&D, kennisoverdracht en valorisatie op het gebied van biopolymeren en biomaterialen. Vanuit Nederland participeren Universiteit Maastricht (lead partner), provincie Limburg en LIOF. Een belangrijk doel is samenwerking tussen de kennisinstellingen en MKB-bedrijven te stimuleren. Een van de toepassingsgebieden is de regeneratieve geneeskunde, het ontwikkelen van nieuwe weefsels, vaten of organen met behulp van menselijke cellen. Thema’s van BioMIMedics zijn onder meer medische toepassingen, biocompatibiliteit en introductie in de klinische praktijk. www.biomimedics.org
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
23
TTC Life sciences Top-Technology-Cluster (TTC) is een grensoverschrijdend Belgisch-Duits-Nederlands initiatief om technologiebedrijven, vooral uit het MKB, te ondersteunen bij het vinden van de juiste partners voor duurzame samenwerking. Vanuit Nederland participeren BOM, LIOF en Brainport Development. TTC bevordert netwerkvorming en matchmaking, ondersteunt business development en biedt financiering voor het realiseren van grensoverschrijdende projecten. Het organiseert een groot aantal evenementen om hieraan invulling te geven. Een van de TTC-technologiegebieden is Life sciences. De betreffende werkgroep heeft vijf prioritaire onderwerpen gedefinieerd: gepersonaliseerde medicatie, E-health, medische apparatuur, medische beeldvorming en biosensoren/biomonitoring. Deelnemers kunnen dankzij interclusterbijeenkomsten in contact komen met actoren uit andere sectoren, te weten ICT, Energie en Hoogwaardige materialen. Ze kunnen op die manier kennis delen over clusteroverstijgende innovatieve onderwerpen. De koppeling van Life sciences aan Hoogwaardige materialen biedt uitgelezen kansen voor innovatie in biomedische materialen. www.ttc-innovation.eu
BMM Het topinstituut BioMedical Materials (BMM) is een publiek-privaat samenwerkingsverband waarin universiteiten, universitair medische centra, bedrijven en patiëntenorganisaties samenwerken aan de ontwikkeling en toepassing van nieuwe biomedische materialen. BMM is een landelijk programma met een sterke presentie in Zuid-Nederland. Het programma heeft een looptijd van vijf jaar en een onderzoeksbudget van M€ 90 voor 18 pre-competitieve onderzoeksprojecten. Er zijn vijf strategische onderzoekslijnen voor de toepassing van biomedische materialen gedefinieerd: 1)
Hart- en vaatziekten – behandeling en functioneel herstel.
2)
Spier- en skeletaandoeningen – functioneel herstel.
3)
Nieraandoeningen – preventie en behandeling.
4)
Coatings – voor (implanteerbare) medische materialen.
5)
Gerichte medicijnafgifte – bij chronische ziekten.
www.bmm-program.nl
24
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Innovatie Zuid De voorliggende Roadmap over Biomedische Materialen is voortgekomen uit Innovatie Zuid. Binnen het bijbehorende subsidieprogramma OP-Zuid zijn geen middelen meer beschikbaar, maar Innovatie Zuid heeft geresulteerd in diverse vervolginitiatieven, waaronder het hierboven genoemde Biomat-IN. Binnen Innovatie Zuid trekken de zuidelijke ontwikkelingsmaatschappijen en Syntens gezamenlijk op om de innovatiekracht van MKB-bedrijven in Zuid-Nederland te stimuleren en te vergroten. Deze doelstelling wordt bereikt door: het actief aanjagen van nieuwe innovatietrajecten binnen een aantal thema’s, door middel van roadmaps; het ondersteunen van de totstandkoming van kwalitatief goede projecten die worden ingebracht in onder meer de bedrijfsgerichte regelingen van OP-Zuid (Operationeel Programma ZuidNederland, een gezamenlijk initiatief van diverse steden en de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland, voor activiteiten die medegefinancierd worden uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, EFRO); het ontwikkelen en toeleiden van projecten naar beschikbare innovatieregelingen buiten OP-Zuid. Een van de thema’s binnen Innovatie Zuid is Medische technologie & life sciences. Het doel is in projecten verbindingen te leggen van het MKB naar het grootbedrijf, de kennisinstellingen en de zorgsector. De inhoudelijke focus ligt op: 1) molecular imaging, 2) biomedische materialen, 3) tissue engineering, 4) diagnostiek, waaronder point-of-care, 5) food & health, en 6) telezorg. www.innovatiezuid.nl
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
25
Overzicht bedrijven en kennisinstellingen
26
Bedrijf / kennisinstelling
Website
Plaats
Specialisatie
Baat Medical Engineering
www.baatmedical.com
Hengelo
Implantaten
Banner
www.banpharm.com
Tilburg
Drug-delivery systemen
Biocomp
www.biocomp.eu
Vught
Implantaten
Biotronik Nederland
www.biotronik.com
Nijmegen
Implantaten
Blue Medical Devices
www.bluemedical.com
Helmond
Drug-delivery systemen
Branching Tree
www.branchingtree.com
Mheer
Drug-delivery systemen, Tissue engineering
Cambridge Major Labs
www.c-mlabs.com
Weert
Overig
CardioVascular Operations
www.medtronic.nl
Kerkrade
Overig
Covidien Nederland
www.covidien.com
Zaltbommel
Overig
Cyberonics Europe
www.cyberonics.com
Zaventem (B)
Implantaten
Dolphys
www.dolphys.com
Eindhoven
Drug-delivery systemen
DSM
www.dsm.com
Geleen
Coatings, Drug-delivery systemen, Overig
EMCM
www.emcm.com
Nijmegen
Implantaten
Fortimedix
www.fortimedix.com
Nuth
Implantaten
Hartmann
nl.hartmann.info
Nijmegen
Tissue engineering
HemoLab
www.hemolab.nl
Eindhoven
Overig
IMEC
www2.imec.be
Leuven (B)
Diagnostiek
Interface Biomaterials
www.interfacebiomaterials.com
Geleen
Coatings
J.B. Implants Services
www.jb-implants.nl
Rosmalen
Implantaten
Magnamedics
www.magnamedics.com
Geleen
Diagnostiek, Drug-delivery systemen
MCTec
www.mctec.eu
Venlo
Coatings
Medspray
www.medspray.nl
Enschede
Drug-delivery systemen
Medtronic/BRC
www.medtronic.nl
Maastricht
Overig
Medtronic Nederland
www.medtronic.nl
Heerlen
Implantaten
Mölnlycke Health Care
www.molnlycke.com
Breda
Tissue engineering
MSD (voorheen Organon)
www.msd.nl
Oss
Implantaten
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Bedrijf / kennisinstelling
Website
Plaats
Specialisatie
Mubio
www.mubio.com
Maastricht
Diagnostiek
Nanomi
www.nanomi.com
Oldenzaal
Drug-delivery systemen
NT-MDT
www.ntmdt.com
Eindhoven
Overig
Optisense Technology
www.optisense.nl
Enschede
Diagnostiek
Orthovita
www.orthovita.com
Leuven (B)
Tissue engineering
Ostendum
www.ostendum.com
Enschede
Diagnostiek
Pharmacell
www.pharmacell.nl
Maastricht
Tissue engineering
Philips Healthcare
www.healthcare.philips.com
Eindhoven
Diagnostiek
Prosan International
www.prosan.nl
Arnhem
Implantaten
QTIS/e
www.qtis.nl
Eindhoven
Tissue engineering
Sonodrugs
www.sonodrugs.eu
EU
Drug-delivery systemen
Ssens
www.ssens.nl
Enschede
Coatings
Suprapolix
www.suprapolix.com
Eindhoven
Overig
SyMo-Chem
www.symo-chem.nl
Eindhoven
Overig
Syntarga
www.syntarga.com
Nijmegen
Drug-delivery systemen
Systagenix
www.systagenix.nl
Wijchen
Tissue engineering
TU Eindhoven
w3.bmt.tue.nl
Eindhoven
Overig
Terumo Corporation
www.terumo.co.jp
Leuven (B)
Implantaten
Tissue Processing Intern.
www.tissueprocess.com
Nijmegen
Implantaten
TMS International
www.tmsi.com
Enschede
Diagnostiek
TNO
www.tno.nl
Eindhoven
Coatings, Drug-delivery systemen
Universiteit Maastricht
www.bf.unimaas.nl
Maastricht
Overig
Universiteit Twente
www.utwente.nl/onderzoek/mira
Enschede
Overig
Univ. Ziekenh. Aken (UKA)
www.ukaachen.de
Aken (D)
Overig
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
27
28
Innovatie Zuid - Roadmap Biomedische Materialen
Medische technologie & life sciences
Biomedische Materialen
Dit is een uitgave van het projectteam van Innovatie Zuid. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met financiële steun uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid.
www.innovatiezuid.nl