Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Vertrouwd en dichtbij
Informatie voor patiënten
Medicijnen bij de ziekte van Parkinson
zz
1
Medicijnen bij de ziekte van Parkinson Als u de ziekte van Parkinson hebt, komt er een moment dat uw neuroloog medicijnen gaat voorschrijven. Bijvoorbeeld wanneer uw klachten uw dagelijks functioneren gaan beperken. Het is belangrijk dat u beseft dat bij de ziekte van Parkinson alleen een behandeling van de symptomen mogelijk is. De ziekte zelf kan dus niet worden gestopt of genezen. Echter, het bestrijden van de symptomen is van het grootste belang. Het wel of niet innemen van medicijnen kan het verschil uitmaken tussen wel of niet in staat zijn om de gewone, dagelijkse dingen te doen. In deze brochure vindt u informatie over verschillende medicijnen die regelmatig worden voorgeschreven bij de ziekte van Parkinson. De medicijnen zijn voor u op een rijtje gezet en u krijgt uitleg over het innemen van de medicijnen, de werking en de eventuele bijwerkingen.
Met vragen over uw medicijnen, zoals de keuze voor het soort medicijn, (het bijstellen van) de dosering, eventuele bijwerkingen kunt u terecht bij de neuroloog. De Parkinsonverpleegkundige kan u behulpzaam zijn als u vragen hebt over de gevolgen van het medicijngebruik voor uw dagelijks functioneren. U kunt de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige bereiken via de polikliniek Neurologie, telefoonnummer (0592) 32 52 40.
2
Welke medicijnen? Verschillende medicijnen De neuroloog schrijft op basis van uw klachten en uw leeftijd een bepaald medicijn voor. Het vraagt soms enige tijd om het juiste middel en de juiste dosering uit te zoeken. Iedereen reageert anders op medicijnen en het is vaak balanceren tussen de werking van een medicijn en de bijwerkingen. Er zijn verschillende groepen medicijnen die kunnen worden voorgeschreven bij de ziekte van Parkinson:
Levodopa Dopamine-agonisten Glutamaat-antagonisten Anticholinergica MAO-B-remmers COMT-remmers
Meer informatie over deze medicijnen vindt u in de bijbehorende folders.
Alternatieven Als het niet lukt om met de medicijnen die u gebruikt uw klachten voldoende te behandelen, zal de neuroloog met u bespreken welke alternatieven er eventueel zijn. Apomorfine en duodopa Voorbeelden van alternatieven zijn: apomorfine-injecties, een apomorfinepomp of een duodopa-pomp die zorgt voor continue toediening. Apomorfine is een dopamine-agonist die door middel van injecties wordt toegediend of continu wordt toegediend met behulp van een pomp via een naaldje in de huid.
3
Welke medicijnen?
Duodopa is levodopa/carbidopa opgelost in een gel die via een slangetje door de maag met behulp van een pomp naar de dunne darm wordt gebracht. Operatie Als er geen geschikte medicijnen voor u zijn, kan een operatie van de hersenen worden overwogen.
Klachten door medicijnen? Bij de ziekte van Parkinson kunt u klachten hebben zoals een lage bloeddruk, een verhoogde aandrang tot plassen, hallucinaties, impotentie, pijn, geheugenstoornissen, valneigingen, slaapstoornissen en depressies. Steeds zal de vraag opkomen of uw klachten horen bij de ziekte of een gevolg zijn van bijwerkingen van de medicijnen die u krijgt. Om deze vraag te kunnen beantwoorden, is het belangrijk om te weten wat het patroon en het verloop van de klachten zijn. Bij de behandeling van uw klachten zal de neuroloog in overleg met u steeds een afweging maken tussen het gebruik van bepaalde medicijnen en de voor- en nadelen ervan voor uw functioneren.
4
Het innemen van medicijnen Met vocht innemen U moet uw medicijnen altijd innemen met vocht, bijvoorbeeld water. Als u de medicijnen ‘droog’ inneemt, gaat de opname in het lichaam trager en kan het maagslijmvlies geïrriteerd raken. Als het doorslikken van de medicijnen u veel moeite kost, kan het helpen om de medicijnen in te nemen met koud water of koude appelmoes. Koude producten verbeteren de slikreflex namelijk en verminderen zo de kans op verslikken.
Op tijd innemen Het is belangrijk dat u uw medicijnen op tijd inneemt. Hierdoor krijgt u minder schommelingen in het effect en voelt u zich beter. Zeker als u met een nieuw medicijn begint, is het aan te raden om dit precies volgens voorschrift te doen. U krijgt dan een goede indruk van de werking van het medicijn. Aan de hand van uw ervaringen kunt u vervolgens met de neuroloog bespreken of het verstandig is om bijvoorbeeld de dosering aan te passen of het tijdstip waarop u het medicijn inneemt.
Overleg met de neuroloog Als u vragen hebt over bijvoorbeeld de werking van een bepaald medicijn of de dosering, kunt u die aan de neuroloog stellen. Het is belangrijk dat u niet op eigen houtje gaat dokteren. Stop nooit met medicijnen zonder eerst te overleggen met de neuroloog. Anders loopt u het risico dat er bijwerkingen optreden waardoor uw klachten toenemen.
Vergeten? Bent u te laat met het innemen van uw medicijnen, zorg er dan voor dat de tijd tussen de verlate en de volgende inname gelijk is aan de tussentijd die er normaal is. Als u uw medicijnen echt vergeten bent, neem dan geen dubbele dosis bij de volgende inname.
5
Bijwerkingen Bijwerkingen Alle medicijnen kunnen bijwerkingen geven. Hoe ernstig de bijwerking is, kan per persoon verschillen en hangt onder andere af van uw leeftijd en eventuele andere aandoeningen waarvoor u medicijnen krijgt. Het is bekend dat u op oudere leeftijd over het algemeen gevoeliger bent voor bijwerkingen dan op jongere leeftijd. Als u last hebt van bijwerkingen, is het belangrijk dat u dit met de neuroloog bespreekt. Als u meer medicijnen gebruikt, is het verstandig om door uw apotheek te laten controleren of de combinatie van deze medicijnen goed wordt verdragen.
Behandeling van bijwerkingen Als u last hebt van bijwerkingen, wacht dan eerst af of u aan een bepaald medicijn moet wennen en de bijwerkingen misschien tijdelijk zijn. Als na ongeveer twee weken de bijwerkingen onveranderd zijn of zelfs toenemen, neem dan contact op met de neuroloog. Bijwerkingen kunnen op verschillende manieren worden behandeld:
U kunt dezelfde medicijnen blijven gebruiken in een andere dosering. U kunt andere medicijnen gaan gebruiken. Soms is het mogelijk om bijwerkingen te bestrijden met extra medicijnen, zoals: domperidon tegen misselijkheid en braken fludrocortison tegen een lage bloeddruk (lager dan 100/60) clozapine of quetiapine tegen hallucinaties movicolon tegen obstipatie
6
Bijwerkingen
Wat kunt u zelf doen? Door uw voeding of bepaalde leefregels aan te passen, is het soms ook mogelijk om bijwerkingen te verminderen:
Als u na het innemen van uw medicijnen een raar gevoel in uw maag krijgt, kan het goed zijn om even te gaan liggen. Soms helpt het ook om wat gember te eten. U kunt uw stoelgang bevorderen door laxerende voedingsmiddelen te gebruiken, zoals: rode bieten, uien, peulvruchten, spinazie, rabarber, kiwi’s en zuidvruchten. Ook lijnzaad bij het ontbijt kan laxerend werken. Voor voedingsadviezen kunt een afspraak maken met een diëtist. Extra beweging en buitenlucht hebben eveneens een positieve invloed op uw stoelgang. Neem voldoende vocht, ten minste 1,5 liter per dag. U kunt de kans op een blaasinfectie verminderen door extra vocht en cranberrysap te drinken. Als u last hebt van duizeligheid, moet u voorzichtig aan doen op het moment dat u wilt gaan staan. Soms is het goed om even te gaan liggen. Ook het dragen van steunkousen kan de duizeligheid tegengaan. Dit mag echter alleen na overleg met de neuroloog.
7
Medicijnen niet vergeten Als u er moeite mee hebt om te onthouden op welke tijdstippen u uw medicijnen moet innemen, kan een medicijndoos met een zgn. signaalfunctie handig voor u zijn. U kunt de medicijndoos bestellen bij de Parkinson Vereniging (www.parkinson-vereniging.nl) of bij uw apotheek. Ook kunt u van de Parkinsonverpleegkundige een overzicht krijgen waarop staat aangegeven welke medicijnen u op welk moment moet innemen. Verder kunt u uw apotheker of eventueel een wijkverpleegkundige vragen om de medicijnen klaar te zetten die u in één week nodig hebt.
Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via:
e-mailadres:
[email protected] telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30.001, 9400 RA Assen
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Europaweg-Zuid 1 Postbus 30.001 9400 RA Assen Telefoon (0592) 32 55 55 www.wza.nl
© 2014 WZA
neuro23 - juli 2014
Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht
